We collect basic website visitor information on this website and store it in cookies. We also utilize Google Analytics to track page view information to assist us in improving our website.
We collect basic website visitor information on this website and store it in cookies. We also utilize Google Analytics to track page view information to assist us in improving our website.
Axad,October 2,2022- Wararkii ugu danbeeyey dagaalkii argagixisada Soomaaliya looga soo horjeeday kaasi oo hada u gudbay 3 weji.1- Wajiga Koowaad waa howlgalada socda kama hordhaceyno iyaga guud ahaan dalka meelo badan oo ka mid ah.2- Wajiga labaad waa dhaqaalaha shirkadaha iyo Bankiyada ay wada shaqeystaan argagixisada Soomaaliya hada waxii ka horeeyey.3- Wajiga sedaxaad waa Socdalka amaba in laga xanibo documintiyada ay ku safrayan ee dhanka socdaalka,iyaga iyo kuwa taageera argagxisada.
Sedaxdaan qodob ayaa waxey xitaa saameyn doontaa dadka dowlada ku jira ee la ogyahay iney tageraan argagixisada Soomaaliya kuwaasi oo heystaan basabooro ajnabi iyo Soomaali labadaba, ahna kuwa ugu badan ee argagixisada ka soo daaya xabsiyada dalka.
Argagixisada Soomaaliya oo mudo 15 sano ah dhibaato ku ahaa dowladnimada Soomaaliya iyo guud ahaan gobolka,shacabka Somaliyeedna wax badan soo dhibayey hada waxaa la gaaray waqtigoodii waxaana gaaray jab aad u xoogan,weliba sida ay meelo badan oo dalka ka mid ah u calacalayaan kedib markii ay dagaaladii ugu danbeeyey oo dhan lumiyeen saraakiil sar sare oo ka mid aheyd argagixisada.
Arinta aadka muhiimka ugu ah shacabka Soomaaliyeed waa in ay hada soo sheegayaan meelkasta oo ay joogaan argagixisada kuwaasi oo iyagoo aan xitaa dagaal qaadin lagu soo qabto halka ay joogaan iyadoona kuwa badan sidaas lagu soo qabtay,halka ay meelo badan oo dalka ka mid ahne ka cararyaan.
Fiiro Gaar ah-Si dhaw ula soco wararkeena danbe oo ah kuwo aad ugu xiiso badan kuwii hore maadaama uu hada kacdoonku ku ekeyn meelo cayiman oo uu gaarayo dalka oo dhan, wadamada Soomaaliya deriska la ahen ay ku adag tahay kuwa dalka ka cararaya iney u talaabaan hada kedib.dagaal hada lee ayuu bilaaw yahay.
War hada na soo gaarayna waxey sheegayaan in ay dowlado waaweyn doonayaan in ay gacanta dowlada Soomaaliya ka saaraan Xasan Daahir Aweys oo siweyn argagixisada Soomaaliya uga taageera social mediyaha isagoo ku jira gacanta dowlada Soomaaliya,waxii arintaas ku soo kordha iyo sida ay dowlada Soomaaliya u maareyn doonto la soco wararkena danbe,maxaa yeelay hada dalka Soomaaliya waxaa loo kala baxay kacdoon shacab oo looga soo horjeedo argagxisada ayna hormuud u tahay dowlada Soomaaliya una dhaxeeya argagixiso iyo taageerayaashooda.
Ma jiri doonto wax la yiraahdo hada kedib dhax dhaxaad iyo inuu qofkasta waxuu doono iska sheego isagoo argagixisada taageerayana shacabka Soomaaliyeed jahwareeriyo.si dhaw ula soco wararkeena danbe kuwooda ugu waaweyn.Soomaaliya Hanoolaato
Picture of The Day- Qeybta qormadeena ugu hoseeysa ayaan kaka hadli doonaa halka ay hada wax marayaan iyo wararkii ugu danbeey oo xaqiiqada ku dhisan dagaalka looga soo horjeedo argagixisada Soomaaliya ee ka socda Hiiraan,hayeeshee- Sawirka maanta waxaan ku soo qaadaneynaa degmada Maxaas iyo shacabkeeda maadaama dagaaladii ugu badnaa ee Agagixisada Somaliya looga guuleystay dhulweynaha Hiiraan 4 ka mid ah dagaaladaasne uguna weynaa dagaalkii ka dhacay deegaanka Ceeleey.
intaas waa kaliya deegaanada hoos tago degmada Maxaas waana meshii lagu jabiyey, bilaawgii dagaalka,halka ay 5 gobodna ay ka carareen iyadoo xitaa Kooxda Argagixisada qadka isgarsiinta loo damiyey ilaa mudo 60 cisho ah, ceelashii sumeeyen, caruur afduubteen xoolaha intey qalaan ku ridayeen ceelasha si aan mar danbe loo isticmaalin waxaasi oo dhan oo Hiiraan ka dhacay argagixisaduna u geysatay shacabka deegaankaas inta hal maalin Telefishinada la yimid sideen yeelnaa lama dhihin ee dal iyo dibad waxuu qofkasta oo reer Hiiraan ah dagaalka ka galay halkii uu joogay.kedibna maxaa dhacay?.
Inta aanan u gudagelin waxii dhacay oo laga yaabo in ay dad badan oo kaliya afka uun ka maqlay Hiiraan kacdoon looga soo horjeedo aragixisada ayaa ka dhacay dhul badan ayaa laga saaray iyo wax la mid ah,waxaanse bal horta ku hormareynaa waxoogaa in aanu dul marno degmada Maxaas,maxaa yeelay dad badan oo aan weligood arkin markii ay arkaan magaalo uu ku badan yahay geedka baarta,waxey isleeyahin halkani ma wabi ayaa mara.
Degmada Maxaas waa magaalo ku taalo bariga fog ee Hiiraan.beri samadkii amaba qarniyal ka hor sida ay dadka taariikh yaqaanka ah sheegaan waxaa mari jiray wabi,laakinse markii danbe isku bedelay waadi, dur dur amaba bali ay biyahu maraan ,kedibna ugu danbeyn dhulka la sinmay, mana foga dhulkaas marka laga raadinayo biyaha.waa dhul aad u qurux badan xiliga roobka.
Magaalada sida ay dad badan sawirada ku arkan waxey letahay Isbitaal weyn oo ay halkaas ka hirgeliyeen dhawr sano ka hor qurbajoogta Hiiraan siiba kuwoda ka soo jeeda deegankaas oo ku soo barbaaray.tan iyo markii ay aragixisadu xireen wadooyinka dhan ee Hiiraan isku xira waxaa shaqadii isbitaalka saameyn ku yeeshay ficiladii guracnaa ee ay argagxiisadu ka sameyn jirtay meelo abdan oo Hiiraan ka mid ah.
Hadaanse u soo laabano dagaalka looga soo horjeedo argagixisada halka uu marayo hada marka laga reebo in aanu ka hadalno howlgalka ciidamada,hadane shacabka ku nool degaanada ay ka socdaan dagaalada siiba kuwooda ku nool degaanada ku teedsan amaba hoostago degmada Maxaas waxey muujiyeen una dhabar adeegeen geesinimo mida ugu wanaagsan ee lagu raadinyo gobanimo,weliba dagaalkaas dhacdoyinka aan ka qornay waxaa loo bedeli karaa buugag. iyagoona argagixisadii oo mudo ku dhax nooleyd dhulkaasne sanado badan iska heystay halmar dhulka lala gilgilay kedibna loola dagaalay sida in aysan jiri doonin maalinta berito ah oo kale amaba waxii afka Soomaaliga lagu dhihi jiray dagaal midka ugu qaraar.
Maxaa yeelay ma jirto dunidan gobanimo af iyo hadal ku timaado rag iyo dumar ayaa dhulka hoostiisa u galay dagaalkaan hadana difaac uga jira meel Hiiraan ka baxsan iskabadaa gudaha Hiiraane.Hadaanse u soo laabano halka ay hada wax marayaan saacadan aanu wax qoreyno. Argagixisadii lagu jabiyey dagaalkii Ceel Qooxle ee iyagoo dhaawac ah la geeyey Degmada Aadan Yabaal waxaa caawa ka geeriyooday ilaa 5 argagixiso oo u geeriyoodeen dhaawacii ka soo gaaray dagaalka. ragaan ayaa u geeriyooday labo arimood oo geeridooda sabab u aheyd.1- In aan xarun caafimaad la geyn maxaa yeelay waxaa laga qarinayey shacabka deganka la geeyey dhaawaca oo waxaa ka mid ahaa ragaas ajnabi.2- Iyo iyagoo aan helin waqtigii loo baahnaa daawo iyo daryeel caafimaaf maxaa yeelay waxaa la waayey dhaqtar lagu aamino oo xaaladooda wax ka qabta.
Wararka ugu xiisaha badan waa in ciidamadii argagixisada ku jabiyey dagaalkii ugu danbeyey oo weliba siweyn u hubeysan hubkii ay dagaalka ku qabsadeena lagu wareejiyey ciidamo cusub ay qorsheynayaan in ay argagixisada ugu daba galan meelkasta oo ay ku arkaan xitaa meel Hiiraan ka baxsan,iyagu marnaba mediyaha sooma hor istaagaan furumaha dagalkana kama soo baxaan xitaa wey adag tahay in xogtooda la maqlo,waana loogu talo galay. maxaa yeelay argagixisada shacabkii ay Hiiraan ku xasuuqeen ee uu dagaalkaan ka bilaawday iyagu waxey doonaan Soomaalida kale ha u sheegaano laakinse sida dal iyo dibad loogu diyaar garoobay dagaalkooda waxaa ka sheekeyn karo kaliya qofkii sideenoo kale amaba hadaanu si kale u dhigno inaga wax qoreyna xog ogaalka u nahay u ah.meel ay argagixisadu reer Hiiraan ku dhaafi doonaan ma jirto taas Soomaali oo dhan mid ay hada duleystaan iyo mid aysan duleysanba ha ogaadaano.
Waxiise borobagaando ah waxaa dadka Soomaaliyeed u qaabilsan beelaha ay argagixisadu wada shaqeystaan,waxan shacabka Hiran dal iyo dibad ku bogadineynaa ineysan howlgalada Hiiraan ka socda oo dhan ka hordhicin, dagaalkana toos siyaabo kala duwan ugu jiraan guul ciidamada qalabka sida ee ku sugan Hiiraan kuwooda daacadaa iyo ciidamada xoreynta Hiiraan iyo dadka deegaanka oo aan u kala harin dagaalkaan oo hada bilaaw ah waxii horena ay noqon doonaan i qarso.la soco wararkeena danbe.
Fiiro Gaar ah- Shacabka Soomaaliyeed waxaan u xaqiijineynaa ee ay weliba maqli doonaan dhawaan shaqsiyaad kooxda argagixisada ka tirsan oo ay reer Hiiraan ku dili doonaan meel Hiiraan ka baxsan yaan la sugi waayin. dadkii ay argagixisadu ku dileen Hiiraan ee shacabka ahaa kuwii ka danbeeyey waxii dhintay waaba dhinteen liiska hada la hayo kuwa ku qoran ee hada nool ee madxda ahaa waa lagu daba jiraa mana ka hordhaceyno magacyadooda hada o qaarkood dagaalkii Ceel Qooxle ayaa lagu dilay waxaan ka hadleynaa kuwooda nool weli,
Waxaad maqli doontaan iyadoo inta laga soo qabtay gobolo ka baxsan Hiiraan oo gudaha Hiiraan lagu tooganayo inta shacabka meel fagaaro ah leyskugu keeno weliba goobtii ay ku xasuuqeen dumarka iyo caruurta,hadaad arki weysaan oo sidey dadka u dili jireen oo kale loo dilayo oo ay weliba dhaqaalo fara badan arintaan ku bixinayaan qurbajoogta Hiiraan...... Intaas uma dhaafeyno ragii amarada dadka lagu dhibaateeyo bixin jiray waa lagu daba jiraa yaan la deg degin weliba meesha ay kusugan yahiin waxaa reer Hiiraan kala shaqeynayo dadka deegaanka gobolada ay ku sugan yahiin ragaan aanu ka hadleyno.
Hadaad Soomaali badan u taqiineen dad aan ka dhabeyn karin waxii ay go'aan ku gaaraan reer Hiiraan dagaalka ay kula jiraan argagixisada Soomaaliya si dhaw ula soco wararkeena danbe, wax jixin jix ah oo argagxiso iyo reer Hiiraan dhax yaalo ma jiraan.sidoo kale Soomaliweyn haku bishaareystaano reer Hiiraan qofkii halmaalin shacabkooda in la duleyso u horseday hada waxii ka horeeyey meel ayaa leyska dhigay, hada kedib xisaab ayaa ku socota mardanbe kuma arki doontaan masraxyada siyaasada Somaliya qofkii maanta ka dhiidhin waaya dulmiga iyo dulinimadii lagu xasuuqay dumarkii iyo caruurtii iyo ilhaanada intaas la ek ee loo geystay shacabka Soomaaliyeed oo ay reer Hiiraan ugu horeeyaan.loogama hari doono argagixisada Soomaaliya kuwooda hada lagu raad joogo.
cidey hada kedib cabsi gelin karaan oo ay xoolahooda, dumarkooda iyo deegaankooda iney ku duleystaan ogolaaneyso oo Soomaali ah iyadey u taalaa, taariikh ayaa qormeysa weliba taariikhdaa kala xune markii qabiilo dhan sidey u dhan yahiin dulinimo u horseedaan mustaqbalka caruurta dhalantoonta wax ka xun ma jiraan.
Dhulka Hiiraan maanta waxa madax ka ah Mudane Cali Jeyte Cismaan oo dhibaatada dadkiisa isagoo ka dhidhinayo dagalkaan ka soo bilaabay meel eber ah iyadoo lagu waday mudo 4 bilood ah dhagar fara badan si loo fashiliyo si ay Hiiraan u si heystaan argagixisada ,ilaa markii dumarkii iyo caruurtii la xasuqay dagaalka dal iyo dibad lagu biiray ilaa hadana isagaa loo dabafadhiyaa, arintuna hada waxey mareysaa meeshii ugu wanaagsaneyd dulmi iyo dulinimo reer Hiraan iyo Soomaali oo dhan ugu filan intii hore, weliba waxaan shacabka Soomaaliyeed u xaqiijineynaa in sida Argagixisada loola shahiidayo qofkasta oo howlgalkaas Hiiraan isku dayda iney carqaladeyso ciidamo gaar ah oo dadka deegaankaa ayaa dadkaas loo wakiilan doonaa.
Qofkii meel Hiiraan ka baxsan waxuu doono ka sheego hada meel looma fadhiyo laakinse gudaha Hiiraan waxaa madaxa ka tooganayo dadkii caruutooda iyo dumarkooda sida argxan darada ah loogu dilay Hiiraan oo dagaalka hada badankood difaac kaka jiraan meel Hiiraan ka baxsan iskaba daa gudaha Hiiraane.
Degmada Maxaas waxaa loogu xoolo qalay oo ku sugan saraakiil uu horkacayo taliyaha ciidanka xooga dalka mudane General Bixi, Nabadoono,waxgarad, masuuliyiin uu horkacayo hogaamiyaha Hiiraan mudane Cali Jeyte.dagaal waa koow Hiiraan.Soomaaliya Hanoolaato.
Breaking News -Latest News in Somalia-Top terrorist leaders inculding 112 commonly known as Al-Shabaab (militant group), group's ties to al-Qaeda which is based in Somalia over 16 years and active elsewhere in East Africa. ,killed in Hiiraan, Somalia.You Must Read more.
Warar Deg deg ah-Wararkii ugu danbeeyey dagaalkii looga soo horjeeday argagixisada Somaaliya ee ka socday Hiiraan. Saraakiishii ugu badneyd iyo inka badan 112 Ka tirsan beelahii ay wada shaqeysan jireen argagixisada Soomaaliya oo lagu dilay Dhulweynaha Hiraan hadaba yaa ka mid ah dadkaas la dilay?.
1- Waxaa ku jiraan in ka badan 11 saraakishii ugu sareysay amaba amiiradii ugu waaweynaa argagixisada Soomaaliya waxa lagu dilay dagaalkii Ceel Qooxle ee Hiiraan.magacyadooda kuwa dhintay iyo kuwa dhaawaca ah iyo guusha taariikhigaa iyo sida meelkasta oo Hiiraan ka mid ah meelahaii laga saaray oo dhan ciidamo deegaankaa oo dhulkooda difaacanayo hub iyagoo garab xoogan ka helayo........ ka gudab halkaas. reer Hiiraan iyo dowlado isbuca inagu soo aadan garab si toos ah ugu siin doona dagaalkaas oo kaliya ayaa og kama hordhaceyno amaba shaati argagixiso iyo mid dowladeed hala soo gashado. waxaase qormadenaan ugu muhiimsan qodobadan.
A-Shacabka Soomaaliyeed marka hore kuwooda dagaalka kula jiraan argaixisada ee ay ugu horeeyaan reer Hiiraan marnaba yaan la dhageysan mediyaha ay qoraan dhalinyarada ay ka soo jeedaan beelaha ay wada shaqeystaan argagixisada,kaliya xaqiiqada dalkeena ka jirta maanta siyaasad ahaan waa sidan.
Madaxweynaha Soomaaliya qabiilkiisa iyo beesha uu ka soo jeedo taliyaha nabadsugiga qabiiladooda in aysan qeyb ka aheyn dagaalka lagula jiro Argagixisada ciidamadii ugu badnaa ee Hiiraan lagu dilayna ay iyaga u badnaayeen hadey noqon laheyd saraakishii argagxisada ee lagu dilay dagaalka,kedib madaxweyne Xasan Sheikh waxaa loo cadeeyey weliba wadamada Soomaaliya iyo Qaramada Midoobay ciidamada ka jooga Soomaaliya siiya dhaqalaha in ay ka fiirsanayaan sii wadida kaalmadaas ayna si toos ah dagaalkaas uga garab siinayaan dadka go'aansaday iney argagixiso la dagaalamaan.
B-Saraakiil ciidan oo dhawaan xilalkooda waayi doona oo ay hada arintooda socoto.C- Baarlamaankii Soomaaliya oo ay ku jireen in ka badan 33 xildhibaan iyo 10 ka mid ah xukumada 43 qof ayaa dowlada haatan jirta ka mid ah oo la shaqeystaan argagixisada sidaasi daraadeed tiradii ugu badneyd ee xildhibaano iskugu jira kuwo dowladii midaan ka horeysay taageersana iyo xildhibaano ka soo jeeda kuwa laga soo doortay deeganada uu hada dagaalka looga soo horjeeedo argagixisada Soomaaliya ee ay reer Hiraan ugu horeeyaan ayaa hada wada shirar ugu danbeyn moshin looga keeni doono madaxweynaha haatan jira,sidaasi daraadeed waana mida soo dedejin doonta in uu madaxweynaha ku sameeyo isbedel dhanka hogaanka ciidamada ah dhawaan.
D- Dowlada dhexdeda hada waxa ka jira shaki u dhaxeeya shaqsiyaadka ka tirsan golayaasha sharci dejinta iyo xukumada ee la shaqeysta argagixisada oo iyagu hada la bilaabay in laga fogaado.
Hadaan u soo laabano Hiiraan iyadu arinteeda shacabka,waxgaradka iyo weliba qurbajoogta mar hore ayey isku tashadeen hadii madaxda joogta Mogdishu laga arko iney ka dhab tahay iney la dagaalaan argagixiso oo uu dagaalku ka bilaaban waayo deganada ay degaan qabiilka uu ka soo jeedo madaxweynaha.
72 saac ee inagu soo aadan shacaka Hiiraan dal iyo dibad shirar ayaa u socda waxaana la sugayaa kaliya inuu 10 daqiiqo kaliya mediyaha soo istaago Hogaamiyaha Dhulweynaha Hiiraan Mudane Cali Jeyte uuna yiraahdo dalkaan waxaa ku wada nool dad aan dooneyn iney la dagaalaan argagixisada oo reer Hiiraan deris la ah kuna fiirsanayey mudo 4 bilood ah.
Kedibna howsha ugu horeysa ama rumeysta ama ha rumeysanina ciidamada Jabouti Hiiraan waa laga saari doonaa.Madaxweynaha Jabouti waxaa la tusin doonaa Hiiraan ineysan Jabouti aheyn arintaan waxaa hada faraha ku haya aqoonyahano reer Hiiraan ah waxaa kaliya la sugayaa inuu Cali Jeyte oo ah madaxa ugu sareeya Hiiraan uu shir jaraaid qabto,weliba shirkaas jaraaid dowlado waaweyn ayaa isha ku haya oo doonayo......
Waxaa kale oo dhawaan shacabka lala wadaagi doonaa hubkii Hiraan looga qabsaday argagixisada dowladaha iska lahaa iyo xiliga ay dowlada Soomaaliya siiyeen numbaradooda.
Ku seexda Soomaaliyey kuna soo toosa Xitaa Ciidamada dowalada Soomaaliya oo dhan ee Hiiraan ku sugan walaa Jaboutiyaan hadey maanta Hiiraan xitaa si iskood ah iskaka baxaan Argagixiso Mardanbe shacabka Hiiraan intey dib ugu soo laabtaan dumar iyo caruur kuma xasuuqi doonaan qorshaha wajigiisa labaad ee Hiiraan lagu difaacayo miiska ayuu saaran yahay,bedelkiina dowlada dhan ee hada jirta ayaa qarka u fuuli doonta bur bur. Hiiraan wiil ku qabiil ah madaxweynaha Soomaaliya oo Argagixisada Soomaaliya ee Sh/dhexe joogta la shaqeyto magaceeda ma sii sheegan doono.
Ugu danbeyn RW Xamse oo aanu sawirkisa halkaan ku soo qaadanay maadaama aanu horey talooyin badan u siinay gudoomiyaha golaha shacabka adiga kaliya halka ay maanta mareyso siyaasada Soomaaliya inagoo og in ay waxkasta ka war hayaan hadaad ogtahayne waad og tahay hadaadan ogeyna hada ogaaw reer Hiiraan waxey diideen in ay qaataan malaayiin dolar si ay argagixisada ka dagaalameysa Hiiraan ugu baneeyaan si ay u aadaan DDS amaba Ethiopia iyo Deegaanada Puntland maadaama dagaalkii Hiraan ee argagixisada Soomaaliya looga soo horjeeday ay ku ceeboobeen beelo badan uuna banaanka keenay wax badan, madaxweynaha dowlad deegaanka Soomaaliya ee DDS waxaad u sheegtaa inuu xaduudiisa xirto isbuucyada inagu soo aadan Hiiraan waxaa ka curan dona go'aano Soomaaliwey ka yaabin doona oo looga tashanayo argagixiso iyo beelaha ya wada socdaan,hadiise aad dowamdnimo dooneyso reer Hiiraan ayaad garab istaagi doontaa sidaad hadaba ula garab taagneed qalbiga wanaagsan inagoo og in wax badan oo Mogdishu ka qaldan ay hada waadax kuu yihiin.
Hadii aad dooneyso in aad xukumadaada bad baadiso reer Hiiraan argagxiso meel ayey iska saareen dhulkoodana sidey uga difaacan lahaayeen argagixiso iyo kuwa la shaqeysta waxey go'aan ka gaareen tan iyo markii ay argagixisadu dilen dumarka iyo caruurta, yaan shacabka Soomaaliyeed been loosheegin hada kedib reer Hiiraan beentii lagu hayey qeybo dalka ka mid ah waxey ka doorteen iney dhulkooda si gobanimo leh ugu noolaadaan gobanimadaasne ay dalka dhan gaarto inta rabo ayaana saaxiib l aah hada,dad badan oo hada wax badan ciyaar ciyaar moodane waxey ogaan doonaan dhawaan.
General Odowaa iyo saraakiil kale oo maqleen in ay xilkooda weyn doonaan iyo ciidamdiina hada madaxa ayey iskula jiraan,hayeeshee madaxweynahii Soomaaliya ayaan ahey cidanki xoga dalkana anagaa hogaankiisa heyna deegaanadeedana argagixiso kama saareyno kuwii iska saarayeyna anigaa u haya xilalkii ugu sareyey markii aan doonana waan fashilinayaa shacabka hada kedib loo sheegayo reer Hiiraan maahan wax kale ma la hayaa?.
Guul daro siyaasadeed waa mida ay dad badan maqli doonaan marka Jaboutiyaanka Hiiraan jooga laga soo saaro,weliba ciidamada Jabouti ee Hiiraan jooga iyo saraakiisha kuma faraxsana siyaasadaha qar iska tuurka ah ee uu madaxweynahooda qaatay 4tii sano ee ugu danbeysay oo isagoo la shaqeysanayo beelo Soomaaliyeed qaarkoodna kulamo kul ayeeshay doorashadii ka hor dalkiisa,dowlado kalena iskaka dhigayo inuu kaalin muhiim ah ku leeyahay siyaasada Soomaaliya uuna wax badan ka fulin karo filamkaas isbuucyadan ayaa dalka Soomaaliya Hiiraan ayey ka joogaan Jaboutiyanka halkaas laga soo saari doonaa ,weliba dowlada Jabouti wey ogtahay hadii Hiiraan laga soo saaro ineysan ciidamadooda sii joogi karin dalka Soomaaliya meel ka mid ah.marka lugooyadii reer Hiiraan lagu hayey ee shacabka Hiiraan lagu qaribayey Is over hada kedib.
Fiiro Gaar ah- Shacabka Soomaaliyeed iyo guud ahaan caalamka kuwooda doonayo in argagixiso laga cirib tiro dunidan oo ay Soomaaliya ugu horeyso mar danbe ma maqli doontaan shaqsiyaad badan oo ka tirsanaa argagixisada Soomaaliya oo mediyaha ka qeyl qelin jiray Hiiraan ayaa lagu cunay ( dilay), dib u soo aqrista qoraaladeedii hore markii uu Hiiraan k abilaawday kacdonka waxaan usheegnay in Hiraan ay noqon doonto halka lagu so bandhigo amaba lagu dilo saraakiisha ugu badan ee argagixisada Soomaaliya.
Hadaba marnaba kama hordhici doono wax badan waxaanse 100% hubnaa in aysan hada kedib argagixiso iyo beelo ay wada shaqeystaan intey Hiiraan yimaadaan siina dhax maraan iney reer Hiiraan iyo Soomaali kale oo deriskood ah iyo wadano Soomaaliya deris la ah sida DDS amaba Ethiopia ineysan dagaalo halkaas ka geysan doonin,Hub, Wiil iyo taageero dhinacyo badan hada reer Hiiraan wey heystaan,madaxda Mogdishu hadii ay siyaasad Qaran la yimaadaane welcome hadey la imaan waayaane halkaan kala soco wararkeena danbe sida dalka Soomaaliya meelo badan oo ka mid ah oo ay Hiiraan ugu horeyso argagixiso looga cirib tiri doono iyo go'aanka laga qaadan doono wax badan oo hada ka hor leysku qarin jiray.
Argagixiso waa ku jabtay Hiiraan jabka runtaane waa midka hada jidka ku soo jiro oo dunida iyo Soomaaliweyn loo soo bandhigi doono hadba qabiilada lagu qabto dagaalka lagula jiro argagixisada Soomaaliya,mashruucii Hiiraan lala soo aaday waa fashilmay waana lagu jabay.beelaha u moodaan in ay Hiiraan mar danbe shacabkooda ku duleysdan doonto argagixiso waa kuwo wlei ku jira riyo maalmeed.hub midka ay qurbajoogta iibiyeen ayaa Hiiraan ku filan ninkastana tuulada uu Hiiraan kaka nool yahay sida ay dadka degaanka dagaal ugu diyaar garoobeen waxaad ka wareysataan qof kale ma aamineysane dadka reer Hiiraan siyaasada ugu jira.reer Hiiraan maahan dadka hubka ku xarakooda goobaha dagaalka ayaa laga dareemaa (1000, ka mid ah argagixisada iyo beelahii ay wada socdeen ayaa dagaalkii ugu danbeeyey ee Hiiraan lagu jabiyey iyadoo loo aarayo gabadhii umusha aheyd iyo caruurtii lagu xasuqay halkaas,mediyahiina beenTa iskugu sheega CiidamAdii dowlada ka soo baxay meel hebel iyo Hiiraan waxaa qabsaday argagixiso waxaad doontaan soo qora Soomaaliweyn ishooda ayaa macalin u noqon doonta halka u mustaqbalka Hiiraan iyo shacabkooda ku danbeyn doono,yaan la sugi waayin.
Beelaha ay aragixisada Soomaaliya wada shaqestaan intii uu socday dagaaladii argagixisada looga guuleystay ee Hiiraan waxey lacago u soo direen dad reer Hiiraan ah si ay dagalada socday u fashiliyaan,bedelkiina lacagtii inta hub iyo risaas lagu gaday ayaa Hiiraan lagu difaaca, yaa waaye wiilka amaba gebedha reer Hiiraan ee damiirka laheyn ee dumarkii iyo caruurti laxasuuqay dagaalkaana uu ka bilaawday dadkiisa ku iibsanayo dhaqalo ay u soo direen shaqsiyaad iyo beelo ay argagixisada Soomaaliya wada shaqeystaan?.
Intaas qofkasta oo Soomaali ah iyo dunida kuwooda dagaalka kula jira argagixisada Soomaaliya ha ogaadeen,dhawaana fashil badan yan la sugi waayin. Soomaaliya Hanoolato,Dunidana waxaan u rajeyneynaa nabad buuxda. waxii faan iyo borobagaando ah waxaan u dhaafeynaa mediyaha la shaqeysta argagixisada Soomaaliya iyo kuwa ay maslkaxda ka qabsadeen ee iyagas wararka ka soo qaata ,laakinse halkaan waxaad ugu imaaneysan wararka xaqiiqada ah ,waxiise ficil ay Soomaaliweyn marqaati ka noqon doonto qofkii reer Hiiraan yaqaano ayaa maqli doona dhawaan, waxaan bogaadineynaa dhaqaalaha,hubka iyo garab istaaga reer Hiiraan uga imaanaya meelo kala duwan oo aanan sheegeyn hada. Good job bulshoweynta reer Hiiraan sidan haloo kala baxo.
Argagxisada Hiraan lagu dilay waxaa ka mid ah shaqsiyaad ay raadineysay dowlada Mareykanka oo madaxdooda la dul dhigay malaayin dolar. Aragixisadi Celbuur joogtay markii la ogaaday ineysan gudaha DDS ka dagaalami karin waxaa hada lagul aheshiiyey iney aadan deeganada Puntland sidaas Soomaali badan oo aan xog ogaal aheyn h aogaadano waa wararkii iyo arimihii ugu danbeeyey ee dhax maray argagixisadii Hiraan ku jabtay iyo beelahii ay wada shaqeysanayeen.Aan mar kale idinku celino howlgalka Hiiraan ka socda marnaba kama hordhici doono sida lo qaadanyo iyo goobaha lagu qaadayo maxaa yeelay dadka deegaanka wey ka baxeen hada xiligii ay difaaca kaliya ku jireen man ashegeyno halka ay hada ku wajahan yahiin Soomaali ayaa maqli doonta. Soomaaliweyn, wadamada deriska la ah iyo inta u saaxiibkaa horumarka waxaan u xaqiijineynaa inuu guleystay meel wanaagsan marayo howlgalkii Hiiraan taas ku seexda kuna soo toosa.
Taliyaha ciidanka dhulka General Biixi iyo saraakishii howlgalkii Hiiraan ee guuleystay qeybta ka ahaa ee maalin iyo habeen duurka la joogay mudane Cali Jeyte ilaa bilaawgii dagaalka ilaa maanta iyo ciidamadii kale ee qalabka siday kuwoodii daacada u ahaa dalka iyo dadka, shaqo fiican ayey dalka u qabteen,halka geesininadii ay muujiyeen ciidamadii dib u xoreynta Hiiraan ee Macawisleyda iyo dadka deeganka ee hada dhamaanba ku sugan goobahii dagaalka ee argagixisada Soomaaliya laga xoreeyeyo dhulka Hiiraan iyagu degaankooda ku sugan iyagoo siweyn u hubeysan iskuna kalsoon 100% waa kuwo mudan amaan iyo bogaadin.la soco wararkeena danbe.
Jinco,September 30,2022-Soomaaliya Soomaali Baa leh.Dal waxaa u hara midkiisa daacada ah. Gobanimo kuma timaado af. Dal waxuu dal ku yahay marka ciidankiisa qalabka sida iyo shacabku isku ujeedo yahiin oo daacad u noqda hadba madaxdii markaasi joogtana aysan siyaasadeyn.Qofna Wadani kuma noqdo Hadal.Guul shacabka Soomaaliyeed kuwooda uu dalkaan qiimaha ugu fadhiyo doonayana gobanimo iyo in ay ka faa'ideystaan qeyraadkiisa duniduna kala faa'ideysato, Soomaalidaasi waa kuwa u istaagay iney iska xoreeyaan argagixisada Somaliya .Dagaalkaan argagixisada Soomaaliya looga soo horjeedo hada meelo badan oo dalka ka mid ah waxuu marayaa meel aad u wanaagsan.Guul ciidanka Xooga dalka iyo shacabka deegaanada ay ka socdaan howlgalada.Soomaaliya Hanoolaato.
Friday September 30,2022- Latest News About The Revolution of Dignity in Hiiraan,Somalia, also known as the real war between terrorist group in Hiiraan and the people.Part Eight-Wararkii ugu danbeeyey dagaalkii gobanimo u dirirka ee u dhaxeyey bulshada ku nool dhulweynaha Hiiraan ee Soomaaliya iyo qeybo ka mid ah dalka siiba gobolada Bay iyo Bakool ee lagu jabiyey argagixisada Somaaliya iyo beelahii ay wada shaqeysan jireen oo sumcad ahaan,siyaasad ahaan iyo weliba dhaqaalo ahaanba ku jabay dagaalka,taasi oo ah guul u soo hoyatay shacabka Soomaaliyeed ee dagaalka kula jira argagixisada ee maanta ah kuwa Soomaali ugu sharafta badan.Inta aanan gudagelin arimo badan oo muhiim ah Guushii ugu waaweyneyd ee dagaalka Hiiraan laga gaaray waxaa ka baaxadweyn macluumaadka laga helay qaar ka mid ahaa argagixsada Soomaaliya ee dagaaladii Hiiraan lagu qabtay.
Sida 1-Qabiilada ay argagixisadu wada shaqeystaan magacyadooda, beelaha ay ka soo jeedaan siyaasiyiinta dowlada haatan jirta ka tirsan ee weliba xilal muhiim ah ka haya.2- Halka ay shaqsiyaad ka tirsan hayadda Nabadsugida ee haatan jirta Shabaab u geeyaan Hubka ay ku dagaalanto oo ah goob u dhaaxeysa Balcad iyo Afgooye magaceeda ma xusi doono.
3- Sababta uguweyn ee ay qabiilada ay argagixisada Soomaaliya wada shaqeystaan iyagoo xilalka dalka ugu muhiimsan hayaan ay iyaga iyo argagixisada dhaqaalaha ka soo galo fowdada Soomaaliya u kala qeybsadaan.waxaasi oo dhan iyo wax badan oo aanu halkaan aanu ku soo qoreyn ayaa Hiiraan laga ogyahay xitaa inta Mediyaha la yimaado sidaasaa jirta lama dhaho waa loo aamusay waxaana la wataa howlgalo dhamaantood ku socda qorshe oo ay adag tahay in la ogaado dal iyo dibadna isku xiran.
Weliba shacabka Hiiraan ee argagixisada iyo beelaha ay wada socdaan dagaalka kula jira markii ay arkaan shaqsiyaad ay warbixintooda hayaan oo beelahas ka soo jeeda oo dowlada xil ka haya oo telefishinada iyo mediyaha Soomaalida ka hadlayo mar wey ka naxaan oo markaas waxey u naxaan shaqsiyaad badan oo Soomaali iyo ajnabi ah oo daacad ah oo ay ka hor qudbeeyaan mararka qaarkood naftooda ayey u naxaan,marna waa lagu qoslaa oo waxey reer Hiiraan la yaabaan dad aan dhulkooda xoreysan karin oo inta TV-yada soo fadhiista dagaalka Hiiraan ka hadlayo oo leh Shabaab waa sidan iyo reer Hiiraan waa sidan iyo wax la mid ah sidii waxey iyagu ku nool yahiin dal aan Somaliya aheyn oo kalena u hadlaya.
Soomalida ku nool deeganaada nabdoon ee argagixisada iney dhulkoda amaba deegankoda yimaadaan u diiday ee ku nool qeybo dalka ka mid ah hadii ay waxa ka dhacay Hiiraan iyo Soomaaliya ka hadlaan waaba la gartay,laakinse qof ay qabiilkiisa iyo argagixiso wada shaqeystaan ee ay waxaani u tahay mashruuc hadalkiisa maxuu qiimo u leeyahay shacabka Soomaaliyeed haduu siduu doono u hadlo?.
Waxaasi oo dhan waa dulmar guud,hadaanse u soo laabano dagaalkii argagixisada Soomaaliya looga soo horjeeday ee ka socday Hiiraan iyo qeybo badan oo dalka ka mid ah.1-Argagixisadii Gobolka Bay kaka sugneyd 20 jiroow iyo nawaaxigeeda halkaas wey iskaka hayaameen dhibatadii ay shacabka deegaankaas ku hayeena waa laga nastay oo hada shacabka ayaa hada ka awood badan argagixisada oo u warkoodu ka socdaa.Hadaanse u soo laabano dagaalkii ay Sh/dhexe ka soo qaden argagixisada Somaliya iyo mid ka mid ah beelaha ay wada shaqeystaan nuxurkiisa dagaalkaas hadaan shacabka Somaliyed u soo koobno iyadoo weliba hub fara badan looga qabsaday siiba dadka yaqano dagaalka nacas lama hadleyno,ileen Somali waa is taqanaa oo dadku hada ma dhalane,hubkii lagu qabsaday dagaalkaas waxuu hada ku jiraa gudaha Sh/dhexe iyadoo lagu difaacayo nabadgalyada shacabka iyo dhulweynaha Hiiraan.
Hadaba si uusan qoraalku inoola dheeraan hadii aad reer Hiiraan tahay ku raaxeyso sawirada booqashada dhulka Hiiraan oo dhan ku maraqo uuna jiida hore ee dagaalka ku joogo Hogaamiyaha Dhulweynaha Hiiraan ee Soomaaliya Mudane Cali Jeyte Cismaan, waxgarad,dadka deegaanka iyo masuuliyiin kale oo ka tirsan qeybaha kala duwan ee ciidamada.
Fiiro Gaar ah- Howlgalada ciidaamda kama hordhici doono marnaba.Soomaaliweyn waxaan u xaqiijineynaa dagaalkaan Hiiraan ka socda iyo weliba qeybo ka mid ah dalka waxuu guul u yahay Soomaalida kuwooda daacada ah waxaana ku bixi doona Shaqsiyaad badan iyo beelo ay hada wada shaqeystaan argagixisada Soomaaliya oo ay w.Hadaba sidaan shacabka Soomaaliyeed horey uga balan qaadnay wararkeenu waxey ku koobnaan doonaan dagaalka looga soo horjeedo aragixisada,maba aaminsanin inuu jiro news kale oo shacabka Somaliyed uga muhiimsan dagaalka argagixisada Soomaaliya looga soo horjeedo.la soco wararkeena danbe. Soomaaliya Hanoolaato.
Baladweyne,Hiiraan,Soomaaliya-Khamiis, September 29,2022-War Deg Deg ah-Wararkii ugu danbeeyey dagaalkii looga soo horjeeday argagixisada Soomaaliya ee ka socday Hiiraan iyo dalka intiisa kale.Warka xoogiisa qaabkii ay argagixisadii Hiiraan ugu jabeen dagaalkii 4aad oo xiriir ah manta oo ay ku galaan Hiiraan oo ay sabab u aheyd 3 arimood oo muhiim u ahaa markii aad ku jirto dagaal hubkii ugu badnaane maanta looga qabsaday, kuwaasi oo ay ku jiraan hubka lidka diyaradaha ( Anti aircraft guns).inagoo ku jahwareersan sidii aanu u tirin laheyn hada hubkaas,ciidamadii Hiiraan gudaha ayey u galeen Sh/dhexe.waxyabahii keenay guulahii ugu waaweynaa ee laga gaaro argagixisada Hiiraan oo aanu ku soo koobeyno 3 qodob oo kaliya si degan ula soco wararkeena danbe, Soomaalida sida reer Hiiraan dagaalka kula jira argagixisada waxaan ugu bishaareyneynaa in argagixiso iyo beelahii la socdayba maanta jabxoogan la gaarsiiyey hubka laga qabsaday maanta kaliya waxuu kor u dhaafayaa hadii la qiimeeyo malayin dolar.
Hadaad dalka Somaliya mar danbe ku aragtaan beelaha Somaaliyeed qaarkood oo dalal kale intey lacag ka soo qaataan iyo argagixiso ay wada socdan dad kale oo Somaali ah oo ay reer Hiiraan ugu horeeyaan u heshiinayo si ay dhulkooda u qataan amaba dadkooda u duleystaan mar danbe mediyahan warbixino iyo warar yaan loo soo doonan.Reer Hiiraan qoraalkaan kii ka horeeyey ayaan talo ku siinay.Gudoomyaha Golaha shacabka iyo RW Xamse si weliba waadax ah ayey u ogaan doonaan wax badan oo hada ka qarsoon,ishooda ayaa macalin u noqon doonta.
Argagixisadii Ceelbuur joogtay waxaa lagula heshiiyey in ay qeybna dagaalkii maanta ka dhacay Hiiraan ka qeybgalaan kuwona xaduuda DDS loo baneeyo, kuwii Hiiraan loo soo diray markii la jabiyey aragixisadii iyo qabiiladii ay wada socdeen ayagoo ka war heleen in qalabkii ay ku wada xariirayeen Talk-Walking oo dhan gacanta lagu dhigay kedibna xabad xabad loo toogtay.War hada na soo gaarayna waxuu sheegayaa in ay dumarka iyo caruurta deegaanka lagu dagaalay ay qoryo gacmeedyadii guranayaan kedib markii ay ciidankii gudaha u galeen Sh/dhexe.
Argagixiso waxaa u haray kaliya hada oo u warkooda laga maqlaa dhawr mediya oo la garanyo dhalinyarada maamusho beelaha ay ka soo jeedaan. sidoo kale maalmaha inagu soo aadan yaan la sugi waayin dad dowlada ku jira oo isla beelahaan ah ayey argagixisadu kula heshiiyeen in idaacada qaranka halkii ay dagaalada dalka looga xoreynayo ka hadli laheyd bedelkeeda in ay soo tabiyaan munaasibado iyo aroosyo iyo siyaasado iyo mashaariic aan dalka Soomaaliya soo gaareyn xitaa 10 ka sano ee inagu soo aadan si kaliya shacabka Soomaaliyee dloo marin habaabiyo loogana weeciyo hadafkooda ah iney deegaandooda k axoreystaan argagixsadaq iyo kuwa ay wada shaqeystaan.
Fiiro gaar ah- Warbixinada iyo sawirada dowladaha macaawinadooda lagu iibsado Suuqa Bakaaraha ee aanu la xariirnay iyo sida ay siyaasada guud ee dalka Soomaaliya saameyn ugu yeelan doonto waxaad ka dareemi doontaan isbuucyada inagu soo aadan wadamo badan oo safiiradooda u jooga dalka Soomaaliya bedeli doona inagoo wadamadaas wax la taaban karo hor dhignay durbaba qaarkood. adinga af Soomaali ayaan wararka idiinku soo gudbina laakinse iyagu luqado kale ayaan ugu gudbina qaarkoodna wey yaabeenba.hayeehsee marnaba kama hordhici doono howlgalada ciidan ee ka socda Hiiraan oo aanu intooda badan inteysan dhicin ka war heyno laakinse aanan weligeen ka hordhicin waana guulaha ay reer Hiiraan ka gaareen dhamaanba dagaladii lagu jabiyey argagixisada Soomaaliya o waxkasat kama hordhacaan.Soomaaliya Hanoolaato.
Addis Ababa- Latest News about Ethiopia and Somalia-Jabhadii Tigreega ee ka dagaalameysay waqooyiga Ethiopia oo labo garab u kala jabtay kedib cadaadis uga yimid shacabka ku nool gobolka Tigreega.Arintaan ayaa timid 24 kii saac ee ina dhaaftay kedib markii ay koxahii dagalka waday ay isku qilaafen in dagalka la sii wado iyo in nabad iyo heshiis lala galo dowlada Ethiopia.Warku waxu intaas ku darayaa in ay shacabku doonayaan in dagaalkaan aan dhamaadka laheyn laga joojiyo. arintaan ayaa guul weyn oo siyaasaded u ah dowlada uu hogaamiyo Reysul Wasaare Abiy Ahmed.
Hadaba si degana u aqri warbixintaan qeybteeda hoose si aad dhinaca Soomaaliyana aad wax badan u ogaato inagoo weliba Somaali badan oo ay ugu horeeyaan Shacabka Hiiraan iyo Kuwa Kunool deeganada Bay,Bakool iyo Shabelaha Hoose u bidhamineyna wax badan halkaasne ay Soomaalida kale ka tusaale qaadan doonaan warbixnta inteeda kale.
1- Dad badan ayaa 24 kii saac ee ina dhaaftay inoo soo dirayey si weliba xad dhaaf ah sawiro si aanu qoraal iyo warbixin uga sameyno safarka uu dalka Ethiopia ku joogo Madaxweyne Xasan Sheikh si ay inooga weeciyaan arimo badan,laakinse dheg jalaq uma siinin oo si wanaagsan ayey inoo garanayaan,hayeshee ama rumeysta amaba ha rumeysanin halkaan mardanbe kuma arki doontaan sawiro iyo warar aanu ka soo qorno safarada madaxda Soomaaliya walaa madaxweyne, Walaa Reysul Wasaare , walaa Gudoon Baarlamaan bedelkiina waxaan halkaan shacabka Soomaaliyeed kula wadaageynaa xaqiiqada dhabta ah ee ka jirta gudaha Soomaliya iyo sida loo doonayo in la fashiliyo kacdoonka looga soo horjeedo Argagixisada Somaaliya iyadoo la doonayo iney mar kale xaduuda DDS ee dalka Ethiopia ka dagaalamaan.
Shacabka Hiiraan iyo Shacabka Digil iyo Mirifle wax garadkooda,siyaasigooda iyo weliba aqoonyahankooda meelkasta oo uu dunida kaka nool yahay qormadan qeybta idiinka quseysa ka qaata.
1- Shacabka Hiiraan oo ugu horeeyo Gudomiyaha Gobolka Hiiraan Cali Jeyte adigoo kaashanayo waxgaradka Hiiraan Madaxweynaha Soomaaliya iyo qabiilkiisa ma doonayaan in uu dalkaan dowlad Soomaaliyeed oo isbaaro iyo argixisada Soomaaliya oo ay wada shaqeystaan iyagoo kula jiraan qandaraas dalal uu xifaaltan siyaasadeed kala dhaxeeyo dalka Ethiopia ayaa uga muhimsan iyaga iyo beelo dhawr ah oo dalka Soomaaliya joogaan sidaasi daraadeed yaan lagu dhicin qaladkii lagu dhacay 1991 kacdonkii la galay xiligii USC ee lagu riday dowladii dalkaan u dhisneyd ee jirtay waxii ka horeeyey 1990 oo aysan reer Hiiraan halgankaas ay wax aan dhibaato aheyn ka soo gaareen taladan qaata maanta hadey talo idiin la gudboon tahaye.
A- Deris wanaagsan oo Soomaaliyeed oo Hiiraan xaduud la leh oo aan ka aheyn DDS, Bay,Bakool iyo Shabelaha Hoose oo ay Hiiraan leetahay ma jiro kuwaas la macaamila soo dhaweeya go aankaane qaata qiimo kasta oo ku kacaya sidan soo socota.
In aad dhulka Hiiraan ka saartaan koow ciidamada Jabouti,waan idiinku celineynaa ka saara Hiiraan oo hala dhaho ama dalkiina ku laabta ,Jowhar aada amaba Dhuusamareeb maalintaas ayaad ogaan doontaan waxa aanu ka hadleyno oo dhibaato iyo dib u dhac ah oo ay gobolkaas ku hayaan iyo shaqada ay Hiiraan u joogeen 4tii sano ee ugu danbeysay,waxii ka horeyey 4 sano ka hor kama hadleyno.
Hiiraan maamul u gooyni ah oo shacabka Hiiraan danahooda ka turjuma waa in loo sameeyo
iyadoo aan shacabka Soomaaliyeed ee State-yada saxda ah sameyteen Tusaale Gobolkii Majeerteeniya,kedibna loogu yeeri jiray Bari ee ay Hiiraan isku faca ahaayeen waa Puntland.Gobolkii Alta Jubba ee ay Hiiraan isku faca ahaayeen Maanta waa Koofur Galbeed, Gobolkii Baste Juba oo ay Hiiraan isku faca ahaayen maanta waa Jubaland kuwaas sidooda ha loola macaamilo laakinse kuwaan aan dowladnimo rabin ee Hiiraan ka xiga Galgaduud iyo Shabelaha dhexe ee kuwii Galgaduud joogayna ay ciidamadii xooga dalka ee halkaas joogay mada daalinayaan si Shabaabka Ceelbuur joogo inta loo baneeyo uga dagaalamaan xaduuda uu Dowlad Deegaanka Soomaalida ee DDS la leeyahay Gobolka Galgaduud.
Kuwii Shabelaha dhexe joogayna ay xalkii iyo mustaqbalkii dalka ka dhigeen Isbaaro la dhigto iyo argagixiso lala shaqeeyo in aan dalkaan lagu sii joogi karin kursi heer qaran ahne dhinaca kale la sii sheegan karin wey muuqataa.Sidaasi daraadeed reer Hiiraan iskuma darsana dadka ay talada ka godo wey is yaqaanaan Hiiraan oo aan magaciisa saxda ah ee lagu yaqiinay weligiis aan waxbo laga bedelin maanta qurbajoogta malaayiinta dolar ee ay heystaan ee ay ugu talo galeen difaaca Hiiraan ee had la hayo inta dhamaan siyaasiyiinta,ganacsatada, waxgaradka iyo dhamaan dadka kuwooda damiirka leh hada waxii ka horeeyey waxii ay aaminsanaayeen meel ha leyska dhigo reer Hiiraanka saxda ah maamul Hiiraan u gaar ah ha lagu dhawaaqo sida hada lagu jiro marnaba qaran Soomaaliyeed laguma helayo.
Waa in maamulkaas iney wax ka noqdaan loo daayaa masuuliyiinta hada jogta maamulka gobolka Hiiraan oo dhan kuwii lagu qalday mashruucii Shabelaha dhexe ee markii danbe isku bedelay Tuugsiga ee magaca Hiiraan la doonayey in laga soo reebo 3 xaraf oo kaliya ee maalkinkasta ay beesha caalamka ee ku sugan Mogdishu ay qabiilka uu ka soo jeedo madaxweynaha ugu tuugsadaan halkaas iyadoo xafiis u furteen Mogdishu ganacsato iyo siyaasiyiin ku qabiil ah madaxweynaha magaca Hiiraan sidii ay mashaariic ugu heli lahaayeen.
Nasiib wanaag hada waxaan wadnaa in aan dowladaha Soomaaliya u soo dira kaalmooyinka mucawinada aanu u dirno sawiro iyadoo mucaawinadoodii lagu kala iibsanayo suuqa Bakaaraha hada xitaa sawiradaas waan idiin la wadaagi karnaa laakinse waxaad dhawaan arki doontaan dalal badan oo aadan rumeysan karin oo safiiradooda ka jooga magaalada Mogdishu bedeli doona dhawaan,maxaa yeelay wadamada qaarkood waxaan tusinay qaar ka mid ah diplomaasintooda in aysan dalka Soomaaliya shacabkiisa caawinin oo ay macawinadooda dhaafin caasimada Mogdishu taasi oo ka dhigan iney kaliya waxii ay dalka Soomaaliya iyo magaca Soomaaliya ku soo diraan ay ku dhacdo beelo amaba qabiilo kooban.
Hadii kacdoonkaan hada socda ay fashiliyaan qabiilka uu ka soo jeedo madaxweynaha waxaan balan idiinku qaadnay warbixin aanu ka diyaarinay hayaddaha qaramada Midoobay iyo diplomaasiyiinta dalka Soomaaliya jooga in aad arki doontaan dhawaan hadaan sidey wax ku socdaan wax laga bedelin.In madaxweynaha Soomaaliya masuuliyada ku celiyo shacabka Soomaaliyeed oo ay joojiyaan isaga iyo qabiilkiisa dalkaan madaxweyne ka nahay hadane deeganadeena argagixisada joogta ayaan la shaqeysaneynaa oo manta oo ugu danbeysa Sh/dhexe Argagixisadii joogtay inta la soo hubeeyey ka dagaalamayaan dhulkii Hiiraan ee laga saaray meel islama gasho.
3- Qaabka Hiiraan maamul u gaar ah loogu sameyn karo waa 3 nooc si weliba deg deg ah.
1- In Yusuf Dabageed iyo dhalinyarada ku fikirka ah dowlada imaan doonta 2025 ee heer federal xilal muhim ah halaga siiyo oo la yiraahdo hada iska nasta waad ku mahadsan tahiin waxii hore ee qalad ah iyo sumcad daro aad magaca Hiiraan iyo shacabkiisa u geysateena doqonimo idiinkama aheyn ee waxaa leydiinku qatalay daacadnimadiina sida reer Hiiraan saraakiishooda iyo ciidanka xooga dalka ugu jira loogu qaldo oo ay iyagu u yahiin kuwa ugu darajada hooseeya hadane dhamaan dalka waxa dagaalo ka dhaca loo adeegsado iyaga kedibna laga dhigo qeyb ay dhabarka ka toogtaan qabiilo aan nidaam iyo dowladnimo rabin iyo dinaca kale kooxo aragixiso ah oo ay kuwaas wada shaqeystaan.
2- Cali Jeyte Dhamaan intuu Hiiraan ka saaro Jaboutiyanka isagoo wax badan kala tashanayo waxgaradka Hiiraan geed hoostiisaba ha noqotee inta Hiiraan loo sameeyo maamul u gaar ah looga dhawaaqo, dhaqaalo ahaan,siyaasad ahaan iyo weliba ganacsiba 100% ha lagu xirmo shacabka Soomaaliyed ee ku nool DDS maadaama aad labadiinuba aad maanta leetahiin hal cadow oo ah argagixiso iyo beelo Soomaaliyeed garab u ah ayna isla soo qaateen mashruuc lagu dhibaateynayo shacabka Hiiraan lana doonayo in lagu dhibaateeyo shacabka DDS si qalalaaso iyo amni daro looga abuuro xaduuda uu Hiiraan la wadaago DDS,heshiis difaac iyo wax wada qabsina Hiiraan waa dhul hodan ku ah qeyraad badan ma mudna in wiil Jowhar midabkaad aragto u yeelay uu beesha caalamka uga tugsado magaca Hiiraan,Mogdishu Xasan Sheikh oo madaxweyne Soomaaliyeed sheeganayo iyo Ilmo adeeradiis uu midna leeyahay Banaadir State ayaan ku dhisayaa 10 bilood,midna uu Mogdishu kaka tuugsado magaca Hiiraan iyo reer Hiiraan hada kedib waa iney kala maraan labo wado qiimo kasta oo ku kacayo.
3- Maamulka Hada Hiiraan ka jira ee uu hogaaminayo Cali Jeyte inta Cali Jeyte Mudo 11 bilood ah madaxweyne ha looga dhigo mudadaasne waa inuu ku diyaariyaa shiweyne ay reer Hiiraan oo dhan iskugu imaanayaan dhamaana wasiirada iyo masuuliyiinta maamulka ha laga dhigo kuwa hada jooga iyo dhalinyaradii gobolka u soo halgamay ee ilaa Xaduuda Ethiopia kula dagaaali jiray kooxahii magacyada badnaa ee duulaanka ku ahaan jiray Hiiraan kana difaaci jiray weligood. iyagana dhaliyaradaas gobolka wax badan ayey u soo halgameen maamulka meel wanaagsan ha laga siiyo hadii ay qaarkood doonayaan iney dowlada federalka ee imaan doonto mustaqbalka oo ka wanaagsanaan doonto mida haatan jirta doonayaan iney galaane hada si sharaf leh nidaamkaan banaanka haka joogaano oo kaliya.
Qurba joogtuna doorkoodu ha noqodo kaliya dhaqaalaha iyo iney masuuliyintaas cusub kala shaqeeyaan hanaanka dowligaa ee ay aqoontooda dib ugula laabtaan Gobolka iyago aan aheyn xil doon inta laga gaarayo doorasho deegaanka oo dhan ka dhacda oo aan lagu hor cararin dadkii dhulka u soo halgamay ee dhiiga u daadiyey duurkana u soo joogay wax badan dhamaan dhagartii joogtada aheyd ee markasta Hiiraan lala soo aadi jirayna iyagu markasta kuwood damiirka leh ay difaaci jireen.
4- Yaan marnaba la yeelin in ay madaxweynaha haatan joga iyo qabiilkiisa oo ah dad aan dooneyn inuu dhismo qaran Soomaaliyeed markii ay arkaan idinkoo isku tashanaya iney idiin dhahaan madaxweyne qaata iyo sidaan ayaan yeeleynaa yaan marnaba gor bortan la gelin mustaqbalka caruurta Hiiraan sideed war ugu dhageysaneysaa qabiil, aan deegaankiisa argagixisada ka xoreyneyn oo aad adiga uga yeeleysaa in ay magacii qiimaha badnaa ee ab ka ab loo soo halgamay in maanta lagu yiraahdo waan baabineynaa oo si aan dalka Soomaaliya uga tir tiro 3 xaraf ayaa ka soo reebayaa kedibna waxaan kaka tugsanayaa beesha caalamka,sow ma ogid in adiga ay tahay cida loo baahan yahay.
5- Ciidamada Dowlada Federlka ee Hiiraan jooga kuwooda Hiiraan ka soo jeeda oo kaliya ha joogaano,kuwa ku maqan gobolada kale ee dalkana ha loo yeero waa iney Hiiraan waxuu ka mid yahay dhulka Soomaaliya hadeyba shacab difaacayaan ha difaacaano Dhulka uu dadkoodu ku nool yahay. kuwa kale ninkasta deegaankiisa sida kuwa Puntlandba ay deegaankooda nabadgalyadiisa u xoreynayaan si aan leyskugu dhax yaacin ninkasta isagoo ka tirsan ciidanka qaranka waa inuu deegaankiisa soo xoreysto,kii argagixiso ay wada shaqeystaan isagey markaas u taalaa sida uu kaligiis u noolaan karo.
Bal adiga qiimeyn ku sameey xilalka ay saraakiisha ciidanka xoga dalka k ahayaan reer Hiiraan oo dhan waxaa ka badan 3 jeer kuwa ay ka hayaan 1 qabiil oo Soomaali ah oo ka mid ah kuwa aanu ka hadleyno,kedibna maxaa dhacay iyadoo ay qabiiladaas tooda kaliya eeganayaan ayey hadba meeshii ciidamada xooga dalka loo diro hadey sidey doonaan amaba rabaan noqon weyso waxaa telefoon loo dirayaa hal askari waxaana leeyahay qofka shacabkaa ee kuugu dhaw xabad ku dhufo sabab laaan si ay shacabka deegaankaas u kacaan waa wadan ay doonayaan iney qiyaali ku maamulaan kuwii hogaankiisa hayey.
Ugu danbeyn Waxaan reer Hiiraan leenahay kuwooda garanayo taariikhda iyo sumcada uu dalkaan ku leeyahay amaba ku lahaan jiray dalka Soomaaliya ma huri doontaan in aad dhulkiina maamul u dhisataan ee hada ayey joogtaa waqtigii ugu haboonaa tuulo kasta oo laga xoreeyey Hiiraan dadka deegaanka u dhashay waa in ay iyagu nabad galyada sugaan oo ay booliska iyo ciidamada amniga noqdaan iyagu isku dhaxyaac danbe yaan la ogolaan waan ognahay reer Hiiraan waa dad uu qiimo ugu fadhiyo nidaamka dowligaa hadiise laguula garan waayey micnahu waa in aad dadkaada u tashadaan oo ay micno kuu sameyso waxa ay kaaka dhimanayaan dhalinyarada dhulka difaacayo. Reer Hiiraanka gudaha jooga waxaan leenahay sida ay hada wax ku socdaan in aad dalka dhan adinka iyo shacabka Bay iyo Bakool kaliya kacdoon ka wadaan oo argagixisadii Sh/dhexe iyo Galgaduud oo dadka joogaan ay xilalkii dalka ugu muhiimsanaane hayaan ay ruwaayad u jilayaan shacabka Soomaaliyeed waxaa adiga kugu waajib ah in aad dadkaada iyo degaankaada u tashato.
Shacabka Soomaaliyeed midbaan leenahay ee ku nool goboladii Soomaaliya ee ay Hiiraan isku qeyrka ahaayeen sida Gobolkii Majeerteeniya oo maanta ah Puntland,Gobolkii Alta Jubba oo maanta ah KG iyo Gobolkii Basta Juba oo maanta ah Jubaland hadii aad dooneysaan in aad arinta Hiiraan si shaqsi ah iyo si weliba jamac ah uga hadashaan waxaa idiinku waajib ah in aad ugu yeertaan magaca reer Hiiraan weligood lagu yaqiiney ee ah Hiiraan amaba Gobolka Hiiraan.
Bal qiyaasa hadii maanta Gobolka Majeerteniya uu sheegto nin Ka soo jeeda Gobolada waqooyi ee Hargeysa jooga oo uu intuu ka soo reebo Gobolka Bari amaba ka dhigo 3 xaraf iyadoo qeyb bulshadina ka mid ah looga faaideysanayo daacadnimadoda iyo dal jacel hadane kaka tuugsado dunida oo uusan xitaa rabin nidaam iyo kaladanbeyn maxaad dareemi laheydeen-sidoo kale deeganada aanu kor ku soo sheegnay shacabkooda waa la mid maxey iyaguna dareemi lahaayeen.
Gunaanad-Mustaqbalka dowlada dhexe ee hada jirta ama hala rumeysto ama ha leyska daayo dadka dowladkasta lagu dulmiyo oo xitaa hadey kacdoonkii argagixisada bilaabeen ee ay awoodooda tusiyeen Argagixisadii Soomaaliya ee dooneysay intey Hiiraan dhax maraan iyadoo weliba la garanayo qabiiladii ay qandaraaska isla soo qaateen doonayeen iney gudaha Ethiopia ka dagaalamaan hadii Mogdishu laga fashiliyo, waxaan sugeynaa cida loo noqon doono madax amaba loo sheegan doono masuuliyad qaran koleyto waan hubnaa reer Hiiraan ma noqon doonaane.
Reer Hiiraan aqligu ha shaqeeyo maamul shacabweynaha Hiiraan u diyaariya doorashona Hiiraan waa in mustaqbalka dhaw looga dhawaaqo Xasan sheikh ciidamadan xooga dalka ee u badan dhaliyarada Soomaaliyeed ee daacadaa ee markii la doonane loo adeegsado siyaasadaha guracan ninkasta dalku waxuu ku dhisan yahay qabiil reerkasta wiilkiisa iyo gebedhiisa ugu jirta hadii la waayo madax dalkaan u naxeysa waa in ay dhulkooda difaacdaan intiiba meel isla degan.Soomaaliya Hanoolaato.
Fiiro Gaar ah- Argagixisada Soomaaliya waa jabtay. dalka Soomaaliyana waa uga dhamaatay beelaha iyo inta yar ee beenta isku shegeysa ee uu qandaraasku ka dhaxeeyona sida ay hada Soomaaliweyn hortooda ugu ceeboobeen ee ay deegaanadooda uga xoreysan waayeen argagixisada ayey bilaha inagu soo aadane wax badan lumin doonaan.Midna yaan la hilmaamin ciidamada xooga dalka ee haatan jira 10% ka mid ah maba ka amar qaataan madaxda haatan joogta xitaa taliyaasha hogaamiya ayaan shacabka la wadaagi karnaa magacyadooda iyo halka ay dalka ka joogaan. Siyaasada Soomaaliya hadey mareysaa meeshii ay reer Hiiraan raadinayeen boqolkii sano ee ina dhaaftay maxaa yeelay waxey hada heystaan fursad ay ku dhihi karaan maadaama kacdoonkii dalka looga xoreynayey ay ka jiifteen beelahii xilalka iyo ganacsiga ugu badan iyo dhaqaalaha ku qabay dowladan ayaa Argagixisada la shaqeysanayo sidaasi dareedeed inagu Hiiraan ayaa nala dhahaa hada kedib hadalkiinu ha noqdo.
RW Xamse Cabdi Bare iyo Gudoomiyaha Golaha shacabka midbaan leenahay,hadaad u moodaan in baarlamaan ay ku jirsaan 33 xildhibaan oo ka tirsan argagixisada Soomaaliya iyo 10 kale oo kuwaas la shaqeeyaan laakinse is qariyaan oo golaha xukumada ka mid ah+ Qabilkii uu ka dhashay madaxweynaha oo aragixisada Soomaaliya in dalka laga saaro aan dooneyn hadii aad moodaan in qaran Soomaaliyeed lagu noqon karo waxaan idiin qabaneynaa 5 bilood ilaa ugu badnaan 6 bilood. Reer Hiiraan dhagar iyo hagar daamo hada uguma horeyso Soomaaliweyn oo taagan ayeyna dagaalka Argagixisada waaba yar yahaye waxaa la arki doonaa iyadoo ay xitaa leeyahiin kuwa Mogdishu jooga ee beesha caalamkaa iyagoo leh war sidaan iney wax u dhacayaan ma moodeyn,markii wax badan oo hada shcabka Soomaaliyeed ka qarsoon ay banaanka yimaadaan dhawaan.
Beesha Daarood iyo shacabka Digil iyo Mirifle la yiraahdo midbaan idiin leenahay adinka iyo reer Hiiraan isku doon ayaad saaran tahiin waxaan aqoonyahanadiina, ganacsatadiina waaweyn iyo saraakiishiina ciidanka qeybahooda kala duwan iyo saladiintiina inta ay dalka siyaasadiisa si kale ka noqoneyso idiinka digeynaa in aad u safartaan wadankii Africanka ahaa ee ugu danbeeyey ee uu ka dhoofay wasiirkii Dastuurka Soomaaliya Cabdiraxmaan Xoosh Jabriil ka hor intii uusan ku geeriyoon wadanka uu ku dhintay.wadankaas adinka bal raadiya magaciisa xita in leydiin sheeko uma baahnidiin.
Reer Hiiraanow fursad iska socota oo uu Allaah idiin la soo doontay ayaa hada albaabkiina soo garaacday yaan la dayacin Argagixisadii Hiiraan waa jabtay qof inaga naga danbeeya ha weydiinina dhulkii aad ka xoreeyseen dhawaan adinka iyo ciidamada dowlada kuwooda daacada u ah dalkana meelahii aad ka xoreyseen maalintii waxey lumiyaan ilaa 3 milyan oo dolar oo ay kala qeybsan jireen iyaga iyo beelaha ay hada wada shaqeystaan ee duulaanka ku ah DDS amaba dalka Ethiopia.
Guul intaas ka weyn oo aad gaari laheydeen oo aad Soomaaliweyn tusin laheydeen maa jirta.Sidoo kale kacdoonkii ka socday Bay iyo Bakool mel fiican ayuu marayaa oo kooxdii shacabka deegsaankaas ayaa ogaaday iney doonayeen in meelahi laga soo ceyriyey markii ay ka yimadaan meelaha kale in la doonayey in lagu beero deeganada ay deegaan Digil iyo Mirifle maxaa yeelay wadooyinka deegaanadaas uma xirneyn Argagixisada kaliya waxaana hada si weyn u kacay shacabkii deegaanadaas ku noolaa oo dhul aad u balaaran ka saaray oo ilaa magaalada Baraawe ayuu hada isku xirmay kacdoonku.
Mid waxaan leenahay mediyaha ay gacanta ku hayaan dhalinyarada reer Hiiraan gaar ahaan kuwa sitaan magaca Hiiraan ka daaya magaca aan u qalmin shacabka Hiiraan ee aad ugu yeertaan waxaasi waxey aheyd mashruuc la doonayey in magaca Hiiraan lagu baabiyo waana shaqeyn waayey hadii waxkasta la sameeyey dhaqaalokastana lagu bixiyey weliba arintaas ilaa 4 qabiil oo Soomaali ah ayaa iska kaashaday bil xaqiiqo wey socon weysay marka ilaaliya sharafta dhulkiina iyo gobolkiina ee ka daaya in aad soo qortaan wax aad dad kale ka soo min guuriseen ee idinku la imaada qorshe dadkiina iyo sharaftiina anfacayo xitaa hadii aadan wax kale sameyn karin mediyahiina ka joojiya wax badan ee ku baraarujiya dadku iney dhistaan maamul sharafka iyo karaamada umadooda lagu ilaaliyo, maxaa yeelay dalku waxuu kaala dhaxeeya beelo mooryaan ah oo aan xishooneyn qaarkood ma ahan Soomaali dhamaantood oo Soomaalida waxaa ku jiraan dad badan oo ku nool meelo Hiiraan ka fog fog oo hadane saaxib wanaagsan la ah reer Hiiraan garanayana waxa ay galaan iyo wax aay gudaan.
Dagaalkii Maanta laga soo qaaday Sh/dhexe goobtii uu ka dhacay Soomaalida intii awoodi karto ha booqato sida Argagixisada iyo kuwii ay wada socdeen loo galay iyo hubka laga qabsaday meydkuna warkiisaba daay,weliba dhaqaaqadooda dhan bilaaw iyo dhamaad waa lala socday ilaa ay gudaha Hiiraan ka soo galaan ayaa loo sugayey sida loo galay cidkasta ayaa indhaheda ku arki doonta. markii kuwii maanta la jabiyey kedib kuwii ku sugnaa xaduda Bakool iyo Hiiraan horey ayey u sii carareen.cadadka Hubka laga qabsaday oo ay hada sawiradooda na horyaalaan meydadka munaasib maahan laakinse gawaarida dagaalka waqti munaasib ah naga filo,walee reer Hiiraan waa isku tashadeen.weli wax badan in ay dhegahiinu maqlaan Soomaaliyey yaan la sugi waayin.Maanta intaas ha inoo joogto wararkenii dagaalka argagixisada looga soo horjeedo ee taxanaha inoo ahaa joogto ula soco.
Shaqsiga Sanadka 2022-23- Hogaamiyaha Dhulweynaha Hiiraan ee Soomaaliya Mudane Cali Jeyte Cismaan aabahii Kacdoonka Hiiraan iyo Soomaaliya.
Wararkii ugu danbeeyey iyo dagaalkii looga soo horjeeday Argagixisada Soomaaliya- Argagixisada Soomaaliya oo dhul aad u balaaran oo ku yaala Gobolka Bay iskaka cararay saacadahii ugu danbeeyey, kedib sida aan bulshada qoraalkeenii hore la wadaagnay markii hub iyo gaadiid dagaal oo badan oo ay argagixisadu doonayeen iney ku xoojiyaan Shabaabkii ku sugnaa 20 jiroow lagala goostay hubkii ay deegaankaas ku aadi lahaayeen.
Hadaba Markii ay kooxdu aad u dareemeen in ay si xoogan u kaceen shacabka deegaankaas ayaa waxaa suuragashay saacadahii ugu danbeeyey in ay argagixisadii ku sugneyd Gobolka Bay deegaanadii ay kaka sugnaayeen mudo ka badan 10 sano ay badankood ka baxeen iyagoo uga baxeen hadba meeshii u sahlaneyd ayba gobolkaas uga bixi karaan. Deegaanka 20 jiroow hada kuma sugna wax Shabaab ah siiba kuwii deegaanka ka soo jeeday wey iskaka baxeen.Heestaan Dila Shabaabka Dila aanu isla daawano kedibna wararkeena danbe waxaanu ku soo qaadan doonaa dhulka balaaran ee ay iskaka carareen Gobolka Bay.
War Deg Deg ah,( Breaking News)-Arbaco, September, 28, 2022-Wararkii ugu danbeeyey dagaalkii u dhaxeeyey shacabka Soomaaliyeed iyo argagixisada Soomaaliya.Kooxdii Argagixisada ee ku sugneyd gobolka J/dhexe oo lagala goostay hubkii iyo gawaaridii ugu badneyd ebed tan iyo markii ay argagixisadu ka curteen dalka Somaaliya. Waa wararkeena ugu waaweyn ee dalka Soomaaliya maanta ka jira qeybtaan si degan u aqri adigoo mahadsan hadii aad tahay muwaadin Somaliyed oo donayo inuu la socdo halka ay hada wax marayan kacdonkii ka soo bilaawday Hiiraan ee hada xoogiisa ka socda Bay,Bakool iyo Gedo oo ay dhul aad u balaaran lumiyeen amaba lagala wareegay argagixisada Soomaaliya.
Shacabka 3daan Gobol oo aad moodo in ay shacabkooda u diyaarsan yahiin ciidamadana ay garab xogan siinayan si la mid ah sidii ay dagalka ku galen shacabka Hiraan oo aan dagalkas dal iyo diba u kala harin sidey u dhamayen aadne isku maqlayey marka loo eego sida howsha loo kala qeybsaday uuna qofkasta kaalintiisa u qaatay ilaa hadana dagalkii Hiiraan ka socday uu ku soo dhawaaday si weliba weyn xaduuda uu Hiiraan la leeyahay gobolka Bakool, taasi oo culeyskii ay argagixisada Soomaaliya ku hayeen magaalooyinka Tiyeegloow,Xudur iyo Waajid oo ka tirsan gobolka Bakool iyo Bardheere oo Gedo ah ay isku gurman waayaan argagixisadu,maxaa yeelay waxaa ka xiran dhinaca Hiiraan wadooyinkii oo dhan kuwoodii muhiimka u ahaa isku socodka ee ay Kooxdii Hiiraan ku soo jabtay ay mari lahaayeen si ay ugu gudbaan Gobolka Bakool iyagoo weliba firxad ah.
Hadaba sida Kooxdii Argagixisada ee ku sugneyd Caasimada J/dhexe ee Bu'aale loogala koostay hubkii ugu badnaa iyo waxyaabahii keenay waa sidan.1- Saraakiishii Argagixisada Somaaliya hogaamineysay ee ka soo jeeday Gobolada Waqooyi ayaa waxey soo jeediyeen in ay iyagu dagaalka hogaaminayaan laakinse ciidamadu noqdan kuwa ka soo jeedo deeganka siiba gobolada Bay iyo Bakool ee dhulak kala yaqaano.lagama waalin waxaa la yiri ok arintu sidaas ayey inoo ahaaneysaa,kedibna maxaa dhacay?.
1-Waxaa la soo bixiyey hub badan iyo garaawi gaareysa ilaa 14 gaari marka la yiraahdo 14 gaari waa badan yahiin laakinse dadka ayaa lagu indha sarcaadinayey oo ujeedka laga lahaa waxey aheyd in la yiraahdo Shabaab ayaa duulan ku ah Deegaan lagu magacaabo 20 jiroow iyagoo sii maraya Deegaan lagu magacaabo Moode Moode iyo wax la mid ah,inagu dhulka kalama naqaano laakinse xogta uun ayaan dadka Soomaaliyeed la wadaageynaa.
Laakinse xaqiiqadu waa garaawida rasmigaa ee ay J/dhexe kala tageen oo uu hubka u saarnaa waa kaliya ilaa 5 gaari inta kale waxaa lagu camiray gawaari eber ah oo dadka J/dhexe laga soo dhacay oo kuwa shibilka ah,waad garaneysaan sida ay Argagixisada Soomaaliya dagaalada ku galan 90% waa borobagaando iyo been shacabka loo soo dhiibo wax ka jirana ma jiraan oo awooda ay sheegtaan ma lahan kooxdu maxaa yeelay aad ayey ugu jabeen dhamaan dagaaladii ugu danbeeyey oo hada kooxdu meelaha ay kaka sugan yahiin koofurta Soomaaliya waa ninbow nafta iyo sidaad dalka uga bixi karto iskuna bad baadin karto adigey kuu taalaa ayey ka mareysaa kooxda.
2- Ilaahey caadil waayee waxaa halmar dagaalkii diiday iney ka qeyb qaataan dhalinyaradii ka soo jeeday Gobolada Bay iyo Bakool ee deegaanka u dhashay ee ka tirsanaa argixisada ee markoodii horeba dagaalka lagu qalday,kedibna maxaa dhacay ragii ka soo jeeday gobolada Waqooyi ee ciidamada madaxda looga dhigay maleeshiyaadka aan ka hadleyno ayaa kuwii ka sareeyey la xariiray waxeyna ku yirahdeen ciidamadan uma eka kuwo dagaalami doona ee hada yaan laga saarin J/dhexe loona dirin meelaha uu kacdoonku ka socdo,hadii ay taasi dhacdona waxaa macquul ah in J/dhexe kacanteena ka baxdo maxaa yeelay ciidan badan kuma harin marka laga reebo saraakiil dhulka howdka ah ku dhuumaaleysaneyso iyo dhalinyaro 5tii qofba meel 15 KM u jirta magaalada baro kontaroolo ah la dhigay oo kaliya ku sugan maahane.
3-Sarakiishii badankood horey ugu sugnaan jiray J/dhexe oo aheyd xaruntii ugu weyneyd oo iyagu ka cabsaday in la bartilmaameedsado oo halkii ay dagaalka iyo sida loo hogaamiyo ku mashquulsanaan jiray hada iyagii ku mashquulsan in uu midba midka kale ka dhuunto si aan loo ogaan halka uu kaka sugan yahay J/dhexe iyo Sh/hoose waxaana sidaas ku yaraaday xiriirkoodii oo qaarkodna mar hore ayeyba telefonada densadeen oo ay ku sugan yahiin xaafadaha Mogdishu qaarkood, Ceelasha Biyaha iyo Meel aan ka fogeyn magaalada Marka, halka kuwona ay ku mashquulsan yahiin xaasaskii faraha badnaa iyo caruurtii ay nidaamka argagixisada ee dhaca iyo fowda ku dhisnaa ay ku dhaleen sidii ay dalka uga bixin lahaayeen oo hada iyagii ayaa qaxaya waxey dad badan oo Soomaali ah nolosha u diidaan oo ay qaxiyaan iyagey hada heystaa markooda,marka loo eego sidey u jabeen.
Si uusan qoraalku inoola dheeraan Argagixisada ma sii joogi donan 20 jiroow iyo deegaanada u dhaw dhaw marka loo eego ciidamada ka soo horjeeda iyo sida uu deegaandaas ugu si xoogeysanayo kacdoonka oo ay maalinba maalinta ka danbeysa u luminayaan dhul aad u abalaaran.Sida muuqata gobolada Hiiraan ku soo xiga ee argagixisada Soomaaliya laga xoreyn doono waxuu noqon doonaa 3 gobol midkood.Bakool, Bay iyo Gedo maxaa yeelay deegaanadaas waxaa ku yar dadka munaafaqiinta ah ee shacabkooda beenta u sheega oo hadii ay dadku arkaan cid horkacda iyagaa kacdoonka hada socda hormuud u ah,weliba Argagixisada waxaa aad u jebiyey waa shacabkii oo meeshii ay ku sugan yahiin soo shegayo ,taasina waxey keentay iney qofkasta oo Soomaali ah oo ay arkaan argagixisadu ka dhuuntan si aan loo sheegin halka ay ku sugan yahiin.Guul iyo Gobanimo Shacabka Soomaaliyeed ee kacdoonka wada ee go'aansaday iney dhibaatadii iyo bahdilkii ay ku soo jireen in ka badan 15 sano iska dul qaadaan. la soco wararkeena danbe. Soomaaliya Hanoolaato.
Fiiro Gaar ah- Warbixinta qaarkeed iyo halka gawaarida iyohubka lagala gostay kooxda lala aaday amaba ay hada ku sugan yahiin mediyaha lama wadaageyno maxaa yeelay qofkasta oo Soomaali ah xitaa haduu horey argagixisada uga tirsanaa ee isagoo u nxayo degaankiisa kooxda kala dhuunta Hubkii ay shacabka ku dili jireen waa qof weli damiir leh bulshadana u muujinayo in ay koxdu qaldeen laakisne uusandhiman damiirkiisa oo uu markasta sugayey fursadaan oo kale amaba kacdoonkaan oo kale.HAdaanse shacabka Soomaaliyeed si weliba waadax ah arimo abdan ugu bidhaamino argagixisada ayaa sii kala dran halka ay hada wax marayaan dhibaato aad u weyn ayaa heysata kuwoodii ka soo jeeday gobolada waqooyi, weliba qaarkood yaan la sugi waayin iyadoo ay shacabka nolosha ku qabteen oo mediyaha laga tusinayo malaayiin Soomaali ah oo dal iyo dibad kunool,maxaa yeelay hada arimo badan ma ahan sidii hore ee waxii la doono shacabka Soomaaliyeed ee koofurta leys kaka sameynayey ujeedadii la doonaba ha laga lahaadee in dad gaar ah iyo deeganao gaar ah oo dalka Soomaaliya inta fidno lala yimaado dad Soomaaliyeed lagu dhibaateeyo.hadane mrka xaalada lag aabaaro xaqiiqada Argagixiso waa jabtay.
Fariin iyo Talo Ku socota Madaxweynaha Soomaaliya Xasan Sheikh marqaatina aanu uga dhigeyno madaxda kale ee qaranka iyo shacabka Soomaaliyeed meelkasta oo uu dunida ka joogo intooda uu qiimaha ugu fadhiyo dalkaan quruxda badan ee la yiraahdo Soomaaliya-Madaxweyne adigoo mahadsan waxan kaa codsan lahaa in aad shacabka Soomaaliyeed ugu jawaabto 3dan su'aalood oo ku haboon amaba la joogo waqtigii ku habonaa in lagu weydiiyo, hadaadan uga jawaabeyna isbedelkooda laga dareemo dalka.
1- Dalka Soomaaliya ee aad sheeganeyso in aad ka tahay madaxweynaha kuma jiraan miyaa qabiilka aad adiga ka dhalatay,maxey deegaanada lagu tilmaamo iney dalka ka degaan uga xoreyn la yahin argagixisada?.
2-Adiga masuuliyada aad sheeganayso in aad tahay madaxweynahii Soomaaliya siduu kula yahay maxaadse dareemeysaa malaayiinta Soomaalidaa ee isbuucii la soo dhaafay dal iyo dibad ka lahaa war aaway qabiilkii uu ka dhashay madaxweynaha?.
3- Ma shacabka Soomaaliyeed ayaad been u sheegeysaan oo aragixisada iyo adinga waxa idiinka dhaxeeya qandaraas sidaas ayaana malaayiin Soomaali aqoonyahano, indheergarad, culimo dhalinyaro ilaa dumar iyo caruur u badan si araxan daro ah loogu laayey gudaha Soomaaliya?.
Talo yar ayaan ku siineynaa oo adiga iyo weliba reerkaada idiin anfaceysa hadaad qaatataane waa sidii la rabay hadad qaadanweysaane awalba maba jirin Soomaali kale oo idinka meel idiin fadhisay oo qofkasta oo Soomaali ah siduu awoowe ka awoowe meeshii uu weligii ku noolaa ugu noolaan jiray iyo halka uu dalkiisa iyo deegaankiisa mustaqbalkooda u jiheynayo wuu garanayaa hada kedib marba hadii loo kala baxay beelo argagixisada iyo iyagu ay wada shaqeystaan dadka kale ee Soomaaliyeedna lagu dhibaateeyo iyo kuwo dacad ah oo uu markasta Allaah ku garab galo daacadnimadooda oo ay reer Hiiraan ugu horeeyaan.
Hadaba talada aan ku siineyno waxey tahay.
1- Adiga iyo beesha aad ku abtirsato ee aad ka dhalatay dib isku wareysta wax badan ayaa idiinka qaldan intaadan masuuliyad qaran iyo mid deegaano aan leydiinka rabin aad sheegan laheydeen waad is ogtahiine bal horta dhaqan dowladeed iyo dad haya masuuliyad qaran oo ka dhaxeysa in ka badan 15 milyan oo Soomaali ah in aad tahiin iyo in aadan aheyna Soomaaliweyn intaad soo hor istaagtan u sheega.
2- Waan kaaka digeynaa weliba waad ka qoomameyn doontaa intaad xafiiska joogto howlgalada ciidanka xooga dalka ee har iyo habeen shacabkooda ku dhax jira oo ay hada si fiican iyaga iyo shacabku iska bar bar dagaalayaan yaan la siyaasadeyn wax ay u baahan yahiina meelkasta oo ay dalka ka joogaan ugu geey.
3-Dagaalkaan hada socda hadii aysan qabiilkii aad ka dhalatay ee kursiga ugu sareeya ku fadhiyey uusan wax qiimo ah la laheyn micnahu waa kursiga qarana wax qiimo ah idiinkuma fadhiyo,sidaasi daraadeed kacdoonkaan hada meeshii ugu wanaagsaneyd maraya deganadii la xoreeyeyne adeega aas aasigaa shacabka dowladu ha ugu geyso, kuwa ay degaan reerka aad ka dhalaytayne haka bilaabaano kacdoonka argagixisada looga soo horjeedo ceeb intii hore ha idiinku filnaato.
Dalkaan Soomaaliya ayaa la yiraahdaa sharaftiisuna waa inuu ka caaganaado argagixiso intaas reerkii amaba shaqsigii Soomaali ah ee aan garan karin waa reer amaba qof uu Allaah karaamadii iyo damirkii uu qofka nool ku fikiri jiray ka qaaday, laakinse sidii bini'aadamkii oo kaliya iskaka nool.maxaa yeelay dad haya xilkii ugu sareeyey dalka halkii ay iyagu noqon laaheen dadka ugu horeeya ee Soomaali horkaca in ay noqdaan kuwa ugu danbeeya waa ceeb iyo lama arkaan.
Dhinaca kale inagoo fursadan ka faa'ideysaneyna waxaan talo yar siineynaa shacabka ku nool gobolka Galgaduud iyo Koofurta Mudug. war adeerayaloow 4 isbuuc ayaad hubka ugu badan Soomaaliya ku wadeen Galgaduud ilaa maantana dhulka aad xoreyseen inta uu la ek yahay Soomaali wey u jeedaa ee intaad joojisaan munaafaqnimada CeelBuur iyo Xaradheere Daarood iyo Soomaali kale laguma dhibaateeyo oo dhulkoodu waa u xor waana u nabad waxa lagu dhibaateyo waa shacabkiina oo qeyrkood ka haray iska qabta kuwiina aragixisada la socda ee hadane dowlada dhexe xilalka ka haya yeysan caruurtiina mustaqbqalkooda ku ciyaarin hada waxii ka danbeeya ee awoodeedii iyo dadnimadeedii waad leetahiin iska xoreeya argagixisada ogaadana Daarood si sharaf leh ayuu deegaanadiisa ugu nool yahay dadka kaliya ee Koofurta Soomaaliya siyaasada Soomaaliya lagu qaldi jiray waa reer Hiiraan iyo Shacabka ku dhaqan Bay iyo Bakool iyagiina wax badan hada kedib laguma dayi doono ku seexda kuna soo toosa.
Intaadan meel cidlo ah soo istaagina siyaasad ahaan iyo deegaan ahaanba,hada ayey talo idinla gudbon tahay xaqiiqada ka baara halka ay idiinka jirto ee dagaalka looga soo horjeedo argagixisada aad badankeed dalka idinku qeyb ka hayedeen dalkana keenteen dhibaatada ugu badana ay adinga idiinka soo gaartay iska xoreeya walaahi in aadan Soomaaliweyn mustaqbalka la sheekeysan karin.
Qiyaaliga iyo mediyahan aad maalin iyo habeen xayeysiinta ka wadaan intaad joojisaan oo aad Soomaaliweyn iyo caruurtiina ka deysaan jahwareerinta dadkiina iyo deegaankiina u naxa,waxaa talo idiinsiiya qof idiin jecel oo horumarkiina rabo, qof aan idiin rabin talo qof uu neceb yahay masiiyo. Dalkaan Soomaaliya ayaa la dhahaa nabad ayuu noqon donaa ama ha laga naxo ama yaan laga naxin waxaa mustaqbalka ku raaxeysan doona oo isla jaan qaadi doona oo weliba si sharaf leh ugu noolaan doona Soomaalida intooda daacada ah ee markasta lagu dulmiyo siyaasada iyo magacyo kala duwan oo dalka lala yimid sasaankediina wuu soo muuqdaa hada.
Ciidamada Xooga dalka Soomaaliya midbaan leenahay marnaba jaceylka ay idiin hayaan shacabka Soomaaliyeed oo aan waayadaan idiin soo marin duniduna marqaati ka tahay ha iska dayacina, ogaadana dalkaan mudo ka badan 30 sano waxa laga shaqeynayey sidii loo suurad xumeyn lahaa sumcada ciidamada xooga dalka Soomaaliyeed, yaan marnaba la
lumin taageerada shacabka oo hada aad ugu xirmay dal iyo dibad ciidanka qaranka iyo dowladooda iyadoo meelo soke wax laga eegayo ee aan la eegeyn mustaqbalka jiilka soo korayo.waxaa guul u ah dalka iyo dadka Soomaaliyeed in ay ciidamada
Xooga dalka Soomaaliya aysan hada shaqadooda ku ekeyn kaliya dib u xoreyn ee ay xitaa shacabka la u fidinayaan gar gaar lana abuurayaan oo ay kala shaqeynayaan beeraha oo hada lagu jiro xiligii abuurka beraha deeganadii dhawaan la xoreeyey.Maanta intaas ha inoo joogto. Soomaaliya Hanoolaato.
Madaxweynaha Dowlad Deegaanka Soomaalida iyo maamulkiisa waxaan leenahay argagixisadii Hiiraan laga saaray waxaa iyadoo loo sacabo tumayo lagu soo dhaweeyey qaar ka mid ah gobolada Hiiraan deriska la ah xaduuda ay Hiiraan iyo DDS amaba Soomaali State wadaagaan waa laga fogeeyey.
Mashruucii ay iska kaashadeen Argagixisada iyo qaar ka mid ah beelaha Soomaaliyeed kuwooda ay wada shaqeystaan argagixisada iyo weliba masuuliyiin dowlada dhexe ka mid ah waa laga fashiliyey Hiiraan, si dhaw ula shaqeeya shacabka iyo maamulka Hiiraan Soomalidu kuwii aad horey u taqiineen maahan sida reer Hiiraana daacad kama ahan in dalkaan laga xoreeyo argagixisada marka mashruucii weli waa socdaa Hiiraan ayuu ka socon waayey waxaase loo bedelay degano kale oo la donayo in DDS iyo guud ahaan amniga dalka Ethiopia laga carqaladeeyo halkaas.
Waan ognahay in aad tahiin dad isku tashaday dhawaana argagixisada siweyn u jabiyeen si dhaw xaaladaha Soomaaliya inta idinka quseysa ee amniga si dhaw ula socda.weliba sidey wax u jiraan oo dhan inagaa shacabka Soomaaliyeed la wadaageyna xili weliba munaasib ah.
Person of the Year- Marka hore intaanan ugu yeerin Shaqsiga Sanadka hogaamiyaha dhulweynaha Hiiraan Mudane Cali Jeyte Cismaan oo halkaan amaba kacdoonkaan Hiiraan ka curtay dhawr bilood ka hor ee hada maraya inta u dhaxeysa Bulo Burde ilaa Degmada Tiyeeglow, dhanka kalena Baladweyne ilaa Tiyeeglow.hadane bal marka hore waxaa amaan iyo bogaadin mudan sida ay shacabka Hiiraan dal iyo dibad isku xirkooda marka laga soo tago ay ula shaqeynayaan ciidamada qalabka sida oo iyagu sida ay shacabka Hiiraan ula shaqeynayaan ciidamada Xooga dalka iyo sida ay shacabka Hiiraan uga go'an tahay in uu dalkeenu noqdo dal leh dowlad iyo nidaam ay waxkasta u dhan yahiin.
2- Sidoo kale waxaa iyaduna bogaadin iyo amaan mudan Allaah Subxaanahu watacaalaa ka sokow waxgaradka Hiiraan, dhalinayrada rag iyo dumar iyo weliba qurbajooga oo dhegaha ka fureysteen wax badan howshoda dhana ay hada tahay dib u xoreynta Hiiraan.3-Waxaa intaasi inoo dheer guulahii laga gaaray deegaanadii ugu danbeeyey ee laga saaro argagixisada sida Hiiraan oo deegaanka Mabaax,Buq Aqable iyo Ceymooy oo argagixisada laga saaray.Gobolka Bay deegaano badan oo dhawr ah ayaa laga saaray weliba abaabulka ka socda Dhulka Bay iyo Bakool waa mid aad uga wanagsan sidii ay shacabku ahaayeen dhawr isbuuc ka hor xili ay argagixisadii deegaanadaas ku sugneyd ay shacabka ku bilaabeen calaacal.Galgaduud sidoo kale oo waxaa aad logu dhaw yahay magalada Celbuur oo dhawr jiho looga wajahan yahay iyadoo ay is garabsanayan ciidamada xooga dalka iyo shacabka deegaanka oo siweyn isku abaabulay.
3-Dadaalka wax ku oolka ah ee ay wadaan dowlada Soomaaliya iyo madaxda qaranka ee deeganadii argagixisada laga saaray loogu gurmanayo shacabka Soomaaliyeed ee ku nool oo intooda badan dagaalka socda garab ku siinaya ciidamada xooga dalka iyo kuwa deegaanka oo guulo la taaban karo ka gaaray dagaaladii ugu danbeeyey ee dalka looga xoreynayey argagixisadii ku sugneyd meeo badan oo dalka ka mid ah.
Intaasi oo dhan kedib sidii caadada aheyd ee markii aanu aragno qof dadaal muuqda sameeyo amaba meel qurxan oo dalka ka mid ah oo aanu ku soo qaadan jirnay sawirka maanta.waxaanu maanta iyadoo aan weli la gaarin dhamaadka sanadka cusub oo ay naga xigto ilaa in ka badan 3 bilood ku soo qaadaneynaa Hogaamiyaha Dhulweynaha Hiiraan Mudane Cali jeyte Cismaan oo uu isagu hadalkiisu yar yahay qoreygii uu qaatay mudo ka badan 3 biloodna maanta weli haya oo shacabka Hiiraan uga horeeya goobaha dagaalka,waqtiga iyo waayaha ayaa mar kale xusi doona waxaanse ugu talo galnay sawirkaan. la soco wararkeena danbe.Soomaaliya Hanoolaato.
Villa Somaliya-RW Soomaliya mudane Xamse Cabdi Barre oo ciidamada Ku jira furumaha ee xooga dalka, ciidamada dib u xoreynta deegaanka iyo masuuliyiinta la joogta ee ku sugan gobolka Hiiraan ee Somaliya iyo Gobolka Galgaduud ugu hambalyeeyey gulaha iyo dadalkoda wax ku oolka ah iyadoona ay dowlada Soomaaliya u muujisay garab istaag muuqda si dalka looga xoreeyo argagixisada caadeystay dhibaateynta shacabka Soomaaliyeed xili guud ahaan gobolada koofurta Soomaaliya uu ka socdo kacdoon iyo abaabul xoogan oo looga soo horjeedo argagixisada Soomaaliya oo dhul aad u badan laga xoreeyey kedib dagaalo saf balaaran oo aan kala joogsi laheyn ee looga qaaday meelo badan oo ay shacabka ku dhibi jireen.
La soco wararkeena danbe iyo wararkii ugu danbeeyey deegaanada saacadahii la soo dhaafay ay lumiyeen argagixisada iyo sida ay dalka uga yahiin baxsad xili ay qeybtii ugu horeysay ay galeen dalka Kenya iyagoo iska dhigayo dad shacab ah.dhinaca kale inkasta oo ay aad u liitato xaalada dadka ku nool deegaanadii laga xoreeyey argagixisada hadane marnaba shacabka Soomaaliyeed meel uma fadhiyaan mushkilada ku gedaaman maxaa yeelay waxaa 5 jeer ka dhibaato badneyd midii ay ku hayeen argaiixisada oo noloshii aas aasiga aheyd kala dagaalay.
Mid ka mid ah kuwii argagixisada Hiiraan ka cararay ka mid ahaa oo lagu arkey deegaano ka mid ah gobolka Bakool iyadoo uu ka muuqday rafaad aad u xoogan ayaa laga soo xigtay isagoo leh intaan ka mid ahaa Shabaab waxii Hiiraan nagu qabsaday weligeen maanan arag meel kale oo uu dagaal noocaas ah ka dhaceyna weligey ma arag ayuu yiri,isagoo ka sheekeynayo dagaalkii ay ku galeen deegaan lagu magacaabo Ceeleey oo ahaa dagaal ay reer Hiiraan maalintaas kaka geeriyoodeen 3 wiil oo walaalo ahaa iyo adeerkood oo isaguna dhalinyaro ahaa,maxaa yeelay dad badan oo Soomaali ah waxey kaliya uun maqleen Hiiraan ayaa inta badan laga xoreeyey Argagixisada laakinse qiimaha ku kacay xoreyntaas waxaa ogaan kara oo kaliya qofkii wax badan xog ogaal u ahaa.
Maxaa yeelay dagaalkaas waxuu ahaa mid ka mid ah kuwii loogu aarayey gebedhii Umusha aheyd ee iyadoo gubaneysa hadane isku dayeysay iney bad baadiso caruurtii ay argagixisadu sida arxan darada ah u dileen iyagoo safar ahaa uuna ku jiray cunug yar oo aan gaarin 3 bilood sidaasi daraadeed waxuu leeyahay argagixiyahaas isagoo hadalkiisa sii wato uuna qirayo in ay ku jabeen si weliba aan la qiyaasi karin dagaaladii ku qabsaday Hiiraan oo dhan gaar ahaanmidkii Ceeleey ee uu goobjooga u ahaa.waxuuna hadalkiisa ku soo qatimay isagoo leh (Aleeylehe waan maqli jiray reer Hiiraan laakiinse rag lama xaqiree wax bey na tusiyeen); ayuu yiri isagoo leh wado aan in aan dalka ka baxo aheyn iima furna, isagoo weliba tirinaya ragii ay maalinkaas ku waayeen dagaalka oo uu sheekay in been loo sheegay lana yiri wax ciidan ah oo Baladweyne ka sokeeyaa ma jiro,yacni waxuu ka hadlayey sida ay iyagu beenta iskugu sheegaan dhexdooda siiba kuwooda wax hogaamiya u marin habaabiyaan dhaliyarada ay dagaalada u adeegsadaan.
Sidaasi si la mid ah waxaa jabka Argagixisda ku soo gaaray Hiiraan ka sheekeynayo nin dhalinyaro ah oo kooxda isagoo ku sugnaa degamda Adan Yabaal oo reer Hiiraan ahaa iyagoo uu indhahooda shanta yahay argagixisada halkaas ku sugan kala soo tagay gaarigii iyo qoryahii dagaalka ee saarnaa waxuuna isku soo dhiibay ciidamada dib u xoreynta iyo kuwa xooga dalka ee ku sugan deegaanka Yesooman.
Waxuuna yiri waxaan go aanka aan uga soo baxay argagixisada qaatay markii aan maqlay iney dumar iyo caruur aan waxbo galabsan dileen dadkii iyo deegankii aan ka dhashayna ula dhaqmayaan si ka duwan qaabka ay dalka Soomaaliya ku joogaan.waxaana ninkaasi oo lagu magacaabo Seexiye Maxamed hada gacanta ku haya waxgaradka Hiiraan bal qofkii Somaali ah haka wareysto ninkaas jabkii Hiiraan ku gaaray kooxda,weliba ninkaas Argagixisada kaliya kama soo bixine saaxiibadiisii kale ee reer Hiiraanka ahaa ee kooxda ka midka ahaa ayuu qaar badan oo hada jidka ku soo jira oo reer Hiiraan ah ka soo saaray.
Hayeeshee waxaan kaliya labo talo siineynaa Soomaali badan oo weli dooneyso iney qiyaali siyaasadeed ku noolaadaan oo dagaal Hiiraan ka soo socday in ka badan 3 bilood uusan iyaga weli deegaanadooda ka bilabaan,kuwaas waxaan leenahay waxaa kaliya idiin furan labo wado.
1- In aad hubka aad heysataan Soomaali wey istaqaanaaye idinkoo mahasan ku wareejisaan dadka doonayo iney gobanimo iyo nolol loo qateen ah ugu noolaadaan deegaanadooda iyo dalkooda iyagoo garab u ah dowlada dalka ka jirta.
2- In aad si toos ah argagixisada ula soo safataan hadaba waa dwada shaqeysataane si ugu yaraan sida argagixisada leydiinla dagaalo ileen qof Soomaali ah oo aad hada kedib siyaasad ku qatali kartaan ma jirtee oo doorashada inagu soo aadan sida hada loo kala baxay ayaa loo kala bixi doonaaye.
Ma leydiinka waayey labadaas midkood afkiina qabsada oo haleydiinka nabad galo sidaas ayaa idiin sharaf roon aduun iyo aaqiroba.Qofka Soomaaligaa waa inuu isku kalsoonaan karo sida ninkaan maalinkii uu dagaalku bilaawday ilaa maanta marna xabada ridayey marna gabay ka tirinayey hadba marxaladii lagu jiro, isagoo weliba ku faanayo deegaankiisa, dowladiisa iyo dalkiisa. bil xaqiiqo hadey Argagixisadu ogyahiin abaabulka ay reer Hiiraan dal iyo dibad ka wadaan meelaha ay hada kaka sugan yahiin Hiiraan ee u dhaxeysa Baladweyne ilaa Degmada Tiyeekloow oo ah xaduuda Hiiraan iyo Gobolka Bakool xili hore ayey iskaka bixi lahayeen inagoo og gulufka kaka soo wajahan Hiiraan.
Dal waxuu dal yahay inuu yahay dal xor ah, dowlad iyo calan leh dadkiisuna ay ku nool yahiin sharaf amaba gobanimo.waxaan aad ugu farsanahay in dagaalka ka socda Hiiraan loo hibeeyey boqolaal rag iyo dumar ah kuwii dhintayne aan maanta laga shalaayeyn kuwa nool na ay hada safka hore ku jiraan iyagoo isku xiran dal iyo dibad oo ay hada qurbajoogta Hiiraan bilaabayaan durbaba wajigii 4aad ee gurmadka oo hada iskugu jira xoreynta iyo gar gaarka dadka aadka ugu dhibaateysan deeganadii laga saaray argagixisada Soomaaliya ee hada jabtay,dowlada kaalinteedu waa meesheeda oo dalka iyadaa masuul ka ah,laakinse dadku iney isku tashadaan oo ay dal iyo dibad isku xirmaan ayaa ahaa guusha ugu weyn ee laga gaaray dagaaalkii qaraaraaa ee Hiiraan iyo meelo kale oo dalka ka mid ah ka dhacay maalmahii tagay,maxaa yeelay Hiiraan amaba tuulo dalka ka mid ah oo argagixisada laga saaro waa guusha Soomaali oo dhan.Daawasho Wacan gabaygaan oo aanu dooneyno in aanu maanta ku nasano.
War Deg Deg ah-Wararkii ugu danbeeyey iyo dagaalkii argagixisada Soomaaliya looga soo horjeeday oo siweyn oo weliba mug leh u xoogeystay iyadoona ay halmar ka wada socdaan Hiiraan,Galagduud, Gedo iyo Bay.bal aan ku hormarno Hiiraan oo aanu mudo 3 malmood ka hor ka qornay qoraal aan uga hadleynay xaqiiqada dhabta ah ee ka jirta deegaanka Moqokori
iyo nawaaxigeeda.Ciidamada Deegaanka iyo Militeriga Soomaaliya waxay la wareegeen si weliba buuxda dhul gaaraya ilaa 80KM oo hor leh saacadahii ina dhaafay.Shabaab mid ka mid ah magaaloyinka ugu waaweyn Hiiran Moqokori iney lumiyeen waxaa ugu muhiimsanaa uguna darnaa dhulkii ay sahaydu u soo mari jirtay Hiiraan oo dhan waa ka xiran yahiin waxaana la dhigay ciidamo aad u hubeysan oo weliba dhulka si wanaagsan u kala garanaya.
Jabka kale ee Argagixisada Soomaaliya Hiiraan ka soo gaaray waa in aysan garaneyn halka ay ciidamadu ku wajahan yahiin oo dagalku waa mid ku socda qorshe iyo iyadoo ay aad u yar tahay dadka deegaanka iyo weliba ciidamada xooga dalka oo aan marnaba soo bandhigin amaba ka hor dhicin xiliga la qaadanyo dagaalka.
Dhinacaas iyo Galgaduud saacadkasta waa macquul in ay ciidamadu gudaha u galaan Ceelbuur kedibna ku xijiyaan Xaradheere maxaa yeelay bartii kuwaas laga ilaalin jiray oo aheyd Degmada Moqokori,Tardo iyo dhinacas deeganka Yasooman oo ah dhul buuraley ahna meel muhiim oo isku xirta amaba kulmisa wadooyinka aada Teetaan, Tiyeeg, Maxaas Moqokori iyo Dhanka Jalalaqsi. yacni -Intersection (road) ayuu jab xoogan ka soo gaaray.
Deegaanka Tarto oo ay maanta ciidamadu la waregeen waxuu Ceel-Dheer u jiraa wax ka yar 16KM,degmada Aaden Yabaal wax ka yar 40KM.marnaba Argagixisadu kuma sii jiri karaan Ceelbuur waxkasta oo dhaca Qofkii Soomaali ah ee dhulka Istiraajiga ah ee Hiiraan ku yaalo ee lagala wareegay u garanaya qaab joqoraafi ah ayaa fahmi kara in uu Kooxda Gobolka Hiiraan ku soo gaaray jabkii ugu xooganaa ee ku dhaca mudo ka badan 15 sano,maxaa yeelay qofkasta oo dal iyo dibad joogay waxuu dagaalka ugu jiraa amaba uga qeyb qaatay halkii uga aadaneyd qurbajoog walaa guwii ku noolaa gudaha dalka ee reer Hiiraanka ahaa iyagoo ka bar bar dagaalamaya ciidamada qalabsida ee Soomaaliya (CXDS).
Ciidamadii huwanta aheyd ee deegaanka iyo kuwa XDS ee kusugnaa gobolka Galgaduud oo is garabsanayo dhul aad u balaarana gaaray iyagoo ku guuleystay iney miinooyin badan ka saaraan wadada iyo hareeraheeda ayaa aad ugu sii siqaya magaalada CeelBuur oo ay kaabiga ku hayaan.Dhinacaas iyo Gobolka Gedo waxaa duledka magaalada Garbahaareey loogu galay koox u badneyd saraakiil ka tirsanaa argagixisada iyo ciidamo doonayey iney dalka uga baxaan dhinacaas iyo gobolka Gedo waxeyna warar horudhac ah sheegayan in ay dadka deegaanka oo siweyn ula shaqeysanyo ciidamada XDS ay dagaalkaas ku gacan sareeyaan waxeyna u badan tahay in hub ka dhigis lagu sameeyo maadaama aad looga awood badan yahay argagixisada ku sugan gobolka Gedo marka loo eego ciidamada dagaalka ku qaaday kooxdii halkaas ku dhumaleysaneysay.
Gobolka Bay waxaa aad u sii xoogeysanayo qorshahii leyskugu furayey wadooyinka degmada Bardaale,Qansax dheere, Ufurow ilaa magaalada Baydhabo halkaasi oo uu ka socdo kacdoon aad u xoogan oo weliba loo qaateen ah una muuqaal ek midkii Hiiraan ka curtay mudo haatan laga joogo in ka badan 3 bilood iyo ka badan oo dadka deegaanku siweyn ayey isku abaabuleen.hayeeshee gulufkaan ay hormuudka u yahiin shacabka Soomaaliyeed ayna si buuxda u garab taagan tahay dowladooda ayaa xoogiisa waxuu ka socdaa Hiiraan oo ah meesha lagu kala jaray isku socodkii guud ee kooxda maadaama uu gobolka Hiiraan ahaa gobolka isku xira dalka oo dhan taasi oo ka dhigan inuusan jirin Koox ka mid ah Argagixisada oo inta maanta Hiiraan ka baxda dad shacab ah ku dhibi karta gobolka Bakool amaba DDS iyo guud ahaan gobolada kale ee dalka,halka Gobolka Galgaduud oo ay dagaalku aad ugu biireen saacadahii ugu danbeeyey qofkasta oo damiir lahaa eeba ka soo jeeday deegaankaas iyadoona uusan hada ku ekeyn dagaalku Galgaduud ilaa Mudug uu abaabulku ka socdo.la soco wararkeena danbe.Soomaaliya Hanoolaato.
Fiiro Gaar ah-Wararka oo dhameystiran dalka oo dhan iyo weliba hadba intii aanu ka gaarno sawirada la soco wararkeena danbe iyo guulaha ciidamada qalabka sida iyo shacabka Soomaaliyeed iyo dagaalka aan kala joogsiga laheyn ee u dhaxeya shacabka Soomaaliyeed iyo dowladooda iyo argixisada oo dhibaato baaxad leh u geystay bulshoweynta Soomaaliyeed oo ay dhibtii ay u geysteen iyo xumaantii xadkeeda dhaaftay oo ay maanta miraheedii guranayaan oo melkasta oo lagu arko lagu dilayo amaba la soo sheegayo oo iyaga iyo shacabka Soomaaliyeed waxaa ka dhaxeeya aragti.
Wararkii ugu danbeyey iyo kacdonkii looga soo horjeday argagixisada Somaaliya-Hadaanse inagoo fursadan ka faa'ideysaneyna is wada racino wararka arimaha Somaliya iyo kacdonkii looga soo horjeeday argagixisada ee xoogiisa ka socday Gobolada Hiiraan iyo Galgaduud, Bakool, Sh/dhexe oo uu hada ka curtay, labada Shabele ilaa guud ahaan dalka oo siweyn kacdoonkaan looga dareemayo bartamaha iyo koofurta Soomaaliya.hadane waxaanu ku hormareynaa ciidamada Xooga dalka,kedibna Hiiraan,kedibna waxanu ku xijineynaa Galgaduud ,kedibna dalka intiisa kale.
Ciidanka Xooga dalka oo garab xogan ka helaya shacabka dhamaan deganada ay kacdan kacdonka looga soo horjeedo argagixisada iyagu howshoodu kaliya maahan dagaalka oo waxey ku dhinac wadaan sidii ay shacabka deeganada la xoreeyey u gaarsin lahayen adeega aas aasiga ah iyagoona meelaha ugu daran garsiiyeen gurmad hadba intii ay awoden ah.
Dhinacaas iyo Gobolka Hiiraan oo ah gobol isagu ku yaala halbowlahii dalka Soomaaliya ahna midka uu ka socdo kacdoonka ugu xoogan dhul aad u balaarana argagixisada looga saaray dagaalo faraha looga gubtay oo ay qeyb ka ahayeen ciidamada xooga dalka, ciidamada dib u xoreynta ee Macawisleyda iyo diyaaradaha aan duuliyaha laheyn ee
Mareykanka ( AFRICOM) oo garab siinayey meelaha qaarkood, ayaa hada waxuu dagaalkii u gudbay saacadahii ugu danbeeyey Dhulka Hiiraan waxii wabiga ka jira dhanka ay qoraxdu u dhacdo oo ay ciidamada Dowlada Soomaaliya iyo shacabka deegaanka oo
is garabsanayo ay dhulka miyiga ah iyo tuulooyin badan aad iskugu balaariyeen iyadoona uu dagaalkaasi yahay mid ku socda qorshe ayna aad ugu biirayaan marba marka ka danbeysa shacabka Soomsaliyeed ee ku nool deegaanadaas o iyagu siweyn isku abaabulay.Dhinacaas iyo magaaladii ugu muhiimsaneyd argagxisada Hiiraan ee Moqokori iyo nawaaxigeda wax
argagxiso ah oo ku sugan ma jiraan, waxaase lagu hareereysan yahay meel aan ka fogeyn magaalada Moqokori shaqsiyaad dadka shacabka ah dhibi jireen oo doonayo iney isku soo dhiibaan ciidamada kana baqanayo in isla goobtaas lagu qarajiyo maadaama ay tacadiyo waaweyn ka geysteen halkaas mudadii ay joogeen ka hor intii aysan ku jabin dagaaladii waaweynaa ee ka dhacay Hiiraan.
Dhinacas iyo Galgaduud oo ay booqasho ku tageen wasiirka gaahaandhiga,taliyaha ciidanka xooga dalka iyo saraakiil kale oo ka tirsan ciidamada qalabka sida deegaano ka mid ah gobolka Galgaduud halkaasi oo ay dagaalku si wada jir ah maamul
iyo shacabka uga qeyb qaadanayaan si guud kedib markii argagixisada looga dilay halkaas ilaa 15 ka mid ah ayaa dhanka kale waxaa halkaas ciidamada loogu geeyey gurmad iskugu jiray raashin iyo xoolo ay iska soo aruuriyeen dhaliyarada ku
nool gobolka Mudug.War hada na soo gaaryana waxey sheegayaan in ay argagixisada oo ka warhelay awooda cidan ee ku wajahan magaalooyinka Ceelbuur iyo Xarardheere ay halkaas si tartiib tartiib ah uga baxeen maadaama uu dagaalku yahay mid ku socda saf balaaran.
Kacdoonka looga soo horjeedo argagixisada oo hada meelo badan oo dalka ka mid ah ka soo gudbay hadal uun loona bedelay ficil waxey shacabka Soomaaliyeed oo gaashanaya ciidamada qalabka sida ee Soomaaliya marba marka ka danbeysa ka xoreynayaan dhul aad u balaaran iyadoona dal iyo dib deeganada uu hada dagaalku ka socdo loo midoobay.
La soco wararkeena danbe oo isbuucyadan u badnaan doona hadba meeshii ay shacabka iska abaabulaan oo aanu ka aragno kaliya ficil hadal oo kaliya meelaha weli lagu hayo maamul walaa shacab kama hadli doono.Guul iyo gobanimo shacabka Somaliyeed ee garteen iney argagixisada ka xoreystaan deegaanadooda iyagoo ilaashanaya dowladnimadooda si ay u noqdaan dal leh qaran iyo shacab ku wada nool gobanimo iyo nolol xayaato leh. Soomaaliya Hanoolaato
Wararkeena ugu waaweyn- Dagaalkii argagixisada looga soo horjeeday ee dalka looga xoreynayey oo aad u xoogeystay.Argagixsada oo Galgaduud looga dilay qeyb ka mid ah kuwii dadka nolosha u diiday.Argagixisadii ku sugneyd Gobolka J/dhexe ee caruurta Soomaaliyeed dabka ku shideen kuwoodii ka soo jeeday gobolada waqooyi oo isku qeybiyey labo kooxood qeyb aan wejigooda la garaneyn wajiyadooda oo ka dhaafi doona garoonka Mogdishu iyadoo ay saacidayan shaqsiyaad dowlada dhexe ku jira.
Halka koox laga dhoofinayo magaalo ku taalo isla gobolka J/dhexe kooxdaan Jubada dhexe laga dhoofinayo waxaa kaliya dhaqdhaqaaqooda la socon kara hadii ay dhab tahay Hay'adda Duulista rayidka waa hadiiba ay awood u leetahay iney ogaado diyaaradkasta oo gobolada dalka tagta amaba ka duusha.
Waxaa kuwaas bar bar socda koox maleeshiyaadka argagixisada ka tirsan oo iyaguna DDS doonayo iney ka galaan dhankaas iyo deegan lagu sheegay Naar Ka bood oo ay Soomaalidu u garan ogtahay ( God Cusbo), oo aan qiyaaseyno inuu u dhaxeeyo gobolada Gedo iyo Bakool iyadoo uu ujeedkoodu yahay iney halkaas ka galaan magaalo lagu sheegay magaceeda Baareey oo ka mid ah deegaanada dhulka ismaamulka Soomaalida oo dhanka waqooyi bari kaka beegan magaalada Boolgaras.
J/dhexe aragixisada kuwii hogaaminayey wey ku kala tageen yacni kooxna markeedii hore deegaanadeeda ayaa nabad u ahaa oo hada markii ay jabeen iyagoo aan u sheegin ayey kuwii koofurta Soomaaliya ka soo jeeday ee dadkooda iyo degaanbkooda lagu xasuuqay ayey mushkiladii uga dhuunteen.kuwii koofurta ka soo jeeday ee iyagu lagu sdhaqeystayna waxey ku mashquulsan yahiin sideed adiga ku noqotaa midka gacanta ku dhiga hubka argagixisada IWM.yacni waa labo kooxood oo markoodii horeba ku wada joogay been iyo dulmi ay ku hayeen qeyb ka mid ah bulshada Soomaaliyeed.
Dhanka kale waxii ka danbeeyey jabkii Argagixisada ka soo gaaray dagaaladii ugu danbeyey ee ay ku galeen deegaano uu gobolka Hiiraan ugu horeeyo dadka ugu badan ee xareysanayey baasaboorka Soomaaliga ee dalka iskaka cararayo waxey ahaayeen argagixisada,qoysaskooda iyo kuwii siyaabo kala duwan ula shaqeysan jiray ee hada dareensan ineysan bulshada mar danbe ku sii dhax noolaan karin,waxaa gebi ahaanba dhalinyaradii ay dagaalka geliyeen ka dhuuntay kuwii sheegan jiray iney iyagu yahiin madaxii ururka argagixisada hogamineysay.hadaba la soco magaalooyinka saacadaha inagu soo aadan ay gudahau geli doonaan ciidamda is garabsanaya ee iskugu jira militeriga Soomaaliya iyo kuwa deeganaka ee dagaalka ba'an kula jira argagixisada Soomaaliya. Soomaaliya Hanoolaato.
Fiiro Gaar ah- Arimo badan oo xasaasi ah iyosidey u jabeen argagixiadu iyo goobaha ay qaar ka mid ah kuwii hogaaminayey kaka sugan yahiin magalada Mogdishu iyonawaaxigeeda kama hordhici doono maadaama ay howlgalda badankood ku socdaan nidaam qorsheysan.Argagixiso meelkasta oo ay joogto waa ku jabeen laakinse kuwii mashruucaan dalka Soomaaliya siiba koofurta Soomaaliya keenay ee ka soo jeeday gobolada waqooyi xaalku aad ayuu uga xun yahay. dhegta kor u haay si aysan ku dhaafin wararkeena danbe.
The Revolution of Dignity in Hiiraan,Somalia, also known as the real war between terrorist group in Hiiraan region and the people. Part Seven.
War Deg Deg ah- Ciidamada Xooga dalka iyo kuwa Deegaanka ee dib xoreynta Hiiraan ee ( Ex- Macawisley),haatana loogu yeero Galeyr oo siweyn u hubeysan oo gudaha afar jiho u galay Magaladii ugu Muhiimsaneyd Aragixisada Hiiraan ee Moqokori, iyadona magalaada ay ciidamadu ka galeen xogooda dhinaca Maxaas iyo dhinaca Buulo Burde.Hadaba si dhaw ula soco aragixiso gaajo iyo Haraad awadii duurka ugu jiri waayeen oo la qabtay kedib markii ay
dhawaan si xogan ugu jabeen dagaalkii Abooreey iyo Yasooman oo aan waxbo loo reeban dagaalkaas, horey intey madaxa uga jareen argagixisada kuwii ajaaniibta ahaa ku duugeen meel aan ka fogeyn halkii ay ku jabeen.halka qaar madaxyadii ay horey u qaateena uga carareen dagaaladii ugu danbeeyey iyagoo ku tuuray meelo duur ah.ciidamada Moqokori iyo
nawaaxigeeda kusugan oo ugu yaraan 4 u jibaar ka badan kana awod badan kuwii dhawaan gudaha u galay magaalada Abooreey iyo Yasooman aadna u hubeysan ayey iyagu aad u yar yahiin in la ogaado xogtooda maadaama uu howlgalka Hiiraan ka socdo yahay midka ugu abaabulka iyo sirta wanaagsan dhamaan dagaaladii ka dhacay Hiiraan ee lagu jabiyey argagixisada oo dhan.
Moqokori waxaa hada ku sugan oo kaliya shacabkii oo ka fogaaday meelahii ay argagixisadu ay uga sugnaayeen iyadoona ay kuwii kooxda hogaaminayey ay telefonadii dansadeen iyagoo ka dhuuntay dhaliyaradii ay dagaalka ku qaldeen.ciidamada ayaa waxaa siweyn oo weliba mug leh ula shaqeynaya shacabka deegaanka oo ay horey argagixisadu dad badan uga dileen 15 kii snao ee ay halkaas ku sugnayeen.
Dhawaan markii ay ciidamadu gudaha u galeen magaalada Abooreey nin ay horey wiilkiisa uga dileen argagixisada ayaa mid ka mid ahaa argagixisadii halkaas ku sugnaa oo wiilkiisa dilay intuu qabtay ayuu si kale maahane Hawada Ku Qalay xitaa lama sugin intuu dhulka dhigo inuu nafta ka jaro.dalka intiisa kale Soomaalida ku nool siiba beelaha ay Argagixisadu wada shaqeystaan waxii ay doonaan mediyaha intey soo istaagaan wey ka sheegi karaan laakinse Hiiraan waxa ka socda dagaal aan waxbo leysku reebaneyn oo waxaa hada safka hore ku jira oo cidamda ka daran waa dadkii waalidkood, ilmahooda iyo eheladooda ay argagixisadu dileen meel lagu kala bad baadayo ma jirto.
Hiiraan waa meesha kaliya ee aysan dadka deegaanku ku farxeynin markii ay maqlaan Argagixisada ayaa meel hebel ka baxay waxey doonayaan iney dagaal gacmaha leyskula tagay uu dhax maro iyaga iyo argagixisada. ciidamada deegaanka ee ku sugan dhinacaas iyo magaalada Moqokori ayaa la gaarsiiyey gurmadii ay u baahnaayeen oo dhan iyagoo siweliba mug leh loo garab tagan yahay oo wax walba lala daba joogo dal iyo dibad maxaa yeelay
iyagu waxaa loo gacan geliyey magacyada Argagixisadii dadka dhibi jireen waana waxa ay argagixisadu markii ay dagaalka ku jabaan ugu cararaan dhinaca ay ka jiraan ciidamada dowlada Somaliya oo ay is leeyahiin iyagaa idiin sii deynayo inta Mogdishu leydiin keeyo ayaa waxaa idiin soo deyn doono qof aad isku qabiil tahiin oo dowlada ku jira iyo wax la mid ah. dhanka kale ciidamadii ku sugnaa dhinacaas iyo wabiga dhulka beeraleyada ah ayaa dhul aad u weyn masaafo ahaan gaaren saacadahii ugu danbeeyey iyagoo meelkasta kala kulmayo soo dhaweynta shacabka . Si dhaw ula soco wararkeena danbe.
Fiiro Gaar ah- Howlgalka ciidanka Xooga dalka iyo kuwa deegaanka marnaba kama hordhaceyno waa kuwo qorsheysan. Dhalinyaradan deegaanka ee ciida shuminayo intooda badan waxey guursan doonaan kuwooda aan weli guursan amaba wad ka bad baado beerlulayaashii reer Hiiraan ee qurbaha ku noolaa oo Hiiraan ugu imaanayo iyo kuwa gudaha Soomaaliya ku nool.waa dhalinyarada hurdo iyo hoyaad u diideen argagixisada weliba aqlaaldooda iyo sidey isku dhageysanayaan una kala danbeeyaan iyadoo uu midkasta markii u dagaalka galayo leyahay war maxaad ka dhahdeen Gebedhii Umusha aheyd iyo caruurtii saqiirka ahaa,kedibna waxii markaas ka danbeeya......inta kale adiga lee dhameystiro.
Kacdoonkaan shacabka Hiiraan iyo meelo kale oo dalka mid ah oo ay hormuud u tahay dowlada Soomaaliya ayaa hada meesha ay Soomaaliweyn oo dhan xaqiiqda ogtahay inuu ka socdo duniduna ogtahay inuu dagaal dhab ah ka socdo uu yahay gobolka Hiiraan. meelo badan oo kaliya afka uun laga hadlo dalka Soomaaliya marnaba waxbo kama qori doono kacdoon hadal uun ku ek amaba la sugayo inta ay argagixisada meeshii ay ku sugnaayeen inta telefon loo diro la leeyahay meel hebel ka baxa. Soomaaliya Hanoolato.
WATCH LIVE: 2022-United Nations General Assembly – Day 3 You can Click to watch Video all world leaders speech one by one.
Picture of The Day-Sawirkeena maanta waxaan ku soo qaadaneynaa dagaalka Hiiraan ka socday amaba ka soo bilaawday 16 ii bishii Jun ilaa maanta oo aanu ku soo koobi doono warbixin kooban oo aanu ku sii sugeyno warar aad u xiiso badan oo aanu dooneyn in aanu ka hordhacno kuna wajahan dagaalka looga soo horjeedo argagixisada ee ka socda Hiiraan iyo qeybo badan oo dalka ka mid ah sida Galgadud, Bakool oo uu hada abaabulku gaaray iyo dalka Intiisa kale.
Hayeeshee qormadan muhiimadedu amaba nuxurkeedu waa hadii aad doneyno in aad ogato sharafta ay sarakiisha iyo ciidamada xooga dalka Somaliya ku leeyahiin dalkoda booqo Hiran oo arag sida looga jecel yahay,xili iyaga iyo shacabku iska bar bar dagalamayaan oo ay dadka deegaanku aad isku abaabuleen oo wax badan ay soo dhaafeen hadal.
Hadaanse soo koobno qaabkii dagaalka Hiiraan si wada jir ah loogu wajahay iyo sida ay dhamaanba u shaqeeyeen kaartadii dagaalka ee lagu jabiyey argagixisada ilaa ay intey kuwii cararay ka soo wactamaan gobolo kale ay yiraahdaan reer Hiiraanow sidaan ma moodeyn markii aad xanaaqdaan in aad noo galeysaan iyo wax la mid ah, yacni hadalo bilaa micno ah
ileen qofku markuu jabo marba waxbaa u sawirmayo.Maxaa yeelay xoolo iyo hanti aysan shaqeysan oo ay shacabka Soomaaliyeed ka dhaceen ayey ku noolaayeen midiina in aysan hada kedib Hiiraan ka heleyn ayey ogyahiin oo ay naagaha ay qabaan xitaa awoodi karin iney hada kedib u helaan dhaqaalahii faraha badan ee la siin jiray ileen Qawaariij intey gurigooda ka baxaan lacag xalaal ah caruurtooda iyo dumarkooda ma siin jirine.
Hadaanse u soo laabano howlgalka loogu magac daray ( Waaberi 2) oo ay Hiiraan iyo meelo badan oo dalka ka mid ah ka wadaan ciidamada Xooga dalka Soomaaliya iyo ciidamada dib u xoreynta Hiiraan oo garab xoogan ka helayaan shacabka deegaanka.
1- Hadaan ku hormarno wasaarada Gaashaandhiga magac ahaan Mogdishu ayey ku taalaa laakinse tan iyo makrii uu Hiiraan ka bilaawday dagaalka rasmigaa ee looga soo horjeeday argagixisada waxey shacabka kula jireen dagaalka safka hore saraakiil walaa ciidan looma kala harin dagaalkaan.2- Shacabka Hiiraan oo iyaguna isku qeybiyey 3 kooxood oo muhiim u
ahaa dagaalkaan inuu guuleysto kuwaasi oo ka koobnaa A-Dadkii deegaanka ee dagaalka safka hore kaka jiray xoogisana toos u galay tan iyo markii la laayey dadkii shacabka ahaa ee ay ku jirtay gebedhi Umusha aheyd iyo cunugii saqiirka ahaa ee reer Hiiraan dal iyo dibadba ku qasbay in ay dagaalkaan u midoobaan min maamul,waxgarad ilaa shacab uu horkacayey gudoomiyaha gobolka Hiiraan.
B- Qurbajoogta oo kaalintooda la dhihi karay waa dowlad qarsoon marka loo eego kaalintii ay ku lahayeen dagaalkan ilaa maantana ku leeyahiin iyadoo uusan gurmadkoodu aheyn oo kaliya dhaqaalo ee ay u dhereed iney guryahooda ka soo saaraan eheladoodii ku sugneyd gudaha dalka Soomaaliya gaar ahaan kuwa ku sugan amaba ku nool Hiiraan oo ah halka u ka dhacay waxba la dhihi karo dagaal muuqda oo looga soo horjeedo argagixisada iyadoo ay weliba dadku ka muuqatay caro aad u xoogan ilaa maanta ayna ka muuqato kalsooni aad u weyn oo ay dhulkooda kaka xoreysanayaan cadowga si ay ugu noolaadaan nolol xayaato leh.
C- Dumarka Hiiraan oo iyagu kaalintooda aan la dafari karin kuwaasi oo isku qeybiyey qeyb si toos ah ugu jireen dagaalka oo qoryahoda qaatay iyo kuwo ciidamada ugu geynayey cuntada qalalan gurmadkaasi oo ilaa maanta socda oo aan aheyn mid joogsaday.waxaa dumarka bar bar socday waxgaradkii oo iyaguna furunta dagaalka tagay oo iyagu shacabkii ku dhiiragelinayey iney iska dul qaadaan cadowga caadeystay dhiiga shacabka una diiday noloshii aas aasiga aheyd ilaa shacabka gaarsiiyeen iney dhirta amaba geedaha qudaarta u canshuuraan geed geed heerka ay shacabka gaarsiiyeen,taasi oo ugu danbeyn keentay maanta in meelkasta oo Hiiraan ka mid ah lagu ugaarsado markii ay dagaalka ku jabeen maadaama aysan horey wa xabaabl ah u dhigan xumaan mooyaane.
Intaas waa ciidamada qaranka iyo shacabka Hiiraan kaalintooda, Qeybtaan waa madaxda Qaranka oo iyagu uu dhab ka yahay dagaalkaan iyo in argagixisada laga xoreyo dalka lagana dul qaado cadowgaan mudo 15 sano ah dhibaatada weyn ku hayey shacabka Soomaaliyeed
Hadaba inagoo wax abdan xog ogaal u ah maanta xagey wax marayaan?. kama hordhaceyno waxan wararkena danbe ku soo qaadan doonaa gelitanka ciidamada ee magalada Moqokori oo ay shacabku u taagan yahiin ciidamada afafka hore ee magaalada si ay halkaas ugu soo dhaweeyaan, walow aanan dooneyn in aanu ka hordhacno howlgalada qaabkey u socdaan iyo sida ay u kala horeeyaan intaba.magaalada Booco waxey ciidamadu ka wadaan howlgal miino baaris ah xili ay shacabku xaleyto ilaa maanta faraxsanaayeen mudo dhawr iyo toban sano kedib oo argagixisadii laga saaray deegaankaas.Hayeeshee Moqokori, Ceelbuur iyo Xaradheere oo ku kala yaalo Hiiraan iyo Galgaduud isha ku haay warar xiiso leh ayaanu idiinka haynaa saacadah inagu soo aadan.
Fiiro gaar ah- Magaalooyin fara badan oo ay ciidamadu gudaha u geli doonaan dhawaan hadey noqon Lahyed Hiiraan amaba Galgaduud la soco wararkeena danbe.
Türkiye - President Addresses United Nations General Debate, 77th Session.
U.N. Secretary-General Antonio Guterres told world leaders Tuesday that nations are “gridlocked in colossal global dysfunction” and aren’t ready or willing to tackle the major challenges that threaten the future of humanity and the fate of the planet.Click to watch the rest of the leaders.
War Deg Deg ah-Wararkii Ugu danbeeyey dagaalkii argagixisada Hiiraan iyo dalka Intiisa kale ee u dhaxeeyey ciidanka xooga dalka Soomaaliya iyo ciidamada dib u xoreynta deegaanka ( Macawisleyda) oo garab xogan ka helay shacabka halka uu marayo 24 kii saac ina dhaaftay amaba saacadahii ugu danbeeyey howlgaladii dhacay waxii ka danbeeyey jabki Aragixisada loogu geystay Abooreey iyo Yasooman.
Waxaa hada daqiiqado ka hor gudaha loo galay deegaanka Booco waa meesha aanu mudo sugeynay bal in aanu ogaano xiliga ay ciidamadu geli doonaan ee aanu wararkeena dhan ka ilaalinay in aanu ka hordhacno waana meeshii ay ku tiilay maxkamadii ugu weyned ee argagixisada Hiiraan.Ciidamadii ka baxay magalada B/weyne ee uu horkacayey gudoomiyaha Gobolka Hiiraan mudane Cali Jeyte Cisman ayaa goordhow la wareegay gacan ku heynta deegaanka Booco oo magaalada Baladweyne kaka beegan dhanka koonfurta.Ciidamada Dib-u-xoreynta deegaanka iyo ciidamada dowladda Soomaaliya ayaana hada howlgal ka wada xaafadaha ay ka kooban tahay magaalada Booco.
Ciidamadan hada gudaha u galay deeganka Booco ayaa dhul aad u balaaran ka saray Argixisada 24 kii saac ee ina dhaaftay xili aan maanta lagu arag hal qof oo Aragixisada ah oo ku sugan inta u dhaxeysa Balaweyne iyo Magaladan aad sawiradeda aragtaan ee Halgan oo ka mid ah magaalooyinka ugu waaweyn Hiiraan.Sidoo kale Waxaan sidaasi si la mid ah hal qof oo Shabaab ah lagu arag inta u dhaxeysa wadada isku xirta Halgan iyo Buulo Burde iyadoo ay shacabka deeganka u diideen iney hal daqiiqo oo fursad ah siiyaan argagixisada ayna xitaa kuwii cararayey waayeen fursad ay kaka bad baadaan shacabkii ay mudada ka badan 15 sano dhibaateynayeen.Magaaladan dadka qaarkiis waxey u yaqaanaan(Koronto Uno), oo waxey magalada Buulo Burde u jirtaa 41KM, sidoo kale waxey magaalada Baladweyne u jirtaa 74KM.Magaalooyinka Buulo Burde iyo Baladweyne waxey isku jiraan 115KM,oo aysan wadadu wax dayac tir ah helin mudo ka badan 70 sano wuu garan karaa dadaalka ay ciidamada Xooga dalka iyo dadka deegaanka oo is garabsanayo sameeyeen inuusan aheyn mid sahlan, marka loo eego burburka wadada iyo iyadoo u xineyd mudo 15 sano ah argagixisada iyo shaqsiyaad ay wada shaqeysan jireen.
Shacabka Magaalada Halgan ayaa isku diyaarinaya iney caleema qoyan ku soo dhaweeyaan ciidamada qalabka sida iyo kuwa deegaanka kedib markii ay kaalin muuqato ku lahayeen amaba ka qaateen jabkii argagixisada ka soo gaaray dagaaladii ugu danbeeyey ee uu horkacayo gudomiyaha gobolka Hiiraan iyo saraakiisha ciidanka XDS.Dhamaan goobahii laga saaraay aragixisada ayaa la dhigay cidamo.Inagoo ku guda jirna diyaarinta iyo isku duba ridka tiradii argagixisada looga dilay dagaaladii ugu danbeeyey ayuu warkani deg deg ah naga soo dhax galay in gudaha loo galay Booco,sidaasi ayaanu bulshada ugu soo hormarinay maxaa yeelay qofkii garanayo dhulka Buureylayda ah ee Camal, Xalaalaay iyo Ganasyani oo kaliya ayaa rumeysan karo in ay aragixisada uga dhamaatay Hiiraan.
Maxaa yeelay cududii ciidan ee ay Hiiraan ugu talo galeen waxaa lagu cunay ilaa 5 goobood oo ay ku galeen dagaalo qorsheysnaa oo toos ah inta kale wey cararayeen waxaana hubka kala sii harayey shacabka oo aad ugu ciil qabay ayna mudo soo dhibayen.Waxase arinta xiiso u yeelay oo jabka aragixisada soo dedejiyey marka laga hadlayo dagalka faraha looga gubtay ee lagula galay argagixisada dhulka aadka u weyn ee Hiiraan shacabka Soomaaliyeed ee deegaankaas ku nool oo si aan horey loo arag ula shaqeeyey ciidamada qaranka iyo kuwa dib u xoreynta ee loo yaqaano Macawisleyda oo iyagu usan agtooda oolin wax jixin jix ah oo waa kuwa meeshii lagu sheego argagixisada ee ay shacabka u soo sheegaan intey ku deg degaan halkaas ugu gali jiray weliba meelaha qaarkood ciidanka dib u xoreynta waxey argagixisa ugu galayeen godad ay dhulka ka qoteen.
War hada na soo gaarayna waxuu sheegayaa in dhinacaas iyo Magaalada Moqokori ay haawaneyso cidlo oo aysan jirin wax Shabaab ah oo deegaankaas ku sugan ooba dagaal geli kara xili ay shacabku sugayaan ciidamada oo dhinackasta kaka sugan magaalada walow ay qorshe ku socdaan oo uu dagaalka argagixisada looga soo horjeedo ee ka socda Hiiraan yahay mid saf balaaran ah.Argagixisada inta hada nool ee meelo kooban Hiiraan kaka sugan waxey go'aansadeen iney hubkooda shacabka raashin uga bedeshaan iyagoo weliba baryaya.Ogow waa shacabkii ay nolosha u diideen ee ay wadooyinkii ay sahayda u marysay ka xireen ayey hada markii ay dagaalka ku jabeen ka raadinayaan waxoogaa naxariis ah, balse wey u socon weysay.maxaa yeelay aad ayuu u xogeystay dagaalka ka socda Hiiraan shacabkana meel laga saro xanaq ma jiro tan iyo markii ay dileen dadkii shacabka ahaa ee ay ku jirtay gebedhii umusha aheyd iyo cunugii saqiirka ahaa ee aan xitaa gaarin 3 bilood.Sida xaqiiqda ah madooneyno koox aragixiso ah oo hada lagu hareereysan yahay in aanu ka hor dhacno goobta ay ku sugan yahiin.
Dhinacaas iyo Gobolka Galgaduud oo ay wararkeenu u badnaan doonaan dhawaan maadaama uu ka socdo ababul xoogan oo ku wajahan deegaano badan,bal aanu si degan iskula daawano ninkani sida xigmada leh ee uu u hadlayo si ay dad badan oo ilaa hada qiyaali ku nool u ogaadaan in uusan ciyaar ciyaar aheyn kacdoonka shacabka ee looga soo horjeedo aragixisada Soomaaliya.
Dhanka kale hadii aanu waxoogaa u yara baqoolno dhinacaas iyo xaruntii ugu weyneyd ee ay Aragixisada ku lahaayeen gobolka J/dhexe sidaan qoraaladeenii hore shacabka ula wadaagnay kuwii kooxda hogaaminayey waxey u kala jabeen labo garab qeybna waxey hada ku soo wajahan yahiin Mogdishu iyo nawaaxigeeda iyagoo dhihi doona waanu ka baxnay aragixisada .kuwii mashrucaan dalka Soomaaliya keenay ee ka soo jeeday gobolada waqooyina xaalku waa ku xun yahay oo waxey qorsheynayaan iney dib ugu laabtaan xaasaskooda iyo caruurtooda oo magaalooyinka waaweyn ee deegaanadii ay ka soojedeen ku heystay nolol wanaagsan iney dib ula midoobaan,waaba hadii ay helaan fursad ay iyagoo nabad qabo uga baxaan Koofurta Soomaaliya sida aanu heleyno warar sugan ma heli doonaan fursad badan oo ay kak abaxsadaan koofurta Soomaaliya iyago nabad qaba.xogtaan in ay kooxdu labo garab u kala jabtay maalmo kedib ayey Soomaali oo dhan maqli doonaan,yaan la sugi waayin.Soomaaliya Hanoolaato.
LONDON,UK-Wafuud caalami ah oo ka qeybgaleysa aaska Boqoradii dalka Ingiriiska Queen Elizabeth II oo dhawaan ku geeriyootay magaalada London.Wafuudaas waxa qeyb ka ah madaxweynaha Soomaaliya oo ka mid ah madaxdii caalamka ee lagu casuumay halkaas Hadaba bilaaw iyo dhamaad Daawasho Wacan.
City of Buulo Burde,Hiiraan,Somalia,2022- Inagoo halkeedii ka sii wadeyna wararkii ugu xiisaha badnaa ee dagaalka looga soo horjedo argagixisada Hiiraan iyo dalka intiisa kale iyo jabkii ka soo gaaray deegaanka Yasooman ee gobolka Hiiraan si weliba degan iyo tirada looga dilay argagixisada iyo wararkii ugu danbeyey oo aanu u soo kobeyno shacabka Soomaaliyeed.
Inta aanan u gudagelin warbixinteena qeybta ugu muhiimsan oo aanu ku soo qaadan doono qeybteena danbe hadane bal aanu waxoogaa dulmar yar ku sameyno magaalada Buulo Burde oo mudo ka badan 12 sano meelkasta ay ka godoomiyeen argagixisadu iyadoo ay sidaas tahay sida ay shacabku uga quusan waayeen noloshooda aas aasiga ah sida waxbarashada, ciyaarta kubada cagta iyo sidii ay u maareyn lahaayeen hadba sida ay u qabato nolosha.xili ay gebi ahaanba magaalada ka maqneyd adeegii aas aasiga ahaa ee lagu garanayey nidaam dowladeed oo shaqeeya.
Sida aad ku aragtaan halkaan magaalada waxey leetahay garoon kubad acagta ah o ay kaliya ka dhiman tahay rooga dhulka la dhigo inta kale wey dhameystiran yahiin waana garoon laga hirgeliyey duleedka magaalada halkii loo yaqiinay Quraca Shiinaha amaba Sarahii Qasaaray.waxaa magaalada ka dhisan ilaa 16b koxood oo horyaalka degmada ah,laakinse ciyaaraha ugu xiisa badan ee sida weyn loogu so daawasho tago waa kuw au dhaxeeya 7da xaaafadood ee ay ka kooban tahay magaalada sida 1-Oktobar ,2- Indhaceel,3- Hanti-wadaag,4- Bak-abeeso,5- Xaaji Buube,6 Madina,7,Wadajir.kedib markii ay magaaladu iyadoo ay xitaa mudadaas aad u fog ay dhinackasta ka godoonsaneyd aad ayey u fiday oo waxaa si xoogan u dhistay qurbajoogta degaanka ka soo jeeda.
Magaalada marka dhalinta sportiga laga soo tago waxey aad dib uga dhacday dhank amaamulka iyo adeegii dowliga ahaa ee bulshada loo qaban jiray oo dhinackasta leh,maxaa yeelay argagixisadu dadku marnaba uma ogoleyn iney noolaadaan amaba uu deegaanku heesho maamul u shaqeeya sidii berisamaadkii oo kale waxii ka horeeyey burburkii dowladii dhexe.
Magaalada waxey lahaaan jirtay burburkii ka hor xarun lagu daaweyn jiray xoolaha (Animal Veterinary), iyo xarumo caafimad oo kabi jiray baahida shacabka degmada iyo deeganadana ku dhaw magaalada Bulo Burde.waxey magaaladu caan ku aheyd waxey aheyd xaruntii ugu weyned dalka Soomaaliya oo dhan dhinaca ciidanka qalabka sida qeubahiisa kala duwan waxaan ku yilay xerooyinkii cidamada XDS sida xeradii difaaca xirka ( Koontaro eelaay),ma hubno inuu magacu sax yahay laakinse magac noocaas u dhaw ayey laheyd. Xeradii Deb iyo dhagax, Xeradii Gaareyste, Xeradii Shidaalka iyo xeradii Bakaraha oo ay midkasta qaabilsaneyd howl u gaar ah ciidanka xooga dalka.waxey aheyd mid muhiim u ah dalka oo dhan ilaa hadana muhiim u ah.Gobolka Hiiraan baaxadiisa iyo qeyraadkiisa marka laga soo tago waa gobol dhul ahaan ka baaxadweyn 4 wadan oo ka mid ah kuwa ku yaalo Qaliijka. 
Waxaani aanu ka hadleyno dadka dagaladii kedib dhashay iyo kuwa dagaaladii kedib siyaasada dalka ku soo biray ma fahmi karaan waxa uu yahay Hiiran amaba Tariikhda Gobolka Hiiraan,waxanse warbixintan mar kale boorka uga jafeynaa Somalidii garan jirtay hadana garaneysa waxa ay yahiin bulshada Hiiraan iyo gobolkaas faca weyn leh ee ka mid ahaa goboladii dalka Soomaaliya ee lagu aas aasay jamhuuriyadii dimoquraadiga Somaliya amaba dowladii ugu horeysay ee uu dalka Soomaaliya yeesho.
Magaaladu waxey leetahay beero iyo xoolo iskaba daa Buulo Burde ,Hiiraan ilaa Soomaaliya laga quudin karo oo wax soo saarka ayey caan ku tahay waxaana ku teedsan dhul xoolaley ah oo ay dadka miyiga xoolahooda u suq geeyaan suuqa ugu weyn xoolaha gobolka Hiiraan oo ku yaalo magaalada Buulo Burde waxii ka horeeyey intii aysan magaaladu gelin godoonka argagixisada.maxaa yeelay magaalada Baabuur aysan argagixisada iyo ganacsato ay wadashaqeystaan kaliya ayaa badeecad geeynayey magaalada taasi oo maciishada iyo nolosha shacabka ka dhigtay mid aan la goyn karin dadkiina kii wax heystay iyo kii aan heysan ka dhigtay dhamaantood wada sabool.
hayeeshee hadaan u soo laabano nuxurka qormadeena sida aad sawirkaan hoose ku aragtaan sawirada qaarkood kuma haboona mediyaha in aanu soo gelino,waa aragixisadii lagu jabiyey deegaanka Yasooman ee gobolka Hiiraan oo hoos taga degmada Buulo Burde, jabka Argagixisada ku gaaray waxaa ka hadlay saraakiisha ugu sareeya ciidanka xooga dalka Somaliya madaxda qarankuna wey la socdaan waxaanse shacabka la wadaageynaa tirada inta ay dowlada Soomaaliya sheegtay in dagaalkaas looga dilay argagixisada waxoogaa waa la reer magaaleeyey,laakinse sida xaqiiqada ah shacabka degmada BuuloBurde gaar ahaan dhalinyarada ciyaaraha waxey aad ugu farxeen in dagaalkii xaleyto lagu dilay Shaqsiyaadkii dhalinyarada u diidi jiray iney si xor ah u ciyaaraan oo ka soo waci jiray telefonada aan la garaneyn numberka kaa soo wacay ee loo yaqaano ( Unknown Call).si fiican ayaa dagaalkii Yasooman o welba lagu qaaday xili habeen ah logu jabiyey.
Argagixisada dagaalkii Yasooman waxey ugu jabeen iyagoo is leh dhinaca Macawisleyda haka dagaalamina ee dhinaca ciidanka dowlada ayaa idiin roon oo dowladu hadaad isku dhiibtaan ugu danbeyn waa leydiin soo deynayaa ,laakinse ciidamada deegaanka ee Macawisleydu isla meesha ayey idiinku dilayaan amaba idiinku gowracayaan, ayey iyagoo lunsan afka soo saareen goob ay ku sugnaayeen ciidanka xooga dalka Soomaaliya iyo shacab deegaankaa oo aad u careysnaa ayna dad horey uga dileen.kedibna inta dhaxda la gashtay ayaa sidii daangadii loo dubay si kale maahane. dagaalkuna hada waa sii xogeystay oo Howlgaladu waxey ku fideen deegaano cusub oo hor leh xili wadooyinka intooda badan dhinackasta ka xiran yahiin.la soco wararkeena danbe.
Fiiro Gaar ah- Tirada Argagixisada laga dilay markii anau soo gabo gabeyno ayaan shacabka la wadaagi doonaa hada waxaa tirada saxda ilaa ahda la marayo waa 110 weysa ka badan yahiin.sidoo kale deegaanada maanta ay la wareegeen ciidamada xooga dalka iyo dadka deegaanka gobolka Hiiraan.Dhanka Galdaduud ciidamadu waxey sameeyeen horumar muuqda iyagoo isku balariyey dhul aad u weyn. la soco wararkeena danbe.
War Deg Deg ah- Wararkii ugu danbeeyey ee caawa dagaalka looga soo horjeedo argagixisada Soomaaliya ee ka socda Hiiraan iyo qeybo badan oo dalka ka mid ah inagoo soo kobeyna waxyaabahii dhacay saacadahii ugu danbeeyey ee caawa.
1- Shabaab oo uu caawa deegaanka Yasooman ilaa Degaan lagu magacaabo Oowroow oo ah dhul buurey ah kana mid ah deegaanada ku deedsan magaalada Abooreey ee ay argagixisadu ku jabeen ayaa caawa mar kale loogu geystay duqeymo iyo dagal toos ah, xili ay doonayeen in ay goor habeen ah halkaas ka qaataan dhaawacyo iyo ciidamo halkaas ku joogay dhuumaaleysi oo lagu daba jiray, midna kama baxsan weerarkii caawa waxii ku soo kordha ah moogaan.Ciidamada xooga dalka iyo shacabkii deegaanka sidey caawa u galeen argagixisadii deegaanka Yasooman xitaa maba garaneyno halkii aanu ka bilaabi laheyn sidey wax u dhaceen.Shabaab Hiiraan waa ku jabay si kale oo shacabka Soomaaliyeed loogu fasiro ma lahan.
Shabaab weligood Hiiraan ka hor ma arag dagaal habeen lagu qaado, hadase hurdo iyo hoyaad waa loo diiday jab aad u xoogan ayaa caawa soo gaaray,weliba jabkaas waxaa uga sii daran intooda hada nool ee Hiiraan ku sugan midkasta meesha uu ku sugan yahay waa la yaqaanaa,waana mida aanu shacabka dhawr jeer ugu soo cel celineyno Shabaab saraakiishooda nolol iyo geeri midba waxaa lagu soo bandhigi doonaa Hiiraan.laakinse qaabka ay howlgalka u socdaan ayaa ah mid qorsheysan oo uu aad u yar yahay qasaaraha soo gaaraya ciidamada xooga dalka iyo kuwa deegaanka maxaa yeelay xiliyada la qaadayo marnaba lama maqlo waana mida ay argagixisada ku jabeen.
2- Ciidamadii xooga dalka iyo shacabkii deegaanka ee dagaalkii Abooreey Argagixisada ku jabiyey ayaa maanta halkaas loogu geeyey raashin iyo xoolo fara badan, kedib gurmad xoogan oo ay sameeyeen shacabka degmada Buulo Burde oo dagaladii ugu danbeyey cidamada XDS garab xoogan siiyey meelkastana uga horeeya kuwaasi oo dagaalka si weliba mug leh uga qeyb qaadanayo maadaama magaalada Buulo Burte ay ka mid aheyd magaalooyinka si weliba ku talogal ah ay argagixisadu uga godoomiyeen dhinackasta mudo 12 sano ka badan,haatana shacabkii dagaalka ay qeyb ka yahiin.
3-Hadii aanu dhinacaas iyo Galgaduud waxoogaa u baqoolno , waxaa ka socda abaabul loo qaateen ah,mar hadaanu dhahno abaabul loo qaateen ah waxaa garan karo dadka yaqaano dagaalka oo kaliya oo hada arimo badan hadal wuu soo dhaafay oo waxa socda oo dhan waa ficil kaliya. waxana maanta ciidamada furunta ku jira loo geeyey Geel iyo Ari fara badan iyo raashin ku filan mudo xili ay dhul fara badan ku sii siqayaan iyagoo aad u hubeysan ciidamada Xooga dalka iyo dadka deegaankuna ay siweyn oo mug leh u abaabulan yahiin,xili Shabaabkii ku sugnaa Ceelbuur iyo Xarardheere halka u xaalkoodu marayo aanu ku soo qaadanay qoraalkeenii hore.
Shabaab jabka saacadahii ugu danbeeyey ka soo gaaray Yasooman, xili ay is lahaayeen dagaalkii Aborey kedib wax dagaal ah lama kulmi doontaan oo ciidamada dhawr maalmood ayey is abaabuli doonaan ayaa caawa weerarkaan loo geystay,qofkii xog ogaal ah oo kaliya ayaa qiyaasi kara si fiican ayaa loogu laayey halkaas warar sugan naga filo.War hada na soo gaaray intii aanu wax ka qoreynay jabka caawa soo gaarayna waxuu sheegayaa in saraakil sar sare oo aragagixisada ka mid ah ay shacabka weydiisteen magangalyo laakinse bedelkii halkii ay ku jireen loo sheegay ciidamada Qalabka sida iyo kuwa deegaanka ,kedib markii ay saraakiishaas aragagixisada ah ka war heleen in maanta gelinkii danbe laga xiray inta u dhaxeysa Moqokori, Mabaax, Xalfooley ilaa meel aan ka fogeyn degamada Jalalaqsi oo magaceeda naloogu sheegay Qoryaale yacni xadka uu gobolka Hiiraan la leeyahay Sh/dhexe Shabaab u talaabi karo ma jiro oo cir iyo dhul ayaa lagala socdaa dhaq dhaqaaqooda oo dhan. waxaan aanu ka hadleyno waa Hiiraan jabka loogu geystay oo kaliya iyo ababulka Galgaduud ka socda weliba kama hadleyno Sh/hoose dagaalyahano looga dilay.
Isku soo duuboo dadka shacabkaa ee safka hore ku jira ee ciidamada dowlada garabka ku siinayo Dagaalka looga soo horjeedo aragagixisada ee ay hada Shabaabku weydiisanayaan meelaha qaarkood magangalyada waa kuwii ay eheladooda soo dilayeen mudo ka badan 15 sano oo aad u kacsan meelkastana intey qoryahoodii qaateen ciidamada uga horeeya.la soco wararkeena danbe si weliba ay ka fog tahay dacaayad iyo warar mala awaal ah,Shabaab xitaa kuwii ku sugnaa xaruntooda ugu weyn ee J/dhexe waxey u kala jabeen labo garab.
Fiiro Gaar ah-Hadaan marxada ay argagixisada Soomaaliya ku sugan yahiin hada shacabka Soomaaliyeed u soo koobno waa mid la mid ah tii ay maxkamadahii Islaamiga ku sugnaayeen oo iyadoo ay dadkii hogaaminayey ay diyaarad ku qornaayeen ay dalka uga baxaan ay qeybta dalka ka baxeysay markaas lahaayeen waxaanu jimcaha ku tukaneynaa Addis Ababa oo kale si dhalinta Soomaaliyeed kaliya loogu laayo dagaal bilaa qorshe ahaa ayey maanta kusugan yahiin argagixisada Soomaaliya oo iyagaa been isku sheegayo dhaxdooda lama hayo wax shacabka Soomaaliyeed loo sheeko oo aan ka aheyn wax baan dileynaa iyo waxbaan dhaceynaa.
Intaas qofkasta oo Somali ah xaqiiqo ha ugu filnaato Shabaab marxalada ay ku sugan yahiin hadii aad dooneyso in aad wax badan ka ogaato soo aqri qormadaan midii ka horeysay sidey meelo badan oo dalka ka mid ah ugu kala tageen xaga fikirka iyo dagaalka iyo sida ay qeyb iyaga ka mid ah oo ay wada shaqeysan jireen ula goosteen dhaqaalahii gacantooda ku jiray.
SOOMAALIYA HANOOLAATO GUUL IYO GOBANIMO-Jabkii Argagixisada ka soo gaaray dagaalada Hiiraan siiba kii ugu danbeeyey ee ka dhacay Aboorey loogana wareegay ku dhawaad ilaa 10 deegaan oo hor leh,kuna qasbay in ay Ilaa Ceelbuur iyo Xarardheere ka cararaan.si degan u aqri qeybtaan hadii aad tahay muwaadin Soomaaliyeed oo donayo xaqiiqada dhabta ah iyo sidey ugu jabeen Shabaab Dagaalka ka socda Hiiraan iyo meelo badan oo dalka ka mid ah.
Axad,September 18,2022- Dad badan waxaa laga yabaa iney kaliya afka uun ka maqleen Shabaab in lagu jabiyey dhaman dagaalkii ay ku galeen Hiiraan,laakinse waxaa dagaalka Shabaab lagu jabiyey ka muhiimsan in ay dad badan ogaadaan Dhibaatada Shabaab ka raacday dagaalka oo aan aheyn kaliya midka xabada, waxaa midka xabada uga daran meeshii ay ka geli lahaayeen shacabkii ay mudada aadka u fog soo dhibayeen ehelkodiina dileen ee hada u helay fursad aan weligeed soo marin oo meelkasta oo ay ku jabaan amaba lagula dagaalayo iyagu safka hore ku jira.
Tusaale arinta ugu muhiimsaneyd ee ilaa magalada Bulo Burde iyo tuloyinka hoos tago loga dabal degay marki Argagixisada lagu jabiyey Magalada Aborey oo ah magaalo ku taalo goob istiraatiij ah sida aad ku aragtaan meydadkan laga dilay Argagixisada waxaa ka muhiimsan in madaxa laga wada jaray 7 ka mid ah 15 kii nin ee qarxiyey terminalka aad sawiradiisa aragtaan ee garoonka degmada Bulo Burde sanad ka hor xiligaan oo kale weliba iyaga intanba ciidamada Xooga dalka leysla gaarin Macawisley iyo dadkii deegaanka ayaa madax ka wada jaray.maxaa yelay dadka deegaanka waxey si gooyni ah u garanayaan kuwii dhibataada ugu badan u geystay mana cafinayaan hada.
Arinta kale ee muhimkaa waa in aysan argagixisadu xitaa 3 saac dagaal ku difaaci karin magalooyuinka Celbuur iyo Xarardheere maxaa yeelay magaalada Aboorey waxey muhiim u aheyd argagixisadii ku sugneyd Moqokori, Ceelbuur iyo Ilaa Xarardheere.Jabka kale ee Soo gaaray waxa ugu weyn midka dhaqaalaha oo dhamaan degaanada laga saaray oo dhan hada wax canshuur ah lama siiyo xitaa kuma dhiran karaaniney shcabka weydiiyaan maxaa yeelay iyagaab gacan ku gabad ah,isakaba in la siiyee waxaa qaarkood laga xayiray amaba ragii uu hayey ee ay wada shaqeysan jireen una joogay magaalooyinka waaweyn ay horey u si qaateen dhaqaalo u yiilay shirkadaha xawaaladaha jabkaasne Argagixisadu wey adag tahay iney ka soo kabsadaan.
Arinta aadka muhiimka u ah oo aysan xitaa ku dhiiran karin mediyaha Soomaalida badankood iney wax ka qoraan ee maanta ka taagan magaalooyinka Bu'aale, Ceelbuur,Xarardheer iyo Jilib waa in ay Shabaab u kala jabeen labo garab. qoraaladeenii hore dib aqri dhawr maalmood ka hor waxaan shacabka u bidhaaminay in ay argagixisadii ku sugeyn Ceelbuur u kala jabeen labo garab sidii ay hada ka hor ugu kala jaben magaalada Moqokori.qilaafkaan cusub ayaa yimid kedib markii qaar ka mid ah madaxda sare ee argagixsada ku amreen Shabaabkii ka soo jeeday gobolayada waqooyi iney iyagu deegaano badan ka soo baxaan oo ay iskugu tagaan halmeel oo ay isku difaaci karaan inta laga qaadayo meeshaas.kedibna maxaa dhacay,meelahii ka soo baxa ka yiri waxaa u diiday iney ka baxaan Shabaabkii deegaanadaas u dhashay oo yiri ama anagaa idiin leyneyno ama halkaan ayaad nagula dhimaneysaan oo waxey yiraadeen intaad dadkeenii nagu gumaadeen aad hada aadeysaan goboladii Waqooyi oo idiin nabad ah miyaa?. ma dhaceyso arintaas ayaana lagu yiri. hada Argagixiso isku ejeedo ah Koofurta Soomaaliya ma joogto yaan leydiin sheegin taas.
Arinta kale ee muhiimkaa waa in lagu yiri Shabaabkii ka soo jeeday gobolada waqooyi ee iyagu madaxda kaliya ahaa laakie isticmaali jiray dadka lagu xasuuso koofurta Soomaaliya dhalinyaro ka soo jeeday oo ay ula tageen fikir iyo dano guracan. waxaana laga yabaa in saraakiil sar sare oo Shabaab ah oo hada la ogyahay meelaha ay ku sugan yahin in si sahlan gacanta loogu soo dhigo ama lagu qaarajiyo iyadoo ay fududeynayaan macluumaadkooda Isla koox kale oo argagixisada ka tirsan.
Argagixisada waxkasta oo ay reer Hiiraan kula heshin karaan maadaama meesha araxda looga jabiyey ay tahay Hiiraan dagaalna uu hada kow yahay wey u shaqeyn weysay arinkaas.kacdoonka hada socdana ma joogsan doono.
War hada na soo gaarayna waxey sheegayaan in shacabka magaalada Moqokori ay ku sugayaan meel ka baxsan magalada sidii ay ugu soo dhaweyn lahaayeen ciidamada Xooga dalka iyo kuwa dib u xoreynta ee deeganka ee loo garan ogyahay Macawisleyda oo ah kuwa Shabaab iyo iyaga ay aragti ka dhaxeyso.Shacabka Moqokori ayaa maqleen in shaqsiyaad Shabaabka Hiiraan caan ka haa oo dadkana dhibi jiray oo ay si wanaagsan u garanayan in lagu dilay dagaalki magaalada Abooreey oo qiyaastii 25KM u jirta magaalada Bulo Burde.
Marka aanu idiin lenahay Hiiraan waxey noqon doontaa meesha saraakiil badan oo Shabaab ah meydkooda amaba iyadoo nolosha lagu qabtay lagu soo bandhigi doono dad badan waxey moodi doonaan arin ciyaar ciyaar ah.waa macquul in ay meelo badan oo dalka ka mid ah dagaalka looga horjeedo Shabaab uu yahay mid iska caadi ah,laakinse Hiiraan waxaa ka socda waxii afka Soomaaliga lagu dhihi jiray ( Dagaal Rasmi ah),Shabaabkii ka soo jeeday Hiiraan waxaa loo dilaa si ka duwan Shabaabka meelaha fog fog ka yimid ee ku sugnaa Hiiraan, maxaa yeelay waa kuwa shacabka u duleeyey kuwa ka yimid meelaha fog fog sidaasi daraadeed iyagu kuwii mar hore ka soo baxay maahane kuwa kale waxey noqdeen qeyb la dilay ,qeyb ka carartay Hiiraan iyo qeyb hada la garanayo meelaha ay kaka dhuumaleysanayaan Hiiraan oo qaarkood bilaabeen iney la soo xariiraan waxgaradka si looga erkeeyo loogana hadlo iyagoo iska bari yeelayo ineysan iyagu ka danbeyn dumarkii iyo caruurtii la dilay dhawaan.
Dhanka kale waxaa saacadahii ina dhaafay laga dareemayaa Shabaabkii ku sugnaa Ceelbuur iyo Xarardheere oo si tar tariib ah ugu kala baxay labo garab, kedib markii ay maqleen iney ku soo wajahan yahiin magaalooyinkaas ciidamo xoogan oo dadka deegaanka iyo militeriga Soomaaliya iskugu jira,waxaana dhinaca Bada u yaala dooman ay doonayaan in halkaas looga qaado Shabaabka ajnabiga ah maadaama ay xaalada ku xun tahay.Arinta kale oo xiisaha leh Shabaabka ku sugan meelo badan oo dalka ka mid ah lama doonayo iney hubkooda iyagoo wata oo nabad qaba ka baxaan siiba kuwooda ka soo jeedaan meelaha fog fog oo waxaa doonayo iney hubka kala haraan Shabaabkii deegaanadaas ka soo jeeday ee iyagu shacabkooda looga abuuray colaada ee la yiri waxii aad aragtaan dila ,dhaca, nolosha u diida iwm.la soco wararkeena danbe oo ah kuwo aad u xiiso badan.
Fiiro gaar ah- Dhegta kor haloo haayo saacad kasta waxaa dhici karta in Hiiraan lagu soo bandhigo saraakiil sar sare oo Shabaab ah oo ama laga soo qabtay gobolada Hiiraan ku dhagan amaba lagu qabtay gudaha Hiiraan oo hada lagu daba joogo loona xil saaray ciidamo gaar ah oo Macawisley ah oo dhulka si wanaagsan u kala yaqaano aadna u hubeysan kuwasi oo liiska magacyada Shabaabka la doonayo loo gacan geliyey gelinkii danbe ee shalay markii lagu jabiyey dagaalkii Magaaalada Abooreey oo ahaa kii ugu qasaaraha badnaa ee Shabaab ka soo gaara Hiiraan tan iyo dagaalkii deegaanka Ceeleey ee degmada Maxaas meel kaka beegan 28 KM dhinaca waqooyi bari uu dhacay. Isku soo duuboo Shabaab hada waxey u kala jabeen labo garab waana koox jabtay weliba jab aan la qarin karin,waxaana hada sii xogeystay kacdoonkii shacabka oo iyagu meelkasta oo dalka ka mid ah iska abaabuley.Shacabka ku nool gobolada dalka oo dhan ayaa reer Hiiraan iyo kuwa Galgaduud oo ah gobolada uu ka socdo ababulka ugu xoogan u soo diraya telefono iyagoo ugu hambalyeynayo iney cadowgii umada Soomaaliyeed iyagoo garab siinayo ciidamada Xooga dalka Soomaaliya jabiyeen.
Dagaalka ka socda Hiiraan iyo Gaduud ayaa u muuqdo mid aad ugu baahay gobolada kale ee dalka taasi oo keentay in ay Madaxdii sar sare ee argagixisada Gobolka J/dhexe caasimadiisa Bu'aale iyo magaalada Jilib ku joogi waayaan wal wal
la'aan iyadoo ay soo dhamaatay beentii ay shacabka Soomaaliyeed u sheegi jireen haatana kaliya beentii iyaga dhexdooda isku sheegaan.Shabaab waxaa si fiican uga raayey shirkadahii dhaqaalaha u hayey qaarkood oo ay dadkii ku qornaa dhaqaalahaas ay iyagii toos u qaateen oo aan la garaneyn meel ay jaan iyo cirib dhigeen iyagoona telefonadii dan sadeen waxeyna u badan tahay in aysan kooxdu u sahlanaan doonin in ay lacagahii baada ahaa hada kedib ka helaan shacabka Soomaaliyeed oo ay mudo soo dhibayeen oo hada meelkasta kula dagaalayo.Soomaaliya Hanoolaato.
War Deg Deg ah- Shabaab oo tiradii ugu badneyd looga dilay dagaalkii magaalada Abooreey ee gobolka Hiiraan ilaa hada tirada meydkoda la tiriyey waa ilaa 38 kuwii ka carary magalada Moqokori oo iyaguna godoon ku jira.kedib jabkii Shabaab ka soo gaaray dagaalkaas waxey caro kala dul dhaceen nabadoono ay iyagu u yeerteen weliba musaafurna ahaa oo aan xitaa wax dagaal ah ku jirin.
Dagaalka magaalada Abooreey Shabaab kaartada loo degay iyo sida loogu sugay ilaa ay kuwii deegaanada kale oo dhan Hiiraan ka soo carareen iskugu yimaadaan kedibna markii ay magaalada gudaha u galeen waxaa ku dhacay wax ay mudo ka sheekeyn doonaan.
Moqokori kuwii ka carary iyadoo lagu hareereysan yahay waxey ku sugan yahiin...... ma sheegi doono meelaha ay ku godoonsan yahiin,waxaan soo qori doonaa kaliya jabkooda. dagaalka Aboorey bilaaw iyo dhamaad intii uu abaabulkiisu socday waxuu ahaa mid ay adkeyd in la maqlo maxaa yeelay howlgalada ka socda Hiiraan marnaba looguma talo gelin in la maqlo ilaa sida loogu talo galay ay u dhacaan,waana waxa keenay in ay aad u bataan geerida argagixisada.war hada na soo gaarayna waxuu sheegayaa in meel aan ka fogeyn halka uu dagaalka ka dhacay lagahelay ku dhawaad ilaa 9 meyd ah taasi oo ka dhigan in dagaalkii Aboorey looga dilay ku dhawaad ilaa 50 dagaalame.
Dhanka kale jabka ugu weyn ee Argagixisada soo gaaray waa shacabkii markii hore qarin jiray markii ay dagaalada ku jabaan ayaa hada iyagii ah kuwa ugu horeeya ee dila. Dagaalkii Dhawaan Celeey ee lagu jabiyey kedib midka ka dhacay Abooreey ayaa Shabaab uga qasaaro badnaa sababtuna waa shacabkii oo ay lumiyeen tan iyo markii ay dumarka iyo caruurta xasuqeen.waan ka cudur daaraneynaa sawirada intoda badan qaabkii loogu laayey dagaalka kuma haboona mediyaha, waxaase Shabaab Hiiraan lagu tusiyey awood ka yaabisay.
Ciidanka Xooga dalka Soomaaliya oo siweyn ay uga bar bar dagalamayaan shacabka deegaanka ayaa labo jibaaray howlgalada waxaana arimaha dagaalkii xeyto iyo sidey wax u dhaceen faah faahiyey taliska CXDS oo laga wareystay taliyaha ciidanka lugta ee xooga dalka Soomaaliya General Bixi Hadaba Qudbad uu madaxweynaha Soomaaliya uga hadlayo arimo badan oo muhiim u ah dalka isagoona si wanaagsanug ahadlay argagixisada Daawasho Wacan.
Madaxweynaha Soomaaliya oo kulan la qaatay xoghayaha arrimaha dibadda Mareykanka,madaxda bankiga lacagta aduunka iyo la taliyaha dhanka amniga ee madaxwyenaha Mareykanka.Washingto.DC.
Sabti,September 17,2022-M/weynaha Soomaaliya Mudane Xasan Sheikh Maxamud dalka Mareykanka kaka qeybgalayo shirweynaha 77aad ee golaha loo dhan yahay ee Qaramada Midoobay, dhalkaasi oo si uu maqamkeedu sareeyo logu soo dhaweeyey ayaa weli wada
kulamadii uu la lahaa masulinta ugu sareeya dalka Mareykanka hadey noqon laheyd dhinaca difaaca, sidoo kale m/weyne Xasan ayaa kulan kula qaatay xarunta Wasaaradda Arimaha Dibadda Maraykanka ee magaalada Washington, Xoghayaha Arimaha Dibadda dalka Maraykanka Antony Blinken.
Madaxweynaha Soomaaliya iyo Xoghayaha Arrimaha Dibadda Maraykanka ayaa ka wadahadlay xoojinta xiriirka diblomaasiyadeed iyo iskaashi ee ka dhaxeeya labada dal iyo taageerada muhiimka ah ee dowladda Mareykanka ay siiso Soomaaliya.
M/weyne Xasan ayaa dhanka kale kala hadlay Xoghayaha Arrimaha Dibadda Maraykanka Mudane Antony Blinken in lagu garab istaago dowladda Soomaaliya qorsheyaasha horumarineed iyo tallaabooyinka hor-u-socodka ah ee ay qaadeyso dowlada Soomaaliya oo salka ku haya daris-wanaagga, iskaashiga iyo isku duubnida dhaqaale, amni iyo siyaasadeed.
Dhankiisa xoghayaha Arimaha Dibadda Mudane Antony Blinken ayaa adkeeyay sii amba-qaadidda taageerada dowladda Maraykanka ay siiso Soomaaliya, gaar ahaan gurmadka
abaraha, dowlad dhiska, horumarinta adeegyada bulshada, kaabeyaasha dhaqaalaha iyo la dagaallanka argagixisada.
Dhanka kale inagoo weli ku guda jirna kulamada uu la yeelanyo m/weynaha Soomaliya masuuliyiin kala duwan ayaa waxuu sidoo kale madaxweynaha Soomaaliya waxa uu Aqalka Cad kula kulmay La-taliyaha Amniga Qaranka ee dalka Mareykanka Jake Sullivan iyo La-taliyaha Amniga gudaha Liz Sherwood-Randall, si uu ugala hadlo dagaalka socda ee lagula dagaallamayo argagixisada caalamiga ah ee Soomaaliya, Dowlada Mareykanka ayaa weli ah saaxiibka muhiimka ah ee dadaallada dhanka amniga iyo xasilinta Soomaaliya,xili dowladda Soomaaliya ay xoojisay howlgallada ka dhanka ah Al-shabaab ee ka socda Gobolka Hiiraan iyo koonfurta Soomaaliya oo saacadahii la soo dhaafay kaliya dhul aad u balaaran laga saaray howlgalo qorsheysana looga dilay ilaa 40 meeyo dagaal yahayno.
Sidoo Madaxweynaha Soomaaliya ayaa Xarunta hay'adda lacagta aduunka ee magaalada Washington kula kulmay Madaxa Hay'adda lacagta aduunka (IMF Managing Director), Kristalina Georgieva maalintii jimcaha labada dhinac ayaana wax badan isla meel dhigay iydoona madaxa hay'adda IMF ay bogaadisay dadaalada socda kedib markii uu arimo badan dhinacyo kala duwan ka tusiyey madaxweynaha Soomaaliya.la soco wararkeena danbe.
Fiiro Gaar ah- La soco sida ay Kooxdii Argagixisada Soomaaliya ugu jabeen howlgaladii ugu danbeeyey ee ka dhacay Hiiraan iyo dalka intiisa kale oo aanu shacabka Soomaliyeed war bixinadii ugu danbeeyey la waaagi doono iyadoona howlgalada socda laga gaaray guulo la taban karo.
The Revolution of Dignity in Hiiraan,Somalia, also known as the real war between terrorist group in Hiiraan region in central Somalia and the people.Part Six.
War Deg Deg ah-Wararkii ugu danbeeyey kacdoonkii Argagixisada ee ka socday Hiiraan iyo qeybo ka mid ah Galgaduud oo siweyn u xoogeystay inagoo bal marka hore ku hormareyna wararkii ugu danbeeyey abaabulka shacabka Hiiraan iyo halka u marayo saacadahii ugu danbeeyey.
1- Inagoo ka sii amba qaadeyna halkii ay noo mareysay qoraalkeenii kan ka horeeyey hadane qeybtaan wxaan ku soo qadaneynaa diyaar garowgii ugu danbeeyey ee ay ku jiraan shacabka deegaanka iyo qurbajoogta Hiiraan oo dagaalkan marka laga soo tago dowlada Soomaaliya iyagu ah machinka rasmigaa ee dhaqaajinaya maadaama ay dhaqaalo mug leh la garab taagan yahiin ciidamada dib u xoreynta degaanka ee loo garan ogyahay (Macawisleyda), oo iyagu meeshii ay Argagixisada ka saaraan aan marnaba dib uga laban amaba aan ka bixin.
Hadane wararka aanu ka heleyno deegaankii dhawaan lagu jabiyey Argagixisada ee Ceeleey weli dadka shacabka ah waxey meelaha qaarkod ku arkayaan Meydadka Shabaab iyo weliba qoryahii ay ku dagaalamayeen,maadaama ay siweyn ugu jabeen Shabaab dagaalkaas oo ay ku adkaatay xitaa markii ay ku jabeen meel ay ku baxsadaan iney helaan sababtoo ah waxaa wadadii ay markii hore ka soo galeen xirtay Macawileyda Gobolka Hiiraan ee dagaalka ka waday dhinacaas. Hadii aan weliba dadk aaan xog ogaalka u aheyn wax badan aanu waxoogaa si weliba fudud dhiancayo kala duwan wax badan uga tusino,adiga qiyaas mudo intee la eg ayaad kula dagaalami kartaa dad deegaankooda jooga oo hadane aan sidii hore aheyn oo inta is abaabulay dal iyo dibad isku xiran,( Intaas jawaab kooban qofkasta oo Soomaali ah ha ugu filnaato waxyaabahii keenay in ay argagixisadu siweyn ugu jabaan guud ahaan dagaaladii ka dhacay Hiiraan oo dhan),dagaalada uu hada abaabulkoodu socdana Soomaaliweyn oo uu indhahooda shanta yahay ayaa maqli doona iyadoo saraakiil sar sare oo Shabaab ah muuqaaladooda dunida la tusnayo yaan la sugi waayin.
2- Waxaa 24 kii saac ee ugu danbeeyey sii xogeystay abaabulkii ay Shacabku ay degaano hor leh iskaka abaabulayeen iyagoona gelinkii danbe ee shaleyto ilaa aroortii hore ee saakay isku balaariyeen deegaanada dhaca inta u dhaxeysa Magaalooyinka Baladweyne iyo Buulo Burde dadkii Beraleyda ahaa oo iyagu siweyn isku abaabulay hubkoodiina wata si ay deegaandooda u xoreystaan hanitoodana uga difaacdaan.
Dagaalka Hiiraan lagula jiro argagixisada oo bilooyinkii ina dhaafay ka tagay hadal kaliyana ahaa ficil kaasi oo isku xiran dal iyo dibad qurbajoogta iyo shacabka gudaha ayaa siweyn looga dareemayaa wadooyinka waaweyn ee isku xira dhaman degmooyinka gobolka Hiiraan.
3-Dhanka kale Saraakiil sar sare oo argagixisada ka tirsan oo ay saldhig u aheyd 10 kii sano ee ina dhaaftay magaalada Moqokori oo iyaguna la helay halka ay ku dhuumaaleysanayaan kuwaasi oo ku dhawaad mudo labo isbuuc ah aan telefonadooda isticmaalin iyagoo iska ilaalinayey in la ogaado halka ay ku sugan yahiin.
Hadii aanu dib waxoogaa shacabka ula wadaagno sida ay Shabaab muhiim ugu aheyd magaalada Moqokori oo u aheyd xarun aad u weyn,waxey aheyd magaalo saraakiisha sar sare ee Shabaabka ay mediyaha caalamka ku siin jireen wareysiyada,waana magaalada ay uga duuli jireen degmooyinka Bulo Burde iyo Maxaas, magalada weli waxaa ku hayeereysan oo ay wadooyinka soo gala u xiran tahay ciidamada deegaanka oo aad u hubeysan oo weli gudaha looma gelin oo waxaa la waday miino baaris dhamaan wadooyinkii ay ku baxsadeen argagixisada oo dhan.shacabka oo siweyn isku abaabulay garabna siinaya ciidamada dib u xoreynta ee ( Macawisleyda) ayaa doonayo iney soo qabtaan amaba dilaan saraakiil sar sare oo argagixisada oo lagu raadjoogo amaba meelaha qaarkood lagu hareereysan yahay qaar ka mid ah sarakiishii shacabka dhibi jiray kuwii la dilay dhawaan maahane kuwo kale oo aan shacabkana is tusin karin halka ay ku dhuumaaleysanayaane aan ka bixi karin,maadaama ciidamo deegaankaa u xiran yahiin dhamaan wadooyinka looga baxo deegaankaas.
Hayeeshee Hiiraan waxaa ka socda kaliya maahan dagaalka xabada ee waxaa bar bar socda in dhamaan goobahii Shabaab laga saaray oo dhan ay gacanta ku hayaan ciidamada dib u xoreynta iyo shacabka deeganada la xoreeyey maadaama ay iyagu yahiin dadka deegaanka oo aysan meelna u socon dhibta ugu badana uu iyaga soo gaaray hadey noqon laheyd dhaca xoolahooda, dilka iyo wadooyinkoo si micno daro ah uga xirnaa taasi oo noloshii aas aasiga aheyd ku adkeysay, waana waxa ay maanta markii ay dagaladii Hiiraan ku jaben Argagixisada ay u waayeen shacab u maciina oo meeshii ay galaan amaba ku sugan yahiin si weliba deg deg ah loo soo sheego amaba lagu dilo halkaas intaanba sheegid leysla gaarin.
Isku soo duuboo shacabka Hiiraan dagaalkaan ma joojin doonaan ilaa ay ka xaqiijiyaan iney argagixisada ka cirib tiraan Hiiraan oo dhan kedibna garab ku siiyaan Soomaalida deriska la ah Hiiraan intii markaas u diyaar ah iney dulinimada ka baxdo maxaa yeelay shacabka Soomaaliyeed isku mid maahan kuwo iyaga iyo Shabaab ayaa wada shaqeysta kuwona waa ka dhab iney iska dul qadaan laakiinse ma awodaan oo waxey sugi la yahiin inta uu kacdonka ka soo garayo deegaanada ay kaka nool yahiin dalka.
Hadaan u soo laabano dhinacaas iyo qeybo ka mid ah Galgaduud oo uu abaabul shacab ka socdo,Shabaabkii ku sugnaa Xardheere waxaa soo food saaray wal wal xoogan iyadoo warar qaarkood oo la hubo xaqiiqadana u dhaw ay sheegayaan sidii ay Shabaabkii Ku noolaa Magaalada Moqokori oo ka tirsan gobolka Hiiraan ugu kala jabeen aragti ahaan dagaalka in ay iyaguna hada ugu kala aragti duwan yahiin maadaama Shabaabka Ku sugan Xaraardheere aysan ujeedkoodu aheyn dagaal ay uga soo horjeedaan beelaha halkaas dego oo dhan ee ay kaliya ugaarsan jireen beelo gaar ah oo ay liiskooda wateen si markii ay kuwaas ka soo jeestaan ugu gudbaan kuwa ay iskaka dhigeen iney saaxiibo yahiin oo ah xeeladaha ay isticmaali jireen argagixisada.
Warku waxuu intasi ku darayaa sidoo kale inuu mugdi xoogan soo kala dhax galay shababkii Xarardhere oo ah meesha ay ku sugan yahiin ajanibta ugu badan marka laga reebo magalada Buale oo xarun u ah G.Jubada Dhexe ahna meesha ay ka maamulaan Magalada Ceelbuur oo ah magalo aan weligeed Shabab in lagula dagalo oo ay qeyb bulshada ka mid ah is ababulan iskaba daaye aan weliged Shabaab xabad looga ridin,hadane magaalada markii aad dhinaca kale ka eegto waxey ka mid tahay magaalooyinka dhinaca bilicda iyo muuqaalka ugu liita dalka Soomaaliya oo dhan, micnahu waa hadii aad xitaa Shabaab isku dhiibto oo aad qabiil ahaan ula shaqeysato shacabka deegaanada isku dhiibay iyaga iyo horumar wey is deeyeen, waana kuwa ugu karamad liita bulshoweynta Somaaliyeed mustaqbalkana loogu yeeri doono magacyo aad u fool xun.sidaanhorey shacabka ugu sheegnay dhawr jeer howlgalada kama hordhici doono meelaha ay ka dhacayaan siiba kuwa CXDS iyo kuwa deegaanka ee is garabsanaya.Soomaaliya Hanoolaato.la soco wararkeena danbe yuusan ku seegin.
US Secretary of Defense Lloyd J. Austin III Welcomes the President of Somalia to the Pentagon.Washington, D.C.Capital of the United States of America.
Washington-M/weynaha Soomaaliya Mudane Xasan Sheekh Maxamuud oo kulan la qaatay Xoghayaha Difaaca dalkaas Mudane Lloyd James Austin.kulankan oo ka dhacay xarunta Wasaaradda Gaashaandhigga Maraykanka ee magaalada Washington, Xoghayaha Difaaca
Maraykanka Lloyd James Austin ayaa marka hore M/weynaha Soomaaliya uga mahadceliyey booqashada iyo wada-xoojdyada ay yesheen, waxa uuna sheegay in nabadda iyo xasilloonida Soomaaliya ay aas-aas u tahay nabadda Gobolka iyo Adduunka, sidaas daradeed ay ka go’an tahay dalkiisa (US), in ay ka gacan siiyaan dowladda Soomaaliya xaqiijinta amniga iyo ladagaallanka argagixisada.
Madaxweynaha Soomaaliya Mudane Xasan Sheekh ayaa dhankiisa kala hadlay Xoghayaha Difaaca Dowladda Maraykanka Mudane Lloyd James xoojinta xiriirka iyo iskaashiga labada dal ee dhinacyada amniga, xasilloonida gobolka, kor u qaadidda taageerada Maraykanka ee Soomaaliya iyo dagaalka ka dhanka ah kooxaha argagixisada.
Isagoo hadalkiisa sii wata M/weyne Xasan ayaa ku dheeraaday dadaallada naf-hurnimada iyo geesinimada leh ee Shacabka Soomaaliyeed iyo Ciidaanka Xoogga Dalka ay kaga xoreynayaan argagixisada deegaannada kooban ee ay kaga sugan yihiin dalka, caqabadaha amni ee u baahan iskaashi caalami ah, si looga adkaado argagixisada cuuryaamiysay horumarka gobolka iyo guud ahaan Soomaaliya.
Ugu danbeyn Wasiirka difaaca dalka Mareykanka Mudane Lloyd James ayaa tilmaamay sida dowladda Maraykanka ay uga go’an tahay adkeynta xiriirka iskaashiga labada dowladood iyo labada shacab, taageerada ay siiyaan shacabka iyo dowladda Soomaaliya ee arrimaha bini’aadannimada, tababaridda Ciidamada iyo la dagaallanka argagixisada.la soco wararkena danbe iyo hadba waxii ku soo kordha xaalada Soomaaliya,Africa iyo guud ahaan dunida.
UNited Nations-The 77th session of the United Nations General Assembly.The United Nations General Assembly is one of the six principal organs of the United Nations, serving as the main deliberative, policymaking, and representative organ of the UN.
A delegation led by Somali President H.E. Hassan Sheikh Mohamud arrived in the United States on Thursday to participate in the 77th session of the United Nations General Assembly The President of Somalia is expected to address the UN General Assembly.
Breaking News-Wararkii ugu danbeeyey dagalkii looga soo horjeeday argagixisada Somaliya ee ka socday Hiiraan iyo dalka intiisa kale dowladnimo ayaa soo muqato si degan qeybtaan
u aqri si aad xog ogaal u noqoto, inagoo weliba halkeedii ka sii wadeynaa wararkeenii kale ee madaxda qaranka.Dulmar kooban iyo sidey wax u dhaceen.
1-Ka hor intaan xaruntii ugu weyned Shabaabka Hiiraan ku sugnaa gudaha loo gelin oo aan lagu dilin tiro badan oo argagixisada ka mid ah waxaa xiligan aanu hada wax qoreyno si weliba mugleh loo kala jaray Isku socodkii Shabaabkii Hiiraan ka dagaalamayey ee ku sugnaa Buq Aqable, Buq Goosaar, Dhariyoow ilaa xaduuda Bay iyo Bakool.
Bal horta inta aanan u guda gelin warbixinta oo ah maanta mid xiiso leh iyo wacdarahii ay dhigeen ciidamada xooga dalka kuwooda sida gaar ah u tababaran ee Danab iyo ciidamadii dib u xoreynta Hiiraan ee Macawisleyda.Aan ku hormarno ciidamada xooga dalka Somaliyed, dadka degaanka kuwii ka baxay Baladweyne iyo Kuwii ka baxay Bulo Burde ee sii maray ilaa degaanka Beero Yabaal ilaa Halgan wadadu waa furan tahay hal Shabaab ah oo jooga ma jiro,maxaa yeelay qoraalkeenii kan ka horeeyey ayaanu shacabka u bidhaaminay in ay telefonada isku damiyeen shaqsiyaadkii iyo shirkadahii ay u xirneyd wadadan u dhaxeysa Bulo Burde iyo Baladweyne iyaga qoraal gooyni ah ayaan ka soo diyaarin doonaa.
Ka hor inta aysan ciidamada Xooga dalka ee ku sugan magaalada Bulo Burde gaar ahaan kuwooda Danab ee howlgalka ka soo bilaabay xadka u dhaxeeya Sh/dhexe iyo Hiiraan iyagoo gaashanaya shacabka degaanka oo siweyn isku abaabuley gudagelin waxaa xusid mudan in dhaqaalo ay ciidamadu ka jareen mudhaarka ay raashin ugu iibiyeen shacabka iyagoona u qeybiyey maadaama ay ciidamada xooga dalka shacabka Hiiraan kala kulmeen jecel aad u weyn iyo soo dhaweyn aan nooceeda horey loogu arag dalka intiise tan iyo waxii ka danbeeyey burburkii dowladii dhexe oo lagu garab istaagayo Ciidamada dalkeena ee xooga dalka oo ah kuwo iyaga iyo dowlada Soomaaliyaba aad looga jecel yahay Dhulweynaha Hiiraan ee Soomaaliya.
Intaasi kedib cidamada ayaa isku balaariyey dhul aad u weyn oo weliba Buuraley ah kuna teedsan inta u dhaxeysa Buurta Kaala Koor, Wariirile, Bur Abooto oo ku taalo Tulada Beero Yabaal ilaa magaalada Halgan, halkaasi oo ay ku sugan yahiin ciidamo aad u hubeysan oo deegaanka ah kuwooda loogu yeero dib u xoreynta Hiiraan ( Macawisleyda), iyo kuwa militeriga Soomaaliya.
2- Wafti xildhibaano,siyaasiyiin iyo saraakil iskugu jira oo soo gaaray magaalada Bulo Burde oo iyagu hubkii ay ku dagaalami lahayeen xitaa horey u soo qaatay dagaalka la qadanayo maalmaha inagu soo aadan oo dhana qeyb ka noqon doona hadii Alle idmo/Qadaro amaba ogolaado,waxey iyaguna abaabul xoogan ka wadaan inta u dhaxeysa magaaloyinka Bulo Burde iyo Jalalaqsi iyadoo uu hada xoogeystay howlgalka Ciidanka xooga dalka iyo kuwa dib u xoreynta oo ay adag tahay markii la qaadayo in la maqlo isakaba daaye in xitaa la ogaado habka uu u socdo,taasi oo keentay guusha ay ku talaabsadeen ciidanka qaranka ee dagaalka dhabta ee ka socda Hiiraan ku jiraan,iyadoo uu muraalkoodu aad u kordhay ciidanka XDS markii ay arkeen sida shacabka Hiiraan u garab taagan yahiin meelkastana ay ciidanka uga horeeyaan.
3- Ciidamadii ka baxay Bulo Burde ee iyagu maray Magaalada Abooreey, Yisooman Waxey Tuulada Teedaan gaareen iyadoo wadada sii xaaqay oo aysan joogin wax argagixiso ah
Halka Ciidamadii Ka soo bilaabay howlgalka dhawr bilood ka hor dhinacaas iyo Matabaan, Maxaas,Hees iyo Ceeleey ay iyaguna soo gaareen meel aan sidaad uga fogeyn magaalada Halgan.
War hada na soo gaarayna waxuu sheegayaa in Shabaabkii u baxsaday ilaa Galgaduud iyo Sh/dhexe ay ugu galeen ciidamadii dib u xoreynta ee loo yaqinay macawisley oo baacsanaya kuwaasi oo uu hogaaminayo ninkii ugu horeeyey ee aas aasay macawisleyda.
Hadaanse u soo laabano howlgalkii ugu muhiimsanaa ee gudaha loogu galay Argagixisada xaruntoodii ugu weyneyd ee Buq Aqable oo weliba meel aysan ka fileynin laga soo galay magaalada, jabkii ka gaaray waxey suuragelisay in ay kala jarmaan Shabaabkii Hiiraan iyo Kuwii Bay iyo Bakool,maadaama u howlgal xoogan ka socdo dhinacaas iyo Sh/hoose gaar ahaan inta u dhaxeysa War maxan ilaa Daafeed iyo degaanada ku xeeran.
Shabaab ayaa howlgalkii maanta ee Buq Aqable ku waayeen saraakiil sar sare oo ahaa kuwii laga soo ceyriyey inta u dhaxeysa saldhigoodii hore ee ugu weynaa Hiiraan ee magaalada Moqokori kuwaasi oo halkaas baxsan ku tagay iyo kuwo kale oo laga soo diray gobolka Juba Dhexe caasimadisa Bu'aale.
Hadaba inagoo wararkeenii madax qaranka siiba kulamada uu R/wasaare Xamse ka wado gudaha iyo safarka madaxwyenaha Soomaaliya halkeedii ka sii wadeyna inagoo ku kalsoon in ay dhawaan si rasmi ah u furi doonaan madaxda wadayooinka isku xirta Magaalooyinka dalka siiba mida isku xita Inta u dhaxeysa Libiga Hiiraan ilaa caasimada Mogdishu oo ah halka ay ka xirneyd wadada isku xirta Koofurta ilaa waqooyi.
Isku soo duuboo ciidamada ka soo kala baxay Bulo Burde iyo Baladweyne ayaa lagu wadaa in markii ay iskugu yimaadaan Halgan halkaas loogu xoolo qalo. dhanka kale shacabkii degaanaa inta u dhaxeysa dhulka beeraleyda ah ee ku teedsan wabiga u dhaxeeya Baladweyne iyo Jalalaqsi oo iyagu is abaabulay ayaa Shabaabkii firxadka ahaa u fadhiya halkas micnahu waa in aysan iyagoo nabad qaba ka baxaan Hiiraan.halka dumarka/hawenka amaba gebdhaha Hiiraan oo garab xoogan ka helaya qurbajoogta ay iyaguna laba jibaareen sameynta cuntadii qalalneyd ee ciidamada qeybahooda kala duwan loogu geynayey furumaha dagaalka.
Arinta kale ee iyaduna xiisaha leh waxaa gebi ahaanba kooxda Argagixisada ka fashilmay qorshe ay ku doonayeen in ay iskaka yareeyaan culeyska kaka furnaa dagaalada Hiiraan bedelkiina iska horkeenaan beelaha Soomaaliyeed ee ku nool Sh/dhexe iyo Galgaduud arintaasna saacad ka hor ayuu si rasmi ah u fashilmay kedib markii ay waxgaradka iyo shacabka degaankaas wax badan fahmeen hada.
War hada na soo gaaryna waxuu sheegayaa in Shabaabkii ku sugnaa dhinacaas iyo gobolka Bakool siiba inta u dhaxeysa magaalooyinka Tiyeglow, Dhanka Ceelbarde ilaa dhulka Miyiga ah iney ku jiraan jahwarer badan kedib markii ay ku adkatay meel ay u baxsadaan maadama aysan geli karin DDS, goboladii ay Soomaaliya kaka sugnaayeen maanta xaruntoodii ugu weyneyd ee Hiiraan gudaha loo galay,howlgalkaas oo suurageliyey in ay kala go'aan isku socodkii iyo gurmadkii Shabaabka Hiiraan,Bay iyo Bakool.meelaha qaarkood goboladan xoolahii ay shacabka ka dhaceen argagixisada iyagoo meel cid ah iska daaqayo ayaa loogu tagay,halka xoolahii ay Hiiraan ka dhaceen qaarkood lagu arkey deegano hoos taga Tuulada Wabxo oo ka tirsan Galgaduud.
Bal aanu manta waxoogaa ku nasano heestaan Gobanimo ee loogu talo galay ciidanka Xooga dalka Soomaaliya.La soco wararkeena danbe maadaama uu sii xogeystay dagaalkii looga soo horjeeday Argagixisada oo hada u muuqda mid dhaafay Hiiraan una gudbay dalka intiisa kale. Waxaan mar kale ku wargelineynaa shacabka Soomaaliyeed in aanna marnaba ka hordhici doonin qaabka ay u socdaan howlgalada ee aanu kaliya markii ay dhacaan sidan idiinla wadaageyno.Soomaaliya Hanoolaato.
Villa Soomaaliya-R/Wasaaraha Somaliya Mudane Xamse Cabdi Barre oo kulan la taqaatay xubnaha Guddiga Dhaqaalaha Qaranka iyago warbiixn ka siiyey halka ay hada wax marayaan. RW Xamse ayaana kala hadlay ahmiyadda ay u leedahay in si dhaw oo joogta ah ay iskula shaqeeyaan Guddiga & Gudi-hoosaadka Dhaqaalaha ee Xukuumadda Soomaaliya, si loo xoojiyo tayada ha'yadaha maaliyadda ee dalka.dhanka kale R/wasaare Xamse ayaa Dowlada Ingiiska uga tacsiyadeeyey Boqoradii ugu cimriga dheereyd ee dalka Ingiriiska Queen Elizabeth ll.
Isagoona saxiixay buuga tacsidfa ee yiilay safaarada ay boqortooyad aIngiriiska ku leetahay caasimada Soomaaliya ee Mogdishu isagoo tacsidan u diray qoyska reer boqor oo uu ugu horeeyo boqorka cusub Charles III.si uu ula qeybsado waqtiga adag ee ay ku jiraan, kedib markii ay boqortooyada Ingiriisku lumiyeen ayna dhawaan geeriyooda boqoradii Queen Elizather II.la soco wararkeena danbe.
The Revolution of Dignity in Hiiraan,Somalia, also known as the real war between terrorist group in Hiiraan region and the people.Part Five.
War Deg Deg ah- Shabaab oo uu jabkii ugu xooganaa ka soo gaaray kacdoonkii looga soo horjeeday ee ka socday Gobolka Hiiraan,gaar ahaan sacadahii ugu danbeeyey iyo waxyabahii dhacay oo kooban si ay shacabka Soomaaliyeed iyo weliba kuwa Hiiraan ee dalka dibadiisa ku maqan ee qurbaha joogto ula socdaan wararka ugu danbeeya maadama ay qurbajoogtu kaalin muuqata oo weliba siweyn loo dareemayo ay ku leeyahiin kacdoonka dib u xoreynta ee ka socda Hiiraan oo ay isku xiran yahiin shacabka dibada iyo kuwa gudaha tan iyo markii uu dagaalku si fiican uga qarxay halkaas bilahii la soo dhaafay,kedibna uu xoogeystay markii ay argagixisadu xasuuqeen dad shacab ah oo u badnaa dumar iyo caruur.
Hadaba waxaanu soo koobeynaa jabka saacadahii ugu danbeeyey ka soo gaaray Hiiraan argagixisada,taasi oo suuragelisay in ay telefonada kala densadaan shaqsiyaadkii iyo shirkadahii ay sida qaaska ah ugu xirneyd wadada dheer ee isku xirta magaalooyinka Baladweyne iyo Buulo Burde kuwaasi oo aan la marin mudo 10 sano ah.
Kacdoonkaan oo aan loo kala harin haatana galay wajigiisii labaad oo ugu yaraan 3 jeer ka baaxad weyn markii u bilaabanayey,ayaa hadane bal waxaan isku dayi doonaa nuxurka sidey wax u dhacen iyo sida uu kacdonka ugu fiday dhul aad u balaran oo ay argagixisadu sacadba
saacada ka danbeysa luminayaan.
Marka hore inta aanan qodob qodob u kala qaadin sidey wax u dhaceen saacadahii ugu danbeeyey iyo sida uu u xoogeystay kacdoonka oo ku fiday goobo hor leh oo aan Shabaab weligood looga kicin. hadane waxaanu ku soo koobeynaa 3 qodob,kedibna waxaan shacabka u bidhaamineynaa halka ay wax marayaan saacadahii ugu danbeeyey iyo ilaa waqti xaadirkan aanu wax ka qoreyno kacdoonka Hiiraan oo ah amaba noqon doona midka aanu wararkeena ugu badan ka qori doono,maadaama uu yahay newska ugu muhiimsan ee maanta ka jira gudaha dalka Soomaaliya, kaasi oo ilaa warbaahinta caalamka ay si joogto ah uga hadlaan siyaabo kala duwan.
1- Jabka Argagixisada ka soo gaaray Hiiraan waxaa koow saldhig u ah in aysan marnaba u suurogaleyn in ay gabaad ka helaan shacabka oo meeshii ay ku sugan yahiin isakaba daa ciidane Shabaab dagaalka ku soo jabay waxaa is raacinayo shacabka ama soo qabanayo, hadii ay qaban waayana horey ka wacayo ciidamada dib u xoreynta Hiiraan (Macawisley), oo ah kuwa ay Shababku aad uga baqaan dagaalkooda oo ciidamada dib u xoreynta deegaanka ma jecla in ay maqlaan Shabaab ayaa dhul heleb ka baxay amaba ka cararay,sidaasi daraded waxey Ciidamada dib u xoreynta ku guuleysteen in aan marnaba la maqlin xiliga ay dagaalka qaadayaan, is abaabulayaan iyo weliba goobta ay ka dagalamayaan, waa ciidamo deegankaa oo siweyn iskugu xiran ayna si dhaw oo weliba la taaban karo ula shaqeynayaan shacabka ku nool hadba deegaankii ay ka dagaalamayaan.
2- Ganacsatadii ay argagixisada baadi jireen oo iyagiina xitaa kuwii Shabaab la shaqeysan jiray ay dagaalka siyaabo kala duwan dhinac uga jiraan qaarkood, kedib markii ay arkeen jabka Shababka Hiiraan ku dhacay iyo dhimashada iyo dhaawca soo gaaray ka sokow dagaaladii waaweynaa oo dhan sida ay ugu jabeen,waxaa ka sii daran dagaalada aan la maqlin ee saacad saacad ay wadaan dadka degaanka oo iyagu 26kii maalmood ee ugu danbeeyey siweyn intey xoolahooda u iibsadaan hub ku iibsanayey,taasi oo ka dhigtay Kacdoonka argagixisada looga soo horjeedo in uu noqdo mid marba marka ka danbeysa guuleysta oo xaqiiqada dhabka ah ee ka jirta Hiiraan maanta ka turjumayo.inagu kama hadleyno ciidamada xooga dalka dagaalada ay ka fuliyaan Hiiraan waxaanu ka hadleynaa sida ay shacabka Hiiraan uga go'an tahay dagaalkaan iyo sida ay u abaabulan yahiin amaba iskugu xiran yahiin.
3-Dhamaan dadka dagaaladan ka qeyb qaadanayo oo ay daacad ka tahay kana go'an tahay iney dhulkooda cadowka ka xoreystaan,iyagoona isku qeybiyey ilaa 3 qeybood, A- Qeyb dagaalka si toos ah ugu jiraan oo aan marnaba ka soo bixin furunta dagaalka.B- Qeyb gurmadka iyo isku xirga ciidamada qeybahooda kala duwan iyo shacabka wada.C- Iyo Qeybta ugu muhiimsn oo ah kuwa dhaqaalaha dal iyo dib ka soo dirayo, waana sedaxda shey ee ugu muhiimsan ee uu ku socdo dagaalka Hiiraan marka laga soo tago howlgalada ay wadaan CXDS.
Ilaa ay maanta gelinkii hore Shabaab intey soo waceen mid ka mid ah ganacsatada Hiiraan kuwoodii ay wada shaqeysan jireen ay weydiiyeen inuu magaalada Jilib u diro dhaqaalahii shacabka laga dhacay bilahii ugu danbeysay amaba ka hor inteysan Shabaab ku jabin dagaalka Hiiraan waxii ka danbeeyey.
Kedibna maxaa dhacay?. Hadalkaba uma dheereyne waxuu ku yiri bal horta waxaad iku soo wacdaan qaab muuqaal ah oo aanu isku arki karno intaad meel internet leh tagtaan oo aanu is maqalno saacad hebel.markii ay soo wacen ayuu waxuu tusiyey halka uu difaaca iyo dagaalka ka wado isagona ku yiri lacagta aad i weydiineysaan halkeed markii hore ka kenten waanu is naqaanaaye sow maahan midii dadkeyga laga dhacay adeerow Soomaalida kale waxii aad doontaan u sheega Hiiraan wanaag idiinma yaqaalo tan iyo markii aad shacabkii dumarka iyo caruurta marastaa u badnaa disheen wuuna ku damiyey telefoonkii.
Isagoo weliba u raaciyey dagaalka Hiiraan waa loo dhan yahay hada oo kii horey shabaab u ahaa eeba damiir ku danbeeyo iyo kii dulinimada inuu ka dhiidhiyo u istaagay mar hadii ay shacab iyo maamul isla jaan qaadeen dagaalkaas maba laga haro ayuu hadalkii ugu danbeeyey ee uu argagixisada ku yiraahdo uu noqday.
Hadaan u soo laabano jabkii Hiiraan ka soo gaaray argagixisada saacadahii ugu danbeeyey iyo meelo badan oo gacantooda ka baxay.Shabaab waxey dagaalka Soomaaliya ku geli jireen wararka ay ka helaan mediyaha Soomaalida oo inta ka hor dhaca howlgalada ciidamada xooga dalka Soomaaliya sidaas hadba meeshii ay doonaan iskaka ababaali jiray una fashilin jireen, laakinse dhamaan dagalaada Hiiraan gudahiisa looga qaado siiba kuwa ay sida gaarka ah iyagoo siweyn u ababulan qaadaan ciidamada Macawislyeda deegaanka waxey maqlaan markii ay ku jabaan amaba lagu qaado kedib.
Hayeshee deegaano hor leh oo ah inta u dhaxeysa magalooyinka Bulo Burde iyo Baladweyne iyo Bulo Burde iyo Jalalaqsi oo ay dadkii ku noolaa dhulka beraleyda ah ee ku teedsan wabiga Shabele oo dhaman dhax mara 3 degmo ee ugu weyn Hiiraan ayaa saacadahii ugu danbeyey sameeyen ababul xoogan iyagona xabad kala hor tagay argagixisadii ka soo cararay dagalkii ka socda dhulka aadka u fog ee loo yaqaano caduunka iyo buuraleyda kuwaasi oo doonayo iney wabiga kaka talaabaan deegaanadan,weyna u suuroobiweysay.
Marka intaas oo dhan oo warbixin ah laga soo tago arinta ugu weyn ee dagaalka Hiiraan ku soo korortay maanta oo ay dad badan maqli doonaan waa in ay telefonada kala dansadeen shaqsiyaadkii iskugu jiray argagixisada iyo ganacsatada ee ay u xirneyd mudo ka badan 10 sano wadada u dhaxeysa magaalooyinka Baladweyne iyo Buulo Burde inagoo wararkeena danbe ku soo qaadan doona halka uu ka bilaawday qilaafkooda iyo sida ay u lumiyeen malaayiin dolar oo ka soo geli jirtay u xirnaanshaha wadadaas.
Isku soo duuboo Dagalka Hiran ka socda ee looga soo horjeedo argagixisada ayna shacabku iskaka qaadayaan dulinimadii ay mudada ku soo jireen ee hada socda wuu dhaafay markii la dhihi jiray Shabaab ayaa duulaan ku soo ah Hiiraan oo dooneysa iney uga sii gudubto DDS amaba dalka Ethiopia.Hiiran waxaa ka socda waxii la dhihi jiray micnaha dagaal, guusha ugu weyn ee dagaalkana waxaa sabab u ah in mediyahii ay wada dhaqeysan jireen argagixisada Soomaaliya laga ilaaliyey macluumaad fara badan oo banaanka iska ooli jiray.
Sidoo kale mediyahii ay mamuli jireen dhalinyada reer Hiiraan ee wararka beenta ah ka soo qaadan jiray kuwa aan dalkaan nabad u rabin oo iyaguna diiday in ay dagaalka Hiiraan ka socda dhax dhaxaad ka noqdaan ayna toos shacabka is xoreynayo ula saftaan. Waa macqul burburkii kedib wax badan ayaa isku dhax yaacay in ay dhalinyarada qaarkood oo dhasheen dagaaladii kedib mararka qaarkood wax aan jirin bulshada iskaka soo qoraan iyago aan iska hubin waxa ay sheegayaan, laakiinse dagaalka Hiiraan maanta qof damiir iyo dareen leh oo waxii horey u dhacay xog ogaal u ah kama maqna.inagu qof sixran iyo qof waalan kama hadleyno waxaan ka hadleynaa inta ay weli maskaxdooda caafimaadka qabto.si dhaw ula soco wararkeena danbe iyo hadba howlgalada ay wadaan ciidamada Xooga dalka kuwooda ku sugan Hiiraan,Ciidamada dib u xoreynta,maamulka gobolka iyo weliba shacbaka oo is garab sanaya dhamaantoodna hal saf ka wada dagaalamaya.Soomaaliya Hanoolaato.
Fiiro Gaar ah- Marnaba kama hordhici doono qaabka ay u socdaan howlgalada iyo waqtiga la fulinayo iyo goobaha ay ka dhacayaan amaba lagu qaadayo maadaama ay tahay arimo ciidan.
NAIROBI, Sept 13,2022 - Dalka Kenya oo William Ruto loo caleema saaray inuu noqdo madaxweynahii 5aad ee dalkaas soo mara.Isbuuc kedib markii ay maxkamada sare laashay ay sheegtay inuu ku guuleystay doorasho si cadaalad ah u dhacday.
Madaxweynaha cusub Mudane Willian Ruto ayaa dalka Kenya ka soo ahaa madaxweyne kuxigeen 10kii sano ee ugu danbeysay.waa 55 sano jir dorashada dalka Kenya ku guuleystay bishii ina dhaaftay ee sanadkan.Taageerayaasha madaxweynaha cusub William Ruto oo xirnaa dhar Jaale iyo Cagaar ah oo ka turjumayey mudabka xisbiga madaxweynaha ayaa garoonka kubada cagta ee loo yaqaano xarunta ciyaaraha Kasaraani oo halkii mar qaada ilaa 60.000,iaygoo soo xaadiray abaarahii 5tii subaxnimo ee saacada geeska Africa.
Madaxweynahii hore ee Kenya Uhuru Kenyatta ayaa si rsmi ah madaxweynaha cusub ugu wareejiyey xilka.xafladan calema saarka ayaa waxaa sidoo kale ka qeyb galey madax ka kala socotay qaarada Africa iyo dunida dacaladeeda iyadona ay doorashadii dhawaan ka dhacday
dalka Kenya ayaheyd tii ugu xasilonida badneyd inta la xasuusto taariikhda dalkaas. waxana masuliyiintii ka soo qeybgashay ka mid ahaa m/weynaha Somaliya iyo wafti uu hogaminayey. Kenya waxey ka mid tahay wadamada 5tii sanoba mar leys doorto,waana dal dhanka xasiloonida siyaasada ka gaaray meel aad u wanaagsan.
Isku soo duuboo xaflada caleema saarka ayaa si qurux badan u dhacday.Hadaba la soco wararkeena danbe iyo ahdba wararka ugu xiisaha badan ee ka jira Soomaaliya, Africa iyo dunida dacaladeeda kale.Soomaaliya Hanoolaato.
Jigjiga,2022-Madaxweynaha dowlad degaanka Somalida Mudane Mustafe Muxumed Cumar ( Mustafe cagjar), oo sheegay in ay Al Shabaab faa’iidaysataan dadka nugul xili ay isaga iyo wafti ay hogaaminayeen gaareen gobolka Afdheer gaar ahaan degmada Ceelkari, halkaasi oo uu meel fagaare ah kula hadlay shacabka, isagoo si gaar ah ula dar daraarmay shacabka ku nool halkaas inay had iyo jeer iska ilaaliyaan in kooxda Al Shabaab siyaabo kala duwan ugu soo gabadaan shacabka dhexdiisa.
Qudbad dheer kedib madaxweynaha oo hadalkiisa sii wataa waxuu yiri,” Kooxda Al Shabaab haddii maanta uu u hirgalo hadafkoodu oo ay gudaheena soo gasho xorriyad badan oo aad maanta haysataan barri ma haysanaysan, dad Muslim ah baynu nahay awow ka awow markaa in jahliga laga faa’iidaysan ama duruuf dhaqaale ayaan idin kula dardaarmayaa”. iyadoona ay shacabku soo dhaweeyeen booqashada uu madaxweynaha dowlad deegaanka Soomaalida ku marayo Gobolka Afdheer. la soco wararkeena danbe.
Wararkii ugu danbeeyey iyo kacdoonkii looga so horjeeday argagixisada Hiiraan iyo guud ahaan dalka intiisa kale-Iyadoo ay wararkenu maanta badan yahiin ,hadane qeybtan waxanu ku soo qaadaneynaa dagaaladii looga soo horjeeday argagixisada ee ka socday Hiiraan iyo qeybo ka mid ah Galgaduud oo si xogeystay iyadoo ay dhul balaaran ku sii fidayan ciidamada Xooga dalka Soomaaliya oo gaashanaya qeybaha kala duwan ee shacabka. Wararka ugu xiisaha badan waa in ay donayaan Shabaab ku godonsanaa nawaaxiga magaalada Moqokori iney isa soo dhiibaan,kedib markii ay sahaydii ka dhamaaday wadoyinkiina meelkasta laga xiray kuwaasi oo dhul cayiman oo lagu godoomiyey kaka sugnaa degaanka.
Maamulka Gobolka Hiiraan oo uu hormuud u yahay gudoomiyaha Gobolka Hiiraan Cali Jeyte iyo saraakiisha ciidanka xooga dalka Soomaaliya qeybta ka howlgasha gobolka Hiiraan oo ay ka bar bar dagalamayaan ciidamada Dib u xoreynta Hiiraan ( Macawisley) aad u hubeysan oo ay la socdaan dadkii deegaanka oo dhan qofkiiba uu damiir ku haray ayaa saacadahii ugu danbeeyey iyadoo weliba howlgalka laga ilaaliyey iney maqlaan mediyaha isku balaariyey dhul aad u balaaran,iyadoo Shabaab u soo jabeen dhanka wabiga inta u dhaxeysa Tuuladii ay Soomaalidu bari samaadkii u bixiyeen Tuulo Barwaaqo,Hiiraana looga yaqaano Beero Yabaal oo ah dhul buuraley ah una dhaxeysa magalooyinka Bulo Burde iyo Halgan,Shabaabkaas oo sida la xaqiijiyey iyadoo ay rafaad badan ka muqaato dhaawacyo badana sidaan doonayo iney wabiga uga talaabaan dhanka Galbeedka iyagoo ku sii jeeda saldhigooda ugu weyn Hiiraan oo ah Buq Aqable oo aan sidaas uga fogeyn magaalada Bulo Burde qiyaastiina u jira 40 KM dhanka ay qoraxdu u dhacdo.
Dhanka kale ciidamada XDS ee ku sugan Gobolka Hiiraan oo uu muraalkoodu aad u sareeyo ayaa dhinackasta ka godoomiyey Shabaab,waxeyna Shabaabkii laga soo ceyriyey inta badan dhulka miyigaa iyagoo firxad ah iskugu tageen Tuulada Bur Aqable, Buq Koosar iyo Dhariyow, halka kuwii ay ciidamada Xooga dalka oo guluf colaadeed ka soo bilaabay xadka u dhaxeeya Hiiraan iyo Sh/dhexe Shabaabkii ka cararay degaanada ay howlgalka ka socdaan u baxsaden dhanka ay cadeedu u dhacdo iyo tuulooyinka aan sidaa suga fogeyn magaalada Mahadaay , iyagoo intii ay baxsadka ku jireen shacabka ka sii qaatay waxii ay heli kareen xoolo, telefono iyo hanti kale.
Dhinacaas iyo Gobolka Galgaduud hadaanu u baqoolno siiba deegaanka Baxdo shacab iyo ciidanka Xooga dalka oo ay wehliyaan cuqaasha degaanka waxaa ka socda abaabul loo qaateen ah oo dhawaan la maqli doono iyadoo shacabka degaanka laga dulqaaday caburintii iyo cadaadiskii ay argagixisada Soomaaliya ku hayeen shacabka Soomaaliyeed e deganadas ku nool, iyadoo ay dadku siweyn isku abaabuleen.La soco wararkeena danbe iyo safarka madaxweynaha Soomaaliya iyo xaalada guud ee dalka Somaaliya oo ay ka socdaan howlaglo xoogan oo argagixisada looga saarayo meelaha ay kaka sugan yahiin koofurta Soomaaliya. Soomaaliya Hanoolaato.
Mogdishu-Nairobi-Madaxweynaha Soomaaliya Mudane Xasan Sheikh Maxamud iyo wafti uu hogaaminayo oo si diiran loogu soo dhaweeyey dalka aanu jaarka nahay ee Kenya.Hadaba inagoo wararkeena danbe ku soo qaadaneyna wacdarahii ay maanta meelo badan oo dlaka ka mid ah ka dhigeen Ciidanka Xooga dalka oo garab xoogan ka helaya shacabka Somaliyeed kuwooda uu dalkaan quruxda badan uu qiimo ugu fadhiyo,hadane waxanu ku hormareynaa safarka M/weynaha dalkeena mudane Xasan Sheikh Maxamud oo halkaas uga qeybgalayo xaflada caleema saarka m/weynaha cusub ee Kenya.
Madaxweynaha Soomaaliya ayaa waxaa Garoonka Caalamiga ah ee caasimada Kenya ee Jomo Kenyatta ku soo dhoweeyay mas’uuliyiin ka tirsan dowladda Kenya oo ay ka mid ahaayeen siyaasiyinta Soomaalida dalka Kenya.Madaxweyne Xasan Sheekh ayaa ka sokow xaflada caleema saarka waxey isaga iyo dhigiisa Kenya William Ruto ka wada hadli doonaan xiriirka labada wadan oo maraya hada meel aad u wanaagsan,iyagoona isla caawa ku wada hadlay khadka telefonka m/weynaha cusub ee la doortay Mudane William Ruto, siiba xoojinta xiriirka iyo iskaashiga labada dal.
Qaran Soomaaliyeed ayaan rabaa si aanu u noqono umad jirta madaxda dalkeygana waxbo kama qoreyno waa sheeko , Hadaba sidii caadada inoo aheyd la soco wararkeena danbe iyo safarka madaxweynaha Soomaalya iyo waftiga ku wehliya.Qudbad uu maanta m/weynaha Soomaaliya u jeediyey shacabka weli Shabaab aaminsan ee ku nool meelaha ay dalka kaka
sugan yahiin waxey caawa ka nixisay oo ay weliba geeri u tahay beelahii Shabaab wada shaqeysan jireen ee hadane hadba dowladii jirta danaha Shabaab iyadoo aysan madaxda qaranka ogeyn hadba mashruucii ay rabaan ka dhax fushan jireen.Hayeeshee hada waa la kala haray oo shacabkii waxey noqdeen kuwa safka hore kula jira ciidamada qaranka oo dib u xoreyn aan caadi aheyn ku jira iyo kuwo lagu fahmay hagardaamadii ay dalkaan quruxda badan u geysan jireen mudada aadka u fog,bal horta sidaas haloo kala baxo .
Walee argagixiso kalkaal siday hada wax ku socdaan boos ukuma banaano kacdoonka dalka looga xoreynayo Shabaab ee ay hormudka u yahiin madaxda qaranka, ciidamada qalabka sida qeybahooda kala duwan oo ay ugu horeeyaan militeriga iyo dhanka shacabka oo ay kuwa Hiiraan ugu horeeyaan oo hada dagaalka safka hore ku jiraan.qeybtaan safarka madaxweynaha ayaan ugu talo galnay waxanu guulaha isdaba jooga ah ee laga gaarayo argagixisada iyo halka uu marayo gurmadii ay wadeen shacabka Hiiraan dal iyo dibad waxaanu ku soo qaadan doonaa wararkeena danbe iyagoo weliba dhameystiran.Inagu ciidamada xooga dalka markii aanu aragno sidan oo kale markii ay debka u saraan argagixisada ayaanu garab iyo gaashaan u noqon karnaa.Soomaaliya Hanoolaato.
Ma garaneyno halka aanu caawa ka bilaawno kacdoonka Argagixisada looga cirib tirayo Hiiraan iyo guud ahaan dalka,sidoo kale inagoo weli ku guda jirna habeynta iyo qaabeynta wararkii oo dhan qeybtaan waa horudhac.Hayeshee ciidamada dib u xoreynta Hiiraan oo loo garan ogyahay Macawisley oo ah kuwii araxda ka jebiyey Shabaabka Hiiraan iyaga iyo ciidamaada xooga dalka Soomaaliya. dagaalka Hiiraan ee argagixisada looga soo horjeedo o galay in ka badan 4 bilood, waxaa lagu xoreyey ku dhawaan 295 KM oo aysan ku jirin goobahii ay maanta la wareegeen ciidamda qalabsida ee Soomaaliyeed ee marka magacooda la soo gaabiyo loogu yeero (CXDS),iyadoo 4tii dagaal ee ay Ciidamada Dib u Xoreynta Hiiraan (Macawisley) la galeen Shabaab ayna mudo aad u fog xasuusan doonaan ileen taariikhaa qormeysee ayna si fiican ugu jabeen waxey ahaayeen dagaalkii loogu aarayey dadkii shacabkaa ee loogu magac daray dagaalkii Umusha,halkaas oo uu dadka la dilay ku jira saqiir yar oo aan gaarin 3 bilood.dagaalkaas waxaa Argagixisada Soomaaliya loola dagaalay sidii waxa afka qalaad lagu yiraahdo There is no tomorrow), oo kale calashaa ineysan berito jiri doonin oo kale,ilaa dhulk alala simay amaba halkaas lagu dilay ragii dumarka iyo caruurta laayey.
Hadaanse u soo laabano ciidamada xooga dalka Soomaaliya qeybahooda kala duwan wacdarahii ay maanta dhigeen iyo masaafo ahaan dhulka ay jareen waxey bilaaw u tahay guusha iyo gobanimada ay shacabka Soomaaliyeed ku noolaan doonaan waxii ka danbeeyey cirib tirka argagixisada.guul iyogobanimo ciidanka xooga dalka oo iygau aad loog ajecel yahay Hiiraan iyo guud ahaan dalka,marka laga reebo degaanada argagixisada ay beelaha qaarkood gabadka ku siiyaan.
Dhinaca kale gurmadkii ay wadeen qurbajooga Hiiraan iyo weliba shacabka gudaha oo aan loo kala harin hadey noqon lahyed hogaanka dhaqanka, Nabadonada, waxgaradka, Qurbajoogta, culimada iyo kaalinta dumarka Hiiraan oo dalka iyo dibad isku xiran, waxaanu qeybtaan ku soo koobeynaa si uusan warku inoola dheeraan muuqaal ay kalsooni ka muuqato qofkastana uu dareemayo in Shabab ku jabay Hiiraan oo ay dumarka Hiiraan ku diyaarinayaan dhamaan cuntada qalalan ee loogu talo galay ciidamada dib u xoreynta oo iyagu dhul aad u fog oo aysan marnaba gulufkooda iyo dagalka ay kaka soo horjeedaan argagixisada uusan marnaba joogsan kana bixin oo ku sugan har iyo habeen iyo kuwa cidanka Xooga dalka qeybahiisa kala duwan loogu talo galay in loogu geeyo furumaha. adiga ciidamada xooga dalka oo ay shacabka degaanka garab siinayaan ma u maleyneysaa iney argagixiso ka guuleysaneyso?. waa jirtaa degaano dalka ka mid ah oo ciidamada xooga dalka markii ay dagal kula jiraan cadowga dhabarka laga toogto,kuwaasi waa argagixiso kalkaal waana kuwa hada Somaliweyn hortooda ku ceeboobay,kuna ceeboobi doona dhawaan yaan la sugi waayin.Hadaba sida ay dumarka Hiiraan habeen iyo maalin u diyaarinayaan cuntada qalalan ee furumaha loogu geynayo ragii rageedii ahaa iyo ciidanka Xooga dalka Daawasho Wacan.
Fiiro Gaar ah- Dagaalka ka socda Hiiraan dumarku furumaha ayey iyagoo dareyska ciidanka xooga dalka xiran ka dagalamayan,wax leysku reebanayo o argagixisada in dalka laga cirib tiro la doonayo Soomali oo dhan wadada ay Reer Hiiraan mareen saqiir iyo Kabiir Shabaab wuu jabaye taarikhda qormeysa qeyb ka noqo muwaadinkasta oo Soomaliyeedow.
Wararkii ugu danbeeyey Dagaalkii looga soo horjeeday Argagixisada Ka dagaalameysa Hiiraan ee ku sii jeeda dalka Ethiopia iyo dowladaha lugta kula jira, +fashilka siyasadeed ee ku soo wajahan dowladii dhawaan la dhisay Xaruntana ay u aheyd Mogdishu. War helaa talo.
Inta aanan u guda gelin boqashada uu madaxweyanaha dowlad Degaanka Soomaalida iyo masuuliyiin kale ee ku wehlisay sarfarka ay ku tageen jiida hore ee ay ku sugan yahiin ciidamada DDS ee deegaanka Aato ee gobolka Bakool, waxaan ku hormareyna warbixin xasaasi ah oo aanu la wadaageyo shacabka Soomaaliyeed oo hada lagu mashquulinayo macaluul ayaa dalka ka jirta,laakinse ay soo deg degi donto fashilka dowladii dhawaan la dhisay, kedib markii caalamkii fahmeen wax badan oo ka qarsoona dowladaha iyo beelaha ku lugta leh dagaalka looga soo horjeedo argagixisada ee Hiraan iyo DDS ka dagalameysa. Hada ayey siyaasada Soomaaliya mareysaa meshii lagu kala harayey ee loo kala baxayey Soomaali Argagixsada magangeliya iyo kuwa deegaanadooda ka saara.Qoraalkaan si fiican Shacabka Soomaaliyeed ha u aqriyaano si aad xog ogaal u noqotiin.
Weliba qoraalkaan waxaan ugu talo galnay in ay sifiican u aqristaan. dhinaca Somalida.1- Shacabka Soomaaliyeed,gaar ahaan kuwa hada dagaalka ka wada Hiiran oo dhan iyo shacabka ku nool qeybo ka mid ah Galgaduud .2- Gudomiyaha Golaha Shacabka.3- R/wasaare Xamse.1-Maamulada Puntland,Jubaland iyo Kofur Galbeed.Waxaan weliba idiin xajiineynaa in uusan waxbo ka soo bixi doonin shirka ka socda Mogdishu ee aysan Somali oo dhan fadhiyin iyo weliba cadadka dhaqaalaha laga hakin doono dowlada hada jirta iyo mudada ay ka sii jiri doonto gudaha Soomaaliya in aysan aheyn waqti fog qormadan yeysan ku dhaafin kaliya.
Weliba qormadan waxaa ku xiran amiga guud ee dalka Ethiopia iyo weliba DDS,halka dowladnimada Soomaaliyana waxey u dhawaan doontaa iney ku burburto,marka aanu sidan u hadleyno waxa dooneynaa in shacabka Soomaaliyeed sii ogaadaan qatarta ku soo wajahan dalkooda iyo madaxda aan iska war qabin ee ay kooxne dhiiragelineyso aragixisada iyaga iyo beelahooda kooxna ay dooneyno in dalka xal loo helo in aan la sii wada joogi doonin bilaha inagu soo aadan.
1- Shabaabkii Hiiraan iyo DDS lagu jabiyey in ay dagaalkaas qaadaan waxaa qeyb ahaa qaar ka mid ah masuuliyiin Soomaaliya, iyo Dhawr dowladood oo uu xifaaltan siyaasadeed kala dhaxeyo dowlada Ethiopia.
2- Beelo ay Shabaab wada shaweysan jireen oo ay u xirnaayeen wadooyinka dhamaan gobolada Koofurta Sooomaaliya,marka laga reebo kuwooda oo aan xirneyn laakinse loo muuqal ekeysiiyey iney xiran yahiin.
Hadaan nuxurka qormadan si fiican u qeexno siiba dadka aanu meeshaan magacyadooda ku xusnay iyo deegaanada aanu magacownay warkii oo kooban waa kanaa si aad u ogaato sida Shabab hada lagu godoomiyey Hiiraan oo ay ku jiraan Ajaaniib sida loo doonayo in culeyska looga yareeyo kedibna ay halkaas uga baxsadaan,maadaama ayka soo jeedaan dalal kale,kuwaasi oo ahaa kuwii dhawaan ku soo jabay dowlad deegaanka Soomaalida,markoodii horeba ujeedkoodu waxuu ahaa inta aysan dagaalkii qaraar ku jabin iney gudaha u galaan gobolada Afdheer iyo Shabele oo ka tirsan dowlad degaanka Soomaalida.
Warka ugu xiisaha badan hada Shabaab Mogdishu laga ogyahay ayna ka war qabaan ciidamada Jabouti ee ku sugan Hiiraan gaar ahaan degmada Bulo Burde meel aan ka fogeyn oo dhinaca galbeedka ah oo halkaas caawa soo gaaray. markii uu halkaas dagaal u dhaxeeyo ciidamada Dib u xoreynta iyo kuwa dowlada kuwooda daacada ee aan wax badan ka warqabin, markii uu dagaalkaas qarxo ayaa xogta rasmigaa iyo sida dowladan dhawaan la dhisay loogu kala tagi doono iyo weliba sida ay wax badan isku bedeli doonaan iyadoo ay arinta ka gudbi doonto ciidamada dib u xoreynta oo hada aad u hubeysan ayna ka go'an tahay iney Argagixiso Hiiraan oo dhan ka saaraan hadii ay xitaa argagixisadu taageero ka helaan Soomaali oo dhan aan iyagu dagalka joojin doonin weliba markii uu dagaal qarxo waxaa ciidadamada dib u xoreynta ay heli doonaan Soomaaliweyn oo taagan hubkii ugu casrisanaa oo ay Argagixisada iskaka difaacaan,maxaa yeelay madaxdii Soomaaliya maba iska warqabaan oo waa mid argagixisada saacidayo oo leh maxa naga galay hadii ay Etoobiya weeerayaan wadooyinkana reeraheena u xiran yahiin iyo hadii ay xaduudaha ka dagalamayaan iyo madax daacad ah oo dalkan u doonayo nidaam iyo kala danbeyn.
Dowlada Jabouti iyada wax badan waqti kuma lumin doono maxaa yeelay wiilasha iyo gebdhaha dalkaas ka yimid ee Hiiraan ku sugan mushaarka joogitaanka Hiiraan ay ku helaan ayey ku bishaan qoysaskoda oo sabool ah iyagu danbi kuma lahan waxa hada socda,laakinse waxaan kaliya la sugeyna inta ay dowladaha Ethiopia iyo Eriteria wax badan oo hada socda weliba dhinaca Soomaaliya laga qar qarinayo ayna ka war qabaan dowladahan aanu ka hadleyno si waadaxa banaanka u imaan doonaan.
Siyaasadii Soomaaliya ee wax badan shacab badan oo ay reer Hiiraan ugu horeeyaan oo daacad ahaa lagu soo dulminayey hada ayey meeshii ay Soomaalida kuwooda dagaalka kula jira argixisada ay doonayeen afka la gashay,siyaasada Somaaliya ama rumeysta ama ha rumeysanina dowlada Mogdishu ee ay madaxdoodu qaarkood daacad yahiin sida kuwa aanu kor xusnay iyo shacabka Hiiraan,kuwane ay argagixisada dhiiregaliyaan uu mid ka mid ah 33 xildhibaan ee Shabaab ugu jira golaha shacabka ay Soomaali oo dhan maqlayeen in mediyaha laga difaaco Shabaab, dowlada hada jogta 45 maalmood kedib ayey maqli doonan madaxda Soomaalida in aan la siin doonin 100 milyan oo miiska u saarneyd ee ay dalalka qaarkood doonayeen in bilaha inagu soo aadan lagu kabo miisanaaniyada lacagtaas ma imaan doonto.
Gudoomiyaha Golaha Shacabka iyo R/wasaare Xamse madaxda maamulada dalka ee sharuudahii nidaamka federalka soo buuxiiyey ee aanu halkaan ku xusnay adingey idiin taalaa reer Hiiraan cidamada Jabouti iyadoo aan hal xabad lagu ridin dhinaca dal ay deris yahiin oo hada dhul ka heysto ayaa dhul hor leh ka qabsan doona markaas iyagaa Hiiraan iskaka tagi doono,yaan iyaga hada waqti leyskaka lumin ka hadalkooda reer Hiiraanow.
Madaxweynahii la doortay dhawaan Xasan Sheikh Midbaan leenahay, Intaad Cabdiqaasin oo Dalka Masar ku nool, Mahad Salad iyo Mahad Karataay oo iyagoo iska warqabo aan xitaa dagalka Galgaduud inta ay iyagu ka degaan gobolkaas aan Shabaab lagula dagaaleyn aad warkooda dhageysaneysid adiga iyo dowlad Soomaaliyeed waad is deyseen, aqligii ina adeerkaa Cali Guudlaawe iyo adiga aad Soomaaliweyn beenta ugu sheegeyseen in Hiiraan madax ka yahay isagoo aysan jirin meel uu maamulo adiga iyo beeshaada ayaa hada kedib leydinka rabaa la soo safta Shabaab,dalkii dhamaaba wax qiimaha wuu idiin yeelan waayey sow maahan si aragagixisada dagaalkeeda loo joojiyo shacabkii is xoreynayey intaad hiil iyo hooba adiga iyo beeshaada aad mar hadii taladii dalka leydinku aaminay aad bulshoqweynta Soomaaliyeed hormuud u noqon laheydeen,waxaad shacabkii u moodeen caruur soo maahan.mediyahan mahan kuwa lacagta la siiyo oo aan xaqiiqada dalka ka jirta shacabka u soo bandhigi karin.adeerow intaad dib siyaasadaada u qimeyso bal mar uun dib isku xisaabi.Soomaali Heshiis ah,dunidana Heshiis la ah.nuxurkeedii ma waxey ku soo aruurtay in adiga iyo kuwii aad xilal muhiimka u ahaa dalka ku tixday in aadan degaanadiina Shabaab ka xoreynaha kuwii iska xoreynayeyna Mogdishu laga hagardaameyo markii waxbo af qabiil looga qaadi waayey lala soo aado siyaasado wadamo Soomaaliya ka fog laga keenay?.
Hadaan u soo labano safarka madaxweynaha dowlada degaanka Soomaalida mudane Mustafe Muxumed Cumar. Shacabka Hiiraan iyo kuwa DDS wey guuleysteen xiligan aanu qoraalka qoreyno meelo kamid ah Hiiraan oo aanu dooneyn in aanu sheegno magaceeda waxaa lagu hareereysan yahay Shabaab ay ku jiraan Ajaanib godad dhul buulay ah ayey ku jiraan halkooda ayaa lagu godoomiyey ciidamadii dib u xoreynta Hiiraan ayaa meelkasta ka xiray Shabaabkaas iyadoo aan xabad lagu ridin ayey meesha ku dhamaan doonaan.
Waxaan kaliya talo kugu siineyna Shabaab Hiiraan waa lagu kufsaday ma ahan in kaliya lagu jabiyey si fiican ayaa loogu jabiyey maalintiina meelaha laga xoreeye waxey lumiyaan iyaga iyoshirkadahii ay wada shaqeysan jireen 750 kun oo dolar oo ka imaan jiray xoolahi ay dhici jireen iyo waxii ay ula baxeen sako ee ay shacabka k aqaadi jireen.xitaa hadey inta kaka sugan gobolada Soomaaliya oo dhan ka soo baxaan lagama rajo qabo iney mar danbe intey Hiiraan soo dhax maraan xabad ka ridaan oo ay shacabka Hiiraan duleystaan, isagabadaa iney ka dagalamaan gobolka Shabele iyo Afdheer ee DDS.Laakinse dhinaca Soomaaliya shacab wanaagsan oo aad ku tashan kartaan inta dunidan ka dhiman ayaa Hiiraan ku nool.Xitaa waxan halkan shacabka Soomaaliyeed iyo kuwa DDS la wadaagi karnaa sida ay shacabka Hiiraan uga hor tageen in la fashiliyo safarkii uu dhawaan R/wasaare Xamse ku yimid magaalada Baladweyne ee sida sharafta leh loogu soo dhaweeyey.
Maxaa yeelay R/wasaare Xamse waa wiil Soomaaliyeed oo dowladnimo doonayo sida reer Hiiraan,laakinse la doonayo in jaran jaro siyaasadeed looga dhigto sidii ay Tigreegu u galen markii ay 1992 qabsadeen Dalka Ethiopia Siyaasigii ka soo jeeday qowmiyada Amxaarada ee dalkaas ka ahaan jiray R/wasaaraha sida ay Tigreegu markii ay kumeel gaareen u galen.koleyto waxaa la dhihi jiray ninkaas (Ato Tamrad Line), waa macquul sida aan magaciisa u qoray ineysan sax aheyn,laakinse dhul Ethiopia idinkaa degan oo inaga yaqaana ninkaasi halkuu ku danbeeyey markii uu Tigreega la istaajiyey dowladnimada.
R/wasaare Xamse haduusan wax badan oo hada dalka ka socda iska bari yeelin oo uusan shacabka dowlada Raba sida reer Hiiraan ee ku jira dib u xoreynta deegaanka iyo dalka awoodiisa R/wasaare xafiiskiisa haduu isticmaali waayo maantadan la joogo waxa afka qalad lagu yirhaado (Leverage) inta uu sharciga dalka u ogola yahay waxa idiin xaqiijineynaa in dhawr bilood kedib marki lagu daneysto la yiraahdo waanu bedeleynaa.
Hadii ay isaga iyo gudomiyaha baarlaamanka maanta intii aan dalka Soomaaliya dowladnimadiisa dhaqaalo badan laga joojin waxaan dhihi laheyn u soo rara baarlamanka iyo xukumada HIiraan,Kismayo amaba Baydhabo.weliba reer Hiiraan ayaa siyaasada dalka lagu soo dulmiyey wax badan ee magaalada aad quruxdeeda aragteen ee Balaweyne keena nidaamka dowligaa.
Shacabka Hiiraan waxaan leenahay hadii kacdoonkaan aad ku weysaan kumaan kun oo ruux, waxkasta oo dhaca yaan marnaba la xumeyn wiilasha iyo gebdhaha ka socda dalka Jabouti ee Hiiraan ku sugan, waa dhalin Soomaaliyeed waanu ogyahay dowladii soo dirtay siyaasada ay lugaha kula jirto iyadoo siyaasad labo weji leh isticmaaleyso.dulmi kasta waqti ayuu leeyahay intaanba waxaad ku soo gaarteen dulqaad, daacadnimo, Soomaalinimo iyo weliba kartiina,waana hambalyeyneynaa Ciidamada DIb u xoreynta iyo Ciidanka Xooga dalka kuwooda ku sugan Hiiraan ma ahan dhamaantood kuwooda daacada u ah dalka iyo dadka.
Ugu danbeyn Waxaanu qormadan ku soo qatimeyna madaxweynaha dowlad deegaanka Soomaalida Mudane Mustafe iyo shacabka DDS oo dhan dagaalka hada socda ee looga soo horjeedo argagixisada, kaalintinii iyo midii reer Hiiraan waad ka soo dhalaasheen dagaalse hada ayuu reer Hiiraan Koow u yahay, weli dagaalkii rasmiga ahaa maba la qaadin.sidaan horeyba idinku sheegnay dagaalkaan idiinku wajahan beelahii qandaraaska soo qaatay kuwane xaduud lama lihidiin kuwane deeganadooda ayey ka soo fogeeyeen laakinse mediyaha Soomaalida ka daawada lee fashilka iyo jabka Hiraan ka soo socdo.reer Hiiraan cidkasta oo argagixisada dagaal kaka soo horjeedo maanta waa la saaxiib adingaana kaalinta koowaad ku jira isku ujeedo ayaad tahiin reer Hiraan,cidkasta oo argagxisada caawisana waa la cadow intaas xaqiiqo ha idiinku filnaato.
Gobanimo sidaas ciidamada u dhiireliya geliya adiga iyo R/wasaaraha Ethiopia ee ugu taga safka hore inta dalka Soomaaliya loo helayo madax aan argagixisada taageereyn oo isku ujeedo ah.Guul shacabka Soomaaliyeed kuwooda dagaalka kula jira argagixisada hadey ku nool yahiin DDS amaba gudaha Soomaaliya.
Fiiro Gaar ah-Mahad Kartaay Hiiraan waa lagaa sugoohayaa maalintaad ciida Hiiraan timado adiga iyo Mahad Salad oo ciidamo hogaaminayo oo uu midna Nabad sugida Shaaganayo midna Shabaab,dagaal qabiil u diyaar garooba wax badan Soomaaliweyn Shaatiyo kala nooca waad u gashateen laakinse midkan aad dowlada Ethiopia iyo DDS u gashateen aadna dooneysaan in aad Hiiraan keentaan filmkaas waa qarxay reer Hiiraan Galgaduud waxey saaxiib kala yahiin kuwa ku nool deeganada Shabaab ay iskaka xoreynayaan adinka iyo kuwii xilalka idiinka dhiibtay dowlada Mogdishu iyo Argagixisada idinkoo isku reer wax kale idinma harin mediyahiinana horey u soo wata ee hala arko idinkood Soomaaliweyn dhahayo Shabaab in leyska xoreeyo maahan.dowlad ayaa jirta dowlad aad kaliya xilal ka rabtaan ee aadan hada taageereyn.
Soomaaliweyn waxaan leenahay dib u habeyn guud ha lagu sameeyo dowladnimada Soomaaliya,hadii sida ay hada wax ku socdaan la bedeli waayo. waxaan sidoo kale joojinay in aanu halkaan soo gelino safaradii madaxda Soomaalida aanu ka qori jirnay waqti cayiman ilaa shacabka Soomaaliyeed loo kala saarayo qaran in la taageero oo argagixiso Soomaaliya laga cirib tiro.aqli maahan in ay maalinkasta xidhibaanada reer Hiraan furunta dagaalka joogaan kuwane iyago Shabab taagerayo ay mediyaha ka hadlaan oo aan xasanada laga xayuubin.Waxaa kale oon kula talin laheyn beelaha Somaaliyeed qaarkood hadii qof shacab ah si micno daro ah iyadoo shati qabiil iyo mid aragagixiso lagu gabanayo loogu geysto dumarka iyo caruurta yaan loo dulqaadan dulinimadaas reer Hiiraan ficilka ay ka bixiyeen oo kale ka bixiya.Dadka Is xoreynayo ayaa mudan in ay halkaan ka soo muuqaan sawiradooda suugaantooda iyo geesinimadoda,maya argagixiso kalkaal.Soomaaliya Hanoolaato.
Direct fly Hiiraan Diaspora Around the world to Addis Ababa,City of Jigjiga to City of Baladweyne, Hiraan Somalia-Ethiopian Ranked World’s 4th Largest Airline.Ethiopian Airlines (Ethiopian) has been ranked the world’s 4th largest airline by the number of countries served.The airlines also retained its Africa’s largest airline position in terms of passengers carried, destinations served, fleet size, and revenue.
Qurba joogta Hiiraan oo bilaabay sacadahii ugu danbeeyey in ay tikidhada ka jartaan shirkada diyarada Ethiopian Airline kuwoda dunida iskaka kala koosha,halka ay ganacsato reer Hiiraan ah iyagoo kaashanaya kuwa ka soo jeeda dowlad Degaanka Soomaalida qorsheynayaan sidii loo heli lahaa qad diyaaradeed oo qurbajoogta Hiiraan ka keena dunida dacaladeeda,kedibna ay ku imaanayaan caasimada dalka Ethiopia ee Addis Ababa,kedibna uga soo gudbayaan caasimada dowlad degaanka Soomaalida ee Jigjiga halkaasi oo ay doonayaan markii ay ku sii nastaan maalmo iney fasaxooda sidoo kale ku soo qaataan caasimada Dhulweynaha Hiiraan ee magaalada Baladweyne oo ay dadkoodu isku tashanayaan hada kedib.maxa yeelay qurbajoogta Hiiraan ma donayaan iney hada kedib intey ka soo degaan degaanada ay ku nool yahin kuwa ay wada shaqeystaan argagixisada iney canshuur degaankooda lagu lugooyo siiyaan hada kedib, oo waxey malaayiinta dolar ee ay dunidan ku isticmaalaan uga faa'ideyn doonaan hadba intii ay nolosha isku fahmi karaan.
Qurbajoogta Hiiraan oo hada kacdoonka ka socda Hiiraan iyagu ku jiraan safka hore hanti iyo ganacsi xogana ku leh dunida dacaladeda ayaa iyagu hada kedib doonayo iney dhaqalahoda u weeciyaan kaliya hadba shacabka iyo degaanka ay xiriirka la leeyahiin kuna tuhmayaan qalbi wanaag, daacadnimo, deris wanaag iyo wax wadaqabsi dhanka horumarka ah, halka ay ka fogaanayaan iney wax ku darsadan amaba ay xitaa degan iyo hanti ay iyaga leyahiin hada kedib ku aaminaan deegaanada amaba beelaha ay wada shaqeystaan argagixisada Somaliya ee la wada garanayo, sidaasi daraadeed inagoo ixtirameyna shacabka,masuliyiinta iyo weliba qeybaha kala duwan ee shacabweynaha Ethiopia,gaar ahaan shacabka dowlad.
Deganka Somalida ee uu madaxda u yahay Mudane Mustafe Maxamed Cumar ee gurmadka, derisnimo ka sokow midka walaaltinimo la soo garay shacabka Hiiraan gurmadkii maanta la gaarsiiyey goobahii loogu talo galay ee furmaha dagaalka, inagoo qeybteena hoose ku soo qaadan doona warbixin dhameystiran halka uu marayo kacdoonkii ka socday Hiiraan oo xoogeystay mediyahana laga ilaaliyey iney maqlaan howlgalada socda waqtiga la qaadayo, meesha iyo weliba marka leys abaabulayo inatab,iyo wacdarahii ay maanta dhigeen gebdhaha,dumarka amaba haweenka Hiiraan oo iyagu furunta tagay ciidamada dib u xoreynta Hiiraana u geeyeen....... halka dhaliyaradii reer Hiiraan ee ku sugnaa wadamada bariga Africa kuwoda loogu yeero ganacsatada soo koreysa ay iyaguna iyago dhaqaalahooda wato ay gaareen xarunta dhulweynaha Hiiraan ee magaalada Baladweyne, Bulo Burde, Jalalaqsi,Maxaas iyo goobaha dagaalka.Hadaba la soco qormadeena tan ku xigta tani waa mid aanu ugu talo galnay in lagu si sugo wararkeena danbe.
Tan iyo markii dhulweynaha Hiiraan laga fashiliyey mashruuc ku kacayey malaayiin dolar oo ku wajahnaa dalka Ethiopia iyo dowlad deegaanka Soomaalida ee loo yaqano DDS oo la doonayey in bulshada Hiiraan la soo dhax marsiiyo,madaxdii, Beelahii iyo kooxdii aragixisada aheyd ee mashruucaan loo soo dhiibay ee dhamaantood isku qabiilka ahaa, reer Hiiraan oo daacad ahaa ayaa fashiliyey dhagartii ay u maleegayeen dalka deriska nala ah ee Ethiopia iyagoo dagaalka ka bilaabay DDS.Kedibna waa kuwa shacab iyo mamulba xabad iyo suugaan ku galay dagaalka sidey u dhan yahiin shacabka ku nool dowlad deegaanka Soomaalida.
Fiiro Gaar ah:-Shacabweynaha Soomaaliyeed bal ha isku dayaano in ay maskaxdooda wax yar ka shaqeysiiyaan,hadii aad heysato gobol sida Hiiraan oo kale ah oo ku yaalo halbowlahii dalka caasimadiisana iyadoo mashaariickasta oo Hiiraan loogu talo galay ay qabiilo taageera argagixisada Soomaaliya oo xilal kala duwan oo ay dowlada iyo Shabaab ka hayaan sheeganayo waxii uu caalamka dalka Soomaaliya ugu talo galayna ay ku qeybsadaan Mogdishu.Ma ogolaan laheyd hada waxii ka danbeeya in magaalada Baladweyne ee aad aragtaan quruxda ka muuqata oo aysan xitaa maanta iyadoo kale heysan kuwii dalkaan soo lugooyey mudada 30 sano ah,bal isweydii hadaadan waalneyn ma kula tahay in ay reer Hiiraan riyo maalmeedkii dalkaan lagu wada joogi jiray ay hada kedib yeeli doonaan?. Ama rumeysta ama ha rumeysanina reer Hiiraan labo arimoodba guulweyn ayey ka gaareen.
1- Iney dunida tusiyeen iney fashiliyeen qorshe la doonayey in amniga dalka Ethiopia lagu carqaladeeyo iyadoo ay beelaha qaarkood wada shaqeynayaan Shabaabkii lagu jabiyey Hiiraan iyo DDS.
2- Shacabka Hiiraan waxey joojiyeen ama ku guuleysteen iney booqdaan amaba aqriyaan mediyaha ay maamulan beelaha ay Argixisada wada shaqeystaan dhaliyarada ka soo jeeda ee wax ku qor qora oo waxey qoreen Soomaalida kale ayaa u soo sheega reer Hiiraan hada lamaba aqriyo, maxaa yeelay shacabka Hiiraan waxey isku qeybiyeen labo.qeyb dagaalka dib u xoreynta safka hore kaka jira iyo qeyb dal iyo dibad gurmadka wada ama ka nax amaba iska dhaaf adigey kuu taalaa Nabad Diid iyo argagixiye kalkaalow,cidii hada kedib warkaada dhageysan doonto reer Hiiraan maahan ee Soomaalida kale cidii aad lugooyn karto ee kaa dhageysato iyagey u talaa ayey tiri mid ka mid ah haweenka ku ganacsada magaalada Baladweyne.
Shacabka Ethiopia iyo DDS fursadan ganacsi ee aan waayadan idiin soo mari doonin reer Hiiraan waa dad daacad ah ka faai'deysta.Degaan barwaaqo ah, shacab daacad ah, beero iyo xoolo, deris wanaag intaba ugu imaada.qoraaladan oo kale wey ka naxayaan kuwa aanu ka hadleyno ee ay argagixisada wada shaqeystaan,maxaa yeelay waxey ogyahiin malaayiinta dolar ee laga warejinayo deganadoda marka fursadan ka fa'ideysta, waa hadii aad ganacsato sida qurbajoogta reer Hiiraan u dhisan yahiin ganacsato u dhisan DDS joogaan.
The Revolution of Dignity in Hiiraan,Somalia, also known as the real war between terrorist group in Hiiraan region and the people.Part Four
Baladweyne,Hiiraan,Soomaaliya-Caalamka ma jiro news ka weyn boqorada Ingiirka oo geeriyootay,Dalka Soomaaliyana ma jiro news ka weyn kacdoonka amaba dagaalka looga soo horjeedo argagixisada ee ka socda dhulweynaha Hiiraan ee hada galay in ka badan 4 bilood.hadaba qeybteenii hore waxaanu ku soo qaadanay qorshe ay ganacsatada iyo qurbajoogta Hiiraan iskugu xirayaan shacabkooda gudaha iyo kuwa dibada.qeybtaan waxaan ku soo qaadaneynaa dagaalka socda ka sokow gurmad aan kala joogsiga laheyn ee ku wajahan ciidamada dib u xoreynta Hiiraan.
Gaariga Gurmadka deg deg ah waa mid ka mid ah kuwii ay shacabka Hiiraan soo gaarsiiyeen walaalaha DDS oo loo kala qeybiyey furumaha dagaalka,Gaari kasta oo Gurmadka deg deg ahna waxaa loo xil saaray ciidamo iyo gawaari iyaga kaliya ilaaliya dhaawaca inta la sii wado halka ay Dhaqaatiir reer Hiiraan ah oo qurbaha ka imaanaya soo gaarayaan dhawaan Hiiraan.
Marka laga soo tago noocyada rashinka kala duwan ee ciidamada ugu talo galeen hawenka Hiiraan,hadane waxii ugu muhiimsanaa ee ay ciidamadu u bahnaayeen waa loo geeyey iyagu qimo uguma fadhiso wax badan oo waxey ku jiraan dagaalkii Umusha,waxeyse aad ugu riyaqen Burashada lagu shubto biyaha qaboow ee ay dumarka Hiraan ugu toleen Dhar biyaha u qaboojiya,taasi oo ka dhigan in ay shacabka dagaal dheer iyo sidii ay gobanimo ugu noolan lahaayen ugu diyaar garoobayaan.
Waxaa qeybahii kala duwanaa ee rashinka loo geeyey u dheeraa buskud iyo Timir fara badan oo ah cunto fudud oo logu talo galay inta ay dagalka ku jiraan ciidamada dib u xoreynta Hiran in aysan wax baahiya arag.Wararka ugu xiisahaha badan shaqo aad u fiican ayey qabteen dhaliyaradii reer Hiiraan ee dhawaan iskaka soo baxay Shabaabka, shaqadii ay qabteena ma doneyno in aanu mediyaha la wadaagno.Hayeeshe dagaalka ka socda Hiiraan iyo dadku heerka ay ka marayan carada amaba xanaqa iskuna abaabuleen waxaa ka sheekeyn karo qofkii xog ogaal u ah sida dal iyo dibad leyskugu xirmay.la soco wararkeena danbe.
Jimco September 9, 2022-Jigjiga-Baladweyn-Inta aanan u guda gelin muhiimada qormadeena oo ah gurmadka ay shacabka iyo xukumada dowlad deegaanka Soomaalida oo uu hormud u yahay mudane Mustafe Muxumed Cumar ay u soo direen walaalahooda reer Hiiraan oo ay dagaal looga soo horjeedo argagixisada ku wada jiraan si ay u garab istaagaan iyagoona soo gaarsiiyey dhulweynaha Hiiraan gurmad iskugu jirtay waxkasta oo markaasi loo baahnaa inagoo ku sharaxi doona qeybaheena danbe ee qoraalka.
Bal aanu dulmarno halka ay wax marayaan xaalada guud ee dalka iyo weliba gaar ahaan kacdoonkii looga soo horjeeday argagixisada Soomaaliya iyo beelahii ay shirkada ku ahayeen fowdada dalka ka jirtay mudo ka badan 30 sano tan iyo burburkii dowladii dhexe.Hadaba wax badan waqti badan ma gelineyno maxa yeelay taasi bedelkeeda waxaa shacabka Soomaaliyeed muhiim u ah halka ay hada wax marayaan.1- Kacdoon ka bilaawday gobolada Bay,Bakool iyo Gedo oo ay siweyn u wadaan shacabka deegaankaas,walow aanan ka hordhaceyn halka uu ku wajahan yahay iyo goorta la dhaqajinayo, maxaa yeelay arin ay dad dhulkooda xoreysanayo isla meel dhigeen dulmiga lagu hayena ay iskaka dulqadayaan hadii aad ka hordhacdo waxaad noqoneysaa Argagixiso kalkaal,sidaasi daraadeed howlgalada badankood markii ay dhacaan kedib ayaan shacabka sida xaqiiqada ah ugu soo bandhigi doonaa,waase loo yaabaa sanadkan inta uusan dhamaan Shabaab iyo beelahii ay xulufada ahaayeen,hadey noqon laheyd kuwo dowlada iyo Shabaab xilal ka haya intaba, dalkaana waxaa mustaqbalka ku raaxeysan doona kuwa markasta qiimaha uu leeyahay fahamsan ee doonayo in la helo nidaam iyo kala danbeyn,reer Hiiraan iyo Soomaali kale oo badan oo hada isku ujeedo ka ah xaalada dalka ayaa ka guuleysan doona kuwa dhagarta soo maleegayey mudada aadka u fog oo iyagiina is lugooyeen dalkii oo dhana lugooyeen.
2- Mustaqbalka Madaxweynahii dhawaan dalka loo doortay mar labaad oo mugdi ku jira, iyadoo sida la saadaalinayo uusan waqti badan sii joogi doonin,waxii arimahaas ku soo kordhana shacabka waanu la wadaagi doonaa xili munaasib ah,kedib markii uu lumiyey tiradii ugu badneyd oo xildhibaano barlamaan ah 24kii saac ee ugu danbeysay,halka uu lumiyey sidoo kale malaayin Soomaali ah kalsoonidooda, Sidoo kale arinta dad badan la'aab ku noqotay ayaa ah in la kala garan waayo madaxweynaha iyo qabiilka uu ka soo jeedo in ay dal Soomaaliya la yiraahdo hogaankiisa hayaan iyo in ay argagixisada caalamka ay iyaga iyo dhawr qabiil oo kale oo ay xulufo yahiin ku hayaan dalka.Waxaa kale oo arin aan laqaadan karin ku noqotay malaayiin Soomaali ah in Shabaab Hiiraan dad ku soo xasuuqay oo la soo jabiyey kuwii orodka ku galay degaanad a ay dalka Soomaaliya ka degaan beesha uu ka soojeedo madaxweynaha in looga sacbinayo oo aan xitaa hal malin lagula dagaaleyn in leys abaabulo isakadaaye afka uuna mediyaha laga sheego wax ka duwan ficilada la sameeyo.
3- Hadaan u soo laabano Shabaabkii gudaha Hiiraan dhawaan lagu jabiyey,kuwo hada lagu raad joogo iyo kuwo markii ay jabeen kedib inta isaga soo abaabulay halka uu abaabulkooda ku danbeeyey.Shabaabkii gudaha Hiiraan ka dagaalamayey maanta kaliya inta laga dilay marka laga soo tago waxaa lagu guuleystay kuwii firxadka ahaa in qaar ay ku jiraan ajaanibna lagu raadjoogo kuwaasi oo ay warar qaar sheegayaan in ajanibtu ay qaarkood dhaawac yahiin. Ciidamadii dib u xoreynta oo siweyn loo garab istaagay ee loo yaqiiney Macawisleyda oo Shabaab ku jabiyey kaarto aan weligeed horey loo arag oo ah in la kala jaray isku socodkooda qeybkastana halkooda ilaa ay ku dhamaadaan amaba iska soo dhiibaan maadaama aysan wax sahay ah uga imaan karin gudaha Hiiraan iyo meel ka baxsanba Macawisleyda maalinkasta waxey qaadaan dagaal ay ugu talo galeen in aan mediyaha laga maqlin oo ah midka ugu fiican ee la qaado,ka hor inta aysan dagaalka qaadin meesha ay ka dagalamayaan masaafo aad u fog waxaa u jooga sahankooda maadaama ay garab ka helayaan dadka degaanka oo dagaalka si toos ah ugu jira tan iyo markii dadkii shacabka ahaa ee u badnaa dumarka iyo caruurta la dilay.
4-Hadaanse u weecano dhankaas iyo ganacsatada iyo qurbajoogta Hiiraan howlgalka iyo kacdonkii loogu magac daray Umusha ee ay shacabka Hiran kula dagalayen argagixisada iyo kuwooda taageera.waxaa mudan marka hore in la bogaadiyo ganacsatada iyo qurbajoogta Hiran oo tan iyo markii la dilay dadkii shacabka ahaa ogaaday waxa dalka Somaliya ka socda in aysan aheyd diin iyo dowlad dhis ee ay dalka qaribayaan argagixiso iyo dhawr beelood oo ay heshiis ku yahiin dulmiga loo geysanayo shacabka Soomaaliyeed kuwooda doonayo nidaam iyo kala danebyn ,sidaasi daraaded waxey ganacsatadu iyo qurbajogta suurageliyeen in ay dagaalka Hiiraan ugu yaboohaan dhaqaalo aysan weligood iska qaadin tan iyo burburkii dowladii dhexe oo ay reer Hiiraan banaanka ka joogeen wax badan sidii ay isku lahaayeen
sanadkasta markaan ayaa dowlad Soomaaliyeed la helayaa,wax badana ay kaka halaabeen is dhigashadaas ilaa dumarkoodii iyo caruurti si arxan daro ah loogu gubo dhulkii ay ku dhasheen, kuna dhaqmayeen awoowayaashood qarniyaal iyagoo aan cidna dulmin, ku duulin amaba aan meel Hiiraan ka baxsan dad Soomaaliyeed ku dulmin.hadase xaalku sidaas iyo wax u dhaw maahan dagaal iyo jab waa midka jidka ku soo jira shacabkii Soomaaliyeednaa hada waxey u kala baxeen labo qeybood kuwa dhirageliya lana shaqeysta Argagixisada kuwaasi oo meelkasta ku jiraa dowlad,Shabaab, ganacsi iyo wax la mid ah. dhamaantood waa kuwo isku ujeedo ah. Halka ay isku dhinac yahiin Soomaalida nidaam doonka kuwaasi oo hada garab taagan reer Hiiraan halka looga soo horjeedo argagixisada oo ay shacabka DDS kow ka yahiin.
Hadaanse dib u milicsano gurmadkii ka yimid xukumada iyo shacabka DDS ee ay sida gobanimada leh u soo gaarsiiyeen bulshada Hiiraan.deeqdaan gurmdkaa oo iskugu jirtay Shidaal,Raashin iyo Gaadiidka gurmadka deg dega ah oo ay xukuumadda DDS ku garab istaagayso bulshada ku dhaqan gobolka Hiiraan ee hawlgalka kula jira argagixisada Al-shabaab.Waxaana halkaas kula wareegay masuuliyiinta gobolka Hiiraan oo uu horkacayey Mudabe Cali Jeyte Cismaan.Hadaba mahadcelin iyo isku marxabeys kedib si uusan qoraalku inoola dheeraan waxaanu qormo xiiso leh ka soo diyaarineynaa sida ay uga falceliyeen shacabka Hiiraan dal iyo dibad qormadaas oo aad u xiiso badnaan doonta,maxaa yeelay labadan Shacab waxey iskaka mid yahiin wax badan oo horey uga dhaxeyey kuwaasi oo aanu ku soo qaadan doono markii aanu dal iyo dibad ka eego arimo badan.
Durbaba qurbajoogta reer Hiiraan waxey qaarkood dhaheen fasaxyadeena halkii aanu ka aadi jirnay wadamo kale waxaanu inaga iyo caruuteena ku soo qaadaneynaa Magaalooyinka dowlad deegaanka Soomaalida.qaar waxey leeyahiin weligey dhulka Soomaali State ma tagin oo waxaan dhashay dagaaladii kedib waxaan ku tagi doonaa tartan kubada cagta oo aanu la yeelano dhalinta walaalaheena ee ku nool degaankaas,yacni waa qaabka ay dad wanaag doon ah iskugu xirmaan ugana fogaadaan kuwa sharta iyo dhagarta badan. qaar waxey leeyahiin Shacabka DDS iyo kuwa Hiiraan waa dad isku ujeedo ah waxeyba aheyd in mar hore leysku xiro labada shacab iyo wax la mid ah.
Waxaanse leenahay shacabka, xukumada iyo weliba madaxweyne Mustafe waxaad tahiin dad loo dhiman karo oo Somaalidii la yaqiinay ah,waana waxa mashruuc dhan ee ku wajahnaa dalka Ethiopia ee la doonayey in la soo dhax marsiiyo shacabka Hiiraan meeshiisa lagu hakiyo oo la fashiliyo marka laga reebo maalmahii koowaad ee ay gudaha Dowlad Deegaanka Soomaalida u soo talaabeen argagixisada walow aysan mahadin weerarkaas oo ay si geesinimo leh ula dagaaleen Shacabka DDS iyo kuwa Hiiraan oo dagaalkaan wada ilaa maanta ku dhawaad 4 bilood qiimo kasta oo ku kacane dagaalkaan ma joogsan doono oo wadooyinka magaalooyinka waaweyn ee Hiiraan ee mudada ka badan 17 ka sano u xirnaa Argagixisada iyo dhawr beelood oo argagixiso kalkaal ah dhawaan waa leysku furayaa.guul baana u rajeyneynaa shacabkaas walaalaheena ah ayuu yiri mid ka mid ah waxgaradka Hiiraan.la soco wararkeena danbe.
The Revolution of Dignity in Hiiraan,Somalia, also known as the real war between terrorist group in Hiiraan region and the people. Part Three.
Talo Ku socota Gudoomiyaha Golaha Shacabka-Inta aanan guda gelin talada kooban ee ku socota gudoomiyaha golaha shacabka,waxaan shacabka Soomaaliyeed la wadaageynaa in ay caawa saq dhexe markii ay saacada geeska Africada bari aheyd ay dhalinyaradii ugu badnaa oo reer Hiiraan ah iskaka soo baxeen Shabaab,jab iyo oohin hada iyo koow lee waaye.hadaanse u laabano talada kooban ee anau siineyno gudoomiyaha golaha shacabka iyo shacabka ku nool degaanka uu ka soo jeedo.
Mudane Gudoomiye dalkaan Soomaaliya la yiraahdo waxaad tahay qof u soo joogay wax badan waxaad soo aragtay horaantii Shagaashameeyadii iyadoo magaalada Baydhabo loo bixiyey magaaladii dhimashada dhibtaas cadow kor uga yimid Soomaali ma keenin,adigana waad ogtahay, Ilaaheyna waa ogyahay, Soomaalina waa ogtahay.
Maanta oo lagu jiro 2022 gobolkii aad ka timid ee Bakool waa meesha dalka Soomaaliya oo dhan ugu maciishada qaalisan ilaa Nus-Jawaan socor ah uu qiimahiisu gaaray ilaa 60 dolar.magaalada Diinsoorne shacabku nolosha ay ku sugan yahiin lagaagama sheekeynayo,wadooyinka xiran uma xirna Shabaab waxey u xiran yahiin qabiilo dowladiina kaaka horeeyo Shabaabkiina taladiisa hayo.intaas hadii aad fahmi weysaan intaad badiil soo qaatatan intina maanta nool is duuga.
Inta laga helayo dowlad Soomaali ka wada dhaxeyso-gobolkasta iyo tuulo kasta shacabkiisu ha soo xoreyto-maxaa yeelay
Ninkasta markuu gurigiisa soo qurxisto/hagaajisto oo uu isa soo xoreeyo dowlad Soomaaliyeed ha leyskugu yimaado,reer Hiiraan waqtigii intey dhawr qabiil oo magac dowladeed iyo mid argagixiso ku socda ay u shiri jireen wey ka soo gudbeen.waxaan kuu xaqiijineynaa dhalinyaradii Shabaab kaka jirtay saacadan aanu wax qoreyno ayey ka soo baxeen dhamantoodna waa reer Hiiraan sidii looga saaray amaba uga soo baxeen waa arin kale,.iney ka soo baxaane iskama imaan ragbaa gaarsiiyey dumarkii iyo caruurtii magac Shabaab ku gumaaday,kedibna ninkasta waxuu qoray u qaatay inuu sharafta dhulkiisa iyo mida dalkiisa ka xoreysto.marka wiilka Shabaabkaa ee hada kedib Hiiraan ka dagaalami doono bal adiga qiyaas guusha uu keeni karo?.
Intaad is abaabushaan siyaasi iyo shacaba ugu yaraan gobolka Bakool iyo magaalada Diinsoor ayaa ugu darane ka xoreeya cadowga heystay mudada aadka u fog.gobanimada laguu sheegayo waa mida dhiiga loo daadiyo.dowlada aad ka tirsan tahay dhibaatada ku soo wajahan iyo hubkaan ay ku deeqeen dowladaha kala duwan ee aan Shabaab lagu xoreyneyn ee Mogdishu iska yaalo oo ay xitaa dhici karto in labo ka mid ah dalalka kaba miisaaniyada mushaarka ciidamada xooga dalka in ay jartaan dhaqaalaha ku baxa bilaha inagu soo aadan, maxaa yeelay ciidanka Xooga dalka dhaq dhaqaaqooda waxaa lagala socdaa aalada satellite-ka waxaana markasta la arkaa intey dhawr saacadood meel ka soo dagaalamaan iyagoo hadane iskaka soo baxayo meelaha qaarkood, dhamaantood maahan ciidanka waxaa ku jiro kuwa sharaf leh oo daacad ah.
Dowladkasta meel bey siyaasadeeda ka qaldantaa mida hada jirta ama waxey boqolkiiba% taageeri doontaa kacdoonka argagixisada dalka looga xoreynayo shacabka sida reer Hiiraan diyaarkaa ayey taageeri doontaa amaba iyada dhanb ayaa lagu shaambadeyn doonaa ineysan u diyaarsaneyn dowladnimo.
Ugu danbeyn Gudoomiye Adan Madoobe baarlamaanka aad gudoomiyaha ka tahay waxaa ku jira xildhibaano badan oo Shabaab taageera fikirkooda in aad kuwa mediyaha ka hadla ee dhirageliya argagixisada aad sharci u sameyso adigey dani kuugu jirtaa, maxaa yeelay dowlad aan iyada dhaxdeeda is maqleyn shacab taageeri doona ma jiri doono.reer Hiiraan kacdoon ayey wadaan waqti uma heli doonaan ay mediyaha uga jawaabaan argagixisada iyo taageerayaashooda. Waxaa lagu jiraa dhamaadkii Shabaab, waxaa leyska rabaa qabiilada Shabaab taageera siyaasi ka soo jeeda sida uu mustaqbalka danbe dalka Soomaaliya madaxweyne uga noqon doono talada malaayiin Soomaali ahne reerkaas loogu aamini lahaa ileen wax badan sidii hore maahane,( Waxey qabiiladaas noqon doonaan shaki la'aan, real losers).Soomaaliya Hanoolaato.
Picture of The day- Inta ana u guda gelin muhimada qoraalkeena inagoon shacabka la wadaageyna markii ay Kooxda Shabaab ku jabeen dagaalkii Dowlad Deegaanka Soomaalida Ethiopia ee marka magacooda la soo gaabiyo loo yaqano DDS.
Maadaama ay shacabka degeaanka oo dhan qeybahooda kala duwan ay dagalka ku jireen waxanu shacabka la wadageynaa Dhaanada aad muuqaalkeed arki doontaan iyadoo la difaacayo quruxda iyo amniga ka muuqda caasimada Dalka Ethiopia iyo dhulka Dowlad Deegaanka oo isagu soo xiga dhinaca Soomaaliya,kedibna waxaan qormada ku soo qatimeynaa halka ay caawa dagaalkii Shabaab ee ka socday Hiiraan u marayo maxaa yeelay dagaalkaas waxuu dhinac ka quseeyaa dowlada aanu deriska nahay ee Ethiopia iyo State-ka Soomaalida.
Hadaba quruxda iyo dhismaha casrigaa ee ka muuqda caasimada Ethiopia iyo mida dowad deegaanka ma ahan wax iska yimid habeen iyo maalin oo kaliya waxaa asal u ah nabadyada, waana mida keentay in Shabaabkii dhawaan gudaha dalka Ethiopia si aan caadi aheyn loogu jebiyo dagaalka.
Waa dhaanto cajiib ah bal eeg daruufaha ka muqada Shabaab,kuwani waa i qarso marka loo eego kuwii dagaalka Hiiraan ku jabay daruufahii ka muuqday,hadaba markii aad qoraalkaan iyo dhaantadan aad daawato kedib si degan u aqri halka ay farta gadudaa ku qoran tahay oo aanu uga hadli doono halka ay hada wax marayaan qaasatan Shababkii duulanka ku ahaa dalka Ethiopia, gaar ahaan DDS.wararkoodii ugu danbeeyey si ay Soomaalida kalena ay fursadaan aanu ugu talo galnay shacabka DDS iyaguna u si aqristaan inta aanu qormo xiiso leh ka soo diyaarineyno wararkii danbeeyey ee dagaalka Hiiraan ka socda.
Hadaanse guda galno Shabaabkii Hiiraan ka dagaalamayey waxey maanta soo gaareen Hiiraan dhinaciisa Galbeed, tuulo lagu magaabo Luuq Jeelow iyagoo kaka sugan galbeedka wabiga iyo tiro aan badneyn oo ku sugan Tuulada Booca. iyagoo ku wajahan Degmada Farlibaax oo saaran xaduda uu Hiiraan la wadaago Dowlada Deegaanka Soomaalida, Tuulada Luuq jeelow maxey ku doorteen?.
1- Waxey ku doorteen waxaa ka yaalo halkas dhaawacyo fara badan oo ilaa dagaalkii DDS iyo kuwii ugu danbeeyey ku so dhaawacmay oo halkaas Dooman looga gudbinayo wabiga iyadoo lagu wado qaab dhuulaameysi ah.muhiimadu maahan Luuq Jeelow waa meel aan ka fogeyn Baladweyne ee maxaa loo weerari waayey iyo sidee ku yimaadeen?. Ninka hogaaminayo iyo tiradooda iyo weliba hubka ay sitaan inta uu la ekyahay,12 kii saac ee ugu danbeeyey dhaq dhaqaaqooda intaba waa lala socday dhawr maalmood ka hor ayey doonayeen in ay weeraraan iyagoo mootooyin iyo gawaari wata Degmada Farlibaax waxuuna qorshaas ka fashil 3dii dagaal ee ugu danbeeyey markii ay ku jabeen.
Shabaab dagaalka lagula jiro Hiiraan gudahaeeda hal xabo laguma rido ilaa ay meelkasta iskaka yimaadaan oo ay si fiican gudaha ugu soo galaan,kedibna albaabkii amaba meeshii ay kasoo galeen ayaa laga xiraa.sidoo kale 24 saackasta Shabaabka dagaalka ka wada gudaha Hiiraan waxaa lagula dagaalamaa kaarto cusub qaasatan markii ay is fara saaraan dhaliyarada Macawisleyda iyo dadka deegaanka.
Waxaan ku faraxsanahay nabadgalyada iyo quruxda ka muuqata dalka aanu jaarka nahay ee Ethiopia iyo weliba shacabka aanu isku dadka nahay ee Dowlad Deegaanka Soomaalida horumarka iyo amniga ka muuqado ilaa lagu dhiirado in dalka Ethiopia Gaar ahaan dhulka Soomaalida laga soo saari karo Shidaal,inagoo u rajeyneyna horumar intaan ka badan.la soco wararkena danbe iyo ahdba waxii ku soo kordha.
The Revolution of Dignity in Hiiraan,Somalia-Dagaalka Gobanimo Doonka ee ka socda Hiiraan ee u dhaxeeya Dadka Degaanka iyo Koxda Argagixisada Wajigiisii Labaad.
Hiiraan,Somalia,2022-Wararkii ugu danbeeyey ee dagaalka u dhaxeeya Macawisleyda iyo dadka deegaanka oo isku dhinac ah iyo argagixisada Shabaab.Warbixinteena maanta ugu xiisaha badan waa in calankii Shabaab laga dejiyey magaalada Moqokori ayna magalada iskaka tageen Shabaabkii degaanka ka soo jeeday ee horey loo qalday kuwaasi oo noqday wax is dhiibay iyo wax hada jidka ku sii jira oo dadkoodii la xariiray.
Shabaab jabka ugu badan waxa u geystay waa Macawisley iyo dadka degaanka oo aad u careysan ragaan aad sawiradkoda aragtaan ee Shabaabka ah 5ta qoryaha heysato Hiiraan caan ayey ka ahaayeen sidey shacabka u dhibi jireen waana ragii aanu qoralkeenii hore idiinku soo bandhignay saakay aroortii ayaa dhamaantood si xeeladeysan oo aan dhiig ku daadan loogu dilay xadka Hiiraan Hiiraan uu la wadaago gobol aanan hada idiin sheegeyn magaciisa oo ay doonayeen in ay ku baxsadaan.sababta aanan gobolkaas idiinku sheegyena waa markii aanu sheegno wey ka wareeganayaan wadadaas oo waa loo fadhiyaa midkasta oo Hiiraan ka carar waa wadada kaliya ee u furan.
Warbixinada aan idiin soo gudbineyno waa Macawisley iyo dadka degaanka oo dagaal dhab ah ku jira kama hadleyno dagaalka kaliya inta Baladweyne laga baxo sawirada qurqurxoon leyska soo qaado.Macawisleyda waa dad garab xoogan ka helaya dadka degaanka iyo qurbajoogta dagaalka la taaban karo ee dhabta ee ay Shabaab ku jabeena iyagaa ku jira.waana waxa aanu iyaga xooga u saarnay.Tusaale Ciidamada Xooga dalka Soomaaliya iygau markii ay dagaal galayaan wax sir ah ma leh oo waxaa daba ordaya dad badan oo Shabaab u shaqeeya tilaabtii ay qadanba Shabaab ayaa ka warheysa oo inta aysan dagaal qadin ayaaba sawiro iyo meeshey joogaan laga soo gudbiyaa.laakisne Macawisleyda xanaaqa meel laga saro ma lahan maba jecla in la maqlo howgalkooda oo xitaa mediyaha laga maqlo inta aysan qaadin iyo markii ay qaadan kediba , maxaa yeelaya iyagu dagalkooda waa mid goanimo doon ah wax siyaasad ah iyo wax istus tus ah iyo mediyaha soo istaag ee 5 daqiiqo iska duub waxaasi jadwalkooda dagaal kuma jiro.
Hadii ay ciidamada dowlada Soomaaliya go'aankas noocaas ah ay qaadan lahaayeen dalkaan Soomaaliya la yiraahdo wadan jira oo dadkiisu ku nool yahiin gobanimo ayuu noqon lahaa mar hore.sidaasi daraadeed Soomaaliya haduu yahay dal ay shacabkiisu isku ujeedo yahiin Shabaab Hiiraan laga ceyriyey Sh/dhexe intuu ogaado in aan lagula dagaaleyn isagoo nabad qaba magaalooyinka gobolkaas kuma xarakoon laheyn.Intaas qofkasta oo Soomaaliya xaqiiqo ha ugu filnaato.
Xitaa dagaalka la leeyahay kacdoon ayaa Galgaduud ka socda waa mid laga bad badinayo kacdoonka Hiiraan ka socda iyo wax u dhaw kama socdo halkaas,hadii uu ka socdana waxad maqli laheydeen CeelBuur oo xarunta ugu weyn ah ayaa dagaal lagu qaaday.magaaladan aanu ka hadleyno ee Moqokori waa xaruntoodii ugu weyneyd mudo 10 sano ah waxaa Shabaab ku hayey ganacsato ka soo jeeda degaanka oo ay qaarkood dalka Kenya joogaan oo la wada garanayo iyagiina markii dhawaan dumarka iyo caruurta la dilay ayuu midkasta dhaqaalahii uu ka sameeyey Shabaab la goostay telefonkiisana waa dan saday. weli Moqokori gudaheeda laguma dagaalamin mana doonayaan Macawisleyda iney gudaha u galaan waxeysa bedelkii jareen dhamaan wadooyinkii soo galey iyo kuwii ay Shabaab ku baxsan lahaayeen maadaama ay shacabku iyaga siweyn ula shaqeynayaan wey garanayaan xiliga ay gudaha u galaan magaalada.
Bil xaqiiqo waxa hada socda iyo dagaalka Hiiraan kaka furan Shabaab waxuu noqon doonaa i qarso marka loo eego dad badan oo Shabaab la shaqeysan jiray kuwooda hada ka soo laabtay ficiladooda ee waxgaradka iska diiwaan geliyey marka laga reebo,wax badan oo Somaliweyn ka qarsoon hada dhawaan naga filo. Soomaaliya Hanoolaato.
The Revolution of Dignity in Hiiraan,Somalia, also known as the real war between terrorist group in Hiiraan region and the people.
Arbaco, September, 7, 2022- Wararkii ugu danbeeyey iyo dagaalkii u dhaxeeyey shacabka Hiiraan iyo Kooxdii dumarka iyo caruurta dhiigooda baneysatay ee argagixisada. Wararka oo badan aawadii waxaan isku dayi donaa bal in aanu soo koobno muhiimada.
1- Wajigii koowaad ee dagaalku waxuu ku wajahnaa dalka Ethiopia oo waxuu ahaa dagaal aanu u bixinay wajiyo badan oo ay ku dhamaayeen dhinacyo kala duwan laguna kala qaatay malaayiin dolar, waxaana si weliba yaab leh loogu fashiliyey Hiiraan markii uu soo gaaray. maxaa yeelay shacabka degaanka oo daacad iska ahaa ayaa la doonayey in inta la sii dhax maro gudaha dalka Ethiopia degaano nabadoon sida dowlad degaanka Soomaalida iyo meelo ka fog fog dadkooda lagu dhibaateeyo mashruucaasina dhaqaalo kasta oo ku baxay Hiiraan ayaa lagu fashiliyey,kedibna maxaa dhacay?.
2- Wajigii labaad si shacabka Hiiraan loo cabsi geliyo waxaa la dilay debna la qabadsiiyey dumar iyo caruur,waxii markaasi ka danbeeyeyne waxaa si isdaba joog ah u socda dagaal ay ku jabeen Shabaabku ,kedib markii ay shacabka oo careysan dal iyo dibad siweyn isku abaabuleen.
3- Hada halkee ayey wax marayaan gaar ahaan waxii ka danbeeyey dagaalkii degaanka Ceeleey?. Maanta oo kaliya waxaa lagala wareegeey ilaa dhawr meelood mana dooneyno in aan ka hordhacno goobaha kale.waxeysa arinta ugu muhiimsan tahay caawa in lagu raad joogo 3 ka mid ah 5tii qof ee Shabaabka ahaa ee bixiyey amarka lagu xasuuqay dadkii shacabka ahaa ee dhawaan lagu dilay halkaas.labo iyaga ka mid ah Hiiraan ma joogaan oo waxey amarka ka soo dhiibeen gobolo kale oo Hiiraan ka fog,marnaba kama aysan fekerin cawaaqibka ka dhalan kara arintaan in dumar iyo caruur si micno daro ah leyskaka dilo oo aan xitaa dagaal ku jirin oo shacab ahaa uuna ku jiray cunug saqiir ahaa oo jiray wax ka yar 3 bilood. 3 ayaa ku sugneyd Hiiraan, ciidamadii ay amreen oo dhan dagaaladii ugu danbeyey ee loogu aarayey gebedhii Umusha aheyd ayey ku dhinteen amaba lagu dilay.
Inta badan Shabaabku meelkasta kama joogaan Hiiraan oo waxey sameeyaan 5tii KM ba waxey kaliya suraan amaba ka taagaan calan Madow shacabkuna waxey kaliya arkaan calankaas, laakinse wax ciidan ah oo jooga ma jiro waana waxa ay dalka dhan ku heystaan oo markii ay meel ku sugan yahiin dhulka ku hareereysan ilaa 25 KM ayey Calamada ka taagaan si ay dadka iskaka dhigaan iney ku sugan yahiin meelkasta.
Dagaalkii ugu danbeeyey ee lagu jabiyey Argagixisada oo ka dhacay nawaaxiga degmada Maxaas deganka lagu magacaabo Ceeley ee ay ku hobteen waxuu qorshahodu ahaa iney soo galaan buurahan idiin muuqda sida Gabno iyo Sariiraale o mar hore laga xoreeyey si ay qeybna saldhig ka dhigato qeybna uga sii gudbaan dowlad degaanka Soomaalida,qofkii sidey wax u dhaceen xog ogaal u ah amaba meeshey hada wax marayaan xog ogaal u ah lama yaabayo jabka Shabaab ka soo gaaray Hiiraan iyo midka hada jidka ku soo jira,marka loo eego heerka ay carada ka marayaan shacabka iyo ciidamada Macawisleyda iyo sidey dad badan ugu moodaan iney waxkasta caadi iska yahiin iyadoo la adeegsanayo mediya lacag lagu siiyey iney shacabka iyo dunida ka weeciyaan dagaalka ka socda Hiiraan, maxaa yeelay waxaa lagu fashiliyey Hiiraan mashruuc laga soo shaqeynayey ku dhawaad 11 bilood hadeysanba ka badneyn,awoodaasne Allaah ka sokow waxey ku timid daacadnimada iyo geesinimada ay muujiyeen kuwa ku jira ilaa maanta dagaalka ee loo yaqaano Macawisleyda oo garab xoogan ka helaya shacabka deegaanka o ahda caawa oo kaliya ila 3 furumood o hor leh ka sameysteen goobo muhiim u ah dagaalka hada ka socda Hiiraan.
Hayeeshee qofkii doonayo xaqiiqada ka jirta gudaha Hiiraan iyo sida ay dadku u abaabulan yahiin oo ay dal iyo dibad ugu kala harin dagaalka Hiiraan ka socda oo ay dhimasho ugu diyaar garoobeen sida iney iska celiyaan Shabaab iyo cidkasta oo garab ku siineysa,wax badan oo Soomaali ka yaabiya ayaa jidka ku soo jira ee yaan la sugi waayin.
Qormadaan qofkasta meel goyni ah ha ku qorto, Hiiraan Shabaab badan oo maxaabiis ah oo ay weliba ku jiraan saraakiil Soomalai iyo ajnabiba iskugu jira wax badana kashifi doona in Soomaaliweyn la tusin doono ayaanu hubnaa dagaalkaan Hiiraana majoogsan doono sida aanu warar sugan ku heyno.
Waxaa hadadan aanu wax qoreyno lagu raad joogaa koox ay ku jiraan sarakiil oo doonayo in ay u talaabaan Gobolka....... ma sheegeyno magaca gobolkaas oo sidaan horay uga balan qaadnay shacabka Soomaaliyeed waxaanu wararka idiin siin doonaa kaliya markii ay fulaan howlgalada.Dagaalka u dhaxeya shacabka Hiiraan iyo Kooxda Argagixisada halka uu hada marayo meel ka baaxadweyn ayuu gaari doonaa yaan la sugi waayin,bal hadii reer Hiiraan dumar iyo caruur la dilo lagu cabsiin karo waa leysla joogaa. inagu marka aanu sidaan wax u qoreyno waxaanu ognahay xaqiiqada taalo Hiiraan maanta.
Hadii Shaleyto lagu guuleystay in wadadii dheereyd ee Soomaaliya isku xireysay ay dalka dhan ka furan tahay gobolada ay ka marto inta ay Hiiraan kaka taalona ay noqoto meel uu cows ka baxo, dadkii dagaalkaan Hiiraan u soo raray yeysan waxbo reer Hiiraan iyo Soomaliweyn ka siinin natiijadii uga soo baxdo walaa argagixiso walaa kuwa iyagaas siyaabo kala duwan ula shaqeysta, ayuu yiri mid ka mid ah waxgaradka Hiiraan ee hada dagaalka socda safka hore uga jira tan iyo markii ay dagaalka ku biireen Nabadoonada iyo waxgaradka Hiiraan, kedib waxaa ku biiray cidkasta oo uu ku jiray waxba la yiraahdo damiir.dagaalka hada ka socda Hiiraan ee qeybo ka mid ah Galgaduud ka socda,halka ay gobolo kalena shacabkoodu ay hada wadaan kacdoonka. Dhinaca kalena ay qeyb ka yahiin Ciidamada Qalabka sida ee Xooga dalka Soomaliyeed oo iyaguna kaalintooda ay siweyn u muuqato, walow aanan dooneyn in aanu ka hordhacno howlgaladooda, waxaanu xooga saarnay ka hadalka dagaalka Macawisleyda oo ah mid aan isagu kala joogsan oo ah mid xariir u socda,waana waxa ay wararkeenu ugu badnaa u yahiin ka hadalka dadka degaanka iyo Macawisleyda.Soomaaliya Hanoolaato.
Revolution of Dignity-Shacabka Hiiraan waxey ku jiraan dagaal qadiyad ah,waxeyna dhul balaaran oo gaaraya 275 KM oo dherer ah ka xoreeyeen Shabaab, dhinaca balacane warkiisaba daa.dhulka maanta guud ahaan dagaaladii ugu danbeeyey iyo meelo aysan dagaalo ka dhicin intaba 75 KM ayaa 24 tii saac ee ina dhaaftay Shabaab laga xoreeyey.qofkii Hiiraan garanyo ayaa garanayo dhulka baaxadiisa inta uu la ek yahay.Nasiib wanaag sawirada qaarkood jabkii lagu gaarsiiyey goobaha dagaalka ma dooneyno in aanu halkaan soo gelino,waxaanse shacabka Soomaaliyeed u xaqiijineynaa hubka kaliya dagaalada looga furto ayaa isla dhalinyaro kale saacad kedib ku galaan dagaalka oo ay xarumo iyo degaano cusub oo hor leh kula wareegaan.
Marka laga reebo ka hadalka sida ay howlgalada ciidamada XDS iyo kuwa degaanka ee Macawisleyda ku wadaan howsha oo aanan dooneyn in aanu ka hor dhacno dhamaan qaabka ay u socdaan howlgalada,hadane Macawisleyda ayaa ganacsato iyo qurbajoogta degaanka ka soo jeeda ka helaya gurmadyo kala duwan. arinta ugu xiisaha badanse waxey tahay Shabaabkii maalmahaan oo dhan Doomanka lagu keenayey magaalada Xarardheere iyo nawaaxigeeda xeebaha ku yaalo iyo ciidamo ay ka soo kaxeeyeen Qeybo ka mid ah Mudug iyo Galgaduud siiba Ceelbuur oo ah degaan ay ku ilmo dhaleen sanado badan Argagixisada, hadane kuwoodii ajaanibta ahaa markii la cunay safkii hore ilaa hada lama yaqaano meel ay jaan iyo cirib dhigeen, waxaa loo badinayaa in ay ka mid noqdeen kuwii dagaalka iyagoo dhaawac ah lala cararay,waxey u badan tahay dagaalada Hiiraan ka socda sidaan qoraaladeenii hore ku sheegnay in ugu danbeyn saraakiil Shabaab ah nolosha lagu qaban doono, markii aanu dhinackasta ka eegnay sida ay wax u socdaan.
Shabaab isbuuc ka hor waxey ku haminayeen in ay gudaha u galaan xadka uu Hiiraan kala wadaago dowlad degaanka Soomaalida amaba DDS iney ka talaabaan weliba dagaalo ayey ciidamada dowlad deegaanka Soomaalida kula galeen halkaas, maantana waxey Hiiraan ka marayaan in laga xoreeyo dhul masaafo ahaan gaarayo 275 KM oo 75 KM ka mid ah laga xoreeyey 24tii saac ee ina dhaaftay.Gobanimo aan dhiig loo daadin ma ahan gobanimo waa hal ku dhiga Hiiraan yaalo.
Wararka kuwooda ugu xiisaha badan jidka ayuu ku soo jiraa ee yaan la sugi waayin intaani kaliya waxaanu ugu talo galnay in aad ku sii nasataan.Shabaab godkooda ayuu biyo ugu soo galay waxaana hada helay rag geerida aan waxbo u arkin oo dhulkooda iyo dalkooda ka difaacanayo.Arinta kale ee xiisaha leh waa xoolahii ay shacabka ka dhici jireen meelaha qaarkood maba lala hadlin waxaa kaliya loo fadhiistay wadooyinkii ay Hiiraan kaka bixi lahaayeen ,kedib maxaa dhacay?...(One way ticket), xag rabi uga yimid oo aan waxbo laga qaban karin ayaa heley kooxda maadaama ay dulmi ku socdeen.
Fiiro Gaar ah- Ragaan Macawista iska sita ee aad sawiradooda aragtaan waa dad (Humble) ah, markii aad muuqaalkooda aragto,laakinse markii la joogo goobaha dagaalka sida ay warka iskaka maqlaan una habeysan yahiin oo aysan aaga dagaalka iskaka baxeyn ugana go'an tahay iney shacabka Hiiraan sharaf ku noolaadaan iyo weliba kalsoonida ka muuqato marka ay galayeen dagaaladii ugu danbeeyey ee loogu magac daray dagaalkii Umusha oo loola jeedo gebedhii umusha aheyd oo runtii si aan la qiyaasi karin loogu aaray 48dii saac ee ina dhaaftay iyada kaligeed. Waxkasta ha laga fisho dagaalka Hiiraan ka socda, siiba in nolosha lagu soo qabto saraakiisha sar sare ee Shabaabka.bal aanu waxoogaa ciyaartaan loo yaqaano waalada ku sii nasano.la soco wararkeena danbe.
Moqokori,Hiiraan,Somalia-War Deg Deg ah-Wararkii ugu daneebeyey ( Kooxdii Dumarka iyo caruurta dilkoda ku faaneysay ee Shabaab kuna sugnaa sanado badan magaalada Moqokori oo intooda badan iskaka baxay,iyagoo ku sugan meel aan sidaas uga fogeyn magaalada, kedib markii sidaan qoraalkeenii hore ku soo sheegnay ay u kala jabeen labo garab),halka ay kaliya meelo kooban uga tageen dhalinyaro aan sidaas u badneyn oo la yiri markii ay saraakiisha iyo xaasaskoodu baxaan ka soo taga,maxaa yeelay dhulka intiisa kale oo dhan waa laga xiray wadooyinka oo xitaa hadii ay magaalada ku sii nagaadi lahaayeen oo aysan u kala jabi laheyn labo garab sikastaba waxaan jirin meel ay sahaydu u soo marto iyo arinta kale oo xaalada Shabaab ee sii joogitaanka Moqokori sii murjisay oo aheyd in shacabkii ku noolaa magaalada si tartiib tartiib ah ugu cidleeyeen oo ay is arkeen magaaladii oo ay iyaga oo kaliya ku sugan yahiin dadkii u soo adeegi jiray amaba la shaqeyn jiray oo badankood jogay magaalooyinka waaweyn ee Hiiraan ay telefoonadii ka densadeen.
Dagaalka faraha looga gubtay ee u dhaxeeya shacabka Hiiraan iyo ciidamada dowlada Soomaaliya ee XDS iyo Shabaab marka laga hadlayo dhulka miyigaa iyo magaalooyinka ay kaka sugnaayeen sanado badan oo hada laga wada saaray iyagoo ku soo haray maalmahii tagay labada magaalo ee aanu ka hadleyno ee kala ah Moqokori iyo Booco.
Booco waxey ku lahaayeen maxkamada ay dadka ku ciqaabi jireen iyada hada halka ay deegaankaas wax marayaan kama hordhaceyno waxeysa wararka ugu xiisaha badan ee bulshada in loo bidhaamiyo u baahan ay maanta ka tagan yahiin magaalada Moqokori oo aheyd magaaladii ay ku lahaayeen saldhigooda ugu weyn ee Hiiraan.dagaalka Hiiraan ka socda oo aan waxbo leysku reeban muhiimadiisa hadii aad macluumaad ka dooneyso in aad ka ogaato magaalada Moqokori isku day in aad si fiican u soo aqriso qeybteenii hore ee aanu kaka soo hadalnay halka uu qilaafka Shabaab ee degaankaas ku sugnaa mudo 10 sano ah ka yimid amaba ka bilaawday ka hor intii aysan labo garab u kala jabin. Aan ku celino meeshaas waxbo leyskuma reeban dagaalka Hiiraan ka socda ee koxdaan looga soo horjeedo, meelkasta ayuu hada dagaalku galaya dhawaan caruurtooda, xaasaskooda, hantidii ay ka abuurteen ee ay shacabka ku dhibi jireen dadka u keydiya oo durba magacyadooda qaarkood waxgaradka lala wadaagay,kuwa iskaka haray la shaqeynta Shabaab oo guud ahaan Hiiraan iskaka cararay.waxaasi oo dhan marka dhinackasta laga eego dadku aad ayuu u careysan yahay xaaladuna sida ay Soomaali badan moodaan iyo wax u dhaw maahan.
Sow hada ka hor dalka Soomaaliya ma jirin dagaal ka bilaawday qof dumar ah oo mudo badan la joojin waayey?. shacabku hada kama hadlaan dadkii la xasuuqay oo dhan, waxa kaliya ee taabatay waa gebedhii umusha aheyd iyo dadkii la dilay cunigii saqiirka ahaa ee ugu yaraa ee isaga dhanba jiray wax ka yar 3 bilood.Ama Shabaab been ha iskugu sheegaano dalka intiisa kale amaba waxey doonaan naftooda ha iska dhaadhiciyaano iyagey u taalaa,laakinse Hiiraan jabka ka soo gaaray ilaa hada waxuu noqon doonaa mid i qarso ah.inagu waxaan bulshada wax ugu soo gudbinaa sidey wax u jiraan marka laga reebo in aanu ka hor dhacno howlgalada sida ay ku socdaan iyo goobaha dagaalka lagu qaadayo sidey u kala horeeyaan iyo sida saraakiisha Shabaab xasaaskooda iyo caruurtooda iyagoo barooranayo Soomaaliweyn loo tusin doono dhawaan.
Dagaalka Hiiraan ka socda waxaan marnaba la dafari karin kaalinta ay ku leeyahiin dumarka Hiiraan oo iyagu ku jira dagaal ka baaxad weyn midka ay ragu ku jiraan ee xabada la ridayo,inagoona qoraalo gooyni ah ka soo diyaarin doona.Waxaase jiray haweeney amaba geber geesiyad aheyd oo uu qabay mid Shabaabka ka mid ahaa oo markii ay maqashay in ay dumar iyo caruur dileen iyadiina meel dhulka Hiiraan ka mid ah ee hada lagu dagaalamayo ku dishay ninkii Shabaabka ahaa ee qabay siduu isku lahaa raashin ayey kuu keeneysaa.
Xitaa dhacdooyinkaas yar yarkaa oo kale dadka uma soo qorno,waxaanse kaliya bulshoweynta Soomaaliyeed u dul marnaa oo kaliya in uusan dagaalka Hiraan ka socda uusan aheyn sida ay dad badan moodaan marka aanu leenahay dumarka qoraalo gooyni ah ayaan ka soo diyaarin doonaa iskama dhaheyno xitaa gebdhahii reer Hiraanka ahaa ee ay Shabaabka xooga ku qabi jireen ayaa hada dilaya oo dadka kale carada kala mid ah.
Waana waxa aanu dhawr jeer ugu soo celcelinay in Shabaab jabka Hiiraan ka soo gaari doona ay mudo aad u fog ka qoomameyn doonaan.Hadaba si dhaw ula soco wararkena magaalada Moqokori oo ay u badan tahay in tirada ugu badan ee saraakiisha Shabaab meesha lagu soo bandhigi doono ay noqon doonto.Sidoo kale waxey Magaladaas oo hada wadoyinka kalo intooda badan ay u xiran yahin dhalinyarada macawisleyda oo magaalada Wabxo,Maxaas ilaa Moqokori inta u dhaxeysa ka galay difaac xoogan,halka qeyb iyagaas ka mid ahne ay weerarada qaadaan iyagoo garab ka helaya shacabka degaanka u muuqataa mida laga heli doono sirta ugu badan ee Shabaabka ka dagaalamo gobolo badan oo dalka ka mid ah. saacadkasta naga filo wararkii ugu danbeeyey ee aysan ku dhiiran karin mediyo badan oo Soomaali ah,maxaa yeelay hadii aad kaliya mediyaha u furatay ganacsi wax badan oo aad bulshada ku soo kordhin karto ma jirto.Soomaaliya Hanoolaato.
Villa Soomaaliya-R/Wasaaraha Somaaliya Mudane Xamse oo kulan la qaatay Guddiga Qaran ee Gurmadka Abaaraha ee uu hoggaamiyo iyo ganacsatada Soomaaliyeed,halkaasi oo ay R/wasaaraha Soomaaliya ganacsatadu ka balan qaadeen in ay ka qeyb qadanayan gurmadka abaaraha ee haatan socda.
R/wasaare Xamse oo dhawaan tan iyo markii uu ka soo laabtay safarkiisii Tunisiya kulamo kala duwan la lahaa qeybaha kala duwan shacabka iyo golaha xukumada. Dhanka kale Ra’iisul Wasaaraha Soomaaliya mudane Xamse Cabdi Barre oo qudbad ka jeediyey kulan ka dhacay tiyaatarka qaranka looguna magac daray daahfurka qorshaha qaranka ee kaalinta haweenku ku leeyihiin amniga iyo xasiloonida dalka.
R/wasaare Xamse mar uu la hadlayey shacab aad u fara oo iskugu yimid kulanka, kuwaasi oo iskugu jiray masuuliyiin iyo marti sharaf kale ayaa waxaa qurbadiisa ka mid ahaa.”Al-Shabaab inaan la dagaalano oo aan iska celino waa waajib na wada saaran dowlad iyo shacab, dhibaatooyinka ay geysteen waxaa u dambeeyey wixii ka dhacay Hiiraan iyo Galgaduud” ayuu yiri Ra’iisul Wasaaraha dalka mudane Xamse.
Isagoona tacsi u diray dadkii ay dhawaan Al-Shabaab ku dileen degaano ka tirsan Gobolada Hiiraan & Galgaduud, isagoo xusay in haatan ay bilaabatay guusha ummadda Soomaaliyeed isagoo xusay in Dowlada Soomaaliya ay dhiirigelin iyo taageero la garab taagan tahay abaabulka ka dhanka ah Al-shabaab ee ka socda gobolka Hiiraan iyo meelo kale oo dalka ka mid ah.la soco wararkeena danbe iyo hadba waxii ku soo kordha arimaha dalkeena.
War Deg Deg ah-Shabaabkii ku sugnaa magaalada Moqokori oo ka mid ah magaalooyinka ugu waaweyn dhulka Hiiraan,kana mid ah magaaloyinka fara kutiriska ah ee ay Hiiraan kaka sugnaayeen sanado badan oo labo garab u kala jabay.arintaan oo nagu dhalisay in aanu marka hore wararkeenii kale ee dalka intiisa kale aanu dib u dhigano.qilaafkaan ayaa yimid kedib markii geber aad u da yar ay goor maqribkii ah mid ka mid ah Shabaabka ku tiri Umulo doox ayaad tahiin ee maxaad dumarka iyo caruurta u leyseen,iyadoo weliba si geesinimo leh ula hadleysa.
Kedibna sida aanu warar sugan ku heleyno ninkii Shabaabka ahaa ayaa arintii u sheegay qaar ka mid ah saaxiibadiis kale ee ay iskula jiraan kooxda.kedibna midbaa soo jeediyey arin ka yaabisay kuwii kale, waxuuna yiri ("Hadalka gebedhaan yar waa midka Hiiraan oo dhan yaalo, ee meeshaani aanu iskaka tagno"), qaar kale ayaa ku taliyey hadiiba ay baxayaan maadama wadada kaliya ee u furan iyaga ee ay Hiiraan kaka bixi karaan ay tahay Adan Yabaal in ay magaalada Moqokori iskaka baxaan.hayeeshee waa markii 3aad oo ay Shabaabka Hiiraan ku sugan tan iyo markii dagaaladii ugu danbeeyey lagu jabiyey
ay meelaha qaarkood isku xabadeyaan qaar badan oo iyaga dhaxdooda ahne iska dilaan,halka ay meelaha qaarkoodna sidaan iskugu qilaafaan sidii shacabka meelaha ay weli kaka sugan yahiin Hiiraan loogu dhax noolaan lahaa.
Laakinse marka muranka Shabaabka dhexdooda laga soo tago inta badan magaalada Moqokori waa looga baxay tan iyo markii ay dhawaan dadka shacabka ah dileen ilaa caruurta yar yar Shabaab ugu yeeraan Umula doox,caruur qalato iyo ereyo kuwaas ka daran.hadaba la soco waxii ku soo kordha magaalada Moqokori oo ay Shabaab mudo ku hayeen shaqsiyaad ganacsato ah oo degaanka ka soo jeeday,kuwaasi oo hada kala dhuuntay iyagoo ka baqanaya qaarkood oo ku sugan dalka Kenya in magacyadooda ay shacabka oo hada kacsan mediyaha la wadaagaan sidaasina iyagoo Kenya jooga hantida inta lagala wareego xabsi loo taxaabo, Hayeeshee halka ay hada wax marayaan iyo dagaalka dhabta ah ee Shabaab iyo dadka degaanka u dhaxeeya waxkasta filo.
Arinta Shabaab ee Hiiraan sida ay dad badan u maleeyaan maahan oo hada dagaalka xabada oo kaliya ma noqon doono arintu ee waxaa barbar socon doono mid lagu soo bandhigi doono dadka lacagaha shacabka laga qaado laguna dhibaateeyo u keydiya ee reer Hiiraanka ah wadamada ay ku nool yahiin iyo shirkadaha ay maamulaan hadey dib u xoreynta ka qeyb qaadan waayan,waxii tagay tiigsiba ma lahane halka ay hada wax marayaan hadey shacabka iyo waxgaradka meel kula dhiman waayaan waxaa la go'aansan doona dhawaan in iyagane sida Shabaab loola dagaalo. qaarkood weyba ka carareen Hiiraan.sidoo kale waxa socda qorshe sida ay iyagu u dilaan shacabka in loola dhaqmo oo hada la bilaabay qoritaanka liiskooda iyo magaalooyinka ay ku nool yahiin siiba iskuulada ay Hiiraan ka dhigtaan caruurtooda iyo xaasaskooda Shabaabka kuwooda la garanyo.qaarkood durba wey isa soo dhiibeen markii ay runta arkeen waxeyna si cilmiyeysan hada uga qeyb qaataan dagaalka hada socda.
Dhinaca kale dagaalada dhacaya maalmaha inagu soo aadan waxaa kaalin muuqata ku leh dhalinyaradii reer magaalka ahaa oo iyagu joojiyeen kubadii ay ciyaarayeen iyo arimahii kale ee ay ku mashquul sanaayeen waxeyna magaalada ka iibsadeen macawisyo iyagoo ka bar bar dagalamaya ciidamada dib u xoreynta ee deeganka iyo kuwa XDS,kedib markii ay maqleen in ay Nabadoonada iyo waxgaradka Hiiraan dagaalka hada socda hormuud u yahiin.
Isku soo duuboo waxaan shacabka Soomaaliyed wararka ugu soo gudbineynaa sidii in ay goobta dagaalka ku sugan yahiin oo kale, maxaa yeelay inagu weligeen magaalada Moqokori wax war ah kama qorin, xitaa 24 kii saac ee ina dhaaftay qorshaha inooguma jirin in aanu wax ka qorno, hayeeshee news-kaan ayaa ahaa mid cusub oo ay adag tahay iney maqlaan dad badan xiliga aanu inaga maqalnay. waa macquul in markii ay Moqokori iskaka baxayaan gubaan ceelka magaalada Biyaha siiya maadaama ay kooxdu meelo badan ku jabeen.
Arinta kale ee iyaduna muhiimkaa ee ay u baahan yahiin in loo bidhaamiyo shacabka Soomaaliyeed waa in aysan Shababku markii ay koox go'aan qaadaneyso marka la joogo Hiiraan aysan wax war ah isku sheegin intii go'aasato iney Hiiraan ka baxaan iyadoo dagaalku socdo ayey kuwooda madaxda ah meeshii ugu dhaw ka baxaan,maxaa yeelay waxaa ku jira caruur ay ka soo qalfaaleen gobolada kale ee dalka oo ay dagaalada u adeegsadaan.Soomaaliya Hanoolaato
Kenya-Madaxweynaha cusub ee Kenya oo la caleema saarayo bishani aynu ku jirno 13keeda, keidb markii ay maxkmada sare ee dalkaas cadeysay in ay doorashadaas u dhacday sidii ugu wanaagsaneyd ee aysan jirin wax is daba marin ah,sidaasina waxaa m/weynaha rasmigaa ee dalka Kenya ku noqday Mudane Willam Ruto.la soco wararkeena danbe.
Nabadoonada iyo waxgaradka Hiiraan oo ku biiray dagaalka,halka qeybo ka mid ah Galgaduud ay shacabku qoryahooda qaateen isna abaabuleen-Wararkii ugu danbeeyey.
Waxkasta waxey leeyahiin meel uu ka bilaawdo iyo meel uu ku dhamaado ugu danbeyna waxuu ku dhamaadaa waxa ay Soomaalidu tiraahdo xikmad.Xikmaduna waxey ku qotontaa runta oo waxii jiro markaas laga sheego si ay bulshadu u noqdaan kuwo markaasi ugu yaraan heli kara meel ay wararka sugan ka heli karaan iyadoo bulshada loo kala saarayo xaqiiqada iyo wararka loogu talo galay iney kaliya socdaan maalmo kooban.
Qoraalkaan qoraalkii ka horeeeyey waxaanu ku soo qaadanay sida ay Shabaab ugu jabeen dagaaladii ugu danbeeyey ee ka dhacay Hiiraan marka aanu qoraalkaas soo qoreynay isla saacadaas waxuu kulan u socday nabadoonada iyo waxgaradka Hiiraan iyagoo weliba si xor ah ugu sugan goobaha ay dagaaladu ka socdaan iyo dhulkii balaarnaa ee Shabaab laga xoreeyey dhawaan.Nabadoonada iyo waxgaradka ayaana si rasmi ah dagaalka qeyb uga ah.Dagaalada maalmahan inagu soo aadan dhacayo waxaa hormuud u ah qoyskii sida gaarka ah ay geerideeda u taabatay gebedhii umusha aheyd iyo cunugii saqiirka ahaa ee jiray wax ka yar 3 bilood ee ay Shabaab dileen,ragii gebedhaas iyo dadkii kale ee la socday dilay qeyb ka mid ah dagaalkii xaley ka dhacay Hiiraan ayaa lagu dilay waana waxa dagaalku u qaatay saacado badan oo ragaas ayaa si gaar ah loo raadsanayey lamana dooneyn in ay iyagoo nool Hiiraan ka baxaan.
Hadii aanu waxoogaa qeexno dagaalkii xaleyto saacadaha badan qaatay ee leysku waa bariistay Shabaabna ay ku jabeen halka uu ka bilaawday amaba siduu ku bilaawday.1- Shabaabka meelaha kooban hada Hiiraan kaka sugan siiba dhulka uu hada ka socdo dagaalku shacabku waxbo kama iibiyaan dhulkii laga xoreeyeyna warkiisaba daa, sidaasi daraadeed gaajo ayaa ku heshay halkaas kedibna waxey modayeen in uu xaalku sidii hore
yahay waxeyna isku dayeen iney qoys markaasi ka fogaa goobta ay ciidamada macawisleydu joogaan iney xoolaha ka qaataan,kedibna wiil yar ayaa wax ka yar 1 saac ku jaray masafo aad u fog isagoo ku ordaya orod aan waxbo dhaamin midka caalamka lagu tartamo oo hadii xawaaraha u jarayey markaasi la qiimeyn lahaa noqon lahaa waxa dunida looga yaqaano ( Record Breaking), oo waxuu u cararayey amaba ahaa
qiyaastii hadaan si kale u dhigno (Young Boy Capable of going from 0 to 30 miles per hour in less than.........) Sida laga warqabo xeywaanka ugu orodka badan dunida waxaa lagu sheegaa Haramcadka,maxaa yeelay the cheetah is considered the fastest land animal, though it is able to maintain such speeds only for short distances.sow horey looma dhihin?, laakinse wiilkani yar waxuu jaray masaafo aad u dheer waqti weliba ay qaadan waayeen amaba rumeysan waayeen ciidamada degaanka ee uu arinta Shabaab ku soo wargeliyey.maxa yeelay wiilkani reerka ayaa lagu dhaafay kuwii ka waaweynaa iyo aabahiis oo dhan dagaalka ayey safka hore kaka jiraan waxuuna is dhahay Shabaabku dad xishooda mahan waa dad bilaa diin ah,armey geber yar oo walashiis aheyd oo labo sano jir aheyd iyo dumar kale oo reerka joogay dilaan, sidaas ayuuna deg deg fariinta ugu gaarsiyey ciidanka isagoo ku socda xawaaraha amaba speed-ka aanu kor ku soo qeexnay.sababtuna waa dadkii oo saqiir iyo kabiir dagaalka qofba dhinac kaka jiro,waa hadii aanuu sharaxno dagaalka Hiiran ka socda shcabka Soomaaliyeed ee ay wax badan maqal uun ku yahiin ee aan xog ogaalka aheyn.
Intaasi kedib ciidamada deegaanka ee dib xoreynta Hiiraan loona yaqaano Macawisleyda oo siweyn u hubeysnaa dhawaana halkaas iska abaabulay iyagu loo sheegay amaba lagu wargeliyey arinta.intaas kedib maxaa dhacay?.Dadku markey isku kalsoon yahiin waxkasta oo la sheego waxbo kama soo qaadaan waxey wataan uun howshooda maxaa yeelay qofku markuu dagaal isku diyaariyo wuu ogyahay halka ay midka, ka soo horjeeda iyo isagaba u jirto geerida,waxaase lagu kala duwan yahay sifaadka dagaalka lagu galayo waana mida dadka degaanka siweyn u caawisay Shabaabne dagaalada Hiiraan oo dhan ku jabaan.
Inagoo weli ku guda jirna dagaalka Hiiraan hadaan u soo laabano dhalinyarada macawisleyda ee howlgalka ka wada inta u dhaxeysa Bulo Burde iyo Kiliga Shiinaha marka la dhaafo degmada Jalalasqi oo ah halka u dhaxeysa Hiiraan iyo Sh/dhexe iyagu waxey xirteen aag dhan howlgalkooduna ma ahan mid la maqlo ilaa mid ay iyagu markaas ugu talo galeen oo ay sawiro iska soo qaadaan ujeedkii ay ka laayeena gaareen maahane,maxaa yeelay waxey ku duulaan halkii ay shacabku ugu sheegaan Shabaab.Weliba howlgalka Hiiraan ka socda kama hadleyno midka ay wadaan Ciidanka Xooga dalka Soomaaliyed (CXDS) oo iyaga sawiro iyo qoraalo gooyni ah ayaan ka soo diyarineynaa laga soo bilaabo Dagaalkii Balcad, Bulo Burde ilaa iyo kan ka socda Baladweyne iyo Bulo Burde inta u dhaxeysa amaba Hiiraan oo dhan,qeybtaan aanu hada ka hadleyno waa macawisley iyo dadka degaanka sida ay u abaabulan yahiin iyaga iyo waxgaradkooda.Hiraan dagaal waqtigii uu doono ha qaato aysan Shabaab mar danbe shacabka Soomaaliyeed ee ku nool Hiiraan iyo gobolada deriska la ah ku duleysan doonin ayaa ka socda cidii hadal uun ku darsan laheyd iyo cidii ficilka socda ka qeyb qaadan laheydba warku iskuma darsana hada inuu dagaalkaas qaraar yahane wiilkaan yar ee aanu ka hadleyno kaliya dadaalka uu muujiyey qofkasta oo Soomali ah fariin ha ugu filnaato.
Hadaan u gudubno dhankaas iyo Galgaduud shacabka ku nool degaanka Caado Kibir oo iyaga qudhooda sida kuwa Hiiraan mudo soo waday dagaaladan ayaa si aan caadi aheyn isku soo abaabulay,abaabulkooda iyo hadba heerka uu gaarsiisan yahay waxaanu ku soo qaadan doonaa wararkeena danbe.inagoona shacabka Soomaaliyeed gees ka gees meelkasta oo ay iska abaabulaan u soo gudbin doona hadba xaqiiqada ka jirta halkaas.Hadba la soco wararkeena danbe R/wasaare Xamse oo furay shirweyne ay soo ababauleen haweenka Soomaaliyeed iyo wararka kale ee howlgalada CXDS.Soomaaliya Hanoolaato.
Fiiro Gaar ah- Telefishinka Qaranka iyo mediyaha ay dowladu maamusho waxaan kula talin laheyn howshiina ugu muhiimsan isbuucyada inagu soo aadan inat u socdo howlgalada CXDS,hadaad dalkaan dowlad Soomaaliyeed u rabtaan wararkiina ugu badan u weeciya dagaalada,inagoo ku kalsoon in ay madaxda qaranku ku mashquulsan yahiin sidii shacabka Soomaaliyeed culeysyada dhinackasta leh ee ku gedaaman looga qaadi lahaa.
War Deg Deg ah-Shabaab oo dagaaladii ugu danbeeyey ee Hiiraan ka dhacay uu jab xoogan ka soo gaaray,Inagu sidaan shacabka Soomaaliyeed horey uga balan qaadnay marnaba qaabka ay howlgalada u socdaan iyo goobaha ay ka dhacayaan kama hordhaceyno,waxaan kaliya shacabka la wadaageynaa sida ay ugu jabeen.kedib markii Gobolka Galgaduud oo ay markii ay dagaaladii hore ku jabeen qaar iyaga ka mid ah u carari jireen dhinacaas laga xiray, waxey noqdeen wax is dhiiba iyo wax la dilay.Dhinaca Gobolka Bakool uu Hiiraan xadka kala wadaago iyo magaalada Baladweyne inta u dhaxeysa meelaha ay kaka sugan yahiin oo ay dhaheen waxaan ka galeynaa Ethiopia iyagoo Mootoyin iyo dhawr baabuur wata howlaha ka socda iyo halka ay hada ku sugan yahiin kama hordhaceyno,waxaanse shacabka Somaliyeed %99 u xaqiijineynaa in ay Shabaab dagaalka Hiiraan kaka bilaawday ka qomameyn doonaan mudo aad u fog kuna lumin doonaan wax walba oo maanta gacantooda ku jira siiba malayiin dolar oo ay si micno daro ah shacabka Soomaaliyeed meelo badan oo dalka ka mid ah uga qaadi jireen.
Shabaab intey jireen tan iyo markii ay gudaha Soomaaliya ka aas aasmeen labo mar ayey shacabka Hiiraan u hiiliyeen waana markii ay dhawaan ceelasha iyo gurayaha gubeen iyo markii ay dhawaan caruurta iyo dumarka shacabka ah dileen,waana looga mahadceliyey hurdada ay shacabka ka kiciyeen.hadaanse halka ay hada wax marayaan arinta ka abaarno inagoo ka deyneyna warar aan jirin xaqiiqadana la wadaageyna shacabka Soomaaliyeed Shabaab dhamaan dagaaladii tooska ahaa oo dhan ee ay Hiiraan ku galeen waa lagu jabiyey.
Meeshaas aan mar kale idiinku celino Shabaab Hiiraan kalama kulmin qosol.kama hadleyno dhawr xabadood inta meel laga rido la yiraahdo meel hebel dagaal ayaa ka dhacay ee waxan ka hadleynaa ereyga rasmigaa ee dagaal micnahiisa dhabta ah waxuu yaalaa Hiiraan.maxaa yeelay waxa dagaalamayo waa dadkii degaanka oo go'aansaday iney Shabaab iyaga gacantooda iskaka celiyaan.
Fiiro Gaar ah- Qaabka ay ciidamada Xooga dalka Soomaaliya oo gaashanaya shacabka degaanka howlgaladooda u socdaan kama hadli doono waa arimo militery,kuwaasi oo ka wada howlagadaas meelo kala duwan oo dalka ka mid ah.Soomaaliya Hanoolaato.
United Nations-September 4,2022-UN chief appoints Senegal’s Bathily to head UN Libya mission.Secretary-General H.E. Antonio Guterres announced the appointment Friday of former Senegalese minister and UN diplomat Abdoulaye Bathily to be the new UN envoy to Libya after the Security Council gave its approval, ending a nine-month search.UN chief said Bathily brings 40 years of experience to the job of special representative and head of Libya’s UN political mission.
He held various ministerial positions in Senegal, taught history for more than 30 years at the Université Cheikh Anta Diop in the country, held senior UN positions including in Mali and Central Africa, and served as the independent expert for the strategic review of the Libya mission in 2021.
AU Commission Chairperson H.E. Moussa Faki Mahamat appoints Mohammed El-Amine Souef as new Special Representative to Somalia and Head of the AU Transition Mission.
African Union-Addis Ababa, September 4,2022- The Chairperson of the African Union Commission (AUC) has appointed Ambassador Mohammed El-Amine Souef, of the Union of the Comoros, as his Special Representative to Somalia and Head of the AU Transition Mission in Somalia (ATMIS). This new appointment is effective from 1 September 2022.
Until his appointment as Special Representative of the Chairperson of the Commission (SRCC), Ambassador Souef served as the Head of the Regional Office in Gao of the United Nations Multidimensional Integrated Stabilization Mission in Mali (MINUSMA). A former Minister of Foreign Affairs and International Cooperation of the Union of Comoros, Ambassador Souef also worked as the Head of Regional Office with the Head African Union-United Nations Hybrid Operation in Darfur (UNAMID).
Baladweyne-Jigjiga-Maanta qormadeena waxaanu ku soo qaadaneynaa faraqa u dhaxeeya ciyaarta Dhaantada iyo Wilisaqada oo ka mid ah ciyaaraha ay caanka ku yahiin shcabka Soomaaliyeed gaar ahaana labadan degaan ee aanu kor ku xusnay madaxdooda.
Dhaantada waayadan danbe waxa la saaray music,laakinse ciyaarta Wilisaqada weli iyada music looma helin.hadaba inagoo qoraalo xiiso leh ka soo sameyn doona qaabkii Hiiraan loogu fashiliyey mashruuc soo socday mudo 11 bilood ah kuwii soo qaatay iyo Shabaabna ay ilaa hada la yaaban yahiin jabkii Hiiraan loogu geystay,mar hadii labada degaan ee si dhab ah guud ahaan dhulka ay Soomaalidu degaan sida Hiiran oo Soomaaliya ah iyo Dowlad Deganka
Soomalida oo Ethiopia ah loogu jabiyey,Weliba dhanka Hiiraan dowladahii mashruucaan hor boodayey wey la yaaban yahiin wiilashii Macawisleyda ahaa ee mashruuc lagu soo qaatay malaayiin dolar mudona laga soo shaqeynayey kuna wajahnaa dowlad deegaanka Soomalida iyo dalka Ethiopia waxaa si dhib yar u fashiliyey ragii rageedii ahaa.
Shacabka Hiiraan waxaanu leenahay waad guuleysateen mar hadaad Shabaab intaad 200 KM ka xoreyseen oo aad gaarsiiseen heerka ay maanta Soomaali marqaati ka tahay ma dooneyno in aanu news idiinka dhigno beenta siyaasadeed ee lagu kala iibsado gudaha Soomaaliya,waxaadse ogaataan in ay dunidu marqaati ka tahay xaqiiqada dhab ah ee Hiiraan iyo Soomaaliya taalo waxaadne natiijada dhabta ah ka garan doontaan Soomaaliweyn cida ay doorashada inagu soo aadan u dooran doonaan hogaanka dalka.
Dagaalkii dhawaan bilaawday yaan marnaba la joojin sida aad Shabaab siyaasad ahaan, dhaqaalo ahaan iyo istiraatijiyad ahaanba u xanuujiseen waxaad ka garataan caruurta iyo dumarka ay iyagoo weliba dhuumaaleysi ku tagay halka ay ku dileen carada kala dul dhaceen, inta aad ka arkeysaan dad ay dowladnimadu dhab ka tahay yaan cidna la mucaaradin waxaad gashaan amaba gudaan Soomaali oo idil iyo caalamka ayaa hada idiin og.
Shacabka dowlad degaanka Soomaalida Ethiopia waxaanu leenahay reer Hiiraan abaalweyn ayey idiinku leeyahiin waxey idinka hayaan iyo beenta siyaasadeed ee gudaha Soomaaliya taalo adinku waad ka fog tahiine sida ay mudo 30 sano ka badan u maareeyeen reer Hiiraan waayaha iyo waqtiga ayaa idiin sheegi doona.
Laakinse maanta qormadeenu maba ahan ka hadalka siyaasad ee waa isbarbardhiga ciyaarta Dhaantada iyo Wilisaqada.Bal aanu ku nasano ciyaarta Wilisaqada ay reer Hiiraan caanka ku yahiin,mar hadaanu isbuucyadii tagay Dhaantada soo daawanay.waxbaa ka dhacay dadkaan dhulkooda jooga maa u muuqda kuwo hanjabaad iyo been siyaasadeed wax looga qaadayo.Soomaaliya Hanoolaato
Addis Ababa - Ethiopia: The African Political Capital- Inkasta oo aanu dhawr maalmood ka hor shacabka la wadaagnay qaabkii uu siyaasad ahaan iyo militery ahaanba uga guuleystay R/wasaaraha Ethiopia oo ah isagu madaxa ugu sareeya
Dalka Ethiopia koxda dagaalka ka wada waqooyiga Ethiopia,xitaa kaliya maahan inuu siyaasad ahaan kaka guuleystay kooxda Tigreega oo aanu horey arintooda ugu soo koobnay labo qodob oo kaliya.
Hadane waxa la dhihi karaa halka ay hada wax marayaan waxuu siyaasad ahaan ka guleystay dalalkii kooxda Tigreega gadaal ka xiirayey dagalkooda ee doonayey iney xukunka mar kale qaab qasab ah ugu soo celiyaan,taasi oo hada sida muuqata meesha ka baxday amaba ka saartay wax badan,marka loo eego sidey wax u dhaceen isbuucyadii ina dhaafay.la soco wararkeena danbe.
Sabti,Sebtember 3,2022-Maanta iyo mar kale dalalka bariga Africa ee ku talaabsaday horumarada kala duwan oo aanu ku soo qaadaneyno dalka Kenya oo dhawaan ay ka dhacen mid ka mid ah doorashooyinkii ka dhacay qaarada Africa waayadan midii ugu wanaagsaneyd iyadoo ay shacabka dalka Kenya goobaha dorashooyinka ka codeeyeen iyagoo aan wax cabsi ah amaba wal wal dhanka amniga ah ka qabin doorashada, ayna codkooda siiyeen hadba xisbigii ay is dhahayeen waad taageersan tahay.
Dalka Kenya oo uu dhawaan doorashadii ka dhacday ku guuleystay madaxweynaha cusub ee dalkaas William Kipchirchir Samoei Arap Ruto oo loo garan ogyahay William Ruto.dhawaan ayaana lagu wadaa in si rasmi ah loo caleema saaro,kedib doorasho nadiif aheyd ee uu ku soo baxay.
Dhanka kale marka laga soo tago dhinaca doorashoyinka ka dhacay dalka Kenya oo si nabad ah ugu qabsoomay dowlada iyo shacabka dalkas,hadane inta badan wadamada bariga Africa hal iyo labo wadan maahane intooda kale waxaa ka jira horumaro muuqda oo la taaban karo iyo isbedel xaga bilicda ah.la soco wararkeena danbe kuwooda ugu waaweyn ee ka jira qaarada Africa iyo dunida dacaladeeda.
Sadio Mane: "A great decision to join the Bundesliga and Bayern Munich!" The 30-year-old, who joined Bayern earlier in the summer after six years at Liverpool says, he couldn't have picked a better league to play in than the Bundesliga."Of course I’m really, really happy to win my first game, first trophy (Supercup-winning). Like I said, from the first day I’m really happy to be part of this great club.
Barnaamijka Ciyaaraha - Waa mar kale iyo barnaamijkii ciyaaraha oo aanu mar kale ku soo qadaneyno xidiga ugu wanagsan qaarada Africa dhanka kalena ku soo bandhiga ciyaaro dunida soo jiita marka uu la ciyaarayo kooxaha waaweyn ee ka dhisan qaarada Yurub
Sadiquu Mane amaba Sadio Mane. Mane oo ah ciyaariyahan da'diisu tahay 30 sano mudo 6 sano ahna u ciyaarayey kooxda Liverbool oo ka dhisay dalka Ingiriiska ayaa horaantii jiilaalkan ku biiray kooxda caanka ah ee ka dhisan dalka Jarmalka ee loo yaqaano Bayern Munich.
Ciyaariyahankan ayaa durbaba kooxdiisa cusub kula guuleystay koobkii ugu horeeyey isagoona qiray in go'aankii uu ugu soo biiray kooxda uu haatan u ciyaaro ee Bayern inuu ahaa mid wanaagsan.Hayeeshee Sadio Mane oo dhawaan tartankii qarada Africa dalkiisa u soo hooyeen guul isaga iyo dhalinyaradii kale ee ka midka aheyd qaranka dalka Senegal ayaa markii ugu horeysay la aaday gurigooda koobkii kuwaasi oo dalka Masar ku garaacay ciyaartii kama danbeysta. ciyaariyahankan weli da'da yar ayey dadyowga xiiseeya ciyaaraha ku tilmaameen inuu yahay mid ka mid ah ciyaartooyda dunida ugu wanaagsan. Hadaba la soco wararkeena danbe kuwaasi oo iskugu jira ciyaaro iyo hadba horumarka kala duwan ee ka jira qaarada Africa iyo dunida inteeda kale.
Picture of The Day- Abwaan Qaali ku ah Umada Soomaaliyeed oo loogu magac darayo Buundo ku taalo magaalo caan ah oo uu kula kulmay haweeneydii dhuuxa jirkiisa dhalaalisay ee Beelula oo uu xili aroor ah kula kumay berisamaadkii buundada idiin muuqata oo aanu is dhahnay sawiradii hore midkaan ayaa ugu dhaw.
Sanado badan kedib magaladii uu ku jecladaaya Beerlula xasuusta iyo taariikhdanba ku reebtay uuna markii uu ka baxayey u duceeyey ee uu yiri Baladweyne Allahayow ka dhig guri barwaaqo ah ducadisii Allaah ayaa aqbalay oo waatan maanta sidan u taala magalada Baladweyne.
Abwaanka ayaa burburkii kedib magaalada tagay xili uu dalka Somaaliya oo dhan ku marayey socdaalkii nabada oo ay shacabku maalintii uu soo gaaray magaalada Baladweyne ay uga hortageen in ka badan 50 KM, iyadoo uu malintaas ka sheegeyn karo qofkii goob joog u ahaa sida Hiiraan amaba magalada Baladweyne loogu soo dhaweeyey.
Abwaan Hadwaari oo shacabka Soomaaliyeed ka mudan wax badan oo wanaag ah oo taariikhisa lagu sii xasuusan karo ayaa hadane shcabka Hiiraan oo ku faraxsan in Abwaan Hadraawi loogu magac daro Buuntadii xasuusta gaarka ah u laheyd.waxaana lagu wadaa in maalinta si rasmi ah loogu dhawaaqayo dal iyo dibad leyskaka yimaadaamo, maadaama ay arintaan shacabka Hiiraan iyo Soomaali oo dhan u riyaaqeen soo jeedintaas qiimaha badan ee lagu mamuusayo Abwaankii dhawaan galbaday laakinse raadkii uu reebay ee dhaxalka ahaa weli u yaalo malaayiintii Soomaliyeed ee uu ka baxay.Soomaaliya Hanoolaato.
Guddoomiyaha Golaha Shacabka baarlamaanka Soomaaliya Mudane Shiikh Aadan Madoobe oo khudbad ka jeediyey Shirka Baarlamanada Afrika ee ka furmay dalka Koofur Africa.
Jimco,September 2,2022-Guddoomiyaha Golaha Shacabka Baarlamaanka Soomaaliya, Mudane Sheekh Aadan Maxamed Nuur ( Adan Madoobe) oo ka qeyb galay shirweynihii 11-aad ee Guddoomiyeyaasha Baarlamaannadda heer qaran iyo heer gobol ee Afrika oo maanta ka furmay magalada Johannesburg ee dalka Koonfur Afrika ayaa qudbad ka jeediyey halkaas.
Guddoomiyaha Adan Madoobe oo khudbad ka jeediyey shirweynaha ayaa sheegay saameynta isbedelka cimalada Geeska Africa iyo sidii loo soo afjari lahaa cuno yaraanta ay wajaheeyso qaarada Africa ayadoo loo maraayo dejinta shuruuc adkeynaya wax-soo saarka iyo saameenta cudurka Covid-19 uu dunida ku reebay.
Gudd Golaha Shacabka oo ahmiyad gaar ah siinaya in iskaashi balaaran laga sameyo sidii looga hortagi laa abaaraha soo noqnoqodey qaarada Africa waxaana uu u rajeeyey in shirka wax lataaban karo ay ka soo baxaan,isagoona dhanka kale u mahadceliyey qabab qabiyashii shirka iyo intii ka soo qeybgashay.Ugu dambeyn Guddoomiye Sheekh Aadan (Madoobe) oo la dar daaramay masuuliyiintii iskugu timid shirka ayaa ku adkeeyey in baarlamaannadda Afrika ay fuliyaan wixii ay ka balan qaadeen shacabkooda ummadda qaaradana lagu wacyi-geliyo kordhinta wax-soosaarka iyo beerashada si looga faa'ideysto wax soo saarka qeyraadka dhanka beeraha.la soco wararkena danbe.
September 1,2022- Addis Ababa-Dowlada Ethiopia oo dhawr sano kedib mar kale siyaasad ahaan dagaalkii Ethiopia Jabhadii Tigreega kaka guuleysatay.Addis Ababa oo ah xarunta siyaasda qaarada Africa ayna ku taalo xarunta midowga Africa aya hadane marka arimaha dalka Ethiopia hoos loogu sii daadago waxaa siweyn u muuqanaya in dowlada uu hogaamiyo R/wasaare Abiy Axmed ay siyaasad ahaan iyo militery ahaanba dagaalkii ay mudada soo wadeen jabhada Tigreega looga itaal roonadey labo arimood oo xaqiiqada jirta halka ay maanta wax marayaan oo aan marnaba leyska indho tiri karin.
1- Jabhada Tigreega oo aan marnaba hadii ay xitaa 100 sano oo hada kedib ah dagaalka sii wadaan aan xukunka qoray caaradii uga tuuri karin R/wasaaraha Ethiopia Abiy Axmed waa xaqiiqada dhabta ah ee aan marnaba leyska indho tiri karin,maxaa yeelay jabhad iyo qaran dhan oo dhisan cidkasta wey ogtahay inuu qaranku guuleysanayo.
2- Tigreega oo dalka Ethiopia dhawr iyo labaatankii sano ee uu mamulayey ay gacanta u gashay hati aad u fara badan ahna qowmiyad is mahadisay marka loo eego qowmiyaha kale ee ka jira dalka Ethiopia,kuwaasi oo iskaka dhaadhiciyeen in ay hada kedib sii heli karaan waxii ay u barteen oo ah xukun leyska heysto,siyaasada dhan wey ka lunsan tahay waxaana laga yaabaa iney kaliya dagalamaan mudo aan sidaas u fogeyn iyagoo fulinayey danaha dowlado kale oo aan eegeyn maslaxada dadka shacabka ah ee degaankooda ku dhamaanaya. 
Hayeeshee qormadan muhiimadeedu marka laga soo tago dowlada dhexe ee Ethiopia waxaan ugu talo galnay shacabka Dowald degaanka Soomaalida Ethiopia dhulka maanta loo yaqaano Somali State ee uu madaxweynaha ka yahay Mudane Mustafe Muxumed Cumar oo lo garan og yahay Mustafe Cagjar oo ay dhawan xariga is kala jareen isaga iyo R/wasaaraha Ethiopia qasriga madaxtoyada Soomaali State oo loo dhisay qab casri ah,waxaanu siineynaa halka ay mareyso kooxahii doonayey in ay nabadgalyada maamulkisa ka carqaladeeyaan xaduuda uu State-ka Somaliya la leeyahay Gobolada Soomaaliya sida Gobolka Majeerteeniya maantana loo garan ogyahay Bari,Mudug, Hiiraan, J/Sare iyo J/Hoose,marka laga reebo gobolka Banaadir oo uusan xaduud la laheyn.Dagaaladii ugu danbeeyey ee degaanka lagu soo qaaday oo ahaa kuwo waji badnaa dhamaan wey fashilmeen.
Waxaan talo kugu siineynaa hadii shacabka degaanka looga faa'ideyn karo in aad u soo saartaan amaba looga faa'ideeyo qeyraadka dabiicigaa ee ku jira dhulka sida shidaalka oo kale.dalka Soomaaliya hadaan waxoogaa macluumaad kaa sino waxaa u dhalatay dowlad Soomaaliyeed shacabka Soomaaliyedna ay ku qanacsan yahiin marnaba ma ogolaan doonto in wadamada deriska ah looga duulo gudaha Soomaaliya.
Sidaasi daraadeed waa u muhiim in ay dowlada dhexe ee Ethiopia wanaajiso xirirka ay la leetahay dowlada Soomaaliya oo uu madaxweynaha ka yahy Mudane Xasan Sheikh Maxamud, R/wasaarena ka yahay mudane Xamse Cabdi Barre, gudoomiyaasha labada aqalna ay madax ka kala yahiin Mudane Shiekh Adan Madoobe iyo Mudane Cabdi Xaashi.
dalka Soomaaliya wax badan waa iska soo af jarmeen xitaa nimankaan gudaha gobolada Soomaaliya sida Tigreega ka qeyl qeliyo warqado badan oo ay qaarkood wadamo dibadaa u direen sidii waxey iyagu dowlad gaar ah yahiin waxaa dib loogu soo celiyey dowlada Soomaaliya oo iyagu qeylidooda ma dhaafsiisna gudaha Soomaaliya qaarkoodna maba jirto degaano laga doortay oo ay madax ka yahiin,meelaha qaarkood markii ay booqdaan shacabka ayaa ku qosla.
Waana waxa aanu markasta qoraaladeena ugu soo cel celino in Soomaaliya yahy dal jhorey u socday,marka horumarka ka muuqda State-ka Soomaalida adigoo xirir wanaagsan la yeelanayo dowlada dhexe e Ethiopia ee uu R/wasaaraha ka yahay mudane Abiy Axmed horey u dhaqaaji.hana la ilaaliyo deris wanaaga ka dhaxeya Soomaaliya iyo Ethiopia.
Villa Soomaaliya-Madaxweynaha Soomaaliya Mudane Xasan Sheikh Maxamud oo weli ku jira dowlad dhiska dalka dowlada uu madaxweynaha ka yahayne ay hada shacabiyad badan ka heysato malaayin Somaaliya oo dal iyo dibad ku nool oo dalkooda iyo dowladnimadoda jecel ayaa mar kale magacaabay lataliyaasha xafiiskisa isagoonba horey u magacaabay lataliyaal dhawr ah ayuu caawa ku dhawaaqa labo lataliye oo cusub.
Madaxweynaha Soomaaliya ayaa tan iyo markii la doortay wax badan ka qabtay siyaasada arimaha dibada, halka ay malaayiin Soomaali ah ka sugayaan dowlada uu dhawaan R/wasaaraheeda keenay kedibna loo dhisay golahii wsiirada in ay dalka ka xoreeyaan argagixisada.hayeeshee dalka Soomaaliya oo ah wadan horey u socda ayaa dhawaan ku biiraya ururo caalami ah ayaa looga fadhiya inuu qibradiisa uga faa'ideeyo.
Madaxweynaha Soomaaliya o wax badan k abartay 4tiisii sano ee hore e uu siyaasada ku cusbaa ayaa tan iyo markii dib loogu doortay hogaanka dalka howsha sida ugu wanaagsan ee dhanka dowladnimada u wada,waxaana looga fadhiyaa intaas iyo ka badan.Somaliya Hanoolaato.
Baladweyne,Hiiraan,Somaaliya- Kooxda Shabaab oo mar akle qasaaro xoogan loogu geystay dagaal ka dhacay Hiiraan,xili ay doonayeen kuwo ka so cararay qeybo ka mida gobolka Hiiraan ayna doonayeen iney u gudbaan gobolka Bakool ,kedib ciidmada Macawisleyda oo kula dagalamay deganka Ceel Cade dadka degaanka oo siweyn ula dagaalamay.
Inagoo halkeedii ka sii wadeyna Jabkii Shabaab ku gaaray meelo badan oo dlaka ka mid ah siiba dagaaladii ugu danbeeyey ,hayeeshee qeybteenii hore ee maanta waxaanu ku soo qaadanay Shabaab ka soo cararay degaano kale oo HIiraan ka mid ah kuna sii jeeday gobolka Bakool.mediyaha qaarkood sawiro hore intey websideyadooda soo dhigeen ayey waxey doonaan iska qorqorteen maxaa yeelay dad isla shabaab ah oo dad shacab ah iska dhigayo ayaa leh meel hebel ayey xoog ku qabsadeen waa arimaha jabkii dhawaan gaaray Shabaab lagu qarinayo.
Shabaab xaalkooda oo kooban hadaan shacabka Somaliyeed si dhab ah u siino Dhalinyaradii ay qaldeen badankood wey iskaka baxayaan oo waxey noqdeen markii dagaal loo soo diro kuwo degaanka ugu horeeya hubkooda ka iibsado iyo kuwo macluumaadka ay ku duulayaan u sii sheega shacabka Soomaaliyeed ee hadba ku nool meesha lagu duulayo.
Hadaanse waxoogaa bidhaamino Shabaabka maanta lasheegay iney ka dagaalameen Degaanka Ceel Cade waxey ahaayeen Shabaab dhawaan ku soo jabay dagaalo kala duwan oo ay ku soo jabeen. Hadaan Shabaab shacabka Soomaaliya u micneyno hada waa labo kooxood.Koox waa kuwo u abaabulan qaab qabiil kuwaas siyaabo ka duwan Shabaabka kale ayaa dagaalkooda loo wajahaa,ciidanka la dagaalayo iyo sida loogu diyaar garoobo waqti badan ma qaato kuwaas,wax cabsi ah lagama qabo iney gobolada qaarkood siiba kuwii ay dhawaan ku jabeen mar danbe shacab Soomaaliyeed ku duleystaan.
Kooxdaan kale iyaga hadii aan sii kala qaadno,waa kuwo daacad iska ah oo lagu qalday magac diimeed maadaama ay Soomaalidu yahiin dad iska diin jecel kuwaasi goobaha ugu badan iyagaa ku dhinta,ileen kuwii soo diray iney dagaal ku dhintaan ma doonayaane,lacago baad ah ayey shacabka ka gurtaan maxey dagaal uga baahan yahiin cidii ay ku qaldi karaan ayey ku qaldayaan,hadase dadku dadkii hore maahan oo intey fahmeen nimankaan magaalada Jilib iskaka raaxeysanayo oo aan halmaalin la duqeyneyn in meesha ay dowlado waaweyn ku hayaan dowlad Soomaaliyeed oo gobolka Jubada dhex eka saartana la heyn ,ayey dareemeen hada waana kuwa meeshii ugu horeyso ee loo diro hubkooda ka iibsada shacabka,tirada ugu badana waxaa dhawaan la arki doonaa markii dagaal loo diro iyadoo la leeyahay waa isa soo dhiibeen amaba hubkii ayey iska dhigeen iyo dagaal hebel Shabaab waa ka fashilmay ama waa ku jabeen.
Ugu danbeyn ciidanka Shabaab ee ka dagaalamayo galbeedka Hiiraan waa kuwo firxad ah ujeedkooduna waxuu ahaa iney galaan gobolka Bakool oo uusan hada Shabaabku wax dagal ah kaka furneyn si ay hadhoow intey Bakool isku soo aruursadaan dagaal ugu qaadaan xuduuda Dowlad Degaanka Soomaaliya maxaa yeelay Sh/hoose oo aan sidaas uga fogeyn caasimada Mogdishu iyo Gobolka Bakool waa meelaha markii ay dagaalada ku soo jabaan dib iskaka soo abaabulaan.
Waxaan hada leydiin buun buuninaa ee lagu leeyahay Tuulada Ceel Cade ayey ka dagalamen Shabaab iyo xoogey ku qabsadeen waa iska sheeko xariir,dad badan dunida iney hada horumartay maba oga oo aan waxii la doono shacabka leyskaka sheeki karin.Hadaba la soco wararkeena danbe. Soomaaliya Hanoolaato.
Mogdishu,Somalia -R/wasaaraha Soomaaliya Mudane Xamse Cabdi Barre iyo wafti uu hogaminayo oo dalka dib ugu soo laabtay,R/wasaaraha ayaa kedib kulan la qaatay madaxa
Bankiga aduunka-World Bank, Kristina Svensson kuwaasi oo ka wada hadlay dib u habeynta dhaqalaha Soomaaliya oo ku socda wado wanaagsan iyo sidii ay labada dhinac xukumada Soomaaliya iyo Banka Aduunka si dhaw u wada shaqeyn lahaayeen labada dhinac.
R/wasaaraha Soomaaliya oo dhawaan magaalada Tunis kaka qeyb galay shirweynahii Africa iyo Japan ayey u aheyd safarkiisii ugu horeeyey ee uu dalka dibadiisa ugu baxo tan iyo markii loo doortay dhawaan xilka R/wasaaraha Soomaaliya.la soco wararkeena danbe.
Axad,Ogoost 28,2022-Howlgalka Ciidanka Xooga dalka Soomaaliyeed-War deg deg ah-Shabaabkii dhawaan ku jabay dagaaladii ka dhacay Dhulka aadka u fog ee miyiga Hiiraan tan iyo markii ay ceelasha shacabka deb qabadsiiyen, shacabka ayaa kuwii dagalka ku jabay cashar u dhigay,waxana Shabaab la yaab ku noqotay in saacadahii ugu danbeeyey mid ka mid ah tuulooyinka Hiraan 50 dolar loga iibsan waayo Koob Shaah ah,halka markii ay shacabka biyo weydiistaan meelkasta oo Hiiraan ka mid ah loogu jawaabayo ceelashiii idinkaa gubay ,kedibna daqiiqad kedib waxey ka warheleen in ay jidadka soo gala amaba looga baxo tuuladaas u xiran yahiin ciidamada degaanka oo isla tuuladaas iska abaabulay.
Hiiraan oo ay horey ugu sugaanyeen saraakiisha ugu sareysa wasaarada gaashandhiga ,iyo taliyaasha ciidamada qalabka sida ee militeriga Soomaaliya ugu sareya iyo kuwii horey Hiiraan ugu sugnaa ee 27aad iyo shacabkaba dhamaan waa isku hal ujeedo.dagaalka u dhaxeeya shacabka Hiiraan oo garab iyo gaashaan ka helaya ciidamada qalabka sida ee dalkeena iyo marka loo eego dagaalka gacmaha leyskula tagay ee u dhaxeeya dhaliyada degaanka iyo Shabaab bil xaqiiqo saraakiil Shabaab ah kuwoda la dilo muuqaaladooda Hiiraan lama soo bandhigo waayo lama kala jecla,laakinse waxaa la arki doonaa dhawaan saraakiil ay hada Ciidamada Macawileyda xogtooda loo gudbiyey oo bilahii la soo dhaafay ku dhuumaaleysanayey dagaalka weyn inta uusan dhicin ka hor inta u dhaxeeya Magaalooyinka Moqokori iyo Aden Yabaal,inagoo aanan dooneyn in aanu ka hordhacno howlgalada qorsheysan ee ay Shabaab ku qaadaan ciidamo guur guura oo degaanka ah oo ay iska dhax xuleen dhaliyarada degaanka ee loo yaqiinay Macawisleyda,laakinse hada dowlada Soomaaliya u bixisay ciidamada Dib u xoreynta Hiiraan.
R/wasaaraha Soomaaliya oo dhawaan booqasho uu ugu guurgalayo xaalada dhabta ah ee ka jirta Hiiraan ayaa isagu soo dhaweyn uu herkeedu sareyo siweyna ay ugu farxeen shacabka Hiiraan kala kulmay halkaas isagoo ah R/wasaarahii ugu horeyey ee ka socda dowlad Soomaaliyeed in ka badan 10 sano amaba sanado badan kedib oo la garanayo waxa uu safarkiisu ahaa,waxuuna halkaas ku soo arkey shacab isku dhinac wada soo dhaweynta madaxda dalkooda iyo dagaal qaraar oo ay kula jiraan koox aan diina aqoon heerka u gaaray damirkooduna markii goobahii dagaalka looga itaal roonaaday caruurtii iyo maatadii ka gubeen ceelashii biyaha iyo guryahii hoyga u ahaa, waana mida gaarsisay Shabaab maanta in 50 dolar looga iibsan waayo koob shaah ah,Caanaha xoolaha iyo cunto laga iibiyana warkoodaba daay, markii horena iyagoo aan dadka weydiisan hantida ayey dhici jireen dadkana dhibi jireen.
Sida xaqiiqada ah Hiiran waxa ka jira Shacab iyo dowlad Soomaaliyeed oo is garabsanaya, inagoo aanan dooneyn in aanu shacabka dalkeena hooyo ee Soomaaliya ee dal iyo dibadba ku sugan u soo gudbino wax aan jirin guud haan dalka Somaliya dagaal la yaqaano Shabaab waxuu kaka socdaa Hiiraan meelaha kale shacab iyo ciidan qaran oo is garabsanaya ma jiraan, waxaase jira ciidamada geesiyaasha qaran ee xooga dalka oo gobolada qaarkood Shabaab kula dagaalama.Dagaalka Hiiraan maalintii uu bilaabay gudoomiayaha gobolka Hiiraan Cali Jeyte ilaa maanta waxuu marayaa oo uu caawa afka la galay 3 bilo oo xiriir ah ilaa Shabaab la gaarsiiyo markii la xanuujiyey iney guban ceelasha biyaha iyo guryaha shacabka waa damiir xumo iyo diin la'aan heerka ugu hooseysa.
Sidoo kale dagalka ka socda Hiiraan ee kacdonka shacab ah,ciidamda qalabka sida ee dalkena ee xooga dalka Somaliyedna hormuudka u yahin waxuu gabi ahaanba meesha ka saaray in caruur Soomaliyeed oo ku nool degaan nabadon oo la yirahdo Dowlad Degaanka Soomaaliya(DDS), in iyadoo Hiiraan la sii dhax marayo caruurta degankaas mustaqbalkoda, horumarkoda, iyo waxbarashadooda sida loogu ciyaaray kuwa kunool koofurta Soomaaliya loogu ciyaaro,waana ku amaanan yahiin dhamaan ciidanka qalabka sida iyo shacabka Hiiraan in ay Shabaab gaarsiyaan iney xaduuda Hiiraan iyo dowlad degaanka ka gudbaan iska daaye,heer meeshii ay tagaanba la yiraahdo biyo iyo cunto aan idiin siino ma heyno idinkaa gubteen oo ay nolosha ku adkaato ayey Hiiraan ka marayaan.Aan idiinku celino mar kale Shabaab saraakiishooda kuwa ugu muhiimsan Hiiraan ayaa iyagoo nolosha lagu qabtay lagu soo bandhigi doonaa,qoraalkaan meel Soomaali ha ku qortaano si ay xasuus ugu noqoto.
Dhanka kale 4 ka mid ah 8 kuwii Shabaabka telefonada shacabka intey shirkadaha isgaarsiinta uga dhageystan sidaasina lagu qaarajin jiray dad aad u badan sanadahii ina dhaafay wey iskaka carareen Hiiraan,maxaa yeelay shacabkii ay dhibi jireen oo hada waxkasta og ayaa mid mid u sheegayo,hayeshe kuwaas hada iyagaa iska cararayo maahane cid waqti ku lumineysa oo iney jiraan iyo ineysan jirin kala jecel ma jiro oo howlgalada Shababka hubka wato iyo saraakiishooda ayuu ku wajahan yahay.
Sidaan horeyba shacabka Soomaaliyeed ugu sheegnay marnaba qaabka ay u socdaan howlgalada ka socda Hiiraan kama hordhici doono maxaa yeelay CXDS iyo dhalinyarada degaanka iyagu dagaalkoodu waa maalin iyo habeen qaabka ay hada wax ku wadaan iyo sidey u abaabulan yahiina jabweyn ayaa Shabaab uga yimid dhanka dadka deegaanka oo meeshii ay ku arkaan Shabaab si weliba deg deg ah u sheegayo.dowlad waxey dowlad ku tahay shacabkeeda, Hiiraan dowladnimo iyo madax la jecel yahay ayaa taalo,dagaalka hada ka socda Hiiraan waa labo waji midna waa furunta iyo goobaha dagaalka oo ay iska barbar dagaalamayan ciidanka xooga dalka iyo shacabka xili weliba jiilaal ah.
Dhinacne waxaa lagu soo dhaweynayaa si weliba gobanimo leh madaxda dalkeena oo reer Hiiraan waa dad kala garanaya xiliga madaxda qaranka lala xisaabtamo iyo xiliga si wada jir ah dalka loogu adeego. Madaxweynaha Soomaaliya oo dhulkii dhawaan Shabaab laga xoreeyey kaligiis gaari ku wata in ay Soomaaliweyn arkaan ayaan rajeyneynaa,dowladnimaduna waa intaas oo waa marka madaxda dalkada uu dalka dhan gacantooda ku jiro,shacabkoodana meeshii ay joogaan ku booqan karaan.La soco wararkeena danbe. Soomaaliya Hanoolaato.
R/wasaare Xamse oo safar taarikhda galay xasuusna ku reebi doonta isaga iyo weliba shacabkii uu booqashada ugu tagay ee Hiiraan.hadane qeybtaan waxaanu ku soo qaadaneynaa caawa R/wasaaraha Soomaaliya iyo geesiyaasha qaranka Soomaaliyeed ee loogu yeero ciidamada qalabka sida ee Soomaaliyeed amaba loo garan ogyahay ciidanka xooga dalka Soomaaliyeed oo marka magacooda la soo gaabiyo loogu yeero (CXDS).
Hadaan waxoogaa soo koobno maadaama aysan wararka aanu ka soo tabineyno madaxda dalkeena ay isku xig xigi doonaan,hadane Shacabka Hiiraan R/wasaare Xamse masuliyiinta qeybahooda kala duwan ilaa saraakisha ciidamada dadka waxaa ka muuqda Soomaalinimo, Farxad waana markii in mudo 30 ah ka badan shacabka iyo ciidankeena qalab sida iska barbar dagaalamaan.Hadaanse waxoogaa soo koobno waxii dhax maray R/wasaaraha iyo ciidanka uu la kulamy marka laga reebo kuwa difaaca iyo furumaha ku maqan intii uu ku booqday xeradooda.
Khamiis, Ogoost 25,2022-R/wasaaraha Soomaaliya Mudane Xamse Cabdi Barre oo gaaray magaalada Baladweyne ee xarunta gobolka Hiiraan halkaasi oo si diiran soo dhaweyn aan loo kala harin loogu sameeyey.sidoo kale inagoo warbixin ka soo diyaarineyna safarada ay manta ku kala tageen madaxda qaran ku kala bixinayaan qeybo kala duwan oo dalka ka mid ah,hadane bal aanu ku hormarno safarka uu ku gaaray RW Hamse magalada Baladweyne
Hayeeshee safarka uu ugu gurgalayo RW Soomaaliya Mudane Xamse Cabdi Barre xaalada guud ee ka jirta gobolka Hiiraan oo uu hada ku sugan yahay caasimadiisa Baladweyne ,bal horta aanu waxoogaa shacabka Soomaaliyeed u dulmarno halka ay hada wax marayaan inagoona talo wax ku ool ah siineyna madaxda qaranka, shacab weynaha Soomaliyed iyo weliba bulshada Hiiraan.
Qormadan horudhaca u ah safarada ay qeybo kala duwan oo dalka ka mid ah maanta ku tageen Madaxweynaha iyo R/Wasaaraha Soomaaliya oo ahaa safaro loo baahnaa hadane qeybteenaan hore qormada waxaanu ugu talo galnay labo arimood.1- Bal horta inta uu RW Soomaliya ku jiro u guurgalida xaalada ay ku jiraan shacabka Soomaaliyeed ee ku sugan gobolka Hiiraan iyo guulahii ay gaareen ciidamada xooga dalka oo sida aad sawirkaan ku
aragtaan wasiirka gaashaandhiga, taliyaha ciidanka xooga dalka,taliyaha lugta iyo taliyaha qeyb 27aad iyo saraakiil kale oo uu ku wehliyo gudoomiyaha Gobolka Hiraan ay ku tageen goobahii ceelasha iyo guryaha shacabka lagu gubay ee dhawaan ay cidamada xooga dalka oo kaashanaya shacabka degaanka ka xoreeyen oo ay shacabku iyagoo adkeysi mug leh muujinaya ay weli ciidanka ka barbar dagaalamayaan iyagoo waxaas aad aragteen soo maray,maxaa yeelay qofku markuu dowladnimo rabo iyo markuu doonayo inuu qiyaali ku noolaado waxaa jira wax lagu kala garto, waxaadna ka daremi kartaan sharafta ka muuqata ciidamadeena qalabka sida iyo saraakiishooda ee ku sugan degaanadii ay ka dhaceen dagaaladii ugu danbeeyey.
Qeybteena labaad waa in aanu shacabka Soomaaliyeed ee aan weligood arag magaalada Baladweyne lagana yaabo iney kaliya mediyaha wax aan jirin ka qoreen amaba ka maqleen aanu tusino quruxdeeda xitaa in aanu sawiradan tusino kaliya shacabka maahee waxaan ugu talo galnay R/wasaaraha Soomaaliya qudhiisa maxaa yeelay waxaa macquul ah in uusan wax badan ka arki karin magaalada inta wadada markii garoonka laga soo qaaday la marsiinayo maahane.
Magaalada Baladweyne sawirka ugu koreeya ee aanu dhinacyada ka xijiney R/Wasaaraha dalkeena Mudane Xamse ayaa xaqiiq kuugu filan baaxada dadka qaarkoodna waxey dhahaan waa magaaalada 3aad ee ugu weyn dalka.
Sidaasi ay tahay magaalada Isbitaalkeeda waxaa lagu burburiyey qaraxo shacabka Hiiraan oo ah dad dowaldnimada jecel waxaa 100% ka maqan adeegii iyo kaalintii dowladnimada waana degaanka guud ahaan dalka oo dhan 100% dowlada iyo madaxda dalkeena laga jecel yahay.
R/wasaaraha Soomaaliya mudane Xamse oo noqonaya R/wasaarahii ugu horeeyey ee Hiraan booqda tan iyo Booqashahii ay halkaas ku tageen R/wasaare Saaciid iyo R/wasaare Cumar Cabdirashid waa R/wasaarahii ugu horeeyey ee booqasho ku tago Hiiraan.hayeeshee waxaan talo yar oo koban ku siineynaa madaxda Qaranka.dalkaan guushiisa dowladnimo waa la hayaa shacabkiisane nidaam iyo kala danbeyn iney helaan ayaa ka go'an horey u dhaqaajiya. la soco wararkeena kale iyo safarka madaxweynaha Soomaaliya iyo qeybaha kale ee ka harsan safarka R/Wasaaraha Somaaliya.Soomaaliya Hanoolaato.
New Africa is moving Forward-Afrikada cusub ee horey u socotay.Qormadeena maanta ugu xiisaha badan kaalinta dalalka bariga Africa kaka jiraan horumarka ka socda Guud ahaan
qaarada Afrika oo ay Soomaaliyada cusub qeyb ka tahay.
Isniin, Ogoost 22, 2022- Ka hor inta aanan u guda gelin horumada ka jira qaarada Africa waxaan shacabkena Soomaaliyeed ee har iyo habeen garab taagan madaxdeena qaranka iyo ciidamada dalkeena ee qalabka sida maadaama uu dalka Soomaaliya noqday hada dal qaaday wadadii dowlad wanaaga.waxaanse maanta ku soo qaadaneynaa bal in aanu waxoo gaa u sharaxno shacabka dalkeena halka uu ka soo bilaawday madasha ay ku bahoobeen dalalka geeska Africa ee ay dhawaan ku biireyso Soomaaliya oo ah wadan muhiim u ah ganacsiga Geeska Africa iyo guud ahaan Qaarada aanu ku nool nahay ee Africa oo ah labaad ee ugu weyn dunida.
Hadane dalalka xubanaha ka ah marka dalka Soomaaliya oo dhawaan ku biiraya lagu daro waa dalalkaan kor ku xusan. Wadamada Soomaaliya iyo Kenya oo dhawaan soo gabo gabeeyey doorashooyinka dalka Soomaaliya dhamaan waa loo dhisay hayaddahiisii dowliga ahaa,halka dalka Kenya ay ka dhacday mid ka mid ah doorashooyinkii ugu wanagsanaa oo ay shacabku u codeeyaan si nabad ah, waxaana lagu wadaa in dhawaan talada dalkaas loo dhaariyo madaxweynaha cusub ee Kenya William Rutto,halka u madaxweynaha hada ka degaya xilka ee Uhuru Kenyatta uu mudadii u u joogay xafiiska dhaqaalaha dalka Kenya horey u dhaqaajiyey waxoogaa. Hayeeshee waxaan aad u bogaadineynaa halka ay dalka u wadaan madaxda qaranku hadey noqon laheyd madaxweynaha Soomaaliya iyo R/wasaare Xamse.
Dhawaan ayey dad badan ina soo weydiiyeen waxa aanu wararkeena badankood uga hadalno horumarka guud ee ka socda Soomaaliya, Geeska Africa iyo weliba Guud ahaan qaarada Africa dadkaasi nala soo xariiray markii aanu si hoose u baarnay waxaanu ogaanay iney yahiin kuwii argagixisada ay wada shaqeysan jireen maxaa yeelay inagu waxan ognahay in m/weyne Xasan Sheikh qibradiisa iyo firfircoonida R/wasaare Xamse ay dalka u jiheyneyso meel aad u wanaagsan. wasiiro dhawr ah iyo shaqsiyaad xilal si sahlan looga dhiibay dowladan cusubna bilo gudahood waxa la arki doonaa iyadoo kuwo qibrad u leh nidaamka dowligaa lagu bedelo.
Talo iyo dhiiragelin ku socota madaxda qaranka maadaama uu dalka Soomaaliya hada horey u socdo dhanka dib u soo gabashada iyo dowlad dhiska shacabkiisuna aad ula jaanqaadayaan shacaweynaha ku nool qaarada Africa iyo dunida dacaladeeda.
Waxaan bogaadineyna dhamaan dalalka ku bahoobay East African Comunity (EAC) oo iyagu dalka Soomaaliya saaxib dhaw la ah uuna ka dhaxeeyo xiriir ganacsi,mid qowmiyadeed iyo dhaqan,waana 8 wadan oo uu dhaqaalahooda wax badan ku soo kordhinayo dalalka Geeska Africa.
Waxaan madaxda qaranka ee dalkena ku boorineynaa in ay shacabka iyo gobolada laga jecel yahay dowlad dhiska dalkeena Soomaaliya si ay Soomaalida kale ugu dayato amaba u noqoto tusaale iyaga xooga saarto sidii ay adeega aas aasigaa ugu qaban laheyn oo ay meelaha ay joogaan ugu tagan,maxaa yeelay micno badan ma soo kordhineyso xilalka badan oo dadka leyskaka tixo hadane iyagoo xafiiskasta ka soo muuqda uusan wax qiimo ah ugu fadhiyin oo hadane argagaxisada dhiiregeliyaan.dalka Soomaaliya waqtigaas waa ka soo gudbay shacabkiisuna hada dowladnimo ayey cagta saareen. la soco wararkeena danbe.Soomaaliya Hanoolaato.
Isniin,Ogoost 22,2022-Taliyaha guud ee ciidanka qalabka sida ee Soomaaliyeed marna ah madaxweynaha Jamhuuriyada Soomaaliya mudane Xasan Sheikh Maxamud oo si dhaw ula socda howlgalada socda aadna ay ugu xiran yahiin saraakisha ciidanka xooga dalka ee u taagan difaaca dalkooda ayey Wasiirka Gaashaandhiga iyo Taliyayaasha ciidanka xooga dalka ee ku sugan Hiiraan oo booqday goobahii Shabaab laga xoreyey dhawaan,iyadoona uu howlgal xoogan weli ka socdo jihooyin kala duwan.
Wafti uu horkacayo Wasiirka Wasaradda Gaashaadhiga Somalia mudane C/qaadir Maxamed Nuur uuna qeyb ka ahaa Taliyaha Ciidanka Xoogga Dalka Soomaaliyed mudane Gen.Odowaa Yusuf Raage & Saraakiil kale oo ka tirsan Ciidanka Xoogga Soomaaliyeed, waxaana goobaha ciidanka ku soo wareejiyey taliyaha ciidanka lugta ee xooga dalka Soomaaliyeed mudane General Bixi iyo taliyaha qeybta 27aad mudane General Tawane oo mudo ciidamada la seexanayeen furunta dagaalka,halka dagaalkaan oo uu horkacayey gudoomiyaha gobolka Hiiraan mudane Cali Jeyte Cismaan oo bilooyinkii la soo dhaafay isaguna ciidanka la jogay furnta dagaalka.Hadane saraakiisha sar sare ee horey ugu sugnaa Hiiraan ayaa kormeerka wasiirka gaashandhiga iyo taliyaha ciidanka goobo dhawr ah ku soo wareejiyeen, halkaasine warbixin buuxda ku siiyey maadaama ay iyagu gobolka ku sugnaayeen howlgalka ciidanka xooga dalka qeybtiisa Hiiraana ay hormuud u ahayeen, iyagoo kaashanayo dadka degaanka.
Wasiirka Gaashaandhiga oo ciidamada geesiyaasha XDS iyo ciidamada degaanka ugu hambalyeeyey guulaha ay ka gaareen howlgalada ka socda gobolka Hiiraan.dhankiisa taliyaha ciidanka xooga dalka ayaa isaguna ciidanka kula hadlay goobahii ay ugu tageen isagoona bogaadiyey shaqada ay u hayaan qaranka..
Dhanka kale sida aad sawirkaan ku aragtaan waa ciidanka xooga dalka oo gebi ahaanba burburiyey godadkii ay ku jireena ka saaray degaanka Hees.Shabaab iney mooryaan yahiin waxaa lagu gartaa meelaha ay heystaan waa kuwa ugu araga xun dalka oo dhan miyi iyo magaalo,hayeeshee howlgalku wuu socdaa weli.Shabaab jab xoogan ayaa ku gaaray Hiiraan meelaha qaarkood kabahooda ayey ka carareen caruurne warkooda ha sheegin.la soco wararkeena danbe.
Abwaan Hadraawi wiil Soomaaliyeed oo taariikh sharaf leh uga tagay umadiisa.Inagoo weli ku guda jirna isku duba ridka maskaxdii, aqligii, dulqaadkii iyo taariikhdii dheereed ee laga reebay abwaanka,hadane bal maanta aanu si degan u dhageysano gabay Baroordiiq ah oo loo tiri looguna duceynayo Abwaankii Somaaliyeed ee qaaliga nagu ahaa.Daawasho Wacan.
Axad, Ogoost 21,2022- Inagoo warbixin ka soo diyaarin doona Wasiirka Gaashandhiga Xukuumadda Soomaalia mudane Cabduqaadir Maxamed Nuur Jaamac iyo taliyaha Ciidanka xooga dalka Jen-Odawaa Yuusuf Raage soo gaaray Maagalada Baladweyne ee Xarunta Gobalka Hiiraan, halkaasi oo soo dhaweyn diiran loogu sameeyey iyadoona loogu xoola qalayo maalmaha ay joogaan halkas, maadaama Hiiraan uu yahay gobol dowladnimada iyo madaxda qarankaba aad looga jecel yahay shacabkuna ay ka barbar dagaalamayaan ciidankooda xooga dalka.
Hadane waxaanu shacabka Soomaaliyeed la wadageynaa dhulka Buraleyda ah ee ku yaalo Hiiraan ee ay doonayeen in ay ku dhuumaaleystaan Shabaabka dagaaladana sida Buurta Galgala ee gobolka Bari kaka qaadaan gudaha dowlad Degaanka Soomaaliya iyo qeybo ka mid ah Gobolka Hiiraan iyo gobolada kale ee dalka.
Buurahan midna waxaa la dhahaa Qabno oo waxey saaran tahay wadadii laamiga aheyd ee ay Soomaalidu wada garaneysay ee isku xiri jirtay burburkii ka hor Mogdishu ilaa gobolada waqooyi,waa dhul xiliga roobka aad u qurux badan.Buurta kale
waxey u dhaw tahay Magaalada Feer Feer waa Sariiraale waana meeshii ay Shabaab sida weyn ugu jabeen ee laga fashiliyey dagaalkii ay dhawan soo qaadeen ee mudada ka socday Hiiraan ayna ku doonayeen iney Hiiraan uga sii gudbaan DDS ujeedkooduna uu ahaa sidii ay gabaad uga dhigan lahayeen buurahan.
Arinta ugu weyn ee niyad jebisay Shabaab ee uu jabka ugu badan ka soo gaaray oo aysan mediyaha Soomaalidu badankood ka hadlin maadaama ay iskugu jiraan kuwo Shabaabka la shaqeeya, kuwo cabsanayo iyo kuwo aanba dan ka laheyn wanaaga dalkooda iyo dowlad dhiska lagu jiro ayaa ah.
Waa in Shacabka Hiiraan ay si joogto ah warbixinta isku dhaafsanayeen shacabka ku nool gobolka Shabele ee dowlad degaanka Soomalida oo hadii aysan warbixntaas heli laheyn Shabaabku doonayeen in ay socdaan ilaa meel lagu sheegay (Haro Digeed) inagu dhulka ma kala garaneyno laakinse waxaanu qiyaaseyna iney tahay gudaha dhulka Somalida dowlad degaanka.kedibna dhanka gobolka Shabele ciidamda deganka ee Liyuu ka oo shacabka degankaas ka helaya gurmad iyo macluumaad xoogan ayey Shabaabku dagaalka sidaas ugu jabeen Hiiraan iyo DDS.
Sawirkaan waa mid ka mid ah Shacabka dowlad degaanka kuwooda ku nool magaalada Farjano oo ciidanka dowlad degaan ka Somali State gudoonsiinayo Geel ay sahay ka dhigtaan halka ay isla goobkaas ugu balan qaadeen iney diyaarinayan boqolaal ciidan taasoo muujineysa sida ay shacabka DDS iyo kuwa ku nool gobolka Hiiraan iney ciidamada amaanka la shaqeeyaan si waliba ay ka muuqatay hagar la aan iyo masuuliyad wadareed.halka degaanada qaarkood Dowlad Deegaanka dumarku ciidanka la daba joogeen Buskutka iyo caanaha.
Muhiimadu waa in Shacabka Hiiraan iyo Shacabka DDS ay tusaale fiican u noqdeen bulshoweynta Soomaaliyeed marka loo eego sida ay ciidamada amaanka labada dhinac ula shaqeeyeen.
Reysul wasaare Xamse iyo xukumadisa dhulkaan buuraley da ah ee Hiiraan shirkooda golaha wasiirada wey ku qabsan karaan bilo ka horna Shabaab ayaa shacabka Soomaaliyeed ku dhibayeen.Dhanka kale wararka aanu ka helayno magaalooyinka Buq Aqable oo magaalada Buulo Burde u jirta dhanka qoraxdu u dhacdo 40 KM iyo Magaalo magaceeda aanu ku maqalnay Shaw oo dhanka Galbeed kaka beegan degmada Jalalaqsi in ay Shabaab iyo shacabku madaxa iskula jiraan Shacabkii oo ilaalo ka ah Ceelasha Biyaha si aan looga gubin iyo Shabaab oo ka cabsanaya in shacabku ku kacaan sida qeybaha kale oo dhan ee gobolka Hiiraan looga kacay, waxeyna Shabaabku habeenkii iskaka baxaan magalooyinkaas halka ay maalintii saacado kooban joogaan.labadan magaalo waa kuwa ay ku ciqaabi jireen Shabaabku dadka shacabka ah ee ay ka soo qafaashaan guud ahaan gobolada dalka Soomaaliya oo dhan,gaar ahaan magaalada Shaw waa meesha looga duulo magaalooyin badan oo ay ugu horeeyaan Jowhar iyo Balcad.
Mogdishu-Geesiyaasha Xooga dalka oo caawa fashiliyey qaraxyo ay Shabaab ku dooneysay iney beegsadaan xarumaha dowlada ,Shabaab oo dagaaladii ugu danbeeyey ku jabay ayaa qaraxan ugu talo galay iney jabkooda ku qariyaan si ay shacabka iskaka sii jeediyaan kedib qilaaf xoogan oo ka dhax taagan Shabaabka dhexdooda.R/wasaaraha Soomaliya iyo madaxweynaha dalka waa iney ku baraarugaan in dalkaan u baahanyahay in la qalabeeyo ciidankiisa xooga dalka inagoo ku kalsoon in ay arintaas maskaxda ku hayaan madaxda qaranku.Soomaaliya Hanoolaato guul ciidanka XDS.
Wararka Caawa ugu waaweyn ee Howlgalka Shabaabka Hiiraan ku sugnaa iyo jabka la gaarsiiyey.inagoo weli ku guda jirna diyaarinta warbixin dheer oo aanu ka soo diyaarin doono abwaankii Soomaaliyeed ee caanka ahaa oo aanan taariikhda saacad,maalin, Isbuuc, Bilo iyo sanado lagu so koobi karin Hadraawi,hadane wararkii ugu danbeyey.
Inta aanan ka hadlin dadaalada wax ku oolka ay ciidanka xooga dalka qeybta kaka sugan Hiiraan wadaan,hadane waxaanu dulmareynaa qaabkii dadka degaanka oo mudo aad u fog u cil qabay Shabaab oo xoladooda dhici jiray.hadane ciidamada degaanka ee Macawisleyd ayaa iyagu warbixinta ugu horeysa iyo halka ay Shabaab ku sugan yahin la soo siiyaa maxaa yeelay tuulokasta oo Hiiraan ku taalo dhulka ay hada xoreyntu ka socoto dadka waxey maqleen in Shabaab ceelasha iyo gurayaha shacabka gubayaan kedibna maxaa dhacay Tuuladii ay Shabaab xitaa u jirsadaan 3 KM isla markii waxaa lagu soo wargeliyaa Dhalinyarada degaanka.dhalinyarada degaanka amaba (Macawisleyda) ma ahan niman qosla,xitaa ma ahan kuwo la maqlo xiliga, goobta iyo maalinta ay dagaalka qaadayaan. Shabaabka Hiiraan jabka ku dhacay waxuu iskugu jiraa.
1- Iyagoo u abaabulnaa hab beeleed.2- Iyagoo ku dhamaaday dagaaladii ugu danbeeyey oo dhan maxaa yeelay shacabkii aad xooga ku heysatay markuu dulqaadku dhamaado oo ay fursad yar kuu helaan gabalkaadu waa dhacay.3-Gudaha Hiiraan tuulo kasta mid ay horey ugu sugnaayeen iyo mid ay hada ku sugan yahiinba shacabkii waxaa loo qeybiyey sawirada ceeshahii iyo guryahii ay gubeen,kedibna 48dii saac ee ugu danbeysay waa xiliga dadkii oo xanaaqsan meeshii ay Shabaab ku maqlaanba ciidanka Xooga dalka iyo dhalinyarada degaanka lagu wargelinayo.
Tusaale yar oo aanu siineyno shacabweynaha Soomaaliyeed.Nabadoonkaan aad sawirkiisa aragtaan kuwii isaga ka horeeyey iskaba daa dilkooda,markii ay Shabaab dileen isagoo masjid ka soo baxay waa la wacay waxaa la yiri maxaad nabadoonka u disheen hadalkii ay ku jawaabeen kuwii lala hadlay ma mudna in aanu halkan ku soo qorno maxaa yeelay wax xigmad ah oo laga faa'idayo ma jirto,kedibna dhalinyarada degaanka ayaa inta is abaabulay ugu tagay tuulo la yiraahdo Booco kediba mudankoda ayaa la marsiiyey tiradii ugu badneydna waa laga dilay nabadoonkii ay dileena waxey ifka uga danbeeyeen wax ka yar 72 saacadood.waxii maalintaas ka danbeeyey maalinkasta xabad ayaa lagu waday,.
kedibna maxa dhacay waxaa bilaawday iney Hiiraan soo gaaraan Shabaab leh waxaanu u socona gudaha Etoobiya siiba dhulka dowlad degaanka amaba (DDS) waxii ka raacayna wey ogaayeen.Waxaa kale oo jabkooda ugu wacnaa shacabka gobolka Shabele DDS iyo kuwa Hiraan oo labada dhinacba ciidanka xooga dalka,mamulka gobolka Hiiraan iyo kuwa dowlad degaanka si fiican ula shaqeeyeen.inagu dalka intiisa kale ma sheegin oo Shabaabka iyo qaar beelaha ka mid ah wey wada shaqeystan magacyada amaba xilalka ay labada dhinac ka kala hayaan uunbaa u kala duwan mahane,waxanse hubnaa in Hiiraan jabkii ka soo gaaro uu dalka dhan sameyn doono.,ama iyagoo xogtooda la hayo been qaawan ha isku soo sheegaano amaba haka tagaano waxaan aan shacabka la wadaageyno waa xaqiiqada dhabta ah ee maanta Hiiraan taalo.
Sidoo kale Shabaabka dadka la shaqeeya ee magaalooyinka ku sugan ee duurka cuntada ugu geyn jiray Shacabka ayaa mid mid u garanaya iyagoo weliba cadeyn lagu hayo qaarkood,sow lama dhihin shacabku waa ilaalo aan laguu dirsan mar haduu kaa soo horjeestana waa kuu dhamaatay.ma doneyno in aanu howlgalada iyo sidey u socdaan amaba u wadaan ciidanka Xooga dalka ee ku sugan Hiiraan halkas u dhaafno,maxaa yeelay meelkasta oo ay tagaanba shacabkii ayaa la socda oo tuulo kasta u sheegayo.weliba arinta kale ee xiisaha leh ciidanka Macawisleyda muhiim uma ahan inta ay Shabaab ka dilaan waxase ka go'an iney meelkasta kula dagaalamayaan iyagaana hubkooda iibsaday oo xoolahooda ku gatay waana wiilal degaankooda jooga dhimasho ayaa ka go'an,waxaa taas ka daran ciidanka xooga dalka ayaa la yaabay habka ay u dagaalamaan iyo sidey warka iskaka maqlayaan iyo aqlaaldooda.maxaa yeelay qofka Soomaaligaa markuu hadaf ku soicdo oo uu doonayo inuu cadow iska dul qaado waxa kale oo dhan micno uma sameeyaan.
caawa intaan ha inoo joogto.
Thursday, August 18, 2022- Turkey’s leader and the U.N. chief met in Ukraine with President Volodymr Zelenskyy on Thursday. The high level meetings— was the first visit to Ukraine by Turkish President since the war began, and the second time by U.N. Secretary-General António Guterres.
Guddoomiyaha Gobolka Hiiraan Mudane Cali Jeyte Oo Mar Kale ku dhawaaqay Howlgalka Hiiraan Wajigiisa labaad isago bogaadiyey kaalintii shacaka ku garab istaageen Ciidanka Qalabka Sida.
Khamiis Ogoost 18,2022-Gudoomiyaha Gobalka Hiiraan Marna ahaa saraal wax badan ka garanaya howlaha ciidanka aadna u dareensan qatarta ay leetahay in kooxo iska socda oo dalka Soomaaliya horey u burburiyey ay uga sii gudbaan gobolada Soomaaliya xaduuda la leh iyo degaano nabadoon sida deegaanka Soomaalida amaba DDS ee xaduuda la leh Hiiraan mudane Cali Jeeyte Cismaan ayaa ka warbixiyey howlgalladii mudada dhowrka bilood ah ay ciidamada dowladda oo uu hoggaaminayay ka wadeen degano katirsan gobolka Hiiraan, kuwaas oo ka dhan ahaa Ururka Al-Shabaab.
Guddoomiye Jeyte oo Shir jaraa’id ku qabtay ayaa soo saaray Go’aano la xiriira Amniga, kuwaas oo ku wajahan, Hay’adaah samafalka, Odayaasha dhaqanka, Ururrada Dhalinyarada iyo guud ahaan Shacabka Soomaaliyeed gaar ahaan kuwa gobolka Hiiraan.
1-Gudoomiyaha Gobolka Hiiraan mudane Cali Jeeyte Cismaan ayaa Hay’adaha samafalka faray una diray fariin ah in aysan shaqaaleeysiin karin Dad aanan la hubin oo aanan marin habraacyadda ammaanka sidoo kalane aqoonsi ka haysan Maamulka Gobalka Hiiraan ayna ahaadaan Dad deegaanka ah Hay’adii fulin waaysa amarkaas ay wajahi Doonta sharciga iyo xeerarka ugu Mudan.
2-Gudoomiye Jeyte wuxuu ugu baaqay odayaasha Dhaqanka Gobalka Hiiraan in ay Tuutaha qaataan oo Dadka ay Nabadoonada u yahiin cadawga ka difaacan oo Bulshadooda abaabulaan Nabadoonkii aanan safka Dagaalka soo gelin ama Afkaaritiisa aanan cadeeynin, oday nabadoonimadiisa amaba dhaqananimadiisa aya dib loo baari doono.
3-Guddoomiyaha Gobolka Hiiraan ayaa sheegay in maamul ahaan aysan aqoonsanan doonin Ururkii Dhalinyaro ee aanan qeyb ka noqon Howlgallada ama aanan dhiiri-gelin iyo abaabul Bulsho aanan sameeynin.
4-Gudoomiyaha ayaa ugu baaqay Shacabka in uu bilaabanayo wajiga labaad ee howgalka muhiimna u tahay in ay iska dulqaadan oo ay Hiil iyo hooba la garab istaagaan Shacabka Ciidamada qalabka sida, sida ay hadaba u muujiyeen dareenkooda dagaalka ka dhanka ah Al-Shabaab.
Hayeeshee marka laga soo tago fariinta gudoomiyaha gobolka Hiiraan mudane Jeyte waxaa gebi ahaan gobolka Hiiraan Shabaabkii ku sugnaa laga hor istaagay iney u gudbaan dhanka xaduuda dowlad degaanka Soomaalida iyagoo sii dhax maraya gobolka Hiiraan kedib markii dagaaladii ugu danbeeyey ku jabeen,weliba uu dagaalka ugu weyn ay kala kumayaan dadka degaanka oo siweyn isku abaabulay oo Shabaab godkii ay galaanba ka daba galaya dhulka miyiga ah dhalinyarada deegaanka ee loo yaqaano ciidamada qarsoon amaba magaca ay caanka ku yahiin ee (Macawisleyda) oo garab xoogan u ah Ciidanka xooga dalka Soomaliyeed ahna kuwo dhulka geed geed u kala yaqaano sidoo kale xitaa Dhalinyarada deegaanka waxey garanayaan sida dagaalka la qaadayo loo kala hormarinayo,kedib markii ay Shabaabku dadka nolosha u diideen. Soomaaliya Hanoolaato
Massage to-The President of the local government in Ethiopia’s Somali region,Ethiopian Federal Government, Somali leaders,the Role of The African Union Mission in Somalia (EX-AMISOM-now ATMIS),United Nations.While East African countries moving forward The Other Hand, Somalis, within the country and among the diaspora you should read this to know more.
Warbixinteena qeybtii labaad ee aanu uga hadleynay dowlad degaanka Soomaalida- Sidaan qoraaladeenii hore ku sheegnay waxa dowlad degaanka Soomaalida ka jira horumaro kala duwan oo dhinackasta leh hadey noqon laheyd waxbarasho, kobaca dhaqaalaha iyo weliba iney dadka degaanka oo wada jira maamul ahaan iyo shacab ahaanba noqdeen kuwo wada tashaday,Kedib markii ay dhawaan ciidamada dowlad deegaanka Soomaalida oo kaashanaya shacabkooda iyo sidii gobanimada laheyd ee ay amniga degaankooda ugu dadaaleen hadaba waxaanu maanta qeybtaan ku soo qadaneynaa bal in aanu jabkii ku dhacay kooxdii dhawaan weerartay gudaha dowlad degaanka iyo dadkii ka danbeeyey fowdadaasi oo iskugu jira amaba wajiyo kala duwan lahaa.
1 Hal talo waxaan siineynaa madaxweynaha deegaanka Soomaalida Mudane Mustafe Cagjar midna dowlada Federalka Ethiopia ee uu hogaamiyo Abiy Axmed midna Madaxweynaha Somaaliya iyo R/wasaare Xamse midna shacabka Soomaaliyed guud ahaan hadii ay shacabka Soomaliyeed guud ahaan taladaas qaadan waayaan waxaan si gaar ah ula hadleynaa shacabka ku nool dowlad deegaanka Soomaalida,Kuwa ku nool gobolka Hiraan, Kuwa ku nool Bay iyo Bakool,Kuwa ku nool Gobolka Gedo, Kuwa ku nool J/Hoose.
1- Madaxweynaha dowlad deeganka Soomaalida waxanu leenahay hadaad runta rabto intaadan wiilasha Soomaaliyeed oo xadka uu la wadaago dowlad degaanka gobolada Soomaaliya ee inta mustaqbalkoodii mudo 30 sano lagu ciyaaray la yiri deegaanka Soomalida soo carqaladeeya oo ay weliba soo dhax marayaan ciidamada dowlada federalka Ethiopia oo gudaha Somaaliya ku sugan bal horta waxa leysku laaynayo waa wiil Soomaliyeed oo deegaanka DDS ku nool iyo mid kale oo mustabalkii inta looga ciyaaray la yiri waxaa ku waardiyeynayo ciidamo Amisom loo bixiyey oo dhiiga shacabka Soomaaliyeed ka ganacsada oo hubka Shabaab siiyaan kana iibiyaan si u weligiis dalka Soomaaliya u noqon mid aan xasilneyn maxa yeelay 2007 ilaa hada ayey gudaha Soomaaliya joogaan iyagoo loo bixiyey Amsom hadane magacii laga bedelay oo loo bixiyey ATMIS oo Xasan Sheikh iyo Xamse ku waardiyeyaan Villada ceeb iyo qaran jab ka weyn cidamo dal dhan loo keenay nabad ilaalin oo madaxdaada waardiyeynayo hadane si uusan u dhismin ciidankii xooga dalka hubka iskugu dhiba Soomaalida.
Marka adiga waxa kaa quseya waxa hada socda maadaama aad tahay madaxweynaha dowlad degaanka in aad adiga iyo dowlada Federalka Ethiopia iskama war qabtaane horta dowlad degaanka ma yahay degan ka mid ah State-yada Ethiopia ee kale?.Jawaabta hadii ay haa tahay yuu u shaqeeyaa Ethiopianka ku sugan gudaha Soomaaliya?.hadii aad madaxweyne Mustafow jawaabta oo sax ah meesheey kaa jirto heli weyso hal mid ayaan kugula talineynaa in aad shacabka deegaanka, waxgaradka iyo weliba cidkasta oo degaankaas ka soo jeeda intaad shiriso afti dadweyne ka qaad iyagaa garanaya halka u ka jiro maslaxadooda.maxa yeelay dowlada federal ah ayaa Ethiopia ka jirta hadane siyaasada guud ee dalkaas lagu maamulo waan ku dulmanahay hadaanu Soomaali State nahay ma is qabaneyso.
2- Dowlada Federalka Ethiopia ee ay hormuudka u yahiin R/wasaare Abiy Axmed iyo wasiirkiisa dhaqaalaha Axmed Shide waxaan leenahay Soomaalidu waa dad isku xiran shacab ahaan oo waxbo uma kala qarsoona 30 sano ayuu dagaal ka socday Soomaaliya weligeedna dowlad deganka Soomaaliya Argagixso ma weerarin ujeedku waa siduu R/wsaare Xamse oo ka soo jeeda beesha Ogaadeen ku noqon karaa R/wasaare.Well ama rumeysta ama ha rumeysanina siyaasadiina Soomaaliya iyo dowlad degaanka aad hada kula dhaqantaan bedela cid Soomaaliya oo idiinka yeeleyso ma jirto Xamse Soomali ayuu u yahay R/wasaare qabiilkiisana ilaa madaxweyne ayey Soomaali ka dhiganeysaa Soomaaliya iyo Ethiopiana weligood ayey wada noolayeen oo ay deris ahayeen boqolaal sano oo hada kedib ahne wey sii ahaan doonan dowlada Federalka ee haatan jirta siyaasad wanagsan kula noolaada Soomaaliya waa dal horey u socday shacabkiisuna ay maanta soo jeedaan dowladnimo iney helan ayaana ka go'an.
3- Madaxweynaha Soomaaliya mid baan leenahay war adeerow sharafta ciidanka Xooga dalka haku ciyaarine ciidanka qalabee oo AMISOM Soomaali Xal uma heysee Intaad Jaboutiyanka ka bilaawdo si ay dalalka kale uga waano qaatan horta dalka iyaga ka saar si aan loogu mirmirsiyoon iney asalkooda Soomaali yahiin,kedibna kuwa kale ku xiji in ay Amiom amaba ATMIS xeryahooda hubka iskaka heystaan dhinacna Shabaab kala shaqeeyaan qaran laguma noqdo madaxweyne Xasanow hadaadan ciidanka qaranka ee Xooga dalka oo hada Hiiraan dagaalka ka wada hadaadan qalabeyn oo aadan saraakiisha iyo cidanka sharaftooda ilaalin AMISOM xoogaa dalka looga saaraa iyagoo soo tagaan dowladnimada la sheegayona waa shacabka yeysan intaas ka hoos bixin.safarkii ugu danbeyey ee aad dalka uga baxday waxii hortaada laga yiri waxey aheyd Soomalidu waa iney isku tashadaan oo ay amnigooda sugtaan,ka daa ciidanka xooga dalka bahdilada ee dalkan waa in la xoojiyaa lana qalabeeyaa ciidanka dalka u dhashay.
4- R/wasaare Xamse midbaan leenahay wiil Soomaaliyeed oo mudan inuu dalkiisa ilaa heer madaxweyne ka noqdo waad u qalantaa laakinse yeysan siyaasada Soomaaliya kaa noqonin sidii reerkii inta Qalbi dhagax degaankooda ka soo qabtay Ethiopia u dhiibay ee hadane isla iyagii noqdeen kuwa ugu horeya ee u qeyliya.R/wasaare Xamsow dalkaan meel fiican ayuu ku socdaa Koofurta Soomaaliya dhib shacabkooda horey ayey uga soo daaleen dalkana hada horey ayuu u socdaa adiga iyo xukumadaada waad aragteen shacabka dowlad deegaanka iyo kuwa Hiiraan markii ay ciidamada xooga dalka iyo kuwa dowlad deegaanka gacansiiyeen oo ay la shaqeeyeen sida looga guleystay Shabaabkii qaabka qabiilka u abaabulnaa.marka intaad adiga iyo madaxweynaha Soomaaliya mudane Xasan Sheikh is wareystaan dalkaan sideed u dooneysaan inaad u jiheysaan ma in sharafta ciidanka dalkeena lagu ciyaaro oo ciidamada ajaaniibta magaca Soomaliya hub casri ah ku helaanbaa oo ay xeryahooda iska joogaanbaa oo marka maalin gobol dalka ka mid ah sidii amnigiisa loogu ciyaarayey hada dhibkii loo wareejiyo Soomaalida Dowlad Degaanka amaba Somali State oo degaan nabadoonbaa?.
Mise ogtahiin hadaad madaxdii Soomaalida tahiin in ay AMISOM dalka Soomaaliya ku joogto ogolaansho dowlad Soomaliyeed lana soo marsiiyey qaramada Midoobay,mashruucaan ilaa 2007 iska socda ee aan dhamaadka laheyn ee lagu bahdilo ciidanki uu qaranka Soomaaliya lahaa maxey tahay?.
Shacabka ku nool Gobolada Hiiraan,Bay, Bakool, Gedo iyo Jubada Hoose oo ah dhamaan gobolo ku yaala xaduuda Kenya iyo Ethiopia mid baanu leenahay degaanadiina Shabaabka jooga dowlado ayaa ku haya dadkiinana waxey u baaba'ayaan waa aqli xumo macaluusha heysata iyo jidadka ka xiran marnaba yaan la ogolaan in Shabaab oo hubka ka hela isla ciidamada Amisom in ay carqaladeyaan nabadgalyada ka jirta dhulka Soomaali Galbeed amaba Soomaali State ciidankii dhawan gudaha Ethiopia galay shacabka ayaa gacamahooda ku soo qab qabtay markii ay galayeena dowlada federalka Ethiopia wax bey ka ogeyd marka yaan shacabka Soomaaliyeed amaba wiilasha Soomaaliyeed dano dowlado kale loo baabi'in mar hadii kuwii gudaha Soomaaliya ku noolaa mustaqbalkooda in aan lagu ciyaarin aad garanweynseen ha ogolaanina in degaan kale oo Soomaaliyeed (Somali State) oo nabadoon oo ay dad Soomaali ah ku nool yahiin looga duulo gudaha Soomaaliya.
N.B. Dalka Soomaaliya inuu noqdo dal jira oo uu qabiilkasta xiniinyahiisa miiska saarto degaankiisana xoreysto si bal loo ogaado cida siyaasad qabiil lagu gumeysan karo iyo cidaan lagu gumeysan karin dalkuna u helo ciidan sharaf leh oo qalabka u sida dalkooda iyo dadkooda looguna yeero (CIIDANKA XOOGA DALKA SOOMAALIYEED),waa in dalka laga saaro ciidamada Ajnabiga ee ku sugan gudaha Soomaaliya weliba kuwa ugu horeeya ee dalka Soomaaliya laga saaro ha noqdaano kuwa Jabouti,waa walaal iyo waa Soomaali inagu ujeedkeenu maahan waxaanu ka hadleynaa dal la yiraahdo Soomaaliya oo xor ah oo calan ciidan iyo dad leh,kedibna dalalka kale ee Africaanka ah ha lagu xijiyo si aysan u dhicin iyadoo kuamaan ciidan ajnabi ah intey Soomaaliya nabadeyn waayen hadane looga sii gudbo xaduudaha Soomaaliya. inagu kama hadleyno dalka kale danahiisa u gaarka ah waxaanu ka hadleyno waa danta shacabka Soomaaliyeed, xalkooduna waa in ay amnigooda sugaan ciidanka dalkooda ee Ciidanka Xooga Dalka Somaaliyeed oo la qalabeyo,si dalka Soomaliya iyo wadamada deriska la ah u noqdaan wadamo ay shacabkedu ku wada nool yahin nabad iyo horumar. Waxaanu mar kale dib ugu soo laabanay ciyaartii dhaantada ee ay Soomaalidu aadka u jeclaayeen.Somaaliya Hanoolaato.
Madaxda Qaranka oo dhambaal hambalyo ah u direen madaxweynaha cusub ee Kenya ee la doortay,kedib doorasho nadiif ah oo dalkaas ka dhacday taasi oo ay codeeyen malaayin reer Kenya ah.
Isnin,Ogoost 15,2022-Madaxweynaha Soomaaliya Mudane Xasan Sheekh Maxamuud ayaa dhambal hambalyo ah u diray dhigiisa dalka Kenya mudane William Ruto kaasi oo ku soo baxay doorashadii ka dhacday dalka Kenya.Ugu horeyn Madaxweynaha dalka ayaa koban oo uu ugu hambalyeynayey madaxweynaha cusub ee Kenya ku yiri, “Waxaan hambalyo kal iyo laab ah u dirayaa Madaxweynaha la doortay ee William Ruto, isagoo noqday Madaxweynihii 5-aad ee Kenya, marka aad bilawdo shaqadaada Madaxtooyada Kenya, waxaan rajeynayaa inaan si dhow idiinla shaqeeyo, si aan u horumarino iskaashigayada faa’iidooyinka u leh labada dal.”
Sidoo kale Ra’iisul Wasaaraha Soomaaliya mudane Xamza Cabdi Barre dhambaalkiisa ku yiri, “Waxaan u hambalyeynayaa Madaxweyne William Ruto, oo loo doortay madaxweynaha 5-aad ee Jamhuuriyadda Kenya. Gabagabada taariikhiga ah ee geedi socodkan ayaa marag u ah hogaamintaada. Xiriirka ka dhexeeya dadkeenna waa mid xooggan. Waxaan rajaynayaa in aan dhinacyo badan kaala shaqeeyo.” hayeshee marka laga soo tago dhambaalka madaxda qaranka ee ku wajahan madaxweynaha cusub ee Kenya hadane dalalka Soomaaliya iyo Kenya waxaa ka dhaxeya xiriir wanaagsan oo dhinaca iskaashiga oo uu ugu horeeyo ganacsiga.la soco wararkeena danbe.
Isniin,Ogoost 15,2022- Geesiyaasha Xooga Dalka Soomaaliyeed (CXDS), maamulka Gobolka Hiraan ee uu horkacayo gudoomiyaha gobolka oo kaashanayaan garab xoogana ka helaya ciidamada degaanka ee loo bixiyey militeriga qarsoon amaba ( Macawisleyda) oo dadaal wax ku ool ah ka wada gudaha Hiiraan iyagoona meesha ka saaray inta Hiiraan la dhaxmaro looga sii gudbo dowlad degaanka Soomaalida amaba degaano kale oo dalka Soomaaliya ka mid ah oo nabadgalyadiisa ka kaka ciyaaraan.oo ah degaan nabdoon.
Xaqiiqadii shacabka degaanka siweyn ayey sharafta ciidanka xooga dalka u soo kordhiyeen. mar hadii meeshii ay taganba calanka Soomaaliya lagu arkayo.sharafta dowladnimada waa marka shacabku saraakiisha iyo ciidanka dalkooda caanaha iyo biyaha ka daba wadaan oo ay meelkasta xoolaha ugu qalaan.ceelasha iyo guryaha la gubay dadkii shaleyto dhistay ayaa hadane iyagoo dowladoda kaashanayo dib u dhisayo laakinse waxaa aduun iyo aaqiro ku qasaray ninka diin sheganayo oo marki laga itaal roonaaday maatada gurayaha iyo ceelasha ka gubaya.general Biixi ayaa dhanka kale u mahadceliyey dhamaan intii ka qeyb qatatay dagaalka hadey noqon laheyd dhulka iyo hawadaba.
Inagoo halkeedii ka sii wadeyna nidaamka dowlad dhiska dalka oo ay wadaan m/weynaha dalkeena, R/wasaaraha Qaranka,Ciidamada geesiyaasha Soomaaliyeed ee XDS qeybahiisa kala duwan iyo guud ahaan shacabka Soomaaliyeed oo qaranimadooda iyo sharafta dalkooda difaacayanayo kuwooda ay kuweyn tahay,ayaa hadane,halka ay golahii cusbaa ee xukumada la wareegeen wasaaradahii loo ikmaday, hadane waxaan la deferi karin sida uu dalka Soomaaliya u noqday amaba u hayo wadadii dowladnimada.
Hadaba inagoo sidii aad inooga barateen halkeedii ka sii wadna wararkii wanaagsanaa ee dalkeena iyo dunida inteeda kale.welina isku duba rideyna dhamaan wararkii maalmahan iyo kuwa jidka ku soo jira intaba waxaanu caawa ku nasaneynaa heestaan la magac baxday Doontu Yaaney nala degin oo micnaheedu tahay(Yaan Dib loo noqon).Dalkii horey ayuu u socday.Ciyaartii dhaantada weli wey inoo socotaa warbaa ka dhacay xitaa dadka aan Soomaalida aheyn ayaa ina soo weydiiyeen qaabka macaan ee loogu luqeeyo.Soomaaliya Hanoolaato.
Qormada Isbuucaan- Diyaaradii uu dalku lahaa ee magaca qurxaneyd ee Soomaali Airline Ma soo noqon doontaa oo dib danbe malaayiin Soomaaliya mar kale ma arki doonaan iyadoo dunida dacaladeeda gaarsiineysa magaca dalkeena?.
Wey sahlan tahay in uu qofkasta intuu waxoogaa dhaqaalo kooban sameysto maalinta ku xigta dukaan amaba maqaaxi iska furto,hayeeshee marka laga hadlayo ( State-Owned or National Airline) amaba hadaanu si kale u dhigno diyaarad uu dal dhan leeyahay oo ay diyaaradaasi watato magaca dalkaas, ma ahan wax sahlan.dal Soomaaliya oo kale ah waxaa u soo celin kara tiro markaasi masuuliyad wadanimo ay ku jirto oo dalkaas hogaaminaya.
Hadaba dalka Soomaaliya oo 4tii sanoba shacabkoda loo dhiso dowlad cusub ma heli donan diyaarad huwan magaca dalkeena oo u qabata adeega aas aasigaa malaayiin Soomaali ahna ay markii ay ku arkaan dunida dacaladeeda iyo gudaha dalkooda ay ku faani karaan?.
dhinaca kale marka laga hadlayo dal xor ah oo madax banan mid ka mid ah tiirarka lagu garto ayey ka mid tahay diyaarada uu dalku leeyahay.ma hubno in ay hada Soomaaliweyn u nool yahin jiilkii sharaftii diyaaradaas u soo celin lahaa, wase macquul iney arkaan diyaarado ay shaqsiyaad leeyahiin oo sanado kooban inta bulshada loo soo bandhigo marka danbe la waayo meel ay jaan iyo cirib dhigeen amaba ku danbeeyeen, mar hadii ay yahiin wax uu shaqsi,koox amaba qabiil leeyahay.
Ujeedka dhan ee qormadani waa madaxweynaha Soomaaliya,R/wasaaraha, xukumada cusub amaba hadaanu si kale u dhigno Hayaddaha dowligaa ee hada jira ma haleeli doonaan iney taariikh ka tagaan oo ay dalka u yeelaan diyaaradii ay Soomaalida ula baxeen maandeeq, dunidana looga yaqiinay Somali Airline.Sideedaba aqoontu waxey wax tartaa markii uu qofkii bartay wax ku curin karo.Ogow diyaarada Soomaali Airline hadii meel loo dhigo dhawr sano kaliya lacagta ka soo xaroota Xafiisyada baasaboorka Soomaaliya laga bixiyo oo sanadkii kaliya kumanaan kun oo muwadiniin Soomaali ah xareystaan ayaa ku filan in lagu soo iibiyo. Soomaaliya Hanoolaato.
Waxaan shacabka Soomaaliyeed la wadaageynaa maanta mid ka mid ah emailadii faraha badnaa ee noo soo dhacayey malmahii tagay noogana imaanayey Soomaaliweyn oo dhan oo hadii nuxurkooda la soo gaabiyo noqonayo sidan.
"Waxaanu aad uga faraxnaa sida aad dadka Somaliyeed wax uga qortaan,tabisaan iyo sida aad inooga haqab tirtaan ciyaraha Hidaha iyo dhaqanka Soomaalidu caanka ku tahay oo aad isbuucyadii tagay ciyaarta Dhaantada aad uga daawanay bogaan".Waxeyna ku soo gabo gabeeyeen Farxadu waa marka qofku kuu soo bandhigo amaba bulshada u soo gudbiyo wax farxad geliya oo ah wadanaaga,dhaqanka iyo hadba horumarka ay markaasi tiigsanayaa bulshoweynta Soomaaliyeed oo ah bulsho wax badan wadaagta.
Hayeeshee Soomaalidu waa dad wanaagsan mudana iney arkaan,maqlaan amaba bartaan Hidaha iyo dhaqankooda oo markasta lagu soo gudbiyo noocyada ay ka kooban tahay sugaantu.Waxaase ciyaarta Hidaha iyo dhaqanka ee Dhaantada loo yaqaano xiiso u yeelay sida casriyeysan ee hada loo hormariyey.la soco wararkena danbe.
Khamiis,August 4,2022-Inagoo Weli ku guda jirna warbixinada dalkeena,mar hadii uu dalkeenu ugu danbeyn mudo 2 sano ah oo iska daba wareeg iyo fowdo ah uu yeeshay dowlad cusub dhawaana ay si deg deg ah howlahooda shaqo u bilaabayaan golaha cusub ee xukumada uu dhawaan soo magacaabay R/wasaaraha Dalka Mudane Xamse oo latashiyo ka soo bilaawday shacabka kuna dhamaaday madaxweynaha Qaranka Mudane Xasan Sheikh ku guuleysto inuu soo dhiso xukumad iyo gole wasiiro loo qaateen ah badankoodna aad u dareensan sida m/weynaha iyo R/wasaaraha Soomaaliya waxii dalkaan ka soo qaldamay .la soco wararkeena danbe.
Picture of the Day- Maanta iyo mar kale quruxda dalkeena amaba dhulka ay dadka Soomaaliyed ka degaan geeska Africa oo hadii bulshaweynta Soomaaliyeed ee dunida dacaladeda ku kala bahsan
amaba ku dhasheen amaba mudo dalka dibadiisa ku noolaa la tusiyo quruxda magaalooyinka waaweyn weliba dhanka wanaagsan ay aad ula dhacayaan.
Hadaba waxaanu horey uga soo hadalnay degaano kala duwan iyo hadba magaalooyin ka mid ah dhulka shanta Soomaali.hayeeshee waxanu maanta magaalada Baydhabo oo aanu maalmo ka hor ka soo hadalnay ku xijineynaa magaalo ay badanaa wax badan iskaka mid yahiin,taasi oo ah magalada Baladweyne.
ka hor inta aanan warbixinta aanu ugu talo galnay in aanu ka qorno magalada balaweyne oo xarun u
Gobolka Hiiraan,waxaa muhiim ah in ay magalayiin Soomaali ah oo ku nool gudaha dalkeena iyo
dibadiisaba in aysan shacabka Soomaaliyeed mudneyn in kaliya maalinkasta loo buun buuniyo
xumaha iyo hadba markii ay wax yar dhacaan oo dalkeena sidii dad cadow ku ah wax looga qoro kaliya in la sheeko xumaan uusan laheyn oo aad moodo in ay dakda qaarkiis u tahay mashruuc.
Dad badan waxaa u wanaagsanaan laheyd in aysan kaliya ku mashquulin siyaasada oo arimahaas loo daayo tiro yar oo kooban bulshadana ka mid ah,inta kalena shaqadodu noqoto sidii ay dalkeena iyo dadkiisa wax wanaagan iyo wax umada isku soo dhaweynayo uga sheeki lahaayeen, maxaa yeelay dal waxaa dhisa,qurxiya, wanaagiisa dunida gaarsiiya waa dadkiisa.hayeeshee hadaanu dib
ugu laabano magaalada aanu dooneyno in aanu maanta ka hadalno waa Baladweyne magaaladii magacayada badan ee qurqurxan ay u biixyeen abwaaniin badan kuna luqeeyeen fanaaniin badan oo Soomaalliyeed.Baladweyne waa magaalo ku taalo goob istiraatiijka ah,ahna magaalo isku xirta guud ahaan dalka oo dhan kuna taala halbowlaha dalka Soomaaliya.
Marka laga soo tago in ay shacabka Hiiraan bulshoweynta Soomaaliyeed kala mid yahiin soodhaweynta, marti soorka, furfurnaanta iyo Soomaali jaceylka,hadane magaaladu waa magaalo 3 jeer aad uga baaxad weyn sidii ay aheyd sanado ka hor oo waxaa ku socda koboc aad u baaxad weyn.waxey magaaladu leetahay goobo aad u qurx badan oo leysku yimaado dadkuna ku dhastaan,
bal aanu maanta ku nasano heestii caanka aheyn ee uu horey u tiriyey Abwaanka weyn Hadraawi uuna ku luqeeyey Abwaanka laga daba dhacay berisamaadkii ee aan codkiisa laga dalin Xasan Aden Samater.Soomaaliya Hanoolaato.
Magaalada Baydhabo Janaay2022Maanta iyo mar kale magaaladii caanka aheyd,xadaarada laheyd shacabka Soomaaliyeed u laheyd xasuusta gaarka ah Baydhabo Janaay oo aanu maanta ku soo qaadaneyno qormadeena.hadane guud ahaan dalka Soomaliya marka loo eego sida uu ahaa 10 sano ka hor waxuu hada ku socdaa wadadii horumarka iyo dowlad wanaaga.kedib doorashooyinkii guud ee qaranka ee dhawaan lagu doortay baarlamaanka cusub,kedibna iyaguna doorteen madaxweynahii qaranka,isaguna dalka u kenay R/wasarahii qaranka, dhawaana lagu wado inuu dalku yeesho xukumadii cusbeyd amaba golahii wasiirada.hadane inta aanan guda gelin muhiimada qormadena oo aanu maanta ku soo qaadaneyno magaalada Baydhabo Janaay,hadane waxaa bogaadin mudan mushaarka loo kordhiyey saraakiisha iyo shaaqaalaha rayidka ee ka howl gala hayadda nabad sugida qaranka inagoona mar kale arintaas qormo gooyni ah ka soo diyaarin doona maxaa
yeelay ciidamadu waa halbowlaha bulshada iyo horumarka dalka,hayeeshee bal aanu dib ugu laabano qormooyinkeenii taxanaha inoo ahaa ee aanu shacabka dalkeena maalinba qeyb dalka ka mid ah amaba dhulka ay Soomaalidu kaka nooshahay geeska Africa ku soo qaadan jirnay. magaalada Baydhabo waxey caan ku tahay waxyaabo badan oo markii laga sheekeynayo ay caan ku tahay waxaase jira goobo aad u qurux badan sida Isha Baydhabo hayeeshee sida ay dad badan ku arki karaan sawiradan waxey magaaladu leetahay Biyo Dhac amaba (waterfall).hadiise aanu waxoogaa u qeexno caruurta Soomaalidaa ee qurbaha ku bar baaray afka Soomaaligana hada baranaya Waterfall- waa biyo Wabi amaba qeyb kale oo biyo ah oo ku soo dhacayo dhagax dushii kana imaanayo meel waxoogaa taag ah amaba hadaanu si kale u dhigno- A waterfall is a river or other body of water's steep fall over a rocky.
Baydhabo Janaay marka loo eego 10 kii sano ee ugu danbeeyey dadku waxey aad ugu mashquuleen sidii ay magaalada u dhaafi laheyd magaalooyinka kale ee dalka dhanka horumarka iyadoona magaalada lagu soo kordhiyey goobo ay si sahlan ugu nasan karaan dhalinyarada iyo waxgaradka magalada.shacabku waa shacab sida lagu yaqaano Soomaalida ku wanaagsan soo dhawyenta.
Magaalada waxaa aad ugu laabtay sanadahii danbe qurbajoogta degaanka oo kaalin muuqata ku leh horumarka ka socda degaanka oo dhan,hayeeshee Baydhabo Janaay hada waxey u muuqataa mid ay dadkoodu ku dadaalayaan iney horey u socoto maahane ineysan gadaal u laaban,maamulka iyo shacabkana waxaa ka dhaxeeya masuuliyad wadareed ah in laga wada shaqeeyo horumnarka,bilic soo celinta iyo dib naqshadeynta magaalada oo hada mareysa meel wanaagsan oo laga dhaqaajin karo.Soomaaliya Hanoolaato.
Picture of The Day:-Part Two.Maanta iyo mar kale waa kheybtii labaad ee aanu ku soo qaadaneynay dhulka Soomaali State oo ah degaan ay ku nool yahiin Soomaali la dhihikaro waa wadaniyiin,ahna shacab iyaga iyo maamulkooda isku duuban. Hadaba qeybteenii hore waxaanu ku soo qaadanay dadaalada guud oo ay wadaan madaxweyne Mustafe iyo maamulka degaanka inagoona qeybtaas ku soo qaadanay mashruuc lagu hormarinayo beeraha degaanka amaba dhulka Soomaali Galbeed amaba Soomaali State,kaasi oo qorshahiisu ahaa,yahay amaba noqon doona 100 cagaf cagaf sida aanu qormadeenii hore ku sheegnay.
Hadaba qormadan maanta waxaanu kaka hadleynaa qeybta tacliinta.dhulka dowlad degaanka Soomaalida amaba Somali State waxaa ku yaalo inta badan magaalooyinka waaweyn waxbarshada aas aasiga ah ilaa heer Jaamacadeed inagooga ku soo qaadaneyna maanta jaamacada Jigjiga oo
ku taalo caasimada degaanka,ahna mid ay siweyn sanadahii ugu danbeeyey ka soo aflaxeen arday badan oo maanta ay qaarkood bulshada wax ku soo kordhiyeen iyagoo dib u geliyey degaanka aqoontii iyo maskaxdii caafimaadka qabtay ee ay kaka soo baxeen jahliga una jiheeyeen dhanka tacliinta.
Inagoo aanan halkaan ku soo koobi karin hadane waxaanu shacabweynaha Soomaaliyeed la wadaageynaa mid ka mid ah xafladahii qalin jebinta oo uu qudbad taariikhda gashay ka jeediyey Abwaan aanu aad u jecel nahay xigmadiisa oo lagu casuumay xiligaas Abwaan Laabsalaax.markii aad qudbadiisa dhageysato iyo sida uu dhalinyarada ula hadlayey kedib qormada qeybteeda hoose oo xiiso leh in aad aqriso isku day kedibna daawato muuqaalka ugu danbeeyas markaas ayaad fahmeysaa waxa aanu ka hadleyno oo dhan halka ay iskugu bihyo shubaneyso.
Bal aanu dulmar yar ku sameyno mamulka,shacabka iyo qeybaha ay ka kooban yahiin bulshada degaanka.Somali State waa dhul marka hore ay ka jirto nabadgalyo buuxda oo u sahleysa shacabka iney abuurtaan nolosha aas aasiga ah.Degaanka waxuu soo maray marxalado kala duwan muhiimaduse waa hada halka uu marayo,waxana hogamiye ka ah amaba ka jira maamul ay dadka hogaaminayo u muqdaan kuwo ay ka go'an tahay iney degaanka ka dhigaan midka ugu wanaagsan.
Waxaa madaxweyne ka ah Mudane Mustafe Muxumed Cumar oo badanaa loo garan ogyahay Mustafe Cagjar.maamulka iyo shacabku waa kuwo isku duuban min madaxweyne ilaa kan kabaha baalasha.ciidamadu waa kuwo garab ka helaya shacabkooda oo ciimadu markii ay dagaal galaan dumarku waa kaalinta koowaad iyagoo ka daba sida laxooxda,canjeerada,malawaxa,sabaayada iyo ceeshka hadba sidaad u taqaano.fanaaniinta degaanku sidey u dhan yahiin haduu noqon lahaa Heesaa, qaadaa, mu'alif,musikiiste, mulaxamiiste,abwaanada iyo noockasta oo suugaanta ka mid ah oo loo adeegsado xiliyada nabada iyo farxada amaba xiliyada colaada kama daalaan har iyo habeen waxaasi oo dhana waxa loo sameynayo waa sidii ay dhamaan bulshadu u ilaashan lahaayeen nabadgalyada degaanka.
Si uusan qoraalku inoola dheeraan xili kale oo munaasib ah ayaanu warbixin ka soo diyaarin doona dhinaca qeyraadka dabiicigaa ee uu degaanku leeyahay sida liquefied natural gas (LNG) oo kale amaba waxa afka Soomaaliga lagu yiraahdo Gaaska Dabiicigaa iyo qeyraadka kale.Isku soo duuboo waxaan shacabka Somali State oo ah degaan iyo shacab ay ku fanaan shacabweynaha Somaliyeed u rajeyneynaa in ay degaanka ka dhigi doonaan sida wadanka yar ee Singapore oo kale.Inagoo aanan ka daaleyn in aanu wax badan oo wanaag ah ka qorno dhul ay dad Soomaaliyeed ku nool yahiin oo uu ka jiro wanaag badan oo u baahan in shacabka Soomaaliyeed dal iyo dibadba ogaadaan waxaanu leenahay Guusha dhabta ah waa nabada oo la xajisto si ubadka soo korayo iyo kuwa dhana doono u helaan nolol ka qurux badan mida laga dhaxlo burburka, ismaqal la'aanta iyo fowdada. Soomaaliya Hanoolaato meelkasta oo ay kaka nool yahiin geeska Africa iyo dunida dacaladeeda.
Egypt-Somalia 2022-Bal horta waxoogaa inta aanan qormo xiiso leh ka soo diyaarin safarka madaxweynaha Soomaaliya iyo xiriirka taariikhigaa ee Soomaaliya iyo Masar ka dhaxeeyey,ka dhaxeeya, kana dhaxeyn doono inta uu aadane ku nool yahay dunidan waxaad marka hore taabata halka ay ku qoran tahay watch Video,kedib ayaan isku soo laabaneynaa.Hadii aad qoraal ahaan u arki jirtay Hal ku dhigii caanka noqday ee Madaxweyne Xasan Sheikh ee Soomaali Heshiis ah Dunidana Heshiis la ah isagii oo aan fasiraad u baahneyn waa safarkaan.
Picture of The Day-Sawirka maanta oo aanu ku sooqaadaneyno hogaamiyaha da'da yar amaba madaxweynaha Ismaamulka Soomaalida ( Somali State) Mudane Mustafa Muhumed Omar oo ay bulshadu u taqaano Mustafe Cagjar.Madaxweyne Mustafe ayaa tan iyo markii loo doortay hogaanka
sare ee Stateka Soomaalida ee marka magaciisa la soo gaabiyo loo yaqaano DDS ayaa wax badan ka qabtay dhinacyo kala duwan oo ay bulshadu aad ugu baahneyd isagoona wado qorshe mashruuc aad u soo jiitaybulshada deganka oo ilaa boqol cagaf wax looga qabano horumarinta beeraha degaanka Soomaaliya.Hadaba inagoo aad ugu faraxsan horumarka kala duwan ee ka socda degaanka iyo shacabka iyo maamulka oo siweyn iskugu tashaday sidii arimaha muhiimka u ah bulshada wax looga qaban lahaa
iyagoona si dhaw u wada shqeeyaan guud ahaan maamul iyo shacaba ayaanu maanta ugu talo galnay in aanu shacab weynaha Soomaaliyeed la wadaagno kulana nasano dhaantadan ay ku luqeynayaan kuna ciyaarayaan dhalinta amaba xidigaha Dhaqanka Jigjigo.
Summit of EAC Heads of State commit to revitalize the bloc's Common Market,East African Community Headquarters, Arusha, Tanzania, 21st July, 2022The Summit of EAC Heads of State have reaffirmed their commitment to implementing the EAC Common Market Protocol. The Summit that met physically for the first time in three years noted that the Common Market was the best way to increase intra-regional trade and spur economic growth in the region.
Arbaco,july 13,2022-Maanta iyo mar kale barnaamijkii ciyaaraha iyo Orodyahankii loo caal waayey dunidana ka dhigay wacdaha.Ninkani dhalinyarada ah ee ay Boqorada Ingiriiska u bixisay "Sir Mohamed" Waxaase aad inoo soo jiitay kartida,geesinimada,daacadnimada,hal adeyga wiil yar oo uusan waalidkii la socon dalka Ingiriiskana lagu geeyey qaab Tahriibin ah kedibna intuu ka soo bilaabay nolosha meeshii ugu hooseysay oo ah waalid la,aan dadaal dheer kedib intuu dunida wacdaro ka dhigay ugu danbeyn noloshiisa oo run ah la wadaagay bulshada caalamka.Waxaan dhihi karnaa Maxamed Farax amahadaanu ugu yeerno magaciisa Cusub Xusen oo ah sida uu sheegay kii ay ula baxeen waalidkiis hadane waa shaqsi ku dayasho mudan .
Hadaba inoo ka mid ah dadka sida weyn u xiiseeya ciyaaraha amaba tartamada uu ka qeybgalo Mohamed Farax midba mida kale wey ka xiiso badan yahiin waxaanse aad dhawr jeer u daawanay ciyaartaan taasi oo markii uu guuleystay garoonkii lagu qabanayey ee ku yaalay magaalada London uu halmar gariiray sawaxanka,iyadoo ay xaaskiisa oo markaasi cusleyd iyo geber uu dhalay ay gudaha barxadii lagu ordayey ugu yimaadeen taasi oo aad u farxad gelisay laacibkan dhanka Orodka dunida taariikhda ka galay ee Mohmaed Farah.Daawasho Wacan oo Click Here.
Sabti,July 9,2022-Madaxweynaha Jamhuurida Federalka Soomaaliya Mudane Xasan Sheekh Maxamuud oo ay maanta isaga iyo R/wasaaraha dalka Mudane Xamza Cabdi Bare kula dukadeen salaadii ciida kumanaan kun oo shacabka Soomaaliyeed iyo masuuliyiin kale ah ayaa u amba baxay dalka Eriteria halkaasi oo uu mudada uu joogo kula kulmi doono dhigiisa dalkaas mudane Isaias Afwerki.
Qaarada Africa oo ka mid ah Qaaradaha ay ku nool yahin dadka ugu farxada badan marka loo eego dunidan aanu ku nool nahay dadka ugu saboolsan ayaa ugu farxad badan.
Jimco, May 27, 2022- Inagoo ka nasaneyna hadba beenta siyaasadeed ee maanta ka jirta dunidan aanu kunool nahay siiba dalka Soomaaliya oo ay madaxdoodu hadba kii xafiiska yimaado uu shacabka u jeediyo qudbado isku mid ah oo ay markii uu xafiiska baneynayo aysan jirin wax ka hir gala badnaa markastana shacabka uun yahiin kuwa beenta lagu socodsiiyo 4tii sanoba mar inagoona markasta keydina hadba qudbadaha ay jeediyaan madaxda Africa siiba kuwa Soomaalida oo ay shacabkodu ku soo jireen mudo ka badan 30 sano oo colaado ah, hadane qormadeena maanta waxaanu ku soo qaadaneynaa halka ay qaarada Africa shacabkeedu kaka jiraan farxada dunida iyadoo ay badankood ku gadaaman tahay daruufo adag iyo nolol u badan mida loogu yeero saboolnimada amaba faqriga.
Daraasaad horu dhac ah ayaa muujinaya in ay shacabka qaarada Africa ka mid yahiin dadka ugu farxada badan ee ku nool dunida.Hadaba waxaanu maanta ku nasaneynaa hees qurux badan oo ay ku ciyarayaan caruurta qaarada Africa ku nool qaarkood.Daawasho Wacan.
Diego Armando Maradona - When Football Becomes Art, Skills, Goals, Dribbles Argentinos
Juniors, Boca Juniors, Barcelona, Napoli, Sevilla, Newell's, Argentina.
_8hpsdg9svlvc.jpg)
_1kw0keo6q0kbg.jpg)
