We collect basic website visitor information on this website and store it in cookies. We also utilize Google Analytics to track page view information to assist us in improving our website.
We collect basic website visitor information on this website and store it in cookies. We also utilize Google Analytics to track page view information to assist us in improving our website.
Somalia, Africa, Middle East and Around the Global-Maalintu waa JImco,Bishu waa Luuliyo Taariikhdu 4,sanadku waa 2025-Qeybtaan waa soo koobida hadafka guud ee Gurmad Qaran. Hordhaca 1-Dhaqdhaqaaqa Gurmad Qaran. 2-Sababaha loo aasaasay Gurmad Qaran.3-Hadafka Gurmad Qaran.4-Himilooyinka Gurmad Qaran.5-Saamaynta taban oo ay yeesheen caqabadaha dalka ka jira.6-Xal iyo tallooyin.7-Tubta xal waara iyo ugu danbeyn Magacyada Muwaadinta Soomaaliyeed ee aas aasay Gurmad Qaran dhamaan qodobadan midkasta waxey u qeexeen si waafi ah oo la fahmi karo oo anau qeyba mar shacbaka la wadaagi doono inago qodobkasta ku soo beegeyna xili munaasib ah, dhamaan qodobada waxaa ka muuqato marka wadan ku soo jiray mudo fowdo iyo qalalaso dib loogu istaajiyo dowlad nimadiisii weliba inta garaneysa hanaanka dowligaa sida uu u shaqeeyo amaba hadiiba ay jirto dad Somaaliyeed oo garanaya waxa loogu yeeri karo dowlad Soomaaliyeed oo shaqeysa iyo qodobo kale oo muhiim ah u ah dalka iyo dadka Soomaaliyeed kuan soo aadey waqtigii loo baahnaa.
1.Ass Aasayaasha Dr. Axmed Sharif Cabaas 2. Cabdiraxmaan Daahir Cusmaan 3. Abuukar Cabdow Carmaan 4. Axmed Cabaas Axmed 5. Cali Xaaji Warsame 6. Caasha Geelle Diiriye 7. Cabdikariim Cabdilraxmaan Xaaji Xasan 8. Dr. Aweys Cumar Maxamuud 9.Dayib Sheekh Axmed 10.Mohamed Abshir Faatax 11. Wiilo Cabdulle Cusman 12.Saynab Xasan. hayeshee, halkeedii kala sii qabso qoraaladii hore ee aanu qeybta hoose bulshada Somaliyed kula
wadaagnay,waxaase la dhihi karaa waa dad siweyn u diyaarsan dhankasta waxaana fahmi kara inat nidaam dowli ah garaneysa. Waxaan qeybteenii hor ku soo qaadanay wareysigii uu bixiyey Mudane Aw Daahir oo si fiicana u faah faahiyey madasha Gurmad Qaran oo aanu qeybtaan
kusoo koobyno sida ka muuqata qormada qeybteeda hoose oo anu soraacin doono muwadiniintas Soomaliyeed sawiradooda ,hayeeshee,waxaa aad inoo soo jiitay warmurtiyeedkoodii
koowaad iyo sida u yahin dad aad u diyaarsan marka loo eego xaalada uu dalkeena ku sugan yahay siyaasad ahaan, dhaqaalo ahaan, iyo marka laga hadlayo hanaan dowli ah sida uu u shaqeyo ka sokow inagu dhamanatood dadkaani ma garaneyno waxaase si weyn uu wleiba mug leh inta bogaan maareysa soo jiitay sida ay u yahiin waxa afka qalaad lagu yiraaho (Well articulated) oo micanhu aan ula jeedno expressed clearly and effectively, Sida ay qormada iyo waresiga markii anau isku eegnay isku waafaqayan amaba hadaanu si kale u dhigno
either speech or writing, waa arin aad inoo cajabisay ahna midii ay Soomaliweyn maanta u baahnaayeen waqtigan adag ee uu dalku ku jiro.hayeeshee qormadii aanu soo koobnay bal horta aanu iskula nasano
Soomaaliya iyo Maanta amaba hadaanu si kale u dhigno mar kale iyo dalkeenii hooyo- Wareysi xiiso leh oo uu bixiyey Wasiirkii hore ee Waxbarashada Dr Cabdiraxman Daahir Cismaan oo ka hadlayey arimo dhawr ah oo quseya dalkena hooyo iyo dadkena Somaliyeed,
wadankii quruxda badnaa beri samaadkii , wadankii asturi jiray ceebaha Soomaalida mid baahan iyo dhergan,mid waalan iyo mid fiyoow, dalkii ay Soomaalidii hore iyo aduunyadu ugu yeeri jireen dhulkii Uduga,ayaa waxaa dhanka kale wareysiga ka muuqata uu Mr Osman in aqoonyahno Soomaliyeed , indheergarad amaba dad Soomalaiyeed oo loo qaateen ah ay
curiyeen amaba si horudhac ah u soo saareen Madal la baxday Gurmad Qaran,maadaama uu dlakii Soomaaliya aadey doorasho marba marka ka danbeysana loo dhawaanayo xiligii doorashada oo aan indhaha laga qabsan karin dalkun ayeelanayo madaxdii mustaqbalka dalka hogaamin laheyd.hayeeshee wareysigan oo kale waa mid ka mid ah wareysiyada dalkena iyo daldeeena anfacayo.la soco wararkeena danbe iyo wararkii joogtad ainoogu socday oo halkeedii inooga sii soconaya.
Markaan oo kale waxaa reer Hiiraanka amaba Soomaalida kale loo shidaa heesta uu ku luqeeyo Fanaanka Da'da yar ee wadanigaa Da'ud Xanfar iyo heestii Dhulka Hooyadey waan Jeclahay.
Markii aad heestaan daawato waxaad ka soo aadaa qormada hoose kedibna heesta aan ka dhicin ee uu ku luqeeyo Abwaan,marna Fanaan,marna waaya arag wax badan u soo joogay kana tilmaamnaa fanaaniintii Soomaaliyeed ee Cabdalla Yusuf Hanuuniye iyo heestii "Indhaha Ciida iika daa, adigaan ifka kuugu jecelahay ee yaaney ku arki weyn"
heesta waa macquul in qof dumar ah loo qaaday ,laakinse inagu calanka iyo wadankeena inuu ka tujumayo miraheeda ayaan u dooranay bal aanu labada heesood iskula nasano micnahu hadaan reer Hiiraan u hibeynay Soomaali oo dhan in aanu u hibeynay ayey inooga dhigan tahay, Xildhibaankii reer Hiiraan Maalik Cabdalla maxuu yiri "War Nimankii sidey noola dagaalayeen hada Af qali ah ayey la yimaadeen" ku lahaa saan u qosleynay,yacni beenta ay dalka Soomaaliya ku joogan ayuu ka hadlayey, nimankaan reer Hiiraankaa bil xaqiiqo dalkaan iyagow ka dhiman waayey kualhaa mid had ak ahor argagixisada la soo shaqeystay oo hada iskaka baxay
Somalia, Africa, East Africa and Around the world-On Tuesday July 1,2025-Maalintu waa Talaado, Taariikhu waa koowda bisha Luuliyo sanadku waa 2025, Waxan maanta qormadena aanu ciwaanka uga dhignay sawirka maanta ku soo qaadaneynaa qormo aad u xiiso badneyd ee uu markii argagixsada lagu jabiyey dagaladii ugu danbeyey siiba kii Berayabal uu qormada ka muuqata dusha sare ka qorey,taas oo xiligaas gaartay caalamka. weliba qormada oo ku qoran afka qalaad siduu u sheegay ayey waxkasta u dhaceen.Waxaa taas ka daran ragii argagixisada lacagta uga cunay magaalo hebel ayaan idiin geyneynaa labo ka mid ah dalka
waa iskaka tageen,maxaa yeelay xoogaa ayaa inta laga qaato kedibna Macawisleyda la leeyahay ka shaqeysta dadkuna ma fahmi karan jabka argagixiso ka soo gaara Hiiraan,
waa wajiyo badan yahay nimankan reer Hiiraanka anagaa hada idiin leh garab argagisada ka mid ah aya la shaqeysa Macawisleyda oo xogta dhan soo siiya ka hor inteysan ciidanka dowlada maqalin, heesta Indhaha ciida iika daay marki aad dhageysto qormada kala si qabso halkii ay joogtay
waana waxa ay dad badan u maqli la yahiin in Hiiraan laga maqlo argagiso dhaawac ah ayaa la qabtay,maxaa yeelay argagixisada kale ee telefonka ka soo daba direysa ee doney sa in Hiiraan lagu dilo ee soo shirqooleysa ma doonayaan iney cid aan Macawisley aheyn u gacan galaan,waana waxii dhawaan loogu dilay Hiiraan saraakiishii badneyd ee argagixisada.
Arinta kale ee xiisaha leh waa Macawisleyda in aysan qorin wax la yiraahdo news hebel ayaa dagaalka wax ka qorey iyo argagixiso ayaa meshas soo gashay amaba ka baxday dagalkoda waa waqtiyeysan yahay xitaa lama maqlo sida uu u kala horeyo iyo xiliga ay qaadayaan, waxa markasta is daaliya waa isla iyaga argagixisadaa iyo kuwa ay hadba wada shaqeystan ,marka dhibaatadu waxey heysato waa kuwa ay wada shaqeystaan iyo iyaga oo kaliya oo markii ay waxogaa dhaqalo ah ka qaataan intey been u sheegaan hadane habeen madow dalka iskaka taga, intey meel ciidan badan joogo afka u geliyaan maxaa yeelay qofkasta ayey horey u soo dhibeen argagixisadu qofkii fursad ku helo xitaa haduu horey ula soo shaqeyeyna markii ay arinku Hiiraan noqoto si kasta oo loo dili karo ayaa loo dilaa horta intaas adigoo Soomaali ah ma fahantay.
Reer Hiiraanka gaar ahaan reerka la yiraahdo Xawaadlaha walaahi waa ku baashaalaan markii ay akraan shaqisyaad argagixisada la shaqeysato oo mediyaha ka qeyl qeliyo haduu yahay Soomaali kale qof kale oo Xawaadle ah ayaa inta facebook u soo furto iska dhigo inuu ka soo horjeedo argagixisada kedibna qofkaas ayey isku dayaan iney luuqa u soo galaan, kedibna maxaa dhaca waxey halkaas ku ogaadaan reerkasta oo Somali ah inta argagixisada la shaqeysato kedibna halmar ayaa si hoose inta leysku wareysto la yiraahdaa kuwa halkaas ku jiro hada haleyska dhaafo ilaa ay ka soo aruurayaan, xitaa waa loo baneeyaa ilaa ay si fiican u soo galaan gudaha Hiiraan halka degaano badan oo dalka ka mid ah dadku kaba baqayaan iney iska celiyaan argagixisada,sababta oo koobana anagaa idiin shegeyna waxa ay reer Hiiraan uga duwan yahiin Soomaali badan oo deris la ah.1-Soomaalida qaarkood iyo argagixiso waxaa iskugu darsan ganacsi.
2-Aduunyada waxaa lagu dagaalo waa kalsooni kalsoonida ayaana wax kasta oo hanti laheysto iyo waxkasta oo hub la heysto ka muhiimsan ,saqiir Xawaadlaa oo maanta xitaa hal daqiiqo intuu meel is taago ay ku jirto cabsi argagixiso armey ku dishaa filamkaaas dhawr sano ka horna halkaan ayaan idiinku soo qornay hadana waan idiinku celineynaa sidaan xaalada Hiiraan iyo Soomaaliya uga warheyno amaba xaqiiqada ula socono wey yar tahay mediyaha huwan magaca Hiiraan oo sidaas ula socda ma jiro, inagu bulshada xaqiiqada ayaan kala hadalnaa meeshaas Hiiraan la yiraahdo argagixiso waa ku jabtay weliba ciidanka cuntada ay cunaan Macawisleyda Hiiraan Hilib yacni xoolahii hore oo aan ka dhamaan ayey kuwo kale soo gaartaa ,waana waxa uu qoralka Mr Waare ugu leeyahay dadku waxey u dagaalayaan waa gobanimadooda.
Waxaanse bogadineynaa si weliba ay ku jirto gobanimo, dadnimo iyo sharaf saqiir iyo kabiir shacabweynaha Soomaaliyeed ka sokow kuwa Hiiraan ka sokow kuwa beesha Xawaadle iyo Soomaalida kale ee damiirka leh ee ugu yaraan dadnimada muujiyey, weliba
waxaan idiin xaqiijineynaa argagixisada kuwo badan oo ka mid ah maalinkasta ayey la soo xariiraan wax garadka beeshaan iyagoo ka dalbanayo heshiis ,laakinse kuwa Hiiraan loo soo diro waa kuwo loogu talo galay oo dano siyaasadeed laga leeyahay in halkaas lagu laayo weliba qarkood intey gobolo kale isku soo dagalaan argagixisada dhaxdooda ayey markii Hiiraan lasoo gaaro iskaka kala faa'ideystan, war dagaalkaan Hiiraan ee socda 4ta sano rag Xawaadlaa ayaa ku siyaasad waayey oo aan rajo laga qabin inuu mar danbe kursi siyasadeed ka soo helo Hiiraan adinka wax kale ayaadba Somaali hadaad tahiin isku mashqulineysaane,
arinka sidaad moodeen iyo wax u dhaw maahan argagixiso Hiiraan waa lagu abaahiyey ,bacrimiyey amaba hadaan si kale u dhigno lagu kufsaday kuwa mediyaha qaabka cabsidaa uga xayeysiiyana dhibaatada ay deeeganadooda iyo qabiiladooda u geysato iyo wax u dhaw xitaa uma geystaan kuwa Hiiraan amaba qabiilka dagaalka dhabta ah ay kula jiraan ee dhulkooda ka difaacdo.
War Helaa talo hela ,waa muhiim in aanu shacab keena Soomaliyeed dhinacyo kala duwan wax ka tusino si ay wax badan uga noqdaan xog ogaal iyo iney kala bartaan qiyaali iyo xaqiiqo faraqa u dhaxeeya.
Somalia ,Africa, East Africa and Around the World,OnTuesday,July 1,2025-waxaa halkeedii inoog asii socda wararkenii taxanaha inoo ahaa,waxanse marka hore isla aadeynaa Kowada Luuliyo iyo Soomaalida maanta nool amaba Soomaaliya-Ma hubno in aanu halkan uga ham balyeyneyno wadan la yiraahdo Soomaaliya oo dhab ahaan u jira,waxaanse hubnaa dad la yiraahdo Somali,marka aanu dib u milicsano wadankii aanu ku soo barbaarnay,ku dhalanay, ku dhaqanay,waalidka wanagsanaa,tarbiyada wanagsanaa, nolosha wanaagsanaa, cimilada wanaagsanaa, dumarka, gebdhaha,hablaha amaba hadaanu si kale u dhigno hablaha qur qurxoon ee wanaagsanaa,sidoo kale dalkii ka koobnaa amaba lahaa dad ku nool geeska Afrika lana yiraahdo Soomaali iyo duunyo ka kooban Geel, Lo iyo Ari, ayna soo raaceysay ugaarta duurjoogta ah,hayeeshee wacyiga lagu jiro hadaan bal waxoogaa isku dayno bal in aanu ka hadalno (1da Luuliyo)!!
Waxaan si gobanimo leh oo ay ku jirto geesinimo, dadnimo, daacadnimo iyo kalsooni ay ka muuqato Soomaalinimo halkaan ugu hambaleyneynaa 1- Hooyada iyo dhalaanka Somaliyed.
1- Ciidanka Qalabka sida qeybahooda kala duwan kuwii hore,kuwii dhexe iyo kuwa haatan jooga iyo kuwa imaan doona mustaqbalka ee gesiyasha ah ee xoga dalka kuwooda daacada u soo ahaa dalka iyo dadka,ahaana doona mustaqbalka.3- Waxaan sidoo kale halkaan uga habmalyeyneynaa geesiyaasha, Sooma jeestayaasha , gartida iyo geesinimada uu aqliga bini'aadamku galeyn isku darsaday ee loo garan ogyahay Ciidanka Macawisleyda amaba ciidanka deegaanka ee jabka aadka u xun gaarsiiyey argagixisada ahd aku soo koobmay kaliya dacaayad ee meelkasta ku jabay.Intaas oo leysku daray oo marka qoraal ahaan loo soo koobo noqoneyso ( Soomaaliya Hanoolaato).War Helaa Talo Hela,la soco wararkeena danbe kwyoodii taxanaha inoo ahaa oo halkeedii inooga sii soconayo.
Somalia,Africa,Middle East And Around the world,On Tuesday,July,1,2025-Iyadoo ay halkedii inooga sii socon doonaan wararkeenii murashaxiinta Somalida maadama uu dalkeenii aadey doorashadii madaxtinimada Somaaliya ee lagu sodoranayey m/weynahii iyo dowladii
cusbeyd ee dalka hogaamin laheyd,waxaan qormadan oo aanu Somaaliweyn ugu talo galnay hadane ku hal qabsaneynaa shacabka Somaliyed ee ku nool deganda Dowlada SSC Khatumo
iyadoona ay muhiimadu tahay si qaas ah in aanu waxoogaa waxa dalka ka socda u dulmarno Garadada amaba Isimada SSC oo ah marjaca rasmigaa ee uu maamulkas ku taagan yahay amaba dhisan yahay maadaama uu qofka siyaasigaa meelba mar u sabeyn karo laakiinse Garaadada amaba Isimadu yahiin indhaha bulshada.
iyadoo qormadan ku fahmi doona xaqiiqada ka jirta dalka Soomaaliya ka sokow ay ku baran doonaan wax badan maadaama ay bulshada Hiiraan markii laga hadlayo dowlada uu fadhigeedu yahay Mogdishu ay iyagu ka fog yahiin laakiinse
reer Hiiraan ka bartaan wax badan oo ay ka faa'ideen siyaasada Somaliya iyo dagaalka argagixisada Soomaaliya ee lagu jabiyey dhulweynaha Hiiraan State.
Si aad qormadan u fahanto ujeedadeena dhan waa in aanu dhinacyo kala duwan wax idiinka tusino sida aad ku aragtaan dhismaha Garoonka diyaaradaha magaalada Baladweyne ee loo garan ogyahay Garoonka diyaardaha Ugaas Khaliif magaalada uu ku yaalo mudo 34 sano ah tan iyo burbrukii dowladii dhexe waxii ka danbeeyey waxaa gudomiyaal gobol ka
soo noqday rag dhamaantood ilmo adeero ahaa ,laak inta garaneysay maamul dowladeed iyo sida uu u shaqeeyo ka sokow ma ahan kuwo aqrin karay wacyiga siyaasadeed ee dalka ka jiray iyo heerarkii kala duwanaa ee la soo maray waxuuna midkasta geeriyooday amaba xafiiska baneeyey isgaoo bulshada ugu liita amaba siyaasada Hiiraan uga baxay sida ugu qaabka daran bulshaduna naceen.
Ayaa maalin maalmaha ka mid ah nin dhalinyaro ah oo dalka dibadiisa ka yimid oo reer Hiiraan ah ayaa qaadan waayey magaladii Baladweyne ee dalka Soomaaliya looga yaqiinay beri samaadkii Kulmiso ee kulmin jirtay Soomaali oo idil kuna tiilay halbowlaha dalka ayaa leh garoon iyo wado caro ah oo loogu yeero dhabaha diyaaradaha ,waxuuna markaas kedib go'aan saday inuu garoonka bal marka hore wax kale haba la gaaree u dhiso terminal ugu yaraan dadka dhoofayo iyo midka soo degayo ku sii nastaan.
Markii uu dhismahii bilaa bay ayaa shaqsiyaad masuuliyad kala duwan sheeganayo oo aysan jirin cid soo dooratay una shaqeeya dad aan reer Hiiraan aheyn markastana kaliya u jooga halkaas iney lugooyaan shacabka Hiiraan ayaa iskudayey inuu dhismahii sida is xilqaanka ah ku yimid hor istaago isagoo shaqsiwaa kuwii la doonayey mar hadey masuuliyad sheegayaan iney dhisaan ayaa isku dayeya iney hor istaagaan horumarkaas danta guud ah.Kedibna maxaa dhacay ninkii dhalinyarada ahaa ayaa yiri fartii aad doontaan qora hadii aad adinka nolosha dunida aysan qiimo idiinku fadhiyin dadkeenu waxey mudan yahiin horumar intaan ka balaaran waxuuna ku adkeystay inuu dhiso .
Sheekada si aad u fahantaan halka ay u dhamaneyso halkaan kala qabsada hada ayaan si fiican u gudagleynaaye.kedibna maxaa dhacay?. Waxaa dhacday iney hub soo qaateen kuwi masuuliyada sheeganayey,laakiinse u badnaa reer miyi dhar magaalo xiran oo magaalo soo galay waxii ka danbeeyey burburkii weliba waxaa jiro dad burburkii kedib magaalo soo galay oo kuwaan aanu ka haleyno dhaamay kuna noolaa meelo badan oo dalka ka mid ah laakinse markii ay noqoto sida bulsho loo hogaamiyo waxaa jiro wax farac ah oo aan dadka qaarkii looguba talo gelin waana meesha uu dhibta ugu badan ka yimid bulshada Hiiraane ka
heysatay waqti aad u badan,Hayeeshee,waxuuna isagiina ninkii dhalinyarada ahaa gudo galay isagoo aan u jixin jixin shaqadiisii waxuuna dhisay terminalka aad hada aragtaan, weli waxaa caro ah wadadii ay diyaaradaha ku ordayeen mustaqbalka dhawana iyadoo aan waxbo laga weydiin hadba kuwa markaasi masuuliyada iska sheegan jireen ayaa la dhisayaa sawirada aanu halkan soo dhignay waxaa ku jira mid ay ku qoran tahay dhismaha garonka
diyaaradaha Ugaas Khalif oo ku qoran farta baluugaa waa warqad la daabacay dhawrkii sanoba mar hayadaha gargaarka looga cuno lacag.
Wadankaas dowlad ayuu leeyahay iyo ma leh maba ahan ujeedku ee waa bulshada dadka hogaaminayo hadeysan xoolaha waxbo dhaamin sida ay u fikirayaan waqti leyskakama lumiyo ka hadalkooda iyo weliba in xitaa magacyadooda la xuso maxaa yeelay halka ay bulshada kaka jiraan ayaadba ka tusaale qaadan kartaan,waxanse qormadan idiinku so bandhignay waa muhiimadu in uusan ninka dhalinyaradaa ee xiligaas dhisayey dhismahas uusan wax xil ah heynin,maxaase dhacay markii la soo gaaray doorashadii xildhibaada ee lagu dooraney magaalada Baladwyene waxuu noqday xidlhibaan weliba waxuu ka guuley so tay nin uu watay ninkii doonayey inuu dhismaha garoonka is hortaago ayuu kursiga kaka
guleystay kii la watay iyo kii wax watayba dhulkaa lala jaray ,hada waa xildhibaan waxuuna hada oo aanu wax qoreyno ku sugan yahay ninkii garoonkaan dadk au dhisay furumaha hore ee dagaalka ka socda dhulka Hiiraan ee lagu jabiyey argagixisada kii xiligaas is hortaageyey dhismaha garoonkana waxuu isagoo la shaqeysto argagixisada ku sugan yahay Mogdishu oo uu hotel u degan yahay kuwii telefonada ku hagi jiray ,labadaas qof ma isku damiirbaa mise isku dadnimobaa, hadiise aad tahay muwadin Soomaaliyeed oo hoganka dalka haya xukumadaada ma waxaad ku soo deri laheyd midka gurigiisa qurxiya oo kaliya iney ka suuroobi karto inuu dalkana inoo qurxiyo mise hadaadan nidaam dowli ah dooneyn waxaad keeni laheyd midka dadkiisa lugooynayo oo dal iyo dadna waxbo ugu fadhiyin,ninkase isago o anan wax xil ah heynin ku dhiiraday inuu dadkiisa u dhiso garoon isagoo is xilqaamay hadii uu xil sare ka hayo dalkiisana sow dowlada uma sahlanaaneyso inuu shacabkiisa iyo degaankiisa ku soo xiro halkii kuwo badan ka shaqeeyaan amaba ku shaqeeyaan maskax aan dooda aheyn?.Jawabta idinkaan idiin deynay.
Hadaan se xaqiiqada inta aanan muhiimada aanu halkan u soo gelinay sawirka Garaadada dowlada SSC oo aanu qormadan u soo qaadanay sawirada aad aragtaan waa magaalada Baladweyne dhalinyaradu magaalo kasta oo Hiiraan ka mid ah waxaa uga socda ciyaaro iyagaa is maalgeliya,magaalada waxaa ka socda horumar ay sabab u yahiin shacabka iyo qurbajoogta degaanka oo si xoogan u dhistaan dhulka dhaqaalo xoogana soo geliyaan,dadka mudo 4 sano ah dagaalka waariij ah ku soo jiray ,hadane mudo 34 sano ah ay soo hogaam inayeen dad aan ehel u aheyn nidaam iyo maamul hadane sidan dhulkooda u dhisan yahay markii ay Hiiraan State iskugu toosto degaan Soomaaliya ka mid ah oo la tartami doono mudo sanad kedib hadaad noo sii sheegi kartaan waayaha iyo waqtiga ayaa Soomaali kala reebi doona,waxeysa muhiimadeenu tahay aan isla aadno Mogdishu.
Sow dhawr bilood ka hor inta degaankiina yimid wafti uu hogaaminayey R/wasaare Xamse leydiinma dhihin Dowlada SSC Khatumo oo markeedii horea ahaa mamaul jira hadane kuwii Mogdishu joogay saw ma dhihin iyagoo Baladweyne kor maray waanu aqoonsanay markii aad guda galeyseen doorashadii madaxwyenaha iyo mamalka intiisii kale maxey tahay warqada uu soi tuuray Cali Xoosh oo reer Puntland ah ee uu lahay shir ayaa loo qabanayaa shacabk SSC, ma waxey ka hadlayaan sidii aad maxaabiis ula kala wareegi aheydeen Soomaliland oo aad kala baxdeen mise waxey ka hadlayaan SSC Khatumo oo ah dowlad Gobolkeed jira ,mise ruwaayadii Mogdishu tiilay ee aheyd reer Hiiraanow federalka nala fashiliya oo shaqsiyaad reer Hiiraan ah lagu shaqeysan jiray ayaa leydiin keenay idinkana?.War reer SSC sedax sheyba ka barta reer Hiiraan.
1- Waxii Mogdoshu laga sheego dhigtaan intaad gelisaan dhegta kale ka bixiya.2- Dhulka adingaa dhiig u daadiyey oo ka xoreystay kuwii idinka heystay mudo 15 snao ah,ilaa ay ciil u geeriyoodeen aqoonyahano aanu ka xusi karno Cali Khalif iyo Fanaanadii Qaranka Sado Cali Warsame,hadey kuna Islaamto kuna Gaalowdo dhul iyo qeyraad idiinku filan waad heysataan ee degaankiina soo xirta labada mamaul ee dhinacyada idiinka jirana deris wanaag kula noolaada kii doonayo kii aan dooneyna xaniyahaada fuul dhaha isagaa siduu u qeyl qelinayo iska aamusi doona, yaan mar danbe shacabkiina iyo degankiina lagu ciyaarin doorashadiina markii aad qabsaneysaan ku dadaala in aad doorataan qof aan laga xakumin meel degaankiina ka baxsan adinkaba qof kale o degaan kale ku nool idiinkama yeelayo in aad maamushaan maxaa adinka uga yeeleysaan sow aqli daro maahan,yaadse aqoonsi uga baahan tahiin hada bal eek kuwa magaca Soomaaliya dhaqaalaha adunyada kaka aruursada ee Mogdishu jooga inat ay reer Hiiraan heystaan maanta ma heystaan?.
Jawaabta oo kooban waa maya o reer Hiiraan dad degan oo dhul balaaran iyo qeyraad isku dheeli tiran heysta waaye,kaliyana sugaya hogaamiye u maareya oo garanaya baahida dadkiisa iyo degaankiisa ayaa loo dooran doonaa amaba degaanku heli doonaa xili aan fogeyn waxaan fowdada ah ee dalka lagu hayo maba qoraan iyagu,midna ogaada waxaan qormadan idiin raacineynaa qiso yar oo maalintii shaleyto aheyd ka dhacday magaalada Moqokori, waxaa halkaas gaaray nin Mogdishu laga soo diray dhinacna argaixisada kala shaqeysan jiray oo leh war maad argagixisada sida shacabka madaxweynaha ka dhashay ee Adan Yabaal uga baxeen maad uga baxdaan wadankaan lama doonayo in doorasho laga qabto waxaane iney dhamaadaan lama doonayee ,weliba waxuu leeyahay aniga waxaan ka tirsanahay xisbi hebel oo hebelaa i soo diray ninkaas mar kale ayaan magaciisa shacabka la wadaagi doonaa oo ma dooneyno in uu qoraalku inala dheeraado .
Reer SSC warku ma idiin dhacay,mise wax kale oo leydiin bidhaamiyo ayaa jira.deriskiina wax bo idiinkama qaadayo ,laakine weligiin Mogdishu siyaasad taalo ha aaminina ee degaankiina dowlada idiin dhisan ee SSC Khatumo xajista kii ka hor yimaaod danahiina sida reer Hiiraan qiso dhawaan ka dhacday oo waxgaradka deganka inta loo sheegay kuwo bada oo argagixsada ku soo haga degaanka inat leysku yimid ayaa Mindi dhulka laga taagay o la inkaaray waqti yarba kama soo wareegin sidey isku daba galeen wax geeriyooday, wax xilal ay dadkaku dhibi jiren waayeen, wax Hiiraan in ay wax ka noqdaan ka quus tay iyo kuwo hada ku jira tiih iyo jahwareer ayey u kala baxeen,wax kale oo badana jidkey kusoo jiraan oo Hiiraan nolol qurux badan ayaa shacabka u soo bidhaameysa,wleiab dagaalada ka socda seerada u dhaxeysa Hiiraan iyo Sh/dhexe 100% waxaan laguu buun buuniayo ee leydiinak dhigayo in ay argagixiso Hiiraan dib u qabsaneyso ieny qabsadaan iska daaye sidey
ugujabeen Jubba dhexe hadaan looga tabo tagin nasiib ayey leeyahiin,wxaadse qiyaastaa argagixiso ka soo duleyso degaan ay degan yahiin beesha madaxwyenaha hada xafiiska baneynayo adiga xitaa adigoo Soomaali ah aqligaada iyo maskaxdaada ka shaqeysii dad noocaas ah maxey dal iyo dad ku soo kordhin karaan?,Intaas kaliya qormadeen akala baxa,midna ogaada subaxdii markii aad ka soo kacdaan Soomaalidu waa labo nooc qeyb isku maleysa iney dadka Soomaaliyeed mediya ku jahwareerin karto laakinse iyaga lunsan iyo qeyb xaqiiqo ku nool ah adiga xitaa intaad fikirto adigoo Soomaaliya ah yaa dalkaan u soo harayo mid qiyaali ku nool ah iyo mid xaqiiqo ku nool ah.War ciidanka Daraawiishta waa dad qadiyad leh sida Macawisleyda Hiiraan ee si fiican u howlgeliya.
Tusaale- Macawisleyda Hiiraan markii uu qof laga soo diray Mogdishu soo gaaro calaam daha ay ku gartaan waa inuu gawaarida dagaalka intuu isku masawiro dhawr xabo kor u rido kuwii soo diray iyo argagixisada yiraahdo waa i kaas ee i arka in aan joogo meeshii dagaalka,kedibna waxey baaraan waxuu ahan jiray markas kedib intey jihada wax u socaan ka lumiyaan ayuu qofkaas iska soo baxaa isaga iyo kuwii soo dirsadayna sidaas iskula fashilmaan,wana mida keentay guulaha dagaalka argagixisada laga gaaray mudo 4 sano iyo ka badan.Intaas warbixin kooban idiinku filan degaankiina sida uu noqonayo mustaqbalka dad qeyrkaa ah haba kala
hadlin kii kula hadla in aad dalka ka degto hadeysan u qurxaneyna soo quruxso dhaha ,hadey u qurxan yahina uqurxdaas kaka dayda,laakinse nin gurigiisa ay argagixiso hooy u tahay ayaan aqoonsi degaankeyga uga rabaa oo aan dhaegysanayaa qiyaaliga siyaasadeed ee dalka gaar ahaan Mogdishu yaalo madx uu wleiba waqtigii ka dhacay oo bilaawgii iney dib u heshiisin qabtaan inta iska indha tiray hada uu waagu ku baryey,kaliya dadka aad u dooraneysaan hada kedib deganakiina ka fikira qof dadka iyo degaanka uu qiimo ugu fahdiyo oo hal abuur leh oo aan cid kale daba fadhiyin dadaal keediina la yimaada doorta ee joojiya mediyaha aad iskak jawaabeysaan reer Hiiraan miyaad aragteen iaygoo mediya ka qeyl qelinayo,dalka halka uu aadey ayey ogyahiin adinkana sidaas oo kale ka noqda waxa hada socda.War Helaa Talo Hela.
Somalia Presidential Election's-Doorashada Madaxtinimada Soomaaliya ee inagu soo aadan ee uu ololaheedu bilaawday
Somalia presidential elections ,Africa,Middle East and Around The Global,On Sunday,June 29,2025-Waxaan mar kale gudagaleynaa wararkeenii Somaliya kuwoodii ugu muhiimsanaa ee arimaha doorashada maadaama uu dalkii aadey doorashadii madaxtinimada Soomaaliya ee lagu soo dooranayey madaxweynahii iyo xukumadii bulshada Soomaaliyeed hogamain lahaa,dabcan waxii qiyaali siyaasadeed ah sida ay inooga barteen malaayiin Soomaali ah waqti ugum alumin doono maxaa yeelay waxkasta waey iskugu biyo shuban doonaan doorashada aanu ka hadleyno ee madaxtinimada Soomaaliya,maadaama uu dlaku yeelanayo madaxweyne iyo dowlad cusub dhawaan.
Hayeeshee, mar hadaanu doorashada heerka madaxweyne iyo masuuliyiinta dowlada soo socota qeybaheeda kala duwan gudagaleyno maalinba aanu shacabka uga soo qaban doono qeyb horleh inagoo marba siyaabo kala duwan uga hadleyno murashaxiinta Soomaaliyeed oo anu qeyba mar ka soo qadan doono.
Tusaale - Kaba soo qaad hadaan shacabka Soomaliyeed waqti uga lumino qaabkii ay mudo kordhinta ku raadinayeen kooxda uu had awaqtiga ka dhacay oo weliba kala ujedo ah, sidoo kale bal ka waran hadaan waqti idinka lumino qaabkii loogu fashilmay in dalka Soomaaliya oo aatay nidaamka federalka la doonayey in shacabka Soomaaliyeed loo jahwareeriyo si kaliya loo helo mudo kordhin.sidoo kale bal ka waran hadaan waqti idiinka lumino waxa Mogdishu lagu hayo ee ah in ragaan aanu sawriadooda soo qaadanay iyo kuwo kale oo badan oo aanu soo wadno oo muwaadiniin ah qorshe leyska dhaadhiciyey si xafiiska loo siijoogo in la kala ilaaliyo iyadoo la adeegsanayo arimo qabiil.sidoo kale bal ka waran hadaan idiinla hadalno sida mediya badan oo Soomaalidaa ee ay maamulaan dhalinyaro qaarkoodba dadkii lahan jiray markii ay dhinten amaba kuwo badan oo nool xitaa maskaxiyan loo mamulo iyagoo aanan kala garaneyn waxa ay shacabka u soo gudbiyaan waxa ay ku helayan iyaga iyo danta ugu jirta oo ay markasta wararka kusoo gudbiyaan kaliya waxoogaa lacag ah amaba waxa aduunka looga yaqaano maalin joog iyo wax la mid ah,iyadoo aysan wax qiimo ah ugu fadhiyin dalkaas quruxda badan ee la yiraahdo Soomaaliya iyo shacabkiisa mudada ku soo jiray jahwareerka siyaasadeed,midka amni, midka dhaqaale iyo midka dib u dhac in ay lugooyo inti horey loo soo maray ugu filan tahay dalkuan uu aaday doorasho weliba 100% aanu hubno ineysan maamuli doonin kuwo badan oo aad hada ugu yeertaan siyaasiyiin.
Waxaase inaga wararkeena ugu muhiimsan doorashada inagu soo aadan ee madaxtinimada Soomaaliya ee dhawaan ka dhaceya dalka Soomaaliya taasi oo lagu soo dooranayo madaxtii qaranka ee dalkaan jihada uu ku socda uga weecin laheyd sida ugu wanaagsan keidb fashil siyaasadeed oo badan oo is xigxiga oo dalkaas shacabkiisa la haray in ka badan 34 sano.
mudo haatan laga joogo,waxaanse mudo dheer kedib mar kale uu dalkeenu u jiheystay doorasho inagu waxaan ka hadleynaa hanaan dowladeed fowdo iyo qiyaali siyaasadeed shacabku horyna inoogama badan hada kedibna warkeedaba daay,aanse ku hormarno musharaxiinta horey waxaan ugu soo hadalnay madaxwyene Farmaajo, R/wasaare Kheyre waxaan ku xijineynaa murashax Dr Abdinuur Shiikh Maxamed oo horey iskugu soo taagay xilkaan ,horan dalka uga soo qabtay xilal kala duwan oo muhiim u ahaa bulshoweynta
Soomaaliyeed waa aqoonyahan kusoo barbaaray nidaam dowladeed, dalka iyo dadkana ay qiimo ugu fadhiyaan,waxuuna ka mid ahaa ,kana mid yahay jiilkii uu dalku wax soo baray waa aqoonyahan af gaaban,fowdada ka jirta dalkana sida ay dadka qaarkood wax ku raadiyaan aan ku raadin waana muwaadin Soomaaliyeed oo aqoonta diinigaa iyoi mida maadigaaba aad ugu dadaalay barashadeeda,waxaan qormooyinkeena soo socda kusoo koobi doonaa arimo dhawr ah oo ka hadlaya musharaxa Dr Abdinuur Shiikh Maxamed inta aana gudagelin musahraxiinta kale iyo sidey iskugu xig xigaan oo anau midkast awaqti munaasib ah uga hadlidoono wararkeena inta aanu ku guda jirno arimaha doorashada oo waqtigeedii la gaaray
ololahina uu si hoose iyo si la fahmi karoba uga bilawday dal iyo dibad.
Fiiro gaar ah- Dad badan oo Soomali ah oo weli ku lunsan siyaasada Soomaaliya waxaan leenahay dalkaan doorahso ayuu u jiheystay madaxweyne xafiiska iska sii joogi karana inuusna jiirn cidkasta waa ogtahay Soomaali badan waxaan leenahay wax badan oo hada socda oo aan lagu timaami karin siyaasad laakisne leydiinka dhigayo shacabka kuwooda aan nidaam dowladeed garaneyn sida uu shaqeeyo waqti haiskak lumina waxkasta oo aad ka maqashan Mogdishu anagaa idiin leh oo yaan filam aad soo daawateen sanad ka hor leydiinku soo celin mar kale oo leydiinka dhigin siyaasad,waxaan halkaan ugu hambaley neynaa shacabweynaha Soomaaliyeed oo uu dalkoodu aaday amaba hadanau si kale u dhigno u jiheystay doorashadii madaxtinimada caalamkuna ogyahay taas inuu dalku aadey doorasho malaayiin Soomaali ahne oo garaneysa faraqa u dhaxeeya qiyaali siyaasadeed iyo xaqiiqo siyaasadna ogyahiin inuu dlakoodu aadey doorasho,marka yeysan ku dhaafin warakrena danbe ee anau maalinba muwaadin Soomaaliyeed uga hadli doono kuwooda murashaxiintaa iyo Soomaalida xilalka kala duwan isku soo taagesa iney dalka ka qabtaan caleema saarkii madaxwyene Axmed Madoobane waanu isla aadi doonaa markii waqtigiisa uu soo dhawado amaba la gaaro kaasi oo ka soo horeeya dorashada m/weynaha Somaliya.
War helaa talo hela warakreena waxaa kale o bar bar socda dowladnimada ay Soomaalidu raadineyso waa mid noocee ah ee shacabka Soomaaliyeed u dhalaneysa doorashada inagu soo aadan ee dalka ka dhaceysa.la soco wararkeena oo weli inoo socda kuna xiga qormadan oo aheyd mid horudhac ah........
Somalia,Africa,Middle East and Around The Global,On Saturday,June 28,2025-Waxaan maanta mar kale isla aadeynaa wararkeenii Soomaaliya iyo doorashadii madaxtinimada iyo wararkii joogtada inoo ahaa,mar hadaanu maalintii JImcaha isla soo nasanay waxaan hadane isla aadeynaa wararka kuwooda ugu muhiimsan,yaa xasuusto sawirkaan kore ee aanu dusha sare kaka qornay Dooda Doorashada madaxtinimada ee 2026,xiligaas yaa is lahaa halka ay hada joogto ayuu dalku soo gari doonaa o sida uu hada doorashada u aadey loo aadi doonaa,halka mediya badan oo Soomaali ah uusan xiligaas aaminsaneyn kaliya ay shacabka u soo qori jireen hadba intey ishoodu qabato,sababtuna maxey tahay?.
Noocii uu doono ha noqdee qofka amaba bulsho caadi ah ha ahaado amaba qof mediyaha ku jiro ha ahaado amaba qof siyaasad aku jira h aahaado,amaba qof siyaasada horey ugu jhiray ha ahaado amaba qof hada kedib geli doono ha ahaado ,marba haduu qofkaasi rag iyo dumar midkoodba yahay oo uu ku jahwareersan yahay waxa markaasi socda ma qiimeyn karo waxii la soo maray iyo waxa soo socda midkoodna sidaasi daraadeed mar haduu dalkii aadey doorasho qiaaligi badnaa ee lagu haye Mogdishuna uu meesha ka baxay,qormada waxaad kala qabsataa hlkaan.
Weliba ku darsoo malaayiinta muwaadinta Soomaalidaa ee ku kal nool gudaha dalka iyo caalamka amab adhulka loo garan ogtahay geeska Afrika ee ay degaan qowmiyada Soomaalida uma baahano in maanta loogu soo cel celiyo same story.
Tusaale- dhawaan caalamka waxaa ka kala hdacay labo shir mid waxaa la yiri waxaa iskugu yimid Gole la yiraahdo OIC oo ka dhacay Istanbul waana shir ay iskugu yimaadeen ururu la sheegay iney ku mideysan yahiin dundia Islaamka,midna waxaa iskugu yimid wadamada ku bahoobay Nato waxuuna ka dhacay wadanka Holland kii Istanbul miyaad aragteen inagoo xitaa hal daqiiqo waqti ku luminay,laakisne kii ka dhacay Holland madaxdii iskugu timid waanu soo gelinay halkaan,sababta ma taqaanaan kuwaan OIC hadey shiraan iyo hadeysan shirinba wax ay dundia ka bedeli karaan amaab wax ay soo saaraan oo wax weyn ka bedelaya nolosha dunida ma jiraan marka waxaan been u sheegeynaa dhalinta soo koreysa ee bogaan ku tixcan in anau dhahno halkaas aya lagu shiray waxaana ka soo baxay waxaas iyo waxaas,wx aad ogtahay halka ay ku danbeyneyso natiijadeeda.
Laakinse dhinacii kale waxii ay iskugu yimaadeen oo ay iney kulmana keenay xitaa waqtiga ha dheeraado wey meel marinyaan, waana faraqa u dhaxeeya xaqiiqo iyo qiyaali.taas waxaa la mid ah dadbaa maalmahi tagay sawiro inooga soo dirayey Mogdishu iyo Djabouti iyagoo leh waa malmahii xoriyada,Soomaaliya garanay wax loo dabaal dego maba jiraan oo waxaas waxaanu u naqaanaa waan ordiweynay ee aanu cararno,laakisne Jabouti maxaan iyada qudheeda waqti u gelin weynay ka hadalkeeda,maba ku dheeraaneynee dadkii inoo soo diray jawaab kooban ayaan siinay oo ah in aanu wx waxaasi oo dhan ka muhiimsan ku jirto oo ah inuu dalkeenii Soomaaliya aadey doorasho madaxtii dalka hogaankiisa qaban laheyd lagu so dooranayo mark aJabouti markii ay kursiga midowga Afrika ololah augu jirtay markii ay Afrika iyo dundia wax ka raadsaneyso waa waajib Soomaalinimo iyadoo aan naloo sheegin ayaan kaalinta ka qaadaneynaa waana waxii aanu u garab istaagnay musahraxii ka socda dalkaas ,hayeeshee waxaanu ku dhahnay Jabouti si fiican ayaa loola xisaabtamayaa markii ay arinka noqoto Soomaaliya iyo Jabouti dhaqaalo dhaqaalo abdan iyo guryo ay lahaayeen ceymiskii qaranka ayaana weli ku maqan meel loogu cafiyeyna ma jirin meel lagula xisaab tamayna ma jirin,siyaasada Soomaaliyana dowlada halkaa ska jirto waxeyba moodaan Mr Geelle, Xasan Shiikh iyo Muuse Biixi oo inta shirkooba ugu danbeyn maalina yiraahdo waxaa wad ahadlayo Somaliya iyo Soomaaliland,maalina leh waxaanu isa siinay dumar iyo wiilal, yacni jiil dhan oo Soomaali ah oo hada soo korayo ayaa la doonayaa in leyskaka ciciyaaro hadane waxaas oo kale looga dhigo news.
Waxaa taasi la mid ah Soomaaliland oo markii aanu aduunyada ku safreyno shacabkoodu heystaan amaba ku safraan baasaboorka Soomaaligaa hadane markii aad degaanadooda tagto ku leh ma arki karno calanka Soomaaliya,intaas adigoo Soomaali ah ma isweydiisay waxa markii uu waqtiga ka dhacayo madaxweyne kasta oo Soomaaliya hogaamiyana uu ugu mashquulo Soomaliya iyo Soomaaliland ayaa la wada hadalsiinaa,hadii aad waxaas ku jah wareersan tahay waxa loola jeedo waa sideen waqtigii leydoortay ayaa iska dhamaaday waxaana ley yiraahdaa Xasan Shiikh ee sideen busaarada iyo fashilka siyaasadeed ee i haya dhawr maalmood iskaka mashquuliyaa shacabka.
Waxaas iyo wax kale oo badan oo aan shacabka Soomaaliyeed wax qiimo ah u laheyn xiliga laga hadlayo iyo sida uu dalku u aadey doorashadii madaxtinimada,hayeeshee waxaanu isla aadeynaa muhiimadeenuna tahay in aywarakreenu u badnaan doonaan ka ah dalka arimaha doorashada oo muhiim u ah bulshada Soomalaiyeed dal iyo dibadba inagoona qoraaladeena sidii anau horey u shegnay ku dhax wadaneyna in aanu marba murashax soo qadano mushar xiinta u taagan qabashada xikaas,hadey tahay kuwa had aisa soo qadimay iyo kuwa aan weli isa soo qadimin oo jidka kusoo jira ee isku soo taagi doona kursiga ugu sareya dalka,sidaasi daraadeed adigoo muaadin Soomaaliyeed ah oo la doonayo in maalinba meel horleh laguu jiheeyo si lagaaga weeciyo xaqiiqada dalkaada iyo waxa ka jira manata oo ah inuu dlakaadu aaday doorasho uuna yeelan doono madaxweyne iyo dowlad cusub taas yuusan marnab ashaki kaa gelin adigoo muwaadin Soomaaliyeed ah.War helaa talo hela qormadu waa socotaa shaax u soo qaado
Picture of The Day- Mar hadii la galay ololahii doorashada madaxtinimada Soomaaliya warakreenii Garowe iyo Kismaayo ay inoo yahiin wararka ugu badan,musharxiinta Soomaalidana anu maalinba mid ku sooqaadan doono xiliyo kala duwan oo
munaasib ah midkasta,waxaanu caaw aku soo qadaneynaa R/wasarahii hore ee Soomaaliya Mudnae Xasan Cali Kheyre oo anu qormadan iyo sawirkaan ciwaanka uga dhignay sawirka maanta.
R/wasaare Kheyre amaba hadanu si kale u dhigno Murasdhax Kheyre wxuu ka mid yahay musharaxiinta Soomaliyeed ee u taagan qabashada hogaanka ugu sareeya dalka ,keidb markii uu ugu dnabeyn dalkii aadey amaba u jiheystay doorashadii guud waqtigiina ka dhacay m/weynahii la doortay sanadkii 2022,dabcan inta badan xarumaha ku yaalo manata Mogdishu
waxaa la dhisya xarigana laga jaray xiligii uu joogay amaba ay joogtay Xukumadii uu R/wasaaraha ka ahaa mudane Kheyre ,hayeehsee wararkeena oo isbuucyada amab bilaha inagu soo aadan si fiican aanu u sii geli doono arimaha doorashada uu dalku u jiheystay,si joogta ah ula sooco wararkeena adigoo muwaadin Soomaaliyeed ah.Mr Kheyrana waxaan leenahay horey u soco.War helaa talo hela.
Somalia, Africa, Middle East and Around the Global, On Thursday,June 26,2025- Kedib kulamo muhiim u ahaa dalka iyo dadka Soomaaliyeed oo malmahii tagay uga socday caasimada Puntland ee Garowe m/weynayaasha Puntland iyo Jubaland Mudane Saciid Cadbullahi Deni
iyo Mudane Axmed Maxamed Islaam oo loo garan ogyahay Axmed Madoobe kulamadasi oo sidaan qoraalkii midkaan k ahoreyey shacbaka kula wadaagnay in ay ku dhamaaden guul kaliya aanu sugeynay warmurtiyeedka dhameystiran ee ay soo saareen maanta ayaa dhanka
Waxaan mar kale isla aadyenaa madaxtoyada Garowe ee ay madaxda Puntland iyo Jubaland
iaygoo wada taagan halkaas kaka hadleen markii uu Afhayeenka madaxtooyada Puntland
Jamac Dabarani uu halkaas ka aqriyey warmurtiyeedkii la wada sugayey kaasi oo ka koobnaa nuruxkiisa ilaa 8 qodob oo dhamaantood ka turjumaya marxalada uu dlaku marayo.
Sidoo kale maadaama sidaan malaayin Somali ah horey ugu sheegnay inuu dalkoodu aadey doorashadii lagu soo dooraneyy madaxdii dalka Soomaliya hogaamineysay inat u dhaxeysa 2026 iyo 2030 oo aanu xitaa ognahay maalinta, bisha iyo waqtiga madaxweynaha uu haatan
waqtiga ka dhamaday ee Xasan Shiikh looga kala tagayo Mogdishu toosna loo aadayo doora
shada,hadane inagu qormadan kooban waa horudhac wlei kaliya waxaan ugu talo galnay horuydhaca warmurtiyedka iyo waxogaa sawiro soo koobayo quruxda magaalda Garowe oo xarun u ah dowlada Puntland,wxaase inoo soo socda muuqaaladii warmuritedka,
qudbadahii madaxda Puntaland iyo Jubaland warmurtiyedkii iyo warar kale oo xiiso leh halkaan ka daawo, inagona ay halkeedii inooga sii soconayaan dhaantooyinkii horey loogu qaaday madaxda iyo labada shacaba.,weliba warbixin dheer ayaan ka soo diyarineynaa liga rasmigaa ee Somalida iskugu imanyan shirweyne looga arinsanayo arimaha dorahsada iyo halka uu dalkii aadey oo ah in la qaban doono dorashadii madaxtinimada Somaliya, weliba
waan idiin ku celineynaa hadii aa dtahiin muwaaidnta Soomaliyeed dalka Soomaaliya waxuu yeelan doonaa m/weyne iyo dowlad cusub,hadad intaas wax ka duwan bilaah inagu soo aadna ka maqashaan amaab aad ku arki weysaan siyaasada Soomaaliya mar danbe halkaan ha u soo doonan warakreena aanu uga hadalno dalkas quruxda badan ee siyasadiisaka fashilantay amaba looga ciyaray Mogdishu.
Waxaanse Soomali badankeed uinta aan l asocon halka uu dlakeenu aadey u xaqiijineynaa in la aadi doono dorashadii madaxtinimada dhawaana Mogdishu raxan raxan looga tagi doono meel ku qorta,maxaa yeelay waxaa soo idlaaday beentii iyo qiyaaligii siyaasadeed ee halkaas lagu hayey.War helaa talo hela,wararku waa inoo socdaan weli
Somalia, Afrika, Middle East, and Around The Global,On Thursday, June 26,2025- Waxaan maanta oo Khamiis ah isla aadeynaa mar kale iyo magaalada Garoowe iyo kulamdii ku dhamaaday guusha ee dhax maray madaxda Puntland iyo Jubland tan iyo markii uu halkaasi ay gaareen madaxweynaha Jubaland Mudane Axmed Madoobe iyo wafti uu hogaminayey.
Hayeeshee waxaanu weli isla aadeynaa isla kulamada iyo arimaha ku dhamadya sidii ugu quruxda badneyd ee kaliya aanu warmurtiyeedka sugeyno,hayeeshee maadaama aanu iskula soo nasanay dhaantadii cajiibka aheyd ee Qurux Puntland ee lagu farayareystay weli arinku waa inoo soccotaa.
Inagoo weliba shacabweynaha Soomaliyee dugu bishaareyneyna inuu dalkeenu aaday doorasho,ruwayadii Mogdishu lagu hayena ay gebigeed meesha ka baxday.Sidaasi daraadeed wararkeena madaxda Puntland iyo Jubland oo ay inoo wehliyaan muuqalo qurux badan sida dhaantooyinka loo qaadey madaxda iyo labada shacaba la soco wararkena danbe.
NATO CONFERENCE,2025- Shirweynaha dalalka ku bahoobay ururka Nato oo socday mudo labo maalmood ah ayaa ka furmay wadanka Holland halkaasiu oo ay madaxda dalalkaas kaka hadleen arimo badan oo kaladuwan.
Hayeshee , waxaa xusid mudan in mar uu ka hadlayey arimaha Somaaliya iyo musuqa ka jira heerka uu garsiisan yahay madaxweynaha Mareykanka Donald Trump,waxuu sida xaqiiqada ah ka sheegay runta oo waxuu yiri Somaliya maahan wadan ay ka jirto dowlad waana wadan
hooy u noqday musuq maasuqii ugu weynaa. waxaadna moodaa qormada qeybteena kore aanu ugu soo qornay shacabka bogaan ku tixan iyo hadalka madaxweynaha Mareykanka in ay labadaba xaqiiqada ka tujumayaan,marka loo eego waxa ka jira manata Mogdishu amaba xaqiiqada siyaasadeed ee halkaasi taalo wana mida keentay in ay soo deg degto doorashadii madaxtinimada Soomaaliya.War helaa talo hela.
Soomaaliya, Afrika ,Bariga Dhexe iyo caalamka- Maanta iyo mar kale maalintu waa Talaado, Bushu Waa Juun,Taariikhdu waa 24,sanadkuna waa 2025-Waxaan isla aadeynaa magaladii quruxda badneyd ee Garowe oo ay dhawaan gaareen m/weynaha Jubaland mudane Axmed Maxamed Islaam iyo wafti balaran oo hogaaminaya,xili aanu si toos ah u soo tabin doono caleema saarkiisa oo dhaceysa ka hor doorashada guu d ee madaxweynaha Soomaaliya, maadaama u dlka Soomaliya marka laga so tago qiyaaliga iyo sheekooyinka fadhi ku dirika
uu aadey doorashadii madaxtinimada,keidb makrii uu waqtigii ka dhacay sidaan horeyba ugu so tabinay dhawr jeer shacabweynaha Soomaliyeed madaxwyenahii la doortay 2022 Xasan Shiikh Maxamud maadaam aysan Soomaalidu u saabsaneyn bilaha ugu danbeeya ee madax weynaha xafiisk abaneynayo ee ay isku diyaariyaan doorashada, xili 100% aanu hubno inuu dalku yeelanayo madaxweyne iyo dowlad cusub dhawaan.Hayeeshe, bal waxaanu waxoogaa isla aadeynaa magalada Garowe ee xarunta dowlada Puntland oo ay shirar ku soo dhamaday guul uu halkaasi ku dhax maray madaxda Puntland iyo Jubaland.
Inkasta oo aanu horey u soo koobnay quruxda magalooyinka Puntland intii anau ka gaari karnay o aad magaalo kasta quruxdeeda ka daawan karto qeybaha hoose ee bogaan bad iyo bariba,hayeeshee inat uu joogo madaxweyne Madoobe deganada Puntland waxaan ka soo diyarin doonaa qormo soo kobeysa safarkiisa iyo kulamada dhax maraya labada m/weyne iyo masuuliyiinta kale ee labada maamul,hadane isfahan horudhac ah oo ay labada masuul gareen ayaa mujinaya iney soo deg degeyso dorashadii guud ee dalka waxeyna u muqataa magaalada Garoowe iney mar kale soo galeyso saxada indhaha caalamka,taasi oo dadka
deganka iyo Somalida samaha jecelba u ah guul weyn,mar hadaan horey iskula soo daawanay dhaanto ka hadleysa Jubaland iyo madaxweynaha Jubaland Axmed Waamo, Hooyadii Yustarna ugu yeeri jirtay Axmed Cade,waxaan haatan isla aadeynaa dhaantooyinka iyo suugaanta faraha badan ee loo qaaday Puntland inagoo dhanka kalena war murtiyeedka ka soo baxa shirarka haatan ka socda xarunta Puntland ee Garoowe shacabka la wadaagi doona soona raacineyna hadba intii aanu ka gaarno sawiro iyo muuqaalo.
Waxaanse malaayin Soomali ah oo ku noolaa sanadahii ugu danbeeyey siyasado ku dhisnaa marin habaabin bulsho uu dalkoodu aadayo dhawan doorashadii madaxtooyada ,halkaasi oo lagu soo dooranayo madaxdii bulshada hogaamin laheyd 2026 ilaa 2030,waxana halkaas ku lumay riyo siyasadedkii beenta aheyd ee ka jirtay amaba lagu hayey Mogdishu,ku darsoo madaxweynaha uu haatan waqtiga ka dhacayo wuu ka haray doorashada soo socota,waa macquul in sida lagu yaqaano Afrikanta uu intuu Suit soo xirto naftiisa ku qanciyo inuu musharax yahay,laakiinse xitaa tixda kuma jiro,marka aanu ka hadleyno dowlada soo socota.
Waxaan leenahay musharaxiinta Soomaalida madaxweynaha uu haaatan waqtiga ka dhacay waxkasta oo uu Soomaali is lahaa ku lugooy si aad xafiiska iskaka sii joogto ilaa 2030 waa fashilmeen sidaasi daraadeed isku diyaariya doorashada inagu soo aadan waxii shirar loogu talo galay maalmo kooban in lagu galo sawiro ee Mogdishu la yirahdo waa lagu qabanaa waa meesheeda.
Inaguse waxaanu ka hadleynaa markastana kaliya xooga saareynaa hada waxii ka danbeeya maadaama uu dalkii aadey doorasho ka hadalkeeda,dastuurkii Xasan Shiikh sameystay, baarlamankii labada aqal ee burburay waxii oo dhan waxey ku danbeeyeen waxii ay Somalidu dhihi jireen gubataa dalkii ayaa doorasho aadey waxkasta oo hada dalkaas ku wajahan waa wax loga fadhiyo iney wax ka qabtaan m/weynaha Soomaaliya ee imaan doona iyo dowlada cusub,Xasan Shiikh sidaas ayuu kugu deeyey adigoo Soomaali ah hadaad arimo qabiil kula joogi laheyd,hadaad dalka oo aysan jirin hada wax u dhaqan isla boobi laheydeen,hadaad beenta siyasadeed ee uu ku hayo Mogdishu la buun bunin laheyd waxaas inagu hada waqti uma heyno mar haduu dalkii aadey doorasho nuruxku waa intaas,waxii dheeri ah ee aad u baahan tahay in aad adigoo muwaarin Somaliyeed ah ogaato labada kooxood ee Mogdishu ku wada sugan qoraalkaan kan ka hooseya dib ugu laabo qeybta ugu hooseysa .War Helaa Talo Hela
Soomaaliya, Afrika, Bariga Dhexe iyo caalamka,Isniin,June 23,025-Ka hor intaanan warar keena u weecin magaalada Garoowe maadaama uu dalka Soomaaliya aadey doorashadii heerka madaxweyne,waxaan horta waxoogaa isla aadeynaa qaabkii ay madaxweynaha uu waqtiga ka dhacay ee hada baneynaya xafiiska Xasan Shiikh Maxamud iyo Teamkiisa oo gaashanayey xiligaas team kale oo ka mid ahaa dowladii midaan ka horeysay saxada siyaasada Soomaliya uga saareen madaxweynahii uu waqtiga ka dhacay ee Koofur Galbeed C/casis Laftagareen.
Si qaabkii loo galay ninkaas oo aanu wax badan halkan talo Somalinimo ku siinay taladii ugu muhiim saneyd ee uu xiligaas taariikhda ku geli lahaa shacabkiisana ku bad baadsan karayna naga qaadan waayey dib uguma labaneyo halka uu maanta ka joogo siyaasada Soomaaliya iska daaye mida Koofur Galbeed oo aanu xiligaas dhahnay shacabka degaankaas ugu danbeyn qof aqoonyahan ah oo degankas ka soo jeeda ayey dooran doonaan isagu qorshaha uguma jiro shacabka KG,waxaanse kaliya shacabka la wadageynaa kaliya una dulmareynaa sidii loo galay ka sokow xeeladahii loo adegsaday inagoo qaabay fahmi karaan shacab weynaha Koofur Galbeed iyo Soomaalida kale ugu sharaxi doona weliba qaabka ugu sahlan ee ay Soomaaliweyn dareemi karaan.
Horta waa marka koowaade madaxweynaha uu waqtiga ka dhacay Xasan Shiikh shacabka Koofur Galbeed badankood wey ogaayeen dhagartiisa isaga iyo inta ku xeeran,waxaanse ognahay dadku markey daacad yahiin sida sahlan ee ay u qaldi karaan sharwadayaasha wey sahlan tahay laakinse muhiimadu waa hadba inta markaas bulshada hogaamineysa sidey qadiyada bulshadooda uga doortaan waxooga dhaqaalo ah oo iyaga iyo caruurtooda ku kooban kedibna sumcad darada iyo dib u dhaca siyaasadeed iyo midka degaan iyo midka bulshoba saameynta ay yeelaneyso aysan iyaga ku ekaaneyn.
1-Horta ma dooneyno in aanu wax la soo dhaafay dib ugu laabano waxaanse kaliya Soomaalida si sahlan uga sharaxeynaa waxii ku dhacay Lafta Gareen inago tusaale u soo qaadaneyna qiso hada ka hor ka dhacday dalka Soomaaliya oo ay soo abaabuleen dhalinyaro Soomaali ah dhalinyaradaas oo aan xiligaas ay fikirka keenayeen reerahooda marxaladii ay xiligaas ku jireen looga baran wanaag dal iyo dad Soomaali la yiraahdo quseeya,kedibna waxey guda galeen in ay arinkii ku dhaqaaqaan waxeyna yiraahdeen waxaan abaalmarin siineynaa cadad intaas la eg oo waxey sheegeen tirada dadka inta qof ee ay ka kobnaayeen oo rag iyo dumar iskugu jiray ee ugu caansan Soomaalida kuwii hore iyo kuwo hada jooga ee u soo halgamay dalka waa sida loo dhigay barnaamijka,marka Soomaalida waad garaneysaa waxyaabaha noocaas ah hadii aan ujeedo gooyni ah loo sameyneyn badanaana wanaag laga doonayo waxey noqdaan wax loo riyaaqo oo taladu gaarto qofkasta oo Soomaali ah oo markaas waxna ku kordhin kara waxna ku dari kara si xitaa kuwa fikirka keenay ugu noqoto dad mustaqbalka iyaga xitaa la gaari karo maalin la abaal mariyo oo loo arko kuwo wax wanaasgan qabytay,hayeeshee,maxaa dhacay?.
Meeshaan kala qabso sheekada si aad halka ay ku dhamaaneyso waxii keenay in aanu qormadan ku hal qabsano Lafta Gareen waxii keenay u fahanto intaanan wararkena kale ee Garoowe iyo shirarka halkaas ka socda u gudagelin maxaa yeelay meel markii aanu qoraaladeena u wareejino waxaan shacabka Soomaaliyeed marka hore wax ka tusinaa dhinacyo kala duwan kedibna waxey fahmayaan hadba waaqiciga markaasi taagan iyo sida uu qofkasta u xaqiiqsan doono in uu dalkenu aadey doorasho cidii mudada ka horeyso lagu ciciyaarayo waa iyada iyo garashadeeda iyo tii newska Soomaalida loo soo gudbiyo kaliya u soo gudbisa sidii ay dhaqaalo koban ugu qaadan laheyd sidaasina iyadana isku lugooyn laheyd dadka soo boqdana ku wawareerin laheyd waxa ay shacabka amaba bulshada u soo gudbineyso, waxaanse ka hadleynaa inagoo waxii la soo maray ku saleyneyna halka uu dalku aadey in la fahmo oo ah doorasho aanse guda galno muhimada qormadan.
Si qormada si fican loogu fahmo markii la garay dhalinyaradii aanu ka soo hadalnay xiligii ay magacyada dadkii Soomaaliyeed ee ay dhaheen waxaanu gudoonsiineynaa abaal marin inteysan soo bandhigin ayaanu helnay magacyadii waxaaba ku jira kuwo u baahnaa in la daldalo marka loo eego dhibaatooyinka ay dalka iyo dadka Soomaaliyeed u soo geysteen hada ka hor,waxaana moodnay in ay waxaani ay ka hadlayaan dhalinyaradaan marka laga reebo tiro yar oo Soomali ah oo magacyadaas la soo bandhigayey ku jiray oo ahaa dad dalka iyo dadka Soomaaliyeed u soo halgamay laakinse 80% kuwa badan oo magacyadaas ku jiray ayaan aad ula yaabnay waxana arinkii ka abaarnay halkii ugu wanaagsaneyd oo dadkii
abaabulayey arinka ayaan qaarkood dadku isku mid maahane ku dhahnay arinkaan ma waxuu qeyb ka yahay fowdada iyo marin habaabintii uu dalkeenu ku soo jiray mudada dhawr iyo labaatanka samo ah amab aku dhaw 30 ka sano,ileen waxaanu ka hadleynaa xiliga ay waxaasi dhacayeene,markaas ayuu mid dadkii abaabulka waday ka mid ahaa waxuu yiri intuu qoslay weliba qosol gariir ileen Somaalida badanaa ma arkaan dad Soomaali ah oo inteysan ficilka ku dhiiran tiraahdo war waxaani aqli maahan haduu qofkaas yahay qof Soomaali ah oo ay duntiisa wanaagsan tahay oo ay soo bar baariyeen waalid wanagsan aadna u garanya qiimaha uu wadan u leeyahay bulsho markaas wuu iskaka haraa, hayeshee, arinkii xakuu ku dhamaaday in dadkii ababaulayey qaarkood yiraahdaan war dadka wadanka soo lugooyey in magacyadooda halkaas lagu xuso waxaa keenay in ay lacag la baxeen marka dadkii soo halgamay maadaama aysan badankood noleyn ujeedkuba waxuu ahaa in abaalmarintaan looga dhaqo danbiyadii ay ka galeen wadanka,waad garateen sow maahan halka uu u dhacayo qormadu.
Ok,aan isla aadno marka qaabkii loo galay Lafta Gareen iyo shacabweynaha Digil iyo Mirifle horta intaan loo gudbin Lafta Gareen ileen Xasan Shiikh iyo teamkiisa qorshaha uguma jirin iney dalka ka qabtaan doorasho la soo dooranayo madaxweynahii Soomaaliya ee bedeli lahaa midka hada uu waqtiga ka dhacay ,waxaa la doonayey in shacabka Soomaaliyeed maalinba qeyb ka mid ah la jahawareeriyo, bedalkiina marnaba lama moodeyn in uu dalku hada sida uu u aaday doorasho u aadi doono oo ay waxkasta sida ay hada isku bedeleen isku bedeli doonaan.
Tusaale,hada cidkasta waa ogtahay oo Soomaali ah oo dowladnimo iyo sida ay u shaqeyso garaneyso aysan Mogdishu oolin/joogin dowlad,waxaa joogaan labo koxood 1- Koox kursi r/wasaare halkaas iney helaan u tagtay dharkii ay xirnaayeena ku dul wasaqoobay sidey u lahaayeen isbuuca soo socda ayaad heleysaan sidaasina madaxweynaha uu waqtiga ka dhacay maalintii magaciisa hadeysan sheegin dhawr jeer aan habeenkaas seexaneyn,war Soomaliyow baro waxa gudaha dalkaada ka jira ee jooji qiyaaliga.
2- Kooxda labaad waa labo garab oo ka wada tirsan isla kooxda hada talada heysa ee uu waqtigii ka dhacay kooxdaas intaan doorashada la gaarin iyagaa is ugaarsanayo dhawrkii qof ee ay iska dili lahayen iyaga dhaxdoodana waxaa kalinta koowaad u jiray nin la yiraahdo Doodishe oo markii dhawr jeer ay kooxda qeyb ka mid ah isku dayeen iney ku qaarajiyaan Mogdishu markii danbe maadaama ay tiisa wax ka dhinaayeen safiir ka noqday wadanka........ weliba ninkaas dalka Soomaaliya wxaa loogu soo celin doonaa oo loogu sheekeyn doonaa kaaliya waxaad noqoneysaa R/wasaaraha Soomaaliya wax ka jirana ma jiraan arinkaas kaliya dalka ayaa la doonayaa in ugu danbeyn lagu keeno sidaas dhawr jeer oo horena qorshahaas waa hirgeli waayey in dalka sidaas lagu keeno.
Waxaa kooxdaas barbar socda koox uu horjooge u yahay Xasan Shiikh oo Farmaajo iskaka dhigaan iney kaka kalsoon yahiin mucaaradka kale maadaama ay Farmajo iyo Xasan Shiikh ka siman yahiin kursiga leysku dhajiyo waa sida ay sheegeene waxey koxdaas iibinayeen bilahii ina dhaafay in ay kursiga ku wareejin doonaan teamka Farmaajo,weligaa adigoo aysan farahaada waxbo ku jirin saxada siyaasada Soomaliyana ka sii baxayo ma riyootay waa waxa hada ka heysta siyaasada dalka Madaxweynaha uu waqtiga ka dhacayo inagu idiin lama hadleyno sida ay jeclaan lahayeen shaqsi, koox amaba qeyb bulshada ka mid ah,waxaan ka hadleyno waa waaqiciga jira in Xasan Shiikh ka haray dooraashada inagu soo aadan.
Hadaba maxaa ku dhacay Lafta Gaeen.1- Markii uu qarxay dagaalkii argagixisada sedax sano kahor dib u soo aqriya talooyinkii aanu siinay,waxaa ka mid ahaa war degaankaada xoreyso oo adiga noqo midka xoreysta,bedelkii waad ogtahiin sow maahan qiyaaliga siyaasadeed ee la geliyey iyo Mogdishu oo dhawrki biloodba mar loo tagayey kaliya sawir.2- Markii waqtigiisii sharciga ahaa laga dilay oo uu dhamaaday maxaa lagu sameyey inba la hoos geeyo gobolka Banaadir siyaasad ahaan halkaasne maxaa ku lumay misirkii shacabweynahii Digil iyo Mirifle,wadanka yaa ka ahaa gudoonka baarlamaanka iyaga, yaa degenaa dhulka Soomaali ugu muhiimsan marka nimankaan reer Hiiraan State ee isku xira guud ahaan wadanka oo dalka Soomaliya goob muhiim ah uga yaalo iskuna xira ilaa 7 gobol oo dalka Soomaaliya iyo dhulka Somali Galbeed ee maanta loo garan ogyahay Somali State laga soo tago, dalka Soomaaliya meel aan muhiim u aheyn umada Soomaaliyeed ma jirto laakinse Digil iyo Mirifle waa degaan dalka dhan laga quudin karo wxa Lafta Gareen ku qasbi karay in isagoo dadkiisa iyo degaankisa u tashan karay uu Xasan Shiikh oo saxada ka baxay oo aan weliba nidaam federal ah inuu dalka ka hana qaado dooneyn mustaqbalkiisa ugu lumiyey waxii keenay hadaadan ogeyn adigoo Soomali ah oo ay uga duwan yahiin Axmed Madoobe iyo Saciid Deni waan idiin soo koobeynaa faraqa u dhaxeeya.
1- Horta Axmed Madoobe maahan nin looga sheekeynayo kooxahan dalka dagaalka kawado iyo kuwa Mogdishu madaxda ka noqda oo dhamantood siyaabo kala duwan ayuu ula soo shaqeeyey wuuna og yahay waxa dalka ka socda sidaasi ay tahay waa nin leh damac uu waxne ku diidi karo waxne ku ogolaan karo leh oo hadii uu siduu doono waayo xitaa inta uu maanta maamulo ee Jubaland ma doonayo in uu ka carqaladeeyo nabada ka jirta ee ay heystan shacabkas Somaliyed waa inta u garan waayey Lafta Gareen yacni kalsooni nafsiyan ah inuu la yimaado ayaa ka maqneyd.
2- Saciid Deni waa la mid dadkii keenay nidamka dhan ee Federalka miyaa Xasan Shiikh oo ay ogyahiin inta uu hadalkiisa gaaro oo uu dalka Soomaaliya mamulo inta ay la ektahay baaxadeeda sida ay u kooban tahay iyo qiyaaliga uu ku hayo Mogdishu miyaa doorasho dhan oo dalka Soomaaliya ka dhaceyso nin waqtigii ka sii dhacayo dhaqaalo magacii Soomaaliya aduunyada ku bixiyeen kaalay sawir ila gal ee Mogdishu imaaw waxaan kaa siinaya dhawr milyane ka yeelayo?. Waa waxaas waxa Lafta Gareen ku dhacay dhawrka Milyan oo Xasan Shiikh oo dalka iyo dadka Soomaaliyeed lugooynayo uu ka qadan jiray hada sumcadiisa haku soo ceshado Lafta Gareen,weliba hadeysan siyaasiyiinta Digil iyo Mirifle wax badan sida shacabweynaha Hiiraan State dhegaha uga fureysteen intey uga fureystaan oo ay shacab iyo siyaasiyiin isbuucyada inagu soo adaan degaankooda intey iskugu tagaan degankooda ku qabsan wayaan doorashadii iyaga u gaarka aheyd meel ku qorta hadaad arki weysan shacab kooda kuwooda social mediyaha ku jira oo lagu dhacayo Mogdishu mar danbe halkaan ha u soo doonan warar ka hadlay Somaliya inagu wxaanu naqaanaa dadku markey dadka hogaa minaya intey iyaga is bahdilaan degaan kooda la aadaan bahdilka waxa ku dhaca amaba ka raaca siyaasada Soomaaliya.
Sidaasi daraadeed weli shacabkaas Soomaaliyeed ee Digil iyo Mirifle oo ah dad aanu jecel nahay ahna kuwa kaliya ee dhibatada ugu badan ka soo gaartay 34dii sano ee ina dhaaftay, weliba Lafta Gareen si qaas ah midbaan leenahay adeerow wiil Soomaaliyeed ayaad tahay siyaasadana markii ay kaala dhaxeyso dad munaafaqiin ah oo aad ushaada u dhiibato natiijada aad la kulmeyso degaan ahaan iyo shaqsi aanba waxaa ka daran dhaqaalaha hada lagu bixiyo sidii adiga dacaayad laguugu furi lahaa dhaqalahasne Mogdishu ayaa laga bixiyaa oo waxaa jira siyaasad la leeyahay war kuwaan Eelaayaashaa maa xukunka dalka haweysan karo mustaqbalka iyo wax la mid ah!!, meesha leydiin kala dagaalayo barta oo ficilada ugu horeeya ha noqdaano 1-Xasan Shiikh xisbigii uu kaka dhawaaqay Mogdishu waa burburay intaad qiyaaliga joojiso degankaada ka hirgeli doorasho aad iskuku yeerto mucaarid iyo muxaafid shacab weynaha Koofur Galbeed,weliba markaan sidaan kula hadley waxaan rajo ka qabnaa dadkaas Somaliyed oo aanu ognahay dhibta ay soo mareen in hada la joogo halkii lagu daba qaban lahaa mustaqbalkooda.
Midna ogaada yeysan xisaabta idiinka qaldamin oo ogaada sedax arimood oo dalka Soomaaliya ka jira oo leysku barakiciyo ninkii aan ka tabaabusheysana midka doonayo inuu barakiciyo uu duleysanayo.1- Ogaada wadooyinka dhulka Digil iyo Mirifle uma xirna qof Digil iyo Mirfle ah waxey u xiran tahay Soomaali kale,wax yar ayaan idiin sii qeexeynaa si aad wax badan u fahantaan A iyo B ayaan idiinku kala qaadeynaa.
A- Caasimada Soomaaliya beri samaadkii markii la aadayo gobolada Soomaaliya waxaa ka bixi jiray labo wado oo la wada garanayey mid waxey aadaa Afgooye oo waxey sii kala aadaa Baydhabo ilaa Balad Xaawo miduna waa mida aado Kismaayo,wiilka ay u xiran tahay ee ku sugan magaalada Jilib oo ka tirsan Gobolka Juba Dhexe kii ka soo jeeda waqooyina degan kiisu waa u nabad weliba canshuurta u ka qaado halkaas ayuu ku dhistaa degaan kiisuna waa u nabad,yaa soo raaca Wadada kale ee aada Mogdishu ilaa Xadka Jabouti waxey ka xirneyd in mudo ah inta u dhaxeyso Mogdishu ilaa Baladweyne markii aad tagto xadka Hiiraan iyo Galgaduud waa furan tahay ilaa aad ka gaarto Jabouti ma
isweydiisay hada xaalku halka uu marayo markii ay reer Hiiraan Xawaadle dagaalka ku jabiyeen argagixisadii hada maalinkasta maxaa laga tuugayaa reer Hiiraan ma garneysaan Waxaa la yiraahdaa walalayaalow kaliya waxaad furtaan wadada inta u dhaxeyso Mogdishu iyo Buulo Burde yaa dhahayo sidaas kuwii ay horey ugu xirneyd ee Argagixisada ahaa ee lagu jabiyey Hiiraan,waxaad is weydiisaa arinkaas ay markoodii hore ku xireen kaliya dhulka Koofur Galbeed iyo kuwa Hiiraan kaliya ma waxuu ka ahaa qadiyad mise dano qabiilo inta isku tagay doonayey iney shacabka Soomaliyeed qeyb ka mid ah dhinacyo kala duwan ku baadaan qeyb dooneyso iney u dowladeyso, qeyb magac diimeed wadanka kaka howlgalayey Soomaalidiina beelahii xisabtamayeyna ay deganadooda ka ceshteen kana nadiifsateen sida inta badan dhulka ay maanta ka degan dalka Soomaaliya beesha Daarood shaley markii ay wadanka ka jirtay dowladii kacaankana 18kii gobol waxey ku lahaayeen 9 gobol,maanta oo dalkii burburayna inta lagu jahwareeray kuwii 1990 Mogdishu looga tagay ayaa la qaatay nidaam federal ah oo ka soo bilaawday Puntland Daarood imisa maamul ayaa maanta u dhisan degaankoodna ma yahay kuwa ugu amniga badan dalka Soomaliya inta ay maamulaan,dabcan wanaaga ay gaaraan qeyb bulshada ka mid ah waxaa kaliya u qiri kara qof Soomalida ay iskugu mid tahay,kuwii Mogdishu ka soo ahaa 20 kii sano ee ina dhaaftay madaxweynaha iyo R/wasaaraha Soomaaliweyn xaga inoo dhig maxaa u qabsoomay iyaga,xukunka qaab fowdo ah makusii heysan karaan, Soomaali iyaga maanta meel ma u fadhisaa?. waxaasi oo dhan waqti idiinkama lumineyno hadii aad tahay muwaadin Soomaaliyeed,waxaanse inagoo fursadaan uga faa'ideysaneyna shacabweynaha Digil iyo Mirifle ka hor inta aanan wararkeena kale gelin, waxaan leenahay war reer Koofur Galbeedow jooga oo dantiina garta oo degaankiina ku qabsada doorasho ku timid aqligiina, garashadina, iyo isku tashigiina,dalkaan doorasho heer madaxweyne ah ayuu aadey Xasan Shiikhna doorashada soo socota waa ka haray,dalkuna waxuu yeelan doonaa m/weyne iyo dowlad cusub Qabsada doorashadiina
Hayeehsee, waxaan isla aadeynaa magaalada Garowe oo 25 sano ka hor aheyd meel aan waxbo dhaamin tuulo maantana ah mid ka mid ah magaalooyinka ugu quruxda badan degaanada Puntland, halka Kofurta Soomaliya siiba magaalooyinka ku teedsan Mogdishu hooy u tahay dhalinta xashiishka iyo muqadaradka iyo qeyb ay askareysay argagixisada waxaasne waxaa keenay isku milanka qabiilada qaarkood iyo argagixisada Kofurta Soomaaliya waxaadse is weydiisaa 20 sano ka dib midka maanta deganka ay hooyka u tahay argagixisada siduu ula jaan qaadi doonaa midka Soomaaligaa ee maanta ku nool dhulka nabadoon ee wax baranaya,jawaabta oo kooban iyo natiijada adigoo Soomaali ah iyadoo aan laguu sheegin qormada waad kala bixi kartaan sow maahan?.reer Koofur Galbeed hadey intaan talo idiinku filnaan weyso waxaad tahiin umad meel kale laga wacayo mustaqbalka dadkoodana aan jiheyn karin maanta ee alla ha idiin naxariisto hadaad intaad tashadaan degankiina ku qabsan weysaan doora shada si degaanku u helo hogaamiye la soo doortay halka ay hada tahay meel bilaa hogaan ah oo uu waqtigi ka dhacay Lafta Gareen.
War haku dayan ragaan Mogdishu jooga nidaam federal ah ma doonayaan adiguse nidaamka federalka deganada ay danta ugu jirto deganada ay degan beesha Daarood marka laga soo tago adinka oo Koofur Galbeed ah iyo shacabka Hiiraan State dan weyn ayaa idiinku jirta oo degaan iyo dhul balaaran oo isku filan Soomaliyana laga quudin karo ayaad heysataan ha eegina fowdadan hada socota kaliya sidey hada u kala sareyso howsha u kala qaada oo marka hore doorashada qabsada idiinkoo eeganayo danta guud ee shacabweynaha Koofur Galbeed. War helaa talo hela,la soco wararkeena danbe iyo dalka Soomaaliya oo aaday doorasho, kalmadaas inuu dalka Soomaliya aday doorasho hadey Soomaali ogaan lahayeen sida uu neceb yahay inuu maqlo Xasan Shiikh wey yaabi lahaayeen Soomaali oo dhan,maxaa yeelay waxa aanu ka hadleyno oo dhan iyo inuu dalkii aaday dorasho ayna u suuroobi weysay mudo kordhintii uu ku haminayey ayuu ogyahay, Sidaasi daraded adigoo muwadin Somaliyed ah isku diyaari dorashada ka dhaceysa dalka waxii qaladaad siyaasadeed ah ee jirana waxaa saxi doona dowlada soo socota midaan gabalkedii waa dhacay yeysan ku dhaafin wararkena danbe inooga galeyna wararka Garoowe iyo kuwa musharaxiinta Soomaalida.
Soomaaliya, Afrika, Bariga Dhexe iyo caalamka, Isniin, Juun 23,2025- Waxaan markii aanu si horudhac ah iskula nasano sawirada madaxda iyo magaalooyinka Puntland iyo Jubaland waxaan gudagaleynaa wararkeena iyo shirarka ka bilaawday magaalada Garoowe halkaasi oo uu gaaray madaxweynaha Jubaland iyo wafti uu hogaaminayey mudane Axmed Maxamed Islaam,halkaasi oo ay si diiran ugu soo dhaweeyeen madaxweynaha Puntladn Mudane Saciid C//llahi Deni iyo masuliyin kala duwan oo ka tirsan dowlad Goboledka Puntland. Dhantadan quruxda badan intaad wax yar nasato si fiican u daawo miraha ku jira waa dhaanto watada udbaheeda iyo dhigaheeda,waxaa loo qaaday Dowlada Jubaland ka sokow Wiil Hoog madaxweyne Madoobe.
Hayeehsee, Wararkena oo u badnaan doona safarka madaxweynaha Jubaland iyo kulamada ay wada leeyahiin m/weynaha Puntland iyo masuuliyiinta kale xili uu dalka Soomaaliya aadey doorashadii guud ee madaxtinimada oo ka soo hormareysa waqtigeeda si dalka looga bad badiyo fowdo hor leh kedib mudo 34 sano oo fowdo iyo qalalaso uu ku soo jiray dhawana ay dalka kadhaceyso doorashada,kedib markii uu waqtigii ka dhacay m/weynahii la doortay 2022 oo hada aan waxbo dhaamin musharaxiinta kale,sidaasi daraadeed la soco shirarka iyo diyaar garoowga doorashada ku soo wajahan shacabka Soomaaliyeed kedib markii uu wax kasta oo uu sameeyo waayey mudo kordhin madadaxweynaha uu waqtigii ka dhacay Xasan Shiikh Maxamud kaasi oo ka haray doorashad ainagu soo aadan dhawaana ay iskaka kala tagi donan agtiisa dad badan oo og inuu ka haray dorashada oo hada la joga Mogdishu
kuwaasi oo kala shaqeyn jiray fowdada iyo sidii uu kursiga ku sii joogi lahaa, laakinse film kaas hada waa leys kala baxay oo wadankii doorsho ayuu aaday, war helaa talo hela. la soco wararkeena danbe.
Soomaaliya, Afrika, Bariga Dhexe iyo caalamka, Axad Juun 22,2025- Dhaantadan quruxda badan ee loo qaaday dowlada Jubaland markii aanu iskula baashaalno,Waxaan mar kale isla
aadeyna Soomaaliya iyo m/weynayaasha Puntland iyo Jubaland Mudane Saciid Cabdulaahi Deni iyo Mudane Axmed Maxamed Islaam (Axmed Madoobe) oo uu kulan uga bilaawday magaalada Garoowe kedib markii uu dalkii Soomaaliya aadey doorasho.
Waxaan ku hormareynaa madaxweynaha Jubland Mudane Axmed Madoobe oo intuusan gaarin magaalada Garoowe kulan la qaatay golahiisa wasiirada iyo qeybaha kala duwan ee shacabweynaha Jubaland maalintii shaleyto aheyd ayaa dhanka kale waxaa magaalada Garoowe oo uu gaaray si weyn ugu soo dhaweeyey dhigiisa Madaxweynaha Puntland Mudane Saciid Cabdullahi Deni.
Madaxweyne Deni iyo Madxweyne Madoobe oo dhawaan kulamo kala duwan dalka dibadiisa kula soo yeeshay qeybaha kala duwan ee Soomaalida ayaa lagu wadaa mudada ay ku kulansan yahiin magaalada Garoowe iney iska wareystaan xaaalda dalka iyo doorashada iyo arimo kale oo quseeya labada maamul iyo labada shacab sidaasi daraadeed la soco wararkeena danbe mudada ay labada masuul ku kulmayan halkaas.
Soomaaliya ayaa ah wadan aadey doorashadii madaxtinimada kedib markii u waqtigii ka dhacay madaxweynahii la doortay sanadkii 2022 sidaasina dalkii u aaday doorasho inago hubna in dhawaan Soomaalida ku kulmi doonaan ama iskugu imaan doonan shirweyne looga arinsanayo doorashada. war helaa talo hela la soco wararkeena danbe.
Somalia,Africa, Middle East and Around the Global,On Sunday,June 22,2025-Waxaa halkedii inooga sii soconayo wararkeenii Soomaaliya, waxaanse waxoogaa ku hor mareynaa dhinacii ka soo horjeday shacabka iyo dowlada Iran oo isbuucii uu socday dagalka qasaaray dhaqalo kor u dhaafayo 11 billion,halka Iran dagaalkeedu weli uusan gaarin halkii ugu dan beysay oo uu bilaaw yahay,baro sida ay Iran u guuleysatay.
Waxaanse marka hore waxoogaa qiimeyn ku sameyneynaa qoraal kooban oo ka soo baxay ganacsadaha wadanka Mareykanka ka ah madaxweynaha Mr Trump dabcan hadii aad ku nooshahay dunida maanta oo aad dooneyso in aad fasiraad rasmi ah lagaa siiyo siyaasada Mareykanka hadaan si dhab ah u micneyno waxey la mid tahay sida waxa afka qalaad lagu yiraahdo (General Contractor) oo kale.
Waxaadne ka garan kartaa sida uu qoraalkaas isku burinayo sida uu u qornaa.1- Waxaan weerar qorsheysan ku qaadnay wadanka Iran.2- Waxaan burburinay sedax goobood.3- diyaaradaheenu waxey ku soo socdaan iyagoo nabad qaba wadankeena.4- Ma jiro militery la mid ah militeriga Mareykanka.
Horta qoraalkaas waxuu muujinayaa sida ay dowlada Iran aduunyada u tusisay awoodeeda ugana guuleysatay kuwii ka soo horjeeday taas waa shaki la'aan weliba ku darso maalintii uu dagaalku bilaawday waxaan dhahnay dagaalkaan sidii kii Hindiya iyo Bakistaan ayuu waqti gaaban socon doonaa Irana lagama guuleysan doono.warkan ka soo baxay madaxweynaha Mareykanka oo maalmahii tagay ku jahwareersanaa siyaasada caalamka aduunyaduna ogeyd Iran ineysan shacab iyo dowladba war lagu soo qoray "X' iyo handadaad mediyaha looga soo jeediyo ineysan isku dhiibeyn ayaa sida xaqiiqada ah run noqday.
ku darsoo dhinacii ka soo horjeeday shacabka iyo dowlada Iran waxey qasaareen mudo ku dhawaad 8 maalmood oo uu dagaalku socdo ilaa 11 bilyan,waxaa taasi ka sii daran waxey Iran burburiysay Building amaba daar dheer loo yaqiinay C4 oo ay yiileen waxkasta oo document muhiim u ahaa dhinacii ka soo horjeeday Iran mudadii ay duqeynta waday,weliba kama hadleyno qaxa ka socda halkaas baaxadiisa oo ay dadkii dabaqada dhexe ahaa ee nolosha wanagsan ku heystay iskaka baxeen halkaas.
Hadaba in madaxweynaha Mareykanka social mediyaha war noocaas ah oo uu kaka hadlayo inuu dagaal ku qaaday isagoo gurigiisa iska jooga soo dhigo waxaan ku fasireynaa kaliya 3 qodob.
1- In Iran siyaasad ahaan, dhaqaalo ahaan iyo niyad ahaanba siweyn ugu guuleysatay dhinacii ka soo horjeeday.2- Waan ka xunahay in aanu kalmadaas u adeegsano wadan wqeyn sida Mareykanka oo kale laakinse waxaa inoo soo baxday in aysan madaxweynayaasha soo mara wadankaas weyn ee ka kooban ilaa 54ta State ku dhawaadka ah iney xabsi siyasadeed ugu jiraan dhinaca hada dagaaka kula jira Dowlada iyo shacabka Iran,hadii la yiraahdo Iran iyo Mareykanka midkeebaa madaxbanaani siyaasadeed heysta maanta oo u muuqaal ek dowlad wax loogu yeeri karo waxaa si dhab ah ugu muuqaal ek dowlada
Iran,dabcan waan ka xunahay sida sumcada iyo danaha Mareykanka loogu ciyaarayo waa hadey run noqoto qoraalka Mr Trump inuu weeraray Iran,taas oo ka dhigan in Iran hada dagaalka dhabta ah kala dhaxeeyo Mareykanka sidaasina awoodeeda dunida u tusisay inta dhinacii ka soo horjeeday ka adkaatay Mareykanka sidaas ku soo galay dagaalka.
Xalka xakuu ka dhawaa sidaan qoraaladeenii hore ku soo qaadanay maalmahii koowaad ee uu dagaalkaan bilaawday waxaan dhahnay yaan dunida loogu soo celin qaladkii dhacay dagaalkii labaad ee aduunka ee inta wadanka Jarmalka dhaqaalahiisii iyo danahii dalkaas la waregen isla kooxda hada dagaalka hada kula jirta Iran ee ay ku socoto duqeynta sidaas wiil Jarmal ah oo la yiraahdo Hitler ku xanaaqay sidaasna ku qarxay dagaalkii labaad ee aduunka, kedibna sidaas ku naf waayeen malaayiin shacabka aduunka ee xiligaas noolaa oo waati dhawaan wadanka Russia kaliya loga dabaal degayey malaayiintii ku geeriyootay magaalada Leningrad oo ka tirsan magaalooyinka ugu waaweyn ee Russia wadamada kalena warkoodaba daay.
Xalka halkuu ka dhaw yahay? dancab aduunkaan wax siyaasad lagu tilmaami karo kama jiro waxuuse xalka ka dhaw yahay sida uu aqliga bini'aadamka saxdaa u shaqeeyo in uu iscasilo dhanka ka soo horjeeda dowlada Iran ninka hogaamiya oo dunida laga daayo beentaan xadkii dhaaftay,weliba qofkii si fiican u aqriya qoraalka uu social mediyaha soo dhigay Mr Trump oo ku sameeya waxa afka qalaad lagu yiraahdo ( Real Analysis).
Waxey u muuqataa in Iran la yiri aduunayada ayaan leenahay waanu duqeynay ee sidaas nagu qaado oo kale ileen dhinacii ka soo horjeeday dowlada Iran ayaa wax ka yar 8 maalmood qasaaray 11 bilion wax loo sheego ayaa la doonayaa ugu yaraan maadaama ay siyaasad ahaan iyo dhaqaalo ahaanba koonta roolaan wadanka Mareykanka oo ay xitaa lacagta Mareykanka ku sawiran yahiin.
Hadii taas la waayo oo la dhihi waayo is casil dhinaca ka soo horjeeda dowlada Iran ee iyagu sababta u ahaa weligood, haatan u ah, mustaqbalkana u ahaan doona mushkilada ka taagan bariga dhexe,sow run ma noqon wararkeenii aanu ku bilaawnay qoraaladeenii ugu horeeyey ee anau kaka hadleynay dagaalka Iran iyo dhianca ka soo horjeeda ahdi aad xasuusataan waaxaan idiin dhahanay dagaalka Iran lagu qaaday waxaa hormuud u ahaa Mareykanka reer Galbeedkana gadaal ayey ka fadhiyaan oo waa dad iska warqaba oo sida dalalka Islaamka maahan iaygu waa isku duuban yahiin amaba isku xiran yahiin oo Iran waa ku kaligeed dagaalka sow idiinma dhihin,markii la arkey awooda Iran oo ay weliba dagaalka hogaankiisa iyadu ku gacan sareyso sow ma arkina in Madaxweyne dhan oo Mareykanka oo ka kooban ilaa dhawaad 500 oo milyan oo shacab ah inuu meel la soo istaagay Iran dhinacii ka soo horjeeday markii ay ka adkaatay inagaa weerarnay...........?.
Sow dowlad ilaa shacaba kuma waajibo iney dabaal degaan sida xaqiiqada ah mar hadey guuleysteen, xitaa Iran uma baahan ilaa hada iney xirto marinka Hormuus taas ayaad ka garan kartaa sida ay u tahay dowlad weyn waase macquul iney xirto hada keidb,waxaa taas ka sii daran 100ka sano ee inagu soo aadan wadanka Iran dadkii hogaamin lahaa sida ay iskugu xig xigaan waa qoran yahiin ka waran ma wadankaas ayaa hanjabaad wax looga qaadi karaa?.
Xakuu ku danbeyn doonaa dgaalkaan?. meesha u baahan in ay dad badan fahmaan waa halkaan dagalkaan ama sidii la doono ha loo dhigo amaba hala dadaboolo waxuu ku danbeyn doonaa dagaal u dhaxeeya wadamada reer Galbeedka iyo dalalka Islaamka waa haduu faraha ka baxo oo la adeegsado isla filamkii uu ku bilaawday dagaalkii labaad ee aduunka oo aanu qeybteena kore ku soo qaadanay siduu ku bilaawday.
Midna ogaada shacabka caalamka waa ineysan waxkasta oo lagu soo qoro social mediyaha iska qaadan maxaa yeelay waxaa jiraan warar badan oo loogu talo galay in lagu marin habaabiyo bulshoweynta caalamka kaliya si dhawrkii maalmoodba mar loogu jiheeyo dhinac kale waana nooc ka mid ah noocyada maanta oo lagu jiro qarniga 21aad lagu maamulo bulshoweynta caalamka oo gaaraya amaba ku dhaw ilaa 7.5 billlion shacab ah,waana waxa keenay iney dhaqaalaha dunida maamulaan tiro yar oo aan ka badneyn 25% ka mid ah bulshada caalamka sidaasina ku jahwareeriyeen amaba ku abuuraan xasilooni darada aan loo baahneyn ee ka jirta inta badan wadamda dunida sedaxaad iyo dalal dhawr ah oo dhaqaalo leh laakinse madaxdooda la handado sidaasina lagu baado sanadkastana dalalkooda lagla baxo balaayiin dolar ay shacabkooda ku hormarin kareen.
Sidaasi daradeed Waxaan qireynaa halka ay hada joogto in ay guuleysteen shacab iyo dowladba wadanka Iran. waxaan ku qosolnay oo aanu weliba kala garan weynay qoraalka aanu aqrinay ee la yiri waxuu ka soo baxay madaxweynaha Mareykanka 50 sano ka hor xitaa ardeyda ka baxda dugsiga sare sidaan wax uma qori jirin meel ku qorta Iran ma jiri doonto sidaan bilaawgii dagalka idiinku sheegnay hub nuclear ah oo laga burburiyey dad badana waqti aan waqtigaan aheyn ayey sida aanu hada u taxliilinay intey soo daalaan u taxliilin doonaan, Iran ilaa 4 magaalo oo waaweyn ayey dhulka dhigtay 11 bilyan ayuu qasaaray dhinaca ka soo horjeeda iyaguna xitaa weli 50 million ma gaarin dhaqaalaha ka burburay iyo maalmaha ay ku jireen dagaalka oo waxaad ka garan kartaa iney yahiin shacab ku nool wadan weyn magaalooyinka waweyn ee Iran sida ay dagalka oo socda iskugu oso baxayeen halka dhinacii ka soo horjeeday u qeybsameen qeyb qaxday iyo qeyb dhulka hoostiisa ku jirtay,waan ka xunahay oo inagu waxaan sikasta oo ay tahay aad uga soo horjeednaa inba shacab meeshii ay doonaan ha kaka nolaadaano dunida ay dhibaato ka soo gaarto shaqsi amaba dhawr shaqsi qalaad siyaasadeed oo ay sabab u ahaayeen.
Hayeehsee,waxaanse isla aadeynaa wararkeena taxanaha inoo ah ee aanu ka qoreynay dalka Soomaaliya oo ay qoraaladiisa inoo mareysay meel muhiim ah.War helaa talo hela.
Somalia,Africa,Middle East and Around the World,On Monday,June 21,2025- Mar hadaan maalinta Jimcaha isla soo nasanay maanta oo Isniin ahne isla aadneyno wararkeena sifiicana iskula soo aqrisanay qormadii aanu qeybta ugu danbeya shacabka ku wargelinay in ay weli inoo socoto, waxaan gudagaleynaa qeybteenii kale.
Hadii qofkasta oo Soomaali ah si fiican u xasuusto markii aanu sawirkaan mudo hada laga joogho ku dhawaad sanad halkaan soo gelineynay qorqaal aanu xiligaas idiin soo raacinay waxaan idiin dhahnay hadaad xasuusataan qoraalkii midkaan ka horeeyeyna aanu weliba si waadax ah idiinku bidhaaminay waxaan xiligaas idiin dhahnay Soomaaliya doorasho aan wabo laga weydiineyn madaxweynaha haatan jooga iyo kooxdiisa ayaa ka dhici doonta kelmadaas ilaa ay maskaxdaada kala qabsato waan kuugu celineynaa.si kale oo aad wax ku fahmi karto makuugu shegnaa si aad waxa aanu sheegeyno iney sax yahiin u xaqiiqsataan.hadey jawaabtu haa tahay qormada oo dhameystiran wekliba shacab abdan ioo Soomaliyeed waxa had asocda oo dhan waqti mucaarid ahaaw ,shacsb ahaaw amaab muxaafid xitaa ahow waqrti ha iskak lumin halkana kala qabso qormada xaqiqadeeda...
Tusaale- Markaan ku leenahay waqti ha iskaka lumin wax badan oo hadad socda hadaad wxa aanu ka haldeyno ay tahy dowladnimada aanu isla wada garanyno sida ay u shaqeyso iyo qof markasi siyasada mustaqbal ka leh sida uu u dhaqmo waad fahmeysa waxa anu ka hadleuyno,laakinse bal ka waran madaxweyne aan idiin dhahnay doorashada soo socota waa ka haray iyo baarlamaankii labada qal ee golayaasha sharci dejinta waa burbureen ka sokow waxey hadane is hor fadhiisanayeen shaqsiyaad uu waqtigii ka dhacay oo aysan qaarkood jirin cid ay metelaan iyo go'aan kasta oo ay soo saaraan meel uu ka shaqsynayona uusan jirin dalka dhan ku darsoo waxaan hadane si aad u qanacdaan idiin dhahnay doorasho qof iyo cod ah looma socdee mudo kordhin ayaa la raadineyey sanad iyo bar ka hor halkaan ma diinku sheegnay ma hogamiye doorasho qof iyo cod ah doonayo ayaa markii uu Sanbaloolshe diiday inuu xilka wareejiyo dhihi lahaa Hotel Guled oo ku yaalo Xaafada Jungal isku dooro dalka waa nalooga nacay oo Hiiraan cid kugu dooraneyso ma jirtee ,kedibna intaanba Hotelka dadka iska leh loola tagin waxaas marki la ogaaday iney diidayaan
Ma la dhahay war anagaa heyno magaalo loo dhisay inba lagu fashiliyo waxaan loogu yero federalka waa sida hadalka loo dhigayo amaba u dhigeen qarkood oo ay weliba maamulaan argagixisada oo la yirahado Jowhar ee halkaas Shahaadadii waadba heystaa Mogdihsu ayaa lagaa siiyaye doorashii oon la gaarin kaliya sawir ku soo gal.
taas miyaa dowladnimada ay shacabka Soomaliyeed ka sugayeen qof labo jeer fursad loo siiyey inuu dalkaan hogaankisa qabto lana yiraahdo Xasan Shiikh Maxamud, jawaabta oo kooban waa maya,intaas kaliya makuuku filan tahay in aan loo socon doorasho qof iyo cod ah weliba sanad iyo bar ka hor halkan kuugu sheegnay kuuna soo sawirnay teendhadaan aad u jeedaan?.Waxaas oo dhan iyadoo ay jiraan weliba ma aragteen inagoo dhacdooyinka iyo fashilka siyaasadeed ee maalin laha ah ee ay dadka qaarkii idinka dhigaan newska waqti idiinka lumineyna?.
Hadaba qabso oo ka bogo marka halka uu dalkaada aaday oo ah doorahso iyo dalkii oo yelanaya madaxweyne iyo dowlad cusub oo aanu weliba idiin raacineyno in la mahadin doono adiga bal waxaad qiyaastaa oo aad adigoo Soomaali ah isweydiisaa halka aanu ka keenay kalsoonida aysan ku dhiran kairn mediyaha Somalida ee aanu sidan xad dhafkaa ugu dhiran ahay in uu dlakaas yeelan doono madaxweyne iyo dowlad cusub.Waxaa taas ka sii daran sida ay halmar u dareemeen inuu waqtigi ka dhamaday iaydoo ana helin wax mudo kordhin ah iska daaye doorashada ayaa ka soo hormareysa waqtigeeda iska ilooba wax telefon iyo sida ay shaqsiyaad amaba koox jeclaan lahaayeen,dalkaas doorasho ayuu aaday waana doorasho dadban ama ka naxa ama iska daaya waxkasta oo siyasad ah dowlada soo
socota ayaa lagala hadlayaa sidoo kale nidaamka federalka meelaha uu muranka ka taagan yahay ee leysku diray shacabkoodana Xasan Shiikh iyo reerkiisa Mogdishu ayey dib ugu laaban doonaan ugu dnabeyn waa biyo kama dhibcaan, markii ay is arkaan iyagoo meel cidlo ah taagan sow hada Soomaali ma moodo iney waxkasta farahooda ku jiraan si kaliya ay nidaamka federalka ugu burburiyaan fowdadooda miyaad aragteen mudo 10 sano kedib termkii koowaad ee Xasan Shiikh isagoo reer Hiiraan ka ooynayo oo leh waqtigii waxuu iika lumay iyaga mar kale maxaad aragteen mar labaad inuu waqtigii ka lumay sow maahan Jowharna xagey joogtaa meeshii ay joogtay 10 sano ka hor oo ay wleiba maamulaan argagixiso xagee lagu nool yahay Mogdishu Hoteladeeda Soomalida kale maxaa ka haleysan jawaabta oo kooban waa maya oo qaarkood nidaamka federalka weyba ku bulaaleen kuwane sida reer Hiiraan si kasta oo loo hagar daameyey waxaaba lagu waayey kursigii dhamaa ee madaxtinimada Soomaaliya ee 2026,waa argagixiso adiga kaligaa uga
soo bax degankaada, waa dalka dhan meelkasta oo ka mid ah Mogdishu iyo nawaaxigeeda aanaa ku magacaaban hadane Soomaalidii kale ayaa i dhaaftay dhinackasta oo Hiiraan oo mudo 3 sano ah dagaal argagiso ku jirtay meelaha qaarkood dadka hadii la tusiyo shakiyaa ka galayo quruxda.
Sidaasi daraadeed dad badan oo Soomali ah oo isku mashqulin lahaa waxa hada socda si ay doorashada soo socota ee uu dalku aaday dib ugu dhacdo waxaan dhihi laheyn war sida reer Hiiraan wax badan dheg jalaq ha u siinina anagaa idiin hubna 5 ka mid ah qodobadii la doonayey in dalka lagu cuuriyaamiyo siyaasadiisa iyo horkumarkiisa hanti yar waa laga sameeyey dowladnimada waxaase qadiyada guud iyo inuu dalku dib ugu labto fowdo iyo inuu yimaado firaaq dowladeed halka looga hortagay amaba waxaa laga fashiliyey ee wax badan soo dedejiyey waa reer Hiiraan ama Soomaaliyow aamin ama ha aaminin inta aanan hada kuu sheegina oo wararka qaarkood aysan ku habooneyn mediyahane amaba aan waqtigoodii la gaarina ka hadalkoodana waxaad ogaan doontaa adigoo muwaadin Soomaliyeed ah doorashada ka hor iyo kediba oo idinkama hordhaceyno sidaasi daraadeed wadankii doorasho ayuu aaday yaan filam kale leydiin jilin ruwaayad horey intii loo maray ha ugu filnaato shacabweynaha Soomaaliyeed, wana bogaadineynaa inuu dalkeenu yeelan doono madaxweyne iyo dowlad cusub.War helaa talo hela.la soco wararkeena danbe.
Somalia,Africa,Middle East and Around the World,On Thursday,June 19,2025- Sidaan qoraa ladeenii hore shacab badan ugu soo koobnay arimaha bariga dhexe,dib uguma laabaneyno waxaanse isla aadeynaa fashilka siyaasadeed ee xarkaha goostay ee ka jira gudaha dalka Soomaaliya gaar qahaan Mogdishu si aad u xaqiiqsato halka uu dalka Soomaaliya aadey
iyo doorashada soo socota,horey waxaan halkaan idinku soo bandhignay qaabkii uu bur buray baarlamaankii labada aqal aqalkii hoose ee golaha shacabka iyo aqalkii sare si weliba yaab iyo amankaak leh ayuu u burburay kaliyana hada waxaa magac ahaan loogu qataa mushaarka,waxeyna u qiimo beeleen,u macno beeleen amaba u burbureen si ay garan garto inta fahmeysa nidaam dowladeed sida uu u shaqeeyo.
Sidoo kale waxaan halkaan horey ugu soo bandhignay sida caalamka dhaqaalaha magaca Soomaaliya lagu siiyo looga cuno weliba meel aysan ka jirin wax siyaasad ah iyo sida argagixisada loola shaqeysto, sidaasi daraadeed intaas adigoo Soomali ah hadaad fashil siyaasdeed oo wadan ku soo jiray 34 sano mushkilad u garanweyso fashil siyaasadeed
anagaa hada kuu sheegeyno halka uu dalkaadii aadey doorashada inagu soo aadan si aad u ogaato waxa aanu mediyaha Soomaalida kaka duwan nahay iyo in waxii aanu halkaan ku soo qorno ay gaarto iska daay dadka Soomaaliyeed dowlado waaweyn oo weliba qoralada aanu ka diyaarino Somaliya, Bariga Afrika,Qarada guud ee Afrika iyo caalamka mediyahan muhiim u yahay ee loo wada sugo si aad u xaqiiqsato ayna xasuus kuugu noqoto qoraalkaan meel gooyni ah ku qoro doorashada inagu soo aadan Xasan oo aad hada u aragtaan madaxwyene Somaaliyeed oo weliba waqtigii ka dhacay iyo dad badan oo aad moodaan iney maanta siyaasiyiin yahiin oo ay xilal ka hayaan dalka Soomaaliya oo aad ugu yeertaan siyaasi.
Xasan Shiikh weliba waxaan idiin hubnaa siduu maalinba dowlad iyo shaqsiyaad ayaan bedelayaa u leeyahay isaga iscasili doono amaba xafiiska sidey Soomaali badan u seexdaan habeen ku soo waabariisan doonaan Xasan Shiikh oo dalka iskaka tagay.
Waan ognahay Soomalida marka uu madaxweyne markaasi jooga waqtiga ka dhaco waxey isku soo haraan kaliya kuwa ay horey iskula fashilmeen iyo in yar oo mushaar doon ah, inaguse waxaan ka hadleynaa dalka Soomaaliya madaxweyne iyo dowlad cusub inuu yeelan doono dhawaan iney is baraan oo ay u soo socoto Soomalida mant anoolna is baraan jirintaan ka arinkaas,Xasan Shiikh iyo saaxibadiisa waa is deeyeen siyaasada Soomaaliya, Soomaalida dowladnimada garaneysana waa ogtahay taas weliba nooca doorasho ee dalka Soomaaliya ka dhaceyso ,magalooyinka ay ka dhaceyso ugu danbeyn iyo weliba cida maamuli doonta iyo weliba ciidanka amaanka sugi doona xiliga doorashada inataba
Soomaliweyn waan la wadaagi karnaa mase dooneyno in aanu ka hordhacno kooxda hada joogtana xitaa ku seexo kuna soo toos islama sii joogi doonaan iyaga dhaxdoodaa been isku sheega ileen horey ayey markey mucaaradka ahaayeen dad badan oo Soomaali ah oo ka koobnaa qeybaha ay ka kooban tahay bulshada isla soo dileene,hada mar hadey siyaasada uga dhamaatay waxakaliya ee ay doonayan wa in lagu mashquulo fashilkooda sidaasina shacabka Soomaaliyeed looga dhigo news markaasi socda,sidaasi daraadeed Soomaaliya waa wadan doorasho aadey isku diyaari muwaadinow dalku maahan Mogdishu oo kaliya Soomalina maahan wadan ay koox sidey doonto ka yeeli karto dowladnimaduna maahan sida aad moodaan iyo sida ay u shaqeyso waa kala duwan tahay,waxaane maanta oo bisha June tahay 19 sanadkuna yahay 2025 adigo Soomali ah amaba wadamada caalamka ee
siyaasada beentaa ee lacagta faraha badan looga cuno meel aysan ka jirin wax nidaam dowladeed ah idiin xaqiijineynaa dalka Soomaaliya doorasho ay awooda ay ku yeelan karaan inta hada joogta ay aad u yar tahay ayaa ka dhaceyso Soomalina waxuu noqon doonaa wadan leh madaxweyne iyo dowlad cusub,newskaan kooban ee hada idiinka yimaado dalka ee lacagta lagu bixiyo kaasi oo iskugu jira in dooneysa kursi R/wasaare oo is leh Xasan Shiikh amaan si aad kursigaas u hesho, in argagixiso saadka iyo cuntada u geysa oo sidaas nolol mooda iyo in markii ay burbureen golayaashii sharci dejinta ku soo dhacay mel cidlo ah oo maalinba hadba xafladii Mogdishu lagu qabto intey ka soo muuqdaan waxaan loo joogin ka hadla waxaasi oo dhan waxaa soo gabo gabeeyey inuu dalkii aadey doorasho lan awayey wax kale oo lagu sii joogi karo oo loo sheego shacabka Soomaaliyeed. Waa socotaa qormadu War helaa talo hela.
Somalia,Africa ,Middle East and Around the World,On Wednesday June 18,2025- Waa mar kale iyo qoraalkeenii labaad maalintu waa Arbaco ay soo galeyso habeen Khamiis ah hadaad soo aqrisatay qoraalkii dheeraa ee anau ug ahadleynay dagaalka u dhaxeeya Iran iyo dalalka
Mareykanka oo hormuud u ahaa wadamada reer Galbeedka inta aanan u gudbin wararkeena Soomaaliya waxaan horta is raacsaneynaa wararka dagaalka iyo halk auu hada marayo inago qeybtaan soo koobeyna.
1- Horta sida xaqiiqada ah Iran weli ma isticmaalin gantaaladeedii guuxa ka dheereyey ilaa hada waxey uun isticmaashay gantaalada ridada dhexe waxaana goobaha ay duqeyneyso ka socda qaxii ugu abdnaa ee waayadan soo mara shacabkii bariga dhexe dagaalkii labaad ee aduunka loo geeyey in halkaas lagu degaameeyo hada waa markii ugu horeysay ee ay si dhab ah u qaxaan dibna badankood ugu laabtaan dalalkii ay ka yimaadeen waxaana adkaan doonta ugu badnaan dhawr bilood kedib inba loogu yeero wadan hebel dhinaca hada ka soo horjeeda dowlada iyo shacabka Iran sedax sababood o is birsaday aadna u adkeynay iney ku sii noolaadaan bariga dhexe mustaqbalka dhaw iyo kan fogba.
A- Dowlada ay hada dagaalka kula jiraan reer Galbedka uu hogaamino Mareykanku ee Iran inta taariikhda la xasuusto ku dhawaad 4100 kii sano ee ugu danbeysay weligeed hadey kacaan libin lagama keenin waa wadan weyn oo xitaa garanaya hadba tilaabada uu qaadayo baaxadeeda, waqtiga uu qadayo iyo hadba danta uu markaasi ka leeyahay hadey xitaa ku naf waayneyso malaatyiin shacabka Iran ah ineysan cidlo meel u fadhiisan.
B- Arinta kale ee taariikhda Islaamka gashay sanadkaan dagaalkaan si toos ah iyo si dad banba waxuu mideeyey shacuubta dalalka Islaamka waa sida xaqiiqada ah inagyu kama hadleyno dalalka ay saaxiibada dhaw yahin dowlada Iran waxaan ka haldeynaa shacuubta Islaamka,waxaane waxaasi oo dhan ka sii daran kasloonida ka muqata dowlada iyo shacab ka Iran oo muujineysa ineysan Iran weli dagaal dhab ah gelin sid ay xaqiijiyeen quburo heer caalami ah.
C- Inagu kama hadleyno hadey Mareykanku hoganka u dhiibteen ganacsade la yiraahdo Trump oo kaliya garanyo sida dhismo dhawr dabaq ah inta la dhiso macaash looga raadiyo
Waxaanse ka hadleynaa xaqiiqada dhabta ah ee maanta taalo bariga dhexe ahdii reer Galbeedku mudo ka badan sanad iyo bar amaba ku dhaw labo sano iyago ku faana iney yahiin dalalaka nolosh abini'aadamka ka gaaray horuamro kala duwan hadane ay isku raaceen in shacab dumar iyo caruur ah waqtiga intaas la ek ku daawadeen iney marqaati ka noqdaan hada waxey si dhab ah marqaati uga noqdeen kuwii shacabkaas masaakiintaa barakixcinayey iney ka qaxayaan Bariga Dhexe oo hada dib loogu labanayo wadamadii dagaalkii labaad ee aduunka laga yimid waana waxa maanta keenay in la kala garan waayo magaalooyinka ay ku nolaayeen shacabkii labda sano la soo duqeyyenayey iyo kuwa ay hada duqeynat ku burburisay dowlada Iran,waan ku celineynaa mar kale Iran maahan sida la moodayo iyo wax u dhaw weliba wey adag tahay wadan waxa uu dadkiisa ku quudiyo soo saarta 90% ee aan loogu hanjabi karin waxaan ka goosaneynaa dhaqaalo hebel aanu siin jirnay in aan dagaalkasta oo lala galo waxbo looga daaqeyn waxiise boota ah waa meesheeda ,waxaanse ka hadleynaa sida xaqiiqaada ah hadii dagaalkaan sii socdo oo ay kuwii bilaabay joojin waayaan o ay iyaga ka imaan weyso iney joojiyeen qormadii midaan ka horeysay soo aqriso heerka uu gaari doono shidaalka aduunka wleiba dhibaatda soo gaareyso haduu shidaalka qaaliyoobo maahan Iran mana ahana dalalka Carabta amaba wadamada deriska la ah Iran waxey mushkilada ugu badan ku dhaceysaa reer Galbeedka
waana arki doonaan caalamka oo dhan meel ku qorta ma jiri doono wadan u ogaan doono in Mareykanku kaka duulo Iran amaba Bariga dhexe ha ku yaalo ama meel bariga dhexe ka baxsan oo Africa ka mid ah ha noqoto.
Tusaale- Iraniyiintu waa dad xadaarad leh iyo taariikh facweyn leh waxaadna ka garan kartaa markii madaxweynaha Mareykanka hawada u soo marsiiyey inuu garanyo halka uu jogo mhogaamiyaha ugu sareeya Iran Ayatulaahi inat banaanka loo soo baxay ayaa shacabka Iran qudbad lo jeediyey isago weliba isku kalsoon aduunayd awaxaaba jiraan dad ka faa'ida hadalada hanjabaadaa ee leys leeyahay ku cabsi geliya iaygo aanweliba isticmaalin gantaaladii ay ku dharanayeen Iraniyiintu,ku darsoo tiknolajiyada ay gaareen waxaa sameyey waa dhalinayro reer Iran ah.
Mise waxaan idiinla hadalnaa sida waxa ka socda dalka Soomaaliya oo dhaqaalaha looga gurto caalamka hadane wax siyaasad ah lagu heynin Mogdishu kaliyana argagixisada kuwii caalamka magaca Soomaliya uga qaadaneyey dhaqaalaha la shaqeysanayaan taasi oo fashilka siyasadeed ee ka jira dalka Soomaaliya aanu wararkeena danbe ku soo qaadaneyno, laakiinse aanu ka soo hormarinay newskaan muhiimkaa ee dagalka gardarada ah ee lagu qaaday shacabka iyo dowlada Iran.HAyeeshee, waxaan si toos ah iskula aadeynaa warakrena Soomaliya oo ah meesha maanta fashilka ugu weynee siyaasaded ka jiro ee caalamka lacagta looga gurto malaayyuijta dolarna sida qaldan loo adeegsado.....
Somalia,Africa ,Middle East and Around the World,On Wednesday June 18,2025- Waxaa halkeedii inooga sii soconaya wararkeeni Soomaaliya iyo fashilka siyaasadeed ee halkaasi yaala.
Waxaanse waxoogaa dulmareynaa dagaalka Iran iyo xulufada ay is hayaan.hadii aad bogaan horey ugu soo tixneyd waxaan horey halkaan ugu soo qornay habeenkii kowaad ee dagaalka
gaadmada ah lagu qaaday dowlada iyo Shacabka Iran dagalkaas waxaa hormuud u ahaa Mareykanka reer Galbeedkana gadaal ayey ka fadhiyeen marka laga reebo dhawr dal oo uu ku jiro Taliyaaniga oo reer Yurub ah inta kale reer Galbeedka dagaalkaan si toos ah iyo si dedban ayey ugu jireen.hayeshee, hada maxaa soo kordhay oo keenay shirarka is daba jooga ah ee madaxweynaha Mareykanka iyo inuu soo gaabiyo shirkii dalalka G7?.
Sideedaba hadaad aduunyada nolosha ka jirto dhinaceeda runtaa kala qabsan waaysid qiyaaligu waxuu ku soo istaajiyaa meel cidlo ah,waxaanse dulmareynaa kaliya ilaa sedax qodob oo soo dedejisay guusha Iran.
1- Horta Madaxweynaha Mareykanka maahan qof ciidanka wax ka yaqaano micnahuna maahan inuu hogaamiyo wadanka ugu dhaqaalaha badan dunida iney ka dhigan tahay in wadankasta oo dunida ka mid ah loo maleeyo sida wadanka Iran,weliba qodobkaan waan qeexeynaa A.B iyo C ayaana u kala qaadeynaa.
A- Iran maahan wadan sida dalalka Carabta aqriyaan amaba wax weyn u arka newska u soo dhigo Mr Trump bogiisa "X",bedelkiina waxkasta oo hanjabaad ah oo Iran ku socda shacab walaa dowlad dadkaasi waa Fersiyaan maba qoraan weliba dagaalkaan dowlada Iran waxey kuheshay sumcad weyn!!,waana waxa markasta oo la hanjabo magaalooyin dhisan dhulka u galaan maalinkasta aduunyada waxaa jira dalal janhabaad looga qaado lacago baad ah lana cabsi geliyo iyagoo dhaqaalo leh sidaasi ay tahayna dunida nolosha ka jirta ku dhiban,waana waxa caawa ka jira Bariga dhexe oo dhinaca ka soo horjeeda Iran ee ay hada ku socoto duqeynta magaalooyinkooda la kala garan la yahay iyaga iyo shacabkii masaakiinta ahaa ee ay duqeyn jireen ee ay ka xasuuqi jireen dumarka iyo caruurta waxaasne waxey ku dhaceen dulmi xadkiisa inta dhaafay dhaafay hada soo deg degay.
B-Mareykanka maadama uu awood ku ogaa dhinaca ay Iran duqeyneyso maxaa hada ka qeylisiiyey Mr Trump? meeshaan waaye halka ay dad badan doonayaan iney wax badan ka ogaadaan.horta intii uu dagaalka socday waxey Iran soo riday diyaaradaha Jiilka 5aad ee Mareykanka kuwona meelahii ay ku jireen ayey duqeyntii kula dhacday ku darsoo Iran weli gantaalada ay isticmaaleyso waa kuwa ridada dhexe oo weli ma isticmaalin kuwooda dheereeya oo hadii ay isticmaasho bariga dhexe siweyn looga dareemayo in uu dagaal ka socdo waxeyna Iran u tahay guul weyn oo siyaasadeed iyo mid dhaqalo in ay Mareykanku si rasmi ah u soo galaan dagaalka guushaas ay Iran gaareyso oo ah labo waji.
1- Dhinaca ka soo horjeeda oo ay dunidu mooday wadan weyn oo quwad leh oo lagu fadhiisayey gember gaaban sidaasina hada arintu u dhaxeyso Mareykanka iyo Iran hadey taasi dhacdona waa la hubaa Iran sumcadeeda siyaasadeed kor ayey u kaceysaa sababtuna waa in wadamada Deriska la ah sida Turkiga uu xiranayo hawadiisa, Sacuudigana uusan soo sareyn shidaal dheeri ah aduunyaduna haduu dagalkaan sii socdo waxaa dhici doonta inuu gaaro fuustadii shidaal ah ilaa 700 ugu badnaan 900 dolar waxeyna u badan tahay in ay Iran xirto marinka Hormuus ugu danbeyn oo hadey xirto wadanka ugu horeeya ee dhaqaalo ahaan burburayo maahan dalalka carabta mana ahan Iran waa wadanka Hindiya,kedibna waxaa ku xigsanaya kuwa reer Galbeedka.
Inagu idiin lama hadleyno sidii labo sano ka hor inta la doonayey in daawo cusub oo ay reer galbeedku soo saareen iney ku tijaabiyaan bini'aadamka dunida keeneen mashruuc ay ula baxeen Covid 19 taasi oo ugu danbeyn mudo labo sano ah intey jahwareer geliyeen kuwii qaniga ahaane ay qani sii noqdaan kuwii saboolka ahaane ay sabool sii noqdaan,laakiinse markii dagaalkaan hada socda laga hadlayo markasta oo uu fariin hanjabaad ah soo diro madaxweynaha Mareykanka oo warbixinta la siiyo ay inta abdna tahay hal dhinac,waa guusha Iran maxaa yeelay Iran waxey heysataa ciidan ku dhawaad 1.5 million ilaa 2M ah waana wadan sidaan qoraaladeenii hore qaarkood ku soo sheegnay 90% waxa ay cunaan iyagaa soo saarta,weliba dadkooda badankood noloshooda kuma tiirsana Korontada hadey xaalad afarah aka baxdo sida dalalka reer Galbeedka oo aan noolaan karin Koronto la'aan hadii uu aduunku isku dhax yaaco.
2- Dagaalkaan Iran waxaa lagu qalday kuwii lagu qaadi jriay wadamo markoodii horeba burbursanaa sida Afganistaan oo kale marnaba leyskama dhaadhicin in Iran yahay wadan weyn oo amniga aduunka inuu sii socon karo iyo inuusan sii socon karin dalalka qeybta ka ah iney ka mid tahay.
C-Weli inagoo is raacsaneyno qodobkeenii kowaad ee aanu u kala qaadnay A.B iyo C. Guusha kale ee ay dowlada Iran gaartay waa dhinaca ka soo horjeeda shacab degaankaas la dejiyey waxii ka danbeeyey dagaalkii labaad ee aduunka oo ahaa dad leysku keen keenay markii uu dagaalku qarxay badankood hada waxey taagan yahiin mar danbe kuma soo laabaneyno halkaan bariga dhexe ee ha naloo celiyo meelahii aanu ka nimid taasina waxey muujineysaa in ay meesha hada la duqeynayo dadka rasmigaa ee iska leh ay tahay dumarkii iyo caruurtii mudo ka badan sanad iyo bar lagu duqeynayey oo dagaalkaan waxuu banaanka keenay ceebo badan oo aduunyada ka qarsoonaa,haduusan aqligu shaqeyna ceebo badan oo inta ay indhaheenu hada qabteen ka badan jidkey ku soo jiraan.
Arinta kale ee ugu muhiimsan sow weligeed lama dhihi jirin dhinaca hada duqeynta ku socoto ee ka soo horjeeda dowlada iyo shacabka Iran hubka nuclearka ayey heystaan oo ay ku cabsi gelin jireen dalalka carabta ee ku nool mandaqada hada hadey run sheegayaan mey Iran u isticmaalaan?.waxey ogyahiin cida ay dhibaatada ugu badan ka soo gaaryeso iney iyaga tahay oo aan maanta lagu jirin xiligii uu Mareykanku u adeegsaday hubka Nuclearka wadanka Japan xiligaas dadku sida ay hada u soo jeedaan uma soo jedin hada aduunyada waa tuulo oo kale nolosha dhan ayaa isku xiran halmeel hadey ka qaldanto inta kale waxbo maahan haduu dagaal weyn dhaco labada dhinac ee hada is haya ayaa lala kala safanayaa oo hada waa Iran oo kalgeed ah iyo xulufada uu Mareykanka hogaaminayo oo loogu yeero Reer Galbeed oo iyagoo iska warqaba dunida u jilaya siyaasad la wada fahamsan yahay weliba siyaasad ay si fiican u fahansan tahay dowlada iyo shacabka Iran oo hadaan la
bedelin sidey hada wax ku socdaan aan la mahadin doonin,maxaa yeelay hada labada dhinac ee dagaalayo midna maalintii waxey qasaartaa balaayiin dolar midna dhawr milyan sababtuna waa waxaa iska soo horjeeda siyaasad ku dhisan kibir iyo is mahadin ( Reer Galbeedka uu horboodayo Mareykanka iyo siyaasad ku dhisan aniga dalkeygaan joogaa kii iiku yimaadona waxbo ikama qaadayo wax aan reebanayona ma jirtee waxii aad heysaan keena oo ah mida ay ku socoto dowlada Iran ee ah iyadu mida lagu duulay ee dalkeena sidey haben u seexden shacabkooda lagu bilaabay duqeyn gaadmo ah walow ay siweyn uga soo kabsatay,dagaalkaan mAreykanka istiraatiijiyad ahaan waa looga guuleysan doonaa ahduusan bedelin siyaasadiisa halka dhinac ah aqli maahan in dhawrkii sanoba dal muslin ah loo baabiyo danaha qeyb yar oo bulshd acaalamka ka mid ah oo daraadood had aka hor dundia inu ka dhaco dagaalkii labad aduunka sabab u ahaa iney the same game mar kale qarnigaan 21aad isla filmkii horey loo soo daawaday ku soo celiyaan oo weliba laga dhageysto waxaas oo kale.
Hayeeshee, intaas waxey aheyd dulmar kooban iyo wararkii ugu danbeeyey!!,waxaanse isla aadeynaa wararkeenii Soomaaliya oo beenta siyaasadeed ee halkaas taalo ay xarkaha goosatay una baahan yahiin shacabka Soomaaliyeed in loo bidhaamiyo waxa ka socda gudaha dalka Soomaaliya oo aduunyada looga cuno dhaqaalo badan malaayiin iyo malaayiin dolar sanadkasta sidaasi ay tahayna aysan jirin cid ka hadasha fashilka siyaasadeed ee halkaas ka jira. War helaa talo hela la soco wararkeena Somaaliya oo muhiim u ah shacabweynaha Soomaliyeed,caalamkiina waa ku xoolo beelay dadkii Soomaaliyeedna mushkilad kama baxaan,waxaanse kaliya u bidhamaineynaa fashilka jira heerk auu gaarsiisan yahay.
Somalia,Africa,Middle East and Around the Global,On Tuesdayday June 17,2025-Hadii aanu horey wadooyinkii iyo musuqii hareeyey dalka Soomalaiya uga soo hadalnay,kani waa Tiyaatarkii qaranka ee aanu dhawr maalmood ka hor ka qornay qormada inagu nidaam dowli ah ayaan markasta Soomaaliweyn kala hadalnaa qoraalka hoose mar kale ku cesho aqrintiisa iyo in aad fahanto,weliba waqti idiinkama lumineyno fashilka ku dhacay shirkii Mogdishu ayaa lagu qabanayaa la yiri beenta siyaasadeed ee Mogdishu lagu wada joogo, waxaas wax ka muhiimsan oo Soomaali hadaad tahiin idiin anfacayo halka uu dalkiinii aaday siyaasad ahaan iyo doorshada inagu soo aadan,weliba waxaan ad hada ugu yeertaan dowlad ayaa ka jirta dalka waxey ku danbeyn doontaa in la xaaqo,midna ogaada mudo gaaban been waa leyskugu sacbin karaa safaro waa la geli karaa suit qurux badana inta la soo xerto wajiga waa la soo dhaqan karaa maalinkasta waxii la doono waa la sheegi karaa inaguse waxaan kaliya idiin abaareynaa xaqiiqada iyo wasaqda hoose iyo fashilka dhinac
kasta ka jira dalka Soomalaiya ee siyaasadeed,bal ka waran hadaad wajiga intaad soo quruxsato jirka intiisa kalena k aureyso amaba ka wasaqeysan tahay hadane aad wax aadan aheyn iska dhigto,ku darsoo markii hanaan dowladeed iyoi mustaqbal umadeed laga hadlayo ka waran?. sidegan u aqriso qormada hoose kuwa ku xiga oo muhiim kuu ah adigoo muwaadin Soomaliyeed ah maadaam uu dalkaadii aaday doorasho si aysan kuu dhaafin wararka kuwooda ugu muhiimsan heestaan iyo qormad aka hoosseysa iyo sawirka ugu koreeya markii aad si degan isha ila raacdo amab aaad midkasta xikmad ak adanbeysa ee aanu halkaan u soogelinay noola fahanto nuxurka wartarka kuwood auguj=muhiimsan ayaan hada isla aadeynaa,muhiim mahan in madaxwyen esii dhacayo oo uu waqtiga ka dhacay iyo inta markaas ku hareereysan oo uu midkasta k agaarsiinayo siduu ku noqon lahaa maalin taajir in waqti badn alagaaga lumiyo ka hadalkooda,wxaanse shacabka arinka uga abaareynaa halka ay ka jirto,bil xaqiiqo inaga cid inaga danbeysa marnaba h a weydiinina dalka Soomaaliya iyo siyaasad iyo hanaan dowladeed waa is deeyeen dowladna mida soo socota ayaa ugu horeysa,adigoo Soomali ah marka ama shaqsi iyo koox isku mashquuli ka hadalkooda amaba qeyb ka noqon dowladnimada dalkaas ee soo socota, waxkasta oo mkudo kordhin lagu heli karay waa fashilmeen oo qormadan hoose o bilaaw u ah kuwo kale oo soo socda marka iyada mar kale ku cesho si aad kuwa soo socda si fiican ugu fahanto.
Waxaan mar kale dib iskula aadeynaa fashilkii siyaasadeed iyo midkii dowladnimo ee ka dhacay dalkii horey loo dhihi jiray Soomaaliya in ka badan 34 sanona loo waayey wax lagu tilmaami karo dowladnimo inaksta oo dhawr jeer oo hore l amoodayey in uu dalkasi helay dowlad amaba heli dono,hadane nidaamka loogu yeri dowlad ee ka jira Soomaaliya maanta hadaan dhinackasta ka qiimeynay, dhinackasta ka eegnay, dhinackasta ugu yaraan iskugu daynay in bal wax loogu yeeri karo dowlad ah ka jirto halkaas,waxaa inoo soo baxday in wadan la yiraahdo Soomaaliya oo ay shacabkiisu leeyahin dowladba wax lagu tilmaami karo aysan ka sokeyn doorashada inagu soo aadan iyo waxii ka danbeya ama dadka qaarkii waxaan jirin ha iska dhaadhiciyaano amaba riyo maalmeed wax u muuqaal ek naftooda haku mada daaliyaano.
1-Hadiiba dunidan aanu maanta ku nool nahay ee aanu ku jirno qarnigii 21aad sanadkiisii 25aad meel aduunyad aka mid ah looga ciyaaray loogana been sheegay in ay bulsho meel ku nool oo dal magac leh ku nool ayba jirto manta waa Soomaaliya waxa ka taagan maanta iyo waxa loogu yeero siyaasd iyo fashilka dhianckasta leh heerka uu gaaray.
2- Sidoo kale kama hadleyno xitaa wax badan oo aysan ogeyn dalalka caalamka ee qaarkood dalkaas ku bixinayey,kuna bixiya kuna biixn doona mustaqbalka malaayin dolar sida aysan uag warqabin waxa ka socda gudaha dalkaas ee loogu yeero dowlad,baarlamaankii oo mar hore burburay laakinse msuhaar xad dhaaf ah leyska qadanayo, Wadan aysan ka jirin wax la yiraahdo dimoquraadiyad,nidaam diini ah iyo nidaam digtooriya midkoodana.
Xilka qofka Soomalaigaa loogu dhiibo hadey wasaarad tahay markii aysan wasaaradaas waxbo ka jirin markii uu intu dadaalo soo gaarsiyo heer ay caalmaku caawinkaraan wasaradaas amaba hayaddaas oo la maqlo in ay wxoogaa dhaqaalo ah soo galeyso in qofkaas xilka laga qaado o la raadiyo mid kal eoo wasaaradaas hadane markii dhaqaalaheeda meeshii ugu danbeysay la gaarsiyo hadan emeel eber ah ka soo bilaaba,waana waxii aanu dhawaan u laheyn wadamo badan waxaa u roon in ay sugaan dowlad amidaan ku xigta iyo doorashad aay u badna tahy iney ku daadan doonto dhiig badan iyo kala tag siyaasaded kedib laakisne qabsoomi doonta weliba lagu dooran doono madaxwyene iyo dowlad cusub oo la mahadoin doono.
3-Dalka Soomaaliya dhamaan noockasta oo musuq maasuq ah oo dunida ka jiray iyo mid aan horey uga jirinba oo cusuba pp lagu soo kordhiyey sida wax loo dhaco intaba waa meesha aduunyad amaanta ugu musuqa badan heykal dowladeed, mid bulsho, mid nololeed, mid amni,mid dhaqaalo intaba dalka Soomaaliya waa lagu tuntay amaba hadaan si kale u dhigno lama garanayo wax aanu ku tilmaamno wax adalka Soomaaliya ka socda maanta siyaasad xaga inoo dhiga bal horta maba jirtee.
Maxaa kuu soo haray dad badan oo Soomaali ah oo bogaan ku tixan ayaa ina soo weydiiyey maadaam aanu dhawr jeer ku soo celinay in dalka Soomaaliya aaday doorasho an wleiba xiliga ay dhaceyso waxbo laga weydiineyn madaxweynaha haatan jooga iyo weliba dad badan oo shaqsiyaad ah oo aad moodaan siyaasiyiin manta xilal haya qodobkaas meel gooyni ah ku qorta adigoo muwaadin Soomaaliyeed dalka Soomaaliya doorasho ay weliba waji gabax siyaasadeed kii ugu weynaa kal kulmaan madaxwyenaha uu haatan waqtiga ka dhacay iyo inta ku hareereysan ee manata kula joogta kaliya maadaam uu dalkii ku jiro xili kala guur ah armaad intaad Xasan Shiikh mediyaha k aamaanto amaba mid adiga kugu qabiil ah oo mediyaha ku jira tiraahdo wax fiican ka soo qor si uu ugu maleeyo in aanu inaga qabiil ahaan iyo degaan ahaan u taageersan nahay,waxaas dhawr bilood oo had aka hor ah ayaan kaka so hadalnay dalkaan siyasadiisa halka uu aaday iyo inuu yeelan doono madaxweyne iyo dowlad cusub,weliba sedaxa nooc ee dowlada soo socota ee ka hirgaleysa dalka ku imaaneyso Soomaaliweyna ku heli doonan madaxwyene iyo dowlad cusub ee la mahadin doono labo ka mid ha ayaan halkaan idiinku sharaxeynaa midka sedaxaadne waqtigisi lama gaarin dib ayaan u dhiganeynaa.
Maxaa yeelay markii aanu sidan u hadleyno waxaann ognahay in dhamaan qorshekasta oo uu madax weynaha haatan waqtiga ka dhamaday ku doonayey inu ku helo mudo kordhin oo dhan waa wax daaqada ka baxay iyo wax ku kor fashilmay iyo wax degaanadii uu is lahaa waad ku heli kartaa laga burburiyey, intaas adigoo Soomaali ah hadaad weyso qaab kale oo aad ku fahanto in uu dlakaada aaday doorasho xili aad garan doonto oo aad aqligaad aka shaqeysiin doonto ma garan karno waxaanse idiin leenahay badankiin wax badan waa dka dhacsan tahiin xitaa kuwo badn aoo mediyaha ku jira waxaan idiin lenahay qiyaaliga iyo wararka xaqiiqada ka fog ee aad bulshada u soo gudbineysaan intaad dadka ka joojisaan iyo madaxweyne Xasanaa beehsa caalamka ka ceyriyey dalka iyo riyooyinka aan jirin
madaxweyne,wasiiro iyo shaqsiyaad masuuliyad sheegtaan inagoo og iyado aysan baaritaan ku sameyn ciidank aUgandha ee dalka Soomaaliya jooga ineysan geli karin xerada
Xalane,siyaasada ay dalka Soomalaiy asiiba magalada Mogdoishu ku hayaan inta ahda masuuliyada sheegatana ay tahay uun musuq iyo been qaawan,Xasan Shiikh halkii meel ee uu is laha ugu ayran mudo kordhin labo sano ah ayaad ku heleysaa kii ugu weynaa ee lagu siyey qandaraas hirgelintisa waxuu ahaa mashruucii R/wasaare Xamse lagu yiri orod intaad Hiiraan oo ka mid aheyd 6dii gobol ee Soomaaliya ugu horeeyey,kana mid aheyd 8dii gobol ee lagu dhisay Jamhuriyadii ugu horeysay ee uu dalka Soomaliya yeesho 1960kiina lagu doortay madaxweynahii ugu horey ee Soomaliya oo ay doorashadaas iksugu soo hareen labo nin o reer Hiiraan ahaa Shiikh Cali Jimcaale oo ka soo jeeday beesha Xawaadle iyo Adan
Cabdulle Cismaan ka soo jeeday beesha Ujeejeen inytaad gobolkaas shacabkiisa kormarto oo aad tagto Laascaanood waxaad dhistaa mamaulka Khatumo ku dhawaaq in uu yahy maamul buuxa maadaam aay waxkasta oo anau sameynay hadi maamulkii uu Xasan Shiikh ku dhoodhoobay Jowhar 10 sano ka hor ee loo dhisay in nidamka federalka Soomaliya lagu burbuiyo xitaa hadaan wazxkasta inaga qabiil ahaan qaadanay nidaamkii federalkana burburi waayey,kolba waxaa la yiri inaga og reer Hiiraan mustaqbalka waxey noqon doonaan Stat eu gaar ah ayey yeelan doonaan ee si sanadka 2026 ilaa 2028 buuq siyaasadeed loo abuuro bal reer Hiiraan SSC Khatumo oo ay markaas Ceelala shidaal ah o ku yaalo intii ay degaankaas heysten beesha Isaaq Madaxwyenaha Jabouti iyo Muuse Biixi wax badan caalamka uga cuneen anagaa degaankaas maamulna bal SSC h alagu soo jito in lo aqonsado mamaul Hiiran Statena ha loo diro labo nin oo midna la yiraahdo Sanbaloolshe midna la yiraahdo Daahir Shire si ay shacabkaas inooga mashquuliyan.
Kedibna maxaa dhacay halkii reer Hiiran ayaa buuqi doona leys lahaa waxaa Xasan Shiikh ugu soo xigtay reer Hiiraan oo u hambalyeynayo reer SSC iyo Salaadiintii labada dhinac |Ugaaska guud ee nreer Hiiraan Ugaas Yusuf iyo Gadaada SSC oo inta kulmay sawiro caalamka loo qeybinayo,yacni reer Hiiraanka oo xiliga kala guurka waayadii danbe aheyd meesha kaliya ee lagu raadiyo mudo kordhinta waxaa gebi ahaanba 99% in ay doorashadii guud soo deg degto halka laga fashiliyey ee ay Soomaliweyn xili aan had aaheyn fahmi doonaan waa deganadaan Hiiraan State.
Ku darsoo aaway maamul cusub ayaan gobolka Gedo u dhiseynaa,aaway xagey ku danbeeyeen Byadhbao iyo Dhusamareeb ayaa mamul goboleed ah,wax aan rag uu waqtigii ka dhacay oo leysku masawiraa dhawrkii biloodba mar aheyn miyaad aragteen,Axmed Madoobe iyo Jubaland ma aqoonsanin xagey ku danbeysay, hebel kursiga uu ku fadhiyo inooga iibiya reer hebel waxaa lagu jira xiligii kala guurkee siyaasad ah iney Mogdishu taalo maanta oo aan wax kale la heyn fashilka dalka iyo dadka Soomaliyeed ku dhacay ma jirtaa adigoo muwaadin Soomaaliyeed ah oo dlakaan iyo dadkan ay wax qiimo ah kuugu fadhiyaan cid ku usheegtay wasaqada siyaasadeed ee manat adlakii hooyo taalo taalo gaar ahaan Mogdishu ku tixnow bogaan inagaa kuu xaqiijineyna inuu dalkii aaday dorasho.
War Soomaaliyow intey reer Hiiraan garteen garta oo dalkaan doorasho ayuu aaday ee joojiya qaarkiin siyaasadaha umada kaliya loogu tago galay in waqti looga lumiyo ee markii leydiinla yimaado sidii reer Hiiraan State oo ah shacab iyo degaan ku nool dhul qani ah amaba hodan ku ah xoolaha beeraha kuna yaala halbowlahan dalka ha buqina ee kaliya tiina ka raacda dalkaan doorasho ayuu aaday anagaa idiin leh oo idiin hubna.War helaa talo hela.
Somalia,Africa, Middle East And Around the World,On Sunday June 15,2025- Waxaan mar kale intaanan gudagelin wararkii Soomaaliya gudagaleynaa wararkii ugu danbeyey iyo guul weyn oo siyaasadeed oo ay gaareen dowlada Iran kama hadleyno dagalka socda amaba soo socday malmahii tagay e uu bilawgiisii ay dowlada Mareykanka ku qaatay wadanka Iran,waxaanse ka hadleynaa isbedelkii dhacay saacadahii ugu danbeeyey iyo guulaha siyaasiyan ay gaartay dowlada Iran iyo gaaalkan oo la hubo haduu faraha ka baxo inuu socon doono ugu yaraan labo ilaa sedax sano.
Waxaanse bal marka hore ku hormareynaa qorshe ay dowlada Mareykanka soo waday sanado badan lidina ku ahaa dowlada iyo shacabka Iran oo maanta oo la marayo bartamah bisha June si rasmi ah u burburay.hadaan qorshahaan burburay weliba saacado kooban kama soo wareegin wa isla maanta dhawr saac ka hor inago kaliya sidey u burbureen ku soo qadaneyna kaliya labo qodob.
1- Horta dagalka Iran waxa ku qaaday dowlada Mareykanka o ay gadaal si buuxda uga fadhiyaan reer galbedka oo dhan marka laga reebo wadamo kooban oo ay ka mid tahy dowlada Taliyaaniga oo aan iyad badanaa loo sheegin qorshaha fog ee dalalka reer Galbeedka iyo dhawr dowladood oo kale marka laga reebo,dagaalkaan waxaa hormuud u ah o si weliba buuxda ugu jira dowlada Mareykanka dhaqaalaha lagu dagaaloyana waa kuwo siyaabo kala duwan looga qaaday wadamo Carbeed oo ku yaalo Khaliijka oo iyaga dhibaatada mustaqbalka soo gaari doonta qormadenii hore ayaan ku soo qaadanay dib uguma laabaneyno oo ahdi uu dagaalku sii socdo waxey ku qasbaan doonan iney raacaan halkii ay aadan dalalka Islaamka kwuoda ugu waaweyn,maxaa yeelay intaan la gaarin 2030 si fiican ayaa loo kala baxayaa ama hala rumeysto ama yaan la rumeysan.
Hadaanse isla qodobkeenaan koowaad inago wlei ku guda jirna muhiimada qormada si wadno waxaa fashil xoogan ku dhamaaday oo eliba kala tageen saacado ka hor gebi ahaana iska diiday aqoonyahano iyo ururo reer Iran ahaa oo ka dhisnaa wadamada Reer Galbeedka xoogooduna ay ku noolaayeen wadanka Mareykanka oo sanado badan lagu tashkiilinayey in loo qban doono wadanka Iran kedibna halkaas iyagu ka noqon doonaan hogankii dalkaas,yacni wadan dhan oo dhisan oo warshado leh ayaa lagu fikirayaa in inta la burburiyo kedibna dalkii oo cidlo ah la yiraahdo adinka hogaamiya!!,kedibna maxaa dhacay.
Intii fikirkaas laga dhaadhiciyey ayaa goyni iyagoo labo kooxood ah shirar u gaar ah yeehseen keidbna waxey qarkodo la xariireen gudaha dalka waxeyna kala kulmeen wax aysan weligood qiyaaseyn waxaana lagu yiri oo yaad xakumeysan hadii dalkina la burburiyo waxii markaasi ka danbeeyey qaarkood oo wadaniin ahaa ayaa kuwii kale ku qanciyey in aduunyada u dhaqaaqday dagaalkii sedaxaad ee aduunka bedelkii aanu dalkena burburkiisa hormuud u noqon laheyna aanu shacabkeena garab istaagno inago xitaa aan wax jaceyl ah u heynin dowlada Iran sidaad ayey isku qanciyeen waxeyna gebi ahaanba gadaal uag dageen dhaman qorshayaashii la soo waday sanadaha badan,waa guul siyaasadeed oo ay waayadan gaaraan shacabka iyo dowalda Iran.
2-Waxaa in ay ururadaas iyo aqoonyahanadaas ka soo jeeda wadanka Iran e ku nool qurbaha ka sii careysiiyey keidb markii xulufada ka soo horjeeda wadankooda ay dalka Iran ka duqeeyeen Jaziirada Qubrus qeybta ay maamusho Giriiga oo hada noqotay taliska ugu weyn ee degaalka keidb markii dhamaan gagabkii ugu muhiimsana ee u yiilay bariga dhexe ay k aqaadeen halkaas ayna geeyeen wadanka Giriiga.
Hadii aad qoraaradeenii hore ku soo tixneyd dagaalka had asocda uma dhaxeeyo Dowlada Iran iyo hal wadan o okaliya waxuu u dhaxeeya oo hormuud u ah dowlada Mareykanka dhaqaalo ahaan, ciidan ahaan iyo istiraatiijiyad ahaanba,waxaana hadii Iran laga guuleyto uma eke in laga guuleysan doonee ku xira wadanka Turkiga oo liiska dalalka Islaamka ee ka hor 2030 la bartilmaameedsan doono ayey ku jiraan,qofkii dunidan ku nool ee maant aiska dhaadhicya Iran hal dowlad ayaa la dagaaleyso waa qof ama xaley dhashay amaba waalan,waxaase hubanti ah inu dagaalkan ku ekaan doonin kaliya dowlada Iran oo sida ay reer Galbeedku u yahiin hal xulufo ayaa lo heli doonaa dhawaan xulufo badan oo Iran garab taagan oo aan ficilkooda la gabaneyn amaba wadamada Islaamka ka noqdaano amaba dalalka waaweyn ee sida Turkiga,Ruushka iyo Shiinaha ha noqdaano arinka waa isbedeli doonaa dhawaan haduu xaalku faraha ka baxo o ay sida la filayo Iran xerto Marinka Hormuus oo ah halka ay 39% boqolkiiba marto badeecadaha reer Galbeedka oo uu ganacsigood aku tirsan yahay ,halka inta soo hartay ganacsigooda ku tiirsan yahay marinka Baadul Mandab oo aanu horey qormadeenii hore uga soo hadalnay.
Arinta kale ee xiisaha leh dagaalkaan waxuu u muqdaa inuu markii ugu horeysay ku fidi doono wadama Yurub mar hadii Iran dal ka mid ah dalalka Yurub laga duqeynayo oo wadanka Giriiga marti geliyey in halkaas laga weeraro Iran iyaguna waxaa saameyn ku yeelan doona dalxiisayaashii dunida iskaka gudbi jiray ee u baqooli jiray dalalka Yurub oo iyaguna hakin doona socdaalkooda qaarada Yurubka marka wax soo saarka guud iyo warshadah alaga soo tago waxey dhaqalo ahaan ku tirsan yahiin dalxiiska oo ay ka soo gasho dhaqaalo xoogan,mar hadii marinka hawada aduunka uu ku yimaado qalqalna nolosha dhan waa isku xiran tahay.
Intaas markii aanu uga baxno guusha aadka u weyn ee ay dowlada Iran k agaartay dadkii reer Iran ee la doonayey in loo adeegsado burburka dalkooda ee ku noolaa qurbaha amaba wadamada reer galbeedka siiba wadanka Mareykanka waxa hada socda waxey ka abaareen dhanka xaqiiqada weyna diideen iney qaabkaan hada wax loo wado ay iyagu qeyb ka noqdaan,amxaa yeelay ninka adiga dalkada ka bur burinayo ilahi dhaqaalaha iyo jiritaankii umadaada inuusan wax xal ah ku heyn markii uu awooda dalkaad aburburiyo cidkasta wey ogtahay waana waxii ku dhacay wadamo badan oo caalamkaa oo ay ugu horeeyana kuwa dunida Islaamka oo horey mid mid loogu soo burburiyey hada ka hor,laakisne ay su'al ka taagan tahay dagaalkaan lagu qaaday wadanka Iran kedib sida leyskula sii joogi doono dunidan aanu ku nool nahay?.waxkasta oo caalamka ka dhaca hadaan runta laga sheegin weligeed lama gaarayo runta xal;na looma heli dono mushkiladkasta oo dunida siyaabo kala duwan uga dhacda,waxaanse qormadan uga hadleynaa halka ay hada wax marayan iyo sida ay shacabka Iran kuwoodii ku noolaa qurbaha uga dhidhiyeen waxa ka socda dalkooda,taasi oo ka dhigan in siyaasad ahaan durbaba guul weyn u tahay arinkaan shacab iyo dowladba marka laga hadlayo wadan ahaan dalka Iran.
Dhanka kale dowlada Iran ayaa dhiancyada ka soo horjeed au adeegsatay duqeyntii ugu danbeysay gantaal lagu magacaabo Suleymaniya kaasi oo loogu magac daray mid ka mid ah sarakiihsooda ugu sareyey ciidankeeda oo dhawr sano ka hor lagu dilay wadanka Iraq ,gantaalkaan oo aan aheyn kuwa ugu awooda badan ee ay Iran heystao laakisne wxoogaa ka awod badnaa gantaaladii ridada dhexe ee ay isticmaaleysay maalmahii tagay.Dhanka kale dowlada Iran ayaa lagu soo waramayaa heegan gelisay ciidankeeda Bada,lama oga iney xilikasta ku dhawaaqi doonto iney xirtay marinka Hormuus,waxaase la hubaa inuu dagaalkan dabdheraan doono si rasmi ahne ugu soo biri doonan wadamo aan hada ku jirin,ileen xal aan hada dagaal aheyn ma muuqdee oo alqi kale oo maanta dunida ka jira maba jiree.
Hayeeshee, intaan oo naga aheyd kaliya dulmar guud waxii dhacay saacadahii ugu danbeeyey iyo isbedelka ku dhacay bulshoweyntii Iran ee ku nooleyd qurbaha,waxaan mar kale isla aadeynaa wararkeenii Soomaalida ee qabyada inoo ahaa.War hela talo hela.
Fiiro Gaar ah- Sidaan sawirka kore ku miijinay dalalka aysan xisaabaadka iyo waxa hada socda iskaka qasneyn ee si fiican u fahansan ee dunida Islaamka waa dalka Turkiga oo hormuud u ah wadamada ku hadla afka Turkiga,wadamada kala ah Pakistaan, Indenosia, Malaysia iyo Bangaladesh oo aanu si horu dhac ah uga soo hdalnay qormaaladeenii midkaan ka horeeyey qeyb ka mid ah,si fiican ayey u fahansan yahiin gameka la ciyaarayo iyo halka ay dunidu aaday hadii ay arinku faraha ka baxdo,Ku darsoo war hada na soo gaarayna waxuu sheegaya in Wadamada Sacuudiga iyo Masar war weyn ayaa ka soo socda.
waxaanse isla aadeynaa dalka Soomalaiya iyo warakreeenii muhiimka ahaa....
Wararka ugu waaweyn Caawa- Dowlada Iiraan oo duqeymaha hada socda ka sokow la xaqiijiyey iney soo gabo gabeysay qorshe ay albaabada iskugu dhufaneyso amaba ku xireyso labada marin biyood ee ugu muhiimsan sida Marinka Hormuus iyo Marinka Baabul
Mandab.Hadii ay xirto marinka Hormus micnahu waa in laga tirsanayo kaliya 7 maalmood shidaalka aduunka oo cirka isku shareera iyo ganacsiga reer Galbeedka oo uu dhaawac xoogan soo gaari doono,weliba sida ay quburo heer caalami ah xaqiijinayaan Iran weli ma isticmalin gantaaladeeda Ridada dheereeya waxa kaliya ay hada isticmaaleyso waa kuwa Ridada dhexe laakinse warar sugan ayaa sheegaya in xeritaanka marinka Hormuus ay u adegsan doonto dhanka ciidanka Bada dalkaas.dhanka kale shacabka Iran ayaa magaloyinka waweyn loogu rakibay telefishino waaweyn oo ay ka daawanayan dagaalka iyo duqeymaha ay geysaneyso dowlada Iran.waxaa aad inoogu adag in anau warar sugan k akeno dhianca ka soo horjeeda dowlada Iran maxaa yeelay magaalo ay ku dhaceen boqolaal gantaal ayey leeyahiin waxaa ku dhaawacmay islaan jiis ah oo kaliya sidaasi daraadeed waxa xaqiiqada u dhaw warark aka imanya wadanka Iran oo iyagu u dhaqmaya sida lagu yaqaano dalalka ay ka jirto dowladnimada rasmigaa oo iyagu waxii dhibaato soo gaaray ma qarinayaan oo waxey ka qaadan xamaasad iyo iney geystaan ficilo hor leh oo aargoosi ah amaba ka bixiyaan jawaab deg deg ah oo weliba badankeda lagu soo aadiyey xili habeen ah taasi oo keentay in ay difaacyadii dhianc aka soo horjeeda dowlada Iran ku fashilmana iney qabtaan gantaalada Iran ay soo rideyso oo wleiba ah kuwa ridada dhexe lamana gaarin kuwii ka dhereyey guxoda sida ay ku waramayan amaba xaqiijiyen quburo reer galbeed ah oo iyagu ah kuwa fara ku tiriskaa ee runta ka sheega dagalada hada socda iyo in aan weli laagrin dagaalkii rasmiga ahaa ee dowlada Iran.War helaa talo hela waxaanse isla aadeynaa wararkeenii Soomaaliya ee taxanaha inoo ahaa.
Somalia,Africa and Around the World,On Saturday, Jun 14,2025-Waxaan mar kale isla aadeynaa fashilka siyaasadeed ee dalka Soomaaliya ka dhacay iyo dalk aoo dhawaan aadayo doorasho oo inoo ahaa qoraladii taxanaha inoo ahaa kakana soo hadalnay qeybo badan oo hore kuwona ay inoo soo socdaan.
Waxaanse marka hore waxoogaa shacabka Soomaaliyeed,kuwa Qaarada Afrika iyo caalamka bal horta u dulmareynaa dagaalka u dhaxeeya Mareykanka iyo Iiraan gadaalna ay ka fadhiyaan Reer Galbeedka oo dhan laakinse laga dhigay inuu u dhaxeeyo Iiraan iyo wadan aan aheyn dalka dowlada Iiraan dagaalka ku qaaday,waa xeeladaha aanu ka baranay siyaasada caalamka.
Bal aanu dulmarno tan iyo markii uu dagalka ka qarxay Bariga Dhexe iyo haatan oo la marayo maalintii labaad halka ay arintu mareyso inagoo soo koobeyna.
1- Habeenkii Khamista xiliga Wadanka Iran waxaa goobo dhawr ah duqeyn ku qaaay diyaaraha dagaalka ee Mareykanka adiga sidaad doonto u dhig waxaanu ka hadleynaa sida uu ku bilaawday dagaalka, kedibna waxaa masuuliyada weerarkaas shegtay wadan aan aheyn kii weerarka qaaday oo ahaa Mareykanka.
Hadaba meeshaan ayaa aad kala qabsan kartaa sidey wax u dhaceen.Horta marka laga reebo in dhawr qof oo muhiim ah horudhacii dagaalka looga dilay Iran,hadane dowalda Iiraan waxey ciyaartay xelad ka yaabisay dunida oo isla markii uu weerarkui dhacay waxey hawada ka sartay dhaman isgaarsiintii dalkeeda,waxey dhaqso magacaawday hogaamiyaal ciidan oo cusub oo howshii dagalka la wareegay,wxeyna isla xiligaas wax ka yar 4 saacadood marki lagu bilaabay duqeynat ay dishay dowlada IIraan dhamaan Jawaasiistii ku sugna gudaha dalkeeda,markii ay kal go'een xiriirkii Jawaasiista iyo kuwii ay la shaqeynayeen ayaa waxey dowlada Iiraan ku guuleysatay iney awood u yeelato difaaca hawada dalkeeda ilaa ay so riday sida ay warar horudhaca sheegayaan mid ka mid ah diyaaraha ugu casrisan ee Mareykanka oo loo badinayo iney tahay F.35 oo ah jilka 5aad.
Waxii markaas ka danbeeyey dowlada Iiraan waxey bilaawday iney duqeymo ku koobto Talaafiif iyadoo adeegsaneyso gantaaladeeda Ridada dhexe,waxaana sida warar sugan lagu helayo ay shegayan in aysan weli dowlada Iiraan si buuxda u adeegsan gantaalada dhereeya oo hadii ay adeegsato si buuxda looga daremayo guud ahaan Bariga dhexe iyo dhaqaalaha caalamka,kuna darsoo saacad kasta ayaa laga yaabaa in ay dowlada Iiraan xirto Marinka Hormuus,weliba ku darsoo sida xaqiiqada ah ma jirto xarun nugliyeer ah oo Iiraan laga burburiyey,waxaase malintii kowaad ee dagaalka aduunyada lagu faafiyey dacaayado iyo news u muuqaal eka is xayeysiin iyo marin habaabin loogu talogalay bulshada caalamka.
Ok, Hadii Iiran looga guuleysto dagaalkaan yaa ku xiga dabcan waa wadanka Turkiga,mar hadii reer Galbeedka wada socdaan dalalka Islaamka iygau xaalkoodu maxuu yahay sidaas si la mid ah ma iskugu xiran yahiin?.Horta dalal Islaam ah magac ahaan waa u jiraan laakisne ma jirto wadamo Islaam ah oo ay siyaasada dunida sida loga nool yahay 100 kii sano ee ina dhaaftay wax uga kordheen ooba lagu tilaami karo wadamada Islaamka waa kaliya ilaa 4 wadan oo kala ah .
1- Turkiga oo ah awood muuqata ahna halka ay hubkiisa maalinta ay reer Galbeedku faraha la galaan dhaman hubka ay heystaan reer Galbedka ceeben doona maadama uu yahay wadan iska tashada haduu dagaalweyn galona aysan ka hareyn dalal badan.
2- Wadanka Bakistaan oo amrkii ay arinta noqoto dagaal ay shacabkiisa caan ku yahiin ineysan dhageysan newska caalamka oo ah shacab iyaga kaliya is dhageysta xitaa hadey siyaasada dalkooda ku kala aragti duwan yahiin wa wadan ay shacabkiisu ku dhaw yahiin ilaa 300 million oo ahdane wada ciidan ah 80% shacabkooda waana wadanka kaliya ee dunida Islaamka ee aan kala jeceleyn inuu dagalkii sedaxaad ee dundia bilaawdo iyo inuusna bilaaban,ku darso waa wdanka kaliya ee la hubo aduunyada dalalka heysta hubka nugliyeerka in aan lagala hormareyn isticmaalkiisa oo maba jixin jixaan mana qoran siyaasada dunida ka jirta mar hadey dagaal galaan waxey ku shaqeystaan talada ay markaasi gaaraan ciidanka dalkaas,wleiba waxey qatar ku yahiin dagaalka dhanka cirka wxeyna xulufo la yahiin dalal waaweyn oo ay deris yahiin iyo kuwo ka fogba.
3- Wadanka Indonisiya-Waa wadanka ay ku nool yahiin Musliminta ugu badan waana wadanka la hubo hadii uu Turkiga galo dagaalweyn waa wadanka soo sedaxeeya dalka Bakistaan oo ah wadanka koowad ee Muslinkaa ee hadii uu Turkigu galo dagaal weyn oo ay aduunyada marqaati ka tahay waa dadka ugu horeeya ee Islaamkaa ee Turkiga siyaasad ahaan iyo ciidan ahaanba toos ugu xiran weliba Indonisiya maahan wadan badanaa siyaasada caalamka horbooda waa dal qunyar socod ah ahna wadan ay hogaamiyaan hogaamiyaal fahansan hadba sidey u kala horeyso tilaabada ay qadayaan.
4- Waa wadanka Maleysiya oo aan isku marnaba qarsan siyaasadiisa caalamka iyo dulmiga siyaasadeed ee ka jira dunida wax badana si dhab ah xiligii uu hoganka dalkaas hayey hogamiyii ugu waqtiga dheeraa Mudane Mahatiir Muhamed uu siweyn siyaasiyan dalkaas ugu hogaamiyye sidi ugu habooneyd iyadoona ay halkeedii ka sii wadeen hogaamiyaashii ka danbeeyey,waxaana la dhihi karaa Maleysiya waa wadan siweyn oo al dareemi karo loo fahmayo hadii xaalda siyaasadeed ee dunida ay faraha ka baxdo siiba mida bariga dhexe halka ay siyaasiyan u weecinayaan siyaasadooda.
5- Wadanka badnaa loo maleeyo wadan yar laakisne dhaqaalaha aduunka dhawrkii sano soo galayey kaalinta 10aad kuna nool yahiin shacab lagu tilmaamo iney heystaan diinta Islaamka kuwooda ugu daacadsan uguna geesisan waa wadanka Bangaladesh,waana wadanka kaliya aysan xisaabta siyaasadeed ee dunida ka jirta iskaka qasneyn.
Hayeeshee kuwaasi waa dalalka Islaamka ee loogu yeero Cajab,bal aanu isla aadno kuwii Carabta iyagu kaalintooda waa sidee amaba rumeyso ama ha rumeysan dhaqaalahi idalalka Islaamka qaarkood lagu burburin lahaa dhawaan ayuu wadaamada Khaliijka ka qaatay Mr Trump wleiba cadadka lacagtaas ma jirto sida lagu helayo warar sugan wax Ameericanka looga badeyshey kaliya waxey siyaasiyiinta Mareykanka qarkood ku sheegeen iney aheyd dhaqaalo u muuqaal ekaa in la yiri arad bax ka dhigo, sababtuna waa dalalka Carabka siiba kuwa Khalijka hogaamiyaahsii la garanayey amaba siyasada csaalamka ku sameyn jiray baalance ayaa noday wax la afgambiyye iyo wax duqoobay iyo wax dhintay, wana wxa kenay Iiraan oo ah wadanka kaliya ee bariga dhexe ku yaalo ee leh waxii ay reer Galbedka
sameysteen anigana aqoontedii ayaan leeyahay oo waan sameysan in dagaal gardaro iyo hanjabaad ah lala galo,waxeya xisaabtii isbedeshay markii ay IIraan duqeymo ku koonbtay saldhigyo iyo gooboi muhiim ahaa taasi oo meesha ka saartay in si sahlan loo burburin doono Iiraan dowlad ahaan iyo shacab ahaanba,weliba xiliga had alagu jiro oo ay dunida dhan isku xiran tahay IIran ma noqon doonto in sidii dalka Iraq ee la yiri waxey heystaan hubka wax gumaado oo markii la burburiyeyna la waayey oo kale in dalkaan weyn ee Iiraan leysku dhax yaaciyo wxaa ka horeyn doono sida ay quburo reer Galbeed ah oo qaarkood runta ka sheega siyaasada caalamka waxey leeyahiin dagaalkaan ahduu sii socdo waxey u badan tahay in aysan wx guul ah ka keenin reer Galbedka uu horboodayo Mareykanka,oo wxaad moodaa in durbaba xisaabaad qaldan leysku dhufsaday oo inat dhawr goobood laga duqeeyey Iiiraan la mooday iney is sahlan isku dhiibeyso iaydoo uu wleiba hadalo jees jees ah madaxweyne Trump jeediyey markii Iiraan l;agu qaaday weerarkii koowaad.
Wey sahlan tahay in madaxweyne Trump si sahlna mediyaha hadalo cabsi gelin ah mararka qaarkood ka jeediyo oo aduunyad akuma cusub oo markii xafiiska yimid ayuu ku bilaalay wadamo xitaa reer galbeed ah hanjabaada,waxaase la hubaa oo biyo kama dhibcaan ah in aysan Iiraan aheyn dalalka u joojya hanjabaad hadafkooda siyaasadeedna 100 kii sano ee ina dhaafay siiba 60 kii sano ee ugu danbeeyey iyagu gaarayey iyadoo aan loo yeerineyn waxii la doono.
Hadaba dagaalkaan maxaa dhici kara hadi ay Iiraan xirto marinka Hormuus oo ay iskaka gudbaan ganacsi badan oo iskaka kala koosha dunida dacaladeeda,xakuuse ku danbeyndoona mustaqbalka siyaasadeed,midka bulsho iyo amni ee dalalka Khaliijka e iyagu ah maliibanayaasha laga liibaanay ee aan dhaqaalahoodana sida dunid akale uga faa'ideysaneyn iney ku sameystaan hub iyo farsamooyin casri ah, dalalka Islaamkana mid makrii la burburinayo ay qaarkood qeybta ka yahiin iney ama isha ka daawadaan amaba xitaa dhaqaalo iyaga laga qaaday lahgu burburiyey dalal badan oo kuwa caalamka kuwaasi oo iskugu jira dalal Islaam ah iyo kuwo aan ISlaam aheyn oo ku yaalo Koofurta America, Qaarada Afrika iyo Asiyada dhexe?.
Intaas oo is biirsaday oo maanta ka taagan bariga dhexe iyo dagaalkaan bilaawka ah ee u dhaxeeya dalalka Reer Galbeedka iyo hadba wadankii ay ku nool yahin shacab Muslin ah ee laga dareemo inuu horuamr ka sameynayo dhiancyo kala duwan lagu qaadayo dhawrkii sanoba mar ugu dan beyn ma hdici doontaa in ay wadada Islaamka intey dib isku qiimeyaan qaabka ay dunidan ugu nool yahiin iyagoo kor u dhaafaya 3,5 billion dhaqaalahood aintey isku ceshcehstaan ma sameysan doonaan Xarun u dhiganta Qaramada Midoobay oo kale loogu yeeri garo Xarinta Umadaha Islaamka kana madax banaan dunida inteeda kale,amxaa yelay meeshii lagu gaaro 2030 sifiicna ayaa loo kal amiirmi doonaa aduunayduna wxey isku raaci doontaa sida ay hadba isku fahmi doonaan oo diin iyo midab iskuma raaci doonaan meesha qeyraadkeeda loo soo wada socdana waa qaarada Afrika.
Intaas adigoo Soomaali ah amaba ku nool Geeska Afrika,amaba ku nool qaarada Afrika amaba ku nool caalamka intiisa kale makuugu filan tahay in aad waxoogaa fahan siyaasadeed iyo mid qariidadeed ka qaatato waxa maanta ka socda dunida Islaamka amaba qaarada Afrika amaba Koofurta America iyo siyaasada reer Galkbeedka faraqa u dhaxeeya iyagu waa isku duubanyahiin laakiinse kuwa kale oo ay ugu horeeyaan dalalka Islaamka waa kala socdaan,sidaasi oo ay tahay waxaa si dhab ah loo kala bixi doonaa intaanba l agaarin 2030 marka waxii xiligaas ka horeeya waxaad isku madadaalisaa wax aan jirin iyo hadba waxii dunidaan loogu talo galay iney socdaan maalmo kooban oo kaliya,dagaalka Iiraan wxuu la mi dnoqon doonaa kii Indiya iyo Bakistaan ee socda kaliya dhawr maalmood ee lagu kala iibsanayey hubka dunida laga soo saaro qaarkood oo lagu xayeysiinayye dagaalkaas,kanina waa la mid ugu dan beynse waxey u badan tahay inuu waji aan midka uu maanta leeyahay mid ka duwan yelan doono,amxsaa yeelay Mareykanku isagu waa k afog yahay Bariga dhexe wax hanti ah oo kaka burburiyo ma jiraan waxeysa dhibaatda ugu badan ku dhaceysa oo miraheed aguran doona waa dalalkan yar yar ee leysku yiraahdo Khaliijka,xitaa dhibaatda sooma gaareyso Carabta kuwooda ku yaabo qarada Afrika.
Sidaasi daradeed waxaa labo jeer qasaarayo waa dalalka Khaliijka oo marka hore dhaqaalona uma dihna oo waxi laga qaadan karay ama baad lagu sheego amaba danahooda siyaasadeed haka dhax arkaano amaba sidey doonaan wadan wadan ha u fikiraano iaygu waxeyu noqon doonaa kuwa dhibaato aan wadanka Iiraan soo gaarin mid ka badan soo gaarta.
Tusaale- Wadanka Iiraan boqolkiiba 90% waxa ay cunaan shacabkiiba dalkiisa waa wax uu isagu soo saarto waana wadan dagaalami akra inti la doono ahdi dagaalkan sii socdo, laakinse dalalka Khaliijka badankood waxa ay cunaan xitaa xoolaha nool ee ay qashaan waxaa looga kenaa dalka dibadiisa waxa kalena iskaba daay,sdiaasi daraadeed dagalkan hada socda waa ku ajaran yahiin ama reer Galbeedka si hoose ha ula shaqeystaano amaba si loo jeedo ha ula shaqeystaano wey ku qasaari doonaan dagaalkan sii socoshadiisa meel ku qorta qormadan kooban.
War helaa talo hela wxaan isla aadeynaa wararkeenii Soomalaiya iyo dalkaas oo ugu danbeyn aaday doorasho dhawana yeelanaya madaxweyne iyo dowlad cusub sidaasi daraadeed wararka bariga dhexe halkaas ayan uga baxnay ee aanu mar kale isla aadno Soomaaliya iyo fashilka siyaasadeed ee dalkaas ay soo dhibaytaanyeen shacabkiisa mudo 34 sano ka badan oo anau warar xiiso badan ka heyno waxyabahi keenay inuu dalkaas doorsasho deg deg ah aadayo dhawaan,wadanki caalamkaa ee marka arintu noqoto siyaasada Soomaaliya been loo sheegayo waa gooyni laakisne Soomaaliya waa wadan aaday doorasho dhawaan.
Somalia, On Friday,Jun 13,2025- Waxaan mar kale maanta oo Jimco ah bisha Juuna tahay 13 sanad kuna yahay 2025 isla aadeynaa wararkeena Soomaaliya kuwooda ugu muhiimsan kuwa caalamka ee loogu talo galay iney socdaan waqti gaaban sida wadan hebelaa wadan hebel ku duulay iyo wadan hebelaa wadan hebel diyaarado ka soo riday iyo siyaasada caalamka waa sidaas iyo sidaas adigoo Soomali ah kuna nool geeska Afrika si guud qaarada Afrika uma baahnid in waqti lagaaga lumiyo arimahaas waxaa kuu muhiim ah inuu dalkaadu aaday doorasho uuna ka jiro fashil siyaasaded kii ugu xumaa ee waayadan soo mara shacabweynaha Soomaaliyeed.
Tusaale dhawan markii la buun buuninayey inuu dagaal ka dhax qarxay dalalka Paskistaan iyo India inagu waxanu aheyn mediyaha Soomaaliya ee kaliya amaba fara ku tiriskaa ee aan wax ka qorin bedelkii markii la lahaa waxaa socda dagaal inagu waxaanu daawaneynay barnaamij xiiso badan amaba tartan loo qabtay xoolaha nooca loo yaqaano Ariga kuwooda ugu caanaha badan ee maalintaas noqda midka ugu caana badan ee xajista record,kedibna waxaa dhacday in neefkii ugu caanaha badnaa laga lisay caano gaarayo 11,500 Kg,kedibna sidaas ku noqday waxa afka qalaad lagu yiraahdo (New World Record 11.500 Kg Milk Record Goat Milk Competition), dabcan maalinta aduunyada la lahaa dagaal ayaa dhax maraya Pakistan iyo India waxaa barnaamijkaan oo xiiso badnaa ayna soo qaban qaabisay Jaamacad cilmiga Beeraha iyo horumarinta xoolaha aad u daraaseysa oo lagu magacaabo ( University of Agriculture Faislabad) soo bandhigtay tartankaas,waa mark aaanu leenahay Soomalai badna oo ku dhasheen xiligii colaadaha ee aan garaneyn wx kale oo laga hadlo iney isku dayaan iney waxna aqrin karaan waxne qori karaan si ay ugu sahlanaato iney fahmaan wxa dalkooda ka socda iska daaye iney fahmaan meel ka baxsan dalkooda iney fahmaan.
Maalinkaas maskaxda ayaa inoo degeneyd halka malaayin shacabka caalamka lagu mashquulinayey dagaal ayaa socda shacab badan oo dunida ku nool siiba kuwooda maskaxdooda iyo aqligooda ka ilaaliya iney maqlaan mushkilad bedelkiina ku mashquula waxyaabaha dunida ka dhaca kuwooda maalintaas ugu xiisaha badan aadna u farxad gelinaya caafimaad ahaan wey ka wanaagsan yahiin dadka maalinkasta ama dhibaato ay iyagu abuureen faafiya amaba kuwo aan kuwaas abuuray waxbo dhaamin aqli ahaan u buun buuniyaan.
Hada mar kale waxaa dunida laga iibinayaa Mareykanka oo inta Iiraan Duqeeyey dhahayo aniga maahan ee waa wadan hebel ku darsoo waxaa dagaalkaas buun buuninayo isla kuwii buun buuninayey dagaalkii India iyo Pakistaan xakuu ku danbeeyey kaas dhawr maalmood ayaa shacabka dunida looga dhigay news waana dhamaaday dagaal kooban oo hubka caalamka lagu kala iibsanayo laguna xayeysiinayo ayuu ahaa.kan Iiraane waa la mid oo waxaa kaliya la buun buunin doonaa lagana hadli doonaa dhawr maalmood oo kaliya intaas warbixin kooban oo waxa dunida ka socda shacabka Soomaaliyeed kuwa geeska Afrika iyo guud ahaan kuwa qaarada Afrika amaba kuwa caalamka ugu filan.
Waxaanse isla aadeynaa dalka Soomaaliya oo intuu heerkii ugu sareeyey gaaray fashilka siyasadeed madaxweynaha haatan jirana ku fashilmay waxkasta oo isku day ahaa oo uu ku heli karay mudo kordhin, hadane qeybteenaan waxaanu maanta uga hadleynaa sedax qodob.1- Dalka Soomaaliya oo aaday doorasho aysana jirin wax beel caalam amab awakilo caalamkaa la yiraahdo oo uu Xasan Shiikh dalka Soomaaliya ka ceyriyey ayna waxaasi iska ahaayeen mid ka mid ah waxii u horey u soo sameynayey 3dii sano ee ina dhaaaftay kaliya warqadii uu soo saaray 24 saac ka hor ee uu uga hadlayey beesha caalamka kuwooda ku sugan Mogdishu waxey uun aheyd waxaan soo saaray warqad si loogu marin habaabiyo shacabka kuwooda wax magaratada ah iyo kuwooda aan wax aqoon ah u laheyn amaba ogeyn halka uu aadey dalkooda siyaasad ahaan, hogaan ahaan iyo dowlad cusub ahaanba.
Tusaale- Intaanan Muhiimada qormadeena gudagelin yaa xasuusto bilaawkii sanadkii 2022 Xasan Shiikh oo siyaasada wadanka Turkiga ka fogaanayo oo Soomaali u buun buunin jiray dowlada Imaaradka Carabta,markii uu arkey inuu waqtigii ka dhacay oo uu fashilmayna maxuu hada leeyahay waxaan dalka ka ceyrinayaa reer galbeedka amaba beesha caalamka oo Turkiga ayaa ika difaacayo iyo wax la mid ah.
Waxaanse isweydiinay madaxweynaha uu waqtiga ka dhacay ma oga miyaa in uu Turkigu yahay wadan weyn oo qiimeyn kara siyaasada Soomaaliya oo aan malaayiin Soomaali ah ka dooraneyn qof siyaasada Soomaaliya ku fashilmay oo hadane waxii uu dalka ka dhacan guryo uga iibsadaan siyaasiyiinta Somalida isla wadanka Turkiga!!.
Intaas adigoo Soomaali ah makuugu filan tahay faham guud inuu dalkaadi aaday doorasho.ka soo tag taas Xasan Shiikh waxuu ku fashilmay inuu saxada ka saaro nidaamka federalka meeshii uu doonayey in lagala fashiliyana waxey aheyd dhulkaan Hiiraan State weyna u socon weysay,waana mida siyaasadii Soomaaliya ka dhigtay maanta mid soo dedejisay inuu dalku aado doorasho wadankii doonayo iney isku ceebeeyaan madaxweyne Xasan oo saxada siyaasada Soomaaliya intii loogu talo galay ka dhamaaday kana baxaya oo been been shacabka Soomaaliyed maalinba meel ka mid ah Bada iyo Beriga iskugu soo masawira kaliya waxaan qireynaa ineysan waxaas oo dhan dhaafi doonin sawir iyo ceeb siyaasadeed.
Turkiga waa wadan weyn qaasatan madaxweyn Erdogan waxuu ka mid yahay hogaamiyaasha caalamka ee wanaagsan aadna u hormariyey dalkiisa iyo dadkiisa waa macquul iney dalka Soomaaliya ka soo raacdo ceeb siyasadeed labo sababood awadood.1- Dadka u turjuma oo hadba kaliya ka fekera dhaqaalo ay mushaar ahaan ugu qaataan siyaabo kala duwan iyagoo ama xilal ka haya amaba la shaqeysta madaxweynahaan sii dhacaya sidaasina fashilka ugu badan intey dowlada Turkiga u sheegaan been Turkigu ku lumiyo shacabweynaha Soomaaliyeed inta lagu shaambadeyo iney shaqsiyaad iyo qabiilo gaar ah la shaqeystaan,maxaa yeelay waxaan ognahay 2011 markii uu dalka Soomaaliya soo booqday Madaxweyne Erdogan oo xiigaas ahaa R/wasaare kaalmadii bini'aadaminimo ee uu shacabweynaha Soomaaliyed oo xiligaas dhibanaa ugu talo galay ineysan soo dhaafin Mogdishu weliba inta la dhacay laga dhistay Hotelo iyo guryo waaweyn oo maanta ku yaala isla wadanka Turkiga iyo meelo badan oo caalamka ka mid ah.
Iyo qodobka labaad inagoo weli ka hadleyna siyaasada Turkiga ee Soomaaliya intuu Soomaalida ku daalay hada danahiisa ka raadiyey shaqsiyaad iyo madaxweyne sii dhacayo taasi oo ceeb ku ah bedelkiina mudan inuu sugo dowlada imaan doonta dorashada kedib,si aysan taasi u dhicina ka fogado siyaasadaha hada fowdada ah maxaa yeelay M/weynaha haatan jooga waxuu caan ku yahay waxkasta oo uu bilaabo inuu uga tago qabyo inagoo qodobeyn karna termkiisii hore iyo midkaan hada dhamaadka ah.
Maxaa yeelay Soomaalida waa shacab hadey wadan ku arkaan iney kaliya la shaqeystaan shaqsiyaad amaba beelo kooban oo Soomaaliyeed ay Soomaalida kalena sameeyaan siyaasad lidi ku ah dalkaas, kedibna waa mida keentay heerka uu dalka Soomaaliya maanta oo lagu jiro 34 sano marayo. waxaa taas bar bar socda wadamo badan oo caalamkaa amaba Carab ha noqdaano amaba wadamada kale ee caalamka waxkasta oo ay ku bixiyaan magaca Soomalaiya mudo 34 sano ah kedib maanta waxaan mareynaa argagixso ayaa caasimada Soomaaliya afkeeda joogta si uusan dalku uga dhicin kaliya doorasho taasi ma siyaasad baa?.
Hadaan intaas arimaha guud ee caalamka iyo kuwa Soomaaliya uga sii gudubno inagoo aan weli ka bixin siyaasada Soomaaliya,Soomaaliyey maka hesheen isbuuc kasta filmka la jilayo iyo maalmahii tagay waxa Soomaliweyn lala soo hor isgaatay labo nin oo miduna yahay amaba iska dhigayo argagixiso miduna iska dhigayo inuu ka duubayo codka midkaas oo Soomaaliweyn looga dhigayo news oo si aan ka fiirsasho aheyn loo baahinayo oo wleiba been qaawan ah sida isbuucaan maxaa shacabka loo sheegaa oo looga weeciyaa fashilka jira ?. Anaga gudaha Soomaaliya waxa ka socda ayaan ognahay waana ku qosolnay,wleiba isbuucyada inagu soo aadan filmka la jilayo waan idiin sii sheegi karnaa...lol.
Adigoo Soomaali ah ma runbaad moodey?..Si uusan qoraalku inoola dheeraan maanta intaan ha inoo joogto maadaama aanu ognahay inuu dalka Soomaaliya aadey doorasho weliba la mahadin doono madax weynaha iyo dowlada cusub ee u dhalan doonto dalka iyo dadka Soomaaliyed .War helaa talo hela.
Somalia,On Jun 12,2025- Horta waxaan shacabweynaha Somaliyeed mucaarid iyo muxaafid ugu bishareyneynaa inuu dalkii Somaliya aaday doorasho waana in leyku diyaariyaa horeyna waan idiinku sheegnay hadana waan idiin sheegeynaa qoraalo badan oo inooi soocdana waan idiinku fahansiin doonaa,laakinse hadalkasta waxaa lagala baxaa nuruxka hadii aad tahiin dad wax xasuusta waxaan idiin dhahnay wax yar adigoo muwaadin Soomaaliyeed ah gadaal wax yar u celi maskaxdaada ahdii aad tahay Soomaali dhab ah dalkaasne u qiimo ugu fadhiyo,wxaa idiin dhahnay dalka Soomalaiya waxaa ka dhici dona doorasho aan waxbo laga weydiineyn madaxweynaha haatan jooga iyo dad badan oo aad moodan in ay xiligaas ilaa maanta xilal doladeed hayaan.
Waxaa kale oo aanu idiin dhahnay dhamaan wxkasta oo u mudo kordhin ku heli karay waqtina uga lumin karay shacabka Soomaaliyed kuna qaldi karay shacabweynaha geeska Afrika, kuwa guud ee qaarada Afrika iyo bulshoweynta caalamka waa isku soo dhamaaden hada yaan maalinba meel cidlo ah farta laguugu fiiqin dalkaan doorasho ayuu aaday isku dayga ugu danbeeya ee had alagu fikiray in waxoogaa shacabka waqti looga lumin karo waa qiyaliga siyaasadeed iyo warqada ka soo baxday dowlda ee la leeyahay waxaan ceyrinay beesha caalamka........lol.
Waxaan isweydiinay caalamka wadan Burkino Faso oo kale ah haba ceyriyo oo wax qabad ayaa ka socda Dalka Soomaaliya oo ku tiirsan taaroo caalami ah haduu shacabkiisa xal uu hayo Xasan Shiikh waqtiga kama dhamaan laheyn iaydoo ay Fananiinta Soomaalida la yahiin meel ay caasiamd aSoomaaliya ku tabiyaan fankooda sow ma arkina sidey maalin iyo habeen u murugeysan yahiin kuwooda fanka iyo suugaanta garanaya Tiyaatarkii ayaa waxuu marayaa markii la doonayo in xaflad lagu qabtop in marka hore la qiimeeyo inuu Roob imaanayo iyo in kale sdiuu u burbursan yahy una daqxleystay waxa kale oo dhan aan halkaas iska dhigno oo horey ayaanba wadooyinka idiin tusinay.
Waxaa taas ka sii daran aduunyada waxaa jira hadal ahdii aad bulshoweydiiso markaas aad weydiineysana runta ku qotoma dadkuna markaas inta wax garaneysa kalya fahmaan, inagoo si fiican u fahansiineyna Soomaalida had aka hor ayaan waxaan booqasho ku tagnay dalkaan aanu shacabkisa walaalalha nahay ee Jabouti waxaan weydiinay shacabkii oo anau qaarkood is garaneynay,waxaan ku dhahnay qofkii reer Jabouti ah ee ii sheega dhamaan doorashadii ka dhacday dalka Jabouti tan iyo markii uu dlakaan madaxweynah ka noqday Mr Geele cida ugu yaraan la tartay ee uuka guuleystay in dadka reer Jabouti nalooga baro ayaan dooneynaa?.
Isla markii waa leys eeg eegay waxaana naloo waayey jawaab sax ah,kedibna waxaan ku dhahnay xabsi dusha sare ka furan ayaad ku jirtaan waxaadse heysataan oo aad inooga wanaagsan tahiin nabadgalyada wadanka ka jirta oo waxkasta loogu sabri karo,laakisne meesh adoorasho ayaa ka dhacda dalka Jabouti ha dhihinee waxaad dhahdaan maalin hebel baa leysku soo baxay waanu wada caweynay Tv Jaboutina waxaa laga sheegay in uu guuleystay Mr Geele,inaguse dal ahaan waanu burburnay waanse naqaanaa cida laga guleystay iyo cida guulesatay oo meeshaas Somaaliyaa la dhahaa oo cid kursi isku dhejin karto ayaanba jirin marka u sheega ayaan dhahnay ahdii aad cudurkaas in aad Soomalaiy agaarsiisaan isku daydaan wey adkaaneysaaye meeshisaan iskaka xareysnaada ayaan ku dhahnay ileen waxaanu aheyn dad Soomalaiyeed oo is waresanayee.
Waxaa taasi la mid ah Xasan ayaa si uu mudo kordhin iyo waqti dheereys u helo waxuu ceyrinayaa wakiiladii beesha calamka yacni waa maaliba meel horleh ayaan ku bodayaa ee kalya waxii aan iraqahdo run igama ahan ee waa hebelaa waa yiri i,waxanse Somaliweynu sheegeynaa beel caalam oo dal Soomalaiya la yirahado laga ceyriyey ma jirtee dalkii sidaan horey idiinku sheegnay waxuu aaday doorasho waxkasta oo mudo kordhin lagu heli karayna waa laga soo gudbay kuwi horey aad u maqlijirteen ka soo qaada midkaane ee haloo diyar garoobo doorashada dalka ka dhaceysa,weliba uusan caad ka fuulin adigoo Soomali ah xaqiiaqda inuu dalkaas yeelan doono madaxweyne iyo dowlad cusub doorashada inagu soo aadan.lana sooc wararkeena joogtad aah ee jidka inoogu soo jira kana xiiso badan marba marka ka danbeysa.
Somalia,On Wednesday,Jun 11,2025- Waxaan mar kale isla aadeynaa wararkeenii kale ee mucaaridka oo aanu maalinba qeyb uga sii gudbeynay shirarka hada dal iyo dibad uga socda oo aanu soo koobi doono markii ay soo gabo gaboobaan kuwasi oo mucaaridka u maraya meel wanaagsan,maadaama uu dalkii aaday doorasho.
Waxaanse ku hormareynaa madaxweynahii hore ee Soomaaliya oo koox labo kaarle ahaa oo markii uu wadanka madxweyne ka ahaa la shaqeysan jiray madaxeynahan uu waqtiga ka dhacayo ee haatan xafiiska baneynayo ee Xasan Shiikh kuwasi oo xiligii uu mucaaridka ahaa lugooyo badan ku hayey hanaankii dowladnimo ee xiligaas jiray ayna madaxd ka ahaayeen madaxweyne Farmajo iyo R/wasare Kheyre.kooxdaas shaqadooda waxey ahaan jirtay in xiligaas cidkasta oo laga urinayo dowladnimo dagaal siyaasaded lagu qaado waxaana xiligaas intii aan doorashadii 2022 la gaarin masuuliyiin badna oo xiligaas heer federal iyo geer gobol aheyd dagaal lagu qaaday, ugu danbeyn kooxdii xiligaas markiiqatarta ku aheyd
dowladnimada waxaa gebigood laga saaray Nabad iyo Nolol waana meesha ay hada ka timid siyaasada degan ee ay siyaabo kala duwan ula yimaadeen madaxweyne Farmaajo iyo R/wasaare Kheyre oo iyagu ololahood au wata siyaabo kala duwan laakinse ka fogaadeen kooxdaas aanu ka hadleyno ee horey iskugu caleema saaray in loogu yeero milkiilayaasha dowlada,kuwaasi oo wleiba hadii kooxdaas la si kala qaado waxey dowladnimada oo ay ku coiyaarayeen ka sokow ahaayeen labo kaarleyaal marna argagixisada ku xirnaa ilaa maantana ku xiran, Xasan Shiikh oo markaas mucaarad ahaa si hoose ula shaqeysna jireen ayna suurageliyen in xiligaas dad badna oo muhiim ah bulshada Soomalaiyeedna qaali kuahaa sidaasi nafta loo dhaafiyo kaliya si dowladii xiligaas jirtay loo fashiliyo.
Hada xagey ku danbeen kooxdaas, waxey dib ula midoobeen isla Xasan Shiikhii ay horey ula shaqeysan jireen wana kuwa sidii madaxdii dowladii hore u jahwareeriyeen maanta mar kale leh hebel xilka ka qaad, hebel sidaan yeel yacni iyaga dowladnimo maba loogu talo gelin sidaasi daraadeed hada kooxdaas waa leysku sheeg sheegnay oo waxey daaqada iskala baxeen madaxwyenaha uu haatan waqtigii ka dhacay,sidaasi daraadeed kuwaasi dowlad nimada aanu markasta halkaan Soomaaliweyn ugu soo qorno inuu dalku yeelan doono madaxwyene iyo dowlad cusub oo la mahadin doono iyagu boos uguma banaano waxeysa siyaasadooda ku kooban tahay hada kaliya borobagaando,waana wx aaau leenahay Xasan Shiikh siyaasada kaligiis kama bix doonee xitaa intii garabkiis ajoogta waa uiga dhamatay oo hada cidii xili hore ugu yaraan ka sii fogaado oo aan eegin xil ama lo dhiibi doono amaba laga qaadi doono waa qof is daba qabtay.
Waxaan leenahay madaxweynahii hore ee Soomaaliya in aad kooxdaas ka xaaqdo kana fogeyso qaabka aad ku wajaheyso doorashada inagu soo aadan waa bilaaw wanaagsan waxaan ku lenahay ku soco,wleiba hadaad ogtahayne waad ogtahay hadaadan ogeyna had aogaaw kooxdaas qaarkood markii lagu daneystay xilaa waxaa la gaarsiiyey in la inkiro Soomaalinimadooda markii leys dooranayey 2022 oo waxaa la gadoontay dhagaxtii ay dalka iyo dadka Soomaaliyeed u maleegayeen kuna fashilinayeen dowladnimadii xiligaas jirtay.
Hayeeshe kooxkasta oo siyaasada inta orod ku soo kora sidaan ayey uga baxaan ugu danbeyn marka laga soo tago qormadan kooban ee anu kaka hadleyno sida uu uga xaaqay siyaasadiisa qaswadayaashii madaxwyenahi hore ee Soomaaliya,waxaan hada isal aadyenaa wararkeenii kale ee mucaaridka Soomaaliya iyo kuwalamada kala duwan ee u socda iyo dhameystirka qoraalkii qabyada inoo ahaa e anu kaka hadleynay wadamda Turkiga iyo MAreykanka iyo dalalka kale ee aanu kaliya ka soo hadalnay labo qeyood oo ay inoo dhineyd dhameystirka qeybteenii labaad.la soco wararkeena danbe.
Muuqalkaan kalmadaha rumoobay waa in degaankaan bil ka hor lagu xasuuqay argagixisada kuwooda la doonayo in lagu laayo dagaalada Hiiraan ka socday,waxaana ugu soo xigtay in mar kale siweyn loogu xasuuqay degaankaan ilaa ay ku wayaan saraakiil sar sare 6dii bishii Jun,2025 sida aanu qormada kooban ee ku qoran afka qalaad ugu sharxnay, Hayeeshe muuqaalkaan Macawisleyda Hiraan ee Xawaadle oo iyagu aad uga habeysan qawaariijta ahna dhalinyaro geesiyaal ah, been aan aqoon dhulkii ay ku dhasheen jooga,isku kalsoon guulo waweyn oo la taaban karo ka gaareen dagaalada,Hadane bal aanu muuqaalkaan si degan iskula daawano dadkaan kalsoonida ka muuqato maka muuqataa kuwo argagixiso meel u fadhiyaan, " Jiida ee markaad jiidaan wax yar ku wilisaqeeya"...lol.
muuqaalkaan markii aanu iskula sii nasano qeybta hoose sii aqriso.ma jiraa Soomaaliyey sida reerkaan dad inta sidaan iskugu kalsoon runta iskugu sheegi kara?.Waxaan ka helnay sida ay dhulka geed geed ugu kala yaqaanaan ma angaan la yaabin meesha uu jabka ugu badan ka soo gaaray argagixisada " Muqlagii,Dhudhuskii".....lol.
Walee reerkaan dagaalka argagixisada waxey ka faa'ideen sida uu caalamka degaankooda uga noqday caan iyo sharaf bulsho ahaan geesinimada dhan ee aad maqashaan waa midaan oo kaliya magacyo kala duwan loo bixiyey,kedibna suugaanta Soomaalidu ay caanka ku tahay laga tiriyo.
Argagixisada Weliba iyaga dhaxdoda kaliya Hiiraan u soo diraan kuwoda la donayo in leys
dhaafiyo kaliya,sidasina ugu dhamaden dhulweynaha taariikhda facaweyn leh ee Hiiraan, Hayeeshee waxaan shacabka la wadaagi doonaa saacadahii ugu danbeeyey dhulka Hiiraan ee ay iskaka baxeen argagixisada.xili kuwo go'doonka ku jiray ay codsadeen in loo baneeyo meel ay ka baxaan,weliba argagxisada sida ay dhaxdooda isku qiyaanaan hadey dad badan ogaan lahaayeen wey yaabi lahaayeen.degaanada qaarkood ma dooneyno in aanu ka hor dhacno waxaanse kaliya qeybtaan ugu talo galnay in muuqalkaan qosolka badna iskula sii nasano maxaa yeelay wararkeenii kale ayaa weli inoo soo socda oo aanu qeybtaan ka soo hormarinay kaliya,midna ogaada argagixisadaan ku dhamaadeen dhulka Hiiraan ee sida weyn loogu xasuuqay waxey ahaayeen kuwo dano siyaasadeed laga lahaa dhamaana dan kasta oo laga lahaa Hiiraanaa lagu fashiliyey,sidaasi daraadeed waa kuu muhiim in aad qoraalada aanu qeybta mar meelo kala duwan ka soo qaadaneyno sida doorashooyinka, wararka mucaaridka ,hadba fashilka siyaasadeed ee jira waxaasi oo dhan waa kuu muhiim hadii kale waxaad iskumashquulisaa adigoo Soomali ah wararka aan sal iyo raadka laheynee bulshada lagu marin habaabiyo ee hadan esubaxkasta ee la galo waa cusub isku midka ah ee aysan waxbo iska bedelin.la soco wararkeena danbe.
Macawisley Hiiraan,( Hawaadle) On Monday,Jun 9,2025-Inta aanan gudagelin wararkeena waxyaabahii keenay inuu dalka Soomaliya waxkasta uu sameyey madaxweynah uu waqtiga ka dhacayo sidaan qoraalka kooban ee luqada ingiriiska ku qoran ugu soo koobbnay jabkii ay macawisleyda Hiiraan ee Xawaadle ugu geysteen khawaariijta siiba kuwii ugu danbeyeye ee ay isla kahwaariij kale soo shirqooleen kedibna sidaas logu xasuuqay saraakiishii sar sare ee dooneysay kuwaasi oo ay halkasi ku dilen macawisleyda qofkii qoraalkan midkii ka horeeyey soo aqristay horey aan iyadoo aysan mediyaha Soomaalida ka hadlin ugu soo hambalyeynay guusha ay gaareen Macawisleyda Hiiraan iyo shacabweynaha Hiiraan State,waan ognahay dalka Somaliya dhawan waxuu yelan doonaa madaxweyne iyo dowlad cusub mana dooneyno in aanu waqti kaka lumino shacabka Soomaaliyeed newska midkiisa qiyaaligaa waxaane isla aadeynaa wararkeenii kale ee mucaaridka Soomaalida,doorashada dalka ku soo wajahan dhawaan, fashilka siyasaded oo ku soo aruuray kaliya borobgaandho mediyaha laga sheego, hayehee halkaan kala qabso adigoo muwaadin Soomaaliyeed ah waxyabaha horey logu soo fashilmay ee lagu raadinayey mudokordhinta ee badankood ka soo fashilmay amaba ay soo fashiliyeen shacabweynaha Hiiiraan maxaa yeelay waxuu moodayey inuu waxkasta oo uu sameyo lala qaadayo bedelkiina tilaabadii uu qaadoba waa loo aamusayey kaliya si uusan fursad u helin,ma waxaad moodeen Soomaaliyey in aanu iska leenahay dalka Soomaaliya madaxweyne iyo dowlad cusub ayuu yeelan doonaa? sidaasi daraadeed.
1-Adigoo Soomaali ah marnaba ha ku mashquulin siyaasada Soomaaliya iyo m/weynahaan uu waqtiga ka dhacay siyaasadiisana looga hoobtoo haayo sidii jaran jaradii weliba ku darsoo qofkii Soomaali ah oo maanta uga hara halka ay joogto waa ka nasiib badan yahay midka isleh fowdada siyaasdeed la sii walaaqo madaxweynaha uu hatan waqtiga ka dhacay xili dalka iyo dadka Soomaaliyeed yelan doonaan ugu danbeyn madaxweyne iyo dowlad cusub.
2- Shirarkii mucaaridka Soomaalida oo meel fiican maraya dal iyo dibadba,waxaana Soomaali badankeed amaba malaayiin Soomali ah leenahay waxkasta oo Mogdishu laga sheego marnaba waqti ha iskaka lumina dalkaan waxuu u jiheystay doorasho cidii uu waqtiga horey uga soo dilay Xasan Shiikh iyo cidii ay isku mar dhawkoox ka tirsanaayeen ee ay isku dhacaan iyo kii fursad ku gaada kedibna iskaka tagi doono isagey u taalaa waxaanse inaga hubnaa oo biyo kama dhibcaan ah inuu dlakaas aaday doorasho weliba waan idiinku celineynaa in ka badan 10 jeer dad badan oo aad moodaan iney talo ku yeelan doonaan siyaasada Soomaaliya oo aad is leetahiin maanta xilal ayey hayaan amaba madaxweynaha haatan uu waqtiga ka dhamaaday dhamantoon saxada siyaasada iyo dowladnimada Soomaliya aanu ka hadleyno ee lagu dooran doono madaxda soo socota Xasan Shiikh iyo kuwo badan oo manat adaba ordaya tixda xitaa kuma jiraan adinka waxaadba ka hadleysaan wax kale. waa socotaa qormadu.........
Somalia On Saturday Jun 7,2025-Waxaan mar kale isla aadeynaa wararkeenii joogtada inoo ahaa wararkii mucaaridka Soomaalida dhameytirka qormada inoo mareysay qeybtii labaad ee aanu waqti badnasiinay shacabweynaha Soomaaliyeed iney si fiican u fahmaan qoraal
kaan midka ka hoseeya maxaa yeelay dalka Soomaaliya hada uma baahna in maalinkasta wax laga qoro siyaasadiisa sedaxdii sano ee ina dhaaftay ilaa maanta waa mid isku mid ah, sidaasi daraaded wxaan marka hore halkaan intaanan qormada u gelin halkaan ugu hambal yeyneynaa guud ahaan iyo gaar ahaanba ciidamada Macawisleyda Hiiraan si guud bulsho weynta Hiiraan State iyo guulaha la taaban karo ee ay ka gaareen dhinackasta inagoo aanan howlgaladooda muga iyo miisanka leh ka hordhaceyn waxaan isla aadeynaa qormada hoose dhameytirkeedii iyo waalida siyasaded ee xarkaha goosatay ee ka taagan gudaha dalka Somaaliya gaar ahaan Mogdishu. la soco wararkeena oo isku xig xiga iyo dalkii oo doorahso aaday iyo qiyaaliga uu weli ku jiro m/weynahii la doortay 2022 fashil badan oo siyasaded,
maxaa yeelay hada arinka qiyaaligii waa kasoo gudubtay waxey mareysaa sidee dalkii la dhihi jirya Soomaaliya ayna ku noolaayendadkii loogu yeeri jiray Somali looga bad baadiyaa fashil siyaasadeed oo mar kale ku dhaca 34 sano oo fowdo ah kedib sidaasi daraadeed waa kuu muhiim in aad la socoto qormada inagu soo adan iyo kuwa ku xiga inaga caad nagama saarno inuu dalkaas yeelan doono madaxwyene iyo dowlad cusub waxaanse dooneynaa kaliya in aanu qoraaladan si horudhac ah dadka Soomaliyeed oo aan badankood wax badan ineysan la socon aad moodo in aanu wararka kuwood augu muhiimsan la wadaagno inago hdinacyo kala duwan wax ka tusineyna.
Somalia, On Thursday, Jun 5,2025- Mar hadaan qeybaheenii hore ka soo hadalnay qeybtaan waxey dhameystir u tahay qeybtii labaad oo aanu si fiican uga soo hadalnay fashilka siyasaded ee ka jira dalka Soomaaliya gaar ahaan Mogdishu iyo dowladii la dhisay 2022 oo uu waqtigii ka dhacay,diban ciidamdii ay wadamo badan tababareen oo anau kuwoodii ugu horeeyey ku soo qadanay qeybaheenii hore ciidamadii ay tababareen Turkiga iyo Mareykanka iyo halka ay ku danbeeyeen kuwii kal eee ay tababareen wadamo badna oo kal eoo iskugu jira African iyo dunida inteeda kale.
Horta waxaan marka hore kala qaadeynaa sida uu wadan amaba wadamada qaarkood jeclaan lahaayeen iyo xaqiiqada siyaasadeed ee dalka Soomaaliya taalo.Tusaale Caasimada Soomaaliya kooxdaan Villada Joogta ee uu hogaamiyo madaxweynaha uu waqtiga ka dhacay ee dhawaan xafiiska baneynayo Xasan Shiikh iyo garab ka mid ah waxey doonayaan iney caasimada Soomaaliya u gacan geliyaan garab ka mid ah argagixisada intaas weliba idiniuma ekeyneynee waxaan shacabka Soomaaliyeed iyo dunida inteeda kale u qeexeeynaa isla qodobkaas,weliba qodobkaan markii ay aqristaan shacabweynaha ku nool dhulka Hiiraan State amaba ragaan loo garan ogyahay Macawisley Hiiraan iyo Malaayiinta kale ee Soomaalidaa ee aan ogeyn wx badna oo ka qarsoon aysana jirin mediya Soomaali ah oo xitaa hadey ogyahiin aan ku dhiiran karin iney shacabka iyo dunida dhaqaalha ku soo bixineysay dalka Soomalaiya dowladnimadiisa mudo ka badan 34 sano ka badan haatana dowladii dalka ka jirtay burburtay waqtigiina ka dhacay,inagu ma dooneyno in anau waqti badna ku lumino waxa Mogdishu ka socda oo qorshaha hada socda waa in Xasan Shiikh yimaardo shir ayaan iclaamiyey rag ka mid ah siyaasiyiinta Soomalaida halkaas inta dumar iyo caruur la diyaariyey shacabka looga dhigo in Soomalida shir loo qabanayo halkaas qaarkood lagu shirqoolo xitaa raga arinkaas lala damacsan yahay ee siyaasiyiinta Soomaalida magacyadooda halkaan ayaan ugu soo qori karnaa marka Soomaali shir la garanayo ciidanka ilaalada ka noqonayo, waxa laga hadlyo xiliga ay doorashada dhaceyso, sida dalka looga bad badin karo burbur kale oo siyaasadeed waxaasi oo dhan qorlaakaan iney naga dhaxgalaan ma dooneyno.
Tusaale.ka warama hadaan waqti idiinka lumino ka hadalka heshiis garab ka mid ah argagixisada kuwooda lala shaqeysan jiray haatna la doonayo in loo gacan geliyo Mogdishu miyuu jiraa cid idiin sheegtay halka uu jabka ka soo gaaray iyo beenta loo soo sheegay halka laga fashiliyey sidaasina ay hada xooga u saareen in loo baneeyo caasimda Soomaaliya iney qabsadaan,waa marka aanu qoraaladeena qeybo ka midd ah horey idinku laheyn wadamda qaarkood ee yiraahdo Soomaaliya iyo dad amaba bulosho loogu yeero Soomaali weliab dhawr jeer ayaan qorladeenii hore ku muujinay inagoo leh wadamada leh Sooomaaliya ayaan caawinaa ma waxey caawiyaan wadan la yirahado Soomaaliya, ma shaqsiyaad mise kooxo maxaa yeelay inagu waxaan ognahay fashilka dalka Soomaaliya markiiba laga hadlayo siyaasada iyo dowladnimo ka jira halkaas.
Hadaan isa sii raacsano si ay dad badan u fahmaan waxa aanu ka hadleyno hadaan waxoogaa isla aadno magaalada Jilib oo xarun weyn u ah argagixisada ku sugan koofurta Soomaaliya waxaa dhacday in mudo hada laga joogo 12 bilood in lala xariiray garab ka mid ah argagixisada kuwooda lala shaqeytso halkaasne gebigood meesh alag asaaray argagixisada kuwoodii ka yimid gobolada waqooyi,waxaan akuwii lala shaqeysanayey la yiri waxaan horta ababauleynaa dagaalo qabiil,hadii ay fashilmaane waxaan idiinak baxeynaa Sh/dhexe iyo nawaaxiga Mogdishu si aad mar kale u qabsadaan dhulkii laga saaray ee Hiiraan State idiinka soo baxeynaa weliba xiligaas wxaa loo balan qaaday in aan hawada aga aduqeyneyn si ay dib ugu qabsadaan dhulkii laga xoreeyey sanado ka hor,dagaalo badna oo kooxda lagu jabiye oo ka dhacay dhulka Hiiraan oo ah halbowlaha dagaalka argagixisada nsi ay Soomaldiu u fahmaan qorlaadeena danbe nuxurkooda halka uu ka yimid fashilka siyaasaded ee ka dhacay dalka Soomaaliya wleiba waa markii anau idiin laheyn wadamada Soomaliya ayaan caawinaa dhahayo ma waxey caawiyaan shaqsiyaad halka aad ku ogaaneysaan.
Argagixisada markii wajigii koowaad heshiiska lagula galay leynta ciidamdii xooga dalka waxaa la dhaqaajin waayey ciidamadii deganka ee Macawisleyda Hiiraan ee Xawadle argagixisadii Shabaabne markii duqeyntii la joojiyey ayeyba geeridii ku batatay si aan wleiba caadi aheyn meelaksta oo ay dhulka Hiiraan ka dagaalamyaane waxey uga tagaan ilaa maanta boqolaal meyd ah,hada xagey wx marayaan in Sh/dhexe looga soo baxay Hiiraane ay ku adkaatay iney qabsadaan waxaa hada garabkii argagixisada kuwoodii lala shaqeynsanayey lagu yiri dhamanatii iskaka soo baxa gobolad akale oo dhan ee dalka ee imaada Sh/dhexe iyo Mogdishu nawaaxigeeda keidbna waxaan halkaas iyo Jilib ku duqeyneynaa qawaariijta kuwood aka soo jeeda Waqooyi sidaasina kuwa la yiri imaada cidna idiinma duqeyneysee Mogdishu iyo nawaaxigeeda loogu gacan geliyo caasimada Somaaliya waana waxa hada dadaalka loogu jiro si dalka Somaaliya looga bad baadiyo fashil siyasaded loo doonayo in shirweyne loo qabto Soomaalida dalkiina siyasadiisa laga qabto m/weynaha uu haatan waqtiga ka dhacayo.
Maxaa dhacay marka Argagixisadii kwuii loo soo diray Hiiraan ee la yiri qabsada halkaas ayaa lagu laayey yaa leynayo wleiba maahan ciidanka degaanka oo kaliya kuwood ala doonayo in Hiiraan lagu xasuuqo telefono ayaa laga soo daba diraa sidaas ayaan aHiirana loogu laayaa dhulka Hiiraan waxaan aad maqleysaan meelo ka mid ah Hiiraan ayye ka dagalamayaan waa leyskaka mashquuliyaa laakinse Hiiraan si weyn oo mug leh ayey kooxda kuwoodii loogu talo galay in la laayo halkaas ugu dhamaadeen muhiimaduse wa in kuwa Jilib joogana la duqweeyo kuwaan aMogdishu la yirahdo qabsada, si aad u qanacdaan car arka iyadoo la duwqeynayo kuwaan lala doonayo iney Mogdishu qabsadaan weliba waa qabiilo gaar ah o la soo xulay oo hadane magaca argagixisada ladoonayo in loogu gacan geliyo caasimada Soomaaliya,waana meesha ay guush adhabta ah ka keeneen geesiyasha ciidanka deganaka ee loo garan ogyahay Macasiwleyda Hiiraan dadkaas waa guuleysteen,ahdiise aad aragtaan bilaha inagu soo adan argagixisadii ku nooleyd magaalda Jilib oo inta lagu laayey duqeyn Hargeysa iyo Burco shacbakooda ku waashaan wxaan dooneynaa midnimo Soomaaliyeed danta ayaa la gashay ee yaan lagu qoslin maxaa yeelay argagixiso waxey ku jiran bilahii ugu danbeyey intii aysan burburin xisbigii la dhihi jiray Xisbul Islaam yaa xasuusto inteysan burburin dhacdooyinkii ka horeeyey,halkaa sayey haatan joogtaa waana waxa markasta oo ay argagixisada markii ay Hiiraan ka dagaalamyaan loo yiraahdo Waxaa dagaalayo argagixiso iyo beesha Xawaadle sow ma aragtaan waxaa laga keenay kalmadii aheyd waxaanu nahay islaamiyiin jihaad ku jira Hiiraan sow lagma beeneyn iney yahiin qabiilistayaal dhul iyodegaan doonayo iney ka barakiciyaan dad akle oo Soomaali ah iyagoo ku gabanayey diin,sidaasi ay tahay waa meesha ay caalamku ugu jahwareereen siyaasda Soomaliya iyo danahaargagixisada oo qaab qabiil iskugu milmay.
si uusan qoraalku inool adheeraan qeybtaan labaad oo anau dooneynay in aanu dhameystiro waa socotaa weli, si fiican dhahaha u fur hadii aad tahay muwaadin Soomaaliyeed amaba aad ka so jeedo wadamda la yiraahdo waxey caawiyaan Soomaaliya Soomaliya dowlad iyo wax siyaasad la yirahdo kama jiraane warka xoogiisa inagaa og dhawaan madaxweyne iyo dowlad cuusb ayuu yeelan doonaaye lasoco qeybta inoo hartay dowlad hebelaa diyaarado kentay dalka Soomalaiya iyo mant axaalku waa sidaas ka soo qaada news kaliya maalintaas loogu talo galay xaqiiqada fashilka Soomaaliya maanta taalo siiba Mogdishu la soco..........
Somalia,On Wednesday Jun 4,2025- Waxaan weli ku dhax jirnaa qeytenii labaad ee qormadii aanu uga hadleynay dalalka Mareykanka iyo Turkiga iyo qaabkii horudhaca ahaa iyo halkii ay inoo mareysay waxaanse marka hore shacabka Soomaliyeed marka hore qormada gudagelin ku hormareynaa sedax arimod oo muhiim u ah ayna adag tahay cid la wadagta maxaa yeelay dadka Somaaliyed badankood waxey la daalaa dhacayaa maamul xumo, musuq , aqoon daro baahasan iyo garasho xumo loo aaneynayo in uusan aqoon madax weynaha haatan jooga ee uu waqtiga ka dhacay sida loo maamulo dowlad amaba loo maareeyo heykal dowladeed wana wxa keenay markii ay dadka ku xiran bogaan soo booqdaan aanu sawirka ugu sareeya ee uu indhahooda qabanyo ka dhigno muuqaalka rasmigaa ee madaxweynaha xafiiska sii baneynaya dhawaan sawirkaas micno weyn ayuu u leeyahay Soomaalida kuwooda garanaya hanaan dowladeed sida uu u shaqeeyo,hayeeshee inta aana qormadeena gudagelin maxaa siyaasada Somaliya maanta ku cusub amaba isbuucii hore sijoogto ah idiinku sheegyenay.
1-Xasan Shiikh hada kedib waxuu noqday shaqsi ka mid ah kooxaha ka jira dalka Somaaliya
weliba ku darsoo hada waxa socda oo dhan wa bilaaw ugu danbeyn waa iscasili doonaa, meeshaas ma idiinku celinaa mar kale wuu iscasili doonaa,wleiba garab ka mid ah xukumad aiyo qeyb hayadah aamaanka ka mid ah iney si dadban masuuliyadii ugala wareegeen oo uu odaygu Mogdishu intaan argagixisada lagu wareejin iska dhax sabeynayo siyasada Somaliya waxaas adigoo Soomaali ah uma baahnid waqti danbe in ka hadalkooda lagaala lumiyo .
2- Dalka Somaaliya waxuu aadayaa doorasho ,waxuu yeelanayaa madaxweyne iyo xukumad cusub adiga oo muwaadin Somaliyeed ah kaliya haka daalin in aad aroorkasta markii aad ka soo kacdo ama ku nolaw gudah adalka Somaliya amaba dalka dibadiisa fashilka siyasaded iyo wasaqda uu marba marka ka danbeeysa saacad saacad lugaha ula sii galayo, sow horey looma dhihin (What Goes Around Comes Around),tii oo aan biyo la marin ayaa heysata maanta madaxweynaha uu waqtiga ka dhacay.
3- Arinka kale ee Soomaali badankeed ka qarsoon waa in ay kaliya maqlaan marsta warar duul duula oo leysku soo aad aadiyey kaliyana maalintaas in shacbaka Soomaliyeed news looga dhigo kaliya loogu talo galay,waxaanse malaayiin Soomaali ah u xaqiijineynaa in aysan arinka sida la moodoo iyo wax u dhaw aheyn Xasan Shiikh anagaa idiin leh ugu danbeyn waa is casili doonaa amaba isagoo taagan ayaa dowlad Soomaaliyeed lagu soo duldhisi doonaa oo beentii ay isag aiyo shaqsiyaad kooban isku sheegayeen albaabkeeda waa leys kala yimid taas adigoo Soomalai ah ku seexda kuna soo toosa had awxaa laga wada hadlaa waa halee Somaalida leyskugu keenaa ma dal dibadiisa mise intaan Mogdishu argagiso loo gacan gelin dalka meel kale oo ka mid ah ayaa la taga ee lagama hadlayo dowlad ayaa jirta iyo m/weyne ayaa waqtigii ka dhacee sidee la yeelaa,waxaas waa laga yimid mar hore waxaas xili laga hadli karay hada ka hor waa jirtay hadase maahan.War Soomaaliyey anaga waxaan idiinka kala hadalnaa kaliya xaqiiqada dalkii la dhihi jiray Somaliya ayna ku noolaayeen shacab loogu yeero Soomaali waxuu yelanayaa xili aan fogeyn hogaamiye amaba hadaan si kale u dhigno madaxweyne iyo dowlad cusub.
Mise waxaad dooneysaan in aan sida mediya badan oo Soomaalidaa waqti idiinka lumino warar loo soo dhiibay qarkood kedibna sidaas bulshada ugu soo gudbiyaan bal waxoogaa aan gadaal idiin celino hadii aad tahay muwaadin Soomaaliyeed dib u xasuuso qoraladii aanu kaka hadli jirnay dagaalka ay geesiyaasha Macawisleyda Hiiraan ee Xawaadle kaka sareen Hiiraan sedax sano ka hor waxaan idiin dhahnay hal kalmad oo qura hadaad xasuusataan waxaan idiin dhahnay argagixisada Hiraan weerartay waa argahiso qaab qabiil u ababulan weyna ku jabi doonaan waxaana Soomaaliweyn la tusin doonaa in leyska celin karo maahan in xitaa dhulka lagu jiidi karo,warkoodana meeshaas ayan uga harnay ilaa manata maxaad maqashaan kaliya in dalka Soomaaliya oodhan deganka madaxwyenaha Soomaaliya ee had a xafiiska baneynayo kaliya ay shirko yahiin argagixiso.
Sidaasi si la mid ah ayaan hada idiinku cadeyneynaa in uu dalk aSoomaliya yeelan doono madaxweyne iyo dowlad cusub uusan shaki kaa gelin taas kaliya waqti masoo hormari doona su'aal ah isweydii waxa kale iska iloow dalkaas doorahso ayuu aaday .lana sooc war qeybtii aanu dhameystireynay oo xiiso leh si degana ula soco.
Somalia,On Tuesday Jun 3,2025-Maanta Waa Maalin Talaado ah,Taariikhdu waa 3da Bisha Juun,sanadkuna waa 2025 Waxaan isla aadeynaa qeybteenii labaad ee dhameystirka qormadenii kowaad ee aanu uga hadleynay dalalka Mareykanka iyo Turkiga Waxaa dalka Soomaaliya ka socda iyo fashilka siyaasadeed ee jira heerka uu gaarsiisan yahay wax halkaan lagu soo koobi karo maahan waanse dulmareynaa.
Waxeysa su'aal ka taagan tahay dalka Soomaaliya oo mushkilad ay dadkiisa ku soo jireen 34 sano ka badan maadaama uu watigii ka dhacay madaxweynahi la doortay 2022, caasimada Somaliyana la doonayo in argagixisada loo gacan geliyo shacabkiina intii hantida ku heysatay kala baxeen xili hore ma laga yabaa inta xaqiiqzda siyaasadeed ee dalkaas laga abaaro halka saxda ah oo ah in Soomaaliweyn leysku keeno dalkaane laga daayo qiyaaliga lagu maamulo iiyo in argagixisada durbaba diyaarado hub u sida loogu geeyo duleedka kore ee MOgdishu kedibna la yiraahdo wey soo dhacday diyaradas dhaqanadaas Somaliduna waa ka reysteen iney maqlaan mudo ka badan sanad diyaarad ayaa ku soo dhacday goob ay maamulaan argaixisada kuwooda lala shaaqeysto hada ayey dib u soo laabatya sheekadaas sabatana hadii ay ku adag tahay iney fahmaan dad badan amaba dalala badna oo caalamkaa oo sida aanu tusaalah augu soo qaanaya labadan dal iyo kuwo kale oo badna oo anau ku soo qaadan doono qoraaldena kale sanadkasta u tababari jiray ciidamo ugu dnaeyn ciidmadii halka ay maanta ku danbeyeen sowe ma qurux badnaan laheyn in la cadeyo inagaa shegeyna waxaa loo balamiyey Argagixsada kuwooda lala shaqeysto sidaas ayeyna ku dhamaadeen ciidan iyo saraakiilba.Waxaase wxaas oo dhan ka muhiimsan bal horta qerybteenaan labaad aanu isla dhameysano qeybteenaan Soomaaliya maahan wadan ay siyasad ka jirtee waa wadan aaday doorashee la soco wararkeenaan,inagu waan hubnaa madaxweynahauu waqtiga ka dhacay ugu danbeyn waa iscasili doonaa nin degaankii uu dalka Soomalaiya ka deganayaa ee Sh/dhexe ug asoo baxay argagixiso in aan siyaasad iyo dal la yiraahdo Soomalaiya laga wareysan karin sidaasi ay tahayna uu ka dhamaaday mudo xileedkiisii qofkastase waa u muhiim inuu ogaado xaqiiqada maant ataala Mogdishu oo la marayo bartamahii sanadka 2025 ha sugi waayin wararka.
Mogdishu On Tuesday Jun 3,2025-Qoralkenii hore ee aan uga haldeynay dalalka Mareykanka iyo Turkiga iyo weliba fashilka siyaasadeed ee dalka Soomaaliya iyo m/weynahi iladoortay
2022 oo heerka musuqa ka gaaray mid aan laga sheekeyn karin hadane ku sii darsadya inuu
wadanka geliyo mushkilad ka baaxadweyn midii uu soo maray 34tii sano ee ina dhaaftay walow hada leysku dayayo in laga hortago qatarta uu doonaye inuu geliyo dalka Xasan Shiikh Maxamud,hadane waxan qeybtan isla aadyenaa shirkii amaba kulankii dhax maray mucarad ka Somalida iyo Wakiilada beesha caalamka kuwaasi oo isla meel dhigeen arimo badan
Horta Xasan Shiikh ugu danbeyn waa iscasili doonaa sumcad siyaasadeed oo u hartay ma jirto beentii iyo musuqii uu dalka ku hayeyna balayo ayaa ka raacday oo warar badan oo inoo dhiman jidka inoogu soo jira hayeeshee, yaa xasuusta mudo hada laga joogo ku dhawad sanad ka hor waxaan dhawr jeer idiin dhahnay doorashada inagu soo aadan waxbo lagama weydiin doono isaga iyo kuwo badan oo isku sheega siyaasiyiin kuwaasi oo iskugu jiri doono kuwo qadka ka baxay oo aan shacabka caadigaa waxbo dhaamin,halka ay hada joogto waa i qarso malaayiin Soomaali ahne waa ogtahay inuu ka haray doorashada inagu soo aadan oo uusan aheyn musharax oo durbaba qeyb xukumada ka mid ah iyo garab ka mid ah hayaddah amaanka ayaaba taaladii si dadban marki ayogaadeen inuu fashilmay kala wareegay intuu ku mashquulsanaa musuq maasuq iyo been aan meelna gaaryeen dal iyo dadna aan lagu mamajuleyn.Sidaasi daraadeed yeysan ku dhaafin wararkeenii joogtada ahaa ee aanu kaka hadleynay waxyaabahii keenay inuu ka haro doorashada ileen wax iska yimid ma aheyne.
Sidaasi daraadeed Xasan Shiikh waa idiin deeyey far waayeen ma idinku qornaa cid danbe oo aamineyso siyaasadiisa ma jirto dalkiina meeshii lagu gaaro Jun inteysan dhamaane waa macquul inuu waxoogaa waqti aan badneyn jilo beentii uu horey u jili jiray waxaanse hubnaa inuu dalkii aadayo doorasho dadkastana degaankooda isku soo dooranayaan oo aanu markii xiligaas la gaaro si fiican wax badan uga hadli doono,hadase dalkii doorasho ururaan dhistay iyo Mogdishu ayaan isku masawiray iyo waxaas caruurtaa loo sheegaa dalkaas anagaa hubna doorasho ayuu aaday been beenti hore ciidamadii qaranka ee la laaynayey iyo isku diyaarinti boobka doorasho aan jirin waxaas waa leyskala baxay Xasan iyo kuwo badan oo fowdadii uu dalku ku jiray sanadahii danbe ilaa 2022 kii oo aheyd markii la doortay waxuu ka danbeyey intii kala soo qeyb qaatayay iyo isaga waa ku daayeen baarlamaankii 12aad ayaa had alaga hadlayaa ,M/weyne iyo dowlad cusub ayaa hada kedib laga hadlayaa maahane ruwaaydii iyo beenti siyaasadeed ee madaxweynaha uu watiga ka dhacay had akeidb cidii waqti iskaka lumiso waa ama qof lunsan amaba fahamka waxa socda ku yar tahay.sidaasi daraadeed la soco wararkeena danbe.
Washington and Ankara On Monday Jun 2,2025-Labadan dowladood iyo dalal kale oo badan oo sheegtaan iney caawiyaan Soomaaliya ma waxey caawiyaan shaqsiyaad iyo madax argagixiso la shaqeysato mise dal la yiraahdo Soomaaliya iyo shacab la yiraahdo Somali?, Kedib markii ay labadooda sida la sheego dhaqaalo badan ku bixiyeen dhismaha ciidamo loogu yeeri jiray Danab iyo Gorgor kuwaasi oo dhamaan saraakiishii hogamineysay loo shirqolay argagixisada Soomaaliya oo ay la shaqeystaan kuwa badan oo maanta masuuliyad sheegtaan.
Ma madaxda labadan wadan oo aanu tusaale u soo qaadaneyno iyo wadamo kale oo badan ayaan ogeyn xaqiiqada ka jirta gudaha dalka Somaliya gaar ahaan Mogdishu,ma waxeysan ogeyn in argagixisada dhawaan loo gacan gelin doono caasimada Soomaaliya ee Mogdishu, ma waxeysan ogeyn in siyaasadii dalka Somaliya 34 sano kedib mar kale ku dhaw tahay fashil siyaasadeed oo ay siyaasada iskugu soo hareen mooryaan iyo dad ka ganacsada dagaalka argagixisada, ma waxeysan ogen heshiis lala galay argagixisada awadeed in dhul badan oo looga soo baxay sarakiishii uga soo baxdayna weli xilal kahaan,heyaan kana heyn doonaan ilaa ay u gacan geliyaan caasimada Somaliya argagixisada,ma waxeysan ogeyn in xilalka dowladnimada ee ay maqlaan leysku siiyo yaa argagixiso doonayo inuu la shaqeysto kuwa argagixiso la dagaalona laga tagooro maamulka dowligaa ee dalka Soomaaliya ee markiisii horeba qiyaliga ku dhisnaa,ma madaxda dowladahan dadka u jooga gudaha dalka Moomaaliya ayaan runta iyo waxa gudaha dalka Soomaaliya la wadagin mise waa dowlado waaweyn oo dantooda ka dhax arkay oo kaliya halkii ay dal la yiraahdo Soomaaliya iyo dadkiisa si loo hagajiyo siyaasadiisa ula shaqeyn lahaayeen si guud ma waxey ka doorbideen iney taageeraan ama dhaqaalo siiyaan shaqsiyaad argagixiso la shaqeystaan sidey u badan yahiin?.
Ma waxeysan ogeyn in xilalka dowlada Soomaaliya leyskugu magacaabo hadba sidii dhaqaalo loogu kala qaato?, Dowladahan aanu tusaalaha u soo qaadanay ma isweydiin karaan halkey ku danbeeyeen kumanaan ciidamo ah oo ay dalka Soomaaliya u tababareen sanadahii la soo dhaafay oo dhan kuwaasi oo iskugu jiray Danab, Gorgor, Haramcad iyo kuwo kale oo badan oo markii danbe loo bixiyey magacyo kale oo aan la garaneyn halkii ay ku danbeyeen,hadeyna ogeyn dhamaan ciidankaas wax yar maahane intii kale iyo sarakiishoodii waxaa loo shirqoolay argagixisada inta loogu balamiyey,Hiraan State shacabkooda ku jiraan dagaalka mudo ku dhawaad 4 sano socda oo ku bilawday kacdoon,waxaa loogu yeeraa ciidamada degaankaas Macawisley amaba loo garan ogyahay "Ma'awisley Hiiraan"
waxeyna argagixiso ka saareen degaankooda iyo degano ka fog fog,ugu danbeyn waxaa dhacday in hada diyaaradaha Droneska Turkiga iyo Mareykanka gudaha dalka Soomaaliya ay halkaas ka soo gaarto sumcad xumo weyn maadaama aysan dalka Soomaliya maanta joogin madax u diyaar ah dagaalka argagixisada marka laga reebo inuu u yahay qaarkood ganacsi,weliba Hiiraan waxaa joogaan ciidamo ku joga halkaas magaca Midowga Afrika oo loogu yeeri jiray Atmis haatana magacii laga bedelay midkoodna dalalkaas halkaas joogo amba dagaal ha socdo ama yuusan socon sooma dhaafaan xerooyinka ay ku jiraan dalka dhan ee Soomaliya siiba koofurtana dhanaatod waxey iskakaka jina xerooyinka maxaa yeelay dagaalka argagixisada Soomalaiya ayaa noqday mid u muuqal ekaaday ganacsi shacabka Soomaaliyeedna maalinkasta wxey maqlaan dowlado waaweyn oo sida Turkiga iyo
Mareynakanka oo leh waxaan Soomaliya ka caawineynaa dagaalka argagixisada ma waxaa jira dal la yiraahdo Soomaliya oo aan aheyn midkaan aanu ka hadleyno ee la doonayo in argagiixsada inta looga soo baxay degano badan la doonayo in caasimadan Mogdishuna loo gacan geliyo..... marka sow lama dhihi karo dowladahan sumcad daro weyn ayaa kaka soo wajahan dalka Soomalaiya mustaqbalka dhaw iyo kan fogba hadii ay si qaldan oo weliba u muuqaal ek iney caawiyaan Argagixisada uga howlgalan gudaha Soomaaliya maadaama madaxdii dalka hogaankisa sheeganeysay qabiilada qaarkood argagixisada la shaqeystaan oo aan la aamini karin (Su'aasha u baahan iney ka fekeraan labadan dowladood iyo wadamo badna oo aanu mar kale ka hadli doono waqti kale oo munaasib ah ,
Hadane xaqiiqada an leyska indho tiri karin waa maxey si toos ah ugu caawin la yahiin wadamadan ciidamada degaanka ee dhawrka Sano ka dagaalamaya Hiiraansi wleiba toos ah hadii ay dhab ka tahay iney Soomaaliya caawinayaan amaba argagixso lala dagaalayo?.mar hadii ay shaqo laga doonayey dowlada Soomaaliya ay iyagu qabteen hadiiba si dhab ah loola dagaalayo argagixiso.
Tan kale oo xaqiiqada u baahan dhawaan magalo la yirahdo Adan Yabaal oo ku taalo gobol la yirahdo Sh/dhexe uuna ka soo jeedo madaxweynaha Soomaaliya Taliyahii ugu sareeyey cidamada Soomaaliya oo lagu magcaabo Odowaa weliba waa degaanki ay ka soo jeedeen labadooda madaxweynaha iyo taliyaha ciidanka, meshii ay ka soo baxeen mudo labo bilood ka badan waxaa weli ku sugan ciidamada degaanka ee layiraahdo macawisley Hiiraan oo weliba argagixsada ka dileen boqolaal hadeysanba gareyn kumanaan waxaa isagoo wata ciidan gaaraya kumaan uga soo baxay argagixisada inta badan gobolka Sh/dhexena waa isla kuwii sheeganayey masuuliyad augu sareysa ciidnaka dlaka iyo madaxweynahii, yaa waaye cida ay donayaan iney caawiyaan Mareykanka iyo Turkigu ayna dhaqaalah aay kubixiyaan
magaca Soomalaiya u gacan geliyaan ma shaqsiyaad mise kooxo ay argagixisada wada shaqeystaan,sideese xilalka dalka ugumuhiimsan loogu aamini akraa dad argagixiso la shaqeysto kuwii dagalka kula jiray argagixisadana looga ilaalin kjaraa xilalkii dalka ugu muhiimsanaa ee dalka iyo dadka Soomaliyeed dowladnimadooda lagu soo celin lahaa aduunyada Soomaliya caawineysana ugu ayraan u arki laheyd inuu dlaku horey u socdo bedelkii wxaa dalka Soomaaliya ka jira degaal argagixos oolaga ganacsado bilaaw iyo dhmaad?.hadaan sidey had awax ku socdaan wax laga bedelin oo uusan dalkaas aadin doorasho,shacabkastana lagu taageerin hadba sidey u donayan horumarka hadii waxii aduunyad augu deeqeysey loo gacan geliyo shaqsiyaad hadane dhinac argagixiso lagala shaqeysto waxaa dalalka qaarkood uga qeyr roon in ay dib si dhab ah ugu guur galaan waxa ka socda Mogdishu iyo Villa Soomaliya.War helaa yalo hela
Mogdishu iyo Maanta,Isniin Jun 22025-Waxaan isla aadeynaa qudbadahii mucaaridka Soomaalida inagoona ku bilaabeyna R/wasaarahii hore ee Soomaaliya mudane Xasan Cali Kheyre oo ahaa R/wasaarahii 19aad kana mid ah musahraxiinta Soomaalida ee u taagan kurisga 2026.
Marka laga soo tago qudbada R/wasaare Kheyre oo anau uga sii gudbi doono siyaasiyiinta kale ee Soomaaliyeed.aanse bal horta iskula sii nasano qudbadii qiimaha laheyd ee mudane Kheyre.lana soco wararkeenii joogtada ahaa.
Somalia On Sunday Jun 1,2025- Maanta iyo wararka Soomaaliya kuwooda ugu xiisaha badan Waxanse ku hormareynaa Warmurtiyedkii qiimaha lahaa ee ay soo saren mucaaridka Soomaalida kaasi oo ka koobnaa 5 qodob oo dhaliil ah oo labada qodob ee ugu danbeeya loo sii kala qeexay A,B,C iyo 11 qodob oo ka sii muhiimsanaa qodobada war murtiyeedka lagu bilaabay ee iyadoona la dhihi karo waxuu ahaa warmurtiyeed ku soo aaday waqtigiisa sawridii iyo muqaladii shirka warmuriteedka waa inoo soo socdaan.
War murtiyeedkaan waxaa ka sii muhiimsan oo aanu shacabka Soomaaliyeed inagoo weliba isku kalson leenahay qofkasta oo Somali ah oo maanta qangaar ah oo siduu doono arimaha Soomaaliya u dhigo oo badnakood aan wleiba maalinaksta markii ay siyaasada Soomaaliya iney ka hadlaan mararka qaarkood sida ay saadaasha uga bixinyaan weliba naftooda 24 saackasta isku mashquuliyaan,qodobkaan hoose si fiican u rog rog adigoo Soomaali ah, kedib markii qodobkaan hoose aqrineyso weliba waan idiin raacineynaa dhinacyadaada fiiri maskaxdana ka shaqeysii kaliya waxaad isweydiisaa fashilka siyaasadeed ee dhacay iyo waxii la soo maray halkaas iska dhig dalka Soomaaliya isbedel weyn oo dhanka hogaankaa ayaa dalka Soomaaliya ka dhacayo aan idiinku celino halkaas.
Dalka Soomaaliya waxuu aaday doorasho weliba waxuu yeelan doonaa madaxweyne iyo dowlad cusub oo la mahadin doono qormo kasta oo aanu qoreyno waan idiinku bishaarey naa taas adigoo Soomaali ah ku seexo kuna soo toos dalka Soomaaliya waxuu yeelanayaa madaxweyne iyo hogaamiye cusub iska ilooba siyaasadahan sandahii ugu danbeeyey leyska koobiyeynayey ee fashilka ku dhamaatay.
Soomaaliya isbedelka siyaasadeed oo uu galay waa biyo kama dhibcaan waxuuna noqon doonaa wadan yeesha m/weyne iyo dowlad cusub,waxaana soo idlaaday hada kedib boro bagaandii badneyd iyo qiyaaligii siyaasadeed oo ay shacabka kooxda hada xafiiska baney neysa ee uu horjoogaha u yahay Xasan Shiikh iyo kuwo badan oo siyaasada Soomaaliya ku soo fashilmay sidaasi daraadeed hadaad dooneyso adigoo Soomali ah in aad ogaato sida uu dalkaada u aaday doorasho una yeelan doono m/weyne iyo dowlad cusub,waa wax adigoo Soomaali ah weliba iska leh dalkaas la yiraahdo Soomaaliya ku anfacaya ku tixnow bogaan maxaa yeelay horeyna waad u soo aragteen beenta ay maalinkasta bulshada dhaxdeeda ku faafiyaan mediya badan oo Soomaali ah ,weliba kuwo waxaan garaneynaa maalinaksta inta warar loo soo dhiibo la yiraahdo noo faafiya beddelkiina dadka Somaaliyeed iskaka dhigayo iney wax u sheegayaan,laakinse dhalinyaro badan oo Soomaali ah siweyn oo weliba aad loo dareemi karo ayey ugu lumsan yahiin fahamka siyaasada Soomaaliya iyo halka uu aaday dalkii iyo isbedelka la mahadin doono ee uu aaday iyo hogaamiyaha cusub ee imaan doono kaasi oo noqon doono mar la arag aan dalka iyo dadka Soomalaiyed soo marin waayadaan.
Dad badan waan ognahay sida ay wax ku fahmi kareen waa in la yiraahdo dowladii midaan ka horeysay waxey kala ahaayeen labo kooxood oo kala ujeedo ahaa hal dowladne iskala tirsanaa amaba tirsanayeen sidaasina markii doorashadii la gasrya saxada uga baxeen iyo kuwaani hada joogana waa labo kooxood oo midba kan kale been u sheegayo waxaas oo dhan qoraalo horena si horudhac ah ayaan idiinku sheegnay hadane dhamaan waxii keenay inuu Xasan Shiikh ka baxo saxada siyaasada Somaaliya weliba habeen iyo maalin ma seexdo Xasan shiikh inagaa idiin leh wuuna qaadan la yahay sida uu dalku u aaday isbedel siyasaded oo xoogan isaguna uga haray siyasada Somaliya,wleiba waxaan qoraaladeenii hore iyo kuwo soo socdba mar kale ku leenahay iska daay inuu ka haray siyaasadee weliba qof Soomali ah oo laga dareemo inuu u ololeynayo xitaa wareega koowaad kuma soo bixi doono mana soo gaari doono car waa kaase adigoo Soomaali ah isweydii halka aanu kalsoonidaas intas la ek ka keenay inuu dalka Soomaaliya yeelan doono hogaamiye iyo dowlad cusub halka ya isbede lkaas ka yimid,yaan adigoo Soomaali ah rag iskukoox ahaa oo hada markii ay arkeen inuu saxada siyaasada Soomaaliya ka baxayo madaxweynahii la dortay 2022 iyaga dhaxdooda maalinba mid dsaaqada iska saarayo Xasan Shiikh iyo kooxdiisa waa galbadeen in aadan waqti danbe iskaka lumin ayaa adigoo Soomaali ah kuu muhiim ah .
Weliba shacabka Soomaaliyeed oo kuwooda dowlad ku noolka ahaan jirayweligood wey is garanayan ilaa mantana ah waxaan leenahay si fiican oo weliba mug leh ayaad u guleysaten
weliba si si aanu wax badna u fahansiino malaayiin Soomaali ah yaa ugu waaya aragsan dhanka siyaasada Soomaalida maanta nool amaba qowmiyada Soomaalida kuwoda ku nool geeska Afrika ee maanta ku jira siyaasada waa madaxweynaha maanta jooga dalka Jabouti Ismaciil Cumar Geele sow maahan dalka Soomaaliya halka uu aaday iyo hogaamiyaha imaan doono xitaa war iyo wacaal uma hayo halka uu ka imaan doono hogamiyaha aanu ka hal deyno ee dalka iyo dadka Soomaaliyed hogaamin doono 2026 ilaa 2030,inagu idiin lama had leyno sidii beelaha Soomaaliyeed oo kale dadka maanta horbooda ee intey shiraan markii ay kulmayaan isku sheegaan oo kaliya aanu dhawr koxood iska dhigno mucaaradka aanu noqono kuwa ugu abdna ee ka soomuuqda dowladnimad aboob ha lagu raadiyo dhalinyara dena newska soo tabiyaan beenta aanu isku qacino ha soo tabiyano,waxaas oo dhan adigoo Soomaali ah ka soo qaad sida ay jeclaan lahaayene shaqsiyaad, koox amaba qabiilo waxan se kaala hadleynaa muwaadinow waa danta caamka oo aad hadaad maanta iska indha tirto markii waqtigeeda la gaaro aadna aamini doonto,warka farxada leh ee aanu kuu wadno waa in ay siyaasada Somaliya isbedeshay weliba intaan doorashada la gaarin maalinasta waxaad si isdaba joog ah u arki doontaan waxii aanu horey kuugu soo sheegnay oo runta ku qotoma.
Si uusan qoraalku inoola dheeraan warku waa sii socdaa nuxurkiisaane maalinba maalinta kadanbeyso sii galeynaa si degan ula soco qeyteena ku xigta midaan oo muhiim u ah dowlad nimda soo socota dalkaan Soomaaliya la yiraahdo waxkasta oo uu mudo kordhin ku heli karay iyo kicin bulsho iyo abuurida dowdo hore leh waxaas oo dhan Xasan Shiikh waa ka fashilmeen gebigoodna god dheer ayey ka dhaceen sidaasi daraadeed la soco warkeena ku xiga midkaan............
Mogdishu On Satursay May 31,2025-Shirarka Mucaaridka Somaalida ee ka socda Mogdishu ilaa dalka dibadiisa oo guulo waaweyn laga gaaray xili warmurtiyeedka shirka Mogdishu oo kulamo badan kedib lagu wado in lagu dhawaaqo shacabkana la wadaagi doono,Hayeeshee, Wararka kale ee xiisaha leh waa kedib ha haritaankii siyaasada Somaliya doorashada inagu soo adaniyo fashilkii siyaasada Soomaaliya ka qabsaday amaba ka raacay madaxweynahii la doortay 2022 Xasan Shiikh Maxamud,dadka Soomaliyeedna si ay kalsooni ku jirto dhawr jeer ugu sheegnay in uu dalku yeelan doono madaxweyne iyo dowlad cusub.
Hadaba waxaa laga yabaa in aysan shacabka Soomaaliyeed ogeyn ka haritaanka siyaasada Soomalaiya ee Xasan Shiikh madaxweynaha aanu sawirka kore shacabka uga dhignay isbuucaan mid ay ku sii sugaan qoraaladeenii kale oo dhan auna wararkeena u badnaayeen kuwa mucaarid oo shirkii Mogdishuna lasoo saarayo warmuriteed weliba noockasta oo uu noqdo warmurtiyeedkaas kor iyo hoos waa mid muhimad u leh shacabka marba haduu siyaasada Somaliya ka baray Xasan Shiikh Maxamud oo ay dadka qarkod u garan og
yahiin Mr culusow.
Dhanka kale waxaa iyaduna xusid mudan shirarkii uga socday dalka dibadiisa qaar badan oo ka mid ah siyaasiyiinta Soomaalida oo iyaguna isfahan horudhac ah laga gaaray kuwasi oo anau markii anu soo koobeyno warakreena mucaaridka siyaasiyiinta Soomaalida dal iyo dibadba aanu warbixin dheer ka soo diyaarin doono hadii Alle idmo.
Waan ognahay dad badan markaan oo kale si ayshacabka Soomalaiyeed waqti uga lumiyaan wax aan news dalka iyo dadka Soomaaliyeed u noqoneyn dalka iyodadka Soomalaiyeedna dib u dhac kale o siyaasadeed ku noqonaya maadama uu m/weynahii siyaasada Somaliya ku fashilmay Xasan Shiikh ay dhamaanba waxkasta oo uu xukunka kursiga ku sii dheereysan karay ay meesha ka baxday kana haray doorashada inagu soo aadan amaba hadaan si kale u dhigno ka baxay saxada siyaasada Soomaaliya shirarkaan hada ka socda dal iyo dibadna ee siyasiyiinta mucaaridka Soomalida markii aanu ka soo dhamaanona dhaman shacabka mar aan ku dhax wadno iyo mar aanu gooyni ugu hadalno waxyaabahii keenay oo dhan inuu saxada siyaasadeed oo dhan ka baxo uuna waayo wadokasta oo uu u maray mudo
kordhin,waxii had aka danbeyana aysan wax qiimo ah ugu fadhiyin siyaasadiisa shacabka Soomaaliyeed waxan leenahay siyaasiyinta mucaaridka iyo shacbaka Soomaaliyed waa u muhiim in dalka oo u jiheystay doorasho yeelanayana madaxweyne iyo dowlad cusub weliba sida cadceeda uga soo baxdo dhanka bari uguna dhacdo dhanka galbeed ayaan u hubna in aan doorashada inagu soo aadan waxbo laga weydiineyn dad badna oo aad hada moodaan iney yahiin siyaasiyiin amaba madaxweynaha u hada waqtiga ka dhacay,isaga waa Xasan Shiikhe iyo kuwii ay iskukooxda ahaayeen ee badankood ka kala yaacay hada ayna kaliya isku soo hareen isagoo leh anga mar hadanka hray siyaasadii Soomaaliya waxaan sii galaafan ayaa shaqsiyad badan oo aan sidiisoo kale wax caaqibo ah amab amustaqbal siyaasadeed uga harin dalka Soomaaliya laakisen isagu qaarkodo waa ka dhalin yar yahiin mudadii uu xilka haeyy iyo marki uu mucaridka ahaa ee uu dhagxaanta tuuri jirayna waa Xasan Shiikhe wxuu iaygaas u adeegsan jiray qeyb uu intuu deganakood au diray talo xumadiisa intey qaateen dadkooda iyo degankooda iska soo burburiyeen dad qaali ahaane iskaka soo dileen iyo qeyb waxii ay markoodii hore u galeen siyaasad aan garaneyn unabdnaa rag badnakood miyiga ka yimid iyo kuwo markodii horeba dhimirka looga jiray shacabkana kala sinaa kaliya dharka ay xiran yahiin sidaasi daraadeed wararka hada ugu xiisaha badan waa inuu dalkii aadayo dorasho Xasan Shiikhna uu dhawaan ka soo xirmayo tuugsigii uu caalamka u aadi jiray uuna filmakaas soo gabo gaboobay.
Midna ogaada hadaad tahiin muwaadiniinta Soomaaliyeed ayaan la hadleynaa Xasan Shiikh wxuu siyaasada Soomaalida sida ay ugu qiimo beeleen kuwii uu yiri iska jooga ee gobolada dalka qeybo ka mid ah joogay ee iney jiran maanta iyoineysan jirin cid kala jecel jirin kuna yiri waan iska joogaan ee anigana markii uu waqtigeyga dhaco aan iska wada joogno xagey ku danbeeyeen miyaad aragteen qof Somali ah oo xitaa warkooda ku jirta,ku bishaareyta Somaliweyn oo dhan dalkaan waxuu yeelanayaa madaxweyne amaba hogamye cusub iyo dowlad cusub Xasan shiikha qudhoosa waa ogyahay,waxkastase hada mar haduu ka haray siyaasada Soomaaliya ka ganacsiga muqa daraadka uu ugu horeeya Khaadka,musuqa iyo boobka hantida ayuu doonayey inuu iskaka sii jiro marnaba ma qiyaaseyn in ay sidaan deg
degtaa waqtiga uga dhacayo uuna saxada siyaasada sidaan qaabka daran uga baxayo.
Hayeshee, Xasan Shiikh in hada kedib waqti looga lumiyo ka hadalkiisa shacabka Somaliyed marka laga reebo in anu dhaman waxyaabahii keenay inuu ka haro siyaasada Soomaaliya aanu sidaan shacbaka horey uga balan qaadnay mid mid ugu qodobeyndoono ahna qodobo aan ku xirneyn in shirarka mucaaridka Soomaalida u socda oo aanu wararka kala qaadi doono waxaan lenahay good job mucaaridka Soomaalida kuwa hd ajir aiyokuwa imaan doona ee sida rasmigaa xiliaan fogeyn umada u soo bandhigi doona ololahooda doorshado
midna ogaada waxaa jiraan dad Soomaali ah oo ay kak dhagtay iney kumashquulaan wax horey loo soo marya kaliya si ay shacabka Soomaaliyeed uga mashquuliyaan halka hada la jogo iyo halka uu dalku u socdo oo ah hogaan iyo dowlad cusub,sidaasi daradeed wararkena dhan marka laga rebo qodobadii suurogeliyey inyuu Xasan Shiikh ka baxo saxada siyaasada Soomaaliya wararkeena kale waxey u badnaan dooaan kuwa mucaaridka iyo arimaha kale ee dalka iyo dadka Soomaaliyeed muhiimka u ah ayna inoo dheer yahiin warakreenii kale ee geeska Afrika,kuwa qaarada Afrika iyo caalamka.Xasan Shiikh waa idiin deeyey Soomaaliyey mucaaridka waxaan leenahay horey ha loo socdo xita hadey kaliya mucaarid noqoto geber yar oo 10 jir Soomali ah soona saarto warmurtiyeed dalka iyo dadk aanfacaya waau muhiim in si dhaw loo taageero macasalaama Xasan Shiikh macalinka musuqada, Macasalaama baarlamaankii 11aad ee labada aqal ee dalka dib u celiyey.Maca Salaama qiyaligii siyasaded ee uu dalka ku soo jiray tan iyo 2022 ee aheyd markiiamaba xiligii madxweynaha uu waqtiga ka dhacay ee Xasan shiikh la doortay.
Si usan qoraalku inoola dheeraan Soomalaiyey markii uu qof siyaasada sida Xasan Shiikh inuu fashilmo ka baxayo afka Xabashiga maxaa lagu dhihi jiray (Basuu Basuu Basuu Jikara Aaaleeeeeeeeeeeee) sidaas mey aheyd horta mushkilo weyn ayaa jirta mey noqoneysaa hadii afka Soomaaliga lagu fasiro?. Waa waxa maanta Xasan Shiikh ka heysta siyaasada Soomaaliya ugana haray saxada siyaasada Soomaaliyana ka saartay ugu danbeyn si aad u hesho adigoo Soomaali ah amaba ula socoto wax badan la soco wararkeena danbe.
Mogdishu,Somalia On Friday May 30,2025- Waxaa sii xoogeystay shirweynahii Mucaaridka Soomaalida kuwaasi oo ay ku biireen siyaasiyiin hor leh,halka ay dalka ku soo wajahan yahiin siyaasiyiin badan,waxana shirkaan oo socda dhawr maalmood kana furmay mahaalada Mogdishu maalintii arbaca, maaintii qamiistana ay siyaasiyiintu kulamo la lahaayen qeybaha ay ka kooban tahay bulshada,ayaa dhanka kale waxaa shirar la mid ah midkana uu ka socdaa dalka dibadiisa iangoo dhiancyo kala duwan shacabka Soomaliyeed kaka soo gudbineyna hadane marka laga soo tago shirkan hadane madaxweynahii uu watiga ka dhacay ee Xasan Shiikh Maxamud ee dunida maalinba gacan hor leh intuu duubto sidaas uga raadsanayey dhaqaalo shaqsi ah,iaydoo ay u hartay kaliya inuu hada kedib soo duubto Feeraha intuu isbuunyo gashadona yiraahdo ( Anaa Raesul Somali -Yanci yaa wax ii dhiibo oo uu Allaah wax u dhibaa saas camaleeti), waxaa ku dhacay waqtigii kuna darsoo doorashada inagu soo aadan waa ka haray,kuna sii darsoo ururkii dhawaan la dhisay inta qof ee ka baxday iyagoo aanan u sheegin Xasan Shiikh ee kuna biiraya sidii dalka mar kale fashil siyaasadeed iyo fowdo looga bad baadin lahaa,waana waxa aanu xooga u saarnay wararkeena mucaaridka Soomaalida inago qodobadii aanu kaka hadleynay m/weynaha fashilmay ee Soomaliya aanu si fican u qodobeyn doono sidaasi daraadeed adigoo Soomali ah yaan wax kale laguugu mashquulin dalkaan caasimadiisa waxaa la qorsheynayan in loo gacan geliyo argagixiso inagu mashegin hadii dalka loo diyaariyey Plan (B),waxanse hubnaa in qeyb argagixisada ka mid ah ladoonayo in sidii ay shacabku u seexdaan ku soo toosaan iyagoo loo gacan geliyey caasimada Mogdishu, madama dhamanba qodobada aanu shacabka la wadaagi doono ay ugu horeyaan kuwii suurogeliyey in ay mesha ka baxaan dhamaan waxkasta oo uu ku heli karay mudo kordhin, waxii been siyaasaded ah waa mesheda waa kaase Xasan Shiikh car xabad iyo fowdo haka bilaabo Mogdishu Dhalin yaradan masaakiintaa ee daruufaha adag kushaqeeya ee mediyaha ku jira badankood ayuu kaliya garanayaa sidii loogu dhiibo warar been sidii loogu faafin lahaa iyagana waa lunsan yahiine waxa uu Xasan Shiikh sheegayo ayey run moodaan maalinkastana shacabka kula soo cararayaan.hayeehsee, muwadinka Soomaligaa waxaan leenahay la soco wararkeena danbe.
Shirweynaha Siyaasiyiinta Soomaalida oo si rasmi ah uga furmay Mogdishu Arbaco,Maajo 28, kaasi oo galay maalintii labaad,2025- Waxaa mar kale halkeedii inooga sii soconaya wararkeenii shirarka siyaasiyiinta mucaarid Soomaalida oo ka socda dal iyo dibadba waxana magalada Mogdishu ka furmay shirweyne si heer sare ah loo soo agaasimay ,kaasi oo ay ka soo qeybgaleen madaxdii hore ee dalka, Gudoomiyaashii hore ee baarlaanka golaha shcabka, wasiiro hore , xildhibano iskugu jira kkuwii hore iyo kuwa uu hatan waqtiga ka dhamaaday, siyaasiyiin cuusb iyo kuwo hore halka ay madasha shirka goob joog ahaayeen qaar ka mid ha qeybaha kala duwan ee bulshada.
Shirkaan oo markii uu furmay ay qudbado ka jeediyeen madaxweynahii hore ee Soomaaliya mudane Shariif Shiikh Axmed, sidoo kalena ay shirkaan qeyb ka ahayeen R/wasaarahii hore ee dalka sida Mudane Maxamed Xusen Rooble , Mudane Cabdi Farax Shirdoon (Sacid), Mudnae Xasan Cali Kheyr iyo Mudane Cumar Cabdi Rashiid Cali Sharmarke, sidoo kale gudoomiyaashii hore ee golaha shacabka Mudane Maxamed Mursal iyo Mudane Shariif Xasan Shiikh Adan,waxaa halkaas ku sugnaa iyagna wasiiradii hore ee dalka oo anau ka xusi karno Mudane Dr Cabdinur Shiikh Amxmaed,Mudane Axmed Cise Cawad iyo Mudane Cabdiraxman Cabdi Shakuur Warsame,siyaasiyiin kale oo badan xilidhibaano iyo masuuliyiin kala duwan oo dhamanatood ku dheeraaday amaba hadaan si kale u u dhigno ka jeediyey qudbado qiimo leh runtana ugu sheegeen madaxweynaha uu watiga ka dhamaday ee anu qeybteena kore uga soo hadalnay Xasan Shiikh Maxamud oo sanadkii 2021 ilaa horaantii
bishii May ee sanadkii 2022 wadooyinka caasimad ala taagnaa dhagxaan iyo degsiyo la garaacayo isagoo xiligaas qudbado ay ka muuqatay naceyb qabiileed iyo kicin dadweyne ay halku dhig u aheyd,hayeshee hada oo uu waqtigii ka dhamadya doonayo inuu dalka geliyo fowdo iyo qalalaaso ay adag tahay in lag asoo kabsadohadaan hada laga hortagin oo weliba xitaa hadey la gasho inuu dalka ku wareejiyo caasimadiisa Mogdishu argagixisada wey u qorsheysneyn kedib markii ilaa 5 qodob oo hada bilaaw ah uma badnaa kuwii sababta u ahaa inuu ku fashilmo waxkasta oo uu mudo kordhin ku heli lahaa,taasi oo ugu daneyn gaarsiisay inuu ka haray doorashada inagu soo aadan,waana waxa had adal iyo diba ay uga socdaan shirarka waaweyn si dalka iyo dadka looga bad baadiyo 70 iyo dhawr jirkaan aanu qeybta kore sida horudhaca ah uga soo hadalnay.
Hayeeshee,hadaan u laabano shirarka hada bilaawkaa iyo dalka oo doorahso isku diyarinaya warakreenii taxanah ainoo aha ee Xasan Shiikh waa inoo soo socdaan waxaase inoo bar bar socda kuwa mucaaridka oo uu shirkooda galay maalintii labaad si joogto ah ula soco wararkeena danbe iyo Soomaaliya oo noqonaya dhawaan dal leh madaxweyne iyo dowlad csub kuwaasi oo la mahadin doono sidaasi daraadeed yeysna ku seegin wararkeena danbe.
Latest news in Somalia On Wednesday, May 28,2025-What did you know about Somalia, Facts in Somalia as a country or the untold history of the Somalis current president Hassan Shiikh Mohamud of Somalia?,Its very important to read if you want to know abaut what is going on inside Somalia-
Waxaan isla aadeynaa wajigii koowaad wararkeenii 5ta qodob ee rajo beelka siyaasadeed ku riday madaxweynahii la doortay 2022 haatana k aharay doorshada inagu soo aadan waa macquul malaayiin Soomalai ah ma oga laakinse madaxwyenaha aanu wax ka qoreyno wuu ogyahay inuu soo idlaaday qiyaaligii siyaasadeed ee uu dalka Soomaaliya mudo labo jeer ah kaka soo noqday madaxweynaha.
Tusaale- Markii aanu ka haldeyno madaxweynaha xafiiska sii baneynayo ee Xasan Shiikh hadaan waa ka hadleyna idiin dhahno wad ogtahiin oo waqti iyo taariikh fog oo laga qorikaro ma lahan oo siyaasada orod ayuu ku soo galay orod ayuuna uga baxay sidaasi daraadeed dadka Elite kaa ee Soomaalida ahdii aanu doneyno in aanu inagoo Xasan Shiikh ka hadleyna u soo koobno iyagu maba u baahno in loo sharaxo oo qaab kooban hadaan iyaga ula hadlano Xasan Shiikh waxuu la mid yahay!!!
Guri sedax qeyb ka kooban oo ay qeybta kore Hawadu (Air) kor u baxeyso qeybta hoosena uu qaboowga hoos u baxayo qeybta hdexena aysan labadaaas aanu soo sheegnay midkoodna aheyn yacni hawadii kor u dhaxeysay ee ay nolo iyo iftiinka ku xirneedna ma jiro halkii hoose ee uu qabowga ka jirayna ma jiro waa meeshii dhexe ee mugdiga amaba wasaqda aheyd oo kale taasina waxaa la mid ah siyaasada uu madaxweynaha uu waqtiga ka dhacayo uu uag baxayo siyaasada Soomalaiya amaba uga haray waana mida soo koobtay sawrika uu gacanta u shakaalan yahay wadooyinka burbursan ee ay wasaqdua gtaalona dhaxda ka dhignay marka dadka Elitekaa ee Soomaalidaa horey ayey ka fahmayaan wax aaan ka hadleyno hadeysan markaasi waalneyn caafimaad ahaan.
Laakinse markii aanu shacabka Soomaaliyed oo mudo ku soo jiray colaado la hadleyno iyagu waa ka duwan tahay oo waxey u baahan yahiin xog dheeri ah iyo warkoo loo balbalaariyo waana mid aanau ugu soo koobeyno ilaa shan qodob oo ka mid ahaa kuwii ugu muhiimsana una keenay fashilka ku qasbay inuu ka haray / baxay amaba saxada ka baxo waa 5 qodob muhiimna mahan in anu halmar is wada raacino marba qeyb ayey shacabku naga heli doonaan si ay wax badan u fahmaan.
Sababtoo ah wey ogyahiin madaxweynaha uu haatan waqtiga ka dhacay ee Xasan Shiikh maahan madaxweyne sida Rwanda markii uu burburka k adhacya uu isbedelka iyo horumark au gaarsiiyey Pual Gakome oo lalama barbar dhigi karo oo waxey nagu noqoneysaa danbi in hogamaiyaal dalkooda iyo dadkooda horumariyye barbar hdigno,sidoo kale madaxweynaha Soomaliya ee uu waqtiga kadhaamaaday kana haray doorashada soo socota maahan in anau bar bar dhigno madaxeyenaha da;da yar ee Burkina Faso oo ay halmar 2022 isku waqti ahayeen laakisne inat ku qabtay mudo labo sano ah ku qaban waayey 10 snao Xasan Shiikh
maxaa yeelay waa hogamaiye musuqa iyo beenta ku caan ah waa sida xaqiiqada ah,sidaasi daraaadeed maadama uu saxada ka baxay uuna xitaa ka mid aheyn Soomalaida is dooraneysa doorashd ainagu soo aadan wararkaan waxii Xasan shiikh ka saaray saxada siyaasada ma yaree halkana ka baro maadaam dalkaada uu yeelan doono madaxwyene iyo dowlad cusub lan amahadin doono dhawaan.
HAdaadse dooneyso in aad qiyaali ku noolaato oo inagoo og maanta oo anau wax qoreyno in argagixisda lagula heshiisyey in ay qabsato maalmaha inagu soo aadan magaalada Warshii si caasimada Soomalaiya loogu wareejiyo ha laguugu mada daaliyo siyaasado aan ognahay in loogu talo galay maalmo kooban sida iyadoo aan ognahay in argagixiso Mogdishu kuwooda lala shaqeysto loo gacan gelinayo si Xasan Shiikh mar haduu ka haray doorashda wadanka u geliyo qalalaaso adigoo Soomali ah yaan waqti wxaas lagaga lumin,warka xoogiisa halkana kala qabso Xasan Shiikh waa ku daayey isgaoo mucaarad ah inti been u sheegeyna maanta warkiisa ma dhageysanayaan intii la soo shaqeysanaya tirada ku hartay xitaa ma sii wada joogidoonaan iska daay inuu been hor leh u sheego Soomalaida manta noole sidaasi daraaded la soc wararkeena danbe.
Mogdishu,2025- Reysulwasareyashii hore ee Somaliya iyo gudomiyahii hore ee baarlamanka golaha shacabka Mudane Maxamed Xussien Rooble, mudane Saacid Farax Shirdoon iyo Mudane Maxamed Mursal Shiikh Cabdiraxmaan oo dalka dib ugu soo laabtay halkaas oo
garoonka diyaaradaha Mogdishu lagu soo dhaweyey,xili ay siyaasiyiinta Somalidu ku qul qulayaan gudaha dalka halka uu shirar waaweyn ka socda dalka dibadiisa kedib markii la galay xiliyadii doorashada.
Dalka Soomalaiya oo tan iyo 2022 doorashdii lagu doortay madaxweynaha uu waqtiga ka dhacay ee Xasan Shiikh Maxamud aysan waxbo ku soo kordhin dal ahaan,dad ahaan iyo dhaqalao ahaanba ahna madaxwyene sida xaqiiqada ah ka haray siyaasada Soomaaliya isagna aanu si gooyni ah wararkiisa uag hadleyno hadane inagoo ku guda jirna wararkeena mucaaridka iyo shirarka ka socda dal iyo dibad,waxaan ku hormareynaa wafuuda dalka ku soo laabaneysa dhamaantood ee waqtiyada kala duwan imaanaya ,halka kuwona ay shirar ku leeyahiin dalka dibadiisa kuwaasi oo iyaguna siyaabo kala duwan u soo gaari dona dalka.
Hadaanse is raacsano kulamada ka socda Mogdishu Reysul Wasaare Kheyre oo tan iyo markii uu tagay amaba gaaray caasimada Soomaaliya ee Mogdishu halkaas ka waday kulamo kala duwan oo uu la yeelanayey qeybaha kala duwan ee bulshada ayaa kulan la qaatay dhalinyarada,halkaasi oo ay ku kala warqaad.war helaa talo hela ,la soco wararkena danbe si weliba joogto ah.
Kulanka Reysul wasaare Kheyre iyo wakiilka Qaramada Midoobay ee Soomaaliya James Swan ee Mogdishu.
Mogdishu,2025- Waxaa weli si xowli ah inoogu socda warakreneii mucaaradka Soomaalida
waxaana kulamadii ugu danbeeyey oo sidaan horey u soo sheegnay ka socda dal iyo dibad
ayaa waaxaan qeybtaan ku soo qaadaneynaa R/wasaarahii 9aad ee Soomaaliya mudane Xasan Cali Kheyre iyo madax ka tirsan qaramda midoobay sida wakiilka qaramada Midoobay ee Soomaaliya Mr James Swan iyo masuuliyiin kale iaydona maadaama uu dalka Soomaaliya aaday doorashadii heerka madaxtinimad akeidb markii uu waqtigii ka dhacay madaxweynahii la doortay 2022 ee Xasan Shiikh Maxamud waxaana laga wada hadlay arimo badan oo ay ugu horeyso doorashooyinka dalka ku soo wajahan ee dhacaya dhawaan.
Hayeeshee sida aanu qormadan hoose ku soo sheegnay maadama ay inoo soo socdaan 5 ka mid ah qodobadii saxada siyaasada Soomaaliya ka saaray madaxweynaha uu waqtiga ka dhacay iyo qodobada dhamaantod meesha ka saaray waxkasta oo uu xafiiska kusii joogi karay kuna heli karay mudo kordhin si uu dalka u fowdo u geliyona dhamaan waa ka fashil meen inagoona shacabweynaha Soomaaliyee dmid mid ugu qodobeyneyna waa macuul in ay naga soo dhax galaan wararka joogtad aha ee muaaradka Soomaalida, waxaanse hubnaa sidaan lixdii bilood ee ina dhaaftay shacabka ula wadaagnay inuu ka haray doorashada.
Hadane waxii keenay shacabka Soomaaliyeed waa mudan yahiin in loo sheego,bidhamaiyo amaba fahansiiyo maxaa yelay rajadii uu dalka kaka soo noqday mudo labo jeer ah madax weynaha Soomaaliya ayaa meehsaas ku ekaatay,wleiba ku daroso markasta waan idinku celineynaa madaxwyene iyo dowlad cusub oo la k]mahadin doono ayaa jidka ku soo jirto adigoo Somaali ah marka waxaad isku mashquulisaa hebel waa sidaan iyo reer hebel waa sidaan waxaas inta aan xog ogaalka aheyn ayaa isku mashquuliya Xasan shiikh waa idiin deeyey,isagu dowladnimo ma dooneyn hada kedibse dowladnimo,hadase dowladnimo iyo doorahso ayaa loo dhaqaaqay sidaasi daraaded wararku waa is dabajoog ee la soco wleiba waa macquul iney nala dheeraan qodobada aanu kaka haldyeno madaxweynaha siyaasada Soomalaya ku fashilmay.War helaa talo hela,la soco wararkeen adanbe.
Villa Soomaaliya ,Axad Maajo 25,2025-Doorashada Soomaaliya Qormada isbuucaan iyo 5 ka mid ah qodobadii meesha saaray inuu kursiga iska sii joogo m/weynaha uu haatan waqtigii ka dhacay ee Xasan Shiikh Maxamud waana qodobo maad mid mid u dul istagno muujinaya inuu dalka Somaaliya yeelan doono madaxweyne Cusub iyo dowlad cusub doorashada inagu soo aadan, isagu waxuu is leeyahay weli waqti ayaad ka dili kartaa shacabka Soomaaliyeed, laakin waxaan ognahay inuu xafiiska baneyn doono indhahiisoo shantaa.
Sidaasi daraadeed waa kuu muhiim muwaadinow in aad wax badan ka ogaato dalkaada oo dhawaan aadayo doorasho, waxaanse isla aadeynaa qodobada maxaa yeelay wararka mucaaridka oo hada inoo ah kaliya bilaaw si fiicana u soo tabin doono,waxaa inoo barbar socda wararkena kale ee ka hadlaya m/weynaha uu waqtigii ka dhacay waxeyna qodobada u kala horeyaan iyo sidii xiligii leysku dayey ay u kala horeyen midba kan kalena ugu dhamaday fashil....
Mogdishu,2025- Waa mar kale iyo wararkeenii mucaaradka Soomaalida iyo shirark adal iyo dibadba ka socda xili uu dalkii isku diyaarinayo waqtgii doorashada wararkii midkaan k ahoreeyy oo aanu soo koobay waxey ino mareysay r/wasaarayahsii
hore ee Soomaliya iyo wafti ay safark aku wehliyey oo dalka dib ugu laabtay xili ay waftuudu iskugu xig xigaan waxaane
kulamada durbaba ka bilaawday magaalada Mogdishu bar barsocda sidaan qormaaladeenii hore kusoo sheegnay kuwo ka socda meelo barad oo caalamka ka mid ah iyadoona dhawaan shirar waaeyn ay dhici doonaan,ayna wararkeeni hadba wafuuda dalka ku so laabaeyno ay maalinba qeyb ashacbaka lawadaagi doonbo si guud iyo si gaar gaar ah.
Waxaase xusid mudan in sanadkii 2022 xiligaan oo kale madaxweynaha uu haatan waqtigii ka dhacay ee Xasan Shiikh Maxamud uu shaaaricyad ala taagnaa dhagxaan isgaoo xiligaa su dhaqmayey sidii qof reer miyi ah oo aan weligii siyaasad arag, isagoo ereyadii uu lahaa amaba dadkii isaga ka ag dhawaa siiba dhalinyarad ala qaldi jiray ay ka mid ahayaaene hebel oo reer hebel ah ka soo bax VIllada ninka uu xiligaas lahaa ayaaba Mogdishu ku dhashay isaguMogdishu maba ku dhalan bedelkii hada isgey heysataa oo waqtigii waa ka dhamaaday weliba waxuu ka dhamaaday isgaoo aysan jirn wx ka harya hadey noqon laheyd xisbi oo kii uu horey uga tirsanaae waa burburiyey ,kii dhawaan uu ku dhawaaqay ee la yir waa ururna meeshii looga dhawaqay maba soo dhaafin tirad ka baxdayna orlaadii midkaan ka horeyey ayaan shacabka kula wadaagnay.
Hayeeshee,amr hadii anau gudagaleyno wararkii anau ug ahadkleyna madaxweynaha uu watiga ka dhamaday ayna naga soo dhax galeen wararka mucaaridka waxaan isla aadyenaa 5 ka mid ah qodobadii ugu muhiimsanaa ee dhamaanba isku daygii uu ku raadinyey mudo kordhinta ku fashilmeen inagoo shacabka Soomaaliyeed u qodobeyneyna mid mid si ay u ogaadana dhab ahaan ta inuu dlakii aaday doorasho uuna hada kedib waxbo dhaamin shacabka caadigaa qofkii Soomali ah ee wax kale lagu mashquulinayo isagey u taalaa waxaanse hubnaa inuu dlaii aadyao doorasho ,weliba bulshadu heli doonto madaxweyne iyo dowlad cusub,ku darsoo la mahadin doono wuu aamini la yahay ilaa hada Xasan Shiikh inuu waqtigii ka dhamaaday weliba wleiba isag iyo amdax badnaoo Afrikan ah sanadkan daaqada ayey ka baxayaan.
La soco wararkeena danbe kuwaasi oo iskugu jira qoraaladii taxanaha inoo ahaa sidaan ku sheegnay qoraladeenii hore ee ka hadlaya madaxweynaha u hartay bilaha kooban iyo wararka kale ee mucaaradka,xitaa hadey geber yar oo 5 jir ah oo Soomaali ah oo ka haldeysa inuu Xasan Shiikh waqtigii ka dhacay uu dalkiina doorasho aaday halkana waad ku arkeysaan sawirkeeda iyo hadba muuqaalkii ay iska duubto yacni tusaale ayaan u soo qaadanay,waxaanse ula jeednaa qofkasta oo Soomaali ah oo ka hadlayo doorashada waqtigeeda la joogo in aanu halkaan soo gelin doono waqtigaan waa waqtigii mucaaaradka iyo inta dalka u istaageysa muhiim maahan iney mucaaradku isku aragti ka yahiin ololahooda waxaase muhiim ah in ay shacabka Soomaaliyeed kasiman yahiin in uu waqtigii ka dhamaaday madaxweynaha hataan jooga ooahaa kii ugu fowdada badnaa xiligii uu mucaaridka ahaa,waxaanse wal wal ka qabnaa mar hadii dhamaan xisbigii uu ka tirsanaa burburiyey inay sidaasi si la mid ah iyaduna u burburto Jaamacada Simad ee uu ku faano oo markii u xafiiska baneeyo kedib la yiraahdo ha laga fogaado Soomaaliyaan kuu aqaanaahe.inaga waxaanu ka mid nahay dadka fara ku tiriskaa ee aaminsan in dib loogu laabto aqoonta uu sheegto Xasan Shiikh maxaa yeelay masuul Soomaliyeed uma qalmo marka loo eego sidii caruurtii halka uu mararka qaarkood ka raadiyo xifaaltanka.war Soomaaliyow ku tixnow bogaan wararka marba marka ka danbeysa waa ka xiiso badnanyahiine,lana socoqeybaheena danbe....
Waxaa si rasmki ah inoogu bilaawday wararkeenii wafuda mucaaradka iyo Soomaia dib ugu laabayensa dalka inagoon aku hormareyna R/wasaarsahaashii hore ee dalka R/wasaare Kheyre iyo R/wasaare Cumar Cabdirashiid iyo wafti balaran oo
safarka ku wehliyey. bal horta aanu iskula sii nasano muuqaalkaan kooban iyadoo ay wafuudu iskugu xig xigaan sawiro
warar dheeri ah ha sugi waayin,maadaam auu dalkii aaday doorahso waqtigiina ka dhacay madaxweynahii la doortay 2022
hadaan idiin dhahno wararkeeeni imucaaradka iyo shirarka ka socda dla iyo dibad ayaa inobilaawday waa sidaan idiin dhahnay,wararkina waa joogto ahdey yahiin qoraldii taxanah inoo ahaa iyo kuwa cusuba.war helaa talo hela
Latest news in Somalia On Wednesday, May 21,2025-What did you know about Somalia,Facts in Somalia as a country or the untold history of the Somalis current president Hassan Shiikh Mohamud of Somalia?,Its very important to read if you want to know abaut what is going on inside Somalia (Part Five)-
Wararkii ugu waweynaa ee maanta waa Arbaco, Bishu waa Maajo,taariikhdu waa 2 ,sanadkuna waa 2025 hadii ay Somalida badankeed ku tixan bogaan xasuustaan markii aaynu xiliyadan oo kale sawirka ugu sareeya bogaan ka dhigno calanka Soomaaliya micnahu waa dalkii waxaa la wareegi doona uuna yeelan doonaa madaxwyne iyo dowlad cusub, sidoo kale waxaa jiraan hadba hogaamiyaha markaas saxada ka baxaya sawir xasuus ah oo aanu ku macasalaameyno waana midkaan iyo dhawr kale oo sawir maadaama madaxweynahii ladoortay 2022 uu waqtigii ka dhacay kana baxay saxada siyaasada ,ku darsoo 24 kii saac ee ina dhaaftay waxaa si aan aqliga bini'aadamka galeyn iyagoo aan weliba iskusheegin oo kala dhumanaya iskaka baxay xisbi lama dhihi karee ururkii dhawaan la yiri waxaa looga dhawaaqay Mogdishu dad badan
oo aan garaneyn siyaasada Soomaaliyana waxaa looga dhigayey arimo isbuucyo iyo maalmo kooban loogu talo galay in looga dhigo siyaasad,hayeeshee, mar hadey wararkeena u badan yahiin Tiradii ugu badneyd ee waayadan dalka Soomaaliya dib ugu laabtay iyo inuu dalkii aaday doorasho waqtigiina ka dhacay madaxweynahii la doortay 2022 bishii May 15keedii uuna ogyahay hada waxii ka danbeeya inuu la mid yahay shacabka caadigaa kuwooda la marin habaabiyo kama hadleyno kuwooda garanayo nidaam dowli ah waxa uu yahay ayaan la haldeynaa,hadaba qeybteenaan shanaad ee maxaad ka taqana dalka Soomaaliya iyo madaxweynaha uu haadan ka dhacay waqtigii ee aanu ciwaanka ku qoran afka qalaad kusoo qaadanay
Waxaa qeybteenaan ugu muhiimsan isbedelka siyaasadeed ee uu dalku galay iyo inuu aaday doorasho Soomaaliduna shirweynahii iskugu imaanayaan ayna meesha ka baxday dhamaan ruwaayadahii siyaasadeed ee dalkaan shacabkiisa loo soo jilayey tan iyo 2022 kuwaasi oo meesha siweliba mug iyo miisaan leh uga saaray waxkasta oo lagu heli karay mudo kordhin waan idiinku celineynaa adigoo Soomaali ah kalmadaas mar kale waxkasta oo lagu heli karay mudo kordhin waa ku fashilmay Xasan Shiikh qodobkaas ku qabso goows danbeedka fashilkaasne waa midka ka saaray saxadi siyaasada Somaliya iyo dalkii uu mudo labo jeer ah ka soo noqday madaxweynaha .
Waxaa barbar amamadasocda oo uu qofkasta oo Soomaali ah indhahiisa ku arki doonaa sida uu doorashada inagu soo aadan uga haray amaba baxay saxada siyaasada Soomaaliya waana markii aanu shacab badan oo Soomaaliyeed oo bogaan ku tixan lenahay hadey waxkasta dhacaan marnaba sikasta oo gudaha dalka shacabka loomarin haabaabiyok inagu wararkeena waxey u badan yahiin maadaama xiligii shacabka la marin hababinayey laga so gudbay wxey warkreenu u badnan doonaan shirarka ka socda dal iyo dibad iyo muwaadiniinta Soomaaliyeed dalka dib ugu soo labanaya ee isku diyaarinaya isbedelka ka siyaasadeed ee ka soo curtay dalka iyo dorashada waqtigeedii la gaaray ee dhaceysa bilaha kooban ee inagu soo aadan.
Waxaanse ku faraxsanahay inuu dalka Soomaaliya kedib fashilka xarkaha goostay ee siyaasadeed ee Mogdishu ka jira in uu dalku yeelanayo madaxweyne iyo dowlad cusub,waxaan bogaadineynaa muwaadiniinta Soomaaliyeed ee dalka dib ugu laabanaya qeybatana ka ah isbedelka hada socda ee siyaasadeed.
Adigoo Soomali ah oo og xaqiiqada siyaasadeed ee ka jirta Mogdishu iyo fashilka heerka uu gaarsiisan yahay waxaad isku mashquulisaa degan hebel talyahii joogay ilaaladiisii ayaa toogtay,mayee Somali oo dhan hal qabilaa dagaalka Argagiixsada loga baxay mayee dronetii dowlada loogu deeqay waxaa lagu saacidaa argagixisada, maye sidaas mahane Argagixsada markii la doonayo in hubka dowlada lagu warejiyo intaan lagu wareejin waxa ka soo horeeya muuqalo horta hubka cadadiisa lagu tusinayo kedibna calaa qoray qiimaha ay ka siinayaan midka tusinyo iyo meeshii uu ku kala wareegsan lahayeen ayaa loo geynayaa, maya sidaas maahan ee degaan hebel dagaal xoogan oo aan ka socon dalka intiise kale amaba koofurta Somaaliya ayaa ka socda,maya Shabaab ilaa 4 magalo ayey soo galeen iyadoo aan lala dagaalin, maya argagisada dhaman 4tii magalo oo ay soo galeen dhawaan waa ka baxen inteysan Macawisley hebel gaarin,maya sidaas maahan degaan hebel waxaa ka bilaawday abaabul,maya sidaas maahan masuul hebel iyadoo meeshaas dagaal ka socdo ayuu dadka Mogdishu waxuu u digayey arooskiisii 3aad,maya sidaas maahan dolada aanu deriska nahay ee aanu afka Soomaliga ku wada hadalno ayaa si uu shacabka Somaliyed uga mashquuliyo ninka hogamiya dalkaas shirarka mucaradka waxuu dalkiisa ku casumay hogaamiye hebel oo Hargeysa ka baxay,maya sidaas maahan ee hantida qaran waa la dhici karaa laakinse waxoogaa yar oo shacabka in wx la qabtay loo tusinayo hala dhiso,maya dalkii Soomaliya la dhihi jiray wax ciidan ah oo loogu yeero Ciidan qaran ma leh oo waa la gaashgareystay, maya maya sidaas mahaan,waxaas iyo wax kale oo badan oo aan meel gaareyn ayaa shacabka iyadoo lagu jahwareerinayo ayey iyaguna run moodaan waxa ka socda gudaha dalka Soomaaliya min koofur ilaa waqooyi waana mida keentay in aanu qashinka ku shubno warar badan oo ay dadka qaarkiis intey inoo soo direen moodayeen in aanu halkan soo gelineyno oo aanu xitaa waqti iskaka lumineyno inago og in badankood shacabka Somaliyed lagu ciciyaaro aqligooda, garaadkooda iyo cirdigooda isbuuckasta loo sii diyarsaday waxii lagu marin hababain lahaa bedel kii dalkii doorahso ayuu aaday la soco wararkeena shirarka mucaarid io Soomalida dib ugu laabaneysa dalka adigo Soomali ahne sii debaal deg dalkaasu waxuu yelanyaa 2026 m/wyene la mahadin doono intaas kuna seexo kuna soo toos markasta.
War helaa talo hela,la soco warakrena danbe iyo waftiyada ku sii qul qulaya dalka iyo shirarka ka socda dal iyo dibad sawir ada kulada, muuqalada iyo wararka kuwoda ugu xiisaha badan yeysan halkana kugu seegin adigoo muwadin Somaliyed ah, ahdii kale adigaa naftaada been ku madadaaliyee Soomaliyow caruurtiinaan badankiin haku mada daaliyaano
Warweyn...Waxaan mar kale gudagaleynaa wararkii Soomalida kuwoodii ugu xiisaha badnaa mar hadaanu qeybahii hore isla soo aqrisanay marka laga hadlayo siyaasada Soomaaliya iyo doorashooyinka uu dalku galay,wleiba Soomaali badan keed kuwooda mudada ku soo tixnaa bogaan wey ogyahiin markii aanu wadno qoraalo quseeya mustaqbalka dalka iyo dadka Somaaliyeed in aanan marnaba nalooga weecin hada ka horna aysan dhicin hada kedibna aysan dhaceyn, sidaasi daradeed waxaanu si qotodheer u gudagaleynaa muhiimada qormadeen oo aanu mareyno maanta oo ah Talaado,bisha Maajo 20,sanadka 2025 qeybteenii shanaad.
Horta inta aanan gudagelin wararkeena dalka Soomaaliya oo dhawaan yeelanaya m/weyne iyo dowlad cusub dal iyo dibadna ay iskaka kala imanayaan Soomaali oo idil kuna soo wajan yahiin dalka kuwooda ka maqan qaarkodna ay dalka ku sii qulqulayaan m/weynahii la doortay 2022na aanu qoraalo badan uga soo hadlanay fashilkiisa kedib burburkii dhawaan ku yimid ururkii uu Mogdishu kaka dhawaaqay ka sokow weliba urukaas waxuu burburay ka hor intii la qiyaasayey oo waxaa leys lahaa dhawr isbuuc kaliya ayuu jirayaa bedelkii waa ka soo hormaray waxeyna u badan tahay madaxweynaha uu waqtiga ka dhacay ee Xasan Shiikh Maxamud inuu iscasilidoono dhawaan sida ay muujinayaan calaamadaha lagu garto hogaamiyaha ka baxayo saxada siyaasada Soomaaliya.
Waxaanse ku hormareynaa Laftagareen oo dib ugu laabtay magaaladii Baydhabo Janaayo mar hadaan intii uu Mogdishu joogay talo Soomaalinimo siinay waxaan hada uu ku sugan yahay Baydhabo leenahay tagtay ha eegin ee joogto oo maanta ah iyo timaado oo berito ah kaliya ka howlgal oo1- Iskugu yeer shacabka oo ay ugu horeeyan cuqaasha,malaaqyada iyo qeybaha ay ka kooban tahay buslshada kedibna doorasho ay dhamaan inta daneyneysa ka soo qeybgalayaan ku dhawaaq, ururkii Mogdishu Xasan Shiikh aad iskula soo dhoodhoobteen anagaa ku leh waa burburay magac ahaan ayuu u dhisan yahay xaafaha Mogdishu qaarkood iyo halkii looga dhawaaqayna ma soo dhaafin,saaxiibka Xasan Shiikhna awalba wanu ogeyn waxa isku kiin haayey waxey ahayeen dano shaqsi oo ku kooban dhaqalo Soomalidana qofka Soomaaligaa markii siyaasada laga hoos bixiyo waa ka waalaan anaga waxaad agteena ka tahay amaba ka tahiin sidaad u dhan tahiin shacab weynaha Digil iyo Mirifle bulsho Soomaliyeed oo qiimo leh wax badan oo dhibaato ahna soo maray midaas ka darana lala doonayey,sidaasi daraadeed wadankii waxuu galay isbedel siyaasadeed iyo dowladii la doortay 2022 oo uu waqtigii ka dhacay doorashada qabso kuma dhaheyno ee waxaan si jamac ah idiin leenahay doorashadii qabsada,inagaaba og shacabka KG iyagaaba sidey u badan tahay dooran doona qof aqoonyahan ah oo ka saara wacyiga haatan jiray adiga iyo inta kugu siyaasada ah Lafta gareenow waxaad tahay wiil Soomaaliyeed marna aabo Soomaliyeed marna ay u dhaxday haweeney Soomaaliyeed marna ay dhashay hooyo Soomaaliyeed.
marna la dhalatay geber Soomaaliyeed mara dhalay heber Soomaaliyeed,sidaasi daraadeed intuu deganka iyo dalka qiimo idiin sameeyo qabsada doorashadiina,maxaa yeelay warar badan oo dalkad ku wajahan ayaa nagu jira in aan wararkiina ku mashquulno oo kaliya ma doneyno,waxaadse tahiin dad Somaliyed oo aanu jecel nahay sida aanu u jecelnahay Somaliweyn horumarkooda dalkii amaba wadankii Soomaaliya doorahso ayuu aaday Xasan shiikhna intaan washamsi lagu qaadin waxuu ka door biday inuu iscasili doono oo doorashadii Soomaaliya waa ka haray oo qoraaladii kuwaan ka horeeyey ayaan ku soo sheegnay,haka labo labeyn qabsada doorashadiina si degaanku u helo maamul sax ah oo ku yimid doorahso ugu yaraan leysla meel dhigay oo aad adigana hormuud u noqoto si loo helo maamulkii ku bedeli lahaa amaba loo dooran lahaa qof ku yimid talada dadka degaankaas amaba doorahso ka duwan midii aad ku timid ee aad ogtahay in aan caano lagu qubeyan!!.
Hayeeshe, hadaan intaas uga baxno waxaan u soo laabaneynaa wararkeena kale ee dalka Soomaaliya oo aaday doorasho qoraaladeenii horena aanu dhinacyo kala duwan uga soo hadalnay arimo badan, waxanse hada isla aadeynaa qeybteenii shanaad oo qoralkaan kaliya waxuu ahaa dhameystirka taladii aanu siineynay shacabweynaha DM uuna ugu horeyey Laftagareen amaba ha qaato ama ha iska daayo sidaasi daraadeed aan isla aadno qeybaheena kale ee wararkeena.war helaa talo hela ,la soco warakrena danbe waa isku xig xigaan.....
Latest news in Somalia On Monday, May 19,2025-What did you know about Somalia,Facts in Somalia as a country or the untold history of the Somalis current president Hassan Shiikh Mohamud of Somalia?.Part Two,Its very important to read if you want to know abaut what is going on inside Somalia (Part Four)-Warweyn...
Waxaan isla aadeynaa mar kale sidey shacabweynaha Soomaaliyed inooga barteen waqtina u siiney 24 kii saac ee ina dhaafay qoraaladii taxanaha inoo ahaa oo inoo marayey qeybteenii 3aad oo soo koobayey musuq, sida uu madaxweynaha uu watiga ka dhamaaday saxada siyaasada Soomaaliya uga haray weliba qoraaladeena kalsoonida aanu ku qobno inuusan soo laabeyn (Wacad ilaahey ayaan idiinku dharaneynaa) waxaan la hadleyno waa bulsho ku dhalatay,ku barbaartay,kuna dhaqan tay kuna dhaqmi doonta caqiido bulshadaas oo la yiraahdo Soomaali kuna nool wadan la yiraahdo Somaliya,mar sedaxaad ayaan idiinku celineynaa inuusan soo laabaneyn Xasan Shiikh inagoo
weliba og waxa mustaqbalka dhacayo inuu kaliya Allaah subxaanahu watacaalaa ogyahay yahana midka og midka dhalan doona iyo midka dhiman doono.
Kalsoonidaasne ku qabna Allahii na abuuray,hadane waxaan 100% Soomaaliweyn u cadeyneynaa inuusan soo laabaneyn,maahan inuusan soo laabaneyn kaliya waa uga dhamaatay siyaasada Somaliya,hada kedib adigoo Sooomali ah su'aalaha kuu furan in aad isweydiiso kaliya ha noqdaano wax aan ka bad neyn sedax su'aalood.1-Imisa shaqsi oo maanta isku sheegaan siyaasi kuwaasi oo iskugu jira rag iyo dumar ayuu ku ciciyaari doonaa intuusan xafiiska baneyn.2- Imisa ayaa ka dhiman xiliga uu dalka gaar ahaan casimada Somaliya u gacan gelinayo Argagixiso.3- M/weynaha cusub ee imaan doono oo aanu ognahay in la mahadin doono imisa wadan oo hada qaab musuq maasuq ah iyo fowdo kula shaqeystaan Xasan Shiikh iyagoo aan heleyn qeyraadka dalkaas ayaa inta dalka laga ceyriyo ay madaxa isla geli doonaan iyaga iyo Xasan Shiikh maadaama ay kaliya hada iskula jogaan been qaawan iyo mashruuc ay ula baxeen xaqul qalin iyo meel hebelaan kaa siineynaa waxaas iyo waxaas,kuna darsoo waxaan aan ka haldeyno marka laga soo tago Allaah Subxaanahu watacaalaa qofka ugu horeeya ee inaga wax qoreyna marka laga rebeo iney run yahiin og waa Xasan Shiikh,sababta ma taqaanaan?.Wuu ka harey saxada siyaasada Soomaaliya adiga oo Somali ah waxaad moodaa inuu safarada dibada u aadayo arimo quseya dalka iyo dadka Somaliyed, sidaasi maahan ee waxuu soo kala xaseysanayaa amaba soo kala qarinayaa dhaqaalahii uu dalka ka dhacay ee aanu idiinku soo sheegnay qoraalkii ku qornaa afka qalaad!!
Sidaasi daraadeed adigoo Soomali ah qoraalkaan midka ka hooseeya mar kale si fiicna u soo aqriso ku celcesho mar iyo labo mar hadii kale qoraalada inooku xiga midkaan ma fahmi kartid sabatoo ah hadaad maanta ogaan weysay inuu dalkaada aaday doorasho dhawaana yeelanayo madaxweyne iyo dowlad cusub Xasan Shiikh oo magaaladii Mogdishu ee beri samaadkii bartamaha magaalada soo martay xiliyo wadooyinka lagu dhaqi jiray Shaambo, dhirtana ay Belediyada u jari jirtay sidii loo jaro maanta timaha bini'aadamka waxa kale oo dhan intaad meel iska dhigto sow kuuguma filna labadan sawir sida ay maanta u taalo wadooyinkeeda?.
Sideedaba maxey Soomaalida danta caamkaa iskaka indha tiraan waanu yaabnee amaba iskugu mashquuliyaan xafladaha siyaasiyiin ay ogyahiin sidey u kala horeeyan amaba uga baxaan siyaasad iyo reer hebel waa sidaan iyo hebel waa sidaan, waxaas adigoo Soomaali ah oo aan malaha wax badan ka ogeyn siyaasada dalkiisa ayaa la doonayaa in waqtiga lagaaga dilo,bedelkii Xasan Shiikh waa ku daayey adiga Xasan Shiikh inuu siyaasada ka baxay ayaadba ka hadleysaaye qof uu u ololeeyey xitaa amaba ku siyaasad yahay sumcadii uu doono ha lahaadee ooba Soomaali ah xitaa haduu wareega koowaad soo gaaro iska daaye hadii uu kaamiradaha leyska arko ka soo muuqdo xog ogaalba uma nihin isbedelka ku soo wajahan dalkeena iyo sida uu u yeelan doono madaxweyne la mahadin doono.
Mise waxaad dooneysaan idinkoo Soomali ah wararka fadhi ku dirika in aanu waqti idiinka lumino?. Okey, hada waxaan isla aadeynaa halkii ugu muhiimsanaa mar hadaan isla soo aqrisanay musuqa jira, muuqaalka caasimada dalka intiise kale iskaba daay meelaha qaarkood iyagaaba caasimada ka horeyee,waxaan kale oo aan isla soo aqrisanay in madaxweyanaha uu hada waqtiga ka dhamaaday ka haray siyasada waxkasta oo uu waqtiga ku lumin karay mudo kordhina ku heli karayna ay meesha ka baxday oo aanu inuusan soo laabaneyn si waadax ah inagoo u daneyneyna Soomaali badan oo ku jahwarersan waxa dalkeena ka socda ugu dhaaranay inuusan soo laabaneyn weliba uu san helen qorshe uu mar kale Isha intuu iska soo xiro aduunyada ku yiraahdo i caawiya firir'aa ika galay anigoo la dagalayo argagixiso mar haduu wareegii koowaad ku (tuugsan jiray), inuu soo duubto gacanta sida aad ku aragteen sawirkaan kore,kedibna Soomaalida oo aan waxbo la socon qaarkood iyagoo is lahaa caay uga dhig dhihi jireen mid ka mid ha xaasaskiisa ayaa gacanta Bakeeri/Koob amaba Galaas uga dhufatay iyo mayee isagoo xili mugdi ah wax ka raadinayo iyada ayuu isha farta ka geliyey xaaskiisa intey isku jeedi waayeen kedibna sidaas u kala tuurtay gacantaan uga dilaacday, mayee sidaas maahane Cudurkii Karoonahaa laga helay sidaas ayuu gacanta uga soo gaaray xanuunka,yacni Soomali iyaga waxey cunaan Hilibka Geela badankoodna waa u sahlan tahay iney sameeyan,abuuraan amaba alifaan sheekooyinka sidaas oo kale ah iyo kuwo ka sii liita.
Hayeeshee, inagu waxaan hadalka Soomaali badankeed uga soo qabanaa dhanka uu ka jiro maslax ada dalkooda,mida shacabweynaha kula nool geeska Afrika,kuwa guud ee qaarada Afrika iyo caala mka bulsho weynta ku nool nolosha quman ee naga wada dhaxeyn karto iyo sida aysan dalka Soomaaliya uga jirin dowlad iyo wax lagu tilmaami karo siyaasad,marka laga reebo in shacabka
isbuuciiba inta mar loo fikiro la marin habaabiyo oo kaliya sidaasi daraadeed Xasan Shiikh waa uga dhaamaatay siyaasada dhawaan Soomaliweyn dal iyo dibad ayey iskaka imanayaan shirweyne ayey qabsanayaan Xasan Shiikh halkaas ayuu kugu deeyey,meesha aad u baahan tahay adigoo muwadin Soomaliyeed ah in aad kala qabsato waa qodobka kan ku xiga oo muhiim u ah malaayiin Soomaali ah sida uu ugu danbeyn Xasan Shiikh isku casili doono.
Weliba isweydii intuusan iscasilin amaba xafiiska baneyn inta qof ee rag iyo dumarba leh ee isaga maanta da'ahaan(Age) ka yar ee isku sheega iney ku jiraan siyaasada sida uu ugu ciciyaari doono, mid mid amaba shaqsi shaqsi iyo koox koox.meel kale oo gaaban ayaan adigoo Soomaali ah wax kaa tusineyaa ma Xasan Shiikh oo siyaasada Soomaaliya rajo ka leh oo og inuu soo laabanayo ayaa (Qabiilkiisa dhihi lahaa argagixiso uga soo baxa inta ay ka degan bariga Sh/dhexe,kedibna dhihi lahaa idinka shaqadiina waa idinkoo suit xiran shaqo ka dhigta mediyaha halkaas Soomali ka jahwareriya, kedibna diyaradahii Droneta ahaa caawin lahaayeen argagixisada intey dhulka Somaliya intii lagu yaqiinay ka soo carareen), ma xitaa anagoo Somali ah ayaa isku ciciyareyno ma qofbaa jira mustaqbalkiisa siyaasadeed iskaka ciciyaarayo ahduu ogyahay inuu heysto rajo uu mar kale ku soo laaban karo?, intaas hadane adigoo Somali ah ma fahantay oo xaqiiq ma kuugu filan tahay?,ma waxaad moodeen in aanu inaga iska dhaaraneyno inuusan soo laabaneyn Xasan Shiikh soo labasho iska daaye ceebaha jaraa'idyada caalamka kusoo bixi doona mudo aan fogeyn oo hada loo keydiyo kaliya hadii luqad kasta lagu soo qoro in aanu idiin soo fasirno oo aanu halkaan idiin soo gelino ayaad naga taqanan Soomaaliweyne hadaad tahiin ee yuusan ku seegin qorlaada inoo soo socda eeku xigaan midkaan war ma heysaan hadaad Soomaliweyn tahiine .war helaa talo hela,la soco wararkena danbe.
Latest news in Somalia On Sunday, May 18,2025-What did you know about Somalia,Facts in Somalia as a country or the untold history of the Somalis current president Hassan Shiikh Mohamud of Somalia?.Part Two,Its very important to read if you want to know abaut what is going on inside Somalia (Part Three)-Warweyn...Wararkeenii afka qalaad ku qornaa ee aanu hada kedib isbuuciiba mar shacabka la wadaagi doono kuwooda qurbaha ku dhashay waa inoo soo socdaan,waxanse inta aanan nuxurka qormadeena gudagelin shacabka Somaliyed si ay 100% u aaminaan wararka aanu u soo gudbino markasta si ay kuugu sahlanaadaan qoralada inoo socoda xaqiiqadooda qodobadan kooban aqriso kedibna maskaxdaada kashaqeysii kedibna qodobka ugu danbeeya sida uu madaxweyne Xasan daaqada uga baxeen isaga iyo intii uu siyaasada Soomaliya last minutekii ku qalday markii uu ogaaday inuu ka haray doorashada soo socota,isaguna qaatay siyasad ah inta uusan ka bixin siyaasada isbuucyada inagu soo aadan inuu galafan doono rag iyo dumar badan oo siyaasad iney ku jiraan is moodaan ma idiin dhahnay halkaane ma idiinku soo qornay isabuuc ka hor?.
Hadaba qodobkaan iyo kuwa ku xiga si fiican u aqriso.
1-Tusaale wax yar hadaan gadaal ugu laabano dhawr malmood ka hor qoraladii aanu kula hadleynay Laftagareen iyo shacabka Digil iyo Mirifle intaan lagu dhawaaqin ururkii Xasan Shiikh ee dhawaan Mogdishu looga dhawaaqay ee kedibna sida sahlan ku burburay waxaan dhahnay Lafta Gareen joog magaalada Baydhabo ayaad ku sharfan tahay hadaad Mogdishu
tagto waxaa laguu diyaariyey shirqool siyaasadeed oo aanu xita noociisa amaba nooca uu noqonayo u sheegnay,Hadaba adigoo Soomaali ah isweydii Laftagareen iyo ururkii uu ku biiray xaga iska dhig siyaasiyan maxuu maanta ka yahay degaankiisa isaga iyo intii ku fikirka aheyd?.Siyaasada hadan Digil iyoMirifle kaliya maahan in ay uga dhamaatay waxii ay dhaqaalo iskala sameeyeen Xasan Shiikh iyo Isaga fowdadaan ka jirtay dalka xitaa waxey ku danbeyn doonaan meel xun,deegaanadaasne waxaa ugu danbeyn bulshada hogaamin doona shaqsian Laftagareen aheyn isaguna waxey saxada iskala baxeen Xasan Shiikh oo kalama harayaan qodobkaan horta muhiimadiisa adigoo Soomaali ah ma fahantay?.
Ok Laftagaren yaa siyasad ahan shirqoolay ma Xasan Shiikh oo kaliya,maya waxaa shirqolay dhinacyo badan oo ay ugu horeeyaan xigtadiisa,weliba isaga kaliya maahane Adan Madoobe, Jaamac ilaa intii degaankaas ka soo jeday ee uu kaarka siyaasada ka gubay Xasan Shiikh oo iyagoo qowmiyad weyn ah doonayana iney duleeyaan dadkooda iyo deganakooda dhamaan ragaas waa ku daayeen mashruucii siyaasadeed ee ay Xasan Shiikh shirkada kula ahaayeen waa dhintay,Laftagareen taladii aanu siinay hadow wiil Soomaliyeed yahay maanta adigoo Digil iyoMirifle ah ugu tag Mogdishu ee weydii maxuu ka yahay siyaasada Soomaaliya?.
A-Urrukii Mogdishu looga dhawaaqay waa burburay maahan kaliya inu burburee baarlamankii Somaliya oo ay hoganakiisa hayeen Digil iyo Mirifle waa burburay, Xilkii R/wasarahaSomaliya
sharaftii ayaa laga qaaday inta aad dowlada hada jirta la kala dirina waxaa la gaarsiin doonaa in ay Mogdishu yeelato ilaa 5 R/wasaare kuxigeen,intaas ma fahantay adigoo Soomaliya ah sidaasi daraadeed hadii iyadoo ay shacabka degaankaada kuu sacbinayaan sax iyo qalad ugu yaraan si aad degaankooda ugu ilaaliso sharafkooda oo aad ka raacdo wax aan u qalmin waxaa kugu dhacayo waa waxa ku dhacay Laftagareen oo kale,weliba Laftagareen haduu si degan u aqriyo qormadaan waxaa u qayilay oo fashiliyey madaxweynaha haatan jooga iyo nin madaxweyne horey uga soo noqday dalka oo uu moodayey inuu ula shaqeyo si daacad ah,maxaa yeelay labadaas madaxweyne ayaa dantooda waxey ka dhax arkeen danaha dowlado kale.Ka soo tag Laftagareen xitaa isagoo Mogdishu tagay ayaan dhahnay war intaad tagtaan Baydhabo is daba qabta ee shir halkaas ku qabsada deg deg ah sidaad u dhan tahiin.
2- Qodobkaan wuxuu daba socdaa qodobka koowaad markii uu dhacay fashilkii siyaasadeed uuna fashil ku dhamaaday ururkii uu dhawaan ku dhawaaqay madaxweynaha ee galaaftay rag badan qaar badana ay iskaka baxeen,kuwona aysan ka soo muuqan sawiradii maxaa shacabka Soomaaliyeed lagu mashquuliyey,war qodobkaan si degan u aqriso A,B iyo C ayaan kuugu qodobeyneynaaye.
A- Ka hor intii aan lagu dhawaqin ururkii dhawaan fashilmay ee la yiri waxaa qeyb ka noqday dhamaan baarlamankii oo ay gudoonka ugu horeeyan,xidlhibanadii, xukumadii uu ugu horeeyo R/wasaaraha inti abaabulka socday maxaa shacabka lagu mashuuliyey ( In Sh/dhex e loo diro Taliyaha Ciidanka Odowaa iyo Shute oo ay qaraabo yahiin m/weynaha dhamantod na ay wada sheeganayaan masuuliyad dowladeed,waxaa la yiri Argagixisada ha looga soo baxo Sh/dhexe gaar ahaan Adan Yabaal halkaane waxii hub ay dowlada leetahay ha lagu warejiyo isla argagiso ku qabiilah madaxweynaha iyo ragaan aanu ka haldeyno), si ay Hiiraan dib ugu qabsadaan qabiilka madaxweynahane magac dowladeed iyo mid Khawaariijba dagaal hal dhinac ah ha lagu qaado Hiiraan.
Bedelkii maxaa dhacay markii la arkey ineysan waxaas soconeyn,waxaa la abuuray siyaasado waqti gaaban oo weliba aan dhaafsiisneyn maalmo oo shacabka leyskaka jeedinayo in la abuuro waxaan leydiin leeyahay dagaalo ayaa ka socda xadka Hiiraan iyo sh/dhexe maahan wax sii socon doono oo waa wax loogu talogalay in lagu qariyo fashilka guud ee dalka ka jiro iyo burburkii dhawaan ku hdacay ururkii Mogdishu loga dhawaaqay ee fashilka ku dhamaaday,weliba waqti gaaban oo aan dhaafsiisneyn maalmo ayuu socon doonaa waxaan aad hada dagaal u maleysaan,laakinse mid ogaada Diyaaraha aad maqashaan ee Turkigaa ee Dronta ah ee la shego iney caawiyaan Soomaalida oo manta dunida qaali ka ah hadaad maqli weysaan waa kuwa dunida ugu qiimo jaban hadeysan Turkigu hada waxa socda iskaka fogaan oo aysan weliba Turkigu markii ay arinkaan maqlaan shaqada ka ceyrin wayaan Soomali badan oo Turjubaan u ah oo mahala beentaan socota run intey moodaan ku milmeen, sababtana qodobkaan B ayaan xaqiiqada siyaasaded ee dalka taalo u sheegeynaa, sidaan Lafta gareen markii aanu la talineynay waxii aan kala talineynay sida ay u soo baxeen run ahaan shahooda ayeyna midaan u soo bixi doontaa sababtana qodobkan B ayaan kuugu sharxeynaa.
B- Horta Argagixiso amaba qabiil Somaaliyeed oo shacabka Hiiraan hadey waxkasta sameyan amaba qabiil Xawaadle la yiraahdo dhulkooda dagaal argagixiso iyo mid qabiil ku qabsanayo amaba ku qabsan karo amaba ku qabsan doonaan ma jiro taas meel iska dhig adigoo Somali ahne haku seexan hana ku soo tosin in aad maqasho amaba ay dhacdo hana ku ariyoon xitaa wana waxa aanan ugu mashquulin wax badan oo hada socda,sidoo kale waa waxa aanu uga mashquulno oo kaliya wararka fashilka siyaasdeed ee dalka sida guud uga dhacay iyo dalka Soomaliya oo dhawaan yeelanayo madaxweyne cusub iyo dowlad cusub Xasan Shiikh waa ku daayey, waxaase jira siyaasado hadba shacabka isbuciiba mar lagu mashquliyo laguna qariyo jabweyn oo siyaasaded oo dalka ka taagan,hayeshe, adiga wxaa kuu muhiim ah waa sida arimaha socda diyaaraha Turkiga ugu ceeboobi doonaan hadeysan howlgelinta diyaarahadaas dib ugu celin gacan amaan ah oo aysan ka wareejin kuwa ay u dhiibteen ee argagixisada la shaqeysta maba iyagu mamulan.
sidoo kale midna ogaada waxaa socda qorshe sida Laftagareen loogu fashiliyey ururkii dhawaan lagu dhisay Mogdishu ee burburay ayaa la doonayaa in sidaasi si la mid ah dhalinyaro ka soo jeedaan Digil iy o Mirifle oo luqada Turkiga ku shaqeystaan oo uu ka mid yahay nin la yiraahdo Jaamac in arimaha Turkiga lagala warego oo dhalinyaro ku qabiil ah madaxeynahae loo keensado si waxii ay ku dheelaan loo dhaho ninkaas ayaa arga
gixisada la shaqeysan jiray,waana waxa ka socda maanta Adan Yabaal oo hada Dronta loo gacanta geliyey dowlada waxey la shaqeynayaan argagixisada ,(Argagixisada Adan Yabaal joogto yaa waaye waa rag ku qabiil ah ,madaxwyenaha , cidanka Soomaliya yaa ku magacaaban, rag ku qabiil ah madaxwyenaha, yaa dalka madaxweyne inuu ka yahay ku magacaaban Xasan Shiikh,dhamaantood maxey ka siman yahiin in ay deganadooda uga soo baxaan argagixiso kuna wareejiyaan),maxey tahay ujedkodu waa waanu fashilanay ee bedelkii argagixiso ayaan caasimada Soomaaliya ku wareejineynaa,Ma jiraa xitaa hadey ku waeejiyaan caasimada argagixiso Soomali iyaga meel u fashiso?.Jawaabta oo kooban waa maya sababtoo ah waxa argagixiso ku warejinayaan waa inta ay degan maahane Soomalida kale iyaga meel maba u fadhiyaan bedlkii waa ku maadeystaan iyaga sida ay dhinackasta uga fashilmeen.
Tusaale inta aanan qodobka C u gudbin qoraalkaan mid ka horeeyey ee aanu kusoo qornay afka ingriiska waxuu noqday midkii loogu aqriska badnaa ilaa ay dad bad oo ku kala nool qarada Afrika iyo calamka na soo weydiiyan amaba na dhahan ma idiinka dhabaa Mogdishu wadooyinkoda amaba caasimada Somaaliya wadooyinkooda amaba waxaani ma casimada soomaaliyaa intey na soo weydiiyeen ayaan kaliya waxan u jawaabnay mid ka mid ah dadkii su'aalhaan na soo weydiiyey maxaa yeelay bogaan xitaa hadii aanu ku soo qorno af Soomaali waxa jiraan wadamo badan oo ku xiran oo ka aqristaan waxa lagu soo qoro marka qormadii ingiriika aanu ku qornay wax badan ayey ka fahmeen dad badan oo ajaaniib ah maxaa yeelay qaar bad oo iyaga ka mid ah wadamadooda ayuu hanti badan iyo guryo dhaadheer oo dabaq yo ah ku leeyahay madaxweynaha haatan uu ka dhacay waqtiga, sidaasi daraadeed si uusan qoraalku inoola dheeraan qormadu waa socotaa qeybta
C iyo qorlaadeena kale si degan ula soco weliba waxaan Soomali badankeed leenahay waxaan lagu leeyahay dagaal ayaa ka socda xadka Hiiraan iyo Sh/dhexe ha ku gadsoomin kana soco waa wax aan sii socon donin loguna talo galay waqti gaaban ayna ku ceeboobi doonaan siyaasad ahaan iyo tiknolaji ahaanba dowlada Turkiga armey u roon tahay dadka Soomalidaa ee gudaha Soomaaliya u jooga dowladaas intaanan wax baan halkaan soo gelin in ay dowladaas oo ah mid cadow badan ku leh dunida in qalabkeeda la keenay gudaha Soomaaliya Soomaalida inta dagaalka kula jirta argagixsada laguma saacidee ugu yaraan armey u roon tahay in ay qalabkooda xareystaan inta ay ka imananeyso dowlada cusub dalkaan Somaliyaa la yiraahdaa qabiil Somaliyed oo qabiil Soomaaliyeed u dowladeyn karo amaba qabsakaro dhulkooda ama argagixiso ha soo wato ama iyagoo dowlad iyo argagixiso ah ha isa soo raacaano xaqiiqada ayaan halkaan ugu shegeynaa dowlada Turkiga iyo Soomaali badan yaan leydiinku mashquulin waxa hada socda oo dhan amaba leydiinka dhigin siyaasad anagaa idiin hubna.
Laftagareen taladeena waa dhageysan wayey waxan hada talo siineynaa dhalinayrada Digil iyo Mirifle ee garaneysa luqada Turkiga war ka jooga Xasan Shiikh qorshahii uu xukunka ku joogi karay oo dhan ee uu ku raadinayey mudo kordhin waa ka fashilmay anagana idiin hub na waxan hada socda oo dhan waa wax loogu talo galay malmo kooban Somaliyey siyasada dalkiina iyo fowdada ka taagan ma barataan miyaa arimaha loogu talo galay marin hababinta bulsho iyo kuwa xaqiiqadaa ee u bahaan in aad fahantaan halka uu dalkiina aaday oo ah inuu yeelan doono madaxweyne cusub iyo dowlad cusub dhawaan?. War helaa talo hela, la soco wararku waa isku xig xigaan weli waxeyna iskugu xig xigaan sidey ugu kala muhiimsan yahiin bulshada iyo guud ahaan dalka.
Weliba qoraal kama soo sameyn weli war aysan Somaali badanked maqlin sida ay caalamka u joojiyeen wada shaqeyntii kala dhaxeysay Xasan Shiikh iyo Kaalmadii la siin jiray ee sida shaqsiyaa ee qaladan gacantiisa ugu dhici jirtay....mar yeysan ku dhaafin wararkena kuwoda ugu muhiimsan hadii aad tahay muwadin Somaliyed anagaa xogtii ugu danbeysay kusiiney na ee ku tixnow bogaan.....
news in Somalia On Saturday, May 17,2025-What did you know about Somalia,Facts in Somalia as a country or the untold history of the Somalis current president Hassan Shiikh Mohamud of Somalia?.Part Two,Its very important to read if you want to know abaut what is going on inside Somalia-
Dalka Soomaaliya oo madaxweyne iyo dowlad cusub yeela naya dhawaan,xili ay daaqada ka baxeen wax badan oo been siyasadeed iyo musuq maasuq ahaa oo dalkaas ka jiray iney sii socdaana ay adag tahay waqtiga oo is gurayo awadeed,dhan ka kale argagixisada oo intaan gacanta loo gelin caasimada Somaliya ee Mogdishu dhawan dalbatay xilal badan oo ay
gabaad ka dhigtaan oo magac dowladeed huwan(warkaan waa war weyn oo aan farxad geli neyn malaayiinta ku nool Geesk Afrika, Guud ahaan qarada Afrika iyo caalamka), kedib markii ay sheegteen in xilalkii ay horey uga hayeen dowlada uu garwadenka ka yahay m/wey naha uu waqtiga ka dhacay ee aanu qor mada ku qoran afka qalad ee Xasan Shiikh kaka soo hadal nay heerka uu gaaray musuq masuqiisa, Si kuwa dalbaday xilalkaes meeshii
ay doonan geeska Afrika qaraxyo uga geysan karan, waana mid asoo dedejineysa sida muu
qata inuu dalka Somaliya xili aan fogeyn yeelan doono dowlad iyo madaxweyne cusub. wax ase ka soo hormaraya inta aan argagixiso lagu wareejin Mogdishu in dalka Somaliya shaca bkiisa loo heli doono madaxweyne iyo dowlad cusub, qodobkaan sii calaamdeyso muwaa dinka Soomaaliyeedow.
Waxaase ka xiiso badan waxaas oo dhan sida ay u fashilmeen wax badan oo badan oo ay adag tahay iney xili hore maqlaan shacabka Soomaaliyeed iyo hadba inta daneysa arimaha
Soomaaliya ee uu amnigoodu ku xiran yahay qalalaasaha Soomaaliya ka taagan iyo heerka fashilka siyaasadeed ee dalkaas mudada 34 sano ku soo jiray qalalaasaha, warka xoogiisa
shirar waaweyn oo socda iyo tiradii ugu badneyd ee Soomaalida oo dalka dib ugu laabanayo kana mida ka isbedelka dhabta ah ee socda ee dalku ku yeelanayo madaxweyne iyo dowlad cusub ayaa inoo soo socda waana warar aad u xiiso badan.
War helaa talo hela, la soco wararkeena danbe oo uu midba kan kale ka xiiso badan yahay iyo madaxweyne Xasan oo intuu xisaabaad qaldan isku dhufsaday bedelkii saxada siyaasada Soomaaliya ka baxayo dhawaan...........
Hadii aadan fahmeyn luqada ingiriiska qormadan aanu kaka hadleyno m/weynaha Somaliya ee dhawan xafiidka baneyn doono hadaan u soo koobno muwadiniinta Somaliyeed waa inuu siyaasada ku jiray mudo 10 snao ah ,dalkana ka soo noqday labo jeer m/weyne, wadooyinka casimadana sidaas u yaala,halka uu caalamka uga tuugsado magaca Somaliya, mudaid uu joogay dalka ka dhacay dhaqaalo gaaraya1 billlion oo u dhiganta sanadkii 100 milllion, waalidkii amaba hooyadii iyo aabahii waxey ku soo koriyeen nolol saboolnimo ah, intii uusan siyasado soo gelin waxuu ahaa qof muuqaal wanaagsan lahaa,waxuuse u ekaatay Juud Wamaa Juud kuwa la sheego ineysoobixi doona marki aduunka la gediyo amaba dhamaado, waxuu caan ku yahy inuu isagoo aan jareexo amaba dhaawac qabin u gacanta tuubto si uu ugu tuugsado ......qoraalku waa mid xiios leh ee adiga dhameytiro hadii kae ee aadan aqoon afka ingiriiska amab luqada uu ku qoran yahay raadso cid ku fahansiisa maxaa yeelay madaama uu dhawaan xafiiska baneynayo waxaan isla aadeynaa wadanka Camiroon ee galbedka qaarada Afrika oo caawa madaxweynahii dalkaas soo xakumayey mudo dheer loo qabaty 24 inuu isku casilo oo ay shacabkii ku kaceen Somaliyana Xasan Shiikh waa iscasilayaa markuu wdnaka Iraaq iyo dhawrr dal oo kale ka soo tuugsado ileen safar dalkeena iyo dadkiisa loo baxay maahane.
Hayeeshe, qormadan kooban ee ku qoran afka qalaad kuwo badna oo la mid ah mararka qar waxey ka mid noqon doonaan qoraaladeena,waxaanse hubnaa in Xasan shiikh qaab aad u qaab daran oo facshir ah kaka bixi dono siyaasada Soomaliya iyomida qarada Afrika mamada uu yahay 70 jir gaboobay oo ana garaneyn si wax loo mamulo ,bedelkiina dhac iyo boob iyo dib u dhac ku haya horumarka dalkeena iyo mida dadkeena,la soco wararkeena danbe war hela talo hela.
Baydhabo Janaay iyo wararkii ugu danbeyey caawa-,2025- Siyaasiyiinta Laftagareen,Shub iyo Adan Madobe oo siweyn looga kacay dhulka Digil iyo Mirifle si weliba weyn,kedib markii uu Xasan Shiikh geliyey dhoqo siyasaded kana mid noqdeen shaqsiyadka uu yiri Xasan Shiikh intaanan siyaasada ka bixin ayaan ka saarayaa iyaga,laakinse marka loo eego sida looga kacsan yahay siyaasiyiintaan degaanadooda wax la qiyaasi karo amaba la qarin karo maahan,waana waxa ku dhaca inta badan shaqsiyadka ku biiray siyaasado iyo fowdo dalkaan lagu dhacayo umadana lagu lugooynayo sharaf kodana wax loogu dhimayo,ma hubno in ay maqaamkii siyaasadeed ee ay bulshadan ku lahaayeen ay hada kedib ka heli doonan iyo in kale sdia xaquiiqda ah,waxaanse hubnaa in saacad ahii ugu danbeeyey dal iyo dibad aad loogu kacay. waxeysa u abdan in aaqrika degaankaas masuliyadeda loo dooran doono aqoonyahan ka soo jeeda halkaas oo aan dilayn rajada bulshada Digil iyo Mirifle, marka la dooranayana aad looga fiirsaday.warkaan in lagu kacay siyaasiyiintaan waa mid cusub, hayeeshee qoraal aanu qeybteena hoose kaka ahdleyndegaankaan iyo shacabkooda ayaa waxaa ka mid ahaa in amrkii ay dhacaan arin la yaab ku eh bulshada waxa kaliya ee ugu wanaagsan tahay in qaladkaas deg deginta leyskugu yimaado la fuliyaa rabitanka shacabka,halkii bulsho ahaan iyo degaan ahaan loo duleyn lahaa si wleiba fudud,hayeeshee degaandaas waxaa shacab kooda daree maya saluug aad u xoogan oo ku saabsan siyaasiyiintaan,weliab arinkaan dal iyodibad ayuu isku xiran yahay.warhelaa talo helala wararkenadanbe
Latest News in Somalia On Friday,May 16,2025-Wararkii ugu danbeeyey iyo Fashilka Siyaasada Soomaaliya,baarlamankii Soomaaliya oo sidii kubadii loogu ciciyaaray,maxaadse ka taqaanaa cida Xasan Shiikh kula talisay inuu iscasilo taasi oo sabab u ah in uu dalka iskaka tagi doono dhawaan!! laakiinse ay dadban ku lunsan yahiin arimaha hoose ee socda sababtana waa Xasan Shiikh Adan Madoobe iyo shaqisyaad kale oo badan waxbo uma sheegto waana mida keentay inuu Xasan Shiikh dhamaan gudon kii baarlamanka safaro aada dhaho baarlamaankii Soomaaliyana u xiran yahay isaga sababtoo ah waxuu ogyahay inuu saxada siyaasada ka baxayo waana halka ay mucaaradka iyo siyaasiyiin badan ka helayaan fursadaha siyaasadeed ee hada muuqda,waxaan la yaabnaa dadka ka hadlo waxyaabo aanba dalka oolin maanta,Xasan Shiikh waa iscasilayaa ugu
danbeyn,waxaana socda siyaasado isaka ka weyn oo uu ogyahay inuu ku baxayo aaqirka,bedelkiina waxaa shacabka lagu marin habaabiyaa wax ka duwan xaqiiqda wadanka taalo,war Soomaliyow mucaarid iyomuxaafid dalka ku laabo hadaad ka maqan tahay anagaa kuu hubna Xasan Shiikh dalk awa aka baxayaa qalab kuu keensadyana doorahso laguma qabanayo dorashada inagu soo aadana waa ka haray qodobkaas waan ugu soo celcelineynaa Soomalida,inwaa horudhac war,weliba Xasan waa ogyahay xiliga Soomaalidu aado doorashada isaga in aan la dhageysaneyn warkiisa 2022 xiligaan oo akle ee u dhagxaanta la cararayey waxaa ugu daran hada oo uu madaxwyene isago ah waqtigii ka dhacay oo uu doorashada Soomaliya ka harayo,wleiba dad abdna ayaa na soo weydiiyey in anau u jilcino waxii kenay in Xasan shiikh doorashada had aololaheeda bilaawday ee soo socota iskaka haray,waxaa lagu yiri qodobkaan si fiican u aqriya si aad u qanacdaan.
( Waxa lagu yiri codadkii Cornelkii Soomaaliland joogay oo ay ula jeedaan Muuse Biixi loog a guuleystay waxuu noqonayaa iqarso mida adiga kaa raaci doonta siyaasada Soomaaliya, kedibna waa mida uu ku xaqiiqsaday inuu doorashadaas ka haray ,kedibna dadkii arinkaas kula taliyey waxuu ku yiri rag badan ayaan horta iska hormarinayaa inaan ka saaro saxada intaanan ku dhawaqin in aan iscasilayo,waxuu sidoo kale sheegay iney qabyo ka tahay arimo shaqsi ah oo uu la galay wadamo uu ka doonayo dhaqalo aan ku dhacyen qasnada dowlada, sow musuq maasuqiistaha ugu weyn ee ay maanta leetahay qaarada Afrika maahan Xasan Shiikh)?.
Bal ka waran ninka isagoo ka haray doorashadii Soomaaliya dalkana iskaka tagaya haduu saaxiibadiis iyo wadamo dhawr ah siduu u qayaani lahaa ka shaqeynayo,weliba qodobka ugu muhiimsan ee dorashada Soomaaliya ka reebay kaas maahane waxaa jiro heshiisyo wadamo uu la galay oo markii danbe beenoobay oo laga doonayo dhaqaaalahii uu ku qatay inuu dib u celiyo.markaas ayey sanad iyo bar kedib maanta Soomali abdan na soo leeyahin waan soo xaqiiqsanay in uu baarlamanakii Soomaaliya bur buriyey Xasan Shiikh isaguna markii uu dono furo markii uu doono. Intaas dadkii nasoweydiinayey sabata uudoorashada Soomaliya uga harya sedax mid midoodna ku danbeyn doono.1- Inuu iscasili doono oo ohubanti ah ugu danbeyn.2- Inuu sida uu shegyao maadaama uu ka baxayo siyaasada siduushegay aysan dowlad ka danbeyn,taas waxaa looga hor tagi karaa in xitaa hadey doonaan Hotel haku kulmane in Xildhibaanada isaga xilka ka qaadaan halkii uu ku faanayo waan burburiyey golahii sharci dejinta oo uu xitaa dhaman gudoonkii baarlamanka safaro u diray yacni si aad u xaqiiqsataan waxaan aanu ka hadleyno run ahaan shahooda,oo ay ku qatimaan waqtigodii dhacay maadama baarlamankii 12aad la aadayo helitaankiisa iyo madaxweyn ecusub oo dalka loo dooran doono.war helaa talo hela,wlei waa inoo socdaan wararkeena kuwooda ugu muhiimsan iyo shirarka amaba kulamadla looga soo horjeedo fowdada uu doonayo inuu dalka geliyo ka hor inta uusan ka bixin dalka amab aiscasilin .....
Maanta waa Jimco,Bisha Maajo waa 16,Sanadku waa 2025-Horta inta aanan u soo jeesan siyaasiyiinta, waxgaradka oo ay ugu horeyaan Salaadiinta, ganacsatada,qurbajogta, culimada ,aqoonyahanka Digil iyo Mirifle meelkasta oo ay dunida ka joogaan oo aanu kala hadleyno kaliya sedax qodob oo waqtiga hada la joogo hadey seegto si guud ay halmar ku dhici donto karaamad daro midii ugu weyneyd ee bulsho halmar ku dhacda taasi oo marka hore lagu eedeynayo shaqsiyaad laakinse hadey si guud iskaka indha tiraan ay waayi donaan Soomaali ay la kaftamaan mustaqbalka dad badna oo maanta damiir leh iyagoon farna dhaqaajin ay u dhiman doonaan dhiig kar iyo cuduro aysan had aqabin ayan ka qadidoonana carada wax aan u qalmin oo si sahlan u ah dulinimo aysan iyagu sabab u aheyd sidey ku timid l adaalaan dhacaan mustaqbalka dhaw iyo kan fogba waa xaqiiqa rinkaan,waxaanse si iyaga qormada quseysa dhab ahaan shaheeda u xaqiiqsadaan kaliya ka hor marineynaa waxa ka socda Mogdishu.
Waxaan la yaabnay ma dhaheyno,laakinse waxaan leenahay waxaan ku qosolnay markii aanu aragnay iaydoo la leeyahay in ka badan 100 xildhibaan ayaa wax ka qorey siyaasada madaxweynaha oo aan dhaafsiisneyn magacyo lagu hardhay warqad iaydoo marxalada dhabtaa ee uu dalku marayo leysdka indha tirayo oo wleiba u badan kuwo shacabka looga weecinayo mushkilada tagan ineysan run aheyn oo uu baarlamaankaas god dheer ku dhacay sharciyadiisiina mar hore la laalay hal qodob oo uu qofkasta oo Soomali ah ku qanci karo oo kaliya ayaan tusnineynaa.
1-Wadamada ay ka jirto nidaam iyo kala danbeyn hadii uu golaha sharci dejinta kuwooda sharciga u degsan siduu yahay ugu dhaqma war yar ka soo saaro hadba hogamayaha dalkaas oo ay la hadlayan waxaa laga dareemaa wal wal,hayeeshee, in ay Xasna Shiikh iyo kuwa war saxaafadeedka soo saaray wada shaqeystaan waxaad ku garan kartaa Xasan Shiikh safarkiisii dibada ayuu iska wataa,iaytguna intey si dhab ah mediyaha u soo istaagaan golahii sharci dejinta la furo halkaas toos xilka ugama qaadi karaan si dalka loo bad baadiyo ,sababtu maxey tahay maalintii uu Xasan Shiikh baarlamaankii 11aad bur buriyey halkaan ayaan shacabka Soomaaliyeed ugu soo qornay,waana meesha shacabka Digil iyo Mirifle oo dalka ka ah hoganka labad oo hadi aadan Shiikh Adan Madobe (weliba waa aabe Somaliyeed ma aflagaadeyneyno oo magaciisa waxaan ka hormarineynaa Shiikh iyo inuu yahay qof ahalu diin ah),markii aan si dhab ah u fasirno magaca Shiikh waxa loola jeedo amaba micnahiisu noqonayo.
Tan labaad xidhibaanda magacyadooda aad aragteen horta meelaha ay ku kala sugan yahiin ma garaneysaan iyo shaqooyinka ay hada faraha kula jiraan kuwooda hadlay iyouwooda aan hadlinba si guud, markaas ayaa la doonayaa in shacabka Somaliyed lagala hado dowladnimo bulshadana wax aan jirin mediyaha iyadoo laga jahwareerinayo wajiga hore ee bogaga qaar kood lagu hardho xildhibanao ayaa madaxweynaha ugu baaqay inu iscasilo oo ma iscasilaad ayaa af iyo qoraal ku timado dastuurkii xakameyneyeyba mar hore ayaa daaqada laga saaray oo siyasada aad maqleysaan waa mid ku dhisan ganacsi iyo shaqiyaad horey iyo gadaal u cararaya,war jooga war dalkaan uma qalmana shacabkooda in sidaan si guu diyo gaar gaar ah loogu ciciyaaro ee Soomaaliyey war jooga war Xasan Shiikh anagaa idiin hubna dalka waa ka baxoo haayaa yaan dartiis dalka loo bur burin,wa jooga Somaliyey ,war xitaa hadaad siyaasada ka ganacsaneysaan dadka qaarkiis oo shacabkooda iyodeganadooda dadkii ku noolaa sharaft aka qaadayo war ka jooga,intaas Soomaalida ayaan si guu d u leenahay.
Aan u soo laabano muhiimada qormadeena oo aanu si guud ugu talo galnay shacabweynaha Digil iyo Mirifle qalad bulsho waa lag ageli karaa waqtiyarna hankooda waa jabin karaan shaqsiyaad waxaase waxkasta ugu muhiimsan in qaladkaas deg deg lagu sixi karo si aysan rajada bulshada,kaaramadooda dadnimo iyo midooda bulsho amaba degaan uga lumin si micno daro ah o wleiba isku dhiidhiib ah,waxaana ku soo koobeynaa kaliya sedax qodob.
1- Badanken da'da aan jirno dhalinyarada bogaan wax ku soo qora horantii sagaa shameyadii intii u dhaxeysay 1991 ilaa 1995 amba 1988 ilaa 36dii sano ee ugu danbeysay da'da ay xili gaas jiri kareen aad ayey u yareyd,sidaai ay tahay waxnbo ma seegana oo waxaa yaalo waxii dhacay oo dhan oo xitaa hadaan lo sheegin waxey ka garan karaan muuqaalka iyo qaabka ay dalka iyo dadka Soomaaliyeed maanta u yaalaan,waxaase markii aan ka hadleyno Digil iyo Mirifle u dheeraa in intii u dhaxeysay waqtiyadaas horaantii colaadaha iyagu waxey ahaayeen kuwo ay dhinacba mar u maraan hadba koxahii dagalka ku jiray oo ay wleiba qeyb kooxahaas ka mid ah la safnaayeen dhibaataduse si isku mid ah loogugeysanayey si guud.
2- Waxaa ku soo xigan 1995 iyo waxii ka danbeeyey magaaladaas aad sawrikeeda ku arag taan maanta quruxda ka muuqda ee Baydhabo Janaay iney noqtay sanado kooban guda heed magaaladii Gaajada ee ugu dhimashada badneyd guud ahaan dalka Soomaaliya waxii ka dhacay,waxaan Allaah ka rajeyneynaa qofkasta oo qoraalkan aqristo markii qodo baan koowaad dhameysto intaanba la gaarin qodobad akale uu meelkasta uu dal iyo dibad ka jogo boorsadiisa soo xir xirto oo si deg deg ah loogu laabto Baydhabo, markii aan sidaan idiin leenahay waxan ognahay sida bulshadiina loogu marin habaabiyo maanta oo la marayo qarniga 21aad sanadkiisii 25aad mediyaha.
3-Shacabka Digil iyo Mirifle waa markii inta aan k asoo sheekeynay waqtiyadii kala duwanaa ay ugu fiicnaayeen o ay marki ugu horeysya heleen wax u muuqaal ek lahaansho siyasadeed o ah markii ay ugu dhaweyd ee ay bulsho ahaan maskaxiyan u xoroobi lahayeenuuna han kooda aad u sareeyey,yaan la sugin wararka shacabkiina lagu marin habaabin doono ee la midkaa xildhibaano ayaa moshin ka keenay Xasan Shiikh kuwaasi oo anau xaqiiqadooda ognahay iyo in malmaha soo socda isla kuwa Mogdishu jooga adinka idiin marin hababiyaan oo aad war ka sugtaa iyagoo idin leh Lafta Gareen ayaa ka baxyao urukii Xasan Shiikh iyo wax la mid ah maxaa yeelay iaygu waxey ogyahiin xlaeyto oo kaliya iney ka baxday ururkaas dad boqol qof kor u dhafayo,marka adigka noqda kuwa jiheeya siyasada dadkoda iyo degan koda,qaarkiina ha joojiyano siyasadaha idiinka fogeynayo dad badan oo Soomaaliyeed oo idiin jecel ee waxaad bedelkii aqrisaan siyaasad uu gabal keeda dhacay intaad dabada qab san laheydeen bedelkii qiimeeya halka uu dalka aaday sida iyadoo lo aamusan yahay dalku u heli doono madaxweyne Somaliyed oo lamahadin doono,yey dantiina siyaasadeed ku jirtaa, sideen dhulkeena iyadoo aan shacabkeena lagu duleysan ugu noolaan karaan, maxaa shaleyto naga soo qaldamay ma midii aan ku soo hoognay ayaan ku soconaa?.
Su'aa lahaas in aad isweydiisaan ayaa waqtigoodi la jogaa maahane,in aad madaxweyne sii dhacayo aad misirkii umadiina si ka fiirsasho la'aan ah ula aadaan oo ay maalmahi tagay waayaan shacabkiina si ay Soomaliweyn ula sheekeystaan, ileen waxlkasta oo ay shaqsiyaad si qaldan u qataan waxey sameyntas ku hartaan waa hooyada iyo dhalankee,ma dooneyno in anau sida Somalida qarkeed waranka siyaasadeed ee idin galay idinku lux luxno,waxaase bedelkii idiin leenahay isla qodob kaan aku soo koobeynaa A.B iyo C.
A-Bal horta Dal iyo dibad shirweyne deg deg ah oo aayakatahsiga shacabweynaha Digil iyo Mirifle kiin ajooga gudaha iyo dalka dibadiisa qabsada wleiba si deg deg ah ha ugu dhawaqaano Salaadiinta degaan ka siyaasiyiintana si deg deg ah markii ayBaydhabo kaka dhawaaqaan h au so dhaweeyaano gebigoodna Mogdishu kuwoda jooga oo ah kuwa biyaha ugu xun ee umadaas lagu dhibaateeyo cabayna ee siyasada maanta ku metelana mucaarid iyo muxaafid ha yimaadaano,si ay magacyada maalmahii tagay leydiinku yeerayey mid sabab u ahaa iyo mid aan sabab u aheynba ugu yaraan si aad ugu muuqaal ekaataan dad is daban qaban kara oo ha sugina isla kuwii dhisay ururka aad ku biirteen in ay horta idiin dhahaan ururkii waa burburay ee adiga is qiimeeya oo dadkiina iyo degaankiina dad qiimo leh ayaad tahiine qimahaas xajista oo soo ceshada sharafiina.
B-Gudoomiye Adan Madoobe waxaan dhihi laheyn waxaa mudadii aad dalkaan ka soo aheyd gudoomiye baarlamaan ku so maray sedax qalad o laga galay shacbaka Soomaliyeed oo intaad joojiso bedelkii dalka aad adiga la wareegi kartay mudo gaaban intey Soomaali iska wareysanayeso bedelkii waxaan manta mareynaa in xitaa sida barlamankii karaamadiisa iyo sharaftiisa loogu ciyaarayo safaro dibadaa leydiinku kor baxayo iaydoo dalka la geliye mushkilada aan shacabka Soomaaliyeed ka qarsooneyn waxaad Xasan Shiikhsi shaqsi ah ula walaaqaneysaan ula walaaqda laakisne waxyaabaha degaankaada iyo dadkaada sharaftooda oo dhaawacaya qalbiyadooda sida waxii dhawaan dhacay oo kale fadlan intaad kolba dal Soomaliya la yiraahdo oo loo turayo ma jiraane dadka iyo degaanka aad ka soo jeedo dib u qiimeeya oo yaan la iibsan waxa had asocda waa dhaafeen iibsi shacab iyo mid degaan degaankina ku laabta waaba hadaad xor tahiin oo aad Mogdishu ka safri kartaa oo aad ka dhoofi kartaan oo aad mid aan waxbo aheyn o odeganakisa argagiso ku wareejiye intii uu ka degaan dalka Soomaaliya af iyo mediya kaliya idiinku cabsi gelin karo amaba malaayiinta Digil iyo Mirifle u loogeysaan sidii af loogu fumeysan lahaa,amxaa yeelay gumeysiyadii hore ee ay shacabkaas soo amreen waxuu ahaa qori ma moodaan midkana inuu yahay af oo kaliya iyo mediya iyo marin hababin bulsho?.
C- Shacabka Digil iyo Mirifle waxaan leenahay ugu dnabeyn ma dooneyno wax badnaoo hadaan inta ku soo qorno oo aanu isleenahy hadaad inat ku soo qortaanhada waxye ku tahy niyad jab oo iyagoo is daba qaban lahaa ayey talada ka sii ciireysaa wax badna oo hada isku hayana ka lumi doonaan bedelkii waxan ka door bidnay inago ilalinyna Soomalinimadiina iyo wanaag badna oo anau idiin heyno bedelkii in aanu idiin dhahno mucaarad iyo muxaafid si deg deg ah dal iyo dibad iskaka imaada si aad u joojisaan ugu yaraan ficilo kale oo mugdi gelinaya dadkiina iyo degaankiina una ekaataan dad ka shiraya danahooda dhisanayana wax ay iyagu leeyahiin oo ay Soomaaliweyn ku ogtahay,bedelkii wadan aad ka heyso xilka labaad ee ugu sareeya adinka iyo kuwii siyaasada dalka idiinku jiray dhankasta looga ciciyaarayo ooaan leydin arkin dad wadaniyiin ah ooaan iaydoo o dalkii ka ah hogaankii labaad hadanse burburkiisa intey indhaha ka fiirsadeen hadane koodii gacantooda ku burburinayaan,siyaasad laga ganacsado oo ahdane ku kooban dano shaqsi ma dhisto deegaan iyo bulsho mida adiga ku babineysane kuma sii jirto waa mida maanta taagan oo daba qabashada deg degtaa u baahan.
Allow marqaati ka ahaaw dad Somaliyed oo uu haadaan dheer ka dhacayo mustaq balka dadkoda iyo midka degankoda o an wleiba lagu tilmami karin wax siyaasad u dhaw in aanu meel qofkasta oo Somali ah wax ka aqrisan karo ugu soo tabinay ama ha qaataano ama ha iska daayaano,wlei waxaa jiro qalad haduu in aad deg deg uga hortagto amaaba is daba qabato kugu dheraado sanado badna kugu qadaneyso hagajintiisa iyo soo celinta muraalka dadka degaanka amab hadba kuwa markaasi loo horseedayo dulinimo aysan muteysan ,meesha hada la joogo kuwiina Xasan Shiikh oo aysan jirin wax farahiisa ku jira dalkana iskak baxoo haayo waa idiinka hoos baxday siyaasada meesha ay hada joogto si weiba aad u weyn ayey idiinka hoos baxday ee qoraalkana waxii idiinka anfacayo ka qaata,mediyahane ha iska dhaliilina hadaad iska dhaliishaan waa sidii leydinka doonayee bedelkii horta kalsoonidii bulshada oo aad lumiseen si aad u soo celisaan degankiina dib ugu laabta,walee hanka qofka bini'adamka uu leeyahay wax ciciyaar ciyaar ah maahan laakinse waxaan la yaabnay sida qowmiyadan weyn af loogu qabsaday,sidey xabd iskaka waardiyeynayeen,waxkastase dabaqabasho ayey leeyahiin arinkaan hoos halo eeko,awalbaa idinkoo golahii shacabka dalka hogaankiisa haya ku bah dilneydeene hadane misirkii deganakiina iyo midkii umadiinaa?.
War helaa talo hela la soco wararkeenii taxanaha inoo ahaa kaliya qoraalkaan koobanoo muhiimka ino aha ayaan ka soo hormarinay wasaqdii siyaasadeed ee dalka ka jirtay weliba Mogdishu waa inoo soo socotaa ee sid degan ula soco....
Maanta iyo mar kale waa maalin Khamiis ah, Taariikhu waa 15ka bisha Maajo amaba May,sanadku waa 2025-Waan u soo laabaneynaa warmurtiyeedka ka soo kala baxay dowladaha Puntland iyo Jubaland oo ay kaka hadlayaan fowdada siyaasadeed ee ka taagan Mogdishu iyo siyaasaa madaxweynahii la doortay 2022 Xasan Shiikh Maxamud oo saxada siyaasada Soomaaliya ka baxayo dhawaan,maahan inuu ka baxayo kaliya xitaa xiliga uu dalka iskaka tagayo uma sheegi doono iska daay saxiibadiise xitaa qaar ka mid ah caruurtiisa adinka waxaadba ka hadleysaan Soomaaliyey waxyaabo kale iyo siyaasado maalinle ah.
Waxaanse wax yar dooneynaa in aanu idiin celino gadaal amaba hadaad tahay muwaadin Soomaaliyeed,lagana yaabo inuu ku jahwareersan yahay waxa hada socda, yaa xasuusta sawirkan hoose xiligii aanu u soo bandhigeynay shacabweynaha Soomaaliyeed ee aanu laheyn dalkii doorasho dadban ayuu aaday Xasan Shiikhna saxada siyaasada Soomaaliya waa ka bixi doonaa,weliba ku darsoo dowlada Mareykanka in ay soo saarto in dalka Somaliya uga digto shacabkeda ayna gelisay qatarta level 4 ka loo yaqaano oo ah mida ugu sareysa, dadbaa laga yabaa iney dheyelsanayaan,sida xaqiiqada ah waxey ogyahiin in caasimada Soomaaliya la doonayo in loo gacan geliyo Argagixisada weliba qarkood garabka lala shaqeysto loo yeega yeeray dhawr gobol oo dalka ka mid ah,inta uusan dalka ka bixin Xasan Shiikhna la doonayo iney halkaas qabsadaan,laakiinse bedelkii inteysan waxaasi oo dhan dhicin isaga ayaa baxayo.taas ka sii gudub si kale oo aad ku qanci karto adigoo Soomaali ah wax ma kuugu sheegnaa.
Dowladnimo xaga noo dhig in aysan Mogdishu oolin anagaa og oo weliba wajiga iIlaahey ayaan idiinku dhaaraneynaa taas waqti ha iskaka lumin sidaan horey idiinku sheegnay kaliya ruwaayada Mogdisho taalo maalinkasta waxaad kaliya indhaha ka daawataan sida ay kooxdii dalkaan isla soo qaribeen uu midkasta dhaxdoda uga baxayaan siyaasada oo ay uga horeyan Xasan Shiikh inta uusan ka bixin saxada dhawaan iyo sida ay dhaxdooda iskaka aarsanayan, waxaas xaga iska dhig.
Waxaas xaga iska dhig markii aanu idiin leenahay ma dooneyno inagoo og inuu dalkii aaday doorasho dadban madaxweyne Xasane uu siyaasada ka baxayo in aanu waqti idiinka lumino wax hadaan inta ku soo qorno aad yaabeyso laakinse aan hada mudneyn in shacabka looga lumiyo waqti markii aad ogtahay halka uu dalkaadii aaday iyo inuu yeelan doono m/weyne cusub iyo dowlad cusub dalkuna aaday doorasho dadban,shacabka dalkeena ma mudna in newska maalin laha ah waqti looga lumiyo.
Tusaale- R/wasaraha Soomaaliya maalinkasta waxaa lagu mashquuliyaa Jubaland iyo Gedo iisaga iyo syaasiyiin kale oo deegaanadaas ka soojeeda,qoraalkaan meel gooyni ah haku qorto dad ehelkiisaa Suuqa Bakaaraha ha u dirsado kaliya sida saxiixiisa loo isticmaalo mudadii uu joogayna dalka looga fushaday amaba looga dhacay malaayiin dolar oo uusan intooda badan waxbo kala socon,kaliyana siyaasada Soomaaliya ugu jiro koox hebelaan isku xisbi nahay,yacni waxne waa arimo ku ek shaqsiyaad amaba koox waxne waa wax ay dunidu dhaqaalo ku bixiso oo saameynaya mustaqbadeeda ,weliba ku darsoo markaadan ogeyn waxa socda aadna magac ahaan qeyb ka tahay waa dhibaato inteeda la ek.
Dhanka kale aan isla aadno Xasan Shiikh oo saxada siyaasada ka baxayo aadna u qiyaanay saaxiibadiisa qaarkoodna madaxa isku geliyey si ay iskugu qabsadaan hal kursi,ka sokow ragaas halka kursi isku qabsanayo midkasdegaankiisa iyo dadkiisa ayuu soo baabi iyeyy markii ay kooxda hada xukunka joogta mucaaradka ahaayeen oo waxaa loo soo adeegsaday dilalka dad bulshada qiimo ku lahaa oo qabiiladoodaa hadane kuwii dheefta helay maahan, kuwaas oo kale hadii maanta aad iyaga iyo isla kooxdii ay ka tirsanaayeen aad waqti iska lumiso adigoo og inuu dalka ka baxayo ninkii ay la shaqeynayeen oo ah Xasan Shiikh weliba waa ka baxayaa oo kaliya maahane anagaa idiin leh siyaasada Soomaaliya waa ka haray, waxey hada iskula joogaane waa ruwaayad.
Ka gudub ma waxaad dooneysaan inagoo oog inuu dalka Soomaaliya yeelan doono m/weyne cusub oo la mahadin doono in aanu siyasada idiinka dhigno oo aanu wax la soo dhaafay ka hadalkooda dib idiinku celino sida in wadan deris nala ah geber muslimad ah oo iyaddo nin qabo oo xalaal lagu qabay in lagu bedeshay siyasado qaribnaa oo dalka yiilay 2022 sidaasina nin lagu siiyey,waxaas oo kale miyaad dooneysaan in ay dhegahaadu mar kale maqlaan oo laguugu soo celiyo adigoo muwaadin Soomaaliyeed ah.
Ma waxaad dooneysaa in aanu halkaan waqti kaaka lumino oo dhacdo ka dhacday Mogdishu isbuuc ka hor inta Banka Aduunka degan ka mid ah dalka Soomaaliya u ogolaaday in laga fuliyo dhaqaalo lagu dhisayo 60KM oo wado ah weliba magaalo dalka Soomaaliya caan ka ah oo aad wada garaneysaan mar kale ayaan magaceeda idiinla wadaagi doonaa oo hada waqtigeeda lma joogo waxaanse ugu talo galnay markii aanu idiin leenahay dowladnimo iyo Soomaaliya amaba dowlad ayaa Mogdishu ka jirto xagaas iska dhiga maahan in aanu iska lenahay waxaanse dooneynaa adigoo Soomaali ah in aanu dhinacyo badan wax kaa tusino si aad u ogaato halka uu dalkaadi aaday dowlad cusubna ku yelan doono dhawaan, hayeshee, hadaan idiin dhameeystirno arinka Banka Aduunka iyo degaankii wadadaas laga hirgelin rabay waa degaan amaba magaalo ay Duqa Magaalada ka tahay Haweeney magaaladu waa magaalo 340KM ayey dhanka waqooyi kaka jirtaa caasimada Soomaaliya qormadan si fiican u dhuuxa Soomaaliyey, gebedhii amaba haweeneydii waxaa laga saxiixday in 6KM oo wado ah loo dhisayo muuqaalo ayaa laga qaatay, waxaana qandaraaskii la siiyey nin ay Xasan Shiikh Qaraabo yahiin oo aanu sawirkiisa ka reebnay 16 kii siyaasi oo shaleyto soo saaray war murtiyeedka ee siyaasiyiinta ahaa,waa xildhibaan ka tirsan baarlamaanka Soomaaliya shirkada uu iska leyahay waxaa la yiraahdaa Buruuj, walaashiis waxey dalka Soomaliya u fadhisaa Midowga Yurub,ninka walaashiis qabo waxaa u xiran qandaraaska dhan ee (United Nationka),weliba kama hadleyno Jowhar shaqada looga hayo argagixisada.
Qandaraska waxaa siiyey Xasan Shiikh adiga oo Somaali ah waxaa laguugu shekeynayaa waxuu ka soo hor jeedaa ninka qandaraaska la siiyey Xasan Shiikh siyasiyiinta Somalida kuwooda mucaaradkaa ayaa lagu darsaday,intaas fahan guud oo siyaasadeed ma kugu filan tahay waxa Mogdishu ka socda adigo Soomali ah hadaadan waalneyn,dowladnimada aad ka hadleyso oo Mogdishu taalo waa midee amaba waa noocee........?.
Laakinse markii arintu noqoto dadka dowlada ku jira ee daacada iska ah inagu Somaliwaaye ma caayneyno oo waxaan dhan ayaaba iska ah wax lagu helo qaab xaaraan ah,waxaanse ka haldeynaa qaran jabka iyo dowlad xumida iyo musuq maasuqa jira heerka uu gaarsiisan yahay hadane ay sidaasi tahay dad badan ogeyn inuu Xasan Shiikha ay hada daraadiis dalka u burburinayaan iyo kuwo deganadooda sidaas xad dhaafkaa iyadoo loo lugooynayo ku leh waxaan ku jirnaa siyaasad ayaa hadane newskasta oo dalka ka yimaado oo la doonayo in lagu marin habaabiyo bulshada amaba shacabka Soomaaliyeed in dadkii oo qaarkood xog ogaal ah lagu ciciyaaro,sidaasi daraadeed muhiimadu waa in Xasan Shiikh siyaasada Somaliya ka baxayo uuna ka haray doorashada adigoo Soomaali ah ama maanta ka fogaaw siyasadiisa amaba ugu yaraan isku day adigoo Soomaali ah in aad la jaan qaado isbedelka siyaasadeed ee ka soo muuqda dalka dhawaan,haku mashquulin malmaha kooban ee u haray m/weynaha ee Xasan Shiikh oo aanu ognahay halka uu degan ka dhiganayo dhawaan, adigoo Soomaali ah oo mediya ku jirana shacabkaada haku lugoonin beenta suuqa la soo geliyey in Xasan shiikh xisbi la mid ah kan ka jira Jabouti, Kan ka jira Turkiga amaba kan ka jira Etoobiya uu qaatay,ninkaas madaxweynaha ka soo ahaa Soomaaliya mudo labo jeer ah waa kudaayey ee
dalalka aad leetahiin waxuu ka soo min guuriyey ururka uu hada ku dhawaaqay anagaa idiin leh isagoo siyaasada Soomaaliya ka baxayo ayuu maalinkasta been u sheegaa dalalkaas aad leetahiin waxuu ka soo min guuriyey urur iska joogayo ,taasi waa been xitaa hadii ay kula taliyeen amaba ay shaqsiyaad uu halkaas u diray yiri soo ogaada qaabkey u shaqeeyaan iyo wax la mid ah,waxoogaa ayuu jilayaa maahane xaqiiqdu sidaas iyo wax u dhaw maahan anagaa idiin leh,waa macquul in ay arimo shaqsi ah oo aan aheyn labo dowladood iyo labo shacab ay ka dhaxeyn karaan laakiinse hadii aad ka hadleysaan arimaha siyaasada Somaliya iyo xaqiiqada jiirtankeda m/weyne Xasan dalkaan waa ka tagoo hayaa dhawaan musharaxne maahan, wadan kasta oo uu safar ku tagona labadii sano ee ugu danbeysay waxuu kala hadlayey arino shaqsi iyo ganacsi u gaar ah iyo inuu furtay acounti gaar loo leeyahay,waxa aanu tusaalaha idinku soo qaadanay sida uu Xasan Shiikhna ina adeeradiis mashaariic dhul aan degankooda aheyn oo wielba shirado degankaas laga leeyahay ay joogaan uusan xitaa qandaraasyada ugu ogoleyn intey waxii magaca umad aSoomaliyed lagukeneay oo dhan Mogdishu u fadhiisteen dalkana u dhacayaan waxii ay aduunyada ugu deeqday iyo faraqa u dhaxeeya meel aysan dowladnimo ka jirin sida shacabka Jubaland iyo Gedo maalinkasta beenta looga faafinayo oo loo leeyahay maamul cusub ayaa loo dhisayaa si loo burburiyo Jubaland waxaas adigoo Soomaali ah siiba kuwooda dhulka Soomaalida degaan ee ka fog xaqiiqada taalo Mogdishu oo loo waayey cid Adan Abaal argagixiso ka difaacda bedelkiina looga soo baxay ayaa lagaaga dhigayaa in ay meeshu awood aan jirin taalo,halkaas af ayaa yaalo Mogdishu ayaa la dhahaa.
Ka soo tag dhawaan shacabka Digil iyo Mirifle sow siyaasad ahaan iyo degaan ahaan looma iibsan,iyadoo uu weli Lafta Gareen ku sugan yahay Mogdishu sow wadamadii caawinayey hayaddaha gar gaarka ee Baydhabo joogay markii ay ogaadeen inu ku biiray koox dalka u gacan gelineysa argagixiso inteysan xafiiska baneyn si aan loo qaban doorasho amaba wadanka loo geliyo fowdo sow ma aragtaan in ay hayaddaha qaarkood durbaba bilaabeen iney joojin donaan howlahii ay kawadeen degaanadaas waxkasta oo lagu laaluushay siyaas iyiinta Digil iyoMirifle ma u qalmaan shacabka KG waxa ku dhacay magac xumo iyo hankii ay lahayeen oo umado kale la hoos keeyey,iyagiina laga dhigay kuwo mediyaha ku jira oo lagu mashquuliyo rag isku koox ah oo Mogdihu jooga hebelaa xilka lagaqadaa iyo hebelaa sidaas la yeelayaa,ku darsoo tuulo KG ka mid ah maanta raga badan oo bulshadaas hogamin jiray wey adag tahay in ay ka soo baxaan bedelkiina waxaa lagu wadaa in degankas aqoon yahan ada ka soo jeeda degaankas midkood mustaqbalka uu ka noqdo masulka ugu sareeya.
Sow hada ka hor dhawr jeer idiinma dhihin adingoo Soomaliweyn ah Xasan Shiikh waxaan idiin dhahney siyaasada wuu ka baxayaa ,laakinse waxuu galaafan doonaa rag badan oo aan ka danbeyn doonin kuwasi oo iskuku jira qeyb ay dalka isla soo dhaceen, qeyb uu ka dhaxeeyo ganacsi siyaasadeed,qeyb u ka dhaxeeyo leynta ciidamada xoga dalka si loo yirahdo dalalkii soo tababaray ciidankeena si fiican nooguma soo tababarin oo wiilasheena oo ciidan iyo ciidan la'aanba ah marba haduu Soomali yahay awalba geesi iska ahaa laga dhigay dalkeena mid aan is bixin karin.waxaa taas ka sii daran in ciidamada Afrikanka ah ee dalkeena jooga la doonayo in habeen madow Mogdishu loogu soo geliyo aragixisada o caasimada sidaas logu wareejiyo,waana waxa aanu u leenahay dalka Soomaliya doorahso dadban iyo Kampala Acord 2 ayuu u dhaxeeyaa uguna baaqeyno in ay dalka dib ugu soo laabtaan siyaasiyinta Soomaalida iyo hadba inta wadan ee dlkaan soo caawinayey-
Bad baado ayuu u baahan yahay,weliba qoralka ayaa nala dheeraanayo mahaane siyasiyiinta
Puntland,kuwa Khaatumo iyo Soomaaliland ugu jirta dowlada Mogdishu wxa ay u qabtaan Xasan Shiikh hada ineysan siyasad aheyn waan idiin qodobeyn karnaa waxey ku wada jogaan dan shaqsi ku darsoo ma foga xiliga ay shacabka caadigaa ka mid noqonayan waxaasi oo dhan waxaa ka sii muhiimsan sida madaxweyne Xasan Shiikh uga fashilantay waxkasta oo uu xafiiskaas ku soo joogi karay,waxaasi oo dhan ee anau kaka soo hadalnay qeybtee kore ee iskugui jira wax la soo maray iyo wax hada taagan bal ka warama hadan waqti idiinka lumino
ka hadalkooda sow berito tan soo socota shacabkena kama lumayo?.
bedelkii waxaan idiinku sheegnay qoraaladeenii hore in sida m/weynahii Burkina Faso oo ee dalkaas laga ceyriyey 2014 kii waxii ku dhacay isbuucii la soo dhaafay shirado uu heshiis gaar ah la galay mudadii uu joogay ayuu waxuu siiyey amaba la galay heshiisyo shaqsi ah waxuuna furtay acounti gaar loo leeyahay marki ay dowlda cusub timid ee ay dalkeeda ka ceyrisay shirkadii dhana waxaa ka joogsaday dhaqaalahi sida tooskaa loogu diri jiray,Xasan Shiikh midaas mid ka daran ayaa isga iyo rag aan ognahay ku so socota yaan hada wxa uu wado waqti leyskaka lumin isaga iyo dalalka uu beenta intuu u sheego waxkasta si shaqsi ah ugu saxiixo.
Dalkaan Soomaaliya la yiraahdo waxaa loo dooran doonaa madaxweyne Cusub muhiiamda qoraaladeenuna waa mucaaradka iyo hadba qofkasta oo Soomaali ah oo si dhab ah uga dhiidhisa wax hada socda oo ah fashil siyaasadeed kii ugu weynaa ee waayadan soo mara war Soomaaliyey jooga dalkaan ha loo istaago Xasan Shikh waa baxo haaya dowlad cusbaana u dhalaneysa,wleiba xitaa waxaan ognahay markii ay wadamo waweyn ay ka dhacayaan arimo waaweyn in Xasan Shiikh lala soo xaruiiro o la yirahado dadka wadankaad anaga mashquuli kedibna waxyabao loogu talo galay maalmo kooban oo dadka looga dhigo siyaasad uu sameeyo inta mediyaha qaarkood loo soo dhiibo, Sidaasi daraaadeed warakeena muhiimkaa ee inoo soo socda si aad xog ogaal u noqoto la soco weliba joogto ula soco,war helaa talo hela.
Waa Khamiis bisha May tahay 15,sanadkuna yahay 2025- Waxaa si rasmi ah inoogu bilawday sidaan qoraalkeenii midkaan ka horeeyey kula wadaagany in aanu warakrena hada kedib ku soo qaadan doono siweliba joogto ah wararka mucaaradka, siyaasiyiinta musharaxiinta iyo qeybaha kala duwan ee bulshoweynta Soomaliyeed keib makrii uu dlakii galay xaalad hubanti la'aan ah oo qatarteeda leh oo hadaan loo midooobin fowdadaan ay qatarweyn ku tahay dalka Soomaaliya oo kaliya mahaane guud haan geeska Afrika iyo qarada Afrika.
Hayeeshee, waxaa shirar kadhacay dalka iyo dibada iyo war mururtiyeedyo is xigxigay oo ay soo saareen madaxdii hore ee dalka kuwaasi o iskugu jira madaxweyneyaal, r/wasaareyaal, wasiiro iyo musharaxiin ayaa siweyn uga deyriyey ugna horyimid fowdada siyaasadeed ee uu dalka ka bilaabay madaxweynaha uu had awaqtiga ka dhamaanayo ee Xasan Shiikh o siweyn marka laga reebo inuu siyaasada Soomaaliya ka ganacsado dhawaane xilak laga qadayo talada dalka laga warejinayo hadane,waxa weli inoo soo socda shirarkii jaraa'iyad ee madax da dowlada Goboleedyada Puntland iyo Jubaland iyo siyaasiyiinta kale ee sida weyn uga
hadlay fowdadaan iyo fashilkaan siyaasadeed.
La soco iyadana qeybteen labaad iyo warar keena danbe oo aad u xiiso badan, kedib markii uu Xasan Shiikh isku qalday hanaan qaran iyo arimo shaqsi oo dalka lagu boobayo kedibna fowdo lagu gelinayo taasi oo siweyn looga dhaxlay fowdo siyaasadeed iyo dib u dhac weyn ,dhanka kale ururkii dhawaan lagu dhawaaqay oo ay durbaba isla koxdii beenta kudhistay markii ayaa akreen in shacab badan oo lagu qalday horeyna u ogeyn qatarta uu dalka u hor seedayo amrkii ay baankood iskaka baxeen wax ka yar 48 saac ayey kooxdii u kal jabeen caawa labo kooxood oo qeyba waxey dhaqalo ka sugayeen waankii yiri dalka siyaasadiisa afgambiya,kuwane awalbameeshaa lagu camiranayey oo xisbi UPD la yiraahdo uun bey ujeedku aheyd in la bur buriyo maadaama Xasan Shiikh ka haray doorashada.hayeehse si uusan qoraalku inoola dheeraan joogto ula soco adigo muwaadin Soomaliyeed ah,waan bogaadineynaa in uu soo deg degay fashilka m/weyne Xasan oo sida ay shacabka Somaliyed ugu jahwareereen caalamkana ugu jahwarereen,waxii oo dhana ay kuso gabo gaboben fashil siyaasadeed siweyn loo dsreemayo,wararku waa is dabajoog,xasan shiikhse godkiisa biyo ugu soo galeen.........
WAR DEG DEG AH-WAA HABEEN ARBACO AH AYNA SOO GALEYSO KHAMIIS-WARARKENA SACAD BA SACADA KA DANBEYSA WAA KA XOOG BADAN YAHIIN DALKII OO SIYAASIYIIN IYO SHACABA LOO ISTAAGAY SI LOO BAD BAADIYO WAXAANA DIB U SOO CELINAY DHAMAAN WARARKEENII SIYAASIYIINTA MUCAARADKA IY MUSHARAXIINTA IYO QOF KASTA OO MUWAADIN SOMAALIYEED AH OO U HIILINAYA DALKEENA KANA DHIIDHINAYO MAR XALADA UU GELIYEY XASAN SHIIKH EE HUABNTI LA'AANTA AH EE AAN FIICNEYN.
WAXANA SIDA AANU KU HELAYNO WARAR SUGAN AY U MUUQATAA IN XASAN SHIIKH ISCASILI DOONO.SIDOO KALE DHAMAN SHIRARKA IYO MUUQALADA MUCAARADKA IYO MUSHSARAXIINTA SOMALIYED MEELKASTA OO AY KA JOOGAAN DALKA AMA DIBADIISA HALKAAN KALA SOCO
WAXII HADA KEDIB AH OO HADA ARINTU WAA SOO DHAAFTAY QOF IYO KOOXO DALKII AYAA GALAY QATAR SIYASADED MIDII UGU WEYNEYD HADAAN HADA LOO HELIN BAD BAADO QARANA AMABA LOO MIDOBINA WEY ADKAAN DOONTAA IN WAX LAGA QABTO XILI AAN MAANTA AHEYN WAA U MUHIIM IN AY SOOMALI ARINKAAN U MIDOOWDO,WELOW AAN HUBNO IN XASAN SHIIKH IS CASILI DONO UGU DANMBEYN KANA HARAY DORASHADA SOO SOCOTA,SIDAASINA DALKU UGU BAAHAN YAHAY INTII UU MEEL CIDLO AH DHIGI LAHA IN LAGA BAD BAADIYO.
QEYBTAAN OO AANU SI DEG DEG AH KU QORNAY WAXAAN KALIYA UGU TALO GALNAY IN AANU SOO CELINS AY WARARKII MUCAARADKA,SIYAASIYIINTA SOOMAALIDA AMABA CIDKASTA OO SI SHAQSI AH UGA DHIIDHINEYSA WAXA HADA SOCDA IYO HEERKA AAN INDHAHA LAGA QABSAN KARIN EE FASHILKA SIYAASADEED EE DALKA KA DHACAY. MAALMAHA INAGU SOO AADAN WARARKEENA AAD AYEY U XIISO BADAN YAHIIN,MAR HADUU DALKA YEELANAYO MADAXWYENE CUSUBNA OO AANU HUBNO SAWIRADA CALANKA SOOMAALIYA MARKASTA QEYBTEENA KORE AYAAN SOO GELINEYNAA,XASAN WAA KU DEEYEY/GALBADAY, WAANA KA HARAY SIYAASADA SOOMALIYA,WAAN BOGAADINEYNAA SIYAASIYIINTA, MUSHARAXIINTA IYO MUWAADINIINTA SOOMALIYEED EE SI GUUD IYO SI SHAQSI SHAQSI AHBA WAR MURTIYED IYO MUUQALO UGA SOO SAAREEN HADA KEDIB WAX BADAN HALKAAN SAWIRADA SIYAASIYIINTA SOOMAALIDA KALA SOCO HALKAAN.
FIIRO GAAR AH- WAXAAN SHACABWEYNAHA SOOMALIYEED KULA TALINEYNAA IN AYSAN KU GADSOOMIN WARARKA AAN KA TURJUMEYN BAD BAADADA DALKEENA YAAN WAQTI LEYDIINKA LUMIN TEAMKAAN FASHILMAY EE VILLADA JOOGA WARKOODA XILIGII LA FALANQEYNAYEY WAA DHAMAADAY HADA DALKII AYAA BAD BAADO U BAAHAN OO HEER AAN LAGU CICIYAARI KARIN JOOGA AMABA MARAYA, FADLAN HALOO MIDOBO ISBEDELADA KA CURTAY DALKENA XAFIISKAN XASAN SHIIKH ANAGAA IDIIN HUBNA KUMA DAAHI DOONEE DALKA HA LOO ISTAAGO DOORASHO DADBAN IYO KAMPALA ACCORD 2 AYUU U DHAXEEYA SIDAAN QORMADII HORE KU SHEGNAY MAXAA YEELAY GUDO IYO DIBAD WAA KA FASHILMAY SIYAASAD AHAAN WAQTIGIISIINA WAABA GABO GABO OO XILI DOOR AHSO AYAA LA AADAY ,SIDAASI DARAADEED INAT DALKA KA MAQAN EE SIYASIYIINTA AH SOO LAABTA OLOLAHII AYAA TOOS LOO AADAYAA IYO TALO LA WADA LEEYAHAY QAABKA XASAN SHIIKH XILKA LOOOGA WAREEJIANYO MA DOONEYNO IN AAN HAD AKA HOR DHACNO WAXANSE LENAHAY MUSHARAXIINTA IYO SIYAASIYIINTA SOOMALIDA WAXAA LA JOOGA WAQTIGII AAD DALKA KU SOO LAABAN LAHEYD UNA HIILIN LAHYED,IN AY TIRADII UGU BANDEYD OO SOOMALI AH ARINKAAN K AHADLAAN O OAYSAN DHEYELSAN WAA WAX U BAAHAN IN LA LABO JIBAARO.
QORAALADAN DHAADHEER KA RAALI AHAADA WACYIGA UU DALKU KU JIRO AYAA KEENAYA NEWSKATANA SIDA UU U KALA XIISO BADN AYAHAY AYAAN SHACABKA ULA WADAAGEYNAA.
WAANA BOGAADINEYNAA SHIRARKA DURBABA DAL IYO DIBAD KA BILAAWDAY ......WAR HELAA TALO HELA,LA SOCO WARARKEENA DANBE SI WLEIAB JOOGTO AH.
WARKII HORE WAR SOO DHAAF-XASAN SHIIKH OO KU JIRAY RAFASHADII UGU DANBEY SAY, KEDIB MARKII AY KU KACEEN SHACABKA SOMALIYEED IYO MUCAARADKII, XILI UU SIWEYN DURBAB U BURBURAY XISBIGII U DOONAYEY INU KU HALAAGO MUSTAQ BALKA DALKA IYO DADKA SOOMALAIYEED,WAXAANA KA WADA DHAQAAQAY SAAXIIBADII SO DHSIAY OO DHAN EE UPD RAGII UGU CUSLAA OO IYAGU AANAN DOONAYN INEY LA FASH ILMAAN, WAXEY U BADAN TAHAY IN XASAN SHIIKH IYO KUWII GOBOLADA EE UU WAQTIGA KA DHACAY OO AHDA SHACAB AH IN LAGU QAADI DOONO WASHAMSI,SI DALKA LOO BAD BAADIYO,XILI UU DALKII ADAY DORASHO DADBAN,WARKAN WAA WAR CUSUB,LAKINSE ARINTA XIISAHA LEH WAA IN SHACABKA DIGIL IYO MIRIFLE DEGAANKOODA U DOORAN DOONAAN AQOONYAHAN DEGAANKAAS CAAN KA AH,AR MAXAA KU DHACAY RAG BADAN WELIBA DAQIIQADII UGU DANBEYSAY.KU DARSO TALADA DALKA WAA LAGA WAREJINAYA MADAXWEYNE XASAN,XISBIGII KACANKANA WAA LAGU KALA DHAQAAQAY.
SHACABKA KUWOODA DAMIRKA LEH IYO SIYAASIYIINTA SOMALIYED WAXAAN LEENAHAY KUWOODA DALKA KA MAQAN KU SOO LAABTA DALKII DOORASHO DADBAN IYO KAMPALA ACCORD 2 AYUU AADEYE,WAR XASAN SHIIKH WADAN TANZANIA LA YIRAHDO AYUU SOC DAA EE DALKA HA LAGA QABTO WAR ARINKAN CIYAAR CIYAAR MAAHAN SAAXIIBADII UGU DHAWAA EE XASAN SHIIH MUDO LABO JEER AH SOO DHISAY XITAA ANAGAA IDIIN HUBNA WAA KA KALA CARAREEN OO BEN AYSAN NAGA AHEYN OO WLEIBA XAQIIQADA DHABTA AH IDIIN SHEGEYNA XASAN SHIIKH SIYAASADA MARKII UU ARKEY INU KA BAXAY O UU KA HARAY DOORASHADA OO ANU SHACABKA SOMALIYED XILI HORE U SHEGNAY WAA ISKU DAYGIISII UGU DANBEEYEY WAXA UU HADA WADO XITAA DHISMAHA URUR KAAN SOMALI LOO SHEGAYO WAX JIRO MAAHAN DHABNA KAMA AHAN.WAR XASAN SHIIKH AAD KALA HADLEYSAAN DOWLADNIMO XITAA MOGDISHU OO DHAN MA MAMULO SARAAKIISHANA LA LEYNAYO IYO FOWDADAAN UU DALKA KA WADAY WAXEY KA AHEYD KALIYA SIDII UU KURSIGA ISKAKA SII JOOGI LAHAA DALKANA U GELIN LAHAA QAL QAL AMNI DALKA HA LAGU SOO LAABTO RAGII GOBOALD AQAARKOOD JOOGAY XASAN SHIIKH WAA DADAALAY UGU YARAAN SHACABKA CADIGA AYUU KA DHIGAY IYAGU SIDAAS AYEY IDIINKU DEEYEEN YEYSAN SIYAASI DANBE OO SOOMALAI AH YUUSAN KUWAA STELEFONBKA KA QABAN LUGOOYO SIYAASIYIINTII HORE EE SOOMAALIYED EE AY SOO LUGOYEEN IYO DHIBAATADA SIYASADED EE AY DALKA U GEYSTEEN IYAGO AANBA MAR KODII HOREBA WX DHAFSIISAN HAL MAGALO XAKUMIN HA UGU FILNATO SOMALI WEYN ANAGAA IDIN HUBNA SIYASADA SOOMAALIYA WAA UGA DHAMAATAY AWALBA XASAN SHIIKH AYEY KA WADA GANACSAN JIREEN SIYAASADA HALKII BULSHADA LOOGU ADEEGI LAHAA,WAXII OO DHANA WAXAA MEESHA KA SAARAY DALKII OO AADAY ISBEDEL CUSUB IYO DOORASHO DADBAN.
WAAN IDIINKU CELINEYNAA SIYAASIYIINTA SOOMAALIDA IYO INTA DALKAAN MUSTAQBAL KA KA LEHEE SOMALAIDAA SHACAB AMAB AQEYBAHA AY KA KOBAN TAHAY BULSHADA
INTOODA KA MAQAN DALKA HAKU SOO LAABTAANO,WAXAN DHALINAYRAD SOMALAIYED EE SO KOREYSA GACANTANA KU HAYA MEDIYAHA SOMALIDA BADANKOD LEENAHAY WAR KA JOGA BENTA AAD SHACABKA U SOO GUDBINEYSAN IYO WARARKA LEYSKA YIRAAHDO DALKII QATAR WEYN AYUU KU JIRAA WAA HUBANTI BAD BAADO AYU U BAAHAN TAHAY JOOJIYA WARARKA QAARKOOD AAD DHAQALAHA KOOBAN KU QATATAN,MAXAA YEELAY DHIBAATADA DALKA IYO DADKA SOO GAAREYSO IYO WAXA AAD QAATATAAN OO AAN KA BADNEYN MAALIN JOOG ISKUMA DHIGMAAN.
XAQIQADA HA ISKA INDHA TIRINA URUKA AAD MAQASHEEN EE XASAN SHIIKH MA AHEYN URU LAGA SOO SHAQEEYEY WAA URUR DAQIIQADII UGU DANBEYSAY MARBA HADII FOWDO LOGU TALO GALAYT LA YIRI WAXAA LAGU QEYBSADAY 4.5 INUUSAN DOORAHSO QOF IYO COD AH QABANEYN,ILEEN WAXEY KU MIR MIRSIYONAYEEN WAXAANM KAI GUUREYNAA 4.5 HADEY KA GUURAYAAN MAXEY URURKA UGU DHISEEN 4.5 YACNI WAX UJEEDO AH OO AAN FOWDO AHEYN LAGAMA LAHEYN,SIDAASI AY TAHAY QAAR BADANOO MEDIYAHA SOOMAALIYA KU JIRA WAXAADBA MOODAA INTEY KA BATATAY SHAQO LA'AANTII DALKA KA JIRTAY IYO FOWDADII IB AY WAXI AY DOONAAN SHACABKA ISKAKA SOO GUDBIYAAN.
MUCAARADKA IYO MUXAAFIDKA INTOOD ADAMIIRKA LEH MIDBAAN LEENAHAY HADII AAD DALKAAN U NAXEYSAAN DOORASHADA SOO SOO SOCOTA, DHAMAN XILDHIBAADA BAARLAMANKA 12AAD 98% WAJIYO CUSUB HA LAGA DHIGO WAX AAN KA BADNEYN 2% YAAN LAGA SOO CELIN KUWA HADA UU WAQTIGA KA DHACAY EE BAARLAMANKA 11AAD
IYAGA IYO MACAL GUDOONKOODA FADLAN FADLAN DAAQADA HA LAGA SAARO,DALKII WEY NOOGA CIYAAREEN, WAA BAARLAMAANKII UGU HOREEYEY O TAARIIKHDA INTA LA XASUUSTA ANSAXIYEY WAX AYSDAN AQRININ OO INTA BASHQAD LOO KEENAY AYSAN OGEYN IN XITAA CARUURTA SOOMAALIYEED XUBNAHOODA LAGA GANACSANAYO MEEL MARIYEY,KU DAROSO FOWDADA XASNA SHIIKH DALK AKU JIHEEYEYNA SABAB AYEY U YAHIIN WAANA WAXA UU TIRSADA UGU BADAN INTU YIRI KAALAYA KU SOO BIIRA URURKA CUSUB YIRI IGAMA HAREYSAAN ANIGA WADANKA WAAN ISLA SOO WADA QARIBNAY, KULI GOODNA KUWI GOBOLADA DALKA JOOGAY EE UU WAQTIG AKA DHACYA IYO BAAR LAMAN KII LABADA AQAL WAA ISLA FASHILMEN OO SANAD KA HOR AYAN HALKAN KUSOO QOR NAY CIDII XASUUSATO.WAR SOOMALAIYEY YAAN DIBADA LAGA QEYL QELIN DALKII DIB HALOOGU LAABTO XASAN SHIIKH IYO TEAMKIISA WAA KALA DHAQAAQEEN WAANA KU DEEYEEN SIYAASAD AHAAN,WLEIBA IDIINMA QARINEYNA SAXADA SIYASADA WAA KA BAXEEN ISAGA IYO INTI AY BEENTA ISKU SHEEGI JIREEN OO DHAN.
ISBUUCAAN CALANKA SOOMAALIYA AYAA HALKA SARE INOO OOLI DOONA MAADAAMA UU DLAKU YEELAN DOONO M/WEYNE CUSUB.WAR SOMALIYEY BAARLAMANKA 12AAD EE SOO SOCDA SI FIICAN HALOOG AFIIRSADO WIILASHA IYO GEBDHAHA KU BIRI DOONA ANAGAA HUBNA DALKAAS DOORASHODADBAN AYUU AADAY XILIGII LAGU QABAN LAHAA AMABA LOO DIYARIN LAHAA DORASHO QOF IYO COD AHNE IN WAQTI LA GELIYO LOGUMA TALO GELIN. SIDOO KALE SOMALI BADAN WAXAN LEENAHAY WAR DEGANKIINA IYO DAD KIINA U TASHADA FOWDO KASTA OO LALA SOO AADANE SIDAAD U DHAN TAHIIN U HILIYA DEGANKA IYO DALKA OO KA HORTAGA.
ANAGAA IDIIN LEH SHAQSIYAAD BADAN WLEIBA NUMBERKA UGU BADAN OO 2022 AAD WEJIYADIINA ARAGTEEN 2026 MA ARKI DOONTAAN DHAQAALO KASTA OO AY BIXIYAAN IYO SIKASTA OO AY QAAB FOWDO AH KURSI UGU RAADIYAAN KALIYA DALKA WAXUU YEELAN DOONAA MADAXWEYNE CUSUB OO LA MAHADINDOONO MUCARAD IYO MUXAFID HA LAGU DADAALO IN AY WEJIYO CUSUB OO DALKA UGU YARAAN U NAXAYO U SOO XULAAN HEERKII AY DOONTO HA NOQOTEE,WAR DALKAAN WAA KA QIIMO BADAN YAHAY HEBEL HEBELAA GEBER SIIYEY OO LACAG AYUU HEYSTAA IYO HEBEL DHAQAALAHI DLAKA AYUU HEYSTAA EE DALKA HA LOO SOO XULO YAA U HIILIN KARA WIIL IYO GEBER AMABA RAG IYO DUMAR SIDAAS KU YIMID AYAA XALKA DALKEENA KU JIRAA EE KUAM JIRO SHAQSIYAAD MAALINBA MEEHSII UU DALKU AADO U CARARYO SIDAASINA QEYB UGA AH WAXKASTA OO DALKA IYO DADKA SOOMAALIYEED KA HALAABO,QORAALKAAN WAXAAN QORALADEENII TAXANAHA INOO AHAA UG ASOO HORMARINAY INUU DALKI AADAY DORASHO DADBAN XASAN SHIIKHNA WAA OGYAHAY WELIBA ISAGU MUSHARAX MAAHAN RAG IYO DUMAR BADAN AYU BEEN U SHEGOO HAAYAA SIDABA AAD U ARAGTEN IN SAACADO KOOBAN INAT SHACAB MEEL LEYS KUGUKEENAY LOO YIRI HEBEL 2500 AYAA DOORATAY WAA GUDOOMIYE HEBEL,WELIBA GUDOOMIYAASHAAN FARAH ABADNA EE KALA NOOCAA EE AA DMAGACYADOODA KU MAQASHEEN URURKA FOWDADA IN LAGU GELIYO DALKA LOO DHISAY EE HADA LAGA WADA WADARAREY WAXKASTA HOREY AYAAN QORALADENI IKUWAN KA HOREYEY UGU SOO SHEEGNAY.
QORSALKII AYAA NALA DHERAADAY MUWAADINKA SOOMAALIYEEDOW KU LAABO DALKA WAA HDI AY RAJO KAAKA JIRTO MUSTAQBALKA SIYAASADEED EE QURUXDA BADAN EE DALKEENA KU SOO WAJAHAN IYO MADAXWEYNAHA CUSUB EE LA MAHADIN DOONO EE SOO SOCDA.WAR SOOMAALIYEY JOOGA WAR XASAN SHIIKH MUCARID IYO MUXAAFID INTA DALKAAAN QIIMO UGU FADHIYO AY DOONAANBA DALKA HALA E KAADAANO WAR XASAN SHIIKH DALKAAN HA LAGA QABTO SIYAASADA SOOMAALIYA WAA KA BAXAY ISAGU NAGAA HUBNA WAR 70 JIRKAAN HALA QABTO SOOMAALIYEY,WAR JOOGA WAR JOOGA INTA AAN DALKA SOOMALIYA IYO XAALADIISA KA OGNAHAY MEDIYA SOOMALI AH OO KA OG MA JIREE WAR DALKAN INTEYSAN WAA WAREY GAARIN HALA BAD BAADIYO SI DHAB AH OO SOOMALINIMO LEH AYAAN IDIIN LA HADLEYNAA,WELIBA HA LAGA FIIRSADO OO BULSHADA HA LALA KASHADO QOFKA HADA KEDIB KA MID NOQONAYO BAARLAMAANKA SOO SOCDA EE 12AAD. WARARKI TAXANAHA INOO AHAA WAA SOO SOCDAAN WAXAANSE KA SO HORARINAA HADBA WARARKA CUSUB WAR SOOMALIYOW MUCAARAD IYO MUXAAFIDBA DALKA HA LOO HIILIYO XASAN MEEL AAD U XUN AYUU KU WADAA HALAGA HORTAGO WAR DALKA HA LAGU SO LAABTO ,SOOMALIYEY WAR DALKAAN WAA KI NA SOO BAR BARIYEY, WAR DALKAAN WAA KII AAN DUNIDAN KU LAHEYN OO DHULKA QOWMIYADA SOOMALIDA DEGAN EE GEESKA AFRUIKA MEL KA BAXSAN OO ANU LEENAHAY MA JIRTO, WAR DALKAAN WA KII QULUBTEENA HANTAY EE WAX NA SOO BAXAY,WAR DALKAAN WAA KII DHEREG IYO BAAHIBA DAD BADAN U SOO DHINTEEN AMABA JABO NAAR MIDKOOD U GALEEN AMA HA NOQOTO MAR IYAGA GAR DARNAAYEEN AMABA MAR LAGA GARDARNAA SIDAASINA JANO IYO NAAR MIDOOD KU GALEN.
WAR SOOMAALIYEY JOOGA WAR XASAN SHIIKH MUDO XILEEDKIISA MA DHAMEYSAN DOONO EE YAN DALKAAN LAGU CIYAARIN.WAR XASAN WAA BAXAY EE DALKA HALA BAD BAADIYO ARINTAAN QABIIL IYO DEGAAN HEBEL MA JOOGTO WAA ARIN SOOMAALI OO DHAN MID JOOGA GEESKA AFIRKA IYO QURBAHA TAABAN DONTA,ALLOW ALLE WAXA MANTA SIDAAN LOOGU CICIYAARAYO MA DALKII AAN WAXBARASHADA BILAASHKAA IYO CAAFIMADKA BILAASHKAA KU HEYSAN JIRNAY BERI SAMAADKIIBAA,WAR CULUMOOY, WAR WAX GARADOW ,WAR DUUBABOW, WAR SIYASIYOW,WAR AQONYAHANOW, WAR DUMAROW ,WAR DHALINYAROY WAR XAALKENU WELI WAA WAREY MA GARINE WUUSE KU SOCDAYE DALKA HALA DABA QABTO,YAAN SINABA LAGU TAAGEERIN WAXA HADA SOCDAWAA WAX MUSTAQBALKA DALKEENA IYO MIDA CARUURTEENA MUGDI GELINAYO, XASAN WAA BAXOOHAAYAA DALKUSE BAD BADO AYU U BAAHAN YAHAY HADA XAALKU SHAQSI MA JOOGTO AAN IDIINKU CELINO MAR KALE HADA XAALKU SHAQSI MA JOOGTO QOFKASTA OO SOOMAALI AH SIDAAS HA OGAADO, WADANKAAN LABO MAR M/WEYNE KA SOO NOQDAY MARKII AAN ARKEY IN AAN SIYAASADA SOOMAALIYA KA BAXAYONA WAAN ISKU DHAX YAACINAYAAN AQLI QOFWEYN MAAHAN SOMAALIYEY,ARINKAAN BAD BAADO QARAN OODEG DEG AH OO WELIBA SOOMAALIYEYSAN OO AYSAN CIIDAN IYO SHACABA KALA HARIN AYEY U BAAHAN TAHAY SOOMAALIYEY.
War murtiyeedka mucaaradka amaba hadaanu si kale u dhigno siyaasiyiinta ay soo saareen waa mid loo baahnaa oo waqtigiisa ku soo aaday loona baahnaa, waana loo baahan yahay shirarka socda oo dhan ee loga aarin sanayo bad baada dalka,Xasan Shiikh waa ku deeyey siyasad ahaan iyo masuliyad ahaanba. weliba xisbigiiamaba ururkii xaleyto lagu dhawaqay si aan caadi aheyn ayaa looga baxay saacadahi ugu danbeeyey,waxaana xusid mudan in wadan kii Xasan Shiikh kula taliyey inuu dalka afgambiyo o isku dhaxyaciyo iuu hada yaaban yahay fashilka ku dhacay Xasan Shiikh iyo saaxiibadiis oo ay intii badneyd weliba kuwi soo dhisay ay ka kala carareen siweyn oo mug leh weliba waxa ka socda gudaha Villada iyo fashilka saacad saacad u dhacayo ee siyasaded waa laga qarino hayaa shacabka Somaliyed, waxase duruba xafladii xlaeyto la qabtay dadkii joogay boqolaal ka mid ah ay iskaka baxeen ururkaas, Xasan Shiikh waa yaaban yahay,waxeyna u badan tahay siduu maalinba qof xilka uga qadayo ururkii uu is lahaa dalka fowdo ku gelina uu burburay lagana kala cararayo oo intii mustaq balka balka ka laheyd siyaasada oo isaga soo dhisay mudo labo jeer ah waa ka baxeen amaba hadaan weliba si dhab ah idinku sheegno waa ka hareen siyayaasadiisa inuu ugu daneyn iscasili doono,waxase ka horeysa inuu maalinb aqof yirahdo xilkan ka qaaday mid kaan ayaan dhawrka isbuu cee soo socda xil hebel u magacaabay, yacni dowladnimo iyo Soomaliya wa isdeysay dalkii fowdo ayuu galay waxuuna u bahaan yahay bad bado, waan bogaadineynaa siyaasiyita labo jeer inta soo dhisay Xasan Shikh saacadahi ugu danbeyey ka haray siyaasadiisa maadama uu isgau 70 jir ka haray siyaasada yahy Xasan Shikh iyagu ma doonayaan intan ka badan iney fowdadiisa ka sii mid noqdaan,meel ku qorta ugu danbeyn Xasan Shikh waa is casili doonaa,waxuuse galaafan doonaa shaqsiyaad waxa hada socda weli moodaan run,xili tiradii ugu badneyd ay iskaka hareen fowdada uu dalka la doonayey, hadaad ogaan laheydeen fashilka siyasadeed ee dalka gaar ahaan xarunta Villa Soomaliya ka taagan waad yaabeysan waana waxa aanu u leenahay dalka bad bado ayu u baahan yahay .la soco wararkeena danbe............................
War degn deg ah-Maalin Arbacaa iyo May 14,2025- Ururkii Xafladiisa lagu so gabo gabeyey Mogdishu oo durbaba burburay siweyna looga kala yaacay wax ka yar 24 saac gudahood.
Soomaaliya yeeleyso koox fowdo ka samysan yaa ku dhahay horta, Waayadan calanka Soomaaliya halkan kuma soo sawirin kedib markii aanu aragnay sida siyaasada dalka u
fashilantay awadeed ,waxaanse maanta sawirkan ku soo dhaweyneynaa m/weynaha cusub ee la dooran doono ee weliba la mahadin doono.
War aaway shacabkii iyo siyaasiyiintii Soomaalida Xasan Shiikh iyo kooxdii gobolada ee
uu waqtigoda dhacay ee kedibna shacabka noqday waxa ku dhacay durbaba saacado koban kedib miyaad aragten,intii ay is lahayeen intaad fowdo dalka gelisaan sidaas iskaka jooga, bedelkii tiradii ugu badneyd ee siyasiyiin ah oo ka kala cararay ururkii cusbaa,dabcan markii
AB
horeba dano shaqsi ayaa halkaas leys kugu tagay waxkasta oo fowdo ku bilaawdo fowdey ku dhamadan,ragii Xasan Shiikh soo dhisay oo dhan markii ay ogaadeen in Xasan Shiikh siyaasada dalka uga dhamaatay weliba kuwii ugu muhiimsanaa iyo Xasan Shiikh waa is daayeen intooda badan,marka aan idiin leenahay dalkii dorasho dadban ayuu aaday waxne lagama weydiin doono shaqsiyaad badan rumeysta iskama dhaheyno.
Maxaase ka danbeeyey waan iska jogeynaa wadankana fowdaan gelineyna si aan iskaka joogno wadan aan xitaa Mogdishu gacanta lagu heyn qeybo ka mid ah isks daay wadan Soomaaliya la yiraahdee.M/weyne Xasan tilaabtii uu qaadoba waa fashilmeysaa inteysanba soo dhaafin halkii uu ka qaaday,marka xaqiiqada leyska indha tiro waa noocaas.joogto ula soco wararkeena danbe.
Wararkii ugu danbeeyey Africa, Geeska Afrika iyo Soomaaliya waa Arbaco,Bishu waa May 14,sanadkuna waa 2025- wararkeena kuwooda ugu xiisaha badnaa ee weli inoo socda,hadii aad 4 sano ka hor xilgaan oo kale aad aheyd muwaadin Soomaaliyeed soona daawatay ruwaayada Mogdishu ka dhacday habeenkii xaleyto ahaa amaba dhamaadkii Talaadada ay soo galeysay iyo Arbaco oo maanta ah,ma u baahnid in laguugu soo celiyo,maxaa yeelay kuwa hada fowdada ka wada Mogdishu dalka waxbo kama noqdeen oo waxaa sii joogi lahaa kuwii 2022 xafiiska baneeyey,intaas sow aragti dhameystiran oo aan shaki kaa galeyn kuukuma filna muwaadinka Soomaaliyeedow.
Waxaanse bedelkii idiin hubnaa,xaqiiqo ah,weliba biyo kama dhibcaan ah in uu dalkii dooraho dadban aaday,waxii sheeko ah u daaya ugu badnaan 2 ilaa sedax malmod mediyaha qaarkod xitaa intii ay socotay xafladii u muuqaalka ekeyd macasalaameyska siyasadeed ee m/weyne Xasan Shikh dadkuna u moodeen in halkaas lagu dhisay urur siyaasadeed ,laakinse hadii ay ogaan lahayeen shacab badan oo Soomaaliyeed dadka xaflada lagu keenay baryo in ay mediyaha qarkod lacag ku siiyeen in aysan muqalkoda soo deyn oo aan wajigoda la arkin sababtoo ah xaqiiqada dhabta ah ayey ogayeen in dalka Soomaaliya yelan doono m/weyne cusub doorashaduna noqon doonto mid dadban mudo kordhin iyo iska daba wareeg adigaaba lagu dhahaa bilaha kooban oo ay joogaan xilalka iyagoo leh waxaanu nahay isku urur sidey iskaka dilan doonaan soo eega intaanba doorasho la gaarin iyagaa isa soo reereebayo ileen madaxweyne Xasan mar hadu doorashada ka harayo waa qasab inuu rag iyo dumar badan galaafto,ku darsoo rag badan oo xafladaas ka qudbeeyey ururkaan aad aragteen ee ay leyahiin waanu ku biirnay kama tirsana,laakinse raga ka soo muqday qarkood ujeedka ay ka lahayeen ayaan si waadax ah idiinku bidhaamineynaa ee qodobkaan sida aanu idiinku sharaxeyno una aamini kartaan waxa aan idiin sheegeyno si fiican u dhuxa.
1- Qodobadi muhiimka ahaa ee ka dhinaa warkeenii hore weli waa ino dhiman yahiin waxase dhinacyo kal aduwan doneyna in aanu wax idiinka tusino,ujeedka hadi aanu idiin jilcino dhawr kii sanoba marki la gaaro bilaha ugu danbeysa ee hdba madaxweynaha markaasi jooga waaa jiro sanadka ugu horeeyaba beelo M/weynahaas caaya mucaarada si ay u helaan xilal badan, sidoo kale isla kuwaas ayaa markii waqtigaan oo kale la soo gaaro iyaga iyo macal mediya hooda wajiga hore soo dhiga sawirka m/weynaha iyagoo xitaa aan xisbigiisa ka tirsaneyn taariikhda aan gadaal ugu laabano kaliya wax yar dhacdooyinkii la soo maray kedibna is bar bar dhig waxa hada socda,laakinse beelaha Soomaaliyeed ee dalka iyo dadka daacada u ah oo aan wanaaga dalkoda cidna ugu heybeysaneyn markasta ma munafaqeyan, ku darso waey hadn eogyahiin badankod inuu dalku yeelan doono madaxweyne cusub.
Sidaasi si la mid ah waxa jiraan mediya Soomaalida qaarkood oo markii uu siyaasiga Soomaaligaa saxan yahayna aan Soomaalinimo wax uga qorin markii qaldan yahayna oo kaliyana dhaleeceeya,tusaale hada sow kooxda Mogdishu joogta urur siyaasadeed been been ah iyagoo argagixiso uga soo baxay dhulkii ay dalka ka deganaayeen qaarkoodna sidii caruurtii maalinba dhawr daqiiqo oo muuqaal ah iskama soo duubaan sidaasi ay tahay ma doonayan dowladnimo,mar hadii ay madaxweynaha sawirkiisa mediyaha ay maamulan soo dhigaan wajiga hore iyo hadey xilal saa'id ah ka doonayaan bilaha yar ee haray wax badan oo hada socdana dad badan run moodaan iney siyaasad tahay,laakinse maahan waa qeyb Xasan u daba fadhiyaan isagoo weliba siyaasada ka baxayo xil la yirahdo ka gaarsii bilaha dhiman,kuwaasne waaba kuwa soo lugooyey sedaxdii sano ee uu xafiiska joogay, sidaasi ay tahay urur siyaasadeedka inta soo camirtay anaga wax qoreynane waan oganahay isaguna waa ogyahay Xasan Shiikh, Allaahne waa ogyahay in rag badan oo aad wajiyadooda aragteen oo ururkaas iney ku biireen sheegay in ay ka mid yahiin kuna siyasad yahin dad aan Xasan Shiikh aheyn weliba waa numberka ugu badan hadan si kale wax idiinku bidhamino.
Dhanka kale si aad adigoo Soomaali ah wax kuu fahansiino intii aan shirkaan leyskugu imaan qoraaladii hore hadaad soo aqrisay waxaan ka sii hordhacnay sidii uu qorshahu ahaa m/weyne Xasan oo dorashada ka hareyna doonayo inuu kursiga uu hada xirtay u wado nin ay qaraabo yahiin,xiligaasne qoshuhu ma aheyn in ilaa 4 gudoomiye kuxigeen la magacaabo, waxaanse hada iyadoo markii shirka la qabtay xiliga aan wax qoreyno weliba la gaarin oo aysanba ka soo wareegin 24 saac,ragii durbaankii aad ogeydeyn iyo juhdiga aad aragteen iyo waxii aad ogeydeen dhigayey ee urur ayaan ku dhawaaqnay lahaa badankood ma aamisney saan hadey hadalee xaqiiqasadeen inuu dalkii aaday doorasho dadban,
Sababta ma taqaanaan markii ay koox isku fikir ah waxey doonaan isku soo sheegaan mudo oo uu weliba qaarkood intuu waqtigii ka dhacay shacabka caadigaa noqdeen ayna wayaan dad markaasi ku dhax jira oo yiraahdo war beenta iska joojiya waxey leetahay dhibaatadan oo kae, weliba horey hadii aad u xasuus ataan waxaan idiin dhahnay rag badan iyo dumar badan oo aad siyaasi moodaan amaba maanta xilal haya in aan doorashada soo socota waxbo laga weydiineyn,xiligaas waxaan idiin raacinay hadaad xasuusataan sawir ka qaata qormada aanu uga hadleyno inuu dalku aaday doorasho dadban Somalidana loo qaban doono shirweyne.
Hadaba aan si fiican iskula aadno intaas xasuusin ayey inaga aheyde qormadeenii taxanaha inoo ahaa ku darsoo ragii uu ka wada dhacay waqtiga ee ku fikirka ahaa m/weyne Xasan gebigod waa ku daayeen ,deganada qaarkoodna ma dooneyno in aanu shacabka deganadas ka hordhacno,waa tusaalaha ugu yar ee aanu idiin siineyno si weliba horudhac ah ,hayeeshee, aan isla aadno qodobadii ka haray qormadeenii hore.war helaa talo hela.
RIYADH,2025-KULANKA MADAXDA MAREYKANKA IYO SACUUDIGA EE MAGAALDA RIYADH-XILI AY INOO SOO SOCDAAN WARAKEREENA FASHILKA SIYAASADEED EE SOOMAALIYA SI DEGAN QORAALKEENA HOOSE EE AANU UGA HALDEYNO SIYASADA SOMALIYA MARKII AAD KU SII NASATO MUUQAALKAAN SII AQRI QORAALKA HOOSE EE WAX BADAN KUU BIDHAMAINAY XAALADA DALKA SOOMAALIYA OO AY INOO SOO SCODAAN QEYBAHEENII KALE.
Warweyn Qeybtii labaad- Waa Talaado ay soo galeyso Arbaco bisha May waa 13,sanadkuna waa 2025- SIdaan shacabka Soomalaiyeed horey uga balan qadnay in anu u bidhaamineyno sedax ka mid ah qodobadii soo dedejiyey in m/weynaha Soomaliya Xasan Shiikh Maxamud dhawaan masuuliyada laga wareejinayo iyo qaabka cusub ee loo jiheynayo siyaasada Somaliya qormada qeybteedii hore waxey uun aheyd dulmar guud halka aad u baahan tahay adigoo muwaadin Soomaaliyeed ah in wadax lagaaga dhigo waa qeybtaan hadii uu qoraalku inala dheeraadona waxaan ka dhigeynaa labo qeybood.
1- Horta wararkeena si uusan nuxurka uga lumin ma dooneyno in aanu idiinku celino in dalkii aaday doorasho dadban madaxwyne Xasane ka haray doorashada,lagana yaabo in dad badan waxa hada dhacayo intey run moodaan waqti ay wax kale ku qabsan lahayeen micno daro uga lumo,waxa aanu ka qoreyno dalkeenase halkaan kala qabso si aad u ogaato sedax ka mid ah qodobada soo dedejiyey in uu dalku aado doorasho dadban madaxweynahuna ka haro doorashadaas.
A-Horta dadka bogaan ku tixan xasuustooda waa sidee miyaad xasuustaan qormo aanu ku soo lifaaqnay kalmad afka qalaad lagu yiraahdo "Equilitation Wealth" oo aanu idiinka balan qaadnay in aanu waqti munaasib ah si qoto dheer inagoo idiin qodobeyneyna aan idiin sharaxi doono micnaha kalmadaas ka sokow sida ay kuugu bidhaamin doonto wax badan oo weliba kuu fududeyn doono in aad arimo badan oo hada dalkeena ka socday amaba ka soo socday 3dii sano ee ugu danbeysay aad ka fogan donto waa hadii aad mustaqbal siyasaded, mid dhuleed iyo mid degaan amaba dal la yirahado Soomaaliya uu qiimo kuugu fadhiyo, aaway maalmahii tagay sow dhegahiina ma maqleyn qaramada midoobay ayaa dhaqaalo u raadineysa ciidamada midowga Afrika oo mediyaha Soomaalida qaarkood lagu soo qorayo iyo shir ayaa laga yeelanayaa dalka Soomaaliya sidii lagu heli laha kudhawad 50 milyan oo ay ciidamadaas ku howlgalaan iyo wx la mid ah,waxaas oo dhan ma idiin kala hadleyno oo waxaan ognahy ineysan ciidamadaas wax dhaqalo ah heleyn,lakisen heli doonan isbdelka ku soo wajahn dalkeena kedib oo ahd adalka Soomaliya waxa ka socda waa ciciyaar ciyaar iyo madaxweyne doorashada ka haray laakinse jilayo wax aan lagu tilmaami karin siyaasad, waxaanse idiin bidhamineynaa wax waxaasi oo dhan ka muhiimsan waxa ku dhacay Xasan Shiikh iyo sida uu inta la joogta runta ugu sheegin iyo waxyaabahii keenay inuu doorashada soo socota ka haray,wleiba 90% dadk auu Mogdishu iskugukeenay siyaasad ahaan halka ay ku xiran yahiin dhamantood waan idiin la wadaagi rabaa maadaama uu isagu doorashada ka haro oousan u sheginiyaguna arimahooda hoosta ayey ka wataan,waana waxa aan idiin leenahay madaxwyene Xasan waa ku daayey, qormadan waxaa fahmi kara dadka ay siyaasada u bilaaban tahay oo kaliya halka uu dalkii aaday siyasiyan iyo isdeblka dhanka hoganka dalka.
Weli waxaan ku gudajirnaa qodobka (A),madaxweyne Xasan inuu waqtigii ka dhacay oo uu dalkii aadayo doorsho dadban kana haray waxaa uga daran arin kale oo dhawaan soo shaac bixi doonta ma dooneyno in aanu ka hordhacno, waxaanse kuu dulmareynaa si horudhac ah si aan ku siino tusaale fiican waxa ku dhacay madaxweyne hore Afrikan ah weliba hiidka rasmigaa wuxuu gaarayaaa madaxweyne Xasan iyo inta ku hareereysan wax aan ka badneyn ugu badnaan 2 bilood amaba hadaan si kale u dhigno 8 isbuuc oo waxa hada laga hadlayo oo dhan waa i qarso iyo kaliya wax aan dhaafsiisneyn armaad mar hadii uu waqtigii dhacayo Soomaalida si madadaalisaa laakisne arinkan madadalo wa dhaftay ,waana mida keentay in malinkasta dhalinyaro Soomaaliyeed oo mediyaha ku jiraan meelo badan oo dalka Soomaliya ka mid ahne loogu dhirageliyo iney faafiyaan warar been ah oo laga leeyahay ujeedo gaaban subaxiina kula soo cararaan shacabka Somaliyeed iyadoo ay waxa ay buun buninayaan kaliya ka tahay iyaga iyo kuwii u soo diibay maalintaas sidee loogu moodaa oo shacabka Soomaaliyeed loo madada daaliyaa maadaam uu dlaku aadayo doorasho dadban.
B- M/weyne Xasan waa macquul in ay inta la joogta oo ay arimo ganacsi u tahay siyasada Soomaliya,waxeysan ogeyn in madaxweynaha heshiisyo waweyn oo uu galay si weliba shaqsi ah una furtay acountiyo pravite ah ay ku dhici doonto siweliba fadeexad ku ah isaga kaliya maahane wadamada u furay ee uu yiri halkaas iiku shuba,iyadoo la wada ogyahay dhawaan markii uu isbedelka ka dhacya Burkina Faso oo aanu tusaale u soo qadaneyno ayn ak adhacen isla waxa dalak Soomaliya hada ka dhaca ,madaxweynahii dalkaas soo xaku mayey mudo ka badan 20 sano oo weliba dilay madaxweynahii wadankaas 1987dii haatana ku ah qaxooti wadanka Ivory Coast maxaa ku dhacay isbuucii la soo dhaafay, malaayin dolar oo ay si gaar ah ugu shubi jireen shirkadahii dalkaas laga ceyriyey oo toos ugu diri jireen tan iyo 2014 markii dalka uu ka cararay ayaa markii ay ka joojiyeen uuna la xariiray waxaa lagu yiri kalmad cajiib aheyd amaba la mid aheyd noo soo celi dhaqaalahi aad naga qaatatay dalkii waa nalooga ceyriyey heshiisyadii aad nala gashayna waa la cancel gareeyey, ahdaad noo so celin weysana anagoo ku wadno ayaa dalkaada dib kuugu celineyna weliba ku darso wadanka uu ku sugan yahay shacabka ayaa ku kacay dowlada dalkas ee uu martida u yahay kuna amreen inuu raadsado meel kale oo aan dalkooda aheyn waxeyna u badna tahy in dowlada uu ka cararya loo soo gacan gelin doono.
Okey intaas qormadeena kuma ekee madaxweyne Xasan dhaqaalaha uu dalka ka dhacay ee uu u furtay goob gooyni ah shaqsiyaad isaga ku hareereysana uusan u sheegin laakinse waxoogaa u tuur tuuro si shaqsi ah ma shidaalka la baarayo oo kaliya baa,maya waxa jiran malaayiin dolar oo kale oo Bankiyo pravite ah lagu shubtay mar hadi siyaasadii dalka laga haray arimah ma intaas ayey ku ek yahiin?.Maya!!
C-Qodobka siyaasada dalka Somaliya iyo waxa soo dedejiyey wax badan oo fashil ah dalkuna u aadayo dorasho dadban m/weynahuna uga haray dorashada soo socota,weliba laga bilabo maanta oo aanu wax qoreyno ilaa laga gaarayo doorashada hadii aad tahay muwaadin wax kasta oo aad Mogdishu ka maqasho kaliya keydso.
Waxaa taas bar bar socda waxaan galeynaa qeybtii ugu muhiimsaneyd hadii aad tahay muwaadin Soomaaliyeed weliba mucaarid dhawaan dalka isbdelo waaweyn oo siyaasi ah oo aan la dheyelsan karin ayaa ka dhacayo,isku diyaari qeybtaan soo socotana yeysan ku dhaafin.la soco qeybta labaad, weliba si degan,maxaa yeelay muhiimadeenu waa isbdel ka dhabta ah ee siyaasaded ee uu dalku geli doono dhawaan,waad og tahiin Mogdishu waqti idiinkama lumineyno,waxaase ka muhiimsan halka uu dalkii aaday.War helaa talo hela,la soco qeybaha inoo haray...
Weliba ku darsoo shaley iyo maanta madaxweyne Xasan Shiikh dadka is bar bar dhigayo qudbadahii laga duubay ma nihin waxaanse bedelkii shacabka u iftiimineynaa xaqiiqadweliba ku darso a dalku haluu aaday iyo fursadaha aan l aqiyaasi karin ee siyaasada Soomaaliya uga soo dhax baxday muwaadiniin badan oo Soomaaliyeed,xitaa muhiimada qormadeena waxan aan hada Soomaliweyn u taataabaneyno 10% ma dhama xogta aanu heyno,war mucaradow ololahada sii bilaabo m/weyne Xasan anagaa idiin hubna waxkasta oo uu ku heli karay mudo kordhin melahii laga fashiliyey oo dhan hadaan idiinla wadaagno qosol ayaad ku waalaneysan,bedelkii waxaa ka muhiimsan in aan idiinka haqab tirno qodobada inoo haray,ku darsoo madaxweyne Xasan sida xaqiiqada ah waa ku ajaran yahay siyaasada Soomaaliya, isagu wuxuu is lahaa wax isdaba marsii laakinse wxa ku dhaca dibir siyaasaded aan cadi aheyn waxaan weliba ognahay rag badan oo halka uu joogay ka qudbee yey cida ay siyaasad ahaan ku xiran yahiin waana wxa keena in aanu uga duwan yahay mediyaha Soomalida badankood oo aanan wararka qaarkood shacabka ugu soo gudbin sida lo oyirahado ee aanu k aabaarno ujeedka hadba markaas laga leeyhaya iyo sida kaliya loogu talo galay in waqtiga lagu dilo,waxaan mar kal einago warakeen aSoomalaiya ku guda jirna isla aadeyna wararkii kale ee geeska Afrika,la soco wararkeen adanbe......
Fiiro gaar ah- Xasan Shiikh dhawaan masuuliyada dalka waa laga wareejinayaa si dalka iyo dadka Soomaliyeed loo bad baadiyo waa in ay shacabka Soomaaliyeed ku gadsoomin waxa hada socda Mogdishu oo dhan waa qiyaali siyaasadeed,aan meeshaas idiiinku celino waxa hada ka socda Mogdishu oo dhan waa qiyaali siyaasadeed,lan asoco wararkeena qeybaha aanu ug ahadkleyno dalka Soomaaliya iyo fashilka siyaasadeed ee aan caadiga aheyn ee ka jira halkaas iyo Mogdishu.
WARWEYN- TALAADO,MAY 13,2025-SEDAX KA MID AH QODOBADII SOO DEDEJIYEY IN M/WEY NAHA SOOMALIYA XASAN SHIIKH MAXAMUD DHAWAAN MASUULIYADA LAGA WAREEJINAYO IYO QAABKA CUSUB EE LOO JIHEYNAYO SIYAASADA SOOMAALIYA, WARKAN MA FARXAD GELIN DONO INTA SIYAASADA AY KA WADA GANACSADAN MADAXWEYNAHA DHAWAAN MASULIYADA DALKA SOMALIYA LAGA WAREEJINAYO EE XASAN SHIIKH MAXAMUD SIDAASI DARADED LA SOCO YEYSAN KU DHAAFIN QODO BADAAS MAXAA FADEEXAD WEYN OO SIYAASADEED SOO SOCOTA,WAXAANSE BOGAADINEYNAA SOMALIDA INTA OGAATAY IN XASAN SHIIKH TALADA DALKA LAGA
WAREEJINAYO KA FOGAADEEN FOWDADIISA,MAXAA YEELAY XASAN SHIIKH MAANTA OO TALADO AH DAD KU QABIIL AH OO SI HOOSE ULA HADLAY WAXUU KU YIRI WAXAAN OGHAYAY IN AYSAN WAXAAN SOCONEYN WAXANSE DOONAYAA MUDO KORDHIN OO WAAN OGAHAY IN RAGAN GOBOLADA QARKOOD KA SOO JEDA EE WAQTIGA KA DHACAY INEYSAN JIRIN CID DHAGEYSANEYSA OO WAXUU YIRI UJEEDKII DHAN EE AAN U SOO MADA DAALINAYEY AYAABA AHAA INEYSAN ANIGA IKA HARIN WAANA RUNTIIS OO IYAGU XITAA HADUUSAN SIDAN UGU CICIYAARI LAHEYN MARKASTA FEDERAL IYO HEER GOBOL CID DOORANEYSA MA JIRTO.
HAYEESHEE, QEYBTA QOSOLKA LEH WAA SIYAASIYIINTA BEESHA.......EE MOGDISHU JOOGTA SIDA LOO GALI RABO WAXAA LA DOONAYA IN LA YIRAHDO SALAAD GABEYRABA GACANTIISA SOW ISKUMA TOOGAN INTUU SHARCI UU WAX KA DEJIYEY QILAAFAY XAMSE CABDI BARE WAXA LA YIRI HADA ISAGA IYO INTA KU FIKIRKAA EE SAMI QEYBSIGA LA AH YACNI WAXA LAGA WADO QABIIL AHAAN WAAD OGTAHIIN SOW MAAHAN MALINTA LAGU DHAWAAQAYO XAFLADA OO KALIYA AYAA MUHIIMADU TAHAY HALA DHAHO MARKII XISBIGA LA DHISO KEDIB AYAA LAGUUGU WAREEJINAYAA, BEDELKIINA WAXAAN OGNAHAY IN NIN AY XASAN SHIIKH QARAABO YAHIN INUU DALKA DIBADIISA UGA SO WATO XISBIGAAN UUNA DOONAYO INUU BARTAMAHA BISH AJUN INTUU ISKUGU YEERO WAX UU UGU YEERI DOONO GOLAH AXISBIGA SIDAAS KURSIGA UU HADA U DAGAALMAYO UGU WAREEJIYO NINKAAS AY ISKU QABIILKA YAHIIN.
WAXAASE ISWEYDIIN LEH MXUU XASAN SHIIKH U DOONAYA INUU KU CICIYAARO SAAXIIBADIISA QAARKOOD UGA SOO GO'AY DEGAANADOODA?. QODOBKA AYDAD BADAN OGEYN WAA IN AY WAXAANI KA TAHAY MUDO KORDHIN KALIYA SIDEED KU HESHAA OO AAD WAQTIGA UGA DISHAA SHACABKA SOOMALIYEED.MARKA LAGA SOO TAGO SHAQ SIYAADKA XILIGAN KALA GUURKA UU DOONAYO INU XASAN SHIIKH KALIYA SAWIRO KA QAATO,WAXA KA SII DARAN WAXUU ARIMAHA QAARKOOD U BOOBSIINAYO SOOMAALI
BADAN MA OGA UMANA SHEGAYO DADKA KA AG DHAW OO DALKA MADAXTINIMADIISA AYAA LAGA WAREEJINAYAA ALLA MAXAA DHALINAYRO MALAHA MUSTAQBALKA KA LEH SIYAASADA DALKOODA MOODAYAAN IN AY WAXAANI RUN YAHIIN.
WAXAAN WELIBA SHACABKA U XAQIIJINEYNA INUU XASAN SHIIKH 100% MAANTA OO TALAADO AH OGYAHAY INUU DALKU AADAYO DOORASHO DADBAN ISAGUNA KA HARAY DOORASHADAAS BEDELKIINA RAGAAN MOGDISHU JOGO WAXA HADA LAGA HADLAYO IYO KURSIGA UU LEEYAHAY ANIGAA MUSHARAX AH ANIGANA GUDOOMIYE AH ISAGU MA DOONAYO EE WAXUU U DOONAYAA NIN AY QARAABO DHAW YAHIIN OO REER GALCAD AH.
WELIGEEN INTAAN SIYAASADA SOOMAALIYA WAX KA QOREYNAY WELI WAA INOO DHINEYD RAG BADAN OO WELIBA OG IN WAXA AANU KA HALDEYNO YAHIIN RUNTA INUU XASAN SHIIKH KA HARAY DOORASHADA SOOMAALIYA OO HADANE SIDII CARUURTII LAGU CICIYAARAYO WALOW AAN SOOMALIDA OGNAHAY MARKII AY SIYAASADA KU JAHWARERAAN AY DHAHAAN QOFKA KA SOO JEEDA HEBEL WAA LA SIXRAY,HALKII AY KA DHIHI LAHAYAEEN HEBELMARKIISI HOREBA ARAGTI FOG MA LAHEYN.
HAYEESHEE, XASAN SHIIKH SEDAXDII KAARTO EE UU HOREY U DEGSADAY SI UU U HELO MUDO KORDHIN LABO SANO AH UGU YARAAN HADUU WAAYO 1 SANO BILAAW IYO DHAMAD HALKII LAGA FASHILIYEY AYAAN SOOMAALI OO DHAN U QODOBEYN KARNAA, WAXASE KA MUHIIMSAN SEDAXDA QODOB EE HEERKA CAALAMI AH EE SOO DEDEJISAY IN MASUULIYADA INTII UU DALKA SIYAASADIISA ISKU DHAX YAACIN LAHAA LOOGA WAREEJINAYO SEDAXDAAS HEERKA CAALAMI AH WAAN U SOO LAABANEYNAA, WAXAANSE KA SOO HORMARINEYNAA SEDAX QODOB OO XASAN SHIIKH KA QARIYEY SAAXIIBADIISA KUWAASI OO ISKUGU JIRA KUWO UU WAQTIGA KA DILAY EE AAN WAX TALO AH KU LAHEYN DALKA SOOMALIYA SIYAASADIISA MANTA AYSANA JIRIN DEGAAN LAGA DHAGEYSANAYO WARKOODA INTAAS MA FAHANTAY HORTA ADIGO SOOMALI AH KU DARSOO.......
WAXAAN SIDA UU ALLAAH CIRKAAN IYO DHULKAAN INUU ISAGU YAHAY MIDKII SABAB U AHAA IN AY KU YALAAN DUNIDAN AANU KU NOOL NAHAY OO AAN MURAN LOO GELIN KARIN,AYAAN U HUBNAA IN AYSAN XISBI UU DHISAY XASAN SHIIKH SEDAX NIN WAXBO KA NOQONEYN AFKA UUN WAA LAGA SHEEGI KARAA MAALINT ALA DOONAYO SAWIRKOODA OO KALIYA IYO INEY GOOBTAAS SO FAHDIISTAAN WAANA .1- WAA XAMSE.2- WAA LAFTA GAREEN .3-ODOWAA IYO QOF KA SOO JEEDA GOBOLADA WAQOOYI,SABABTUNA WAA ISAGII AYAABA KA HARAYA SIYAASADA SOOMALIYA OO NIN INA ADEERKIIS AH SIDUU KU BEDELI LAHAA ISAGA KU DADAALAYA,INTAAS QOF AAN SIYAASAD WELIGII GELIN AYAA XITAA FAHMI KARA,LAAKINSE WAXEYSAN DAD BADAN U OGEYN WAXA DADKA QAARKII HEERKAAN LOOGU CICIYAARAYO W OO UUSAN XITAAAA IN AY RAGA QAARKIIS WAXII WADANKA LAGA DHACAY AY SHIRKA KU YAHIIN OO AYSAN KALA BIXI KARIN,WALOW AAN OGNAHAY IN AY AAQIRKA IS DHICI DOONAAN OO AY QARKOOD SO ISTAAGI DOONAN SAKXADA,WAXAASE KUU MUHIIM AH ADIGOO SOOMAALI AH WAXII KEENAY INUU XASAN SHIIKH KA HARAYO DOORASHADA SOOMALIYA,QODOBADA UGU MUHIIMSAN KALIYA IN AAD OGAATO AYAAN KULA WADAAGEYNAA.
OKEY SI KALE OO AAD WAX KU FAHMI KARTO ADIGOO SOMALI AH AYAAN KUU SHARA XEYNAA SI AAD U FAHANTO UJEEDKA XISBIGAN XASAN SHIIKH UGU DIYARINAYO INA ADEERKII KA SOKOW FOWDADA UU KA DOONAYO INUU XISBIGAAN KU DANBEEYO. SI DEGAN U AQRI QEYBTAAN.
1- SOW XASAN SHIIKH MUDO LABO JEER AH XISBIGA UPD HOGAANKIISA INTUU HAYEY LABOJEER SOW LAGALAMA SHAQEYN INUU KU SO BAXO?.2- MA ISWEYDIISAY MARKI LA SOO GAARAY IN LOO SHARAXO QOF KALE AMABA QOFKA HAYA XILKA GUDOOMIYAHA SABABTA KEENEYSA IN XISBI CUSUB LA DHISO?.ANGAA HALKAAS KU SHEEGEYNA HORTA WADANKII DOORASHO DADBAN AYUU ADAY TAAS KU SEEXDA KUNA SOO TOOSA, SI AAD WAX BADAN U FAHANTO ,MAXAA YEELAY MA DHIHI KARNO MADAXWEYNE XASAN XISBIGA UPD NINKA HAYA HA LAGA QADO OO HA LAGU BEDELO INA ADEERKEY ANIGU DOORASHADA SOO SOCOTA WAAN KA HARAYAA.
3-IYO QODOBKA UGU MUHIIMSAN WAA XISBIGAAN CUSUB WAXEY KA TAHAY FOWDO OO DADKA HADII LA YIRAHADO XISBI CUSUB AYAA LAGU DHAWAAQAYAA WEY SAHLAN TAHAY INUU YIRAAHDO ANIGAA GUDOMIYE KA NOQONAYO OO KII HORE WAA FASHILMAY WAA XISBI HOGAANKA DALKA LABO JEER LAGU SOO KORAY OO AAN WAX CEEB AH LAHEYN OGOW.BEDELKII MARKII UU KU DHAWAAQO 3 ILAA UGU BADNAAN 4 ISBUUC KA HOR INTAAN HOGAANKA DALKA TALADIISA LAGA WAREEJIN AYUU SHIR ISKUGU YEERI DOONAA INTA UU MAANTA DHODHOOBAYO EE UU UGU YEERAYO GOLE DHEXE,KEDIBNA NINKA AAN IDIIN SHEEGEYNO AYAA SIDAAS LOOGU WAREEJINAA ISAGOO OG WELIBA INUUSANWAX NATIIJO AH KA KEENEYN,ISAGUSE NATIIJO IN UU URURKAAS KA KEENO QORSHAHA UGUMA JIRTO.
INAGA MA DOONEYNO IN AANU IDIIN LA HADALNO SIDII NIN SIYASADA KU JIRA OO MAR KII UU HANTI BADAN DALKA KA DHACAY DHAWR GEBDHOOD OO QURUX BADAN INTUU MIDKASTA GOOYNIDEEDA U YIRI WAXAAN KAA DHIIBAYAA 100GRAM OO DAHAB AH EE AAN IS GURSANO OO MID KA MID AH INTEY DHAWR CARUUR AH DHASHAY WAXII DOWLADA LAGA DHACAYNA AY DHAMAADEEN AMABA IS DABA MAREEN MAR HADAAN JACEYL LEYSKU GUURSAN AY NOLOSHII NOQOTAY MID KALA CARAR AH MAADAMA AY MARKEEDII HORE KU BILAABATAY QIYAALI ,HADANE WAXAA SIDAAS LA MID AH XIBIGAAN UU HADA LEEYAHAY WAAN DHISAYAA KOLBA WXAA LA DOONAYAA IN DHALINYARO BADAN LAGU SHAAN BADEEYO SI AY U WAAYAAN MARKII DOORASHADA LA GAARO MEEL AY SIYAASAD AHAAN TALO KU DARSADAAN MAADAAMA LAGU OGAA INEY MIDKAAN KA SOO MUUQDEEN,WAABA HADII SIDA LA DOONAYO DAD BADAN LOOGU CICIYAARO AY U DHACDEE.ADIGOO MARKA SOOMALI AH HADII AAD KA MID TAHAY INTA LAGUU CIYARAYO KU SOCO MESHEEDI WAAD JOOGTAAYE,HADANE KAKA DARANE WAXAAS OO DHAN OO LA SAMEYNAYO IN AN MUDO KORDHIN HELEYN AYAAN HUBNAA,KAAKA SII DARANE AY XAFALDA SO DHAMAATO DHAWR MAKEIDB RAG WAAEYN O AHD AXILAL HAYA WAXLA DHIHI DOONAA AIDGA XISBIGAADKA TIRSAN TAHAY KURSIGA AAD DOWLAD AKA HEYSO WXAA LAGU QANCIN DOONAA AAN XISBIGA KU BIIRIN OO HADA DIBADA KA JOOGA OO INTA HADA MUUQAALADA IYO SAWIRDA LAGA KEYDSANAYO KA MUHIIMSAN.
OKEY , MEEL KALE AYAAN WAX IDIINKA TUSINEYNAA WUU KA HARAY DOORASHADA SOO SOCOTA INTEY U TAGAAN MAADAAM AUU YAHAY 70 JIR HA KU DHAHAANO ADIGA SIYAASADA INOO DAAY INAGAA DHALINAYRO AHE,KEIDBNA JAWAABTA AAD KA HELEYSO KALIYA AFKIISA KA DHAGEYSO,KEIDBNA HADUU RUNAT KU SHEEGO OO UU XITAA KALON YAHAY WAXUU KU LEYAHAY WAXAN FOWEY UIKA TAHAY OO WAQTI DHERI AH AYAAN KU RAADINAYAA OO O WAQTIGA IKA DHACAY IYO WAX LA MID AH,DADKA UUSAN KALA
JECELEYNA WAXUUBA KA MEER MEERAA JAWAABTII UU SIIN LAHAA,BEDELKII QOFKAAS WAXU KU DANBEYAA UGU DNABEYN SIDA WAXII KU DHACAY XILDHIBANA REER BOORAME AH OO HADA SARIIR U SAARAN SUN LA SIIYEY.
IN AANU FARTAAN SIDAAN UGU WAAWEYNO SHACABKA SOOMAALIYEED WAXA KU JIRA MICNO WEYN HANAGA DEG DEGIN INAGU XASAN SHIIKH SIYAASAD AHAAN WAAN MACA SALAAMEYNAY OO WELIBA ODAYGA BILO KA HOR WAXAAN IDIIN SHEEGNAY INUU HOWL GAB KU NOQON DOONO WADANKA TANZANIA,DAD AYAA XILIGAAS NA MODAY AANU KA SOO HORJEEDNO ISAGA,WELIBA XILIGAAS WAXAAN IDIIN RAACINAY IN AAN DOORA SHADA SOOMAALIYA EE SOO SOCOTO RAG BADAN OO AAD MOODAAN SIYASIYIIN IN AAN WAXBO LAGA WEYDIINEYN SIDEY U DHACEYSO, SI FIICAN JIRITAANKA ARINKAAS ISBUU CYADA INAGU SOO AADAN AYAAD MAQLI DOONTAAN SOOMALIWEYN HADAAD TAHIIN, NINKAAN SIYAASADA WAA KA GANACSADAAN ISAGA IYO INTA KU HAREYEYSAN ADUUN YADUNA WAA OG TAHAY SOOMAALINA WAA OGTAHAY OO BADANKEED MARKA LAGA REEBO MOGDISHU OO KALIYA OO BEENTA LEYSKUGU SHEEGO SOOMALIWEYN DEGAN KOODA WAA U TASHATAY.
LA SOCO QODOBADA UGU MUHIIMSAN EE WAX BADAN SOO DEDEJIYEY IN MASUULIYADA LAGA WAREEJIN DOONO DHAWAAN MR XASAN SHIIKH.WAXAANSE AAD ULA YAABNAA DAD WAAWEYN OO DOWLADAN XASAN SHIIKH KA MID AH SIDA AY ISKU YEEL YELAYAAN OOIYAGOO OG IN SIYAASADA DHAN EE LAGUU SHEEGAYO TAHAY IN XILIGA KALA GUURKA JARAN JARO LEYSKA DHIGTO OO AYSAN JIRIN HADAF IYO MABDA LAGU WADA JOOGO.
ADIGA OO SOOMAALI AH WAXAAN KUU SHARAXEYNAA DHAWR QODOB OO MUHIIM KUU AH INTA KA HOREYSA SIDA SUUQA LAGU SOO DEYN DOONO MEDIYAHA DHAQAALAH KOOBAN LA SIIN DOONO KUGUN AMASHQUULIN DOONAAN WAA XISBI LAGA SOO MIN GUURIYE WADAN HEBEL IYO WAA XISBI SIDAAN IYO SIDAAN AH,WAXAAS OO DHAN MAALMO KOOBAN ISKU MASHQUULI WADANKUSE HALUU AADAY HA SUGI WAAYIN. WAXAAN HADA SOCDA OO DHAN WAEY GUUL SIYAASADEE DU TAHAY MUWAADINIIN ABDAN OO SOOMALIYEED HALK AAY GEERI U TAHAY INTII XASAN SHIIKH SAXADA ISKALA BIXI LAHAAYEEN,AR NASIIB BADANAA INTA XASAN SHIIKH SIYAASADIISA SII DHACEYSA KA FOGAATAY EE SOMSAALIGAA SIDOO KALE WAXA KALE OO AAN BOGAADINEYNAA DALALKA MARKII AY OGAADEEN INUUSAN SOO LAABANEYN MADAXWYEN EXASAN QARK AKA SII TUURAYO EE WLEIBA LEH SIDA HOGAAMIYE HEBEL AYAAD MADAXDA GOBOLADA WARQAD KU SOO MAGACAABEYSAA EE KU SOCO...LOL.WAR HELA TALO HELA,LA SOCO WARARKENA DANBE.
War Deg deg ah-Qorshahii Xisbigii uu doonayey inuu ku dhawaqo Xasan Shiikh oo ka haray doorashada Soomalaiya ee inagu soo adan oo burburay.Sidoo kale qorshahii kaliya u badnaa dacayada iyo borobaganadada ee gobolka Gedo ayaa mamul loo dhisayaa oo isaguna fashilmay Gedona Soomali oo dhan wey ogyahiin xiliga magaceeda la soo xasuusto waa markii shacabkaas la doonayo in qeyrkood markii ay is dooranayan laga reebo filmaasne hada oo aanu wax qoreyno waa isku dhamaadya oo shacabku waxkasta oo Mogdishu laga sheego weyba ku maadeystaan sida xaqiiqada ah .2- Qorshahii lagula heshisay malinta la doonayey in xisbiga lagu dhawaqayo kooxda Shabaab garabka lala shaqeysto oo ahaa iney iyaguna si ay shacabka Soomaliyeed qaarkood u mashquliyaan dagaal kooban ku qaadaan xaduuda Hiiraan iyo Sh/dhexe waad ogtahiin sow mahan qaabka ay u shaqeyso siyaasada madaxweynaha haatan uu gabalkisa sii dhacayo oo isaguna fashilmay,bedelkiina iyagaaba mudadaas ka hor halka ay joogan loogu tagi doonaa sow ma daawanina muuqaal Hiiraan laga soo duubay oo la leeyahy intaad jiidaan waxyar ku dul ciyaara argagixisada,yaa waaye argagixisada leydiin sheegayo waa tii Adan Yabaal looga soo baxay,adigo Soomali ah is weydii Adan Yabaal markii looga soo baxay Hiiraan geberta yar ee kunool Mubaax oo u jirta Wax aan dhameyn dhawr KM miyaad aragteen wax nolosheeda iska bedelay iyo iney xitaa aaminsan tahay in Adan Yabaal la qabsaday iyo in kale,waxaan oo dhan mudo kordhin ayaa lagu radinayey qorshe leysla ogaa ayuu ahaa waana fashilmeen(weliba ku darsoo Argagixisada waxey si rasmi ah u yiraahdeen makrii ay arkeen in aysan reer Hiiraan u jixin jixeyn qiyaaliga siyaasadeed ee dalka ka jira Waxaa lag hayaa iney yiraahdeen"Hadeysan reer Hiiraan iyo Xawaadle ahaan laheyn dalka Soomaaliya oo dhan ayaan qabsan laheyn",kuwa sidaas leh waa kuwa lala shaqeysto ee mudo kordhinta u raadiya Xasan Shiikh).
Isla qodobkaan aan hada ka hadleyno ayaan idiin sii jilcineynaa miyad fahanteen Lafta Green, Xamse, Adan Madoobe, Fartaag, Wasiir Xoosh, Taliye Asad Diyaano,Firdhiye,waxaasi oodhan sida uu Xasan Shiikh u madadaaliyo beentana ugu sheegay kuna yiri waxan dhisaneynaa xisbi siyaasadeedka Xisbiga Hanti wadaaga Kacaanka Soomaliyeed markii halkaas leydku masawira waxii ka danbeeya hadaad arki weysaan Xasan Shiikh oo leh dalkii doorasho ayuu aaday sawirada ragaas laga qaadan rabayna waxaa loo diri rabay nin ay qaraabo yahiin oo aan wax xil ah u heyn isaga,laakinse shaqo u gaar ah u haya waxaas oo dhan waa fashilmen, xitaa hadii inta meel leysku yimaado oo ayba dhacdo ooba wax urur u muuqaal ek shacabka Somaliyed iaydoo loogu sheekeynayo Mogdishu lagu qabto sawirkaas leydka qaaday ma dhaafsiisna, waxaanse idiin hubnaa in madaxweyne Xasan uu doonayey inu soo dhiso nin ay qaraabo yahin xibigaasne raga lagu masawirayo kaliya laga donayo malintas leysku imanayo oo maahan urur loogu talo galay inuu hogaaiyo xisbi talo ka qabanyo dalka Soomaaliya.
Waxey la mid tahay si aad u qanacdan yaa xasuusto dhawr bilod ka hor markii dhulka
Hiiraan State loo dirayey wasiirka cusub ee Batroolka iyo Taliyaha Hayadda Nabad Sugida oo halkaas markii ay tageen kedibna maxaa dhacay iyaga iyo waxgaradkii oo ka dheregsanaa waxa ay u socdaan markii ay si hoose isku wareysteen waxaa leysku raacay in dhalinyaradii magaalada Baladweyne laga saaro dalka Somaaliyana si ay doorasho uga dhacdo fursad bal waxa ay sheegayan hala siiyo siyaasiinta reer Hiiraan ee degaankooda dib ugu laabtay inta iyago leh mudo sedax bilood ah naga war suga markii la gaaray sedaxda bilood maxad maqleyseen isbuucyadii tagay inba la leeyahay iyagii ayaa laga qadayaa xilka, waa ragii degankoda inta xoreystay dadkoodii inta dib ugu laabtay si degan intey u soo wada hadleen is dhageysteen, kedibna iyadoo aan Somaliweyn waqti laga lumin go'anadoda sigaar ah u gaaraan!, sababtoo ah degankoodana wax dhibaato ah oo mudo kordhin ku heli karo Xasan Shiikhna kama dhicin howshoodana dal iyo dibad reer Hiiraan waxey ugu socotaa sidii la doonayey.bedelkii markii ay Hiiraan tageen maxaa la doonayey in la caayo,la aflagaadeeyo, magalada nabadgalyada ka jirta la car qaladeeyo si mudo kordhin loogu helo fowdadaas, waxaas oo dhan reer Hiiraan daaqadey ka saareen.
Ku darsoo markii Adan Yabaal qabiilka madaxweynaha uga soo baxeen isla shabaab qabiil koodana magalooyinkii ku dhawaa Sh/dhexe ee Hiiraan oo dhan sidii ayey u camiran yahiin oo waxey modayeen in argagixiso looga qaxayo dadka Somaliyeed ayeyba caruur moodaan ,kedibna maxaa dalka Somaliya shacabkiisa lagu soo madadalinayey shir ayaa Mogdishu ka dhacayo,yey xakuman xageysa ka taliyan isweydii kuwa la yelahay Mogdishu ayey ku shiraan?, yacni waa afka noolayaal mediya kaliya bulshada ku jahwareriya dhanka kalena shaqsiyaad Soomaali ah oo iska daacad ah oo aanu qaarkood magacyadooda kor ku soo xusnay kuwo kalena aanu soo wadno uu donayo Xasan Shiikh inuu ku ciciyaro mustaq balkoda siyaasadeed isagoo og inuu ka haray doorashada inagu soo aadan dhawaana laga wareejinayo yaalda dalka iyosiyaasadaha uu ka ganacsado.
Qodobkaas kaliya si waadax ah hadii aad wax fahmeyso adigoo Soomaali ah dalka Somaliya waxuu aday doorasho madaxweyne Xasana isagu siyaasada Somaliya waa ka haray waxase muhiim ah inta uu horey u sii galaafan doono oo uu mustaqbalkooda siyaasaded ku ciyaari doono oo muwaadiniin Soomaliyed ah waxaan rajeyneynaa ineysan noqon cadad badan oo ay kuwooda hanka ka leh siyaasada dalkooda xili hore wax fahmaan,waa xaqiiqo waxaan aanu idiin shegyeno.
3-Qorshe Siyaasiyin badan la doonayey in lagu shirqoolo oo isaguna badankiis fashil ku dhamaaday.Hadaba maxey u baahan yahiin shacabka Soomaliyeed in loo bidhaamiyo.
1- Horta waxne waa wax aan dhaafsiisneyn hadal telefonkaa oo lagu wada hadlo iyo been siyaasadeed iyo wax intooda badan aan dhaafsiisneyn qiyaali siyaasadeed,waxne waa xaqiiqada dhabta ah hayeeshe, meyne Xasan Shiikh waa ku daayey oo saxada siyaasada Somaaliya waa ka baxay intii uu donayo inuu galaftona waa isla intii uu horey benta ugu shegayey oo kaliya Somaliweyn wax ka haleysan ma jiraan wadankii doorasho dadban ayuu aaday,degankastana dadkiisa ayaa u tashanayo Somalina shirweyne ayaa loo qabanayaa
waxkasta oo uu doonayey inuu mudo kordhin ku helo oo dhan waa laga soo gudbay waana ka fashilmeen. Xasan Shiikh galbay xitaa ninkii ay qaraabada ahaayeen ee uu la doonayey xisbiga ka fashilmay wadanka uu joogo ayaan shacabka Soomaaliyeed la wadaagi karnaa
muhiimse inooma ahan oo dalka Soomaaliya 2026 waxaan hubnaa inuu yeelan doono hogaamiye cusub oo la mahadin doono Soomaliweyna shirweyne loo qaban doono.
Si uusan qoraalku inoola dheeraan adigoo Soomaali ah waxaad isweydiisaa intaad meel fadhiisato oo aad maskaxdaada ka shaqeysiiso dalka Soomaaliya maxey shacabka badankiis iyo degaano badan oo ay ku nool yahiin shacab Soomaaliyeed waxa Mogdishuka socda iskugu mashquulineyn xageysa ka keeneen kalsoonida ka muuqato oo ay howlahooda iskaka wataan sikasta oo mediyaha shacabka beenta u soo gudbiya wax u so qoraane aysan u kala jecleyn?.Intaas hadii aad fahantayna waad fahantay hadii aadan fahmina weligaa siyaasada Soomaaliya ma fahmeysid ee iska noolaaw muwaadinka Soomaaliyeedow hadii aad ka mid tahay kuwa aan xog ogaalka aheyn.
Weliba ku darsoo maalinkasta waa naloola soo xariiraa iyadoo la leeyahay waa run madax
weyne Xasan doorashada Soomaaliya waa ka haray ee ugu yaraan dhaqaalo ayuu wadamo dhawr ah ka doonayaa ee walaalayalow iska daaya waxbo haka qorina ,waxanse isweydiinay hadii aanu maanta dalkeena iyo dadkeena ugu hiilin weyno xaqiiqada koormee shacabkeena runta u sheegeynaa,ileen inagu ma noqonkarno kuwa 10 dolar wararka beentaa ku soo gud biya wax dan ah oo ay ka helayaane aysan jirine oo dalka iyo dadka Soomaaliyeed aya qiimo inoogu fadhiyee.
Runta hadaan idiin sheegno Xasan Shiikh waa ka baxay saxada siyaasada hadii uu maanta amaba hada kedib isku dayo inuu bulsho Soomaaliyeed ku ciciyaarona ma noqon donaan kuwo badan oo Soomali badankeed waa ka tashatay tiro yar oo dhaqalo uu dalka ka dhacay kula joogan mahane.yacni bal qiyaas magalada Dolow hooyada Soomaliyed iyo aabaha Soomaaliyeed ee ku nool ee dhulkiina ku safri karin oo ay wadoyinkii ka xiran yahiin diyarad ahiina dano shaqsi iy omid siyasaded inta looga joojiyey hada markii la gaaray xiligii xajka oo leys tusiyey in la waaynayo dhaqalahii dadka xujeyda ah laga heli jiray iney mesha ka baxeyso ayaa kaliya loo furay ujed kale ma jiro markii uu xajka dhamadona waa la xirayaa waxyabaha
Xamse, Fartaag, Wasiir Xoosh iyo rag badan oo aanu halkan ku soo koobi karin oo inta badan laga shiro xiliyada habeenkii iyadoo malaha daacadnimadooda looga faa'ideysanayo,hadane anagaa idiin hubna Garoonka Dolow waxuu furnaan donaa kaliya inta ay socoto xujeyda reer Gedo ee halkaas ku nool, sidoo kalena shacabkaas markii doorasho la gaaro ayaaba sidaas loola dhaqmaa oo dorashadii xiligii la galeyey la soo xasustay ku darso badankodna waxa dhici karta ineysan ogeyn inuu Xasan Shiikh dorashadii ka haray ilen cid runta u sii shegeyso ma jirtee,imisa haween Somaliyed ah ayaa xirnanshaha garonkaas Dowlow xaalad cafimaad oo kaliya laga yaabaa iney u naf baxday mudadii uu xirnaa?.
Ugu danbeyn bogaan ku tixnow adigoo muwaadin Soomaaliyeed ah hadii aad dooneyso in aad wax badan xili hore maqasho,wararkeena ugu badana waa Soomaaliya,Geeska Afrika si guud qaarada Afrika iyo caalamka.la soco wararkeena danbe.
Fiiro gaar ah- Shacabka Koofur Galbeed waxaan leenahay markii labaad mudo 10 bilood ah qabsada doorashadiina,waad leetahiin dadnimadedii aqoonteedii iyo garashadeedii qabsada doorashada in maanta oo la marayo 2025 Xasan Shiikh oo siyasda Soomaaliya ku fashilmay uu idinka kaliya idiin dowladeeyo oo dad aan nidaamkafederalka rabin siyasadood ku dhax milantaan intii aad eegi laheydeen danaha degaankiina iyo dadkiina oo qiimahii bini'aadamku laha leydiinka qado shirar been been ah oo sawiro lagu galo, mar kale idiinku celino siyaasi, waxgarad ilaa qurbajoog, culimo doorashada qabsada.
Markaan idiin leenahay dorashadiina qabsada,maxaa yeelay waxaan ognahay sida ay shaq siyaad ay qaarkiin mediyaha ka buun buuniyaan amaba ka buun buunin jireen ay idiin iib sadeen,halka qaarkood siyaasada aduunyada ka soo xirxirantay oo uu Xasan Shiikh fashil keeda mirahii ka soo baxay uu guranayo ay ku jahwareersan yahiin.
Weli rajo ayaad leeytahiin aad isku daba qaban kartaan mustaqbalka dadkiinana kuma xirna shaqsiyaad kooban danahoda gaar ah, waan ognahay waxaad u kala baxdaan Digil iyo Mirifle waxaana had iyo jeer halkaas wax ka noqon jiray Mirifle xili waxaad arki dontaan adinka dhan aadan waxbo ka noqon doonin,inta yar ee hada leydiin maqlo magac ahaan waa inta la sheeg shegayo mamulka KG.
Hana isku qaldina waxa badan oo hada socda iyo halka uu dalku aaday sida ay u kala duwan tahay,weliba siyaasadiina marnaba haku xirina hal qof,Xasan Shiikhna halkey dowladnimo kala joogaan cid Soomaaali ah oo looga sheeegeynayo ma jirto talada wadanka waa laga wareejinayaa amaba sida uu qorsheynayo waa is casilayaa.Sidaasi daraadeed doorashadiina qabsada waa naga talo Somalinimo.
Waxaa weli inoo soo socda wararkeenii ugu danbeeyey ee Qaarada Afrika, Bariga Afrika iyo csaalamka oo ay Soomaaliya ugu horeysayso,waxane maanta ii Isniin ah bishuna tahay 12 ka May,sanadkuna yahay 2025- Bal horta iskula nasaneynaa hogaamiyaha ugu da'da yar caalamka ee ka soo baxay qaarada Afrika Mudane Ibrahim Traore iyo waresigiisa xisaha badan leh ee muhiimka u ah bulshoweynta qaarada Afrik.kedibna waxan isla adeynaa wararkeenii kale ee taxanaha inoo ahaa.War helaa talo hela.
Today's lastest news Africa,East Africa and Around the Global,Maanta iyo Qaarada Afrika,Bariga Afrika iyo caalamka waa habeen Axad ah oo ay soo galeyso Isniin,Taariikhdu waa 12 ka bisha May,sanadkuna waa 2025-
Mar haduu dalkii aaday doorasho dadban sidaan,rag badan oo qamaar siyaasadeed uu ku ciyaaray madaxweynaha uu waqtiga ka dhacay ee Soomaaliya Xasan Shiikh Maxamud kuwaasi oo intuu yiri waqtigaan idiin kordhinaa ee bilaa sharci iskak jooga kana qariyey inuu ka haray doorashada 2026,Waxaan qeybteena maanta ku soo qaadaneynaa sida dhawaan madaxweynaha ay u hartay bilaha kooban looga wareejinayo talada dalka Soomaaliya, dalkuna u aadayo doorasho dadban.
1- Muhiimadu maahan in aanu shacabka ugu soo celino waxii la soo maray iyo beenti siyaasadeed ee la soo kala iibsanayey sedaxdii sano ee uu xafiiska joogay m/weynaha aanu ka hadleyno,waxaase muhiim ah in ay shacabku hada kala qabsadaan halka ay joogto siyaasada Soomaaliya oo si dalka loo bad baadiyo dhawan gebi ahaanba xaalka Somaliya laga warejinayo. in aduunyadu diido iney dhaqaalo ku bixiyaan ciidamada ka socday midowga Afrika oo dalkaas ka howl galayey waxaa sabab u ahaa in laga aamin baxay madaxweynaha uu hada ka dhamaaday watiga ee la doortay 2022 ee Xasan Shiikh Maxamed oo isagu si mug iyo miisaan leh isaga iyo shaqsiyad badan oo uu galaaftay halmar iskala baxayaan siyaasada,waana waxa aanu inoo
hubna xaqiiqada dhabta ah ee ka jirta dalka Soomaaliya uu dalkaas oo ku soo jiray mudo ka badan 34 sano colaado uu yeelan doono meeshii lagu gaaro 2026 madaxweyne cusub,weliba doorashada wey ka soo hormareysaa May 2026,inagu lama hadleyno shaqsiyaadka iyo qabiilada xiliga kala guurka kaarkooda siyaasadeed la gubo ee waxaan la hadleynaa si guud shacabweynaha Soomaaliyeed,adiga waxaad ka hadleysaa madaxweynaha uu hada waqtiga ka dhamaaday Xasan Shiikh isaga wuuba ka baxaya saxada siyasadee, xitaa qof uu hal maalin u ololeyo xitaa doorashada soo socota kuma soo bixi doono qoralkaan waxad tahiin dad Soomaaliyeed iyo dal la yiraahdo Somaliya oo aanu jecel nahay horumarkiisa iyo xasiloonidiisa,waana nagu waajib in aanu dhabta iyo xaqiiqada idiin kala hadalno.
2-Sida uu saaxiibadiisa u qiyaanay madaxweynaha haatan kursiga sii baneynayo oo weliba ka kooban Soomaaliweyn oo dhan intii la shaqeyneysay amaba isaga ugu dhawaa hadan halkan idinku soo qorno waxaa kuu soo baxeysa dadka qaarkod iney siyaasada iskaka
biiraan laakinse aysan ka heysan argati fog waxii la soo maray iyo waxa hada dhacayo iyo waxa soo socda waana mida keentay bulshada caadikaa ee siyaasada aan ku jirin si waadax ah ugu bidhaamino sida biyo kama dhibcaankaa ee uu dalka Soomaaliya sanadka inagu soo aadan u yeelan doono madaxweyne la mahadin doono.
3-Dhibaatada ugu weyn ee ku dhacday madaxweyne Xasan marka laga soo tago ciidamadii qaranka oo debka la saaray, argagixisadii oo ay inta ay dalka ka degaan looga soo baxay,
dhalinyaro la shaqaleyey iney shacabka Soomaaliyeed iyo wadamada caawiyaan Soomaaliya si ay u soo gudbiyan warar been ah oo kaliya ujeedka laga leeyahay tahay kaliya ha lagu moodo maalmo kooban,hadane markii ay waayeen cid la qaad qaada amaba cid u buun buunisa degaaanda dalka ka mid ah ee inta badan colaadaha looga abuuri jiray kaliya si mudo kordhin loo helo waxaas oo dhan waa isa soo xir xireen, hayeeshee warkaan waxuu si fiican u
anfacayaa hooyada Soomaliyed ee 1988 iyadu aheyd 30 jir ee maanta ku socota da'da 70 sano jirka kuna soo jirtay 34 sano oo fowdo ah.waxuu qoraalkan anfacayaa oo kale gebedha Soomaalidaa ee iyado aan gaarin 20 sano inta darufaha aragtay markii ay weysay mustaqbal kale intey guursatay kii qabay ama laga dilay amaba dhawr nin intey caruur kala aabo ah u dhashay gidaarada magaalo kasta oo dalka ka mid ah shaaxa la fadhisa iaydoo uu midabkeedii quruxda badnaa ee ay caanka ku ahayeen dumarka,gebdhah ama ba hablaha Soomaaliyeed uu qarsoomay/qayirmay amaba hadaan si kale u dhigno uu arakeedii noqday mdi aan aheyd sidii lagu yaqiinay.
Qormadaan waxaa kale oo uu anfacayaa wiilka dhalinyaradaa ee dhashay 1990 waxii ka danbeeyey ee dalkiisa ama uga cararay amni daro,amaba ku dhaawacmay dagaaladii ka dhacay dalka isagoo la leeyahay waa ciidan qaran sidaasina daryeel intuu ku waayey ku dhiban gudaha dalkiisa.
Qormadan waxey anfaceysaa Abaha amaba wiilka Soomaliyeed ee si mudo kordhin loo helo dagaal argagixiso oo been ah la galiyey,kediba siyaasadii Soomaaliya laga dhigtay ganacsi, waxaas oo dhan oo aanu shacabka u bidhaamineyno waxaan ugu talo galnay iney sii ogaadaan in m/weynahii la doortay 2022 uu ka haray dorashada soo socota ayna weliba u badan tahay inuu xili hore is casili doono ileen dalka iyo dadka ayaa ka muhiimsan shaqsi dal dhan ku ciyaaraya.
Si uusan qoraalku inoola dheeraan la soco wararkeena danbe oo aad u xiiso badan iyo dalkii Soomaaliya oo aaday doorasho dadban iyo dadka Soomaaliyeed oo shirweyne qaran loo qabanayo ugu danbeyn fowdo siyaasadeed iyo shacabkoo waqti badan laga soo lumiyey awadeed hada wax badan sidii hore waa ka duwan yahiin,xitaa madaxweyne Xasan hada aad ayey maalinba maalinta ka danbeysa ugu sii adkaanoo heysaa,amxaa yeelay shaqsi uu is lahaa kursiga aad ku fadhiso intaad xisbigii hore ee UPD ka guurto oo aad mid cusub Hotel aad adiga leetahay iskugu keento Tiktokers oo aanu qaarkood ognahay in loo dili doono sidii loo qaarajiyey gabedhii Hodan Naaleeye aheyd iyo wiilkii ganacsatada Soomaaliyeed ee reer Tanzania ka midka ahaa ee la dhihi jiray Mahad Garguurte ee iyagu xiligaas ay la geriyoodeen dad badan oo Soomaliyeed,weliba Argagixiso ma dilin gebedhaas iyo intii lala dilay ee waxaa loo dilay dano siyasaded oo waxey donayeen iyagoo badan oo Soomali ah iney shirkado waaweyn oo ganacsi keenaan degaanka quruxda badan ee Goobweyn,bedelkii wadamo ka soo horjeeday horumarka Soomaaliya ayaa in ay arinkaas u fuliyan argagixisada u wakiishay garab ka mid ahaa,sidaba hada degaanada ay ka soo jeedaan beesha uu ka dhashay m/weyne Xasan looga soo baxay argagixisada loona doonayo in Mogdishu loo soo geliyo si aysan doorasho uga dhicin dalkana loo geliyo dib u dhac,
Sidaasi si la mid ah ayaa dhalinayaro badan oo rag iyo dumarba leh oo Soomaali ah oo iska daacad ah oo lagu yiri kaalay caasimada kuwooda tiktokerska iyo Yutubeka maamulo qaarkood oo dalka dibadiisa looga yeray anagaa idiin leh waa lunsan yahiin weliba qaarkood waxaa loogu sheekeyey xisbiga uu madaxweynaha la doonayey nin ay ilmo adeer yahiin oo qaraabo hoose ah inuu ku dhaafo kursiga uu ku fadhiyo walow ay wax badan oo fashil siyaasadeed ah ay ka soo hormareen sidii hore loo qorsheeyey bedelkiina dalku intuu dib u dhici lahaa ay hada arintu ku socoto inuu isagaa fude bixin doono.
Fashilka kale ee doorashada Soomaaliya soo dedejiyey ee dad badan amaba hadaanu si kale u dhigno malaayiin Soomaali ah laga qariyey hadane ay wararkeenan ku xaqiiqsan doonaan sidii Faleebada ayaan u siineynaa Soomaalida maanta nool.midna ogaada adigoo Soomaali ah ma isweydiisay inuu dalkaadu yeelanayo madaxweyne cusub oo la mahadin doono halka aanu ka keenay kalmadaas?. Sidoo kale ma isweydiisay adigoo muwadin Somaliyeed ah iyo waxa ay Soomali badan iskuku kalsoon yahiin oo ay wax badan indhaha uga daawanayaan?.
Anagaa kuu shegeyna siyaasada Soomaaliya waxaa kaliya maanta waxa ka dhacaya dalka Soomaliya ku jahwareersan Soomaalida aan xog ogaalka aheyn,sidaasi daraadeed si aad u hesho warar xaqiiqada siyaasadeed ee Soomaaliya,mida geeska Afrika, tan guud ee qaarada Afrika iyo mida caalamka halkaan ku tixnow muwaadinow.
War hela talo hela,la soco wararkeena danbe si weliba joogto ah, weliba si ay malaayiin Soomaali ah u xaqiiqasadaan waxa aanu la wadaageyno waxaa jiraan news maalinkasta la sameeyo oo kaliya loogu talo galay iney socdaan ugu badnaan 48 saacadood kaliya si loogu moodo dhawr maalmood,markaad sidaas wax u ogtahayne waxaad ka mid noqoneysaa kuwa aan ku jahwareerin fashilka siyaasadeed ee ka jira dalka Soomaaliya,waxaanse markasta dadka Soomaaliyeed kala hadleynaa dan caam ah,Xasan Shiikh waa ka haray doorashada soo socota waana ku daayey.....
Qudbadahii madaxda Russia iyo Burkina Faso ee aqalka Kremlin ,kedib xafladii 80 guuradii ka soo wareegatay dagaalkii labaad ee aduunka,xafladaasi oo ay ka qeyb galeen madax
badan oo ka kal asocotay caalamka aheydna mid ka mid ah xafladahii ugu weynaa ee waayadan soo mara shacabweynaha Ruushka. Daawasho Wacan.
Maanta oo Axad ah iyo Sudan-Wararkeena caalamka iyo wadanka Sudan oo aanu int abadan qoraladeena marnaba k amarneyn oo mar kale guulo waaweyn oo siyaasadeed ka gaaray wadamadii ku soo xad gudbay amaba cadowgoodii dibada,kuwaasi oo ay dhibaato xoogan oo siyaasadeed kala kulmeen dowlada iyo shacabka Sudan oo isku duuban,waana waxa aanu maalinkasta iskula raaxeysano heesaha Sudan weliba si joogto ah tan iyo markii ay gadowgoodii dibada iyo kuwii gudaha ee uu hogaaminayey Geel jirahii kooxdii calooshood u shaqeystayasha aheyd e RSF hogaaminayey ee ka amar qaadanayey wadan yar oo Carab ah oo iyaga dhanba aan k abadneyd 250 kun shacabkoda oo xitaa 250 kaas kun 50kun oo ka mid ah ay yahiin garacyo,
ahna dal Carbeed oo kaliya magaca ka ah muslin laakinse ay ku adeegtaan wadamo aan muslin aheyn,hayeshee,dalkas aanu ka hadleyno xitaa ma mudna in anau magacoda halkaan ku soo qorno umana qalmaan waxanse malaayiin shacab ah oo ku kala nool geeska Afrka, qaarada Afrika iyo caalamkaba u xaqiijineynaa in ay dowlada Sudan siweyn uga guuley satay dhaman isku dayadii dalkaas loo maleegay oo dhan.Markaan leenahay dowlada iyo shacab ka Sudan wey ka guuleysteen cadowgooda ma ahan wax aan iska dhaheyno waa xaqiiqada ka jirta halkaas amaba waxa afka qalaad lagu yiraahdo Facts on the ground.welib adalkaan yar ee Carabtaa ee weliba faqsiga uu ku badan dalkooda oo aan xitaa dhaqan Islaam iyo mid bini'aadanimo intaba laheyn yahay markii aad booqato,marka iyagas laga soo tago waxaa la fashilmay wadamo waaweyn iyo kuwo Sudan deris lahaa iyo kuwo qaabab dadban loo adeeg sanahay oo iskugu jira kooxo iyo shaqsiyad is modan in aan laga warheyn oo arimaha Sudan ku lug lahaa oo ahda dhinackasta looga guuleystay.la soco wararkeena danbe iyo guulaha dowlada iyo shacabka Sudan oo ah wadan ay ku nool yahiin dowlad iyo shacab wanaagsan oo aanu inaga wax qoreyna u heyno ixtiraam,waa dad wadaniyiin ah, ku faraxsan dalkooda, diintooda iyo noloshooda aas aadigaa dibna u dhisanay dalkooda tan iyo markii ay casimada dalkaas ka saareen canaasiirtii colooshood u shaqey stayaasha ahaa oo ay xaalada ku xun tahay si wleiba weyn.war helaa talo hela.la soco warakreena danbe iyo wadanka Sudan heesaha iyo murtida ay caanka ku yahiina halkaan joogto ula soco.....
Wararkii ugu danbeeyey iyoSoomaaliya,War Weyn Maanta oo Axad ah Bishuna tahay May 11,sanadkuna yahay 2025-Madaxweynahii la doortay 2022 haatana uu waqtigii ka dhacay kuna dhaw yahy gabo gabo Xasan Shiikh Maxamud oo talada dalka laga wareejiyo dhawan si dalka iyo dadka Soomaaliyeed iyo siyasadan uu ka ganacsado meesha looga saaro dadka Soomaaliyeedna waxaa loo qabanayaa shirweyne bad bado qaran ah.Hayeeshee, hadi aad tahay muwaadin Somaliyeed qiyaali siyaasadeed kula joogay tahay ka fogaaw xogtaan aanu adigoo muwaadin Soomaaliyeed ah ku siineyno wey adag tahay qof ku siineysa!!.ku tixnow bogaan Xasan Shiikh waa ku daayey intii Soomaali ah amaba dalalka caalamkaa ee uu been u sheegayna sedaxdii sano iyo dhawrkii bilood ee ina dhaafayna iaygaa garanaya sidey uga dabaalanayaan. Ku tixnow bogaan adigoo muwaadin Soomaaliyeed ah,kuna darsoo waan kuu sheegnay sanad ka hor rag badan oo aad hada siyasiyiin moodaan waxbo lagma weydiin doono doorashada soo socota ayaan idiin dhahnay miyaad xasuusataan.... kedibna waxaan idiinraacinay waxii ka danbeeya 2026 in uu dalkaas heli doono madaxweyne cusub oo weliba la mahadin doono war Somaliyow kalmadaas si fiican u dhuux adigoo muwaadin Somaliyeed ah.war helaa talo hela,hadaad aragtaan sawirkan kore inago soo gelineyna halkaan waad xasuusatan sow mahan waxaa dalka ku soo wajahan isbedel dhab ah oo Xasan Shiikh ka bilaabmayo.la soco wararkeena danbe wleib asi joogtoah ula soco.
Baladweyne,The Capital Hiiraan State of Somalia,On Sunday,May 11,2025- B/weyne iyo casimada Dowlad Goboleedka Hiiraan ee Soomaaliya iyo mar kale, Axad, bidha Abriil 11,saandkuna waa 2025-Waxaan mar kale isla aadeynaa dhulkii taariikhda facaweyn lahaa ee Hiiraan State iyo caasimadiisii Baladweyne,waan bogaadineynaa dadaalada mustaqbalka wanaagsan u ah bulshoweynta Hiiraan ee dal iyo dibadba ka socda.
Dhanka kale waxaanan marnaba ka daaleyn oo amaan iyo bogaadin mudan intii aliftay, ka shaqeysay marxalado kala duwan iyo dadaal dheer kedib in maanta dhismahii ka soo bilaawday ee Hiiraan State soona cagadhigtay geeska Afrika sanadkii 2010 ayna intaasne ay rag iyo dumar
geesiyaal ah oo reer Hiiraan State ah ku soo dadaalayeen saidii dhismaha maamulaan jiilba jiil loo gaarsiin lahaa iyadoo guulaha uu maamulkaan gaaray ay ugu weyn tahay sedax qodob.
1- In maamulkaani lagu dhisay qadiyad oo aysan bulshoweyHiiraan State wax qiimo ah ugu fadhiyin hadba inta markaasi hogaanka iyo talada heysa oo qof shaleyto soo mucaaradayey uu maanta madax ka noqon karo.
2- In dhawrkii sanoba maadaama ay siyaasada Soomaaliya qaribneyd uika badan 34 sano in marba kooxda leys leeyahay waqtigoodii ayaa la joogaa talada faraha looga qaadayey,iyagoo halkeedii ka sii wadayey,we;liba inta markaasi xilka heysa waa inta bulshada ugu magaca dheer,maxaa yeelay shacabka ayey waxaani ka tahay qadiyad,marba marka ka danbeysana waxuu maamulku gaarayey horuymaro kala duwan ilaa dhaliyaro badan oo calanka Hiiraan State kaliya iyo dharka lagu ee Hiiraan State maahan iney ku xarajkoodaan ee waxaa qaarkood u dheer in ay dhaqaalo xoogan ka sameeyeen 3dii sano ee danbeysay.
3-Arinta kale ee muhiimkaa ee waxkasta oo dunidan yaalo ka muhiimsan waa caruurta aywaalidiinta Hiiraan ku dhaleen qurbaha ee aan weligood dalka Soomaaliya iyo dhulka hodankaa ee qeyraadka badan ee Hiiraan State tagiay maant agaranaya waxa la yiraahdo Macawisley iyo Hiiraan waxa laga wado oo ah labo magac oo taariikhda galay oo ay adag tahay in bulshada Hiiraan maanta,berito ilaa mustaqbalka si sahlan looga qaato.
(Sawika Maanta),Sidaasi daraadeed dadaalada wax ku oolkaa ee bulshoweynta Hiiraan,weligood ka wadeen dal iyodibad iyosida uu dhulka Hiiraan iyo dalka guud ee Soomaaliya ugu weyn yahay awadood,waan bogaad ineynaa dhalinyarada raga iyo dumarka Hiiraan qeybahiooda kala duwan hadey noqon ;laheyd waxgaradka, dhaliyaradaqurbajoogta,siyaasiyiintii hore, kuwa maanta jooga iyo kuwa mustaqbalka imaan doona,waxaan leenahay bartaas ha laga haayo.
Waxaan si kal iyo laab leh u bogaadineynaa sida quruxda badan ee uu gudoomiyahii hore ee gobolka Hiiraan C/fatax Xasan Afrax oo ahaa ninkii ugu horeeyey ee Hiiraan State oo curdun ah xabad kala horyimid,hadane shacabka Hiiraan State markasta ay ku ixtiraami jireen inuu ugu yaraan dadka iyo degaanka u soo halgamay xiligii ugu adkeyd,waana ku bogaadineynaa go'aanka geesinimade leh ee uu bulshoweynta Hiiraan kula soo laabtay Well Done.
Hayeeshee, marka laga soo tago sida quruxda badan ee degan oo ay waxkasta ku socdaan,guul iyo gobanimo aan iskula sii nasano dhaantadan oo ka mid ah kuwii loo qaaday Hiiraan State oo ah mid aad u xiiso badan. war helaa ta;lo hela,soco wararkeena danbe.
War Deg deg ah- - Dalka Soomaaliya iyo Maanta iyo Doorashada Heerka madaxweyne ee Soomaaliya ee 2026-Maalintu waa Sabti,Bishu waa 10ka May,sanadka 2025-Hadii Adigoo Soomali ah, Soomaali ah kaliya kuuguma ekeyneyno ee weliba muwaadin Soomaaliyeed ah weli qoraalkaan meesha ugu sareysa ee newskeena ayuu kuu sii saarnaanayaa si fiican u aqriso uguna cecesho,muhiim maahan in adigoo og inuu dalkii aaday doorasho dadban waxii la soo maray oo dhana ay yahiin waxbo kama jiraan,Soomaalidana loo qabanayo shirweyne guud,aad ku mashquusho wax aan jirin,warar aad u xiiso badan ayaa inoo soo socda si degan qoraaladeena u aqriso.
Kedib fashilkii siyaasadeed ee dalka ka dhacay iyo fashilkii ku dhacay shirkii Mogdishu xili madaxweyne Xasan ka haray doorashada 2026, magaalada Mogdishuna ka socoto qorshe shaqsiyad badan la doonayo in lagu shirqoolo,Ugu danbeyn waxaa shacabka Soomaaliyeed
loo qabanayaa shirweyne Guud.Xisbigii Xasan Shiikh waa burburay waxaa ka haray oo kaliya Lafta Gareen oo Mogdishu lagu soo celiyo halkasne shirqool dil ah loogu diyaariyey,markan sidan wax idiinku soo qoreyno mahan in aanu kaliya la hadleyno shacabka Koofur Galbeed, iyaga waan ognahay subaxdii inta Tuuto loo gashto ayaa diyaradii oo gronka taagan saacado kedib Mogdishu laga soo muuqdaa,waxa aanu ka hadleyno,waa in m/weyne Xasan Shiikh ka haray doorashada madaxtinimada Soomaaliya.
Madaxweyne Xasan Soomalidii kale waa ka tashatay waxuuse geed dheer iyo geed gaaban u fuulay inuu saxada Siyaasada Soomaaliya iskala baxaan beelaha Digil iyo Mirifle, walow ay wax badan kuwooda aqliga u saaxiibkaa ka dheregsan yahiin in uu madaxweyne Xasan oo uu waqtigii ka dhacay shirkii uu Mogdishu waan ku qabanayaa yirina laga diiday meelkasta dhamaana saaxiibadiis ay isku xulufo ahaayeen si layaab leh u qiyaanay badan koodna ku soo bararugen inuu saxada siyasada ka baxay Xasan Shiikh hadane waxey u badan tahay
in ay doorashadii madaxtinimada Somaliya ka soo hormarto waqtigeeda, weliba Laftagareen waxa loo diyariyey shirqool waxana u qeyr roon halka ay hada wax marayan inuu magaladiisa Baydhabo ku sugnaado,imisa jeer ayuu had aka hor shir uga qeybgalay Mogdishu wlei ma aragteen inagoo magaciisa xitaa soo qaadeyna danti laga lahaa waa laga gaaray oo waxaa la soo gaarsiiyey shacabka Digil iyo Mirifle oo uu hogaaminayey ilaa u intuu run mooday siyaasaso been ahaa oo wajiyo badnaa ee uu adeegsan jiray madaxweynaha uu waqtiga ka sii dhamaanayo,ku darsoo madaxweyne Xasan maanta oo ay taariikhdu tahay 10ka Abriil sanadkuna yahay 2025 wuu ka laabtay doorashadii qof iyo cod waa ka laabtay midii dadbaneyd iney dhaceyso ayuu ku qasabanaaday,hadane intuu bulshada iyo inta talada kala dhaxeyso ee uu shaleyto beenta u sheegay ee ay ugu horeeyaan reer KG uma sheegayo maxaa yeelay weligiiga go'aanada muhiimkaa uma sheegeyn tan iyo makrii uu xiligoodii sharciga ahaa ka dilay ee uu ogaaday waxkasta oo ay la galaan oo heshiis ah ineysan dalka Soomaaliya gudaheeda ka soconeyn,laakinse dalalka caalamka qaarkood inta siyaasad looga dhigo waxoogaa dhaqaalo ah sidaas uga heli jiray.
Midna ogaada hadii aduunyadan run leysku sheegayo miyaa shacabka aduunka oo ka kooban amaba ku dhaw 8 Billion ay dhaqaalahiisa maamuli lahayeen kaliya 25%?.Hayeeshee, Inaga markasta xaalada Soomaaliya,mida geeska Afrika amaba tan caalamka waxaan kaliya shacabka uga soo qaadanaa inta xaqiiqada u dhaw.
Sidaasi daraadeed Madaxweynahii la doortay bishii May 15,sanadkii 2022 aadna adigoo Soomaali ah u garan ogtahay Xasan Shiikh Maxamud waa ka haray doorashada Soomaaliya ee soo socota qodobkaas meel ku qoro adigoo Soomaali ah si aad markii xiligeeda la gaaro xasuus kuugu noqoto jiritaanka arinkaan.dalkuna waxu aaday doorasho dadban.
War hada na soo gaarayna waxuu sheegayaa weliba u xaqiijineynaa shacabweynaha Jubaland waxkasta oo lala damacsanaa fashilmeen,weliba gobolka Gedo oo si gaar ah kii loo dhisi waayey Buuntadii Baardheere waxkasta oo lala damacsana iyagana waa fashilmeen hayeeshee, nuxurka dhan waa in Xasan Shiikh ka haray doorashada Soomaliya ee 2026 oona fashilmay siyasiyan sidasina uga haray dorashada soo soco,waxii hada ka danbeya shaqadiisa waa uun fowdo siyaasadeed,laakisne doorashadii Soomaliya ee madaxtinimada waa ka soo hormareysaa waqtigeeda ooSoomaali shirweyne aya loo qabanay.war helaa talo hela,la soco wararkeena danbe.
Fiiro gaar ah- Waxaa laga yaabaa in aysan maqlin malaayin Soomali ah amaba wadamada qaarkood inuu Xasan Shiikh ka baxay siyaasada Soomaaliya oo kaliya maqleen inuu dhisayo xisbi.horta Xisbiga aad maqashaan ma jiraa qof u sharaxday Soomaaliweyn kuwooda aan la socon wasaqda hoose ee siyaasadeed ee ka jirta dalka Soomaaliya siiba fashilka siyasadeed ee ku dhacay madaxweyne Xasan kuna qasbay inuu ka haro doorashada soo socota?,yaase marka laga reebo shaqsiyadkii la sooshaqeeyey mudo ka badan 10 sano oo uu qiyaanay isagu maxuu doonayaa inuu kursiga uu ku fadhiyo mar haduu baneynayo yuu u doonayey ka hor intii uusan imaan fashilka siyaasaded ee dhacay?.
1-Marka xisbiga lagu dhawaqo intii la doonayeyna laga qaato sawiro waxaa jira nin ay qaraabo hoose yahiin oo isaga ugu magacaawneyn wax xil ah oo ay Soomaliweyn ogtahay laakinse wakiil uga ah mid ka mid ah dalalka caalamka,waxuuna doonayey markii lagu dawaaqo ururka una maareyo siduu doonayey inuu bisha 6aad ee Juun bartamaheeda isla sanadkan maadaama u dalku aadayo doorasho ka hor inuu ninkaas shirka lagu waday inuuka dhaco Hotel uu leeyahay iyo dhaliyaro tiktokers ah oo dlaka dibadiisa laga keenay inuu iskugu yeero golaha xisbiga kedibna booskiisa ku wareejiyo ninkaas ay qaraabada yahiin Xamse, Odowaay, Siyaasiyiinta Digil iyo Mirifle dhamaantood lama yaabeyno oo waa daacad iyagu waxaanse shacabka u bidhaamineynaa nuruxka dhan iyo fashilka ku dhacay mdaxweyne Xasan xajmigiisa inta uu gaarsiisan yahay.
Yacni inaga ma idiin la hadleyno adingoo Soomaali ah sidii dhalinyarada derbijiifka ah ee iyagoo nolol ka wanaagsan midaas ay ku jiraan dalkooda ku heli karay in ay noloshaas ku noolaadaan,siyaasada iyo fashilka m/weyne Xasane waa midaas oo kale,waxanse ognahay inuu ka haray dorashada soo socota,waa macquul inuu suit intuu soo xirto is yiraahdo weli qabiil ahaan isku muuji,waxanse idiin xaqiijineynaa iney siyasada Somaliya uga dhamaatay, laakinse dhalinyaro badan oo mustaqbalka dalkooda ka leh rajo ay ugu sii jiraan siyaasada Soomaaliya amaba ugu biiraan wuu galaafan doonaa intey u modaan waxa u hada sheegayo iney run yahiin.intaas adigoo Soomaali ah oo u dhashay dalkan mudada 34 sano ah ku soo jiray mushkiilada ma fahantay mise ma fahmin?.
Waan idiinku celineynaa dalkaas 2026 waxuu yeelanayaa hogamiye amaba madaxweyne cusub,waxiise qaab shaqsi ah loogu kala qadanayo dhaqaalo kooban oo ay dadka qarkood is leeyahin odaygii Xasan ahaa siyaasada waa uga dhamaatee is raaci waa meesheeda,isaguse waxa ka go'an inuu galafto rag iyo dumar badan oo ugu yaran xitaa haduu ifka dhaafin waayo wxuu doonayaa inuu sumcada uga ciyaaro.
Taas ka soo tag,maxey Xasan Shiikh uga duwan yahiin Soomaalida kale Digil iyo Mirifle oo uu ugu mintitayaa ma isweydiisay?.maxey waxa uu isagu leeyahay waan dhisanayaa ee haley hoos joogo iyo xisbiga uu u diyaarinayo nin ay qaraabo yahin iyagu u dhisan karin oo aysan gooyni ugu istaagi karin,mar hadey Soomaali yahin?. anagaa kuu sheegeyna waa weligiin ayaa leydiin talin jiray ee anaga na hoos jooga,waa macquul in ay daacad yahiin siyaasiyiinta degaankaas ka soo jeeda,waxaanse idiin xaqiijineynaa si weliba yaab leh ayey siyaasada Xasan Shiikh ugu qasaari doonaan,ku darsoo qaarkood shirqool ayaa loo diyaariyey.
Waxaase waxaasi oo dhan ka muhiimsan in Xasan Shiikh marki uu ogaaday inuu ka harayo doorashada soo socota ayna ku adkaan doonto in lala qaado nin ay qaraabo yahiin oo uu hada ka qarinayo saaxiibadiisa uu qiyaanayo ,hadane aad ayuu uga naxay sida ay Soomaali abdankeed xili hore uga tashadeen siyaasadiisa.war helaa talo hela,ku tixnow bogaan muw aadinka Soomaaliyeedow in aad ku tixnaato dantaada, mida dalkaada iyo tan deegaankaada ayaa ku jirtee.
Maanta iyo caasimadii amaba xaruntii Hiiraan State magaaladii caanka aheyd ee ku tiilay gobolki taariikhda iyo facaweyn lahaa ee Baladwey ayey inoog ashidan tahay- Maalintu waa jimco,bishu waa 9ka Maaajo,sanadku waa 2025-
Waxaam marka hore bogaadinyana shacabweynaha Hiiraan State oo iyagoo aan Somaliweyn iska xumeynin, siyaasiyiintoodana iska xumeynin tan iyo 201o ilaa manta marxaladahii kala
duwanaa ee uu dalku soo maray iyo hadba dhagartii loo maleegay sidii ugu habooneyd uga soo gudbay in maanta oo uu dlaku aadya doorahso dadban u tashanayaan degaankooda.
Waxaa kale oo aan bogaadineynaa dulqaadka , Soomaalinimada,dadnimada iyo weliba jecelka ay dalkeena u qaban awadood in ay wax badan oo ay ku adkeyd iney xweeriyaan Soomaali badan soo xeeriyaan guul iyo gobanimo shacabweynaha Soomaaliyeed,gaar ahan kuwa Hiiraan State ragii iyo dumarkii u soo jalgamay dhismahii Hiiraan State sanadkii 2010 iyo maanta iyo hadba qeybahii kala duwanaa ee bulshada ee malinba maamulkaan soo gaarsiiyey meelo kal duwan ugu danbeyna manta marayo in dal iyo dibad calanka Stateka ka babanayo meelkasta oo ay ku nool yahiin jaaliyada Hiiraan State. War helaa talo hela.la soco wararkeena danbe ee taxanaha inoo ahaa.
Dalka Soomaaliya iyo Maanta iyo Doorashada Heerka madaxweyne ee Soomaaliya ee 2026-Maalintu waa Jimco,Bishu waa 9ka May,sanadka 2025- War Weyn oo weliba aad u weyn iyo maanta oo Jimco ah,sida aanu qoralkii midkaan ka horeyey waxogaa ugu dulmarnay shacab
weynaha Somaaliyeed amaba hadaanu si kale u dhigno muwaadiniinta Soomaaliyeed in loo diyaar garoobayo doorashii madaxweynaha Soomaaliya ayna dhaceyso weliba uu ka haray madaxweynaha laabda mar la doortay ee Soomaaliya oo hadaan u sharaxno waxyaabahii soo dedejiyey inuu doorashadaas ka haro ay yabayaan.
Sido kale waxaa sida aan shacabka dalkena uga balan qaadnay in aanu bal horta u sharaxno ereyo markii la qorayo kaliya ka kooban dhawr xaraf marka la sharaxayona qiimo weyn ugu fadhiya hadba bulshada markaasi ku nool dal sida Somaliya oo kale ah oo ku so jiray colaado in ka badan 34 sano kaasi marka afka qalad lagu soo gabiyo loo yaqano amaba lagu yirahdo
"Equilitation Wealth" oo aanu weli arag dalkaan maalinkasta ay is dhaxyaacayaan boqolaalka mediya ee hadane aysan jirin cid u sharaxda shacabka.
Dabcan in aanu qormadan idinka lumino madaxweyne ka haray doorashada soo socota oo shacabka caadigaa noqonayo ee Xasan Shiikh Maxamud iyo in aan sidoo kale waqti idiinka lumino sidii uu u qayaanay muwaadiniintii Somaliyeed ee iskugu jiray rag iyo dumar ee mudo ka badan 10 sano oo uu ku jiray siyasada kala soo shaqeyey wax badan waxaa ku soo xigtay inuu ku dhax watay olole siyaasadeed oo uu si hoose ugu waday nin ay ilmo adeer hoose yahiin,halka intii siyasad ahaan ku fikirka aheyd ee muwadinta Somaliyeed aheyd uu u jilayey ruwaayad ah waxaan dhiseynaa xisbi la yirahdo xisbiga hantiwadaga Kacaanka Somaliyed
iyo dhanka kale xayeysiinta ganacsi uu ka sameystay qalalaasahii dalka ka dhacay mudadii uu joogay,sidaasi daraadeed adigoo Soomaali ah oo uu dalkaadii aaday doorasho m/weyne waxaan kaliya kaala hadleynaa waxa adiga ku anfacaya oo ah inuu dalkaadu yeelan doono madaxweyne cusub lana mahadin doono m/weynaha haatan uu waqtiga ka sii dhacayona uu ka haray doorashada soo socota,weliba waxkasta oo lagu heli karay mudo kordhin dalkana lagu gelin rabay qalalaso waa fashilmen dhamaantood,kusii darsoo xisbigii la doonayey in la dhisona waa fashilmay kaliya maahane waxaa la fashilmay kii horey uu madaxweynaha uga tirsanaa ee UPD waana mida kentay in si aan caadi aheyn loga hoobtay,baxay amaba hadaan si kale u dhigno looga kala cararay.
Intaas kaliya kala qabso wararkeena oo marba marka ka danbeeya aad u xiiso leh.War Helaa talo hela,la soco wararkeena danbe iyo doorashada dad ban ee madaxtinimada Soomaaliya oo soo deg degtay kedib markii ay waxkasta oo mudo kordhin lagu doonayey ay daaqada ka baxeen,waxaanse bogaadineynaa shacab badan oo Soomaaliyeed oo ugu danbeyn dantooda gartay,sidaasaa leydiinka rabaa ruwaayad kasta oo Soomaaliweyn loo soo jilayey waa soo dhamaatay waxkastana hada runtii ayey iskugu soo biyo shubten,Xasan Shiikh oo dorashadii ka haray,Somaliweyn oo uu midkasta degankiisa u tashaday,dalkii oo yelanaya 2026 m/weyne cusub oo Somaaliyeed oo la mahadin doono,intaas adigoo Soomaali ah qows danbeedka ku heyso oo yeysan ku dhaafin wararkeena danbe.
World Leaders Arrive For Moscow's Victory Day Parade ...Madaxda caalamka iyo caasimada Wadanka Ruushka ee Moscow oo ay socoto dabaaldeg ay ciidamada qalabka sidee dalkaas ku marayan halkaas iyo madax fara badan oo ka qeybgashay.(Click Here -Halkan Taabo)
Somalia Presidential Elections in 2026-Doorashada Madaxweynaha ee dadban 2026,
waa Khamiis ay soo geleyso Jimco,bishu waa May 9,sanadku waa 2025-Walee waxbaa ka dhacay sida ay malaayiin Somali ah inooga barteen xiliyadan oo kale markii uu dalku aadayo doorasho dadban in aanu saacad kasta kaliya wararka faraha badan ee shacabkena lagu marin habaabiyo bedelkii waxaan uga soo qabanaa kaliya inta hadba waxa markaasi socda ka run ah.
Qoraalkaan midkii ka horeyey maadaama aanu qormo kasta midii ka horesyay ku halqabsano ,waxaa ku jiray in uusan madaxweyne Xasan doorashada soo socota qeyb ka aheyn,shirarkii socday oo dhana marka laga reebo waxa dadka Somaliyed oo soo dhibanaa mudo ka badan 34 sano oo intaanba ku soo gaaray dadnimadooda loo sheego amaba loo soo marsiinayey mediya gaar ah oo lala sii heshiiyey si loo marin hababiyo waxas oo dhana ay socon waayen, hadane waxne waa wax shaqsi amaba koox sidey jecleyd markasta u dhigato, waxne waa mustaqbal umaded,waxa aan idiin kala hadleyno waa inuu dalkii aaday doorasho dadban
marka meel leyska dhigo huuhaada iyo kuturi kuteenka.
Sidaasi daraadeed inagoo isku dhax wadeyna warakeena doorashada madaxweynaha iyo halka uu dlakii aaday iyo dhanka kalena shacabka dalkeena xogo badan ka siineyna arimo badan inago dhinacyo badan wax ka tusineyna una qexeyna waxa afka qalad lagu yirahdo
"Equilitation Wealth" maadaama shacabka dalkeena mudo 34 sano ku soo jireen colaado badankood ahaa waxa afka qalaad lagu yiraahdo (Man-made disasters) oo ah xaalad ay abuureen shaqsiyaad.
Madaxweyne Xasan sidaan qormadeenii midaan ka horeysay idiinu sheegnay hadaad tahiin muwaadiniin Soomaaliyeed Mogdishu waxii uu tabcaday intii uu ku jiray siyaasada oo uu ugu danbeeyey Hotelka hada xayeysiintiisa socotay maalmahii tagay,hadii laga hadlayo siyasada Soomaaliya oo uu ka harayo 2026na waxuu arimo badan u sameynayey nin ina adeerkiis ah oo aan loo sheegin inta maanta daba ordeysa,mediyaha Soomaalida welib adhalinyaro badan oo qurbaha laga keenay oo loogu sheekeyey xisbiga Hantiwadaaga Kacaanka Soomaaliyeed ayaa la dhisayaa,waxaas waxey qeyb ka aheyd marin habaabin bulsho iyo waqtiga is guraya oo la doonayey in shacabka dalkena laga lumiyo oo cidkasta waa ogtahay 2030 ayaa xisbiyo iney ka hada qaadaan dalkeena ugu soo horeysa.
Midna ogaada si uu qofkasta oo Soomaali ah u xaqiiqsado wxa aanu sheegeyno hadii la doonayey in dalka laga hirgeliyo sanadkii 2023 madaxweyne Xasan yaa xasuusta 200 oo diyaaradood ayuu caalamka isku bed bedelayey ilaa marka laga reebo shirarka looga hadlo arimaha umulisada intii kale oo dhan aysan jirin mid dhaafay,ma been ayaan isku shegeynaa inagoo Soomaali ah ileen dadkii dalkaan lahaa baanu nahaye?.
Sidaasi daraadeed, hadii adigoo Soomaali ah uu shaki kaaka jiro inuu dalkii aaday doorasho dadban oo aad isku mashquliso wax aan jirin waxad ka ma mid tahay muwaadinta Somaliyed ee aan xog ogaalka aheyn ee u baahan in la update gareeyo waxan lenahay ku tixnow bogaan iskuna diyaari doorashada madaxtinimada Soomaaliya hadii aad tahay muwaadin Somaliyed oo rag iyo dumarba kuna bishareyso niyadana geli dalku 2026 waxuu yelan donaa hogamaye amaba madaxweyne ay Soomaaliweyn mahadiyan isna sii bar in aad kalsonidaas inaga naga muuqata oo kale la imaato.War helaa talo hela.la soco wararkena danbe.
Latest News in African East Africa and Around the Global,On Thrusday,May 8,2025-Wararkii ugu danbeeyey ee Qaarada Afrika, Bariga Afrika iyo caalamka,waa Khamiis,bisha Abriilwaa 8 sanadkuna waa 2025-.
Waxan mar kale isla aadeynaa dalka Soomaaliya iyo fashilka siyasaded ee ka taagan. hadaba qormadaan qeybtii ka horeysay waxey inoo joogtay in dalka Somaliya aaday dorasho dadban, waxkasta oo mudo kordhin lagu heli karayna oo leysku dayeyna ay fashilmeen,weliba ku darsoo waxaan Muwadiniinta Somaliyeed u raacinay kaliya in ay dulfadhiyaan shashadaha Soomaalida ee leyska arko yacni dadka qaarkood amaba shaqsiyaadne waxaa laga cunoo hayaa waqti oo Soomaaliweyn in shirweyne loo qaban doono ineysan ogeyn oo kale ayaa loola dhaqmayaa,kuwane xisbi madaxweyne Xasan oo doorashad aka haray uu diyaarsanayo nin ay ilmoadeer hoose yahiin ayaaba la doonayaa in lahgu masawirto inta sidii xoolahii meel leyskugu keeno..lol.
Kaliya adigoo Soomaali ah waxaad xisaabisaan waqti aan fogeyn oo aad u dhaw imisa qof oo aad maanta u taqanaan siyaasiyiin ayaa shacabka caadigaa ka mid noqon doono oo uu madaxweyne Xasan oo doorashada Somaliya ee 2026ka haray galaafan doonaa,waxa kale oo dhan halka ay iskugu biyo shuban doonaan waan ognahay meel iska dhiga.
Mise si kale wax uma fah meysaane waxaad isku qaldeysan m/weyne Xasan oo Hotel uu Mogdishu ka dhistay dhaqaalahii shacabka Somaliyeed wax loogu qaban lahaa ku dhistay oo xayeysiin u sameysanayo in aad siyasad idiinka dhigno, mise qaarkiin maba garanayan waxa afka qalaad lagu yirahdo "Equilitation Wealth" kalmadas waxan ula jeedno maalin dhan ayaa shacabka Somaliyeed u sharaxi doonaa,ileen waa bulsho dhiban oo mudo 34 sano ka badan ku soo jiray mushkilad badankoodna waayeen wax u bidhaamiya wax badan oo ka qarsoon, walow ay shacabka Soomaaliyeed nasiib badan yahiin oo ay 2026 waxii ka danbeeya helayan madaxweyne cusub weliba afkeena wanaaga ayaa ku badan waxaan shacabka u raacinaa madaxweyne la mahadin doono.
Midna ogaada reerkasta oo Soomaali ah mid gurigiisa argagixiso ku heysta iyo mid aan ku heysanba sow reerkasta degaankii lagu yaqiinay ma joogo oo ma degena weli ma aragteen Soomaali badan oo waxa Mogdishu ka socda xitaa waqti ku luminaya ka hadalkeeda,marka laga reebo mediya waxkasta veiws ka raadiya?.
War dalkaan doorasho ayuu aaday weliba doorasho dadban,hadaad shaqsi ka hadalkiisa ku mashuuli laheyd iyo hadaad qabiil Soomaaliyeed ku mashquuli laheyd ka hadalkooda adigey kuu talaa Soomaaliyoow soo aqriso qoraaladii midkaan ka horeeyey oo kuu soo koobaya xaqiiqada waxa socda oo dhan,waxaase adiga ka muwadin ahaan kugu waajib ah in aadan ku dhax milmin waxa hada socda inta hada sawirada wada galayo iyo in kale oo abdan oo been loo sheegay waxa ku jiraan kuwo badan oo siyaasada hada socotana loogu talo galay in lagu fashiliyo mida soo socotana ku dhax lumidoona,intaas adigoo Somali ah ma fahantay?.
Midna ogaada markasta oo uu dalku galayo isbedel siyaasadeed waxaa jiraan siyaasado iskumid ha oo la adeegsan jiray si bulshada iyo dalka wax badan looga ciyaaro,2026 iyo waxii ka danbeeyase waa ka duwan tahay oo arinku sidii hore maahan.War helaa talo hela.la soco wararkeena danbe.
Fiiro gaar ah -Sawirkaas Villada ee aanu soo qaadanay shaley iyo maanta yaa xasuusto xiliga kaliya ee aanu soo qaadano waa markaan xaqiiqsano inuu isbedel dhanka hogaankaa ka dhici doono dalka Soomaaliya.......
Latest News in African East Africa and Around the Global,On Wednesday,May 7,2025-Wararkii ugu danbeeyey ee Qaarada Afrika, Bariga Afrika iyo caalamka.
Waxaan marka hore intaanan gudagelin fashilka siyaasadeed ee dalka Soomaaliya gaar ahaan Mogdishu ka jira gudagelin waxaan mar kale bogaadineynaa guulaha siyaasadeed iyo midka bulsho ee ay gaareen dowlada iyo shacabka Sudan iyo sida ay dhinackasta siyaasad ahaan dalalkii dalkaas weerarka qaawan kuqaaday ugu jabeen dhamaan isku daygoodii,
dabcan Sudan intii aan aqoon waa wadan ay ku noolyahiin shacab wanaagsan,waa wadan xadarad leh,waa wadan durbaba markii ay dhinackasta kaka adkaadeen kooxdii calooshood u shaqeystayasha ahaa iyo dalalkii gadaal ka joogay siweyn looga dareemayo isbedel mugisa iyo miisaankiisa wata,waxaan leenahay guul iyo gobanimo madaxweyne Alburhani, xukumada Sudan iyo shacabka qiimaha badan ee dalkaas,waana mida keenaty in aanu maalinkasta heesaha iyo farxada quruxda badan,xadaarada iyo tariikhda facaweyn ee dalkaas aanu marba qeyb ka soo qaadano.
Aanse u soo laabano fashilka siyaasadeed ee dalka Soomaaliya oo xaqiiqadii waxa ka socda aan lagu tilmaami karin siyaasad ee ay yahiin ganacsi siyasaded iyo ganacsi dagaal loogu magac daray argagixisohadaan midkasta bulshada Soomaaliyeed u qodobeynana ay yaabayaan maahane ay afka gacanta saarayaan,hadii aad qoraalkeenii midkaan ka horeeyey soo aqrisay uma baahnid in aan kuugu clein mar kale Soomaaliya waa wadan aaday doorasho dadban,cidii laga hoos bixiyey
siyaasadeed ee maanta yaalo Mogdishu iyo cidii nafteeda beenta u sheeegtay iyo cidii kale iyadey jirtaa,waxaanse idiin hubnaa in Soomaalida loo qaban doono shirweyne,2026na dalku yeelan doono madaxweyne cusub oo la mahadin doono bal kalmadaas adigoo muwaadin Somaaliyeed ah halkii aan jeceshahay in aad ku qoroto si ay xasuus kuugu
noqoto ku qoro,2026 madxweynaha jooga iyo inta daba ordeysa waa ku deeyeen iska daay in ay ku deeyene xitaa qofkii ay u ololeeyaan kaliya oo lagu tuhmo fashilka ka raaci doono siyasada Soomaaliya mel ku sii qoro.
Waan ognahay markaan oo kale Soomaalida kuwooda daciifkaa ee aan war iyo wacaal u heyn halka uu dalkooda aaday 2026 waxey naga doonayaan in aanu waqti uga lumino reer hebel waa sidaas iyo hebel waa sidaas,waxaas muhiim inooma ahan waxaanse idiin hubnaa inuu dalkii doorasho dadban aaday reer kasta oo Soomaali ahne degaankooda isku soo doranayaan,dalka Soomaaliyana uu aaday doorahso dad ban inta ka horeysana ay mid mid kuwa hada Mogdishu isla jooga isku cuni doonaan,ileen waxa dhan oo ay ku wada joogeen ayaa been siyaasadeed ahaa waana isa soo xir xirtay,maxaa yeelay muhimada dhanba waxey aheyd in shacabka Soomaaliyeed oo soo dhiibanaa mudo 34 sano ah in si loo helo mudo kordhin maalinba loo jilo ruwaayad hor leh, anagaa ku leh adigoo Soomaali ah,muwaadin Soomaaliyeed ah midkii dalkaas lahaa eh ku seexo kuna soo toos waxaas oo dhan waxey ahaayeen film bilaa kolor ah waa isa soo xir xireen.
Hadii been siyaasadeed wax tareyso sow ma arkina waxa ku dhacay wadanka deriskeen ah ee Etoobiya waxey u burbureeen siyaasad ahaan dhaqaalo ahaan iyo bulsho ahaan mana ka soo kabsanayaan, maxaa sidaa u galay?. intey dhageysteen siyaasada wadan yar oo carab ah oo loo soo diray burburinta dalalka Islaamka iyo kuwa qaarada Afrika hadey deris la yahiin hadey ka fog yahiinba ayye ku daba lumeen,maxaase dalkii yaraa ee carabta ahaa ku dhacay halkeysa maanta siyaasadooda joogtaa heer waxey marayaan dumarkooda markii ay doonayaan iney u safraan dalalka Islaamka isweydiiyaan wadan kaas ma u safri karno oo dowladeena ayaa dhibaato u geysatay shacabkeeda,bal ka waran dhibaatada ay shacabkooda u geysteen dalkaas yar ee Carbeed oo Soomaaliduna wada garanyaan xitaa uma qal maan in aanu mediyaheena ku soo qorno magacooda maxaa yeelay waxaan ognahay dhibatada soo gaartay shacabkooda oo aan waxbo galabsan laakinse lagu maamulay siyaasado qariban oo weliba socon doono waqti gaaban laakisne ku reebi doono cawaaqib aan l amahadi n doonin mudo aad u fog iyo halka ay ku danbeyn doonaan,marka wax badan oo maanta ka dhacayo gudaha dalka Somaliya, qaarada Afrika iyo caalamka muhiim maahan in waqti looga lumiyo shacabka dalkeena, kuwa geeska Afrika iyo guud ahaan kuwa qaarada Afrika.
Tusaaleyar oo kooban ayaan siineynaa Soomaalida maanta nool mid waalan iyo mid aan waalneynba.
Imisa jeer ayaad aragtay qof Soomaali ah oo mediya ku jira oo shacabka dalkiisa maalinkasta si uu u helo dhaqaalo yar oo kooban hadane ugu danbeyn noqda midka ugu bahdilka badanbulshada mar la xiro, mar uu dalka ka cararo iyo mar uu waxaan jirin bulshada ku madadaaliyo inuu warar been ah oo ana jirin oo xaeyyesiin ah u sameeyo siyaasi fashilmay oo aan hal maalin iska daay dal dhane aan lagu aamineyn qoys Soomaali ah?.
Imisaad si bulshada loo marin hababaiyo iyagoo soo gudbinayo warar loo soo dhiibay oo kaliya loogu talo galay iney suuqa ku siidaayaan iyagoo leh hebelaa xilka laga qaadayaa hebel waa sidaan iyo hebel, hebel hebel oo aan aqli kale oo intaas dhaafsiisan heynin?.
Imisaad aragteen iyadoo aysan dalka ka jirin wax siyaasad ah waxkastana laga dhigtay ganacsi hadey tahay siyaasadii dalka lagu maamuli lahaa iyo hadey tahay dagaalkii argagixisada oo hadane shacabkii lagu marin hababinayo wax aan jirin?.
Imisa jeer ayaad aragteen dhalinyaro aroorta hore inta lagu soo daayo suuqa oo loo soo dhiibay warar aan jirin ugu danbeyna aad maqashaan iyagoo inta uusan gabalka dhicin soo tabinaya war ka duwan midkii ay aroortii i sheegeen bulshada,
Waxaasi oo dhan hada waa leyskala yimid,hada dalkii waxuu aaday dorasho dadban inta hada Mogdishu beenta iskugu sheegatana oouu ugu horeeyo madaxweynaha uu hada waqtigii ka dhacay anagaa idiin leh,hadey dalka intey ka degaan argagixiso u gacan gelin lahaayeen iyo hadey ganacsiga siyaasadeed ku sii jiri lahaayeenba anagaa og ereygaan kuma farxayaan siyaasada Soomaaliya waa uga dhamatay,war Somaliyey anagaa og siyaasada Somaliya waa uga dhamatay weliba intaan dorashada la gaarin inta hada maalinkasta bulshada beenta la soo hor istagta ee Mogdishu joogta ee looguyeero siyaasi imisaa shacabka cadigaa noqoneysa oo aan ka hari doonin m/weynaha ay u hartay bilaha kooban ee Xasan Shiikh Maxamud?.
Si uusan qoraalku inoola dheeraan waxaan leenahay muwadinka Somaliyeedow isku diyaari doorashada dadban ee dalka ka dhaceysa isla iloow waxaan hada socda ee loogu talo galay waqti lumiska oo la mid ah 20 kii sano ee ina dhaaftay ciidamada Afrikanka ah ee dalka Soomaaliya la yiri waxey u yimaadeen nabad ilaalin ee hadane wax ay dalka iyo dadka Soomaaliyeed ku soo kordhiyeen oo ana ka aheyn in loo keensaday dano gaar ah howlgalkoodiina ku soo dhamaaday fashil,kuan darsoo dalalka ay ciidamada ka joogaan Soomaaliya waa kuwo loo keenay iney la shaqeeyaan argagixisada, halka ay 10 kii sano ee ugu danbeysay ka soo bixin xerooyinka ay ku jiraan halka mar ee ay ka soo baxaane waa mar ay doonayan iney geber Soomaaliyeed oo ay uga faa'ideysnayaan daruufah aku gedaamay iyadoo leh dalkaas quruxda badan si toos ah iyo si dadbanba meelah ay ku sugan yahiin ugu fara xumeeyaan si ay dadka Somaliyed ugu sameeyaan dhaqan dooris.
Intaas adigoo Soomaali ah hadaadan waalneyn ma tahay mid kuugu filan fahan guud hadey tahay mid siyaasadeed oo aanu ka soo sheeganay ganacsi siyaasadeed,hadey tahay mid ciidamo ajnabi ah iyo wax ay yahiin iyo waxa ay u jogan dalkena iyo hadey yahiin dagalka argagixisada oo ah dagal lagaganacsado, sidaasi oo ay tahay dalkaan aanu ka soo hadalnay ee Soomaaliya waxuu yeelan doonaa 2026 oo aanu weliba si aan leex leexad laheyn shacabka ugu sii sheegeynaa madaxweyne la mahadin doono oo aan dalkaan iyo dadkaan jiritaankooda looga cabsan doonin,taas ku seexda kuna soo toosa,wax badan oo hada socda iyo kuwo badan oo jidka ku soo jira anagaa idiin leh yaan wax weyn laga soo qaadin,nagu kalsoonaada marnaba dheg jalaq h asiinina mediyaha iyo kuwa siyaasiyiinta isku sheegayo ee dalkiina iyo dadkiina iyagoo isku jiibinaya doonahyo iney idiinka reebaan qeyrkiin amaba bulshoweynat qaarada Afrika amaba kuwa caalamka taas mar hore ayaa leysku dayey waana socon weysay waxaa markast abaxayo waa shaqsiyaad iyo kooxo kooban dalka iyo dadka markasta weligood waa jireen,waa jiraan waana jiri doonaan.midna ogaada 90% newska leydiin soo daayo waa kuwo la abuuray oo kaliya leydiinku talo galay in leydiinka weeciyo hadafka guud oo ah inuu dalkii aaday doorasho dadban adigoo muwaadin Soomaaliyeed ah waxaan kale oo dhan ee hada socda ka soo qaada wax aan jirin oo kale kana soco.War helaa talo hela la soco wararkeena danbe.
War Deg Deg ah,Talaado, Bisha May 6,sanadka 2025- Kedib fashil siyaasadeed aan noociisa horey loo arag oo ka dhacay dalka Somaliya mudo 34 sano kedib dalka Somaliyana aaday doorasho dadban dhamaana shirarkii hore oo dhan ee Mogdishu lagu qabtay ay fashil ku dhamaadeen.Waxaa Somaliweyn loo qabayaa shirweyne Qaran. By By M/weyne Xasan iyo xulufadii ay siyaasada Somaliya isla soo dhoodhaabayeen in ka badan 10 sano. 24 kama soo wareegin markii aanu qoralkaan midka ka hooseeya halkaan Soomaalida ugu sheegnay inuu dalkii aaday doorasho dadban dalka Somaliyana yelan doono hogaamiye amaba m/weyne cusub 2026 oo ay ka harsan tahay bilo kooban dalkiina uu aday doorasho.Dhanka kale waxaa gebi ahaanba fashil may waxkasta oo shacabka Soomaaliyeed waqtiga looga dili karay.
Hadii aad Tahay muwaadin Soomaaliyeed haku gadsoomin waxa ka socda Mogdishu.dalka Soomaaliya doorasho dad ban ayuu aaday waxaana Soomaaliweyn loo qabayaa shirweyne Qaran ma dhaheyno halkaas iyo deegaankaas ayuu ka dhacayaa waxaanse idiin hubnaa in Soomaali shir loo qaban doono dalkiina aday doorasho dadban.Weliba ku darsoo ahdalkaan maanta madaxweyne Xasan iyo inta ku hareereysan waa dhibayaa oo ma doonayaan in la maqlo hayeeshee isagu dorashada inagu soo aadan wuu ka harayaa,kursiga ugu sareeya dalkana xitaa waxaan halkaan shacab ka Soomaaliyeed u xaqijin karnaa inta uu dhaxyaalo ee
sanadka 2026 sida rasmigaa ugu tartsameysa iyo degaanada ay ka soo jeedaan mdikood halka uu ka imaan doono madax weynaha inagu soo aadan.sow ma maqli jirina hada ka sor Soomaalida oo markii ay wax sadaalinayaan dhihi jireen hebel hebelow lugooyey iyo heblayo heblayey lugooysay waa waxa maanta yaalo Mogdishu sifiican ayaa leyku lugoyey ugu dan beynse dalkii waxuu aaday doorasho dadban,yaan shirarka shaqsiyaadka iyo koxeysiga ku dhisan ee hada socda adigoo Soomaali ah weliba dalkaas quruxda badan ka leh rajo siyaasadeed,mid dowladnimo iyo mid amni laguugu indha sarcaadin waxa hada socda.
Hadii aad tahay muwaadin Soomaaliyeed na aamin isku diyaari dalkii doorasho dadban ayuu aaday,si aad noo aamintaan waxa aan halkaan idiinku soo qoreyno,ha deg degin kaliya sawir ka qaado waxan aanu shegeyno runtooda, ma idiin dhaheyno m/weynaha cusub ee Somaliya degaankas ayuu ka imanaayaa oo doorashada soo socota ayaa nuxurka ka lumayo waxanse idiin hubnaa madaxweyne Xasan iyo teamkooda maahan,inta kale adigoo Somaali ah intaad rog rogto xisaabta isku dhufasato bal qiyaas,inagu idiin lama hadleyno sidii caruur xaley dhashay oo kale,waxaan idiin la hadleynaa in aad tahiin dad Soomaaliyeed weliba ay cadadka ugu badan halkaan ka soo raadsadaan wararka xaqiiqada ah, wleiba halkaan ugu soo qorno wax aysan ku dhiran karin mediyaha faraha badan ee Soomaalida .
Mudo hada laga joogo sanad waxaan halkaan idiinku soo qornay in ay burbureen golayaashii sharci dejinta laakinse ay magac ahaan u dhisnaan doonaan waxii markaasi ka daneeyey yaa nagu beeneyn karo jiritaanka arinkaas maanta?.
Waxaan idiin dhahnay mudo hada laga joogo sanad iyo bar ka hor madaxweynaha Somaliiya oo markii labaad loo doortay siyaasada dalka Soomaaaliya uu ka hari dono doorashada 2026 laakinse uu sameyn doono waxkasta oo uu mudo kordhin ku heli karo miyaad ogtahiin halka mudo kordhintaas laga fashiliyey dalkana hada ku qasabtay inuu aado doorasho dadban.
Waxaan idiin dhahnay dagaalka argagixisada waa ganacsi ma jiraa cid inta maanta soo istaagto oo Soomaali ah oo nagu beeneyn karto,imisa jeer ayad aragteen iyado Mogdishu shirar lagu qabto la iclaamin jiray kedibna galabtii Maqaaxiyaha leyskaka caweeyo oo wleiba si aan gabasho laheyn looga soo baxay?.
Waxaan sedax sano ka hor hadii ay xasustaan dadka bogaan ku tixan halkaan ku soo qornay iaydo aysan xiligaas dad badan na aamineyn in 2026 dalka Somaliya hogaanka imaan doono la mahadin doono weliba xogtaas markii aan maqleynay Soomalaida maqli kartay aad ayey u yareyd,waxaana markasta oo loo sii dhawaado doorashada Soomaali badankeed halkaan ku laheyn dalku waxuu yeelan doonaa madaxweyne la mahadiyo intaas hadii aad adigoo Somali ah ku sii farxi weyso ama waad jirantahay amaba dalka uma dhalan,ku darsoo shacabka caadigaa ayey iska xaadirinayaan rag iyo dumar badan oo hada wajiyadiina ka soo horbaxa oo aad ugu yeertaan siyaasiyin oo Mugdishu dhax mushaaxa oo waxey la galbadeen saaxiibkood Mr Xasan Qoslaaye amaba hadaan hadalka qurxino madaxweynaha uu hada waqtigii ka dhacay,weliba Xasan Shiikh waa nin aad u aqli badan markii uu ogaaday halka uu kursigii siyaasada Soomaaliya aaday 2026 kulahaa waxaan dhisayaa Xisbiga Hantiwadaaga Kacaanka Soomaaliyeed waa wadan uu ogyhaya in aan nidaam xisbiyo leysku dooraneyn 2030 ka hor, sidoo kale waa wadan uu dhinacna leeyahay waxaa laga qabanaa doorasho dadban maalinti waa ereyada dhegaha shacabka Mogdoshu la geliyo, habeenkina waxaa lala kulmayaa odoyaaashii soo xulay baarlamankii 9aad,yaa lagu ciciyaarayaa isla teamkii ay horey wax iskula soo qas qaseen maahan dadka lala hadlayo Soomaaliweyn.intaas kala qabso siyaasada Soomaaliya muwaadinka Soomaaliyeedow.lana soco wararkeena danbe si joogto ah.
Africa,East Africa and Around the Global,On Tuesday, May 6,2025- Wararkeenii Qaarada Afrika,kuwa Bariga Afrika iyo caalamka Maalintu Waa talaado,Bishu waa 6da Maajo,sanadkuna waa 2025.
Waxaan isla aadeynaa mar kale wararkeenii bariga Afrika iyo mid ka mid ah dalalka ugu weyn qaarada Afrika waa Sudan oo aanu isbuucyadii ugu danbeeyey ilaa hada iskula soo raaxey saneynay heesaha dalkaas ayna halkeedii inooga sii soconayaan heesaha dalkaas, kedib isbedeladii waaweynaa ee siyaasadeed kedib markii siweyn looga guuleystay kooxdii dalkaas ka waday qalalaasaha kedibna wadamadii fowdadaas ku taageerayey ay kala jabeen qaarkoodna ay burbur qarka u saaran yahiin shacabka iyo dowlada Sudane ay siweyn uga guuleysteen dhamaan dhagarahii loo maleegay oo dhan.
Hada qaarada Afrika siba geeska Afrika waxaa ka socda mushkilado kala duwan oo ay xitaa Soomaaliya ka mid tahay maxaan wararka dalka Sudan kaliya xooga u saarnaa badanaa oo aanan kuwa Soomaalida muhiim inoogu aheyn hada?.Waa Jawaab fiican una baahan in loo sharaxo muwaadiinta Soomaaliyeed waxaane ugu soo koobeynaa qeybtaan ilaa sedax qodob sababta.
1- Horta dalka Soomaaliya hada ma yaalaan wax siyaasad ah dagaalka argagixisada waa ganacsi marka hore,ciidanka midowga Afrika ee dalka Soomaaliya jooga horey ayaan uga soo hadalnay oo ma jirto wadan caalamkaa oo bixinayo joogitaankoda Soomaaliya dhaqaalo oo mudo 20 sano ah oo ay dalkaas joogeen iney xaaladiisa uga daraan maahane waxbo kuma soo kordhiyaan waxeyna halkaas u joogaan danahooda shaqsigaa iyo midooda u gaarka ah ee uma joogaan dan wadan la yiraahdo Soomaaliya iyo shacabkiisa.
2- Dalka Soomaaliya horey ayaan Soomaalida ugu sheegnay markii la gaaro 2026 one way or the other inuu yeelan doono madaxweyne Somaliyed oo la mahadin doono waxa hada ka socda gudaha dalkaasne kaliya ay ku jahwareersan yahiin dadka aan garaneyn halka uu dalkaas siyaasadiisa aaday, wana waxa aysan wax weyn inoola aheyn waxa hada socda, dalkasina aaday dorasho dadban ,sidasina inta hada Mogdishu wada jogta benta siyasadeed iskula joogaan,sidaasi daraaded marnaba wadanka Sudan amaba dalalka kale ee geeska Afrika lama bar bar dhigi karo fashilka siyasadeed ee ka jira dalka Soomaaliya maanta.
3-Horta yaa ku shirayo Mogdishu ma shir Soomaaliyeed mise koox leh waxaanu dhisaneynaa xisbi shuuci ah inagoo weliba og waxa hada socda oo dhan in ay tahay ruwaayad siyasadeed, waxaanan dooneyn in aanu waqti kaka lumino shacabkeena sharafta leh ee Soomaaliyeed waxyaabaha qaarkood.
4- Waxaa jira qoraalo taxano inoo ah oo aanu ciwaan uga hdignay dalka Soomaaliya oo doorasho dadban aaday oo ay inoo mareysay warbixin ilaa sedax qodob ah oo aanu kaliya ka soo qaadaney hal qodob oo aanu usii kala qeybinay A.B iyo C.qeybteenii kalena ay inoo soo socoto inagoo aanan iska soo qorin midkastana ku soo aadina waqti munaasib ah oo aanu ugu talo galnay taasi oo inta aan xog ogalka u aheyn siyasada maanta taalo dalka Somaaliya iyo dalka inuu aaday doorasho dadban weliba aan 99.9% idiin hubnoin aan waxbo laga rag iyo dumar badan oo aad had amoodan iney ku jiraan siyaasada min madax weynaha uu hada ka sii dhacayo waqtiga ilaa kan ugu hooseeya dowlada haatan jirta.
5- Weli ma aragteen inagoo waqti ku lumineyna in aanu xitaa hal daqiiqo wararka Soomaalida ee 24 saac kasta shacabka lagu jahwareeriyo inagoo waxweyn ka soo qaadeyna bedelkiina aanu bulshada la aadno hadba halka ay ka jirto wararka ugu mhuuiman qaarada Afrika,bal adigoo Soomaali ah isweydii halka aanu ka keenay kalsoonida intaas la ek ee aysan wax weyn inoola aheyn waxa ka socda gudaha dalka Soomaaliya.sababtu waa in aan ognahay bilaaw iyo dhamaad in halkaas lagu hayo been lagu dilayo waqtiga oo gabaabsi ah ,ku darsoo shirarka badan ee ka dhacay Mogdishu ma dhaafsiisna sawirka leyska qaadayo oo kaliya taas ku seexda kuna soo toosa hadaad tahay muwaadin Soomaali ah amaba ku nool geeska Afrika, guud ahaan qaarada Afrika iyo caalamka.
Waan idiinku celineynaa dalka Soomaaliya waxaa ka dhacayo isbedel weyn waxuuna yeelan doona madaxweyne la mahdin doono arinkaan si fiicna ha u sii rog rogaano Soomaaliweyn, dadka qaarkiina wax badan oo hada socda hadey mustaqbalka ka leeyahiin siyaasada dal kooda waxaan talo ku siineynaa iney ka fogadaan wax badan oo hada looga dhigyo siyaasad aysan aheyd siyaasad iyo wax u dhaw.
Sidaasi daraadeed waxaa muhiim ah geeska Afrika hada wadanka ay xaaladiisa sida weyn u qasan tahay siyasad ahaan iyo dhaqaalo ahaanba waa dalka Etoobiya xaaldiisa aad ayey u qasan tahay.dhanka kalena dalka sida weyn uga soo kabanayo coladahiina waa wadanka Sudan oo ah wadan dhaca Bada Cas kuna yaala goob muhiim u ah geeska Afrika,waxaan ais racay shacabkii iyo dowlada kooxdii RSF iyada iska daaye wadamdii tageerayey qaarkood ayaa burbur ku dhaw halka kuwona ay ceeb siyasadeed faraha kula jiraan,waxaanse hubnaa in meelaha isbedelka dhank ahogaank aah uu ka dhici dono ay safka hore ku jirto Etoobiya marka laga hadlayo siyaasada wadamada geeska Afrika.
Wadanka ku soo xigane waa Somaaliya oo dhawr bilood kedib doorashii weyneyd aadeysa xili shaqis yaadkii gobolada markii uu waqtigii ka dhacay ayna ogaadeen ineysan soo laabenyn madax weynaha haatan waqtiga k asii dhacayo ku yiri kaalaya aan xisbi Shuuci ah wada dhisanee, halkaas ka garo ahdii aad tahay muwaadin ka so jeeda Soomaaliya amab aqaarada Afrika isbedelka dhanka hogaanka ee aan idiinak sheegeyno dalka Soomaaliya in aysan aheyn mid ciyaar ciyaar ah.weliba ma dooneyno markii aanu arimaha Soomaaliya shacabka geeska Afrika,kan qaarada Afrika iyo caalamka la wadaageyno in anau u soo tabino warar mala awaal ah, waa xaqiiqo dalka Soomaaliya isbdel dhanka hogaankaa ayaa ka dhici doona,weysa dhici kartaa in dad badan oo aan wax badan xog ogaal u aheyn lagu qaldo waxa hada socda marka laga hadlayo siyaasada Soomaaliya ee maant ataalo Mogdishu.
Tusaale- Waxa kale dhan meel iska dhig imisa jeer ayaad maalintii marki laga hadlayo siyaasada Soomaaliya aragtaan mediyaha Soomaalida badankood oo warar is qilaafsan soo tabinayo 48 saac kasta?. Imisaa iaydoo Qawaariij degaano abdan iyadoo looga soo abxay Mogdishu lagu qabtaa shirar la leeyahay waa doorasho dadweyne?,Imisaad aragtay siyaasado aan fadhiyin oo lagu wajahayo siyaasada geeska Afrika, mida guud ee qaarada Afrika iyo tan caalamka oo aysna dhamaantood tahay siyaasado aan hab yaraateen fadhiyin?.Imisa jeer ayaad aragteen iyadoo leyd leeyahy shacbak aisbuucaan dhinacaas haloo jiheeyo oo ahdana isla dhinacii loo jiheeyey ay ka laabanayaan isla kuwii u jiheeyey?.
Imisa jeer ayaad aragteen sida ay siyaasadooda u fadhiso wadamo badan oo ku yaalo qaarada Afrika iyo caalamka kale oo aysna u fadhiyin mida Soomaaliya oo maliba dowlad ho rleh la xiiseynayo siyaasadeed inat kuwii hofre oo dhan meel leyska dhigo waxii horey loola soo galay?.
Waxaasi oo dhan iyo ka badan inagoo og ayaan hadane si aan shacabka Soomaaliyeed waqti iintaan ka badan looga dilin waxaan wararkeena badankood uga soo qabanaa halka saxda ah ee ay ka jirto newska ay markaasi u baahan yahiin,bedelkii aanu sida mediya badan oo Somaali ah u jahwareeriyaan bulshada aanu u jahwareerin laheyn.sidaasi daraadeed waa kuu muhiim adigoo Soomaali ah waan kuu hubnaa 100% inuu dalka Soomaaliya yeelan doono hogaamiye amaba madaxweyne cusub oo la mahadin doono 2026,yeelo sideenoo kale kalsoonida naga muuqata oo kale hadii aad tahay muwaadin Soomaaliyeed.
waxa aan ka hadleyno maahan shaqsiyadkii gobolada joogay ee intuu waqtiga ka dhacay hada qaarkood la leeyahay kaaliya siyaasada Soomaaliya waa idiinak dhamaatay kolbee xisbi Shuuci ah aan wada dhisanee,dabcan had aarintoodii waxey ku soo aruurtay mid shaqsi intaas kala bax nuxurka wararkeena Soomaaliyow.la soco wararkeena danbe.
Fiiro gaar ah-Sababta ugu weyn ee aanu qormo kasta shacabka ugu soo celcelineyno inuu dalka Somaliya yeelan doono hogaamiye cusub,waxaan rabnaa sidaan wax badna oo aanu xili hore shacabka la wadaagnay ay run u noqdeen hada ka hor,in aysan markii ay midaan noqoto run la noqon layaab arinkaan waa biyo kama dhibcaan waana waxa si waqti dheeri ah loo raaadiyo wax aan jirin bulshada loogu marin hababaiyo maalinkasta, isbuuckasta iyo bilkasta oo dhalato oo dhamaato.weliba waa naga talo dhalinyaro badan oo Soomaaliyeed oo ku jahwareersan siyaasada Soomalaiya oo mararka qaarkood dad kaleoo Soomaaliyeed ijaafeeyo waxaan dhihi laheyn waan garan garnaa waxaa idiinka maqan halkii aad kaka qabsan laheeydeen siyaasada Soomaaliya bal hadalka iska asluubeeya, qaabeeay, toosiya maba hadaanu si kale u dhigno iska hagaajiya inuu dalka Soomaaliya aadayo isbedel dhanka hogaankaa anaga idiinka hubna ,laakinse inta aan la gaarin shaqsiyaad,beelaha Somaaliyeed amaba degaano badan oo dalka ka mid ah la doonayo in shacabkooda laga waalo,ileen iyagu mar hadeysan xog ogaal u aheyn waxa socda isma xakameyn karaane,War helaa talo hela,la soco wararkeena danbe.
Africa, East Africa and Around the Global-On Monday,5Th May ,2025- Mar kale iyo wararkeenii Qaarada Afrika, Kuwa Bariga Afrika iyo caalamka,maalintu waa Isniin ay soo geleyso habeen Talaado ah,sanadkuna waa 2025- Waxey inoo joogtay wararkeenii Galbedka Afrika oo aad u xiiso badnaa iyo dalalka Sahal horumarka ka socda iyo sida ay mudo gaaban wleib aaad u gaaban sedaxdaas wadan dhaqaalahooda u kobcay iyagoo wax ka yar 3 sano shacabkoda u bad baadiyey qeyraad leyska qadan jiray oo ku dhaw 40 Billion oo isku celcelis maalintii sedaxdaan wadan waxaa lagala bixi jiray dhaqaalo u dhigma 15 million oo dolar tan iyo markii ay madaxda haatan jirta hogaanka dalalkaas qabteena waxey wadamada Burkina Faso, Mali iyo Niger ku talaabsadeen horumar ay adag tahay in la xaqiro maanta berito iyo mustaqbalka fogba .
Hayeeshee, waxaan mar kale isla aadeynaa wararkeenii Bariga Afrika,xaaladii wadanka Etoobiya oo sidii u cakiran, wadanka Sudan oo siweyn uga soo kabsaday qalalasahii ragadiyey mudo labo sano ah,kedib markii ay siyaasad ahaan siweyn uu u burburay hadafkii ay dalalkii dagaalka ku qaaday dalka Sudan ka lahaayeena bedelkii iyagiina ay maanta heysato fashil siyaasadeed kii ugu weynaa.Waxaasi oo dhan iyo warar kale oo aad u xiiso badan sidii ay inooga barteen la soco wararkeena danbe iyo arimaha geeska Afrika.
Burkina Faso,Mali and Niger,Waa Sabti Bisha May 3,sanadka 2025-Waxaa si habsami leh weli inoogu soo socda wararkeenii Soomaaliya ee taxanaha inoo ahaa iyo kuwii bariga Afrika
oo halkeedii inooga soo socon doono,waxaanse isla aadeynaa wadanka Burkina Faso oo dhaca galbeedka qaarada Afrika oo aanu wajigii koowaad ee
horumarka dlakaas iyo dalalka deriska la ah ee Sahal ee Mali iyo NIger uga soo hadalnay, Hayeeshee,waxii ka danbeeyey R/wasaarahii ugu horeyey ee wadankii la dhihi jiray Zaire
dalka maanta looyaqaano DRC amaba Dimuquradic Republic of Congo hogamiyahii 35
sano jirka ahaa Patrice Lumumba geesigii u soo baxay qaarada Afrika berisamaadkii iyo madaxweynahii dalkii horey loo dhihi jiray Upper Volt maantana loo garan ogyahay Burkina Faso 37 jirkii madaxweynaha ka ahaa sanadkii 1983 dii ilaa 1987dii kaasi oo lagu magacaabi jiray Thomas Isidore Noël Sankara oo ahaa hogamiye dhalinyaro ahaa hadane aragti fog lahaa.
Waxaane mar kale isla aadeynaa hogaamiyaha ugu da'da yar dunidan aanu maanta ku nool nahay ee wajigii koowaad ee xukunkiisa sameeyey waxa afka qalaad lagu yiraahdo (The mission accomplished), madaxweyne Ibrahim Traore oo dalkaas waxii ka dabeeyey bartamahii sanadkii 2022 oo ah xiligii uu si rasmi ah talada dalkaas ula wareegay ku guuleystay inuu dalkaas k aceyriyey shirkadahii dhici jiray,waxaana u suurto gashay in dalk aloo bad baadiyo maalintii 3 ilaa 4 milyan oo dolar oo qeyraadka dalkaas laga dhici jiray ah taasi oo u dhiganta sanadkii ( 5.760 Billion),bal qiyaas dhaqaalahaas oo ay ka baahnaayeen shacabka Burkina Faso maanta waxaa loogu dhisay mudo gaaban gudahood ISbitaalo casir ah, Iskuulo iyo wleib ain l ashaqaaleeyey ku dhawaad 10 kun dhalinyaro beeraley ah oo lagu qalabeeyey qalabkii ugu danbeeyey ee beeraha,kuwaasi oo sanadka inta uusan dhaman soo saarayo dalag quudin kara ku dhawaad hal milyan oo qoys,warshadahii lagu habeyn lahaa delagyadaasna dhamanatood iyagii cusub ayaa xariga laga jaray dhawaan.
Waxaase ka sii muhiimsan waxaas oo dhan wajiga labaad ee horumarKa dalka Burkina Faso oo ah mid dunida ka yaabinaya oo shacabkii iyo madaxweynaha dalkaas iyo dowlada ayaa siweyn iskugu duubmay,dhaqqliga wadanka oo ahaa ku dhawaad 19 Billion waxuu gaarsiiyey mudo labo sano gudaheed ku dhawaad 23 Billion waa GPD da dalka.waxuu dejiyey qorshe sanadkii dalka looga hirgelinayo 3000 ilaa 5000KM oo wado nadiif ah amaba hayweyo dalka dhan isku xira.qalabkii wadooyinka lagu dhisayey oo dhan wuu keensaday waxaana ka shaqeynayo muwadiniinta dalkaas sida aad ku aragtaan muuqaalka Videoga,wana waxa maanta dunida oo dhan looga taageerayo qaabkiisa hogamineed ee madaxweyne Traore.
Hadaba marka laga soo tago wadanka Burkina Faso iyo madaxweynaha ugu da'da yar
Duida waxaa kale oo uu horumaro aan la dhayelsan karin ka socdaan dalalka kale ee Sahal sida Mali iyo Niger guud ahaan marka laga hadlayo dalalkaan tan iyo markii ay la wareegeen taladooda hogaamiyaasha haatan jooga waxey shacabkooda u bad baadiyeen dhaqaalo kor u dhaafayo 40 Billion oo ay dalalkaas kala bixi jireenshirkado ay leeyahiin gumeystayashii wadamadaas la haray horumarkooda shacabkii dalalkaasne ka dhigay kuwa dunida ugu saboolsan.la soco wararkeenii kale si uusan qoralku inoola dheeraan.
Somalia Finaly going Indirect election in 2026,ON Tuesday, April 29,2025-Dalka Soomaaliya ugu danbeyn waxuu aaday doorasho dadban sanadka 2026.-Wararka Caawa kuwoda ugu waaweyn waa Talaado ay soo galeyso habeen Khamiis ah, Taariikhu waa Talaado Bishu waa Abriil 29,sanadkuna waa 2025-
Waxaan Maanta isla aadeynaa qeybteenii labaad iyo Tii sedaxdaad hadii uu qoraalku inala dheeraado inta aan ka hadleyno qeybteena labaad waxaan qeybta sedaxaad ku soo qaadan doonaa wararkeena danbe,hayeeshee, waxaan muwaadiniinta Soomaaliyeed weliba leenahay qeybtaan iyo kuwii ka horeeyey iyo qormada halka ay ku dhamaaneyso si degan u aqriso muhiim kuuma ahan in aad qaatato waxa ay qormadu ka hadleyso,waxaase muhiim ah in aad kaliya muhiimada ka abaarto hadaadan muhiimada ka abaarin micnahu dalka Somaliya iyo dadkiisa oo mushkilad ku soo jiray siyaasada lagu mamulona ay tahay mid u dhaxeeysa ganacsi iyo wax ka fog xaqiiqada in aad raali ka tahay,inaguse waxaan kuu dulmareynaa xaqiiqada maxaa yeelay dalkeena iyo shacabkiisu mudo 34 sano ah ayey ku soo jiraan tiih iyo jahwareer siyaasadeed.
Tusaale- Labada wadan ee la sheego in ay dunidan aanu maanta ku nool nahay ugu dhaqaalo badan yahiin waxaa lagu sheegaa Mareykanka iyo Shiinaha waxaan bal horta u guurgalnay labada dal iyo labada shacab daraasaad is xilqaam ah oo aanu waqti badan gelinay laakinse shacabkeena Soomaaliyeed oo mudan in wax badan loo bidhaamiyo si ay wax badan dunida uga ogaadaan warbixin ay ku qaadan laheyd dad badan waqti dheerayaan halkaan inagoo u soo koobeyna si weliba ay wax badan ku fahmi karaan ayaa bal u dulmareynaa labadaas dal iyo labadaas shacab ee aad dunida wax badan ka maqasheen iyadoo la leeyahay waxaa ka dhaxeeya dagaal dhaqaalo,waxaase muhiim ah in bal horta la ogaado faraqa u dhaxeeya labada shacab intaan siyaasada gebi dhacleyneysa ee maanta dunidan lagu maamulo meel iska dhigno.
A- Mareykanka hadaan ku hormarno marka mediyaha newska ka baxa oo inta badan u muuqaal ek handadaad siyaasadeed loogu talo galay wadamo dhawr ah, Shacabkooda markii la barbar dhigo kuwa Shiinaha waa shacab waxii ay isbuuca soo socda cuni lahayaeen Mareykanku cuna maanta oo aanan ka fekerin Berito,dalkooda hadii uu la kulmo mashaqo weyna si deg deg ah looga dareemayo baaxada inta ay la ek tahay sida ay u yahin dad aan keyd dhaqaalo leheyn waa shacbak acaadigaa ee dlakaas waxa aanu ka haleyno,waa macquul in uu qofka Americanka ah ku jiro Guri, qurxan ,Koronto habeen iyo maalin ah leh iyo meelo kooban oo ay maalintii ka soo shaqeystaan inta u dhaxeysa 8 ilaa ugu badnaan 10 saac markiise laga hadlayo tiro aad u yar maahane intooda badan waxey la daalaa dhacayaa bixinta Bilasha sida Ijaarka, Deyn ay Bnkiyada ka qaateen looguna yeero afka qalaad lagu yiraahdo ( Mortgage),waana waxa ay badankood marka laga soo tago kuwooda dhaqalaha badan ka hela qaarada Afrika ee u shaqeeya Hayaddaha iyo arimaha siyaasada oo ay dalalka ay joogaan shacabkooda siiba wadamada ay colaadahu ka dhaceen ee wax badan ay shacabkoodu u nugul yahiin ka qaatan waxa afka qalaad lagu yiraahdo ( Atvantage- Daruufaha ug afaa'ideystaan) waana waxa madaxda caalamka maanta kuwo dalalkooda dhaqaalo fiican leh hogaamiyaashooda ku nool Afrika iyo Bariga dhexe iyo meelo badan oo ka mid ah Yurubta Bari iyo Central Asia loo handado mar kasta.
Tusaale yar oo kooban hadaan dalka Soomaaliya oo aanu ka hadleyno kaliya u soo qaadano Hooyada Soomaaliyeed ee maanta heysata caruur dadoodu dhan tahay amaba jiraan 17 sano iyo waxii ka yar ilaa maalintii ay dhashay ilaa maanta waxey maqashaa uun American ayaa argagixisada Soomaaliya duqeeya,laakinse 2025 waxaan mareynaa iyadoo Argagixisada looga soo baxayo degaankii uu ka soo jeeday madaxweynaha Soomaaliya hadii argagixiso American iyo wadamada la sheego iney shacabka Somaaliyeed ka caawiyaan maxey si toos ah shacabka dagaalka dhabta ah kula jira u caawin waayeen,wleiba shacabkaas Argagixisada la dagaalo Soomaali oo dhan wey garanayaan halka ay dalka kaka nool yahiin oo hub ay kala baxeen xoolahii ay ku dhaqanayeen dhulka miyiga ah yey kula dagaalaan,si Soomaalida kale ugu daydaan oo ay dagaalka si dhab ah u galaan maxaa hadii argagixiso dowlada Mareykanku kula dagaaleyso dalka Soomaaliya kuwaas loo saacidi waayey,ma madaxda Washington ayaa macluumad aan jirin ay siiyaan,ma masuuliyiinta Americanka ah ee u joogaan dalka Soomaaliya, mise siyaasadooda dhan ayaa sidan ah Mareykanka iyago wadan weyn ah? (Time will tell).
B- Aan isla aadno wadanka Shiinaha iyo shacabkooda- Horta shacabka Shiinaha waa dad badankood soo maray dhibaatooyin iyo gaajo iyo masiibooyin dabiici ah oo ay la kulmeen xiliyo kala duwan koodii dhaqaalo yar hela waa dad dhigta hanti si hadii ay dhacdo masiibo noocii ay doonto ha ahaatee ay mudo ku sii noolaan karaan iyagoo aan cidna ku tiirsaneyn sidaasina waxaa laga helayaa shacabka Shiinaha malaayin heysta hanti keyd ah oo u taalo oo ay mararka qaarkood waxkasta oo la sheegayo iyo si kasta oo ay maanta yahiin aysan taaban oo ay ka marmaan.ku darsoo Kabaha aduunka ugu qaalisan ee ay dhaliyaradu xirato magacii aad doonto u bixi ee lagu iibiyo wadanka Mareykanka waxaa lagu soo sameeyaa dalka Shiinaha weliba lacag aad u yar markiise la eeko dalka Mareykanka waxaa shacabka dalkaas looga iibiyaa qiimahii lagu soo sameeyey amaba lagu keenay dalka Mareykanka ilaa 5 u jibaar waxa sidaas ugu qaaliyeynayana waa dad American ah oo shiradaha shiinaha ka dalbanayo badeecada iyagu iska leh.Marka hadii aad dooneyso in aad qiimeyso faraqa u dhaxeeya labada shacab aragti kooban intaan ha kuugu filnaato.
Hadii ladadii wadan ee aduunyada ugu horeeye dhanka dhaqaalaha adigoo muwaadin Soomaaliyeed ah sidaan kuugu sharaxnay faraqa u dhaxeeya maxaad u maleyneysaa xogta dhabta ah ee aanu ka heyno gudaha Soomaaliya amaba hadaan si kale u dhigno dalkeena hooyo.ma waxaad moodeen in aanu iska leenahay dalka Soomaaliya meeshii lagu garo 2026 inuu yeelan doono hogaamiye amaba madaxweyne la mahadin doono oo ay wax hada shacabka Soomaaliyeed looga dhigo siyaasad sii jiri doonaan?.
si degan ula soco qeybteena danbe weliba naguma jiro deg deg muhiimadeenu waa in ay shacabkeenu wax badan fahman.War helaa talo hela gudaha Soomaaliya iyo waxa siyaasada loogu yeero maanta amaba yaalo ayaan isla aadeynaa sow horey ugama soo hadlin 20ka kun ciidamada Afrikan ah oo mudo badan 20 sano dalkeena joogay oo in aysan heli doonin dhaqaalo ay dalka Soomaaliya ku sii joogaan adigoo Soomaali ah weliba ay kugu gadaaman yahiin daruufaha kala duwan una badan dumarka iyo caruurta xitaa hadii aadan aqrin karin afka Soomaaliga u raadso qof kuu aqriya oo fahmaya waa hadii aad dal iyo dad la yiraah Soomaaliyaamaba Somali aad dan ka leetahay amaba aad dooneyso in aad u noolaato sidii bini'aadamkii iyo nolol xasilooni xambaarsan.............yeysan ku dhaafin wararkeena.
Africa,East Afrika, and Arount the Global On April 28,2025-Wararkii ugu danbeyey Qarada Afrika,Geeska Africa,Somaliya kuwa Etoobiya,sidoo kale hadaad ka soo jeedo dhulweynaha Hiiraan iyo dalka Intiisa kale waa Isniin, Abriil 28,2025-
Waxaan mar kale gudagleynaa wararkenii Qaarada Afrika kuwa Geeska iyo caalamka iyo kuwoodii ugu xiisaha badnaa ee Soomaaliya kuwoodii taxanaha inoo ahaa oo aanu isku soo nasanay qoraaladeenii hore ,hayeeshee,waxaan ku hormareynaa magaalada Khaahira iyo kulanka madaxda Masar iyo Sudan Daawasho Wacan.
Somalia Finaly going Indirect election in 2026 Part Three,On Saturday, April 26,2025-Dalka Somaliya ugu danbeyn waxuu aaday doorasho dadban sanadka 2026, Sabti Bisha ka bisha Abriil,sanadka 2025 iyo Qeybta Sedaxaad.
Waxaa halkeedii inooga sii soconayo qodobadii inooga dhinaa qeybteenii hore oo aanu kaliya ku soo qaadanay hal qodob ayna inoo dhinaayeen labo qodob oo kale.Horta umad markii ay mudo kujireen jahwareer siyaasaded dalkoodana meelkasta looga soo duulay qeyb iyaga ka mid ahne ay ogoladen iney shacabkoda duleeyaan weliba kuwodii bari mageytada ahaa,waxa markasi loo shegayo muhiim maahan in halmar la wada fahmo,waxeysa muhiimadu tahay tirada ugu yar bulshada amaba ugu damiirka wanaagsan iney fahmaan ayey muhiimadu tahay.ka waran hadaad ku mashquusho amaba kuugu soo celino shekooyin dalka ka dhacay waqtigoodiina la soo dhaafay oo aad ogtahay in aysan soo laabaneyn xumaan iyo samaan, waxaa bedelkii ka wanaagsan in aad mida hada la joogo iyo tan soo iyo tan soo socota kaliya aad isweydiiso,sidaasi daraded qodobada soo socda adigoo Soomaali ah siyasad ahan iyo xog ogaal ahanba aad ayey kuu anfacayaa oo waxanu diideynay in ay qoralada dhan isku mid naga noqdaan sidaasi daraadeed waa kuu muhiim in aad si degan labadan qodob oo aanu weliba ku leenahay midkii hore qoraal ahaan waa ka dheeryahiin,weliba deg deg naguma jirto maxaa yeelay dalka Soomaaliya siyaasadiisa halka ay aaday ayaan ognahay.sidoo kale ciidamada Afrikanka ah ee dalkeena joogay sida ay dalkeena uga baxayaan oo aysan aduunyadu dhaqaalo u siineyn ayaan ognahay.madaxweyne la mahadin doono inuu dalku yeelan doono 2026 hadii Alle indmo ayaan ognahay, sidaasi daraadeed waa kuu muhiim qormadaas.
Maxaa yeelay adigoo Soomaali ah ma mudnid in waqti lagaaga lumiyo siyaasado horey u soo fashilmay oo meelo badan oo dalka ka mid ah ka dhacay,xiligaan kala guurkaa waxkasta qormadii midaan ka horeysay ayaan waxoogaa kuugu bidhaaminay,waxaase ka sii muhiimsan qeybtaan ka kooban labada qeybood waana nagu waajib in aanu wararka sidii (IV-ga), amaba waxa ay Somaalidu u taqaano (Faleebada).la soco qormada kuna sii cesho in aad mar kale soo aqrisato qeybtii hore si adigoo muwaadin Soomaaliyeed oo xayi ah ay kuu soo gaarto qeybtaan inoo soo socota.
Maanta iyo Dhulweynaha Hiiraan iyo gesiyaashii Soomaaliyeed iyo degmadii Khadiimiga aheyd ee Buloburte iyo salaadiinta iyo cuqaasha amaba waxbaradka beesha Xawaadle. Waa Sabti bishuna tahay 26 ka Abriil,sanadkuna yahay 2025- Intii bogaan ku tixneyd labo maalmood ka hor waxaan u
sheegnay in ay beeshaani shirar guul ugu dhamaaday oo dal iyo dib ka socday u soo gabo gabobay kuwana udhiman yahiin laakisne ay adag tahay in la maqlo,Hayeeshee, ma dooneyno in aanu wax
badan ka hor dhacno sida ay dad badan oo bogaan ku tixanoo Soomaali iyop ajaaniib ah inooga barteen,waxaanse bogaadineynaa geesinimada iyo kalsoonida reer Hiiraan ka muuqda, bal horta qormadii taxanaha inoo aheyd ayaa inoo soo socota oo aanu qeyb
teena kore ka aqrisan doontaan muuqaalkaan waxgaradka aanu isla Dawano.Waxaa bogaadineynaa dadaalada loo qaateenkaa ee dal iyo dibadba ka socda war reer Hiiranow waad guleysateen bartaas ka haaya sidaas ayaa leydiinka rabaa been been maxey tareysaa war degankiina sidaas ugu tashada quud job siyaasiyiinta iyo qurbajoogta reer Hiiraan.Well done.
Somalia Finaly going Indirect election in 2026 Part Two,On Thursday, April 24,2025-Dalka Soomaaliya ugu danbeyn waxuu aaday doorasho dadban sanadka 2026,Qeybta labaad.
Waxaa halkeedii inooga sii soconaya wararkeenii geeska Afrika iyo maanta oo Khamiis ah,arimaha Soomaaliya oo aanu uga sii gudbyno qeybaheena kale ee wararka geeska Afrika waxaanse qeybtaan oo aanu si gooyni ah ula hadleyno dadka Soomaaliyeed,maadaama aan ciwaanka qormaalka hal ku dhig uga dhignay (Dalka Soomalaiya oo ugu danbeyn doorasho dadban aadayo), waxaan idiinka dhaafeynaa wararka kuwooda aan waxbo u tareyn dadkeena iyo dalkena,lakinse soo kobayo xaqiiqada iyo meshuu dalku aaday ,kedibna adigoo muwadin
Soomaaliyeed ah weliba hadii muwadinka Somaliyed la sii kala qaado Dumarka, dhalinyarada iyo caruurta Soomaaliyeed marka laga reebo kuwooda gaboobay amaba kuwooda sibigaa ee aan weli gaarin aqrinta iyo qorida,laakinse kuwooda wax aqrin kara waxna qori kara waa u muhiim maxa yeelay waa kuwa ka mid ah qeybaha kala duwan ee bulshoweynta Somaliyed.
Horta inta aanan qormadan gudagelin waxaan bogaadineynaa in ay dhalinyaro badan oo ka soo jeeda Soomaalida kuwooda daacadaa ee mediyaha ku jiray oo hadba warar sidii la rabo loo dhigo inta leyskaka diro sidii ay doonaan xitaa haduu caqabad ku yahay jiritanka dadkoda iyo degaankooda amaba inta ay dalka ka degaan dhibaato ku ah iska soo gelin jireen,maxaa yeelay dadku hadii ay ku badan yahiin kuwoda daacada ah ee hadane uu dalku qiimo ugu fadhiyo wey sahlan tahay in dhalinyaradooda hadaan loo aqli celin amaba aysan ka fiirsan waxa ay mararka qaarkood buun buuniyaan iyo hadba danaha siyaasadeed ee guracan ee aan meel gaareyn hadeysan iska eegin,maahan iney iyaga iyo kuwa warka u soo dhiiba kaliya is lugooynayaan ,laakinse waxey lugooynayaan amaba marin hababinayaan umad dhan,mana mudna shacabkeena Soomaaliyeed oo ah kuwa dushooda leysku heysto in sidaan xad dhaafka ah loo marin habaabiyo,hayeshee, waxaan kuu qodobeyneynaa xaqiiqada siyaasada Soomaaliya oo maalinba meel soo joogtay,kedibna qoraalkan ha beeneyn hana rumeyn laakinse dadnimo samee meel dhigo si aad xiligiisa marka la gaaro oo ay hadii la nool yahay ay soo baxdo waxaan aanu sheegeyno aad u aaminto una noqoto ugu yaraan muwadin Soomaaliyeed oo hadii uu isagu garan waayey halka loo socdo warka ka helay walaal kale oo Somaaliyeed, weliba inta badan mediyaha Soomaalida wararka ay soo qoraan idiinma qodobeeyaan,waana dareemi karnaa oo waxaa badankood loo furtay kaliya nolol maalmeed, kedibna maxaa dhacay, in koodii daacada ahaa iyo kii munaafaqa ahaaba subaxdii markii ay ka soo kacaan kan munaafiqaa waaba la gartay kuwooda daacadaa hadeysan warka ay aqrinayaan iska hubin ay ku dhacaan dabinka qof ahaan, bulsho ahaan iyo degaan ahaan loo dhigayo ee ay weliba lugooyo badan ay dabataalo.
Waxas oo dhan hadii aad horey u ogeydna nwaa qeyr hadii kale hada kedb ka daxadir siiba dadka wararka aan jirin ee laga leeyahay hadba danaha siyaasadeed guracan ee maalinlaha ah si fiicana oga bogo qormadan maxaa yeelay adigoo Soomaali ah mushkilada dalkaada ka jirta waxaa maanta ka xoog badan 10 times mida ka jirta wadanka aan deriska nahay ee Etoobiya oo ay weliba newska dalkaas ka jira siweyn u cabursan yahiin,xaalada siyaasadeed ee halkas ka jirtona aysan aheyn mid ciyaar ciyaar ah,dalkaasne (one way or the other), ku socoto meel aan qurux badaneyd siyaasad ahaan iyo dhaqaalo ahaanba,marka maadaama ay wararkeenu halkaas u badnaan doonaan,qeybtaan waxaan ugu talo galnay intaanan wax badan amaba warar badan oo uu midba waqtiga ku haboon mudan yahay in shacabkeena loo bidhaamiyo hadane qormadan waa sedax qodob oo kaliya,waxeyna ka turjumeysaa siyaasada Soomaaliya ee dhabta ah iyo inuu dalku aaday dorasho dadban ka sokow fowdada ka horeysa intaan la gaarin doorashadaas, yaan waxyaabo raqis ah adigoo Soomaali ah laguugu mashqulin.
Aan si fiican muhiimada qormadeena u guda galno wax badana idiin jilcino intaanba sedaxda qodob gudagelin si ay dad badan ugu sahlanaato iney dhinacyo kala duwan ka fahmaan waxa aanu ka hadleyno!!, Hadii aad tahay muwaadin Somaaliyeed kuna soo tixnaa bogaan hadii aad xasuusato markii ciidamada Mogdishu laga qaaday loo daabulayey degaanka Raaskaambooni markii aanu qatarta halkaas ka soo socotay dadka Soomaaliyeed la wadaageynay hadii aad xasuusataan qoraladeenii aanu shacabka degaankaas markaas ku laheyn waxaa ka mid ahaa in aysan eegin R/wasare Xamse iyo General Khaalid oo degankas ka soo jeeday waxa loo sheegay markaasina sida ay u fikirayeen oo looga dhigay in laga doonayo isbedel degaankaas ka dhacayo,bedelkiise lagu dhax watay howl ka baxadweyneyd oo hadii aanu halkaan ku soo qorno ay dad badan yaabi lahaayeen walow uu Allaah oo ay waxkasta qadartiisa ku dhacaan uu arinkii u dhigay siduu qorsheyey ayna fashilantay kuwii arinkaas ku dhax watay dhagarta.
Sidoo kale hadii aad muwaadin Soomaaliyeed tahay ma dooneyno in aanu sida aanu xiligaas wax badan oo micno daro ahaa oo dadka Soomaaliyeed news looga dhigayey oo aanu xiligaas ka soconay oo kale in aanu maantana wax badan oo bulshada news looga dhigayo oo aysan waxbo ka jirin aan inaguna news uga dhigno,bedelkiina shacabkeena u taabano halka saxda ah ee ay ka jirto xaqiiqada,ileen ma dooneyno in aanu ku mashquulno shaqsi, koox, qabiil iyo shisheeyaha kala ujeedada ah ee dalkeena jooga,waxaa ka muhiimsan intii kuwaas laga hadli lahaa in bulshada loo bidhamiyo wax ka weyn oo ah nidaam dowli ah oo aan hada dalkeena ka jirin sidii ay u heli lahaayeen ugu yaraan si ay u noqdaan umad jirta.
Tusaale-In wadanku aaday doorasho dadban,laakinse iyadoo la ogyahay inuu aadayo hadane shacabka dhaqaalo looga daldalanayo kaarar ayaa leydiin sameynayaa markii dhaqaalahaas laga aruursado oo ay ku dhacaan qanad ay leeyahiin shaqsiyaad malinta danbena aad aragto iyadoo dhawr dabaq ka dhisanayo meelo badan oo dalka ka mid ah hadaad bulshada uga dhigto news taas waxey ka dhigan tahay marin habaabin.
Sidoo kale muhiim inooma ahan in aanu mar kale idiinku soo celino in ciidamada Midowga Afrika ee dalka Soomaaliya ka howlagalayey mudada 20 ka sano xeryahoodana iskaka jiraan wax dhaqaalo ah oo hada kedib lagu siin doono ma jiri doonto oo waxeyba qeyb ka yahiin fowdada dalka ka jirto oo inta ay argagixisadu sameyso waa muqataa mida ay iyagu dalkena ku hayaan ayaa ka badan,dalalkii dhaqaalaha iska siin jiray badankood hada waa xisabtamen weli taariikhda dunida laguma hayo ciidan 20 kun ah oo hal wadan oo aad u yar inta leyskugu geeyey weliba dalweynahii Soomaaliya aan aheyn oo kaliya tahay meelo kooban oo cayiman oo ka mid ah Koofurta Somaaliya oo cunukii dhashay 2007 oo ah markii uu askariga ugu horeya yimid dalka Soomaaliya uu maanta yahay 20 jir ay doonayaan iney hadane same story ugu celiyaan shacabka Soomaaliyeed,iyagana wax badan oo waqti ah idinkama lumineyno, weliba ku darsoo adigoo Soomaali ah si dunida loo tusiyo in aan laga maarmin howlgalkooda waxey meelaha ay dalka kaka sugan yahiin qaarkood ka aburan qalalaaso ay ficilka u fuliyaan qeyb argagixisada ka mid ah,iyagu waxey moodayaan in aysan Soomaalidu ogeyn ficiladooda waana waxa anan waqti uga lumin iyaga ka hadalkooda.
Sidoo kale dal aad ka hadleyso ee Soomaaliya horta ma yahay midka Xasan Shiikh maalintii shaleyto aheyd sawirka kula galayey ajaaniibta Xalane darbiga laga dhisay jawaanada carada laga buuxiyey oo aduunyada la tusinayey isagoo madaxweyne umadeed ah maqaamkiisa iyo heerka ay mareyso siyasada dalkaas iyo sida uu (Qabkii iyo Hankii)umada Somaaliyeed ilaa heer madaxweyne u lumay shacabna warkiisaba daay, waxaas oo dhan maanta idiin kalama hadleyno,waxaanse idiin kala hadleynaa halka ay hada wax marayaan.
1-Horta waxa hada socda oo dhan ee aad maqleysaan iyo wararka mediyaha maalmahii ugu danbeyey shacabka lagu marin habaabinayey hadaan si waadax ah idiin dulmarno,waxa hada socda oo dhan waxey iskugu biyo shuban doonaan R/wasaare Xamse iyo Gudoomiye Adan Madoobe oo kuraasta ay hada ku fadhiyaan laga disho,waxaan hada socda oo dhan waa in garbaha laga rifo iyaga horta,waxaadna ka garan kartaa xitaa hadaadan siyaasi aheyn sida baarlaamaankii labada aqal loogu ciyaaray shakikana loo geliyey jiritaankiisa iyo sida xukumada hadba wasiirkii dhawr bilood soo shaqeeyaba mid kale oo dhawr bilood sii joga looga qaadayo xilka sabab la'aan siyaasad ka qaldan xafiiskii madaxweynaha dalka ugu sareeyey oo ku shaqeeya si aad u sii joogto Soomaalida labadii ilmo adeer ahba ku qataar mid ina adeerkiis ah si aad u sii joogto,markii ay arinkaas soconweysay oo la xaqiiqasaday in uu dalkii aaday doorasho dadbana kooxdii isku teaamka ahaa hada iyagii markii uu burburay xisbigii ay heshiiska ku ahaayeen madaxweynaha haatan joogana uusan ka mid aheyn musharaxiinta doorashada 2026 iyagii ayaa u kala baxay labo kooxood,koox la baxday milkiilayaasha dowlada qaarkoodna tuulo dalka Soomaaliya ka mid ah aan ka difaacin argagixisada Mogdishuna qaboojiyo ku jiraan ayaa si wadanka mushkiladiisa iyo dhaca lagu hayo hantida umada Soomaaliyeed iyo heshiisyada aan meelna gaari doonin ee ku dhawaad 30 wadan lala galay oo wadankastana kaliya lagala hadlay kaliya hadba inta dhaqaalo lagu qaadan karo mashruucaas ayaa waxey si shacabka maalinkasta loo jahwareeriyo waxey leeyahiin yaa la kicin karaa oo dalka qalalaaso ka abuuri karo lagu sii joogi karo,kedibna qeybtaan A,B iyo C ayaan u kala qaadeynaa intaanan gudagelin labada qeyb oo kale si uusan qoraalku inoola dheeraan.
Fiiro gaar ah- iyadoo ay halkeeda inooga sii socdaan dhameystirka qormada maadaama uu qoraalku inala dheeraaday,hadane waxaan bogadineynaa ciidamada xaq u dirirka deegaanka Macawisleyda oo aanu kun jeer ka jecel nahay ciidamada ajnabigaa ee dalkeena jooga iyo kuwa xooga dalka dhamaantood maahane kuwooda daacadaa ee markasta lagu shirqoolo furumaha dagaalka dalka iyo dadkana daacad u ah,xili ay Casiir qaboow ku cabayaan dalkeena ciidamada ajnabigaa ee kala duwan oo dhamantood u yimid dalkeena danahooda u gaarka ah,hayeeshe, waxaan ku faraxsanahay meelkasta oo argixiso lagula dagaalayo haba ugu horeeyaan ciidamada geesiyaasha ee ku kala nool Buuraha Galgala ee Puntland iyo kuwa Hiiraan,sidoo kale degaanada kale ee dalka hadba argagixsada lagu jabiyo oo ay ugu danbeysay midii duleedka kore ee magaalada Baydhabo iyo Jubooyinka iyo tii maanta ee qeyb shacabka deganka iyo kuwa militeriga Soomaaliya muujiyeen gesinimada ee ka dhacay Sh/dhexe,waan dareemi karnaa inta geesiyaashaa oo damiirka leh waaxaa markasta leysku dayaa in la niyad jabiyo inaguse waan u qireynaa xaqiiqadii weliba nimankan reer Hiiraankaa siiba qabiilka Xawaadlaha aman nagama ahan oo aan argagixiso mudo 3 sano ka badan u jixin jixin iney abaahiyaan maahane weliba waan bogaadineynaa in ay Macawisleyda Hiiraan oo dadkooda ka helayo taageero noockasta ah ay helaan hubkii ugu badnaa saacadahii ugu danbeyey kaas oo ay badankiisa kala baxeen lacagtoda, maadama ay ogyahiin in ay Soomaalida kale ka duwan yahiin oo iyaga degaankooda loo keensaday argagixisada qaab siyaasadeed oo dano guracan laga lahaa waxkastana ay fashiliyeen bulshoweynta reer Hiiraan nimankaan Xawaadlaha ah oo aan gacan u taagnay.
Sidaasi daraadeed waxaa halkeedii ka sii soconaya muhimada qormada oo ah iney dadku ogaadaan halka ay siyaasada dalka mareyso iyo sida hada waxii ka danbeeya leyskaka dhigan doono jaran jaro,kedib markii ay kooxdii dalka hogaamineysay kala noqdeen tusbax go'ay oo kale.ku darsoo degaan dalka Somaliya ku yalo oo deegan kale u xayiran maanta ma jiro rumeyso ama ha rumeysan,yaaba adigoo Somali ah weli kuu waramay oo ku bidhamiyey wax badan oo kaa qarsoonaa si degan ula soco wararkeena danbe.
Somalia Finaly going Indirect election in 2026,Dalka Soomaaliya ugu danbeyn waxuu aaday doorasho dadban sanadka 2026.-Wararka Caawa kuwoda ugu waaweyn waa Arbaco ay soo galeyso habeen Khamiis ah, sanadkuna waa 2025-1-Dalka Soomaaliya oo ugu danbeyn aaday doorasho dadban,wleiba ku darsoo madaxweynaha Xasan Shiikh doorashadaas kama mid ahan musharaxiinta sanadkaas isku soo taageysa doorashadaas,maxaa dad badan been loo soo sheegayey labadii sano ee inadhaaftay shaqsiyaad badan, weliba ku darsoo wax badan oo ay shaqsiyad iyo m/weynaha haatan jooga soo dharaan dharinayeen oo mudo kordhin aheyd markii ay meesha ka baxday waxii kale oo dhan ayey isdaba galeen,wadankiina dorasho dadban ayuu aaday,waana waxii aanu shacabka labo sano ka hor usii sheegnay in
uu dalku aadayo doorasho dadban,weliba fadeexado waaeyn oo siyaasadeed ayaa jiro waxaanse ogeyn cida kooxda burburtay ee Xisbiga m/weynaha looga siiban doono. caawa ragii uu waqtiga ka dhacay ee gobolada Allow yaa soo eega qaracanka siyasadeed ee heysta weliba kama hadleyno golayaashii sharci dejinta sida leyskugu dhax yaaciyey dad ayaaba ka hadlayo shir ayaa dhici doona iyo waa sidan iyo wax la mid ah, oo horta bal isweydii qof aan sharciyad ku fadhiyin sidee talo umadeed uga hadlayaan bal adigoo Soomaali ah maskaxdaada ka shaqeysii,yacni weligaa guri adigoon aas aaska ka soo bilaabin si ku talo gal ah dhismaha maka bilaawday saqafka kore,kedibna adigoo is yeel yeelayo ma tiri waan ogaa ineysan guri noqoneyn ee waqtigaan ku dilayey,war qoraalka kan ka hoseeya adigoo Soomaali ah damackasta oo kugu jira soo aqri,waxaan hada la wad wado oo dhan xaga iska dhig mahan wax iska yimid,weliba wax badan oo kaa qarson hasugi waayin inagaa isbuuciiba mar kula wadaagi doonee Hadii Alle Idmo,Qadaro amaba hadaanu si kale u dhigno ogolaado.
Weliba dadku yeysan eegin sida loogu ciciyaaro kuwa aan garaneyn nidaam dowladeed iyo siyaasad oo dad uu waqtiga ka dhacay looga dhigayo kuwo meel ka taliyaan bilaa mandete iyagoo og in ay is lugooynayaan,waxaan ku dhahnay meelahii mudo kordhinta la doonayey in lagu helo marka laga hadlayo dowlada dhexe oo dadkooda laga xanaajiyo Hiiraaney aheyd waana socon weysay,adigoo Somali ah sideen wax kuugu shegnaa,markaas ayaa weliba maalinba mowjad horleh laguu saarayaa, yacni shaleyto waxii la shegay maxaa been ka ahaa amaba run ka ah hadii aad adigoo Somali ah isweydiin laheyd wax badan oo horey loo soo maray amaba hada socda sifiican ayaad u fahmi laheyd bedelkii adiga laguugu mashquulin lahaa wax aad ogtahay in aysan sii shaqeyn doonin amaba fashilkooda muuqdaan.
2-Dhanka kale Guulaha ciidamada Macawisleyda Hiiraan oo aad isku soo tareysa iyo jabka kooxdii argagixisada,walow aan balan qaadnay in aanan ka hordhaceyn arimaha ciidanka deegaanka ee Macawisleyda iyo howlgaladooda hadii aad ka soo jeedo Hiiraan gaar ahaan beesha Xawaadle meeshii aad joogtaan ka sii debaal dega argagixisada degaankiina loo soo dirayna dhawaan iyagoo kala dhuuntay hadaad arki weysaan wararka Soomaaliya aan ka qorno halkaan ha u soo doonanina.Hayeeshee,muhiimada qormada maanta waa inuu dalkii aaday ugu danbeyn doorasho dadban.
3- Aan isla aadno dalka Etoobiya!,Xaaladii Dalka Etoobiya oo ka sii dartay wadankaas xaal kiisa ma qurux badna,weliba si aan caadi aheyn min caasimada ilaa xaduudaha uu dalkaas waa qasan yahiin,marnaba wararkeena joogtada ah kama marnaan doonaan dalka Etoobiya.
War helaa talo hela,la soco wararkena danbe si weliba joogto ah,dhalinyaradan iaygoo ay reerahooda degaanadoda argagixiso ku hayaan idiinkala hadlayo siyaasad iyo arimo dowladeed ee mediyaha ku jira ee doonayo iney Soomaalida daacadaa marin habaabiyaan iska dhageysta kana sii soco hadaad tahay muwaadin Soomaaliyeed oo maalinkasta mediyaha qaarkood ku jahwareersan,weliba si degan ula soco wararkeena danbe.
Wararkii ugu danbeyey Qarada Afrika,Geeska Africa,Somaliya kuwa Etoobiya,sidoo kale hadaad ka soo jeedo dhulweynaha Hiiraan iyo dalka Intiisa kale si degan u aqriso qormadan, waa Arbaco, Abriil 23,2025-
Hadii aad Soomaali dhalad ah tahay qormadan kooban yeysan ku dhaafin,weliba reer Hiiraan qabiilka Xawaadle iyo dadka Soomaaliyeed ee damiirkoodu noolyahay in aanu la wadaagno sedax qodob,sida hubka loogu wareejiyo gobolka Sh/dhexe argagixisada weliba argagixi sada oo dhan maahan kaliya kuwa gaar ah oo leysla ogyahay, iska iloow dowladnimo iyo reer dalka Somaliya madax ka ah dhahayo ayaa ku nool bariga gobolka Sh/dhexe iyo waa dowlad adeerayaalow boolshiidka kala taga Soomaaliweyn,kuwiin aaan fahmi karin wacyiga dalka ka jira amaba meelaha qaarkood.
Hayeeshee, hadey sedaxdan qodob oo uu midna yahay mid aanu reer Hiiraan gaar ahaan ciidanka Macawisleyda beesha Xawaadle iyo Soomalida kale uga heyno war aad muhiim u ah oo qaracan ku riday argagixisada iyaga dhaxdoodana iska qariyeen iney isku sheegaan oo ay jabkii ugu weyna kedib,markii ninkii ugu weynaa ay dileen ciidamada xaq u dirirka deganka ee Macawisleyda Xawaadle ninkaas koxda hogaminayey waa ku daayey ilaa heer ay gaareen iney soo wactamaan qaarkood argagixisada!,weliba dagaalo kaliya aan maalintii dhicin oo habeenkii kaliya ay qaadaan ciidamada deganka ee Macawisleyda xawaadle ayaa ku qasbay in kooxda qeybna hada nabad dalbatay oo ay layahiin cidii ay kala xaajon lahayen, kuwona doonayaan in hubka laga iibsado loona baneeyo,halka kuwona ifka la dhaafiyey kuwoodii
waxa socda lagu qiyaanay oo kooxdu markii ay Hiiraan joogaan iskuma naxaan meelah kale wey ogyahiin oo waa lala shaqeystaa qaarkood hayeeshee, Hiiraan fursadahaas kama helaan oo xitaa kii keno oo waxoogaa dhaqaalo ah ka qaato marka hore markii ay jabaan waa midka ugu horeeya ee hubka ka qaata,mararka qaarkoodna kii keenay ama reer Hiiraan ha ahaado ama yuusan ahaan si isku mid ah ayaa loo dilaa, maadaama aan ciidamada deegaanka dhulka lagula dagaali karin oo ay aad u kala garanayan aadna u badan yahiin, iyagoo raadis ugu jira ragii Hiiraan soo geliyey oo markii ay halkaas kenen ka densaday telefonada ayaa qaarkod argagixisada lagu laayey halkaas.
Waxaase muuqanaya hada dagaal beentaa dhahayo dagaalkii wajigii koowaad ee Hiiraan ka dhici jirey ee aanu meydadka argagixisada halkaan soo gelin jirnay ay i qarso noqon doonaan marka loo eego halka ay Macawisleyda Hiiraan ee Xawaadle ku wajahan yahiin iyadoo dal iyo dibad beeshu k ataageereyso,awal sow ma arki jirina argagixiso la leeyahay Hiiran soo galeen iyo dagaal ayey qaadeen,bogaan ku tixnow war ma heysid hadaad reer Hiiraan tahay dalkana ka maqan tahay,amaba hadaad Somaali tahay oo aad doneyso in aad hesho warar xaqiiqada ku dhisan sida ay argagixisada mudo sedax sano kedib oo dagaal ah weli loogu xasuuqayo gudaha Hiiraan iyo meelo ka baxsan,aanse guda galno qodobada kuwooda ugu muhiimsan.
1-Macawisleyda Hiiraan ee Xawaadle oo ugu danbeyn si xun u dilay ninkii hogaaminayey argagixisadii dhawaan laga soo tilaabiyey degaanka Jicibow,xili ay bilaabeen kuwii ka soo
haray inta la dilayna ay xaalada aad ugu xun tahay oo ay godadka ay ku jireen kuna kaadin jireen kuna saxaroon jireen waxaana helay wiilal iyo gebdho dhulkooda jooga dalkooda ku kalsoon,bil xaqiiqo cidkasta oo kula talisay argagixiso iney Hiiraan ka dagaalamaan ujeedkii ay doonaan haka lahaadaano wey soo marin habaabiyeen.
Maxaa yeelay Argagixiso oo 200 wiil oo Xawaadle ah oo inta dhawr isbuuc ka hor ka soo gadooday ciidanka inta lug ka soo bilaabay degaanka Qalimow ilaa Jalalaqsi inta soo maray magaalooyinka Show iyo Fiidoow oo ay argagixisada laga taageero Sh/dhexe ee hubka loogu geyn jiray halkaas ay markaasi ku sugnaayeen ku yiri indhahooda oo shantaa car juuq dhaha waxuush yahay oo weliba meel u muuqata inta Geel loogu qalay halkaas meelaha ay biyahu ku jiraan dooman ka soo raacay iyagoo isku kalsoon ayaa waxey ku leeyahiin waxaan kula dagaaleynaa ciidanka deegaanka ee Macawisleyda wiilal iyo gebdho aanba aqoonin iney jiraan iyo ineysan jirin oo wleiba dhulkii ay awoow ka awoow ku noolaayeen jooga dagaalo siyaasadeysan adigoo argagixiso magaceeda huwan waad ku soo qaadi kartaa Hiiraan cidii aad doonto u shaqee,laakinse Hiiraan amaba qabiilka Xawaadlaha oo argagixisada ka dilayo kuwa hogaaminaya hadii aad aragtaan xaalku sidii hore ee ciyaar ciyaar waa ka bedelan yahay,maxaase ka raacay.Allow rumey yaa ku sheega.
2- Qodobka labaad waa mid u gaar ah Soomaaliweyn waxa Mogdishu ka socda u aragti badso, gadal u soo aqriya qoraal aanu bartamahii sanadkii tagay ku soo qornay halkaan mar anau ka haldeynay baarlamaanka labada aqal waxaan idiin dhahnay wadanku waa bilaa sharci,sidoo kale waxaan idiin dhahnay xisbigii Xasan Shiikh waa burburay caawa maxaa Mogdishu ka socda magaci ayan bedeleynaa oo kii hore waa burburay sow leydiinma leh, waxaan weliba xiligas idiin racinay m/weynaha hatan jooga kama mid ahan musharaxiinta
xiligaas tartameysa doorashada 2026,waxaan aad had aka maqleysaan Mogdishu ee ay la soo cararayaan maalinkast ashaqisyaad sheegtaan iney mediyaha ku jiraan waa waqti lumis iyo xaqiiqada oo leyska indha tirayo.
Haatana waan idiinku celineynaa ma tartami doono, weliba hada waxan idiin raacineynaa madama mudadii uu jogay ciidamadii qaranka gacantiisa ku burbureen inuu ugu danbeyn Iscasili doono madaxweynaha taahan jooga,weliba reerka beenta siyaasadeed lagu wado waa Digil iyo Mirifle koley dad aqliga u saaxiib ah waa ku jiraane ama waa isdaba qaban doonaan amase qorshaha hada socda waa ku dhax lunsan yahiine........ bal qeybtaan hoose oo iyaga quseysa si degan u aqriso adigoo Soomaali ah.
A- Adan Madoobe golahii baarlamaanka ee uu gudoomiyaha ka ahaa waa lagu diray isma haayaan.2-L Green waxaa laga dhigay bilaa Mandate!, isaga iyo Adan Madoobe iyo inta ku fikirkaa loo degay shax cajiib ah oo ay nimankaan aanu kor kaka soo hadalnay ee reer Hiiraankaa horey u soo fahmeen ee la doonayey sidii maadaama aan madaxweynaha taahan jooga la dooraneyn uuna raadinayey inu helo mudo xileed amaba mudo kordhin 2 sano ah waxaa la doonayey in dhulka Hiiraan maalinkasta Hiiraan iyo shacabkooda ku qasnadan, waxii oo dhan intey hoos isku wareysten ayey waxa socda shib u dhahen fursadna la siiyey lagu dhageysto siyasiyiin deganka ka soo jeeda,ileen bulsho iyo dal aad mustaqbalka hogaamin doonto adigoo Soomaali ah weliba reer Hiran ah maxad mid sii fashilmayo in ad waqti iskaka lumiso soo mushkilad ku sii badaneyso dalka iyo dad ka Soomaaliyeed maahan?,waa u muhiim go'aankaas oo kale si dalka iyo dadka Somaaliyeed loo bad baadiyo.
Marka laga reebo in argagixiso dano gaar ah laga lahaa loo soo xawilayey Hiiraan kuna dhamaden, si aan dalka iyo dadka Soomaaliyeed waqti intaan ka badan looga lumina iyagu dhulkooda argagixisada ka difacdaan halka ay u socdaana mustaqbalka garanayo mudo labo sano iyo bar ah ka badan ku soo jiren dagaalka argagixisada lagana waayey mudo kordhintii shacabka Hiiraan inta loo seex seexday shaqsiyad degankaas ugu jira siyasada ugu danbeyn halkas lagu bilaabay dalka oo dhan ,hagardamo ,ciidankii dowlada oo la marin habaabiyo, ku darsoo reerka hoose ee uu ka soo jeedo, hadad maqli jirteen in ay Sh/dhexe inta ay ka degan ku warejiyen argagixiso, hada kuwa uu isaku sida garka ah uga soo jeedo ee degan Galgadud inta ay ka degaan waxey qorsheynayan iney uga baxan magaloyinkaas,adiga oo Soomaali ahne lagaaga dhigayo in ay la wareegeen argagixiso laakinse waa isla qabiilkii oo Somaalida iyo caalamka qaldayo, ujeedada ma taqanaan waa in kooxna magac aragixiso ku helaan dhaqaalo kuwona ku helaan magac dowladeed iyo hadaan si waadax ah Soomaali badan ugu sharaxno nidaamkii dowliga ahaa oo aysan garaneyna malaha waa u dheer tahay.
3- Qodobkan waa u muhiim Soomaalida iyo dalalka ka cawiyaan dhanka diyaaradaha aan duuliyaha laheyn hadaan loo tababareyn Somaalida kuwooda argagixisada la dagaalaan ee ay dhabta ka tahay hadiise loo gacan geliyo kuwa argagixisada la shaqeysta ee deganadoda uga soo baxa Soomaalida wax gooyni ah oo ka halaabayo ma jiraan oo mudo 34 sano ka badan ayey mushkilad ku soo jireen oo aan ka aheyn in wadamadii iska lahaa diyaaradahaas oo inta loo gacan geliyo argagixiso sidaas ku sumcad beelaan oo halka ay hada dunida qiimo ka leeyahiin oo lagu kala iibsado malaayiin dolar ay qiimo beelaan.
Fiiro gaar ah- Hadaad tahay Soomaali ku jira mediyaha badankiin war dadkiina iyo dalkiina ka daaya beenta aad maalinkasta la ordeyaan qaarkiin iyo waxa aad bulshada uga dhigeysaan siyaasad ee marin habaabinta u badan, dalkaan sida reer Hiiraan mudo kordhinta uu donayey m/weynaha Soomaaliya uga soo waayey,isla filankii oo kale ayaa dalka meelo badan oo ka mid ah ka socda oo inta reerkasta labo qof oo ilmo adeero ah midna lala saaxiibo midna habeenkii la leeyahay adiga qilaaf waxa uu sheegayo waana waxa hada ka socda dalka Soomaaliya mana ahan wax meel fog gaari doono.
Ugu danbeyna rag iyo dumar badan oo Mogdishu lagu sumeyn doono doorashada ka hor waxaa dalkaas meshii lagu gaaro 2026 ka dhici doona doorasho,weliba dalalka qaarkood durbaba hada waxey bilaabeen ineysan isku aaminin caasimada Soomaaliya ee Mogdishu fowdada siyaasadeed ee taalo awadeed.Hayeeshee qoraalkii oo inala dheeraday awadeed wararkeena waxaa ka mid ahaa wararka iyo rabshadaha ka tagan dalka Etoobiya waxaane ku soo qaadaneynaa wararkeena danbe sida wararka qaarada Afrika iyo caalamka.
Africa,East Africa,latest News in Ethiopia and the rest of the Global On Tuesday,April 22, 2025-Waxaan mar kale isla aadeynaa wararkeenii qaarada Afrika, kuwa geeska Afrika iyo caalamka oo ay inoo mareysay xalada cakiran ee dalka Etoobiya sidoo kale waxaa wararkenii kale ka mid ahaa inuu dalka Soomaliya meeshii lagu gaaro 2026 yeelan doono hogaamiyo Soomaaliyeed oo la mahadin doono,sidaasi daraadeed waxaa inoo soo socda warar badan oo aad u xiiso badan oo ku saabsan xaalada geeska Afrika,waxaanse ku hormareynaa dhulkii
taariikhda iyo xadaarada lahaa ee Hiiraan ee shacabkooda oo daacad iska ahaa wax badan
looga faaièdeysan jiray markasta oo xiliga kala guurka la galona sidii kubadii shacabkooda iyo siyaasiyiintoda ay isku dayi jireen kuwo deganadooda inta argagixiso u gacan geliyeen Soomaaliweyn hada ruwaayad u jilayey oo iyagoo guryahoodii argagixisada u gacan geliyey Mogdishu ku jilayo ruwaayad xisbiyo ayaan sameysaneynaa iyo Soomaaliya siyaasadeedu waa sidaas iyo sidas,waqti badan idiinkama lumineyno ,waxaanse ku hormareynaa Hiiraan iyo beesha Xawaadle.
Marka hore wax badan kama hordhaceyno waxaanse ku hormareynaa wararka oo kooban.1- Kulamo muhiim u ahaa beesha oo ku soo dhamaaday sidii ugu quruxda badnaa kana kala dhacay dal iyo dibad si weliba horudhac ah inta anan gudagelin waxaan marka hore shacab weynaha Soomaaliya,gaar ahaan kuwa Hiiraan siiba beeshaani weyn ee aanu ka hadleyno ugu bishaareyneyna in caawa xiliga Soomaaliya saacada geeska Afrika markii ay aheyd 12:00 habeenimo in ay fashilantay qorshe la doonayey in argagixisada mar kale loogu gacan
geliyo dhulka Hiiraan gaar ahaan dhulkii laga xoreyey labo sano ka hor si shacabka degankas loogu hoosaasiyo cadowgooda,arintaan jiritaankeeda iyo qaabkii ay uga fashilantay kooxahii heshiiska ku ahaa iyo sidey durbaba u kala jabeen mar kale ayaan warbixin dheer ka soo diyaarin doonaa waxaanse qormada muhiimadeeda uga hadleynaa reer Hiiraan iyo beesha Xawaadle hadii aad arki jirten reerkaan oo daacadnimadooda inta looga faaideysto waxii la doono iyadoo Mogdishu la joogo waxii la doono leyskaka hadaaqi jiray hada xaalku sidaas iyo wax u dhaw maahan,aan idiinku celino mar kale xaalku sidaas iyo si u dhaw maahan, mana dooneyno arimo ugaar ah reer Soomaaliyeed in aanu ka hordhacno.
War hadana soo gaaryana waxuu sheegayaa in saacadahi ugu danbeyey ay ciidmadii degaanka ugu badnaa ee wayadan hubkooda la soo baxa Macawisleydii oo reer Hiiraan (Xawadle ah) u jiheysteen...kama hordhaceyno,waxaase muhiim ah shirarka dhacay iyo kuwa dhiman oo dhan waxa loga hadlay amaba hadlayaa kaliya labo qodob oo uusan mid sedaxad wehlin, kuwaasi oo muhiim u ah degaanka iyo shacabkaba marnaba kama hordhaceyno.war helaa talo hela,la soco wararkeena kale ee geeska Afrika ee jogtada inoo ahaa ee horey inogu socday oo ay naga soo dhax galeen kaliya warkaan muhiimka u ah bulshoweynta Hiiraan.
Fiiro gaar ah-Waxaan halkaan ka amaaneynaa bogaadineynaa in ay beeshaani tahay beesha kaliya ee dalka Soomaaliya gaar ahaan Koofurta Somaliya leys lahaa inta laga xanaajiyo ayaa sidaas lagu helaya mudo kordhin ee hadii waxkasta oo fowda lala soo aaday degaankooda iyo siyaasiyiintooda aan u jixin jixin weliba aan tan iyo 2022 waxkasta oo shacabweynaha
Soomaaliyeed news looga dhigo aan dheg jalaq u siinin danahoodana ka wata,maxaa yeelay hadii waxyaabaha qaarkood waqti ku lumin lahaayeen waxey siyaasad moodi lahaayeen wax badan oo qiyaali siyaasadeed ah oo maanta dalka Soomaaliya siiba koofurta Soomaaliya ka jira waqti badana kaka lumi lahaa,bartaas ka haaya,war hada na soo garyana waxuu shegaya in kooxdii reer Hiiraanka aheyd ee dhawaan degaanka Jicibow ka soo talaabiyeen tiro argagixisada ka mid ah oo ay hogaaminayeen in caawa loo sheegay iney Hiiraan iskaka baxaan,kedibna ay u hogansamen mana doneyno in aanu wararka arimaha ciidanka deganka markii ay arintu noqoto Hiiraan ka hor dhacno arimaha ciidanka deegaanka weligeena kama hordhicin.
Ugu danbeyn Soomaalida badankeed weli midbaan leenahay war waxa hada socda haku gadsomina weliba waan kula talineynaa arimaha Hiiraan iyo shacabkaas halka ay u socdaan haka hadlina hadii aad wax ka hadleyso gurigaada iyo inta aad dalka ka degto ka hadal kuna mashquul mid dad kale haka hadlin inta kuwa lossers ah dhaqalo yar kugu siiyaan faafinta iyo aflagaadeynta warar been ah Soomaali kale oo aan adiga dhul iyo degaan kaa rabin oo ku faraxsan dhulkoda iyo degaankooda sida reer Hiiran haku mashqulin,maxaa yeelay siyaasada dalka Soomaaliya reerona waa kuwo qadka ka sii baxoohaayo,bilaa xikmad oo waxkasta oo ay walaaqi karaan xitaa hadii gebdhahoda,hoyoyinkoda iyo caruurtoda argagixiso u gacan
geliyeen walaaqayo kana sii baxayo siyasada Soomaaliya iyo kuwo siyaasada Soomaaliya iyo dalkaas quruxda badan hogaankiisa in ay qabtaan qorsheynayo iskuna diyaarinaya oo wax iskula harayo,marka yaan leysku qaldin fila maanta sidii musal salkii la jilo ee socdaan waqtiyada gaaban.Intaas adigoo Soomaali ah waad garatay sow maahan.....si uusan qoraalku inoola dheeraan la soco wararkeena danbe.
Africa,East Africa,latest News in Ethiopia and the rest of the Global On Sunday,April 20,2025- Waxaa halkeedii inooga sii socda wararkeenii kuwoodii ugu xiisaha badnaa ee qaarada Afrika siiba kuwa geeska Afrika waxey inoo joogtay qoraalkeenii dheeraa ee aanu uga soo hadalnay xaalada Soomaaliya weliba dhinacyo kala duwan oo aanu shacabka Soomaaliyeed ka tusinay wax badan,mar kale qormadaas si fiican u soo aqriso,weliba wan ka cudur daaraneynaa hadii ay qoraaladeenu sida midkaas u dheeraadaan,waxaanse mar kale isla aadeynaa mushkilada siyaasadeed ee ka taagan dalka Etoobiya si guud iyo si gaar ahba siyaasad ahaan, iyo rabshadaha halkaas ka taagan oo kaasi idaraya marba marka ka danbeeya.
Adigoo Somali ah muhiim kuma ahan in aad isku mashquliso waxa ka socda dalka Somaliya hada qoraalka aanu qeybteena hoose uga soo hadalnay hadey faham guud kuugu filnaan weyso fashilka siyaasadeed ee halkaas ka jira iyo xaqiiqada halka uu dlakaas aaday 2026 oo aanu horey idiinku soo sheegnay,waxii la doono subaxii uu waagu baryoba mediyaha wararkii la doono la lagula soo cararo,waxaa hada muhiim kuu ah adigoo Soomaali ah in aad fahanto waxa ka socda geeska Afrika oo ay ugu horeyso dalka Etoobiya oo burbur qarka u saaran siyaasada halkasi ka jirtana ay u muuqaal ek tahay qof dumar ah oo kaliya jirkeeda inta la arkayo soo meyratay qurxisay gudahana wasaq ka ah,dalka Etoobiya waxa ka socda hada wey dhaaftay siyaasad,waxaa yaalo mushkilad ay adag tahay si aanu dadka qaarkii ugu fasirno.
Hayeeshee, warar xaqiiqada u dhaw oo dhinaco kala duwan aanu ka heleyno ayaa muujinayo in xaalad caafimaad awadeed loo badinayo inuu Mr Abiy baneyn doono kursiga dalkaas,kedib markii sida la xaqijiyey ay ku batatay mushkilada uu malinkasta ka maqlayo dhanka ciidanka iyo isbedelka dalkaas ka socda oo marba marka ka danbeysa sii xoogeysanayo,dad badan oo ku nool qaarada Afrika siiba kuwooda saadaaliya wax badan ee aragtida dheer ayaa dhawr jeer oo hore aad u mujiyey in dalka Etobiya uu ka dhici dono isbedel aan hada muqan lakinse ay xaqiiqadiisa fogeyn oo dhanka hogaanka ah,iaydoo xaalada ku qiimeeyey wax badan oo fashil ah oo dalkaas ka taagan.si uusan qoraalku inoola dheeran maadama wararkena danbe ee geeska Afrika aad ugu yahiin shacabka Soomaaliyeed iyo kuwa geeska Afrika la soco wararkena danbe.
Fiiro Gaar ah-Hadaad tahay muwaadin Somaaliyeed waan kuugu celineynaa ha ku gadsomin weligaa waxa hada ka socda gudaha dalka Soomaaliya siiba Kofurta Somaaliya siiba hadaan kuu sii jilcino siyaasada Mogdishu maanta taalo, si degan adigoo Somali ah oo ay maskaxda kuu degan tahay u soo aqriso qormada midaan ka hooseysa ee aanu dhinacyo kala duwan ugu bidhaaminay shacabka,markii aad si fiican u soo fahanto wararkeena kale halkaas kala qabso,weliba ku darsoo 24 kasta maskaxdaada ka shaqeysii imisa news oo aroorta hore inta dhalinyaro qaab qabiil u abaabulan loo soo dhiibo si ay markii ay umad ahaan u fashilmeen dhinackasta naftoodana buuq ku fura is dhigaan in ay shacab Soomaaliyeed wax u shegayan oo 24 saac kedib waxii ay sheegaan ay beenoobaan?.sababta ma garaneysaan waxeysan xog ogaal u aheyn 2026 isbedelka siyaasadeed dhabta ah ee uu dalku galayo.
Hada halka ay wax marayaan ma kuu sii jilcinaa adigoo Somaali ah siyaasadaha isbucyada kaliya ee inagu soo aadan socon doona ee la doonayo in fashilka siyaasadeed ee dalka ka jira lagu qariyo,mise wararkeenii hore ayaa xaqiiqo kuugu filan?. hadey wararkeenii hore xaqiiqo kuugu filan yahiin waad fahmi kartaa ugu yaraan halka uu dalku aaday 2026,ku darsoo waxaan sanad ka hor halkaan kuugu soo qornay si waadax ah in aad arki doontaan shaqsiyaad badan oo is mooda in ay siyaasada Soomaaliya wax ka yahiin oo shacabka caadigaa ka mid ah.waxaa kale oo aanu kuu raacinay rag iyo dumar badan oo aad hada moodaan siyaasiyin amaba in ay ku jiraan siyaasada noocyadeeda kala duwan waxbo lagama weydiin doono doorashada Soomaaliya ee 2026,waxii mudadaas ka horeeyase waxaad maqli doontaan wax badan oo ka horeeya mudadaas oo la jilayo ee haku gadsoomin adigoo muwaadin Soomaaliyeed ah ma idiin dhahnay,mise ma idiin dhihin?.
Qoraalkaan aad had aaqrineyso midk aka hooseeya 10 bilood ka hor intaan bogaan kuugu soo qornay ma idiin dhahnay wax dhaqaalo ah laguma bixin doono ciidmada Afrikanka ah ee jooga gudaha Soomaaliya mudo kedibna qoraalkaas mar kale ma idiinku cadeynay?. Sidaasi si la mid ah inaga ma nihin dad sidii Nabi Maxamed Nabad Galyo iyo Naxariis Korkiisa ha ahate loo waxyoday waxaanse kaliya idiinla wadaageynaa xaqiiqada iyo halka uu dalku aaday.
Tusaale-sideen ku maqalnay in uu dalka Somaaliya 2026 iyo waxii ka danbeeya yeelan doono hogamiye amaba m/weyne ay Somaliweyn mahadin doonaan, mise waxad doneysan waxa hada socda ee kaliya lagu kala qaato dhaqaalaha kooban iyo macluumaad aan jirin oo leys dhaafsado maalmo kooban oo lagu qarinayo fashil siyaaadeed oo hadba markaasi taagan in aanu idiinka dhigno siyaasad oo aanu malinkasta halkaan sida mediyaha veiwska raadiya oo kale waxii la dono idiin soo qorno?. ma waxaad adigoo Somaali ah amaba si guud muwaadin Somaliyed ah in aanu waqti kaaka lumino wax aan micno weyn dalka iyo dadka Somaliyeed ugu fadhiyin.
Ma waxaad doneysaan in aanu idiinla hadalno sida dad badan oo Soomaali ah oo wliba cadad aad u badan ah ee ku jahwarersan siyaasada Soomaaliya,mida qaarada Afrika iyo mida halka ay kaka nool yahiin qaarada Afrika ee ah geeska Afrika intanba la garin waxa ka socda calamka?.Maya taasi nagama suurowdo, si aad adigoo Soomaali ah u noqoto ugu yaraan xog ogaal ku tixnow bogaan,hadaad ogaatn la heydeen isbedelka dhici doona 2026 qaab darada siyaasadeed ee aad hada arkeysaan wax weyn kama soo qaadi laheyn adigoo muwaadin Soomaaliyeed.War helaa talo hela.la scoo wararkeena danbe.
Africa,East Africa and Latest News in Ethoipia.On Saturday,April 19,2025- Wararkii ugu danbeeyey qaarada Afrika, Bariga Afrika gaar ahaan xaalada dalka Etoobiya iyo dalalka kale ee geeska Afrka- Sida ay inoo mareysay amaba inoo jogtay wararkeenii Geesk Afrka gaar ahaan dalka Etoobiya oo ay ka jirto mushkilada ugu weyn ee maanta taalo geeska Afrika, hayeeshee inta aanan gudagelin xaalada ka sii dareysa ee dalka Etoobiya waxaa marka h la hadleynaa shacabka Soomaaliyeed oo aanu qoraalka aanu dusha sare uga qornay sawirka ururka Midowga Afrka oo aanu ku soo kobnay hal qodob oo aanu leenahay dalka Soomaaliya yaa ku haya argagixisada ma qabiilo iyo ganacsato,mise dad nolosha ka dhacay oo Soomaali ah kuwaasi oo iskugu jira mucaarad iyo muxafid,ma Hayaddo,ma Modiwga Afriak, Ma Qaramada Midoobay, mase dalal kale oo shisheeye ah?.
Horta qofkii Soomaali ah ee ku jahwareersan xaalka dalka Soomaaliya ma jirto argagixiso dib u qabsaneysa dalka Soomaaliya siia dhulkii laga saaray ee ay ugu horeyso Hiiraan,waxa kale ee aad maqleysaan waa mashruuc aan meelna gaareyn laakiinse u dhaxeeyo shaqsiyad argagixiso ah iyo kuwo kale ee ay isku qabiil yahiin sidaana horey weligood iskula soo shaqeysan jiray oo ay dagaalkii Hiiraan lagula galay wax badan ka fashiliyeen sidaasi dareed magaalooyinkaan looga baxayo bilaaw iyo dhamaad ujeedka laga leeyahay hadii aad dooneyso in laguu sharaxo adigoo Soomaali ah,waa in uusan dalkaan ka dhicin wax dooraesho ah oo waxaan oo dhanwaa wax lagu raadinayo mudo kordhin, ma jirto dagaal u dhaxeeya Hargeysa iyo Laascanood waxa aad maqleysaan waa wax loogu talo galay in ay socdaan labo ilaa sedax isbu
Koofurta Soomaaliyana waaba degaan ay ku wada nool yahiin rag uu waqtiga ka dhcay mar hore oo wax ay galaan iyo wax ay gudaan aysan jirin 3dii bilood halmarna madaxweynaha haatan jooga oo sidii sharci daro ugu joogi lahaa markii uu termkiisa dhamaado kedib hada kuwa uu isku masawirayo ee bilaa sharcigaa onayo in dalka Soomaaliya loo akro wadan ay ku nool yahiin bulsho aan xoolaha waxbo dhaamin oo bilaa dastuur iyo bilaa sharci ah,yacni hada nidaam dowladi ah ma jiraa iyo waa jiraa adigey ku taalaa hadaad isku mashquulineyso adigoo Soomaali ah,waxaanse kuu hubnaa 100% dalka Soomaaliya 2026 halkii lagu gaaro inuu yeelanayo hogaan iyo dowlad cusub waqtikasta oo bulshada laga dilo iyo been kasta oo leysku sheego.
Xagey ku danbeeyeen ciidankii k asocday ururka Midowga Afrika ee dalka yimid 20 sano ka hor, hadii aad bogaan ku tixneyd waxaan 11 bilood ka hor intii uusan dhamaan waqtigii kuwii ku joogay magaca Amisom halgan idiin ku soo qornay in aysan jirin wadan aduunkaa oo dhaqalo ku bixin doono howlgalkooda oo aysan dalka Soomaaliya ka bixi doonin xitaa hadii la yirahado naga baxa,kedibna ay wadankasta si gooyni ah dhaqaalo u weydiisan doonaan dalalka debka ku shida geeska Afrika sidaasina inta ay dalka Soomaaliya ka joogaan ugu gacan gelin donan argagixisada kuwodii ay wada shaqeysan jireen mudadi 20ka sano aheyd ee ay dalka Soomaaliya joogeen iyagoo iska dhaadhiciyey iney dalka Soomaaliya wax ka leeyahiin,iyagoo naftooda iyo mida wadamadooda been isku sheegayaan.
Argagixiso dalka Somaliya maka jirtaa horta wax la yiraahdo hadii aad jawaabta oo kooban dooneysaan waa Maya laakiisne waxaa ka jira koox dhawrkii sanoba hadba intii is fahmeysa halkii ay is dhahaan lacag ayaad ka saneyn kartaan isku raaca kuwaasi oo la baxay Shabaab una shaqeeya hadba wadankii ay ka heli karaan dhaqalo ay hadba waxii noo fuliya la yirahdo ku fuliyaan wana koox u ababulan qaab qabiil,dhibtoodana hadba waxey kaliya la aadan kuwi ay wada shaqeysan jireen weligood amaba degaanadoda ugu bixi jiray marna ay wada nolan jireen.
Al shabaab ruwaayadan ay hada jilayaan marka meel leyska dhigo iyo qabiilada ay waada shaqeystaan Hiiraan intey weeraraan oo ay qabiil Xawaadle la yiraahdo dhul ka qabsadaan dib ma u gumeysan karaan?. taas waa habeenkii xaleyto ahaa oo tagay inta ay isku dhax qasan yahiin ciidamo dowlad iyo dadka deganka waxii la doono waa la sameyn karaa laakinse markii ay arinta gaarto Argagixiso iyo reer Hiiraan amaba qabiil la yiraahdo Xawadle
sow horey uma arkina markii ay caruurta laayeen in Soomaali oo dhan la baray oo looga dilay 2900 maleeshiyo ah iyo ka badan,hadii mar labaad si toos ah qabiilkaas iyo argagixiso isku arkaan qoraalkan sawir ka qaado hada inta hubka dowlada laga iibsado oo kaliya ayaa la maqlayaa magacooda, inta iyagoo taagan Soomaliweyn lagu duldhiso mudo gaaban State ay shacabka Hiiraan leeyahiin hadaba u diyaar ah ayaa waxa ka dhici doonto yaa waye kuwa Hiiraan ku soo duulay kedibna qabiilkooda iyo ninka hogaaminaya markii la xaqiiqsado waxa ku xigta imisa shirkadod oo ay leeyahiin ayaa Hiiraan ka howlgala,waxii markaas ka danbeya saacad saacad u tirso qasaraha soo gaara cidii markaas kedib ay mudo kordhin u radinayeen ee loogu talo galay iney dalka amnigiisa u carqaladeeyaan iyo kuwii ay sharci daro iskula joogeen ee ay caalamka dhaqaalo sidaas iskula helayeen markaas iyagey u taalaa.
Aan u soo laabano wadamada kaalinta ku leh qalalaasaha Soomaaliya kuwaas hada waqti kuma lumineyno oo iyagey tooda heysataa weliba waxad qaarkood arki doontaan mudo aan fogeyn ka hor 2030 iyagoo sabool ah weliba hada wa wadamo la sheego iney dhaqaalo leeyahiin mudadaas aanu sheegeynaynase waa sabool aan wax qiimo ah ku laheyn dunida wadamda hada dalka Soomaaliya shacabkiisa dhiba,maxaa yeelay qaarkood waxey lugaha kula jiraan arimo laga yaabo iney socdaan mudo gaaban markii ay dhamaadaane iyaga dal ahaan dib ugu soo laaban doonto,caadne nagama saarna jabka wadamadaas soo gaari doona.
Yaa kuu soo haray dowlada la sheego iney dalka Soomaaliya ka jirto iyo maamulada fashilmay ee uu waqtigii ka dhamaaday iyo Xasan Sheikh iyagu dalka xagey u wadaan ileen dalku Kabo ku dukade oo Sh/dhexe qabso la yirahdo maahan oo cid uu wax u dhimi karo iyo cid uu wax ka qaadi karo oo aan shacabkisa iyo degankiisa aheyn ma jirtee,siyaasad ahaan markii laga hadlayo dalka Soomaaliya xaguu u socdaa marka meel leyska dhigo fowdada siyaasadeed ee taalo Mogdishu iyo ragaan bilaa sharciyad ah ee dhawrkii biloodba halmar isku masawirayo caasimada Soomaaliya?.
Waxaan qofkasta oo Soomaali ah oo ay ku jirto damiir Soomaalinimo wax badana ka tari karin wmaanta socda ugu bishaareyneynaa inuusan dalka Soomaaliya wax mudo kordhin ah 2026 May 15 waxii ka danbeeya aysan ka dhici doonin weliiba ku seexda kuna soo toosa dalka Somaliya isbedelka ka dhacayo waxuu noqon donaa mid uu dalku helo hogamiye la mahadin doono,hada koxahan aad ugu yeertan siyaasiyiin waa labo koxod koxo argagixiso ah oo dowladan ka buuxan iyo kuwii horey uga tirsanaa dowladii midaan ka horey waxa dalka iyo dadka Somaliyed jahwareerinayana waa labadaas kooxood oo kaliya walow labada dhinac dad nadiif ah laga helayo ayna yahiin tiro aad u yar inta wanagsan haatana ay kala miirmoohayaan oo kuwa argagixisada wada shaqeystaan hada howshoodu kaliya tahay iney mediyaha warar ay iskaka dhigayaan iyadoo la wada garanayo iney bulshada iskaka dhigaan iney dalka arimahiisa ka hadlaan,laakinse sida xaqiiqada ah 2026 wax ay arimaha Somaaliya ka geli donaan ma jiri doonto waxeysa hada kaliya qaldi karaan wadamada ay wakiilka uga yahiin burburka dalka iyo taageerada dhanka argagixisada.
Ugu danbeyn arinta kale ee uu qofkasta oo Somaali ah qoraalkaan ku xaqiiqsan karo in aan dalka Soomaaliya laga dooneyn ciidamda Afrikan ah ee mudada 20 ka sano joogay halkaas waxad ka qiyaas qaatataa kaliya meel iska dhig ciidmada kale ee Afrikanka ah,bal qiyaas markii ugu horeysay ee ay ciidmada Jabouti oo ah dal aanu walaalo nahay isku afna nahay isbuuc ayaa mediyaha Hiiraan laga sheeg sheegi jiray ilaa ay aduunyada la dhacaan oo ay u arkaan ciidamadi Jabouti ee xiligaas joogay kuwo ka shaqo badan ciidamada kale ee Afrikan ka ah maadaama ay la baxeen Hiil Walaal,waxaa Soomalaiweyn iyo aduunyada gaarsiin jiray magacooda waxey ahaayeen qabiil la yirahdo Xawaadle,maanta markii ay Hiraan imanayaan iney yimaadeen iyo ineysan imaan ma aragteen iyadoo xitaa hal mediya oo Hiiraan ka jira oo ku mashquulayo,sababta ma isweydiisay ,danahooda ayey halkaas u joogan,kuna darsoo dagaalada inta badan laga aabaabulo Sool iyo Sanaag ee ay dadka walaalaha ah ee halkaas ku nool markasta laga soo sheegana waa dowlad qeybta ka ah.
Ku darsoo hadaan dhamantood u laabano ciidamada Amisom ee dalka Soomaaliya joogay mudada intas la ek ee labaatanka sano ku dhaw marka laga reebo iney xerooyinkooda ku jiraan dhiiga shacabka Soomaaliyeedna ka sameeyaan dhaqaalo iaygoo u shaqeeya dalal kale oo aan African aheyn,is weydii mudo intee la ek ayey wadan ahaan u sii jiri karaan wadamada ay ka joogaan ciidamada gudaha Soomaaliya, sow ma arkina waxa hada ka taagan dalka Etoobiya oo ah mushkilad ay adag tay in xal loo helo ilaa xukunka laga tuuro kuwa haatan dalkas ka arimya ,dalalka kalena ha sugi waayin Soomaliya oo nabad ah oo ay iyagu ololayaan.
Aan u soo laabano dowlada Mogdishu fadhisa,in aysan wax farahaada ku jira aysan jirin waad aragtaan oo aad xitaa ku fashilanteen 50 KM oo ku yaalo Sh/dhexe in aad ka dhamaan weyseen ama iska dhadhiciya in aad waqtigan aad shacabka ka lumineysan aad ku heleysan mudo kordhin amaba si shaqsi shaqsi ah naftiina been ugu sheega, qabiil Soomaaliyeed oo an dhulkiisa sidii ay u difaacan jireen awowayashood u difaacan karin ma jiro ama argagixiso qaarkiin hoosta ha kala shaqeystano ama iska daaya cida uu waqti ku socdo waa adinka kaliya hadaad naftiina iyo mida qoysaskiina ka xishoon weyseen shacabweynaha Somaliyeed intaad ka xoshootaan idiinkoo ay qaarkiin bilaa sharci yahiin ka joojiya shacabkaan aad sidii dad cawaan ah oo kale ka dhigeysaan ee aad shirarka aysan waxbo ka jirin maalinkasta u soo tabineysaan.
Shacabka Soomaaliyeed midbaan leenahay intaanan isla aadin wararkeena kale ee geeska Afrika siiba waxa ka taagan dalka Soomaaliya oo hada leyska indha tiro,waxaan leenahay shacabka Soomaaliyeed,war wax la yiraahdo argagixiso ma jiraan kuwa Jilijbj oogana waa Isaaq ka soo jeeda Hargeysa iyo Burco iyagu dadna ma dilaan dadne ma barakiciyaan waxeysa ku shaqeeyaana qaab aqli aqli ah oo waxey adeegsadaan kuwo reer Hiiraan deris la ah kuna nool inta u dhaxeysa Kofurta Galkacyo ilaa Bariga Mogdishu inta kalena waa xitaa hadey argagixisada ka tirsan yahiin oo ay yahiin qabiilo kala duwan degaanadooda badankood waa u nabad.
Tusaale- Ninka xakuma Argagiixsada Axmed Diiriye Hargeysa waxuu ka yahay Hero maxaa yeelay waxaa ku nool caruurtisa iyo xaasaskooda noloshuna waa kala socotaa, Ceel buur maxaa ka jira Cali dheere, Mahad Karataay iyo Kaboku Tukade degaankooda ma qiimeysay sida ay u taalo?, ka gudub dalka Soomaaliya waxne waa wax damiirk aqofka bini'aadamkaa siineyn oo heerka qaarkii hadii la gaaro ay dadkaasi u dhamaatay,waxaad isweydiisaa adigoo Soomaali ah, Xasan Sheikh, Shiikh Shariif,Cali MAxamed Geedi iyo dhamaan kuwooda 90% xilalkii dalka haya,weli ma isweydiiyeen in Sh/dhexe ciidamada dowlada ee ku sugan ay ka soo kala jeedaan qabiilo kala duwan oo Soomaali ah, oo markii ay arkeen waxa halkaasi yaalo ee qaabdarada ah in ay isla markii koodii ciidanka xoga dalka ka tirsan ee ay Somalinimo geysay halkaas markuu qabiil ahaan idiin arkaan hab dhaqankina iyo in aad dhulkii leydiinku yaqiinay uga baxeysaan wiilal maryo wasaq ah xiran oo mudadii ay joogeen caruur badan idiiku dhax dhalay shacabkinana mudo 20 snao ah soo ilhaaneynayey,maxaad dareemeysaan qabiil ahaan,waxaan hada dhacayo sow maahan wax isku bedeli doono taariikh ma hadho ah?,ileen dalka iyo dadku sidaan ma ahaanayan weligoode.
Aaway Xasan Sheikh bal in Shabaab mar danbe la maqo magacooda inta Tuutaha gashan ee Hiiraan kaa joogta iyo kuwa magaca Afrikan ah ku jooga ee ay ugu horeeyaan Jaboutiyanka iyo Etoobiyanka Hiiraan haka soo baxaan dheh,hadaad markaas kedib hadaad aragto wiil reer Hiiraan ah oo Xawaadle ah oo meel Hiiraan ka baxsan qabilo is yeel yeelayo u dhimayo Alley lehe Soomaalida manta nool aqoonba uma lihin intey melaha ay dalka Soomaaliya kaka sugan yahiin soo wada baneyaan oo ay Hiiraan kaliya maahane inta ay qabiil ahaan ka degan dalka Soomaaliya siiba Koofurta Soomaaliya ila Jubooyinka shacabkooda halkaas ku nool hadey Soomaaliweyn iyagoo dhaqaalahooda ku dagalamayo oo aan cidna ka heybeysaneyn dadkooda si sharaf leh intey magac qabiil kula dagaalan argagixisada kuwooda fag fagta badan ee bulshada cabsi geliyey oo inta meel la saaray dhul aan hada Soomaali xor u aheyn laga xoreeyey hadey Soomaali arki weyso mar danbe meeshaan yaan loo soo doonan warar quseya Soomaaliya.
Aragixiso waxaa qaab qabiil inta weliba shidaal looga buuxiyo hubka loo dhigaa hadba meeshii lagula balamo micnahu maahan in ay kuwa la shqeysto ay dadka dhan yahiin, waxaan hada la leeyahay Shabaab ayaa Abooreey ka dagalamayo amaba Beerayabaal ka dagaalamayo waxaas dagal maahan waa mashruuc yar oo shaqsiyaad Villa Soomaaliya la shaqeysta halkaas uga socda reerkii ay is fara saareen mudo labo sano ka hor Argagixisada ee Xawaadle ismana arkin hubkii magaca qabiilka lagu iibsaday ee waxa hub dowlada ay leetahay oo dhan ka qiimo badnaane dhulka Hiiraan meel amaan ah ayuu yaalaa,waxa hada dalka ka dhacayo miyaad aragteen iaydoo wax weyn laga soo qaadayo argagisixisada Hiiraan dhinaceeda Galbeedkaa joogta amaba kuwo cusub oo hada yimid ahaadano amaba kuwii hore waxii ka haray ha ahaadaano?.
Argagixiso degaan lala shaqeysto oo kaliya ayaa laga buun buuniyaa waxaana sida ay cadceeda uga dhacdo dhanka Galbeed ugana soo baxdo dhanka Bari u xaqiijineynaa Soomaali badan kuwooda xalaashaa labo arimood oo 2022 maalintii Argagixisada caruurta ku dileen Hiiraan iyo waxii ka danbeeyey ciyaartii la doono oo siyaasadeed dalka iyo dadka Soomaaliyed h alagu ciciyaaro,laakinse halmaalin ayaa argagixiso iyo siyaasada Soomalaiya laga shiray waxa socda kuwa faraha kula jira iney ka shalaayaan maahane ,Hiiraan wleiba qabiilka Xawaadlaha talo ayaa meel u taalo oo reerkaas wxaanu si fiican u baranay mudadi ay dagalka ku jireen ee labada sano aheyd oo kooxda hada la buun buuninaa iyagoo umad ak aqabtay kuwii ay degaanadooda u ceyriyeen ay caano iyo shaah kala hor tageen.
Tan kale reer Hiiraanku markii ay dagaalka argagixisada isku diyarinayaan waxan ku baranay xitaa inta uu abaabulka ka socda dalka dibdiisa lama maqlo Mogdishuna qabiilo dhan ayaa inta mediyaha soo istaago iyadoo dagal socdo leh waxan ku heshiinay dagalka argagixisada Mogdishana weli la joogaa....lol.
Ugu danbeyn Argagixisada dad mediyaha kala shaqeeya oo iskugu jira qeybaha kala duwan oo iyaga ku qabiil ah wey heli karaan mudo gaaban oo halkas ka buun buuniya amaba shacabka ka qalqal geliya,xaqiiqaduse waa in sida wax loo dhigayo iyo wax udhaw aysan u jirin 90% waxa hada socda ee shacabka looga dhigayo iney argagixiso dalka qabsaneyso waa wax ay abuureen kuwa Mogdishu joga iyo kuwa deganadoda bini'aadam iyagoo kale ah uga baxayo, waana mida keey in ay dowlado waaweyn oo dhaqaalo ku bixin jiray qabiilo dhawr ah sidii ay dalka hogaankiisa markasta ugu guuleysan laheeyeen hada 2026 meesha ka saartay oo hada dalka la doonayo in leysku dhax yaaciyo sidii loo heli lahaa mudo kordhin aan dhici doonin,waana mida aanu si toos ah iyo si dadbanba shacabka Somaliyeed waqtiyo kala duwan halkaan ugu soo qornay in ay dalka iyo dadka Soomaaliyeed heli doonaan 2026 hogaamiye la mahadin doono ,yacni iskama dhaheyno.
Si uusan qoraalku inoo la dheeraan adigoo Soomaali ah hadii aad bogaan ku tixneyd ma xasuusataa in aanu halkaan soo gelinay nin Oromo ah oo Tatoo jirkiisa ku qoran yahay oo aanu halkaan sawrikiisa soo gelinay inta lagu qabtay degaanka Jicibow mudo an fogeyn oo dowlada Mogdishu joogta loo gacan geliyey,waa kaase intu qof dowlada ka socda soo istaago mediyaha ha dhahaano ninkii ama waan tooganay amaba waa kan oo waxuu ku jiraa xabsi,Hiiraan cida ka dagalanta waa Oromo waana waxa aanu u leenahay siyaasada geeska Afrika Abiy Axmed iyo qabiilkiisa qatar ayey ku yahiin oo argagixisada gudaha Soomaaliya ka dagalanta hadey tahay Buuraha Galgala iyo Hiiraan kuma jiro Soomaaliya dhamaantood waa wada ajnabi Oromo u badan.
Waxaas oo dhan ee aanu kor ku soo sheegnay ceeb looma arko,waxaase markaan la arki donaa in ay siyasada guud ee dalka si deg deg ah isku bedeli donto oo ay malayiin Somaaliya arki waayaan Hiiraan oo State gooyni ah dadkuna si degan isku maqlayaan sidey hada isku maqlaan si ka sii wanaagsan intey isku maqleen oo saqiir iyo kabiir dhulkooda mar kale argagixiso ilaa Juboyinka deganada uu qbaiilkodu dego intey isku qeybiyeen kula dagalaan
shiradaha hada magaalyiiinta dolar ka sameeya Hiraan ee laga leeyahay meelaha Hiiraan ka baxsana halkaas laga saaray oo booskooda la geliyo kuwo cusub oo degaanka laga leeyahay hadaad arki waayaan Soomaaliweyn dadkaas aqoonba uma lihin.
Inagu ma dooneyno in aanu ula hadalno shacabka Soomaaliyeed sidii cunug xaley dhashay oo kale, Xawaadle saqiir iyo kabiir go'aan ayaa meel u yaalo adigoo Soomaali ahne inta mediyaha la soo istaago laguuma sheegayo,kaliya gurigaada si loo wada guuleysto ka saaro argagixisada qabiilkii aad doonto ka ahaaw Soomaali,weliba waxaan la hadleynaa kuwa degaanadooda qarnigaan 21aad ku haya oo aan garaneyn waxa ay helaan oo wanaag ah iney ka badan tahay markii ay degaanadooda ku hayaan argagixsada,weliba reeraha qaarkood Soomaalidaa intey isku xishoodaan Soomaaliweyn intey ka xishoodaan bilaa caleyk iska daaya bootada mediyaha ee ku bedela ficil la wada arki karo waxii ceeb horeyba haloo soo arkee.
Fiiro gaar ah- Waxan halkan marka hore ug atacsiyadeynayaa ciidanka qalabka sida iyo dadka degaanka kuwooda nadiifkaa ee dadnimad amuujiya markasta.waxaa kale oo aan ka xunahay haweenkeena Soomaaliyeed iyo caruurta sida ay ugu dayacan yahiin meelo badan oo dalka Soomaaliya ka mid ah oo ay Sh/dhexe ugu horeyso,ma mudneyn noloshaas qariban in aad ku noolaataan adinkoo dalkaas quruxda badan heysta,waxanse idiin leenahay ha quusanina intata maanta ku dhiban siyasadahan qariban iyo dagaalkaan dalka ay ku soo qaadeen argagixisda iyo wadamada shisheeye ee aanu wada garaneyno,weliba ognahay in kuwiina damiirka leh la niyad jabiyo iyadoo la dhiiragelinayo argagixisada isla qabiilkiinaa iyo kuwa ay degaanka keeneen ee ka soo aqli badiyey ee degaankiina cawo iyo maalin debka ku haya.midna ogaada qofkasta oo Soomaali ah meelkasta uu kaka noolyahay dalka Somaaliya dhibatada ay idiinku hayaan ajaanibta idiin soo shaqo tagay waxaa ka baJicibowdan kuwa ay idiinku hayaan kuwa fashilmay ee sheegtaan siyasiyiinta ee qarkod weliba bilaa sharcigaa, midna ogaada Koofurta Soomaaliya dadka Soommaaliyeed ee ku nool waxaan siinay bilad nimankaan reer Hiiraanka ee Xawaadlaha,waa reer go'aan leh.
Inta aan qoraalkaan ka bixin waxa xitaa shacabka la wadaagi karnaa markii ay argagixisada kuwooda danaha siyasadeed laga leeyahay ka soo talaabayaan deganka Jicibow iyadoo ay webiga ka soo talabaya oo ay diyaradahan la leeyahay waxey caawiyaan oo qarkood kor taagan tahay oo aan la duqeyneyn oo weliba halkii mar ee la yiri waa la duqeynayane meel cidlo ah lagu dhufanayo gantaalka,miyeysan mashruuc aheyn waxa Soomaliya siiba koofurta ka socda?,wana waxii keenay in aanan waqti iskaka lumin waxa ka socda dalka Somaliya ee lagu timaami karin siyaasad,laakinse ah ganacsi siyaasadeed lagu raadinayo dhaqaalo kooban oo aysan wax taariikh iyo karaamad ah toona.war helaa talo hela soco wararkeena danbe sidi caadada inoo ahaa.
Wararkii ugu danbeyey Afrika, geeska Afrika iyo calamka iyo sidey u kala muhiimsan yahiin, iyadoo ay halkeedii inooga sii socdan wararka kuwooda ugu xiisaha badan, waa Khamiis
ayna soo galeyso Jimco,wararku isbuuckasta waa ka xiiso badan yahiin kuwii hore.
waxeyna inogu kala muhiimsan yahiin amaba inogu kala saaran yahiin kuwoda ka turjumayo xaqiiqada ,halka aysan kuwa la abuuro amaba sameeyo ee maalayaa yacnigaa aysan wax weyn oo micno ah inoogu fadhiyin hada ka hor hadaatan aanu wax qoreynana aysan inoogu fadhiyin, sidaasi daraadeed, wararkeena xoogooda waa kuwa Afrika, gaar ahaan kuwa Bariga Afrika oo muhiim u ah shacabka ku nool degaankaas iyo guud ahaan qaarada Afrika waana kuwa aad u anfacaya bulshadas si joogto ah ula soco,waa macquul in ay wararkena qarkood aad u dheraadaan muhiimada ay u leeyahiin bulshada geeska Afrka awadeed ayna inoogu qodobeysan yahiin sidey u kala muhiimsan yahiin,war helaa talo hela,yeysan ku seegin wararkena danbe.
Latest news in African, East Africa,Ethiopia, Sudan and around the Global,On Wednesday, April 16,2025- Wararka Qaarada Afrika, Kuwa Geeska Afrika iyo caalamka kale,maalintu waa Arbaco,taariikhdu waa 16 ka bisha Abriil,sanadkuna waa 2025-
Wararkii ugu waaweynaa geeska Afrika gaar ahaan dalka Etoobiya oo ka mid ah dalalka uu ka dhacayo isbedelka siyaasadeed ee xoogan,hadii aad qoraalkii midkaan ka horeeyey ee aanu waqti fiican u siinay shacabka in uu ahaado newska ugu horeeya ee ay ishu qabato 48dii saac ee ina dhaftay,waxaan mar kale maanta oo arbaco ah ayna soo galeyso Khamiis isla aadeynaa dalka Sudan oo aanu horey shacabka ula wadaagnay in aanu uga heyno warar aad u xiiso badan,kedibna waxaan isla aadeynaa isla dalka Etoobiya iyo xaaladiisa siyasaded maxaa yeelay markii aad fahanto waxa ka socda gudaha dalka Etoobiya oo ah wadan siweyn loo dareemayo in uu ka dhici doono isbedel siyaasadeed mug iyo miisaanba leh oo dhanka hogaanka iyo qaab dhismeedka siyaasadeed ee dalkaas.
1- Hadaan ku hormano dalka Sudan kooxdii k adagaalamneyay ee dhawaan lagu jabiyey dagaalada RSF waxaa ku dhacay jab xoogan oo ay adag tahay si shacab badan oo aan xog ogaal u aheyn waxa ka spcday mudo ka badan labo sano,kooxdaas marka laga soo tago jabka ka soo gaaray dagaalada waxaa k asii daran sida ay u lumiyeen amaba ay u waayeen kalsoonida shacabka dalkaas xitaa hadii waxkasta la sheego kama soo kabsanayaan 50ka sano ee inagu soo aaday hadey xitaa aduyada dhan siiba wadamada qaska ka wada calamka oo dhan iskugu tagaan amaba ay isku dayaan iney xitaa taageeraan, Sudan waa ku jabtay koxdas siyasad ahan,shacabiyad iyo xitaa iyada iska daye wadamadii ku dhiirageliyey iney
burburiyaan caasimada dalkaas ee Khartoum wadamadii arinkaas ka qeybqaatay oo aanu horey qoraaldi kuwaan ka horeeyey ugu soo qornay qeybta hoose waxaa hada iyagii heysta bilaaw iyo dhamad fashil siyasaded kii ugu xumaa ee wadaan soo maray madaxda dalalkas, waana mid akeentay in uu shacabka Sudan,ciidmada wadankaas iyo dowlada halkaas ka hdisanba ay ugu bilabatay waaga cusub iyo iney saxada siyaasada caalamka si aan la dafari karin ugu soo laabtaan,intaas hadii aad ka fahanto waxa ka socday dalka Sudan waxa kale oo dhan dib h augu laaban ka soco wa isla qiyaali siyaasadeed runtuna wa in uu dlaka Sudan ka dhacay isbedel durbaba la mahadiyey oo dhanka shacabka iyo dib u hagajinta caasimada dalkaas xili ay shacabku meelkasta hada ku bacsanayan koxdii calooshood u shaqeystayalka ahaa,intaas fahan guud iyo aragti kooban qofkasta ugu filan marka laga hadalyo isbedelka ay durbaba mahadiyeen shacabka Sudan ee ka dhacay dalkaas isbuucyadii ina dhaaftay.
2- Aan u laabano muhiimada qormadeena iyo waxa ka socda gudaha dalka Etoobiya weliba inagoo ka soo qaadaneyna kaliya inta nuxurka ah,wadankaas xaalkiisu waa mid qasan oo aan la saadaalin karin halka uu ku danbeyn doono marka laga reebo inuu ka dhici dooonto isbedel dhanka hoganka ah,kedib markii ay shacabka dalkas oo ku dhisan nidam qowmiyado ah ku kala tageen wax badan oo badan,kuna darsoo caasiamda dalkaas meel aan ka fogeyn ayuu dagaalku soo gaaray si dadban iyo si toos baba waa loo daremayaa mushkilada halkasi ka taagan,waxuu shaki xoogan inoog ajiraa qowmiyada xukunka dalkaas la wareegi doonto mida ay tahay waxaase hubanti ah in ay qowmiyadaha dalkaas midood la wareegi doonto, marka xaalada dalkaas dhinackasta laga qiimeeyo.Si uusan qoralku inoola dheraan labadaas qodob ayaa maanta ugu muhiimsan xaalada geeska Afrika ka taagan.War helaa talo hela,la soco wararkeena danbe iyo hadba wararka Afrika, geeska Afrika iyo caalamkaba.
African, East Africa and around the world,On Tuesday,April 15,2025- Wararka Qaarada Afrika, Kuwa Geeska Afrika iyo caalamka kale,maalintu waa Talaado,taariikhdu waa 15 ka bisha Abriil,sanadkuna waa 2025-
Waxa weli halkedii inoga sii socda qoraladii ugu muhiimsanaa ee siyaasada geeska Afrika oo ay ugu dan beysay wararkeenii aanu uga hadleynay dhinacyo badan oo ka mid ahaa qaarada Afrka,gaar ahaan geeska Afrika siiba xaalada siyaasadeed ee dalka Etoobiya oo u muuqata 2025 iney ka soo muqato isbedelo waweyn oo dhanka hoganka ah inagoo hadba halkii ay joogtay xaalada mid mid ugu soo qodobeynay qoraladenii hore,walow ay hada xaalada dalkas isku bed bedeleyso si maalinle ah oo uu ka dhici karo isbedel deg deg ah.
Dhanka kale waxaa qoraaladeenii kale marka dalka Sudan oo siweyn uga soo kabsanaya coladahii oo ay warar xiiso badan inooga soo socdaan ,waxaa wararkeena ka mid ah wadamada dhaca galbeedka qaarada Afrika kuwooda ku mideysan Sahal ee Burkina Faso, Mali iyo Niger,arinta xiisaha leh ee dalalkaas ka jira waxaa ugu weyn in ay siyasadooda ku biirayaa wadamo hor leh oo ku yaala qaarada Afrika sida Dalka Gabon iyo Namibia oo ah dalalka la dhacsan siyaasadaha ay qateen sedaxdaas wadan ,wadamada Benin iyo Togo iyaguna waxey ku soo jiraan wadada.
Hayeshee,hadaan dib ugu laabano geeska Afrika gaar ahaan dalka Etobiya maxaa ka socday 24 kii saac ee ina dhaaftay,ururka Fano oo laba jibaaray dagaaladii dalkaas ka socday ayaa horumaro xoogan ka sameeyey dhinacyo badan iyagoona gacanta ku dhigay ciidamo badan oo dowlada Etoobiya ah kuwaasi oo ay intoda badan soo bandhigeen muuqalada iyo sawiro
intii aanu geeska Afrika ka qoreynay wararka amaba ka soo tabineynay sida ay hada u qasan tahay dalka Etoobiya siyaasad ahaan weli indhaheenu sidan uma qaban,waxaana ugu wacan hogaamiye kasta oo ka qeyb qaata fidnada iyo dhibaateynta dalal kale waxaa u dameeya sidan waana waxa maanta heysta R/wasaaraha Etoobiya Abiy Axmed,weliba ku darsoo siyaasadahii geeska Afrika ka jiray dhawr bilood ka hor oo dhan hada meesha waa ka baxeen waxaan aabuurmay kuwo cusub.
Tusaale dalka Soomaaliya markii aanu dhawr isbuuc ka hor u soo koobnay shacabkaas ku nool, waxaan halkan ugu soo qornay,weliba ugu celinay dhawr jeer oo hore oo aanu hadana ugu celineynaa in 2026 dalkaas heli doono hogaamiye la mahadin doono,miyaad aragteen inagoo waxii markaasi ka danbeeyey waqti badan ku lumineyno ka hadalka dalka Soomaaliya iyo waxa malinkasta shacabka dalkas looga dhigo newska?,kaliya hadba dareyska maalintas la xiran yahay uunbaa la soo bdelaa oo kii midkaas ka horeeyey lama soo xirto.
Meel ku qorta qormadan mar kale imisa mediyaa oo Afka Soomaaliga wax kusoo tabiyaan ayaa maanta ka jira gudaha dalka Soomaaliya iyo caalamka intiisa kale,waxa aanu hada maanta oo lagu jiro bartamaha bisha Abriil u soo gudbineyno shacabka Soomaaliyed xili hore marka laga hadlayo siyaasada Somaliya ayey u soo qorayaan dhawr bilood kedib, sababtuna waa iney ku jahwareersan yahiin waxa ka socda gudaha dalka Soomaaliya,geeska Afrika, Guud ahaan qarada Afrika iyo caalamka,sababtana hadaan u sii jilcino malaayiin Soomaali ah oo iska daacad ah,waa xilikasta oo la galo kala guurka dowlad markaasi uu waqtigii ka sii dhacayo kuwana intuu mar hore ka dhacay ayey sidii duur joogtii maalinba meel u cararayaan ,kedibna Soomaali badan waxaa leysku dayaa in lagu ciciyaaro aqligooda, garashadooda, maskaxdooda amaba garaadkooda,waana waxa 34 sano uu dalkaas u hagaagi waayey oo qiyaali iyo xaqiiqo iskaka soo horjeedaan mudada intaas la ek ee ku dhaw nus qarniga.
Hadii aad tahay muwaadin Soomaaliyeed oo dalkaas ugu yaraan wax rajo ah ka leh inuu mustaqbalka sida umadaha kale ugu caweeyaan si nabad ah dalalkooda hadii aad adigana dooneyso sidaasi si la mid ah ha ku gadsoomin waxa hada socda noocasta oo ay yahiin,waa hadii aad talo Soomaalinimo naga yeleysan 99% rag iyo dumar badan oo aad hada moodaan iney wax ka yahiin siyaasada Somaliya wax talo ah kuma yeelan donaan qaabka ay Somalidu isku doraneyso 2026, intaas oo kaliya intaad sawir ka qadato meel maku qoran kartaa si ay xasuus kuugu noqoto adigoo Soomaali ah?.hadey jawaabtaadu haa tahay joogto ula soco wararka kale ee geeska Afrika ka socda ee aadka uga muhiimsan kuwa Somaaliya gudaheda maanta ka socda,Allow wanaagsanaan laheydaa in shacabka Soomaliyeed laga daayo marin hababinta iyo beenta xadkeedii dhaaftay,maxaa yeelay wararka laga qoro dalka Soomaaliya waa kuwo leysku aad aadiyo maahan siyaasada dhabta ah ee dalkaas shacabkiisa lagu maamuli lahaa.war helaa talo hela,la soco wararkeena kale ee geeska Afrika.
African, East Africa and the latest News in Ethiopia,On Sunday,April 13,2025- Iyadoo ay wararkeenii geeska Afrika ee joogtada ahaa ahaana newska ugu weyn ee maanta ka jira geeska Afrika hadaan halkaas uga sii gudubno shirweynaha Madasha siyaasada ee Antalya, waxan mar kale isla aadeynaa xaladahii ugu danbeyey ee ka tagnaa wadanka ugu shacbiyad
abadan geska Afrika ee Etobiya o ah wadan markii dhanka mediyaha looga hadlayo iyo waxa ka jira gudaha dalkaas ay aad u kala fogtahay marka loo eego mushkilada.
siyaasadeed ee halkaas ka jirta baaxadeeda,hayeeshee, xaladahii ugu danbeeyey ee dalkaas ka dhaca ayaa muujinaya in ay kooxda Amxaaradu aad ugu soo dhawaadeen caasimada dalkaas ee Addis Ababa weliba goobo muhiim ah oo aysan joogin sanadahii ugu danbeeyey ayey hada gcanta ku dhigeen,waana mid ka mid ah labada qowmiyadood ee sida weyn loo saadaalinayo iney xukunka dalkaas kala wareegi doonaan Mr Abiy iyo qowmiyada Oromada
maadaama ay siyaasada dalka Etoobiya oo dhan ku dhisan tahay qowmiyado kala duwan.
Marka loo eego sida ay xaalada hada taagan ee dalkaas ku socoto dadk aodora arimaha siyaasada geeska Afrika badankood ayaa qaba in ay dalka Etoobiya ka dhici doonaan afgambi aan dhiigna ku daadan oo meesha looga saarayo xukunka Mr Abiy oo hadii dadka qaarkiis si fiican logu bidhaamiyo xaalada siyaasadeed ee dalkaas ka taagan siiba bilahii ugu danbeeyey ay ku adkaaneyso iney si dhab ah u fahmaan,waxaase dalkaas sida xaqiiqada ah ka soo bidhaamnayo isbedel siyasadeed aan sinaba loo dhyelsan karin,weliba dalka Etoobiya xaaladisa siyaasadeed maahan mid u baahan in shacabka dalkaas iyo kuwa geeska Afrika loogu soo celceliyo halka ay mareyso waa meel meel xasaasi ah mareyso.
Mushkiladan hada tagan dalka Etobiya xagey ka soo bilabatay halkeysa ku danbeyneysa waa mid u baahan waqti badan oo wax badan inta aan xog ogal u aheyn loogu bidhamiyo, faham siiyo amaba waadax looga dhigo,maxaa yeelay waxaa jiraan dalal amniga wadamo kale qatar kuah lakinse leyska indha tiro waxa iyada gudaheda ka socda waxana wadamadaas ka mid ah dalka Etobiya ee aanu hada ka haldeyno ee dhaca geeska Afrika, waxaanse qeybo kala duwan oo quseeya xaalada ka taagan dalkaas uga soo hadalnay horey wararkeenii hore ,qeybtaane waa xaaladahii ugu danbeyey ee dalkas ka dhca siiba nawaxiga casimada dalkas oo ah melaha hada xaalada ugu daran ka taagan tahay.War helaa talo hela.la soco wararkena danbe ee Qaarada Afrika, kuwa geeska Afrika iyo caalamkaba,siiba kuwa geeska Afrika.
Antalya,Turkey,2025- Shirweynaha Siyaasada Antaliya oo ka furmay magaalada Antalya,
halkaas oo ay madax kala duwan iyo kumanaan wafuud caalami ah ay kaka qeybgalayaan
shirka oo socnaya 11 ilaa 13 ka bisha Abriil ayaa waxaa furay madaxweynaha martida loo yahay ee Turkiga Mudane Erdogan,waxaana shirkaan ka qeybgalya madax kala duwan oo ka
kjala socota caalamka amaba ku dhawaad ilaa 150 wadan.shirkaan oo noqonaya kiisii 4aad ee lagu qabto magaaladaas amaba wadanka Turkiga ayaa waxaa looga hadlayaa mudada uu socdo arimo badan oo quseeya dunida.la soco wararkeena danbe.
Wararkeenii ugu waaweynaa ee qaarada Afrika, Geeska Afrika iyo caalamka,maalintu waa Jimco oo ay soo galeyso Sabti,bishu waa Abriil,Sanadkuna waa 2025-Waxey inoo mareysay qormaalkii dheeraa ee aanu ka diyaarinay dalka Etoobiya iyo xaaladiisa inagoo soo koobnay xaalada siyaasadeed ee dalkaas iyo qowmiyada ka arimisa ee Oromada.
Sidoo kale qormadeenii kale iyo safarkii uu dalka Eriteriya ku tagay General Burhani madaxa ugu sareya wadanka Sudan iyo wafti uu hogaminayey oo halkasi kula kulmay dhigiisa dalkas Mudane Afwerki, waxaan uga sii gudbeynaa weli xaaladahii ugu danbeeyey ee geeska Afrika siiba wadanka Etoobiya oo aysan dadbadan ogeyn waxaa ka socda gudaha dalkaas oo hada u muqda wadan ay siyasadahii dalkaas lagu mamulayey ay dhinacyo badan ka soo xirxirmen
mana ahan wadanka Etoobiya xaaladiisa mid cago badan ku taagan.
Dabcan siyasada geeska Afrika marbameel ayey ka shidan tahay mudana in shacabweynaha geeska Afrika loo bidhaamiyo waana waxa ay wararkeena ugu badan yahiin geeska Afrika, dhanka kale wadan Sudan waxaa si is daba joog ah dib ugu laabanaya weli malintii kumanan qoys oo wleiba ku faraxsan guryahoodii oo burbursan in ay dib ugu laabtan,waxaana gudaha casimada dalkaas ee Khartuum ka socda shaqo xoogan oo ay shacab is xilqaamay ka wadan iyadoo ay xaafadkasta tiro shacabka ka mid ah wadan hagajinta iyo bilic soo celinta melahii
ku burburay dagaalada.hayeeshee, weli waxaan ku guda jirnaa wararkeena geeska Afrika.war helaa talo hela,la soco wararkeena danbe.
Asmara and Khartoum,Khamiis, Abriil 10,2025- Madaxda Wadamada Sudan iyo Eriteriya oo kulan ku yeeshay caasimada Eriteriya ee Asmara,kedib soo dhaweyn uu heerkeedu sareeo oo halkaas ku gaareen wafi uu hogaaminayey madaxa Sudan iyo wafti uu hogaaminayey.la soco wararkeena danbe iyo kulamada labada masuul iyo labada dowladood.
African Continent,East Africa,Latest News in Ethiopia-On Thursday April 10,2025-Wararkii ugu danbeeyey ee xaalada siyaasadeed ee dalka Etoobiya iyo mushkilad soo wajahday qowmiyada Oromada awadeed oo ay ka fekerayaan cidii bedeli laheyd Abiy Axmed si ay xukunka u sii heystaan,ilo muhiim ah oo ku sugan caasimada dalkaas kana soo jeeda qowmiyada Oromada ayaa ku waramaya inuu jiro xaalad caafimaad oo aan la ogeyn halka ay ku danbeyn doonto oo soo wajahday R/wasaare Abiy,walow aan weli banaanka la keenin oo shacabweynaha Etoobiya laga qarinayo.
Hayeeshee dalka Etoobiya ayaa u muuqda in ay taladiisa dhawaan xoog iyo xeelad midood ay kula wareegi doonaan qowmiyadaha kale ee dalkaas midood,kedib mushkilad aad u weyn oo siyaasaded oo dalkaas ka taagan,xitaa hadii leysku dayey in la xadido mediyaha dalkas.
ka howlgala.Hayeeshee, sida muuqaata xukunkii qowmiyada Oromada ayaa u muuqda inuu ku dhaw yahay gabaabsi marka xalada laga eego dhinacyo kala duwan oo aan la dafari karin, la qarin karin amaba leyska indho tiri karin,waxadna modaa inuu saameyn xoogan ku yeshen wax badan oo gudaha dalkaas ka socda siyaasad ahaan iyo dhaqaalo ahaanba.
Dabcan in ay xaalada siyaasadeed ee dalkaas aad ugu xun tahay Mr Abiy waa wax iska cad, waxeysa su'aal ka taagan tahay sida ay ku waramyaan dadkooda Elite-kaa iyo kuwooda u soo jogay wax badan inuu xili hore is casili doono iyo inuu xukunka si nabad ah ku wareejin doono iyo in kale si looga baaqsado dagaal weyn oo dalkaas ka dhaca.War helaa talo hela,la soco wararkii uu danbeeyey iyo hadba waxii kusoo kordha xaalada geeska Afrika,qaarada Afrika iyo caalamkaba.
Fiiro gaar ah- Hadii ay jiraan dad badna oo ana fahansaneyn dhibaatda siyaasadeed ee ka taagan gudaha dalka siyaasad ahan iyo dhaqaalo ahaanba iyo sida ay xukunka dalkaas u baneyn doonaan qowmiayda Oromada dhawaan waa sedax qodob oo dhibaato ku noqotay siyaasadooda.Waa Qabiil siyaasad ahaan u shaqeeya ilaa sedax nooc amaba ka koban sedax kooxood hadiise ay jiraan in dad badan loo fasiro.1- Qoromada Waa qabiil ku caan baxay gaajo marka loo ego qowmiyadaha kale ee dalkaas ka hor intii aysan xukunka dalkaas qabanina uma diyaarsaneyn siyaasada iyo qaabka loo hogaamiyo bulsho ku nool wadan weyn sida dalka Etoobiya,keidbna noloshii waxye ka gashay iney qeyb iyag k amid ah hubka lagu bur buriyo dalal badan ay iskaka kala gudbiyaan wadamada geeska Afrika.2- Dalalka ay ka jiraan colaadaha ee geeska Afrikana waxey hubka si gaar ah uga iibiyaan qabiilada.3- Argagixisada ugu abdan ee ka dagaalanta wadamo badan oo ku yaalo geeska Afrika waxey ka soo jeedaan qowmimiyada Oromada.4- Iyo Koox iska hdigaan iney yahiin Qaxooti oo loo diray iney shacab ahan qabsadaan magaalooyin badan iyo hadba wadamdii ay isleeyahiin waxa ku nool shacab yar.
Hayeeshe,halkuu ka yimid fashil siyaasadeed ee qowmiyada Oromada ee so dedejiyey wax badan oo had aka socda gudah adalka Etoobiya iney so deg degaan oo ay wax badan ku dhamadaan fashil?.,waa meeshaan halka u baahan in shacabka lo bidhaamiyo.1- Waxey balaayo ka raacday danacii ay kudoonayeen Oromada Bad Cas iyo siyaasada Abiy Axmed iyo qeybta Oromada ah ee la shaqeysata oo ku dhisan nidaam dalalnimo oo dalalka Islaamkana waxey u sheegan wax kale kuwa Masiixigaane waxey u sheegaan wax kale oo ka badelan si ay siyaasadooda qariban ee ay ku hayaan geesk Afrika u meel marsadaan waxaa halkaas ka soo gaaray jab xoogan oo siyaasaded,mana foga xiliga ay kuxunka dalkaas Etoobiya baney nayaan dhawaan xoog iyo xeeladba hadba tii loo adegsado wey adag tahay iney sii mamulan Oromadu shacabweynaha dalka Etoobiya oo waxaa siweyn looga hortagoo haaya qatarta ay ku hayaan geeska Afrika ilaa guud ahaan qaarada Afrika maahane xita gcanta Cadmeed dalalka ku teedsan amnigood ayayey qatar ku yahiin,waana mid akeentay wadamo badan oo Abiy ka caawiyey dagaalki uu dhawr snao ka hor la galay Tigreega iyo kuwo badan aysan had agarab ku siineyn dagal kast aoo uu galo,waana mida ku keentay xanunka hada soo wajahay Mr Abiy iyo Qowmiyada Oromada,weliba ciidan guud oo Etobiyaan ah oo isku xiran oo u dagalamyo ma jiraan kaliya waxuu tababarada u soo xiro Abiy Amxed waa Oromo iyo Hal qabiil, kedibna maxa dhacay,waxey bilabeen sidaan qormada qeybteeda kore ku soo shegnay in ay raadiyan Oromadu qofkii u bedeli lahaa Abiy Axmed si ay xukunka dalkas u sii xajistan.
Weliba Oromada kuwooda u shaqeeya argagixisada ee ka dagaalamo wadamo badan oo ku yaalo geeska Afrika iyo meelo ka fogfog waxaa dhaqaalahooda bixiya dal carab ah,intaas hadii aad fahanto adigo Somali ah amab ameeshii aad doonto uga noolaaw qaarada Afrika
weligaa kuma jahwarereysid waxa ka socda gudaha geeska Afrika siiba dalka Etoobiya iyo qowmiyada Oromada ee soo maamulayey dalkaas 7dii sano ee ina dhaftay,halka ay xalaladiisa mareyso,waa ku xun tahay xaalada qowmiyada Oromada hadaan soo koobno nuxurka iyo waxa ka socda gudaha dalkaas Etoobiya.War helaa talo hela.
Wararkeenii wadanka Sudan iyo dunida inteeda kale manata oo Khamiis ah,bisha Abriil tahay 10 sanadkuna yahay 2025 oo halkeedii inooga sii socda iyo waftiyada dalalka
caalamka dowlad iyo shacaba waa inoo soo socdaan waxaanse ku sii nasaneynaa muuqaalada hadba waftiyada caalamka ee dalkaas gaarayo.
Wararkii ugu danbeeyey iyo maanta oo Abaco ah bishuna tahay 9da Abriil,sanadkuna yahay 2025,ayna soo galeyso Khamiis iyo wararkii ugu danbeeyey iyo qaarada Afrika gaar ahaan warakreenii joogtada inoo ahaa ee geeska Afrika.
Waxaa weli inoo socda wararkii ugu xiisaha badnaa ee geeska Afrika qoraaladeenii hore oo dhan waxaan ku soo qaadanay xaalada dalka Etoobiya oo hada u muuqata inuu Mr Abiy sida warar horudhac ah lagu helayo uu raadinayo qof ka soo jeeda qowmiyada Oromada oo bedeli kara si ay xukunka dalkaas u sii heystaan,maadama ay isagu ku xun tahay xaalada siyasaded ayna ku adag tahay inuu ku dhiirado dagaal maadaama meel aan caasimada dalkaas ka fogeyn ay joogaan kooxaha ka soo horjeeda,hayeeshee, dadka saadaaliya siyaasada geeska Afrika ayaa ku dheeraday in Abiy Axmed ay balaayo ka raacday arintii Bada Cas,taasoo soo dedejisay inuu xukunka dalkaas sikasta oo uu iskugu sii dhejiyo in ay halka ay hada wax marayaan ay ku adag tahay wax badan oo u muuqday fursado siyaasadeed oo uu is tusiyey dhawr bilood ka horna aysan hada u muuqan inuu heysto,waxaanse bal marka hore isla aadeynaa wadanka Sudan oo ay madaxda dalkaas oo uu ugu horeeyo General Burhani uu ku
Mashquulsan yahay wafuud heer calami ah tan iyo markii ay dowlada Sudan iyo shacabkoda si fiican u soo ceshadeen gobanimadooda ,hadane waxaa si fiican dalkaas looga daremayaa shacabkii oo si aan caadi aheyn dib ugu soo laabtay guryahooda, wadankii oo mar kale ay ka muuqato hanaankii dowliga ahaa ,xili wadamdii dhibaateeyey dalkaas oo markii hore heshiis ku ahaa wax badan ay hada kala tageen/dhaqaqeen.
Dhanka kale waxaa halkeedii mar kale inooga sii socon doona wararkeenii kale ee galbeedka Afrika, kuwa dalka Etoobiyana badanaa mushkilada siyaasadeed ee dalkaas ka jirta waxii ku soo kordha oo ay ka jiraan warar aad u xiiso badan,kuwii caalamkana kama marna.waxanse hada iskula sii nasaneynaa madaxda dowlada Sudan iyo waftiyada kala duwan ee kusii qulqulaya wadanka Sudan.War helaa talo hela,la soco wararkeena danbe.
African Continent,East Africa-On Monday April 7,2025-Wararkii ugu danbeeyey Geeska Afrika, qaarada Afrika iyo caalamka oo ay inoogu muhiimsan tahay wararkeenii geeska Afrika oo ay inoo mareysay xaalada dalka Etoobiya,wadanka Sudan oo ay arimo badan oo ciidan iyo mid siyasaded ay dowlada iyo shacabkaas ka sameeyeen isbuucyadii ina dhaafay k agaareen guulo waweyn oo wleiba muuqda,hayeshe,waan u soo laabaneynaa wararkena kale waxanse
weli isla aadeynaa wadanka Etoobiya oo arimaha ka socda aad muhiim ugu tahay shacab weynaha geeska Afrika,maxaa yeelay waxaa meesha ka baxay dhamaan damacii R/wasaare Abiy iyo siyaasadahii bilooyin ka hor uu ku riyonayey.,bedelkii waa hada leysku heystaa mudo intee la ek ayuu sii jiriyaa xukunkiisa.
1-Maxaa soo dedejiyey fashilka siyaasadeed ee R/wasaare Abiy,horta waa mida koowaade maahan sida ay mediyaha ka arkaan in ay wax u jiraan markii uu la hadlayo shacabka dalkiisa iyo kuwa geeska Afrika.
2- Wadamada ku teedsan Bada Cas oo si xun u galay,inagu kama hadleyno arimo shaqsi iyo siyaasadaha mideeda la jilo,waxaan ka hadleynaa xaqiiqada.3-Isagoo mudadii uu joogay geeska Afrika ka abaabulay fowdo badan oo siyaasadeed,taasi oo ayintii ay isla soo jileen iyo isaguba xalkooda siyaasadeed ee maanta ka dhigtay mid uu mugdi ku jiro oo loo badinayo in ay caasimada Etoobiya ee Addis Ababa qabsadaan qowmiyadaha kale ee dalkaas. Abiy ma iscasili doonaa mise waa arin kale,laalinse waxaan ognahay in aysan qabiilka Oromada kursiga ku sii heyn karin oo maalinba siyaasadu waxey soo joogtay meelo kala duwan halka ay hada wax marayaan hadeysan ugu talo gelin marin hababin bulsho iyo mid deegaan, iyagu hada siyaasada dalkaas ka oogan qowmiyad ahaan wey ku qasbaanaan doonaan isbedelka dalkaas ka jira halka uu aado,maxaa yeelay ciidamadu caasimada aad ayey ugu sugan yahiin. War helaa talo hela,la soco wararkeena danbe,ee geeska Afrika , Afrika iyo caalamka.
African Continent,East Africa,On Sunday April 6,2025-Waa mar kale iyo wararkeenii ugu danbeeyey iyo geeska Afrika oo badankood ku wajahnaa dalka Etoobiya hadii aad dhawr bilood ka hor maqli jirtay R/wasaaraha Etoobiya Abiy Axmed oo inta wadamada qaarkood qaab shaqsi ah intey ula soo xariiraan dhawr milyan intey u tuuraan kedibna dhihi jireen wadan hebel iyo qabiil hebel intaas oo hub ah sii sidaasina wadamo badan oo ku yaalo qaarada Afrika siiba kuwa geeska Afrika loogu dhibaateeyey shacabkooda.
Sidoo kale hadii aad maqli jirtay adigoo ku tixan bogaan in ay bilahii ugu danbeeyey ay xaalada siyaasadeed ee dalka Etoobiya qasaneyd xaalkana ku xumaa Mr Abiy,hada wararkii ugu danbeyeey ee ka imanaya caasimada wadanka Etoobiya ayaa shegayo in uu R/wasaraha Etoobiya ugu danbeyn hooy ka dhigan doono mid ka mid ah dalalka bariga dhexe,weli intaad gurigaada gubtay kii ku yiri gub markii aad cararto ma ku yiri kalay halkaan ayaad mudan tahay ee qaxooti ku noqo?,tii ayaa maanta heysata wiilkii ka soo jeeday qowmiyada Oromada ee is mahadiyey 7dii sano ee ina dhaaftay,ku darsoo Abiy gudaha caasimada ayaa lagula jiraa hada dadka qaarkiina waxeyba ka hadlayaan dagaal ayaa dhici doona iyo waa sidaas.
Midna ogaa sida xaalku ku socdo amaba ay hada u muuqato siyaasada Etoobiya waxaa muuqanaya in ay fudud tahay inuu dalka iskaka bixi doono markii uu xaalku sida uu hada yahay ka sii xumaado waa sida ay 24tii saac ee ugu danbeysay hadal hayeen shacabka Etoobiya kuwooda Elite-kaa.
Dabcan dadka bogaan ku tixan hadey dib u jaleecaan qoraaladii aanu ka qori jirnay Mr Abiy dhawr sano ka hor wey ogaayeen in aanu halkaan sawiradiisa wajiga hore soo dhigi jirnay inagoo markaasi laheyn waa hogaamiye dadaal badan iyo wax la mid ah,hayeeshee halka ay hada wax marayaan waa ka duwan tahay dhawr sano ka hor siyaasada hada socotana isagu boos uguma banaana oo mushkiladii uu 24kii bilood ee ugu danbeeyey ku hayey geeska Afrika ayaa dib ugu soo labatay isaga weliba maahan mid wax u dhimeysa shacabka Etoobiya kaliya kaligiis ayaa gacantiisa isku fashiliyey,dadka qaarkiina waxeyba leyahiin sidii Xeylesalaase u galay Mengisto Heylamaryam (Yacni kursiya lagu ceejiyey odaygaas,sow ma aheyn intii taariikhda Etoobiya xasuusato beri samaadkii),in loo gali doono isagana ayey u badan tahay.Xaalka siyasaded ee Etobiya ma ahan mid qurux badan markii dhinackasta
laga eego.
Dhanka kale wararkeenii wadanka Sudan iyo dib qiimeyn iyo dib dhis caasimada dalkaas lagu sameyn doono mustaqbalka dhaw,kedib markii halkaas dowlada iyo shacabka Sudan si buuxda ula wareegeen,yacni kooxdaas waa lagayaabaa in ay naftoodana been u sheegaan, laakinse dowlad ahaan iyo shacab ahaan Sudan waa soo laabatay maahan kaliya in ay soo laabatay ee waxey ka bad baaday qorshe la doonayey in lagu buburiyo gebigeed 10 sano ee inagu soo aadan, laakinse qadarta Alle iyo dad wadaniyiin ah oo dalkaas u istaagay ayaa suurageliyey iney mar kale ka soo muuqdaan saxada caalamka si weliba kalsooni iyo gobanimo leh.War helaa talo hela,la soco wararkeena danbe.
MAANTA IYO WARARKA UGU WAAWEYN EE QAARADA AFRIKA,GEESKA AFRIKA IYO CAALAMKA KA JIRA,TAARIIKHDU WAA 4TA BISHA ABRIIL,MAALINTU WAA JIMCO, SANADKUNA WAA 2025-
Wararkena kuwoodii ugu muhiimsan waxey inoo mareysay xaalada wadanka Sudan oo ka bad baaday qatar aad u weyneyd haatana ka mid ah dalalka sida rasmigaa ugu soo laabtay saxada siyasada ku darsoo ninkii Geeljiraha ahaa ee hogaminayey kooxdii calooshood u shaqeystayaasha ahaa ee RSF hogaaminayey isla dalalkii ku dhiiraday iney wadanka Sudan caasimadiisa burburiyaan mid ka mid ah oo ay xaalada siyaasadeed ku xun tahay ahna weliba midii dhaqaalaha lagu burburiyey Sudan bixisay ayaa dooneysa iney u soo gacan geliyaan ninkii Geeljiraha ahaa mana been saneyno isagoo la soo xirxiray hadii laga soo dejiyo caasimada dalkaas,qoraaldeenii ahdii aad soo aqrisay waxaa ka mid ahaa in ama lagu dili doono shirqool amaba dowlada Sudan loo gacan gelin doono.
Hayeeshee,waxaan ka aadeynaa bal horta wadanka Etoobiya iyo isbedelada muuqda ee siyaasadeed ee weliba sida weyn u muuqda ee dalkaas ka socda oo weliba dhinaca hogaanka dalkaas Mr Abiy uu kursiga ugu danbeyn ku baneyn doono,maadaama ay xaalada hada mareyso heer lala maamulo gudaha caasimada Addis Ababa.
Tusaale, Maxey wararkeena Eriteriya,Sudan iyo Etoobiya inoogu yahiin muhiim.1-Waa halka ugu muhimsan ee ay maanta ka socoto siyaasada geeska Afrika oo waa wadamada dhaca Bada Cas iyo dalka Etoobiya oo ay ka fashilmeen mashruuc loo soo dhiibay oo ku wajahnaa Bada Cas ,ku darsoo Sudan waa wadan weyn oo ay ku nool yahiin in ka badan 50 million oo shacab ah,dhamaana wadamadii ku dhiiraday iney burburiyaan caasimadii wadanka ee Khartuum,hadey tahay mid ku bixiyey maalka lagu burburiyey,mid hubka soo marsiiyey wadankiisa iyo mid kuwaas oo dhan gadaal ka joogay dhamanatood hada iyagey heysataa dhibaato ku filan waana kala tageen siyaasad ahaan dalalkii dhibataada u u geystay shacabka Sudan qoraalka waa inuu qofkasta si fiicna u fahmaa,kaliya wax micno ah uma sameysneyso inuu iska aqriyo,maxaa yeelay markii anau wadan wax ka qoreyno waxaan hadba inta aan markaasi xog ogaalka aheyn uga soo qabanaa nuruxka.
Tusaale- Dalka Soomaaliya oo kale markii aan arintiisa amaba xaaladiisa u soo koobeynay shacabka Soomaaliyeed waxaan ka deynay waxii ay Somaalida dhihi jireen (Runa Hasheegin, Beena Hageeshin,waxaad sheegtana ha waayin oo ah waxa dalka Soomaaliya shacabkiisa looga dhigo/dhigi jiray siyaasad),kedibna waxaan ku soo koobnay qoraalada qaarkood weli laga helayo qeybteena hoose ee aanu Soomaalida uga hadalnay waxaan idiin dhahnay 2026 dalka Somaliya waxuu yeelan doonaa hogaamiye la mahadin doono, laakinse adigoo Somali
ah inta ka horeyso haku mashquulin wax badan oo la jilayo, weliba waxaan Somalida xiligaas u raacinay ka hor dorashada 2026 waxkasta oo la jilo kaliya sidii ruwayadii u daawo,intaas weliba kuma ekeyne waxaan u raacinay shacabka Somaliyed, rag iyo dumar badan oo aad hada moodaan iney siyaasada Somaaliya wax ka galaan amaba yahiin xitaa arinta dorashada iyo qaabka ay u dhaceyso waxbo lagama weydiin doono, weliba intaas uguma harin in aanu Somalida update ka dhignee waxan u raacinay in ay fowdo badan oo siyasaded ka horeyso dorashada kaliya waxaa kala duwnaan doono taariikhda iyo waqtiga uu dhacayo ficlkasta oo xligaas la joogo lagu dhiiranayo,waana waxa aanan shacabka Soomaaliyeed wax waqti ah uga lumin waxa ka socda gudaha dalka Soomaaliya oo dhan,sidaasi daraadeed adigoo Soomaali ah weliba hadaad tahay jiilka soo korayo waxaa kugu waajib ah in ay maskaxdaadu ka korto qiyaliga ayna nolosha maanta ka jirta dunida siiba geska Afrka ka abaran waaqiciga.
2- Aan u laabano geeska Afrika,siyaasada geeska Afrka siiba aan dib ugu laabano dalka Etoobiya siyaasadiisa,Abiy Axmed oo kaalinweyn ku lahaa mushkilada ka taagneyd geeska Afrika weliba ay siyaasadiisa ku dhisneyd dano aan dhaafsiisneyn waa lagala wareegayaa hogaanka dalkaas xiliaan fogeyn amaba isagaa iscasili doona ka hor intaanba dagaal weyn dhicin amaba weyba ku adkaan doontaa inuu dalkaas si nabad ah uga baxo,yacni waxaa muuqanaya iney soo af jarmeyso xukunkii 7da sano ahaa ee Mr Abiy,weliba sheekadii BAd ayaan k adoonayaa Bada Cas filmkaas waa galbaday.
3- Qodobka ugu muhiimsan maxaan dunida kale rabshadaha ka socda aan uga gaabsanay kaliya aan xooga u saarnay in anau shacabka la wadaagno waxa ka socda geeska Afrika?. sababta ugu weyn dagaalada aad inta badan maqleyaan iyo hanjabaadyada ka socda dunida waa wax aan dhaafsiisneyn mudo gaaban,maahan wax sii socon doona,sidaasi daraadeed hadii aad ku nooshahay geeska Afrika.1- Wadamadii doonayey iney burburiyaan wadanka Sudan hada iyagii ayey kuxun tahay.2- Dalalka siyaasadaha ugu wnaagsan hada ciyaarayo maahan Soomaaliya,maahan Jabouti, waa Eriteriya iyo Sudan iyo dalalka ay maanta xulufada yahiin ee ku teedsan Bada Cas.
Intaas adigoo Soomaaliya amaba ka mid ah shacabweynaha ku nool geeska Afrika kuugu filan faham bilaaw ah in aad wax uun ka ogaato halka ay hada wax marayaan, si taasi u dhacdona waa kuu muhiin adigey dani kuugu jirtaa in aadan naftaada been u sheegin hadii aad ku jirto mediyaha,hadaan inta news ee beentaa ee maalinaksta nalooga soo diro dalka Soomaaliya ku mashquuli laheyn oo aanu halkaan soo gelin laheyn waxaanu qeyb ka noqon laheyn in anau marin habaabino kumanaan dhalinyaro ah oo nolosha dunida rajo fiican ka qaba mustaqbalka, diyaarna uma nin in anau marin habaabino shacabkeena Somaaliyeed, kuwa geeska Afrika si guud kuwa qaarada Afrika iyo caalamka kaleba.sidaasi daraadeed markiiaad bogaan u soo raadsaneyso wararka kaliya ugu imaaw halka ay markaaasi mareyso wacyiga dhabta ah ee markaasi taagan.la soco wararkeena danbe.
Addis Ababa,On Thursday April 3,2025- Wararkii ugu danbeeyey iyo xaalada dalka Etoobiya, R/wasaare Abiy oo mudo 7 sano ah dalka Etobiya ku soo maamulayey siyasado aan mararka qaarkood la aqoon si loo fasiro ayaa dhanka kale marka loo eego xaalada siyasaded ee dalka Etobiya iyo sida uu maalinba maalinta ka danbeysa u luminayo taagerada shacabka xili loo badinayo in caasimada dalkaas ee Addis Ababa loogala warego dagaal aan dhiig ku daadan,
waxaa muqanaya in ay siweyn ugu xun tahay xaalada,walow loo badinayo inuu ugu danbeyn kursiga baneyn dono sidaan dhawr jeer oo hore halkaan shacabka kula wadaagnay, sababta ugu weyna waa in ay dhibaato weyn oo siyasaded ka heysato gudaha dalkaas oo dhamantod qowmiyadaha dalkaas waa ku kacsan yahiin kana soo horjeedaan.War helaa talo hela,la soco wararkeena danbe iyo geeska Afrika,guud ahaan qaarada Afrika iyo caalamka.
African Continent,East Africa and Around the World,On Wednesday, April 2,2025- Wararkii ugu danbeeyey iyo Sudan ugu danbeyn kooxdii uu hogaaminayey Geeljirahii ee RSF oo si fiican u burburtay ,kedib markii ay u kala jabeen ilaa sedax kooxood.
1-Koox uu hogaaminayey nin lagu magacaabo Cabdulcasiis iyo ciidankiisa oo iyaga xitaa siikala jabeen wey iskaka hareen fikirkii calooshood u shaqeystanimada ee burburiyey dalka Sudan amaba hadaanu si kale u dhigno fikirkii ay ku dagalamayen koxda uu hogaminayo Geeljiraha weyn ee horbodayey RSF.
2- Kooxda kale waa koox deegaan ahaan isla gobolka Darfur ka soo jeedaan ciidamda ugu badan ee dagaalka lagu dilayna ay iyaga ka soo jeedeen kuwas gebi ahaanba meelkasta oo ay gaaraan ciidanka Sudan waa iskaka sii baxaan badan koodna waxey galeen wadanka ku dhegan ee Chad.
3- Marka laga soo tago jabka siyaasadeed iyo midka ciidan ee ku dhacay kooxdii uu hogaminayey geeljiraha waxaa dhanka kale ka socda magaalooyinka waaweyn ee dalkaas debaal degyo waaweyn siiba magaalada caasimada ah ee Kahrtoum, Port Sudan Umdurman iyo Gobolada kale oo dhan ee dalkaas xili ay caasimada siweyn ugu soo laabteen shacabku noloshiina u soo laabaneyso si wanaagsan shacabkuna ay wlei ku ciyaarayaan wadooyinka waaweyn,waxuuna isbedelkaan guud dhacayaa wax ka yar labo sano.
Dhanka kale maxaa ka socda wadanka Etoobiya iyo siyaasadahii sabeynayey saacad saacad gebi ahaanba dalkaas waxaa ka dhacayo isbedel siyasadeed mar hadaan kalmadaas halkaan ku soo qorno waa kalmad dhameystiran,dalkas waxuu u muuqaa wadan yeelan doono hogaan iyo nidaam cusub R/wasaare Abiy waa macquul inuu mediyaha dhawrkoo isbuuc ka xariiftamo oo uu jilo wax u muuqaal ek siyaasad,hayeeshee siyaasadiisii dalka Etoobiya dhankiisa inuu sii maamulo waa gabo gabo.War helaa talo hela,la soco wararkeena kale si weliba joogto ah.
African Continent,East Africa and Around the World,On Sunday, March 30,2025- Wararkeenii joogtada ahaa ee Sudan,geeska Afrika iyo manta oo ay ciidu tahay maalintii kowad,waxaan ku hormareyna dhibaatada iyo jabka ka soo garay dalalkii wadanka Sudan doonayey iney burburiyan kuwaasi oo aanu horey ugu soo sharaxnay qoraalkenii ugu danbeyey. inagoo soo koobeyna qeybtaan oo ka muhiimsan qoraaladeenii kale oo dhan.
1- Horta ninkii Geeljiraha ahaa ee hogaaminayey kooxdii calooshood u shaqeystayaaha aha ee RSF dalalkii u soo diray burburinta wadanka Sudan waxey kala ahayen sedax wadan oo ay 2 tahay reer Galbeed miduna tahay wadan yar oo carab ah,kedibna waxey howsha burburka
u soo wakiisheen 3 wadan oo African ah kana mid ah dalalka deriska la ah wadanka Sudan
kuwaasi oo loo wakiishay in ay hubka uga gudbiyaan wadamadooda kooxda calooshood u shaqeystayaasha ah.
2- Wadamadii Afrikanka ahaa ee burburka wadanka Sudan qeybta ka ahaa oo iyagu ahaa sedax labo ka mid ah hada waxey qarka u saaran yahiin dagaal sokeeye,sidaasi daraadeed marka loo eego jahwareerka heysta dalalkii kusoo dulay wadanka Sudan iyo kuwii loo soo wakiishay iyo ninkii hogaaminayey koxdii calooshood u shaqeystaha ahaa dhamantood wxaa hada ka heysta siyaasada bariga Afrika jahwareer,waxeyna hada isku hayaan maadaama ay shacabka iyo dowlada Sudan siweyn uga guuleysteen qaarkood dalalkaas aanu kor kusoo xusnay waxey doonayaan in ay ninkii Geeljiraha ahaa intey shirqolaan dilaan amaba madama ay shacabka Sudan aad uga xanaqsan yahiin waxa dalkoda ka dhacay u soo gacan geliyaan, yacni ninkas iyo koxda kuwoda ugu sareeya ama haku baxano gacanta dowlada iyo shacab ka Sudan amaba ha ku baxaano gacanta kuwii ku shaqeystay ee u soo diray in ay burburiyan wadanka Sudan kooxdaas rumeysta ama ha rumeysanina waa ku deysay, waxaana loo badinayaa 90% in ay dili doonaan ninkii kooxda RSF hogaaminayey isla wadamadii dalka Sudan inuu colaad ka huriyo u soo diray,maxaa yeelay sirdoodii oo dhan iyo waxii ay dalkaas ka doonayeen oo dhan waa la hayaa waana mida kentay in ay koxdii ciidankii ugu badnaa ka dhuuntaan markii ay jabeen.
3-Dowlada Sudan ciidankodu wadanka si dadban iyo si toos ah iyagaa hada mamula madax iyo shacabna maanta maalin ay kaka kalsooni badan yahiin ma jirto,waxaana halkaas ku bur buray mashruuc loogu talo galay inuu socdo mudo 10 sano ah oo la doonayey in lagu bur buriyo dalkaas xadaaradiisa,taariikhdiisa iyo nolosha aas aasigaa ee shacabka Sudan waxii oo dhan waa fashil,weliba fashilka ayaa kala ah waa fashil xitaa dadka waaweyn ee reer Sudan iska daaye caruurta yar yar ee Reer Sudan ayaa og arinkaas jiritaankiisa.
Marka laga soo tago wararka Sudan hadaan isla aadno wadanka Etoobiya iyo xaalada u dalkaas ku sugan yahay R/wasaare Abiy waa ku deeyey dalkaas mudo aan fogeyn waxaa ka dhacayo isbedel dhanka hogaanka ah,waa hadaan soo koobno nuxurka siyaasadeed ee dalka Etoobiya iyo halka uu xaal marayo,Abiy Axmed oo tan iyo markii uu hogaanka dalka Etoobiya yimid inuu qabto ay qaarada Afrika siiba geeska Afrka kabixi waayeen dagaalo iyo colaado shacabkooda ugu danbeyn waxuu maalinba meel ku boodo hada gudaha dalkiisa ayey ku heysataa mushkilad siyaasadeed,markii aanu xaalada dalkaas dhinackasta ka eegnayna waqtiga uu sii maamuli doono dalkaas waa mid aad u yar ,waxaana dalkaas hogaankiisa la waregi doono mid ka mid ah qowmiyadaha kale ee dalkas.La soco wararkena danbe iyo geeska Afrika, Guud ahaan qaarada Afrika iyo caalamka.War helaa talo hela,yeysan ku seegin wararkeena danbe
African Continent,East Africa and Around the World,On Saturday, 29 March,2025- Kedib bishii barakeysneyd ee Ramadan oo gabo gabo ah ,ayna halkeedii inooga sii soconayaan wararkenii joogtada ahaa ee aanu shacabka uga soo gudbineynay mid ka mid ah wadamada
ugu weyn qaarada Afrika oo ah dalka Sudan oo aanu warbixin aad xiiso badan oo aanu ka soo diyaariney tan iyo markii aanu dhawr isbuuc ka hor u gurgalnay waxa ka socday wadanka
Sudan,waxaanse bal horta isla aadeynaa safarka uu wadanka Boqortooyada Sacuudiga uu ku joogo Gen. Abdel Fattah Al-Burhan, marna ah madaxda sare ee hogaanka wadanka Sudan halkaasi oo uu kulan kula qaatay Dhaxal Sugaha wadanka Boqortooyada Sacuudi Carabiya Mohammed bin Salman safarkaan oo noqonaya safarkiisii ugu horeeyey ee uu wadanka Sudan uga baxo maalin kedib markii dhamaan kooxdii calooshood u shaqeystayaasha ahaa laga saaray caasimada dalkaas ee Khartoum dowlada ,ciidamada iyo shacabka Sudane ay si buuxda iyo si dadbanba ula waregeen gebi ahaanba wadanka Sudan,aan ku celino meeshaas mar kale Dowlada Ciidamada iyo shacabka Sudan si buuxda iyo si dadbanba waa u soo ceshadeen dowladnimadooda .
Haayeeshee, labada masuul iyo labada wadan Sudan iyo sacuudiga madaxtooda ayaa ka wada hadlay arimo dhawr ah oo quseeya labada wadan iyo labada shacaba maadaama ay labada wadan leeyahiin xiriir qoto dheer.
Marka laga soo tago kulanka labada wadan,waxaan isla aadeynaa inagoo waxoogaa dulmareynaa tan iyo markii aanu bilaawnay wararka wadanka Sudan isbuucyo ka hor oo aanu u guurgalnay bal horta marka laga soo tago sedax wadan oo wadanka Sudan dooneyay iney burburiyaan una wakiisheen sedax wadan oo kale oo deris la ahaa wadanka Sudan oo hubka loo soo marsinayey,kedibna fulinta howsha loo wakiishay kooxdii caloshod u shaqeystayasha ahaa kuwaasi
oo
markii aanu u guurgalnay sedax shey oo lagu garto dadka wadanka Sudan isla leh aanu kaweynay mudadii uu socday dagaalka lagu soo qaaday madaxbanaanida iyo qaranimada shacabka Sudan.
1- Horta maxey yahiin kooxdaan la baxday RSF? inagoo u kala qaadeyna A,B iyo C si ay dadku u fahmaan.A- Waa koox bilaaw iyo dhamaad aqligooda iyo aragtidooda aysan dhafsiisneyn calooshood u shaqeystayaal,waxeyna ku shaqeynayeen amarka dalalkii u sheegay iney burburiyaan wadanka Sudan iyo xadaaradiisa amaba goobahiisa taariikhigaa, oo waxaad ka garan kartaa sida ay u burburiyeen Maktabadii Qaranka Sudan ee loo doonan jiray taariikhda, garoonka diyaaraha, goobaha ay maamuli jireen sida ay shacabka ula dhaqmijireen iyo sida ay u bililaqeysan jireen una suurad xumeeyeen wadanka ma ahan ,mana aheyn mana lagu tilmaami karo koox u dhalatay wadankaas.
B- Dalalkii kusoo duulay wadanka Sudan sanadkii 2022 kedib mudo labo sano ah oo ay dalkaas ka huriyeen colaad ay u soo wakiisheen dhawr dal oo deris la ah wadanka Sudan dhamaantood hada xaalada waa ku xun tahay,waxaana kooxdii dhulka la jaray saraakiil reer Sudan oo ah oo kaashanaya shacbaka dalkaas kuwaasi oo kooxdii meelkasta oo ay tagaan ka waayeen taageeradii shacabka Sudan.
C- Inkasta oo aanan weligeed tahin wadanka Sudan ka hor colaadii iyo kediba hadane tan iyo makrii aanu u guurgalnay xalada dalkas dhawrkii isbuuc ee an dhaafay,waxan ku ogaanay
wax badan oo xaqiiqo ah iyo sida ay ugu dnabeyn qatartii ugu weyneyd uga bad baadeen dal ahaan iyo shacab ahaanba,waana wadan ay shacabkiisu aad u nasiib badan yahiin marka loo eego 10 sano ee inagu soo aadan dhibaatada lala donayey ee ay ug abad baadeen kartidoda, dadnimadooda iyo iskuduubnidoda shacab iyo xukumadba,bedelkii waxey dib u soo cesheen mduo labo sano ah kedib sharaftii iyo gobanimadii dalkooda,halkaasi ay ka dhaceen isbedel aad u weyn oo dhinackasta leh.waxaa midaas ka sii daran dalalkii qeybta ka ahaa sida dal ahaan iyo dad ahaanba loo dhibaateyn lahaa shacabka Sudan had aiyagii ayey heystaa kuwoodii ku yiilay qaarada Afrika ee hubka loo soo marsiin jiray kooxda geeljirayaasha ah ee RSF.
Ku darsoo ciiidamada Qaranka iyo shacabka Sudan oo siweyn u taageerayo wadanka si guud iyo si gaar ahaaneedba iyagaa hada gacanta ku dhigay soona ceshtay sharafta dalkoda iaydoo ay ku naf wayeen mudadii labada sano aheyd ee ay halkaas ka jirtay colaada, sanadkii hore wax colaad ah kama jirin oo kooxda calooshood u shaqeystayaasha ah ayaa xawaare ku socday kuan faafay degaano badan,keidbna sanadkii ku xigay waxuu ahaa markii loo kala baxay wadaniyiin iyo calooshood u shaqeystayaal,waana halka ay ka timid guusha la taaban karo ee dalkaas ka dhacay, waxan lenahay shacabka Sudan guul iyo gobanimo ciid mubarak. War helaa talo hela,la soco wararkeena wadanka Sudan iyo wararkeenii kale ee joogtada inoo ahaa.
African Continent,East Africa and Around the World,On Thursday, 27 March,2025-Wararka ugu waweyn caalamka iyo Maanta.1-Dabaldegyada ka socda wadanka Sudan oo ay shacab ku iskugu soo baxeen magaloyinka waaweyn kedib guushii ay dowlada,ciidamada iyo shacab
ku sida wada jirkaa ug agaareen kooxdii calooshoo du shaqeystayaasha,waxaana magalada caasimada ah ee Khartuom iyo magaalooyinka kale ee dalkaas ka socda sidan qoraladenii hore ku soo sheegnay in ay shacabkii siweyn ka hor maalmaha ciida ay dib ugu laabanyaan
guryahoda iyagoo faraxsan inagoona inta aanu ka gaaryeno warar aad u xiiso badan oo anau ka soo diyaarinay wadanka Sudan oo ah mid ka mid ah wadamada ugu weyn qaarada Afrika, ahna wadan amaba hadaanu si kale u dhigno dal ay ku nool yahiin shacab wanaagsan oo xadaarad iyo ilbaxnimo ku caan baxay.
Marka laga hadlayo dalkeena Soomaaliyana ay kaliya u kala duwan yahiin magaca oo labada shacab loogu kala yeero Soomaaliya iyo Sudan laakinse ah bulsho wax badan oo ay ugu horeyso dhaqanka wanaada bil xaqiiqo halka ay Etoobiya xaduud kala leetahay Soomaaliya hadii ay nagla lahaan lahaayeen Sudan shacabweynaha geeska Afrika iyo kuwa qaarada Afrika horumark aay gaaraan waa laga sheekeyn lahaa mudo,maxaa yeelay Sudaniyiintu waa bulsho amaba umad sida Soomaalida nolosha fahamsan,kama hadleyno mushkilada iyo dhagarta dalalkaas iyo shacabkooda loo maleegay ee heerka caalami ah loona soo dhiibay argagixisada qabiileysan ee ka jirta dalka Soomaaliya iyo geeljiroyaasha loo adeegsaday burburka wadanka quruxda iyo taariikhda facaweyn leh ee Sudan.
2- Aan uga sii gudubno wadanka Sudan dalalka kale ee geeska Afroka gaar ahaan dalka Etoobiya oo ay aad ugu xuntahay siyaasada dalkaas R/wasaare Abiy,kaliya maahan in ay siyaasada dalkaas ku xun tahay waxaa arinkaas ugu daran dhagar badan oo uu dalal ku yaalo geeska Afrika sidii loo dhibaateyn lahaa oo uu wakiil uga ahaa sedax dal ee dunidan aanu maanta ku nool nahay ku ahaa qatarka oo isgau shaqaaleysteen una soo dhiibeen mashruucii nabada geeska Afrka geliyey qatarta weyn ee Bada Cas ayaa la gadoontay meel uu wax ka bilaabo ayuu garan la yahay oo waa isa soo xirxirtay beentii faraha badneyd ee leysku sgeegayey sanadahii ugu danbeeyey,waxaana muuqanaya in ay xukunka dalkaas waqti aan fogeyn la wareegi doonaan qowmiyadaha kale ee dalkaas midood,marka loo eego heerka uu gaarsiisan yahay mushkilada siyaasadeed ee dalka Etoobiya ka jirta maanta oo ah mid aan la dheyelsan karin nuruxka dhabtaane waa inuu Abiy Axmed waqtigiisii xukunka dalka Etoobiya soo dhamaanoohaayo,waxii siyaasad maanta dunida ka jirta e ay shacabku ubixiyeen isku sawir waa gooynideeda waxaanse ka hadleyno waa xaqiiqada ka jirta gudaha dalkaas.
3-Hadaan isla aadno dhankaas iyo galbeedka qaarada Afrika wadamada Burkina Faso, Mali iyo Niger oo marki ugu horeysay sameystay lacag u gaar ah ka sokow haatana la bilaabay qad tariin oo isku xira sedaxda wadan kedib markii ay sedaxda wadan sameysten hal goob oo ay ku wada shuben dhaqaalo siman oo gaaraya balaayiin dolar oo ay ka soo saareen qeyraadka wadamadaas uu hodanka ku yahay mudadii gaabneyd ee ay jireen madaxda wadamadas,yacni waxa ka socda dalalkas isbedel maahame waa aragti iftiinkeeda wadata, kedib markii ay dalalkaas xooga saareen la dagaalanka jahliga,gaajada iyo isku socodka waxeyna wadamdas jojiyeen gebi ahaanba lacagtii loogu yeeri jiray frank oo waxey meysteen lacag cusub.War helaa talo hela,la soco wararkeena danbe.
Turkey ,Ankara,On Wednesday 26,2025-War Weyn waxaan isla aadeynaa mar kale wadanka Turkiga,Hayeeshee, Shacabka Turkiga oo madaxweyne Erdogan mar kale ku amaaneen sida uu mudadii uu joogay u horumariyey dhinaca tiknoolajiyada casrigaa ee uu dalkaas soo saaro tan iyo markii uu xukunka dalkaas qabtay taasi oo ay ugu danbeysay diyaradaha jiilka 5aad.
Madaxweyne Erdogan oo tan iyo markii uu dalkaas ka noqday rug cadaa siyasadeed horeyna dalkaas ka soo qabtay xilal kala duwan ayaa waxuu dalkaas gaarsiiyey heer ay shacabku yiraahdaan iyadoo aan la gaarin doorashadii oo ay weliba uga harsan tahay dhawr sano ay shacabku siweyn u tageersan yahiin siyaasadiisa ku dhisan aragtida fog waa sida ay inoo
sheegeen qaar badan oo ka mid ah shacabka Turkiga oo iaygu dhawr sano ka hor ku noolaa nolol hoose laakisne markii la hormariyey hanaanka tiknoolajiyada casrigaa iyagu helay shaqo abuur badan,taasi oo lagu amaanay qaabka hogaamineed ee madaxweyne Erdogan iyo xukumada haatan ka arimisa dalkaas,inkasta oo anau waxyaabaha ay shacabka Turkiga
ku jecel yahiin madaxweyne Erdogan qaabkiisa hogaamineed ooay shacabku kumicneeyeen ilaa dhawr qodob oo aanu xlil kale oo munaasiba ah ku soo qaadan doono,hayeeshee,Wiil Hoog Erdogan ciyaariyahankii hore ee cuslaaday,R/wasaarahii hore ee wadanka Turkiga haatana ah madaxweynaha dalkaas ayey arinkaani u tahay guul siyasadeed,keidb marki ay shacabka dalkaas aad ula dhaceen horumark amuuqda ee uu dlakaas ka gaarya dhinaca tiknoolajiyada taasi oo ay shaqooyin badan k ahelaan kumanaan shacabka Turkiga ah.
Mar kale la soco wararkeena danbe.
Wararkii ugu danbeeyey iyo guulaha ay gaareen dowlada iyo shacabka Sudan iyo maanta oo ku beegan Arbaco,Taariikhduna tahay 26ka bisha Maarso,sanadka 2025
Waxaan isla aadeynaa wadanka Sudan iyo guulaha ay gaareen shacabka iyo dowlada Sudan xili hogaamiyaha dalkaas Mr Burhani iyo xukumada Sudan ay si rasmi ah qasriga dalkaas si sharaf leh shacabka kula dukandoonaan caasimada Khartoum,(Halkaan ka daawo habqanka ciidamadii calooshood u shaqeystayaalka ahaa iyo jabka ku dhacay) weliba kama hadleyno hubka laga qabsaday oo ay ka carareen iyo sid aay dowalda Sudan ula wareegtay xaduudaha dalkaas,waxaan ka hadleynaa sida ay ugu jabeen gebi ahaanba caasimada dalkaas iyo gobolada ku teedsan.
Dowlada iyo shacabka Sudan waxaa u sugnaaday ciso iyo sharaf aan la soo koobi karin oo waxaa si rasmi ah ugu soo laabtay dowladnimadii lagu yaqiinay waxaa halkaas ka dhacay
isbedel siyaasadeed ay adag tahay sidii loogu fasiri lahaa dad badan ku nool qaarada Afrika iyo calamka,ku darsoo Sudan waa soo labatay kaliya waxey saxada caalamka ka maq nayeen wax ka yar 3 sano.
Dalalkii lagu jabiyey Sudan ee dalkas burburkisa qeybta ka ahaa ee taageerayey maleshiy
aadka dagaalka lagu jabiyey magacyadooda waa lala wadaagay shacabka Sudan waxana laga yabaa iney dilaan ninkii geeljiraha ahaa ee ay taageerayeen oo ay ka baqayaan inuu bixiyo sir badan intuu u gacan galo dowlada Sudan amaba uu dalka iskaka cararo.
Inta badan Xadudaha wadanka Sudan waxaa maanta oo ay bishu tahay 26 ka Maarso si toos ah iyo si dadbanba u maamulayo dowlada Sudan oo kooxdii xitaa kuwoodii u cararay dhulka miyigaa hubkii waa dhigeen tiradii ugu baneydna waxey hubkooda ku tuureen webiga Nile oo kooxdu siweyn ayey u jabeen.
Arinta kale ee iyaduna muhiimkaa waa in dib loo furayo garonkii calamiga ahaa ee magalada Khartuom ee anau dhawr maalmo ka hor sawirkiisa halkaan soo gelinay, xili uu m/weynaha amaba hogaamiyaha Sudan Burhani iyo ciidanka qaranka Sudan booqasho ku tageen qasriga madaxtoyada oo ay durbaba ku socoto hagajin iyo nadiifinta dowladuna ku shaqos bilabeyso
halkaas.war helaa talo hela ,la soco wararkeena danbe.
Wadanka Eriteriya oo ka mid ah dalalka ugu ciidamada wanaagsan qaarada Africa iyo caalamka marka laga hadlayo xaga tababarka iyo adkeysiga,waana mid ka mid dalalka ugu amniga badan qaarada Afrika,wadan ahaana waa mid ka mid ah dalalka ugu quruxda badan qaarada Afrika.Daawasho Wacan qeyb yar oo ka mid ah ciidanka Eriteriya,xili ay inoo soo scodaan aad u xiiso badan .
East Africa, Onman and Eriteria,On Tuesday 25 March,2025-Madaxweynaha Eriteria Mudane Isias Afwerki oo qasriga martida ee Denden ee magaalada Asmara ku qaabilay wafti balaran oo uu hogaaminayey wasiirka Arimaha dibada wadanka Cumaan Mudane Badri Bin Hamad kaasioo dhambal uu ka siday Suldanka Wadanka cumaan His Majesty Haitham bin Tariq.
Waxeyna labada dowladood ka wada hadleen xiriirka fog ee ka dhaxeeya labada iyolabada shcab,xaalada gobolka iyo mid caalamka iyo sidii ay labada dowladood oo u ka dhaxeeyo iskaashi ku dhisan danaha labada wadan.Hayeeshee, madaxweyne Afwerki ayaa ka mahad celiyey fariinta uga timid hdigiisa wadanka Cumaan,halka ay dhankiisa wasiirka arimaha dibada Cumaan Mudane Badri ka mahadceliyey sii dhaweynta Diiran.
Hayeeshee, marka laga soo tago dalalka Cuman iyo Eriteriya oo wax badan wadaaga hadane madaxweyne Afwerki oo maalmahii tagay kulamokala duwan la yeelanayey wafuud calaami ah ka kala socotay dowlado badan oo saaxiib dhaw iyo mid istiraatijayadedba la leh wadanka
Eriteriya ayaa isagu ka mid ah hogamiyasha fara ku tiriskaa ee qarada Afrika ku nool maanta waana hogaamiye ay siyasadiisu cadtahay oo ana aqoon iska dabawareeg iyo wajiyo badan oo is rog roga,waana mida kentay in ay wararkenu u bataan geesk Afrika gaar ahan wadanka Eriteriya,xili dalka ku dhagen ee Etobiya shacabkod alagu maamulo siyaasad aan la garaneyn laakinse aanu u bixinay siyaasadii waqtiga gaaban ee ku dhisneyd dalaalnimada iyo waxaana muuqana in uu dalka Etoobiya oo aan ka mid aheyn wadamada ku teedsaan Bad Cas dhawan ka dhici doono isbedel dhinaca hogaanka ah,mark alo eego mushkilad aka taagan gudaha dalkaas iyo xiriirka aan wanagsaneyn ee uu la leeyahay dalalka deriska la wadanka Etoobiya.
War helaa talo hela,la soco wararkeena danbe iyo kulamada uu ka wado wadankaas madax weyne Afwerki iyo xukumada qeybaheeda kala duwan.
African Continent, East Africa,On Monday 24 march,2025-Waxaan mar kale isla aadeynaa halka ay maanta siyasada Geeska Afrika ka shidan tahay muhiimna tahay in shacabweynaha geeska Afrika,kuwa qaarada Afrika iyo caalamka loo bidhaamiyo intooda aan xog ogaalka aheyn, qoraaladeenii ugu badanaa isbuucyadii tagay oo intoda badan u badna arimaha
geeska Afrika badankoodna ku soo qaadaney wadanka Eriteriya madaxweynahooda,kedibna
aanu ka sii aadnay wadanka Sudan oo ay ka dhaceen isbedelo waaweyn oo siyaasaded kedib markii ay dowlada, shacabka iyo ciidamada qaranka dalkaas si weyn ula wareegeen taladii wadankooda ayna siweyn siyaasad ahaan iyo ciidan ahaanba u jabiyeen kooxdii calooshood u shaqeystayaasha ahaa ee dalkaas ka dagaalamayey ee RSF ee loo adeegsaday burburka dalkas mudo ka badan 2 sano inta anan gudagelin arimaha wadanka Eriteriya iyo siyasadaha
cajiibkaa ee uu dalkaas ciyaray sona dedejisay fashilkii siyasaded ee ku dhacay R/wasaaraha Etoobiya Abiy Axmed oo isagu sidaan mar hore soo sheegnay ay aad ugu xun tahay xaladiisa siyasadeed una muuqda mid dhawaan ka bixi doona saxada siyaasada geeska Afrika oo kaliya maahane mida Afrika iyo caalamka,hayeeshee si uusan qoralku inoola dheeraan aan ku hormarno wadanka Sudan kedibna isla aadno wadanka dhaca Bada Cas ee Eriteriya
Sudan oo ka mid ah dalalka qaarada Afrika ugu weyn mudo 2 sano iyo bar oo ay halkaas ku duuleen ilaa sedax dal si loogu tunto qaranimadooda, madaxbananidooda iyo jiritaankooda waxaa ka dhacay halkaas isbedel siyaasadeed oo xoogan meelkasta oo aanu shacabka u soo bandhigno sawirkodana waxaa si toos ah iyo si dedban gacanta ugu haya amaba dhigay dowada Sudan iyo ciidamada qalabka sida ee dalkaas.
Wadamadii lagu jabiyey dalka Sudan ee qaska ka waday halkaas waxey u kala carareen kuwii ka joogay wadanka Sudan ,dalka deriska la ah ee Chad iyo dalal kale oo ka fog wadanka Sudan,maku sii nagaadi donaan mise dalalkoodii ayey dib ugu laaban doonan intey xaqiiqada
ka jirta wadanka Sudan dib u qimeeyaan waa arin kale,waxaase dalka Sudan ka qabsaday jab xoogan oo siyaasadeed dalalkii taageerayey kooxda u badan geeljireyaasha ee loogu yeero RSF,xili ay shacabka Sudan bilabeen iney dib ugu labtan caasimada dalkaas oo ay ka qaxeen dhawr sano ka hor,kedib makrii kooxdii ka dagaalameysay gebi ahaanba lagala wareegay xarumahii dowlada oo dhan iyo goobahii dalka ugu muhiimsanaa,wararka dalka wadanka Sudane waxey inoo yahiin safka hore.
Aan u soo laabano wadanka ugu amniga badan geeska Afrika ee Eriteriya oo soo afjaray amaba god dheer ku rideen ayna isaga iyo dalal kale soo af jareen damacii Abiy Axmed ee Bada Cas bedelkiina hada waxaa laga hadlayaa mudo intee la ek ayuu xukunka dalka Etoobiya sii joogi doonaa Abiy Axmed inagu waan hubnaa ma dheera,talada dalkasne waxaa la wareegi doona mid ka mid ah qowmiyadaha kale ee dalkaas,waxaase muhiim ah in ay ogaadaan shacabka geeska Afrka faraqa u dhaxeeya madax badan oo African ah iyo madaxweynaha Eriteriya Afwerki.
1- Horta waa hogaamiye aan isbed bedelin ,waana nin go aan adag oo siyaasadiisa la fahmi karo halka ay ka bilaabato kuna dhamaato,rajona lagama qabo in Qiyaaliga siyaasadeed ee Reysul wasaaraha Etoobiya Abiy Axmed iyo siyaasada ku dhisan kaliya in mediyaha laga yiraahdo ay aqeyso geeska Afrika waana mida soo dedejisay in ay fashilmaan wax badanoo uu dhawr sano ka hor mediyaha ka sheegi jiray Mr Abiy intaas waan isla fahanay sow maahan....
2- Etoobiya maahan wadan ka mid ah dalalka ku yaala gacanka cadmeed amaba Bada Cas waxkastay oo kusaabsan Bada Cas waa uun wadan kuyaalo qaarada Afrika maahane Etoobiya waxbo lagama weydiinayo,yacni ma dooneyno in aanu bulshoweynta Geeska Afrika,qaarada Afrika iyo caalamka ula hadalno siii kooxdii USC la dhihi jiray ee iyado bilaa qorshe aheyd dalka Soomaaliya oo dhisan intey burburisay ilaa maanta oo lagu jiro 2025 kuwiii ka soo jeeday kooxdaas ay yahiin kuwa dhankasta Soomaali ugu liita, siyaasad ahaan, degaan ahaan iyo bulsho ahaan oo dalal ay ka dhaceen colaado iyaga kedib sida Libiya iyo Sudan ay go aan sharaf leh intey qaateen maanta mar kale si fiican saxada siyaasada caalamka ugu soo laabtay,maxaa yeelay waxey kala saareen dalalkii cadowga ku ahaa oo ay iska fogeeyeen iyo kuwii saxiibka la ahaa oo ay soo dhaweysteen.
Ilaah baan ku dhaaranay inaga wax qoreyna madaxweynaha Jabouti oo wiil Soomaaliya ah iyo Xasan Shiikh oo Mogdishu jooga maanta waxaan kaka kaslooni badan nahay siyaasada madaxweynaha Eriteriya Mudane Afwerki,waana waxii aanu wararkii Soomaaliya oo dhan intaan meel iska dhignay halka ay ka shidan tahay siyaasada geeska Afrika shacabka ula
wadaagno sidaasi daradeed, markii aanu arimaha geeska Afrika,tan qaarada Afrika iyo caalamka ka hadleyno shacabka weligeen waqti uguma lumin wax aan ognahay in aysan siyaasad aheyn amaba aan lagu tilamai karin siytaasad,waxaan hadba shacabka u weecinaa hadba halka ay ka shidan tahay siyaasada geeska Afrika amaba tan guud ee qaarada Afrika.
Tusaale - Aan xaga iska dhigno siyaasada Soomaaliya ee ganacsigaa,weli ma aragtay intii uu dagaalka wadanka Sudan ka socday iyadoo la leeyahay waxaa la geynayaa ciidamo Afrikan ah,marki uu dagaalka ka qarxay bilahii ugu horeeyey ayaa la doonayey in looga faaideysto waa lagu dhiiran waayey sababtu maxey tahay,waa jawaab kooban dadka reer Sudan koodii gudaha ku noolaa iyo kii dibada ku noolaa ayaa yiri car hala keno oo dalkoda u diiday, waxaad isweydiisaa ku dhawaad 34 sano dalka Somali weliba 24 kii sano ee ugu danbeysay ciidanka ka socda midowga Afrika marka kaliya 10kii sanoba mar loo bedelo magaca maxey ku soo kordhiyen dalka Soomaaliya oo aan ka aheyn lugooyo,xaguuse maanta dalkii marayaa 2025!! ,intaas markii aad adigoo Somaali ah fahanto ayaad kedib fahmi kartaa nolosha iyo siyasada dhabta ah ee ka jirta dunidan aanu ku nool nahay.
Kaliya si dadka aan garaneyn siyaasada dunida sida ay u shaqeyso iyo dalka Soomaaliya ineysan hogankiisa heynin dadkii dunidan la dabaaqtami lahaa, isbuucii la soo dhaafay waqti aan fogeyn waxaa dhacday mid ka mid ah dalalkii lagu soo jabiyey wadanka Libiya looguna xijiyey dalka Sudan wadanka Soomaaliyana marka siyaasadiisa laga hadlayona taageera kooxahaan argixisada iyo kooxkasta oo dalka Soomaaliya burburineysa kana mid ah dalalkii horey loogu soo jabiyey siyasadii dalka Libiya hadana mar kale hadaan idiin celino loogu xijiyey wadanka Sudan ayaa isla habenkii dowlada Sudan la waregtay qasriga dalkaas wafti u dirtay dalka Somaaliya kedibna Xasan Shiikh isku soo masawiren, yacni waxuu garan waayey inuu aqriyo siyasadii hadba markaasi socota ujeedka laga leyahay oo dhan in ay tahay sidii argagixisada u heli lahaayeen fursad.
In argagixisada hesho fursad xitaa waxaa doonayo dalalka ay ciidamada ka joogaan,laakinse wadanka la burbruinayo, shacabka dhimanyo, dalka qeyraadkiisa leyska guranayo cida lagu ciciyaarayo waxaasi oo dhan yaa leh Soomaali!!.yacni inagu lama hadleyno qof balwad leh oo sharicyada iskaka cuna hadba sidey u qabato balwadas,waxan ka hadleyna qaarad la yirahdo
Afrika,kedibna geeska Afrika.waa u muhiim in uu qofkasta oo Soomaali ah isku mashquulin wadan sida Somaliya ah oo ay siyaasadiisu tahay ganacsi ee ay la jaan qaadaan jiilka soo koraya amaba ugu yaraan fahman waxa dunida ka socda bedelkii malinkasta lagu mashqulin lahaa wax iyaga gadaal u celinaya oo anan ku soo siyaadineyn maskaxdooda wax cusub, sidaasi daraadeed waan bogaadineynaa shacabka Sudan oo sharaftooda mar kale soo ceshtay, sidoo kale dowlada Eriteriya iyo madaxweyne Afwerki,xukumad ilaa shacab waan bogadineyna siyasadaha anfacaya geeska Afrika oo ay qaateen loona baahnaa iney mar hore qaataan.war helaa talo hela,la soco wararkeena danbe.
War weyn iyo wararkii ugu danbeeyey ee wadanka Sudan iyo guulaha is xig xiga-Wadamadii ku jabay dagaalkii ka socday wadanka Sudan iyo maleeshiyaadkii ay beenta u sheegeen ee RSF oo madaxa iskula jira,xili ay dowlada Sudan dhulkii ugu balarnaa qabsadeen saacadahii ugu danbeeyey meelkastana ay shacabka kaka horeeyaan, wadanka Sudan waxaa ka dhacay jab siyaded kii ugu weynaa oo halkaas ka soo gaaray dhawr wadan amaba dowladod kediba
markii ay maleeshiyaadkii ka dagaalamayey dalkaas ka kala dhuunteen ciidankii ugu badnaa gelinkii danbe ee maanta ayna shacabka Sudan soo dubayan dhamaan dhulkii laga qabsaday kooxda maleeshiyada ah iyo wadamadii ku soo duulay dowlada iyo shacabka Sudan.weli wararka wadanka Sudan waa iska soo dabadhacayaan waana joogto.
African Continent East Africa,On Sunday 23 of arch,2025-Wararkena kuwoda ugu muhimsan
iyo geska Afrika oo aanu manta mar kale isla aadeyno iyo wadankii ilbaxnimada iyo xadarada ee Sudan oo ay dowlada iyo shacabku guulo waaweyn gaareen.
Qoraalkii ugu danbeeyey waxey inoo mareysay kooxda oo dhul aad u balaaran lagala waregay iyo shacabka dalkaas oo xitaa ku dabaal degayo dhulka miyiga ah ee ay u qaxeen xiligii uu socday dagaalkii mudo labo snao ka hor ay dowlado dhawr ah ku soo qaden wadanka Sudan, hayeeshee,jabkii halkaas ka dhacay halkii ay inoo joogtay kala qabso,kama hadleyno kaliya dhulka baaxadiisa ay ciidamada qaranka Sudan oo taageero xoogan ka helay shacab ka dalkaas ay kala waregen kooxdii bilaa damiirka aheyd ee ay u badnaayeen Geeljirayaasha,
hayeeshee, sawirkasta oo ku saabsan wadanka Sudan ee aanu halkaan idiin soo gelino waa dhamaan dhulkii ay dowlada kala wareegtay kooxda,ku darsoo hadii aad ogeyd in kooxda farahooda laga saaray dhulkii ugu muhiimsanaa marka laga hadlayo qasrigii wadanka looga ariminayey, xarumahii dowlada oo dhan oo ay ugu danbeysay xaruntii ugu weyneyd ee sirdoonka dalkaas, hada maanta warka ugu weyn ee aysan dad badan ogeyn waa in dhibatada kooxda ka soo gaartay dagaalka ay uga sii dartay kedib markii ay lumiyeen 90% ciidankii kooxda u joogay gobolka Darfur oo ay ku xooganaayeen ciidamada badankoodna ay diideen in ay dagaalka sii wadaan,maxaa yeelay waxii awood ahaa oo ay markii hore iskugu geeyeen magaalada Caasimada ah markii ay ku jabeen si weliba ay adag tahay in aanu ku micneyno jabka kooxda soo gaaray.
Waxaa intaas ka si daran ciidamada kooxdaan mudada labada sano ah u dagaalamayey ee dalkooda lagu burburiyey waxaa badankood la siin jiray sida ay xaqiijiyeen qaar ka mid ah ciidamada ku sugan gobolka Darfur ee dagaalka diiday lacag dolar bug ah oo aan jirin,ileen iyaga wax dan ah oo laga lahaa ma jirin wax siyaasad dal wayn sida wadan Sudan oo kale ah lagu mamaulana qorshaha ugumaba jirin oo waxey ahaayeen koox u muuqaal ek calooshood u shaqeystayaal,dabcan waana mida ay ku lumiyeen amaba ku waayeen taageeradii shacab weynaha Sudan kana dhigtay in ay dowlada Sudan,shacabka iyo ciidanka xooga dalka Sudan noqdaan mid qura,waana mida soo dedejisay jabka kooxda,ku darsoo ciidamo kooxda ka tirsanaa oo ku sugnaa garoonka diyaaraha Khartuum waxey u kala jabeen dhawr kooxood,ka hor intii aan lagala wareegin qasriga madaxtooyada wadanka Sudan.
Si uusan qoraalku inoola dheeraan hada oo aanu wax qoreyno dowlada Sudan waxey la wareegtay goobo hor leh oo aysan joogin maalintii shaleyto waxaana dalka guud ahaan si toos ah iyo si dadban hada u maamula dowlada Sudan si weliba aan caadi aheyn ayeyna shacabka iyo dowlada dalkaas uga guuleysteen wadamadii ku soo duulay dalkooda ee doonayey in ay ku ciyaaraan cirdiga iyo karaamada dhuleed iyo midooda shacab.
War hada ina soo gaarayna waxey sheegayaan in ay u badan tahay in hogaamiyahii kooxda ama la dili doono ama is dhiibi doono,marka loo eego sida ay ciidamadii u dagaalamayey u noqdeen wax la dilay, wax markii ay ciidamada Sudan gaaraan halka ay joogaan hubka dhiga uguna tago goobaha ay yaalaan,kuwa ku dhintay dagaalka iyo kuwo dib ugu laabtay deganadi markoodii hore laga soo aruuriyey,waxaana hada kooxda u soo haray kaliya warbaahinta dalalkii ku duulay wadanka Sudan ay leeyahiin halka xaqiidada taalo gudaha wadanka Sudanse ay ka duwan tahay oo kooxdaas hadey aqli leeyahiin amaba ay waxuun inuu qofku xisaabtamo ku hartay!!
Dhinackasta waa ka jabeen,waxaase kooxda dalka Sudan ka dagaalameysay ka sii aqli xun wadamada doonayey in dalkaas quruxda badan la burburiyo oo markii ay ku jabeen weli u mooda in ay waxkasta sidii ay ahaayeen 2 sano ka hor yahiin,meeshaas amaba hadaanu sikale u dhigno wadankaas Sudan waxaa guuleystay muwaadiniintii iyo dowladii Sudan ee wadanka isla lahaa,waxaana laga guuleystay shayaatiintii nolosha dunida ku ahaa qatarta ee dalkasta oo nabad ah isku dhax yaacin jiray,ku darsoo madaxda Sudan wadamada dalkooda ku soo duulay waa lala wadagay magacyadoda durbaba oo wey ogyahiin,markii aad cadow gaada rasmigaa ogtahayne qarniyaalka soo socda kuuma gaban karo,waana waxa ka dhacay wadanka Sudan sida xaqiiqada ah,weliba bisha Ramadaan awadeed ayaan wararka u soo koobeynaa maahane hadaan halkaan ku soo qorno guusha ay gaareen shacabweynaha wadanka Sudan sidey u dhan yahiin malaayiin dunida dacaladeeda ku kala nool wey yaabi lahaayen.War helaa talo hela, la soco wararkeena danbe.
African Continent,East Africa,Khartoum, Sudan,On Satursay 22 March,2025- Warar ugu waaweyn wadanka Sudan oo ay ciidamada dowlada Sudan si buuxda ula wareegtay-
Ciidamada Qaranka Sudan oo siweyn taageero xogan ka helaya guud ahaan shacabka Sudan oo siweyn ugu fiday guud ahaan dalka oo dhan,iyagona sacadahii ugu danbeyey la wareegay
dhul aad u balaaran oo aad uga fog caasimada dalkaas ee Kahrtuum iyo gobolada ku xeeran, waxana weli inta badan magaloyinka waaweyn ka socda debaal degyada iyo sida ay dowlada
iyo shacabka dalkaas uga guuleysteen kuwii u maleegayey dhagarta,weli wey iska soo daba dhacayan wararka Sudan oo ka mid ah wararka ugu waaweyn ee ka jira geeska Afrika, waxan qeybo ka mid ah caasimada Sudan ee Khartuum ka socda hagaajinta goobaha qaarkood oo ay shacabka oo is xilqaamay wadaan hagaajinta iyo qurxinta dalkooda,waxeyna xaalada dalkaas mareysaa mid aad uga duwan sidii ay aheyd isbuucyo ka hor,saacad kedib markii ay
ciidamada qaranka Sudan la wareegeen qasriga looga arimiyo wadanka Sudan waxaa dur badiiba bilawday dabaal dega ay shacabka Sudan dal iyo dibadba u dabaal degayaan guusha taariikhigaa,taasi oo muujineysa in ay siweyn ugu fashilmeen dalalkii ku soo duulay wadanka Sudan ee doonayey iney ku tuntaan madaxbanaanida iyo qaranimada wadankaas in siweyn looga guuleystay,Shacab iyo dowladba amaba hadaanu si kale u dhigno wadan ahaan ay si rasmi ah ugu soo labten saxada Siyasada Geeska Afrika,mida qarada Afrika iyo calamkaba dowlada Sudan.
(Maantoo kale waa in loo saaraa shacabka Sudan heesta Astaanta Qaranka ,keidb markii ay dhinackasta ka guuleysteen dowlada iyo shacabka Sudan soona ceshten dowladnimadoda, wax ka yar sedax sano gudahod,si weliba ay ku jirto gesinimo iyo gobanimo,xili ay ciidmada
qaranka Sudan maanta oo kaliya la waregeen dhulkii ugu badnaa tan iyo markii uu dagalku bilaawday,waxana sacad sacad iska soo daba dhacayo guulaha ay gaarayaan ciidamada qaranka Sudan,waa soo laabatay Sudan iyadoo weliba shacab iyo dowladba xayi ah kalana bartay cadowgooda iyo saaxiibkood,madaam ay wadankaa sku nool yahiin shacab xadaarad iyo ilbaxnimo isku darsaday hadane wadankaas sidii lala doonayey iyo wax u dhaw waa noqon waayey,burburka daaro iyo dhismo yaal wax weyn maahan waa wadan leh shacab ku caan baxay wax soo saarka oo durbaba waxaa la leeayahay markii ay ciidmadu maanta si buuxda ula wareegeen xarumahii wasaaradaha iyo Bankii dhexe,wadankiina gacanta ku dhigeen).war helaa talo hela, joogto ula soco wararkeena danbe.
Wararkii ugu danbeeyey caawa iyo mid ka mid ah wadamda ugu xadaarada badan qarada Afrika ee Sudan-Dowladii iyo shacabkii Sudan oo saxada siyaasada Afrika iyo caalamka mar kale ku soo laabtay si weliba geesinimo leh ugu soo laabtay iyo Debaal degyo waaweyn oo
socda wadankaas, xili uu m/weyne Burhani ku jiro la kulanka cuqaasha iyo shacabka kedib guushii ay gaareen ciidamada qaranka Sudan oo ay shacabku si weyn iskugu soo baxeen
goobaha uu boqanayo madaxweyne Burhaani,war hada na oo gaaryana waxuu shegayaa in ay badankod dagalka kabaxen ciidamadi ku sugna Gobolka Darfur iyo nawaxigeda badankod ee dowlada ka soo horjeeday,keidb markii ay dowlada la waregtay gebi ahaanba wadanka oo ay caasimada ku jirto waxaana shacabka,dowlada iyo dalka Sudan u baryey waa cusub, magaalada caasimada ah ee Khartoum oo caawa siweyn u camiran durbaba shacbakuna wadooyinka soo camireen iyagoo ku shukrinaya Allaah, ku darso Sudan waa wadan weyn weliba caan ku ah wax soo saarka siiba Cudbiga.la soco warakreena danbe.
African Continent,East Africa,On Friday, 21 of March Khartoum, Sudan,2025-Waxaan weli ku guda jirnaa wararkeenii geeska Afrika, Afrika iyo caalamka oo aanu badanked uga hadleynay mushkilada siyasaded ee ka taagan dalka Etoobiya iyo horumarka siyaasadeed ee ka socday wadanka Ertitriya wararkaasi oo muhiim inoo ah waa inoo soo socdaan, hayeeshee waxaanu maanta isla aadeynaa sidaan qoraal kooban uga soo hadalnay wadanka Sudan iyo dowlada
uu hogaamiyo Al Burhani iyo ciidanka Qaranka Sudan oo la wareegay gebi ahaanba dalka Sudan,xili ay shacabku wadaan meelo badan oo dalka ka mid ah isku soo baxyo waaweyn oo lagu taageerayo guusha,kedib markii ay ciidamadu la wareegeen qasrigii madaxtooyada iyo halbowlahii dalka oo dhan.
Hayeshe, magalada casimada ah ee Khartoum oo ay kusii qulqulayaan jaraa'idyada wadanka
Sudan iyo kuwa calamka ayaa marka xalada laga eego dhanka kale waxaa kooxdii bilaa siyaasada aheyd ee shacabka iyo dalka Sudan loogu soo diray iney burburiyaan soo gaaray qasaaro xoogan kedib markii ay shacabkiina siweyn u tagereen dowlada.
Waxaa durbaba ka socda qeybo ka mid ah caasimada wadanka Sudan ee Khartoum in ay shacabku bilaabaan hagaajinta amaba nadiifinta meelaha ay soo gaareen burburka, madama ay caasimada Khartoum intii aysan koxdaan hada la jabiyey dhibatada u geysan waxey aheyd magaalo ay ku noolyahiin shacab ilbax ah oo xadaarad leh oo markii xitaa siyaasada laga hadlayo xiligii uu joogay madaxweynahii hore ee Sudan Al Bashir waxaa shacabkaas dhax mari jiray doodo ku dhisan aqoon iyo xikmad iyagoo kala fikir duwanaa hadane dalka ayaa qiimo ugu fadhiyi jiray sidaan ku ogaanay kedib markii aanu u guur galnay maalmahii tagay.
Sudan waa mid ka mid ah wadamada ugu weyn qaarada Afrika waa wadan ay ku nool yahiin shacab wanaagsan iskuna darsaday ilbaxnimo iyo xadaarad,waxuuna dalku hada kedib u jiheysanayaa dib u dhis iyo soo celinta adeegii guud ee ay bulshada u baahnaayeen oo hada shaqeeya,laakisne u baahan in la gaarsiiyo guud ahaan wadanka oo dhan,war hada na soo garayana waxuu shegaya in ay kooxdii tiro aan badneyn oo ka haray oo ku dhumaleysanayey
gudaha caasimada ay noqdeen kuwo godoon ah, kuwa la dilay iyo kuwo cararay.xili m/weyne Burhani uu ciidamada iyo shacabka kula hadlay meel fagaaro ah ,iyadoo ay shacabka Sudan aad u faraxsan yahiin welina ay socdaan isku soo baxyada.
Qasriga madaxtooyada oo isagu wax badan oo qasaaro ah soo gaarin ayaa ah mid ku yaala bartama casimada ee Khartuum.War helaa talo hela,la soco wararkeenii taxanaha inoo ahaa ee geeska Afrika gaar ahaan qalalaasaha siyaasadeed ee ka taagan wadanka Etoobiya oo aanu wax badan horey uga soo hadalnay,iyadoo ay xaaladu marba marka ka danbeyso ay sii xumaaneyso.
African Continent,East Africa,ON Thursday 20th of March,2025- Wararkii ugu danbeeyey 24 kii saac ee ugu danbeysay iyo xaalada geeska Afrika iyo caalamka,waxaan weli joogto inoogu socda soo bandhigida iyo quruxda magaloyinka waweyn ee wadanka Eriteriya oo aanumanta
mar kale ku soo qadaneyno casimada dalkaas oo ay ku sii qulqulayaan wafuud heer caalami
ah,hayeeshee,waxaan isla aadeynaa dhanka siyaasada iyo bariga Afrika oo aanu maanta ku soo koobeyno dhawr qodob una baahan in aad si degan xaalada siyasadeed ee dalka Etobiya oo aad u qasan,kedib markii ay halkaas bilaaben in ay hantidoda kala baxan ganacsatada ugu waaweyn dalkaas casimada dalkaas ee Addis Ababa oo ay intooda badan xiran yahiin wadooyinkii soo galayey.
1- Tan iyo markii aanu bilaawnay in aanu ka hadalno rabshadaha siyaasadeed ee ka taagan dalka Etoobiya sidaasi si la mid ahne aanu dhanka kale shacabka la wadageynay siyasadaha
degan ee ay qaateen madaxda iyo shacabka dalkaas dhaca Bada Cas ee Eriteriya oo ah wadan ay fadhiso siyaasadiisa kuan dhaqma siyaasadii ay dunidu taqiinay e loogu yeeri jiray amaba afka qalaad lagu dhihi jiray (Diplomacy),dhanka kalena loo eego dalal badan oo ku yaalo geeska Afrika oo ay madaxdoodu siyaasada rasmigaa u yaqaanaan nooc dalaalnimo ah oo ay si shaqsi ah uga sameyaan dhaqaalo,kedibna hadba ku boodaan wadankii dhaqaalo yar oo kooban u sheega dalalkaas oo safka hore ay ku jiraan madaxdooda kuwa Soomaaliya iyo Etoobiya ilaa ay wadamada qaarkood isku sheegaan,hayeeshee,marka laga hadlayo wadan ku yaalo geeska Afirka sida Eriteriya iyo dalal kale oo dhawr ah oo ay sida Eriteriya ku dhaqmaan siyaasad xasiloon kuwaasi oo aanu mar kale iyagane ku soo qadan doono xili munaasib ah kuna yaalo geeska Afrika, maadama ay hada wararkeenu u badan yahiin dalka Etoobiya oo r/wasaaraha hogaamiyo Mr Abiy ay aad ugu xun tahay siyaasada dalkaas una badan tahay inuu iscasili doono amaba ay dalka Etoobiya noqon doono labo wadan oo kala siyaasad iyo dhaqaalo ah,marka loo eego dhaqdhaqaqyada gudaha dalkaas Etoobiya ka socda.
2-Xaguu marayaa dhaqdhaqaqyadii ugu danbeyey ee ka socda dalka Etoobiya qowmiyadaha Tigreega iyo Amxaarada waxaa siyasadooda ku biiray qowmiyada Cafarta oo shirar u socday ugu danbeyn go'aanada ay qaateen qowmiyadaha kale iyaguna qaateen,taasi oo dhabar jab xoogan ku ah xukumada Abiy Axmed oo ah xukumad aan cago badan ku taagneyn marka la eego xaalada dalkaas ka taagan oo xitaa hadii sikasta oo xakameeyey shacabka dalkaas wax badana laga qarinayey mudo uu hada dalkii xaaladiisa u muuqdo mid ay ka sii dareyso marba marka ka danbeysa.Go'aanka laga helayo qowmiyada Cafarta ayaa ka dhigan in aysan dooneyn in dushooda lagu dagaalamo bedelkiina ku biireen kacdoonka dalkaas ka jira iyagoo eeganayo maslaxadooda iyo shacabka inta ay dalkaas kaka noolyahiina u doonayo nabad.
Sidaan qoraalkeenii hore ku soo sheegnay qowmiyada Tigreega ayaa loo badinayaan in ay ku biiri doonaan Eriteriya oo ay isk degaan iyo af iyo isku dhaqanba yahiin,waxaana fikirkaas la mid ah qabaan qowmiyada Amxarada oo hada inta badan wadooyinkii soo galyey caasimada kuwoodii ugu muhiimsanaa ay u xiran yahiin iyo xaqiiqada siyaasadeed ee maanta ka taagan geeska Afrika iyo sida ay xaalada ugu xun tahay R/wasaare Abiy Axmed oo mudo dhawr sano ah soo maamulayey shacabka dalkaas oo ay siyaasadoodu ku dhisan tahay qowmiyado kala dhaqan iyo Diinba ah oo ay midkasta hada u fadhiso qaabeynta mustaqbalka degankeda iyo danaha shacabkooda.War helaa talo hela,la soco wararkeena danbe.
African Continent,East Africa,On Thursday 20th of March,2025- War Weyn dowlada Sudan oo gebi ahaanba la wareegtay dalka Sudan iyo shacabka dalkas oo dabaal degyo ka bilaabay magaalooyin badan oo ka tirsan dalka Sudan,waxana siweyn halkas loogu jabiyey dowladahii dalkaas ka waday qalalaasaha iyo kooxdii ay taageerayeen.la soco wararkeena danbe.
African Continent,East Africa,On Wednesday 19th,2025- Waxaan weli ku jirnaa qoraladeenii taxanaha inoo ahaa ee geeska Afrika,10 kii sano ee kasta siyaasada geeska Afrika waxey ka shidan tahay hadba meel sanadkan,waxey inooga shidan tahay dalka Eriteriya oo isagu la yimid siyaasad iyo aragti ku dhisan xaqiiqada manta dunida ka jirta.hadii aad tahay muwadin Somaaliyeed inagaa kuu hubna wax siyaasad la yiraahdo iyo wax u dhaw kaama jirto Kofurta Somaliya,hadiise aad ugu talo gashay in damiirkada iyo aqligada lagu ciciyaaro bartaas ka haay waxa ka socda dalka Somaliya,weliba dad badan waxaa laga yaabaa in ay layaab ku tahay waxa ka socda dalka Soomaaliya,laakinse inagu waxa hada socda oo dhan qodob qodob ayaan uga soo hadalnay,weliba waan idiin raacineynaa weli leysma gaarin.
1- Adiga oo Soomaali ah sidii la doono ha laguugu sheego nolol iyo siyaasad bilaaw iyo dhamaad ku dhisan qiyaali,waxaanse kuu hubnaa oo aanu kuugu celineynaa bilkasta oo dhalato oo dhamaato marka laga hadlayo siyaasada Soomaaliya waxaad kalya tirsataa imisa shaqsi oo sheegtaan masuuliyad ayaa qadka ka baxayo oo aanan xitaa 2026 talada dalka Soomaaliya waxbo laga weydiineyn oo aad maanta ugu yertaan siyaasi.
2- Ku darsoo mudo 20 sano ah waxaa shacabka Soomaaliyeed loo soo jilayey ruwaayad ah waxaa dalka Soomaaliya ka howlgala ciidamo ka socda midowga Afrika ugu dabeyna waxey hada maryan markii uu calamkii yiri wax dhaqalo ah idiinma heyno in dalkasta oo ay ciidamo ka jogeen gudaha Soomaaliya oo horey ugu joogay magaca AMISOM in si shaqsi shaqsi ah amaba wadan wadan ah ay dowlado u yiraahdeen inagaa si gaar ah idiin siineyno dhaqaalo ee ma noo fulineysaan waxii aanu ka dooneyno dalka Soomaaliya,waxaana hada si guud dowlada Mogdishu joogta, argagixisada iyo ciidamadaas Afrikanka ah ay dhamaantood si isku mid ah u dhibaateeyaan shacabka Soomaaliyeed.
3- Waan idiinku celineynaa amaba waxa socda ee qiyaaligaa ku mashquul adigoo Soomaali ah ama iska daay,dalka Soomaaliya waxuu aaday doorahso dadban waxaan weliba idiin balan qaadeynaa in ay shacabka Soomaaliyeed heli doonaan hogaamiye la mahadin doono waxa hada socda waxaa si tartiib tartiib ah u fashilmayo maalinkasta waa shaqsiyaadkii dalka iyo dadka Soomaaliyeed ku ciyaaray oo uu Allaah ka goynayo waxii ay horey u faleen, laakinse inagu waxaan idiin hubnaa in 2026 ay dalka Soomaaliya ka dhaceyso doorasho hal kaasina lagu dooran doono hogaamiye loo qaateen ah,inta ka horeysa adigoo muwaadin Soomaaliyeed ah waad ku gadsoomi kartaa siyaasadaha amaba newska aan dhaafsiisneyn qiyaaliga ee loo ekeysiinayo iney ka mid tahay nolol maalmeedka Soomaalida maanta nool.
Sidaasi daraadeed adiga Soomaalidaa siiba kuwooda aan waxa socda war iyo wacaal u heyn maalinkasta ku mashquul wax aan siyaasad lagu tilmaamin iyo news waxoogaa dhaqaalo kooban inta lagu kala qaatay loogu talo galay iney socdaan maalmo kooban.
Hayeeshee, Waxaan isla aadeynaa halka ay maanta geeska Afrika marka laga hadlayo ay siyaasadiisa mideeda saxdaa taalo waa dalka Eriteriya oo ah wadan ku yaalo Bada Cas, ahna wadan ay shacabkiisu heystaan hogaamiye amaba madaxweyne waaya arag ah, si fiicana ula jaan qaadi kara siyaasada maanta taalo Afrika iyo caalamka waa madaxweynaha Eriteriya, kana taliya wadan qurux badan,Amni iyo xasilooni buuxda ay ka jirto,dhawaana ay weliba
qorsheynayaan in ay ku biiraan qowmiyada Tigreega oo ah qowmiyad siweyn ugu dheregsan halka ay aaday siyaasada dalka Etoobiya iyo fashill siyaasadeed ee dalkaas ku dhacay oo ah qowmiyad ka sii tabaabusheysatay waxa ka socda gudaha dalka Etoobiya,sidaasi daraadeed warar aad u xiiso badan ayaa inoo soo socda geeska Afrika jogto markasta ku tixnow bogan. war helaa talo hela,la soco wararkeena danbe.
Madaxda Dalalka Boqortooyada Sacuudi Carabiya iyo Eriteriya iyo xiriirka labada dal iyo labada shacab,Riyadh,Sacuudi Carabiya iyo Maanta wararkii ugu danbeeyey.
Riyadh and Asmara,On Tuesday,18Th March,2025- Waxaan weli ku guda jirnaa wararkeena kuwooda ugu muhiimsan hadey noqon laheyd wararkii taxanaha inoo ahaa ee geeska Afrika, guud ahaan qaarada Afrika iyo caalamka,kuwaasi oo u badnaa wararkii aanu ka qoreynay madaxweynaha,dowlada iyo shacabka Eriteriya oo weli inoo soo socda,hayeeshee, waxaanu isla aadeynaa,magaaladii caanka aheyd ee Boqortooyada Sacuudiga u aheyd caasimada ee Riyadh iyo madaxda dalalka Suacuudiga iyo Eriteriya.
Inkasta oo aanu wararkeena xoogooda ku soo qaadaneyno wararkeena danb,hayeeshee Sacudi Carabiya iyo Eriteriya oo ah labo wadan oo uu ka dhaxeeyo xiriir wanaagsan ayaa dhanka kale waxaa lagu wadaa inuu mada labada wadan. Madaxweynaha Eriteriya Mudane Afwerki ayaa kulan la qaatay boqorka dalkaas Boqor Salman,dhaxal sugaha Sacudi MBS iyo masuuliyin kale.
Hayeeshee,madaxweynaha Eriteriya oo uu dalkiisa ka mi dyahay dalalka geeska Afriak ugu degan ayaa marka dhinaca kale laga eego waxuu xiriir wanaagsan kala dhaxeeya wadamo badan oo uu ka mid yahay boqortooyada Sacuudiga maadaama uu wadanka Eriteriya Bada
Cas kaka yaalo goob muhiim ah,waxaa lagu wadaa in ay labada wadan hormariyan dhinacyo badan,iyadoo ay inoo soo socdaan wararka Boqortooyada Sacuudiga iyo Eriteriya kuwaasi oo aysan ka marneyn Sawiradii aad inooga barateen,weliba xiriirkaan wanaagsan ee dalalka Sacuudiga iyo Eriteriya waa mid loo baahnaa kuna soo aaday waqtigii ku habonaa ku darsoo wararkeenii geeska Afrika ee joogtada inoo ahaane halkeedii ayey inooga sii socdaan.War helaa talo hela.la soco wararkeena danbe.
African continent, East Africa,On Suday,16,2025- Mar kale iyo wararkeenii ugu danbeeyey iyo siyaasada geeska Afrika iyo qoraaladeenii dalka Etoobiya oo aanu ka sii amba qaadeyno halkii ay inoo joogtay maadaama ay warark augu muhiimsan geeska Afrika ay maanta ka jiraan qalalaasaha siyasadeed ee ka jira dalka Etoobiya.dhanka kale sidii caadada ioo aheyd waxaan dhinaca kale isla eegeynaa quruxda magalooyinka waaweyn ee wadanka dhaca Bada Cas ee Eriteriya.Hayeeshee,bal aanu isla aadno mar kale iyo dalka Etoobiya weliba si degan waa kuu muhiim in aad u aqrisato qeybtaan.
Sida anau qoraladeenii hore ku soo sheegnay in ay xaalada siyaasadeed ee dalka Etoobiya aad ugu xun tahay Mr Abiy oo dalkaas soo xakumayey kudhawaad 10 sano iyo halk ayuu xaal marayo maanta amaba hada oo anau wax qoreyno.
1- Qoraalkii midkaan k ahoreye waxaan ku soo qadanay sida ay Qowmiyadaha dalka Etoobiya siyaasadoodu kala tahay,waxaane isla aadeynaa labo ka mid ah qowmiyadaha ay ka go'an tahay in ay xukunka kala waregan R/wasaraha dalkaas Abiy Axmed iyo xukumadiisa kuwasi
oo kala ah qowmiyada Tigreega iyo kuwa Amxaarada kuwaasi oo heshiis siyasaded la galay dowlada ay deriska yahin amaba ay xaduuda la leeyahiin ee Eriteriya.
2-Mushkiladan siyaasadeed ee ka taagan dalka Etoobiya oo ka duwan midii uu dalkaas soo maray dhawr sano ka hor,bedelkiina hada Abiy Axmed ma heysto wax badan oo horey u heli jiray oo hada gebi ahanba qowmiyadaha dalkaas kuwooda soo hogamin jiray dalka Etoobiya
ee aanu qoraladenii hore oo dhan uga soo hadalnay siiba qowmyadaha Tigrega iyoAmxarada
waa kuwo siweyn u ababaulan,haebysan una diyaarsan siyaasad ahaan iyo ciidan ahaanba.
3- Waxaa sii yaraanaya oo wleiba isa soo guraya rajada uu Abiy Axmed ku sii hogaamin karo dalkaas ay ku nool yahin in ka badan 100 ka milyan, waxeyna u badan tahay sidaan dhawr jeer halkaan ugu bidhaaminay qoraaladeenii hore oo dhan inuu iscasili doono ugu danbeyn.
Waxaa kale oo aan la dafari karin in uu dalka Etoobiya ka soo socdo isbedel siyaasadeed oo siweyn loo dareemi karo,kaasi oo ay u badna tahay in ay mid ka mid ah qowmiyadaha kale ee dalkaas la wareegi doonaan xukunka dalkaas,waana mid akeentay in ay wararkeena dhan ee geeska Afrika 90% u bataan dhankas iyo wadanka Etobiya oo ah dal uu ka soo bidhamayo isbedel loo qaateen ah. War helaa talo hela,la soco wararkeena danbe iyo arimaha siyasaded e geeska Afrika ,kuwa qaarada Afrika iyo caalamka oo yeysan ku dhaafin.
African continent, East Africa,On Saturday,15,2025- Wararkii ugu danbeeyey rabshadahii ka socday dalka Etoobiya iyo wararkeenii jogtada ahaa ee aanu dalkaas uga soo gudbineynay shacabweynaha bariga Afrika,kuwa guud ee qaarada Afrika iyo weliba kuwa caalamka, qormada qeybteenii midaan ka horeyay waxaan ku soo qaadanay in ay qowmiyada Cafarta aad u fahamsan yahiin waxa dalkaas ka socda,ayna Ismamulka Cafarta noqon doonaan deganka labaad ee ku xiga Tigreega ee ka baxaya gacanta Abiy Axmed iyo xukumadiisa.
Arinta dhabta ah ee aysan dad badan fahmi karin in ay Ismaamulka Cafarta ka baxeyso gacanta Abiy Axmed ayaa ah in ay Cafartii deganeyd dhanka wadanka Eriteriya iyo kuwaan dhanka Etoobiya ku nool isku xirmeen.dabcan Abiy Cafarta gudaha dalka Etoobiya waxuu ka dhigan jiray xaabada lagu shito dagaalada Etoobiya oo marna waxuu u adegsan jiray iney weeraran Dowlad Degaanka Soomaaliya iyo gobolka citi,marna waxuu u adegsan jiray coladahii kale ee ka dhici jiray dalkaas, waxeyna hada siweyn u fahamsan yahiin Cafartu in waxa keenay in markasta hogaanka dalka Etoobiya ku tartamaan Qowmiyadaha Amxaarada, Tigreega iyo Oromada oo kaliya in ay sabab u aheyd in halgankasta iyo isbedelkasta oo dalkaas ka dhaca aysan horey u lahaan jirin wax hadaf siyaasadeed ah,laakinse hada sanadkaan waa ka duwan yahin wax badan oo waxey si rasmi ah u ogaadeen in Abiy Axmed xukunka uusan ku sii nagaadi doonin ugu danbeyna is casili doono,welibana uu qoyskiisa kala baxayo dhawaan dalkaas oo ay isa soo xir xireen dhamaan beentii siyaasadeed ee shacabweynaha Etoobiya loo sheegi jiray.
Aan u soo laabano dhankaas iyo qowmiyadaha kale ee dalkaas,sida Tigreega, Amxaarada,qeyb ka mid ah Oromada, Soomaalida iyo qowmiyadaha kale ee dalkaas.
1-Gobolka Tigreega gebi ahaanba gacanta Abiy waa ka baxay si dadban iyo toos ahba waxaana halkaas degan qowmiyad hadaf iyo aragti siyaasadeed oo fog leh dalka Etoobiyana soo maamulayey ku dhawad 20 sano.waa qowmiyadii markii dalka laga saaray Mingiste Xeyla Maryan iyagoo dhawr milyan ah markii ay dalkaas la qabteen Eriteriyaanka sidey aheyd uga faa'ideystay siyaasadii xiligaas jirtay.
2- Qowmiyada Amxaarada oo dalka Etoobiya soo mamulayey waqtigii ugu dheeraa kacdoonka hada socda waxey ku jirana kaalimaha hore oo waxey aad ugu dhaw yahin caasimada Etoobiya oo waxeyba hada mamulaan dhul aad ugu dhaw caasimada dalkaas ee Addis Ababa.3-Qowmiyada Oromaa oo garab ka mid ah oo siweyn u dareemay in Abiy Axmed xukunka baneyn doono dhawaan iyaguna isbedelada hada socda ee siyaasadeed qeyb ayey ka yahiin.
3-Qowmiyada Soomaalida oo ay ku nool yahiin jabhadii ugu halganka dheereed marka laga soo tago maamulka halkaas ka dhisan iyagu sida ay Cafarta u fahmeen isbedelka dalka Etoobiya ka curtay u fahmen marka laga reebo in ay Jabhada ONLF war bixino soo saaran, weli Soomaalidu ma gaarsiisna heerka Qowmiyadaha kale, waana waxa ay dalkaas wax uga noqon waayeen,ku darsoo markii uu arkey Abiy Axmed in ay xaalada ku xun tahay Cafartii uu sanadahii tagay ku lahaa Orda qabsada dhulka Somalida sidaasina u soo weerareen gobolka Citi ayuu isago wado yiri isbuucii la soo dhaafay waxaan la heshiisiinaa Soomaalida DDS, kudarsoo Soomaali State xitaa shidaalka degaankooda laga helay waxaa loo sameystay xeerar u gaar ah oo saacidaya mustaqbalka qowmiyada Oromada oo maba ahan kuwa loo soo saarayo iyaga.
Ku darsoo markii horaantii sagaashameeyadii xukunka laga tuurayey Mingisto Xeyla Maryam degaankooda Soomaalida xiligaas xero kasta waxaa la wareegay ciidamo aan ka badneyn 30 askari oo xiligaas waxey kaliya u baahnaayeen in shacabka DDS sida halka hada la marayo inta la wacyi geliyo ay xirtaan degaankooda,sidaan xog badan oo aanu ka soo aruurinay shacabka degankaas maalmahii tagay ku ogaanay,maadaam ay yahiin qowmiyada sedaxaad ee ugu badan dhanka shacabka dalkaas Etoobiya ku nool amaba hadanau si kale u dhigno qowmiyadaha dalkaas ka yahiin sedaxaad.
Hadaba maanta oo uu dalka Etoobiya ka socdo Isbedelo waaweyn oo dhanka siyaasadaa Soomaalida iyo halka ay ka aadeyso mesha hada la marayo!!,ma waxey mari doonaan wadadii ay mareen horaantii sagaashameeyadii mise waxey noqon doonaan kuwo degaan kooda iyo dadkooda u tashada oo ah siyaasada dhabta ah ee geeska Afrika,mida Qaarada Afrika iyo tan caalamkaba taalo maanta.
Hayeeshee,marka waxaasi oo dhan laga soo tago meelna leyska dhigo siyasadaha aan fadhiyin ee Mr Aby Axmed,xaalka dalka Etoobiya maahan mid ay fadhiyso siyaasadiisa markii aanu dhinackasta ka eegnay, sida xaqiiqada ah waa in uu ugu danbeyn is casili doono R/wasaaraha Etoobiya Aby Axmed.war helaa talo hela,la soco wararkeena danbe.
East Africa,On Friday 14th March,2025- Waxaa halkeedii inooga sii soconaya wararkii ugu danbeeyey iyo xaalada dalka Etoobiya,sidan horey qoraladeenii hore uga soo hadalnay waxey inoo mareysay in uu Abiy Axmed iyo xukumadiisa ku fashilmeen iney xakameeyaan amaba caburiyaan mediyaha dalkaas Etoobiya si loo qariyo mushkilada dalkaas ka taagan, sidoo kale waxaan shacabka Geeska Afrika iyo kuwa Qaarada Afrika amaba caalamka qoraalkeenii midkaan ka horeeyey kula wadaagnay in gobolka Tigreega amaba Ismaamulka Tigreega lagala wareegay Abiy Axmed,qowmiyada Axmaaraduna dhaqdhaqaaq xoogan ka wadaan meel aan ka fogeyn caasimada dalkaas ee Addis Ababa.hayeeshee, halkee ayey maanta mareysaa siyaasada dalka Etoobiya?.
Warar 90% leysku haleyn karo ayaa muujinayo in Ismaamulka Cafarta uu dhawan ka bixi doono gacanta Abiy Axmed kedib siyaasado waaweyn oo dhacay saacadahii ina dhaafay waana waxa aanu u lenahay Abiy Axmed ugu danbeyn wuu is casili donaa ama ha dagalamo ama yusan dagaalamin waqtigiisii siyaasadeed aad ayuu isku soo xir xiroo hayaa oo waa gabaabsi si weliba weyn oo la dareemi karo ayeyna siyaasadii guud ee dalka Etoobiya isku bed bedeleysaa saacad saacad,wana mida keentay in ay wararkeena ugu horeeya ee geeska Afrika noqdaan colaada iyo qalalaasaha ka taagan dalka Etoobiya.
Dhanka kale dowlada iyo shacabka dalkaas Eriteriya oo uu madaxweyne ka yahay siyaasi rug cadaa ah oo aad u fahansan qaabka ay maanta u shaqeyso siyaasada Geeska Afrika,mida Qaarada Afrika iyo caalamkaba ahna waaya arag wax badan u soo joogay madaxweynaha Eriteriya ayaa isagu siyaasad wanagsan ciyaarayo,halka Abiy uu meelba mar ku boodayo isagu waxuu ku socdaa qorshe iyo siyaasad jaan go an oo la fahmi karo halka ay ka bilaabaato kuna dhamaatana waxa aanu ugu dhiiranay in aanu sawirada madaxweynaha Eriteriya soo dhigno halka ugu sareysa bogaan.
Sidaasi daraadeed adigoo Soomaali ah kuna nool wadan dhinackasta ka fashilmay siyaasd ahan, dhaqaalo ahaan iyo weliba mushtamac ahaan, yaan lagaa mashquulin waxa ka socda bariga Afrika siyaasadaan beenta iyo qiyaaliga ku dhisan ee malinba tiro yar oo af qabiil ku hadleysa dalka Soomaaliya inta mediyaha la keeno waxey doonan iska sheegayaan intaad iska ilowdaan dalka Soomaaliya doorasho dadban ayuu aaday si dhaw ula socda Afrika iyo caalamka waxa ka socda.War helaa talo hela,la soco wararkeena danbe iyo xaalada dalka Etoobiya oo siweyn u cakiran.
East Africa Part Four,On Thursday 13th March,2025-Waxaan maanta mar kale isla aadeynaa oo ay weliba inoga shidan tahay mar kale siyaasada Geeska Afrika intii horey ugu soo tixneyd bogaan soona aqrisay qoraaladeenii hore kaliya waxey u baahan yahiin in ay halkaan kala qab sadaan,daka bogaan ku cusubna si ay xog ogaal u noqdaan ay so aqriyaan qoraladeenii hore,hayeeshee waxaan isla aadyenaa wararkii ugu danbeeyey iyo xaaladii Etoobiya oo sii cakirantay,hadad maqli jirteen dhawr isbuuc ka hor iyadoo uu Abiy Axmed ku riyonayey Bad,
maanta xaalku sidaas iyo wax u dhaw maahan oo waxey u badan tahay inuu ugu danbeyn is casili doono.waxaana fashilmay isku dayadii ugu danbeeyey oo dhan ee ay xukumada Abiy ku doneysay in ay ku caburiso mediyaha dalka Etoobiya ka howl gala,waxase arimahaas oo dhan ka xoog batay isbedelka iyo kacdoonka halkaas ka jira oo noocyo badan leh,kaasi oo muhiim u ah iney shacab badan oo ku nool geeska Afrika, qaarada Afrika iyo caalamkaba ogaadaan,maqlaan amaba hadanau si kale u dhigno fahmaan.
Waxaase isweydiin leh marka hore maxaanu wararkeena ugu badan ugu soo qaadanaa sawirada madaxweynaha Eriteriya iyo quruxda magalooyinka dalkaas oo ay muhiim inoogu yahiin?. Waa jawaab fiican oo u baahan in bulshada loo sharaxo.1- Horta waa marka kowade inagu badanaa waqti kuma lumino siyaasadaha qiyaliga ku dhisan ee aanu ognahay halka ay ku danbeyn doonaan horeyna waa u soo aragnay hadana waanu arki doonaa,waxaase Eriteriya yaalo xaqiiqo siyaasadeed waana dal ka mid ah dalalka meesha ka saaray in Abiy Axmed ku riyodo Bad uusan si sahlan ku heleyn bedelkiina uu shacabka dalkiisa ku mamulo been siyaasadeed oo weliba siyasada mida waxoogaa la qurxiyo ayaaba roone mid ay dadku arkaan iney tahay mid qaawan oo aan sal iyo raad toona laheyn,waana mida kentay in uu soo degdego fashilka siyasaded ee Mr Abiy ugu danbeyna qowmiyadaha dalkaasne ay hada donayan iney xukunka ka tuuraan maadaama aysan u sahlaneyn inuu geeska Afrika ka huriyo dagaal weyn oo kii sanado ka hor uu ka huriyey oo kale ah,bedelkiina waa mida keeneysa ugu danbeyn inuu is casili doono.
2- Arinta kale ee ah ineysan siyaasada Abiy Axmed weli sida madaxweynaha iyo dowlada Eriteriya u qaan gaartay u qaan gaarin oo ah siyaasada dalka Etoobiya lagu dhaqo mid ku dhisan dano shaqsi iyo in lala aado hadba wadankii leys yiraahdo waxaa laga heli karaa dhaqaalo deg deg ah ,waana mida dalkii Soomaaliya la dhihi jiray meesha aad aragteen dhigay siyaasadiisa oo Soomaaliya waan u soo laabaneynaa ka hadalkeeda ,waxaanse is raacsaneynaa siyaasada Etoobiya iyo mida dowlada Eriteriya faraqa u dhaxeeya oo ah xaqiiqo iyo qiyaali oo dalka Etoobiya inagu ma sheegin mar kale laakinse hada waxaa bulshadiisa lagu maamulaa qiyaali iyo been siyaasadeed,intaas qofkii fahmo oo ku nool geeska Afrika ,si guud qaarada Afrika amaba caalamka intiisa kale wleigiis kuam jah wareerayo waxa ka socda Afrika iyo dunida inteeda kale.
3-Dunidan casrigaa ee lagu jiro dal sida Etobiya oo kale ah oo la wada ogyahay dhaqalahiisa heerka uu marayo dhinackasta ahna wadan ku nool kaalmo dibadeed iyo mid lala soo galay hogamiyal dalal kale oo laga soo qaatay siyasado u badan mashruuc iyo dano shaqsiyadeed, weligeed ma dhaceyso inta dal kale mediyaha waxii la doono laga sheego sidaas looga helo deked,Dowlada Eriteriyana weyba ka horeysaa dhinackasta siyaasada uu Abiy kuhayo dalka Etooiya,geeska Afrika iyo si guud qaarada Afrika waana mida wax badan ka dhigtay riya malmed siyasadahii uu geeska Afrika ku joogay Abiy Axmed !!.
Qodobada intan waan ka badin karnaa,laakinse waxanu doneyn inuu qoraalku inala dherado, hayeeshee, sida aanu qoraalkeenii midkan ka horeyey ku soo sheegnay Abiy gobolka Tigreega waa lagala waregay weliba ku darsoo Tirgera kooda mucaaradkaa iyo kisa muxaafidkaa waa iska war qabaan oo ma doonayaan in sidii dhawr sano ka hor dhacday lagu dul dagalo, wey xeladeysteen waxana gobolka loo gacan geliyey kooxdii ugu ciidanka badneyd sidaasina waxaa gacantii Abiy Axmed looga saaray gobolka Ismaamulka Tigreega, weliba wax badan oo hada qiyaali ah waxey run isku bedeli doonaan markii ay xabada ugu horeysa bilaabato sida awooda dalkaas Abiy loogala wareegi doono dhawaan.
Ugu danbeyn wararkeenii kale oo dhan waa inoo soo socdaan waxaase markasta inooga horeya wararka geeska Afrika siiba dalka Etobiya oo ay siyaasadiisa meel aad u xun mareyso iyadoo weliba shacbaka dalkas wax badan laga qarinayo.war hela talo hela, la soco warakreena danbe.
Kacdoonkii ka curtay dalka Etoobiya ee looga soo horjeeday Abiy Axmed oo siweyn u xoogeystay iyo wararkii ugu danbeyey,halka uu xaal marayo.
Maanta iyo Geeska Afrika Qeybteenii 4aad,Maalintu waa Arbaco, Bishu wa Maarso 12 sanadkuna wa 2025-Wararkii ugu danbeeyey iyo xaalada Etoobiya,Gobolka Tigrega oo gebi ahaanba ka baxay gacanta Abiy Axmed, kedib markii ay shacabka deegaanka si weyn u taageereen garabka hada la waregay halkas ee uu hogaminayo Debretsion Gebremichael oo ay shacabka degaanka iyo ciidamadu aad u tagersan yahiin,awoodna kula wareegay gebi ahaanba gobolka amaba hadaanu si kale u dhigno Ismamulka Tigreega.
Dhanka kale waxaa siweyn looga dareemayaa abaabul loo qaateen ah dhulka qowmiyada Axmarada oo aan iyagu ka fogeyn casimada Etoobiya ee Addis Ababa.Waxaa weliba sidoo kale kacdoonkaan qeyba ka ah durbaba Jabhada Xoreynta Soomaali Galbeed ee ONLF oo saacadahii ugu danbeeyey aad loo dareemayo dhaqdhaqaaqooda siyaasigaa.
Sida aan qoraladenii is xigxigay ku shegnay xaalka siyasada dalkaas aad ayey ugu xun tahay Abiy Axmed.wararku waa iska soo daba dhacayaan joogto ula soco iyo xukunkii Abiy Axmed oo ugu danbeyn u muuqda inuu ka soo dhamanayo dalka Etoobiya,xaalka dalkasne uu wax badan ka duwan yahay sidii hore si weliba weyn.War Helaa talo hela,la soco wararkena danbe iyo Geeska Afrika, Qaarada Afrika iyo caalamka.
East Africa Part Three,On Tuesday 11th of March,2025-Waxaan mar kale isla aadeynaa qeybteenii 3aad dhamaan qoraaldeenii hore gaar ahaan kuwa aanu uga haldeyno Xaalada Geeska Afrika waxey inoo mareysay sida ay wadamo ay ugu horeyso Etriteriya uga hortageen damacii Abiy Axmed,waxaan sidoo kale qoraaladeenii hore oo dhan ku soo qaadanay siiba qoraalkii midkaan ka horeeyey in Gobolka Tigreega kedib kulamo is dabajog ahaa oo halkaas uga socday mudo bilooyin ah ay ugu danbeyn qaateen go'aan kii ugu macquulsanaa ee ay degaankooda iyo shacabkooda maslaxadooda ka turjumayey iaydoona ay siweyn u muuqato in uu gobolkaas ka baxay gacanta Abiy Axmed.
Hayeeshee, arinta hada xiisaha leh waa in xaduuda Eriteriya iyo Etoobiya uu ka socdo dhaq dhaqaaq xoogan,waxaana si guud iyo si gaar ahaaneedba meesha uga baxay damacii Abiy Axmed ee arinta Bada,waxne waa barnaamij dunida ka jir ee loogu magac daray iku sawir, waxne waa xaqiiqada ka jirta geeska Afrika,waxaanu ka hadleyno waa xaqiiqada dowlada Eriteriya maahan mid siyasadeeda ay ku dhisan tahay ciyaar ciyaar,waana mida ay wararkena kuwooda ugu xiisaha badan ee ka jira geeska Afrika u badan yahiin isbuucaan sida ay ku fashilantay arintii Bada ee Abiy Axmed oo aan xitaa loo sheegin malaayiintii shacabka Etoobiya.
Ogow dhawr bilood ka hor markii aanu siyaasada Soomaaliya shacabka Soomaaliyeed aanu u bidhaamineynay waxaan idiin dhahnay dagaalka argagixisada Soomalaiya waa mashruuc, dalka Soomalaiya doorasho dadban ayuu aaday ,ciidamada Afrikanka ah ee ku sugnaa dalka Soomaaliya aduunyadii waxii kuwii Amisom ka danbeeyey wax dhaqaalo ah lama siindoono amab laguma bixin doono sidey xeroyinka ay hada ku sugan yahiin ugu jiraan ayey dalalkoda aadi doonaan.
Waxaan idiin dhahnay madaxweynaha uu waqtiga ka dhacay ee Koofurta Soomaaliya doorashada soo socota waa ka haray dalkana doorasho dadban ayuu aaday. waxaan idiin dhahnay baarlamaankii 11aad waxuu gacantiisa ku burburay gudoomiye Adan Madoobe oo waa u dhamaatay.waxaan idiin dhahnay argagixiso wax la yiraahdo ma jiraane waxa dalka Soomaaliya ka socda waa mashruuc wajiyo badan leh.waxaan diin dhahnay,dalka Somaaliya doorashada 2026 kama hordhaceyno waxuuse yeelan doonaa m/weyne amaba hogamiye la mahadin doono qoraalkaan sawir ka qaado.
Waxaasi oo dhan oo aanu horey uga qornay siyaasada tiilay dalka Soomaaliya,hada mar kale waxaan shacabka la wadaageynaa in arintii Bada ee Etoobiya ku dhamatay Parnk oo kale. waxaan kale oo dhan hada la jilayo ama ha ahaato Mogdishu amaba ha ahaato Addis Ababa waxaa run ka ah siyaasada maanta taalo Asmara oo ku dhisan xaqiiqada oo aysan ku jirin munafaqeyn iyo buun buunin mediyahaa ,waana mida keentay in ay sasanka muuqda weliba si aad loo dareemi karo soo afjarmeyso xukunkii Abiy Axmed,marka loo eego waxa ka socda gudaha dalka Etoobiya,waan isla aadi doonaa wararkeenii kale ee Galbeedka Afrika, waxeysa isbuucaan inooga shidan tahay geeska Afrika.war helaa talo hela,yaan weligaa adigo Somali ah lagaa mashquulin xaqiiqada siyaasadeed ee geeska Afrika kuna tixnow bogaan amaba qiyaaliga siyaasadeed iskaka noolaaw.Inaga wax qoreyna waan ku faraxsanahay sidaan rabnay ayey siyaasada geeska Afrika ku socotaa,yaan lagaa weecin waxa ka socda geeska Afrika, Qaarada Afrika si guud iyo caalamka intiisa kale kuna tixnow bogaan........
Doorashada Madaxtinimada Soomaaliya ee sanadka 2025,Maalintu waa Talaado,Taariikhdu waa 11 sanadkuna waa 2025-
Waxaan Isbuuciiba mar joogto uga hadalnaa doorashada madaxtinimada Soomaaliya ee dhaceysa 2026 weliba xiliga ay malaayiin Soomaali ah qiyaasayaan waa ka soo hormareysaa mudadii caadiga aheyd ee ay dhici laheyd.
1- Waa u muhiim musharaxiinta Soomaalida inagu wadankaas halka uu aadey sanadka 2026 waan ognahay waa doorasho dadban,weliba qoraal dheer ayaan 6 bilood mudo hada laga joogo oo ay shacabka beentii ugu weyneyd u sheegayeen mediya badan oo Soomaalida ah waxaan ku dhahnay doorashada soo socota dad badan oo aad moodaan in ay talo ku yeelan doonaan oo aad hada moodaan siyaasiyiin kuma yeelan doonaan,waxiise inta ka horeysa doorashada fowdo ah indhaha ka daawada.
2- Ma isweydiisa weli amaba ma naga aragteen inagoo waqti ku lumineyna ka hadalka madaxweynaha uu waqtiga ka dhacay iyo shaqsiyaad hal hal magalo iyagoo joogay uu yiri iska jooga anigana i weydiiya lacag aad safarada ku gashaan oo weliba aan maamulin xitaa qaarkood magaalo dhameystiran,waxaas oo kale yaa wlei arkey inagoo waqti ku lumineyna oo xitaa soo hadal qaadeyna?.
3-Weli ma aragteen inagoo ku mashquuleyna siyaasadaha maalinlaha ah ee badankood la sameeyo ee ka dhaca Koofurta Soomaaliya amaba meelo badan oo ka mid ah dalka intiisa kale?.
4- Miyaad aragteen inagoo ku mashquuleyna mediyaha Soomaaliya badankood dhalinyarada maamusha ee maalinkasta beenta aan salka iyo raadka laheyn shacabka u soo gudbiya iyagoo kala taageeraya siyaasiyiin fashilmay oo saxada ka sii baxayo iyo kooxaha argagixisada oo ay wada shaqeystaan?.
5- Weli ma aragteen inagoo ku mashquuleyna ciidamada Midowga Afrika ee joogaan dalka Soomaaliya mudo 20 sano ah oo xitaa aanu waqti ku lumineyno ka hadlakooda?.
6- Weli ma aragteen inagoo waqti gelineyna amaba halkaan soo gelineyna ka hadalka fashilka siyaasadeed ee xarkaha goostay ee ka jira koofurta Soomaaliya?.
7- Weli ma aragteen inagoo waqti ku lumineyna siyaasadaha beenta ku dhisan ee lagu buun buuniyo argagixisada iyo kuwo ay isku qabiil yahiin oo dhamaantood isku ujeedo ah,ma isweydiiseen adigoo muwaadiniin Soomalaiyeed ah halka aanu ka keenay kalsoonida in ay doorashada ka soo hormareyso watigeeda madaxweynaha uu hatan waqtiga ka dhamaadyana ka haray doorashadaas, dhamaan isku dayayadii ay isaga iyo tiro aan badneyd oo dhamaantood beenta ahaa ee waanu iska joogeynaa weliba qaab bilaa sharci ah ayaan ku joognaa ee aanu argagixisada garab ka mid ah wada shaqeysano filmkaas oo dhan iyo weliba ciyaalkii tiro aad u yar maahane badnakood ay viewska raadinayeen ee ku jahwarersanaa siyaasada Soomaaliya halka ay aaday,waxaad is weydiisaan waxa aanu intaas oo dhan ee aanu kor ku soo sheegnay intaan meel iska dhignay aanu kaliya xooga u saarnay ka hadalka doorashada madaxtinimada Soomaaliya?.
Weliba ku darsoo 24 saac kasta waxii ay ku wada hadlaan m/weynaha ,kuwa ku harereysan ,kuwii ay beenta isku sheegeen ee ku sugnaa hal halka magalo,kuwii laga howlgaliyey mediyaha ee la shaqeysta siyaasiyiin ku xigan argagixisada waxaasi oo dhan sidey u kala hadlaan iyo sidey beenta iskugu sheegaan joogto ayaa loo dhageystaa,ku darsoo midkoodna wey adag tahay in doorashada soo socota wax laga weydiiyo oo yaan la eegin fowdada ka horeysa doorashada,Soomaaliya waa dal aaday dorasho madaxtinimo weliba ka soo hormareysa waqtigeeda intaas sawirka guud ha kuu noqoto adigoo Somali ah.
Hadaad arki weysaan siyaasada Soomaaliya kuwa hada aad moodaan iney wada joogaan oo aan xiliga aanu ka hadleyno ee doorashada waxbo ka aheyn shacabka caadigaana aan waxbo dhaamin,adiga waad ku mashquli kartaa hebel oo reer hebel ah ayaa yiri iyo heblayo waxey tiri,waxaase waxa socda oo dhan ka run ah inuu doorashada Soomaaliya ka haray m/weynaha haatan jooga inagu kama hadleyno wax shaqsi,koox amaba reer Soomaali ah sidii ay jeclaan lahayeen iney iskaka hadlaan shaqsiyaad ka soo jeeda amaba jeclaan lahaayeen ,waxaanse bulshada kala hadleynaa xaqiiqada iyo dalka Soomaaliya siiba Koofurta Soomaaliya siyaasadiisa halka uu aaday.
Sidaasi daraded musharaxiinta Soomalida waa labo nooc kuwo iskaka socda qaab qardajex ah kaliyana qorshahoodu yahay ha lagaa sheego iyo heblaa yirioo aqligoduna dhafsiisneyn midka argagixisada iyo kuwo ay dhab ka tahay kuwa ay dhab ka tahay qaarkood kama hordhaceyno waxaanse leenahay yaan leydiinak mashquulin u diyaar garowga doorashada iyo abaabulkeeda weliba xili sii bilaabo howshaada,wararka duul duulkaane oo Mogdishu yaalo ha moodina siyaasada dhabta ah ee dalka ka hirgeli doonta.
intaas adigoo Soomaali ah kuugu filan mac luumaad dhab ah oo weliba xili hore ku sii anfacaya.joogto ula soco arimaha doorashada madaxtinimada Soomaaliya ee 2026.War helaa talo hela,dalkii doorasho dadban ayuu aaday waxaan kale oo dhan ee aad maqleysaan waa fowdadii ka horeysay doorashada yaan wax weyn laga soo qaadin.lana soco wararkeena danbe kuna tixnaaw bogaan.
Etobiya,Tigray Region State,On Monday 10th March, 2025- Kedib Kulamo muhiim u ahaa shacabku nool Gobolka Tigreega caasimadiisa Mekelle ugu danbeyn Abiy Axmed oo ay gacantiisa ka baxay Gobolka Tigreega,arintaan ayaa timid markii shacabka deegaankaas garwaaqsadeen isbedelka siyaasadeed ee dalka Etoobiya.warar aad loogu kalsoonaan karo ayaa mujinaya in ay Abiy Axmed aad ugu xun tahay xaalada siyaasadeed ee dalkaas,iaydoo loo badinayo in ay caasimada kala wareegaan qowmiyadaha ka soo horjeeda siyaasadiisa. Hayeshee, qoraalkaan midkii ka horeeyey ayaan wax badan ugu bidhamainay shacabka xiligii aanu ka haldeynay faraqa u dhaxeya siyasada Wadanka Eriteriya oo ku fadhisa xaqiiqada, halka ay mida Abiy Axmed ku fadhiso inteeda badan qiyaali,waana mida keenaty in ay qowmiyadaha dalkaas xalka ka abaaraan halkii uu ka jiray sidasina ay ku lumeen dhamaan siyasadadii uu dalkaas ku soo maamulayey sanado badna Abiy Axmed.War helaa Talo Hela, la soco wararkeena danbe iyo isbedelka siyaasadeed ee ka soo bidhaamaya dalka Etoobiya oo xowliku socda.
East Africa Part Two,On Monday 10th March,2025-Waxaan mar kale isla aadeynaa oo halkeedii inooga sii soconayo wararkeenii bariga Afrika oo ay inoo mareysay qeybteenii koowaad sida ay dowlada Eriteriya iyo dowlado kale oo waaweyn uag hortageen damacii Abiy Axmed iyo siyaasadii ku dhisneyd beenta 100% ee ay isku sheegeen isaga iyo madax weynaha uu waqtiga ka dhacay ee Soomaaliya Xasan Sheikh Maxamud oo midaas kuma laabaneyno waxaanse ka amba qaadeynaa halka ay hada wax marayaan.
Dabcan markii ay arintu noqoto dalalka Etoobiya iyo Eriteriya shacabka Soomaaliyeed iyo madaxda siyaasada Soomaaliya ku fashilmay ee Mogdishu jooga waanu kala qaadeynaa oo shacabka Soomaaliyeed kuwooda garanaya taariikhda siyaasada geeska Afrika dowlada Eriteriya iyo shacabkooda waa kuwa jecel horumarka iyo nabada Soomaaliya halka Etoobiya ay ku shaqeystaan dalal kale oo aysan laheyn wax hadaf siyaasadeed ah oo meel u yaala marka laga soo tago in ay Abiy Axmed u tahay mashruuc sidii uu mushkilada geeska Afrika maaliba dowlad hor leh uu madaxa ula geli lahaa,wax badan oo ku dhisan qiyaali iyo riyo maalmeedna waa ka baxeen meesha hada sida xaqiiqada ah ,waxaana dalka Etoobiya ka dhici doona isbedel dhanka hogaanka ah.
Siyaasada hada ka socota geeska Afrika Xasan Sheikh isagu waqtigii ayaa ku dhacay oo meelba uguma banaana oo kursiga madaxtinimada Soomaaliya ayuu baneynoo haayaa oo doorashada Soomaaliya ee 2026 waa ka haray,malaayin Somali ah iyo caalamkana waa ogyahiin jiritanka arinkaas,xitaa ku dhawaad isku day uu ku doonayey mudo kordhin ilaa 5 jeer ayey ka fashilantay madaxweynaha Koofurta Soomaaliya,waana mida soo dedejisay in uu dalka Soomaaliya aado doorasho dadban.
Hayeeshee, dowlada Eriteriya oo ka mid ah dalalka qarada Afrika ee dhanka isku filnanshaha cuntada ka gaaray horumar ,kedib markii ay dowlada Eriteriya iyo shacabkooda ku guleysteen in ay siweyn wax uga soo saartaan gudaha dalkooda markii aanu dhinackasta ka eegnay wadankaas waxaa yaalo xaqiiqo siyaasadeed oo maahan sida dalka Etoobiya uu siyaasad ku dhisan been ugu mamulo Abiy Axmed.
Waxaana shacabka Soomaaliyeed iyo kuwa geeska Afrika u xaqiijineynaa Abiy Axmed inta uu cirka u jiro dhulka ayey u jirtaa inuu helo Bad ku timid xoog amaba xeelad oo qaarada Afrika waxa ku yaalo dalal badan oo aan laheyn Bad hadane horumar ka garay siyasada iyo arimaha bulshada iyo wax soo saarka dalkooda,muhiimada qormadaane waa in wax badan ay hada meesha ka baxen oo qorshahii loo soo dhiibay Abiy Axmed una soo dhiiben wadamo donayo in ay qaarada Afrika siiba dalalka geska Afrika mushkilad ku jiraan waligood, hada filamkaas waa fashilmay oo bedelkii dalka Etobiya waxaa ka dhici doona isbedel siyasadeed oo dhanka hoganka ah,weliba dalalka siyasada Etobiya ku qasarayo mid mid ayaan idiinku shegi karnaa
oo xitaa hadanan idiin sheegin waqtigaa idiin shegi doona yaan la sugi waayin.
Waan bogadineynaa siyasada degan weliba xasiloon ee ka jirta dalal ay ugu horeyso Eriteriya oo ku yala geska Afrika.Aan u soo laabano adigo Somali ah weligaa ma maqashay argagxiso ayaa xaruntooda ugu weyn ee Jilib lagu duqeeyey?,Intaas cashir ha kuugu filnaato (Facts on the ground), wax lagu sheegay iska iloow si aad wax badan u fahanto in waxaani yahiin mash ruuc aan la dooneyn la soo af jaro,adigoo Soomaali ah ayaa laguugu ciyaaroo haayaa sidii kubadii oo kale 10 kii sano oo kastana film lagu daaraa.War Helaa Talo Hela, la soco warar keena danbe.
East Africa,On Saturday,8 March,2025- War Weyn iyo siyaasada geeska Afrika iyo M/weynaha Eriteriya oo god dheer ku riday meeshana ka saaray rajadii Abiy Axmed ee Bada Cas ayaan deked ka rabaa, bedelkiina hada wxaa lagu muroohayaa mudo intee la ek ayuu Abiy Axmed sii joogayaa xukunka Etoobiya,oo xaaalda ayaa siweyn ugu xun.
Waan u soo laabaneynaa wararkeenii Galbeedka qaarada Afrika iyo fashilka siyaasadeed ee xarkaha goostay iyo musuqa siyaasadeed iyo midka dowladnimo ee madaxweynahii geeska Afrika ugu beenta badnaa ee Soomaaliya Xasan Sheikh ee haatan jooga Mogdishu, yacni hada hogaamiye maahan waxuu isku bedelay Jaajuus hadba qofkii uu la kulmo wararka uga qaada midkii uu horey ula soo kulmay,sidaasi ay tahayna waxaa ku dhacay waqtigii oo dalkii Somaliya waxuu aaday doorasho dadban oo waa ka haray doorashadaas isaga iyo intii daba ordeysay amaba ku hareereysneyd isaga shacabka Soomaaliyeedna waa ogyahiin hadaad soo aqrisatay qoraalkii midkaan ka horeeyey.
Waxaanse u soo laabaneynaa siyaasada madaxweynaha Eriteriya iyo sida uu markii uu qaaday talaabooyin siyaasadeed oo waaweyn gebi ahaanba meesha uga saareen isaga iyo dowlado waaweyn in ay god dheer ku dhacdo meeshana ka baxdo riyadii R/wasaaraha Etoobiya Abiy Axmed ee aheyd waxaan xoog ku doonayaa Bada Cas.
Hayeeshee, maxaa dhacay isbuucyadii ugu danbeeyey Iska daay Bad uu helo Abiy Axmade waxaa hada lagu murmoo haayaa mudo intee la ek ayuu xukunka dalkaas sii joogayaa dhawaan dalka Etoobiya siyaasadeeda waxaa ku soo wajahan isbedelo xoogan oo dhanka hogaanka ah waxaana lagu wadaa in ay xukunka dalkaas la wareegaan si weliba mug iyo miisaan leh qowmiyadaha kale ee dalka Etoobiya.
Xaqiiqadii Abiy Axmed dhar sano waa soo xariiftamay maalinba meelna waa ku booday geeska Afrikana tan iyo markii uu yimid xukunka waxuu ka dhigay goob aysan siyaasadeeda xasilneyn,waxaase hada u baryay shacabka dalka Etoobiya waa cusub oo caasimada dalkaas dhawaan gacantiisa waa ka baxeysaa Abiy Axmed.yanci siyaasada midna waa mid la jilo oo aan dhaafsisneyn mediyaha midka waa ficil waxaan aanu ka hadleyno waa siyasada dhabta ah ee ficilkaa ee ku soo wajahan Abiy Axmed.
Waxaa isku helay labo fashil oo siyaasadeed oo xoogan.1- Dalka Soomaaliya oo uu ka doonayey Bad oo u deeganadii uu ka doonayey oo dhan loo diiday ayna soo afjarantay beentii ay isku sheegeen isag aiyo madaxweynaha Soomaaliya ee siyaasada ku fashilmay kana haray doorashadii Soomaaliya ee 2026 dhaceysay.
2- Abiy Amxed deeganadii u Bada ka raadinayey maba xakunto dowlada Mogdishu fadhisa oo iyadaaba qabiilkii uu ka dhashay M/weynaha ay meel u jirta wax ka yar 30 KM caasimada Soomaaliya ee Mogdishu argagixiso ku qabiil ah madaxweynaha Koofurta Soomaaliya ee Xasan Sheikhna qabiilkiisa ka soo jeedaan loo baneeyey si ay u qabsadaan argagixisada ku sugan degaanada ay ka degaan dalka Soomaaliya ee bariga gobolka Sh/dhexe oo madax weynaha Soomalaiya dalka Soomaaliya wax aan been siyaasadeed ka aheynkuma hayo.
Sidaasi si la mid ah R/wasaaraha Etoobiya Abiy Axmed waxuu shacabkiisa maalinkasta u sheegi jiray been siyaasadeed mideeda ugu weyneyd isagoo dhihi jiray maalinkasta berito ayaan Bad idiin keenayaa weliba mid ku timid xoog,waxaana la maroo hayaa ku dhawaad 10 sano oo uu joogo talada dalka Etoobiya markii ay hada shacabka Etoobiya ogadeen beentaas xadkeedii dhaaftayna waxaa u heshiiyey dhamaan mucaradkii iyo qeyb ka mid ah muxafidka dalkaas,sidaas ayaana dhawaan xukunka looga tuurayaa Abiy Axmed gacantiisana looga saarayaa xukunka,maxaa yeelay qofkasta oo bini'aadam ah wuu dareemi karaa inta sii socon karto been siyaasadeed oo shacab intaas oo milyan ah lagu maamulo, si kaliya dhaqaalo looga helo dowlado kale ayna kala duwan yahiin waxa afka laga sheego iyo waxa bulshada lagu maamulo waana siyaasadaha fashiliyey madaxwyenaha u hadaatan waqtiga ka dhacay ee Soomaaliya kana haray doorashadii 2026 oo dhawan dhaceysa iyo Abiy Axbed oo aan lagu tilmaami karin hogaamiye amaba siyaasi bedelkiina ah waxa afka Soomaaliya lagu yiraahdo Shoowiiste amaba dadka dhigaan show offka,yacni markii aanu shacabka Soomaaliyeed,kuwa geeska Afrika, kuwa qaarada Afrika iyo guud ahaan shacabweynaha aduunka la wadaageyno wararka waxaan markasta u soo hormarinaa kuwooda runta ku qotoma ( Hayeeshee, riyadii iyo ruwaayadii Abiy Axmed ee Bad ayaan xoog ku raadinayaa, meesha waa ka baxday bedelkina hada waxey mareysaa mudo intee la ek ayuu sii joogi doonaa xukunka dalka Etoobiya,walow ay u badan tahay inuu iscasili doono).
Xitaa Abiy Axmed waxuu been u sheegay qabiilka uu ka soo jeedo ee Qowmiyada Oromada oo uu ku yiri inta aan xafiiska jooga Soomaalida DDS ilaa Mooyaale, Fiiq iyo Dhul beereedka Tuli Guled,qeybo ka mid ah Gobolka Citi ilaa Gobolka Afdheer kala wareega Soomaalida degan dhulka Somali Statena waa ka sii jeedeen markasta maadaama ay qowmiyadaha kale ee Etoobiya siyaasada Abiy ka soo horjeedeen haatanse in Soomaalida DDS ay dhulkooda la wareegaan Oromada iska daaye waxey mareysaa xukunka dalkaas mudo intee la ek ayuu Abiy si joogi doonaa,mar haduu lumiyey taageeradii Qowmiyadaha dalkaas iyo wadamada deriska la ah ee ay ugu horeyso Dowlada Eriteriya oo xaduudeeda soo dhaabtay hub aan weli qaarada Afrika horey loogu arag noociisa iyo ciidan xoogan.
Waxaan leenahay Qowmiyada Soomaalida dowlad degaankahalkanka gudaha Etoobiya ka socda kana soo cusboonaaday dhinaciina ka raaca oo noqda qowmiyadaha markii uu xukunka baneeyo dhawaan Abiy Axmed kaalimo muhiim ah ka gala siyaasada Dalkaas oo ku hamiya ilaa ay xitaa hogaanka dalkaas qabtaan,bedelkii markasta aad waxkasta ku sugi jirteen fadhigiina iyadoo aad tahiin weliba qowmiyada loogu neceb yahay markii ay noqoto maslaxada guud ee siyaasada dalka Etobiya,Abiy Axmed siyasadiisii Etoobiya waa soo afjarmohaysaa shacabka Soomaalida ee DDS waxaan leenahay isbedelka socda dhinaciina kala qabsada,mar hadaad dhul hodan ku ah qeyradka degan tahiin uuna Abiy Axmed ku fashilmay mudadii uu joogay inuu u gacan geliyo qowmiyada uu ka soo jeedo ee Oromada fimkaas hada waa soo afjarmay oo isaga iyo siyasada Etoobiya waa is deeyeen.War helaa talo hela,la soco wararkena danbe.
Maalintu Waa Sabti, Bisha Maatso 8,sanadkuna waa 2025-R/wasaare Kheyrow maanta xiliga ololahaada la gaaro ayaan si fiican shacabka wararkaada ula wadaagi doona maalinta
aad ku dhawaaqeyso,waxaanse qormadan oo aanu ugu talo galnay in ay xasuus u noqoto adiga iyo shacabka ka soo jeedo Degmadii Qadiimiga aheyd ee Celbuur iyo magaalooyinka waaweyn ee ku teedsan sida madaxweynaha Mogdishu jooga Xasan Sheikh iskugu dhax yaacay,bal dib u dhageyso qudbadii uu xili weliba lagu jiro bil Ramadaan uu ka aqrinayey/ jedinayey Masjid dhaxdiisa beenta heerkaas la ek waligeyn waa inoo dhineyd, Ma aragtay sida degmada Ceel Buur iyo dhul badan oo sanadkii 2023 la qabtay kedibna si kutalo gal ah loogu gacan geliyey Argagixisada sida uu iskaka indha tirayo.....?, weliba kama hadleyno dadaalkii iyo geesinimadii ay dadka degaanka iyo waxgaradku iyo Xildhibaan Jacfar, Gebedhii codkarta aheyd ee Ina Jeyte ee Xildhibanaada aheyd iyowleiba saraakiishii degaankaas ka soo jeeday sameeyeen xiligaas oo Wabxo ilaa Ceel Buur la Qabtay,weliba ku darsoo ciidamadii qabtay Ceelbuur waxey ku
sugnaayeen halkaas ku dhawaad isbuuc,abaabul xoogana ay wadeen dadkaas Soomaaliyeed ee ka soo jeedo dhulkaas faca iyo tariikhda weyn iyadoo la xasuusto sidii loo hagar dameyey oo aanu weli xasuusano hadane maxuu yiri markii uu ka hadlayey Xasan Sheikh Masjidka,ma jirto degmo sidaan aniga u imid looga soo baxay amaba ay dib u qabsadeen argagixisada, War Soomaaliyey waxaani fashil waa dhaafeen isku dhax yaac maskaxeedna waa dhaafeene siyaasad laguma tilmaami karee haloo raadiyo magac kale.
Yacni, sababta ugu weyn ee aanu qoraalkaan shacabka ugu soo gelinay waxaan dooneynaa kaliya xaqiiqada dalka taalo iyo sida uu iskaka ciciyaarayo Xasan Sheikh haduusan waalneyn wax is leh maahan,waana calaamadaha lagu garto hogamyaha fashilmay kana baxay saxada siyaasada ,kedibna maalmaha, isbuucyada amaba bilaha ugu danbeeya dhinacba mar siduu doono iskaka hadlo,walee Soomaaliyey waanu yaabnay haduuba fashil siyasadeed jiro waa noocaan..........
Maanta oo Sabti ah, Bisha Maarso tahay 8 sanadkuna yahay 2025, iyo Xaruntii Ganacsiga ee Bosasoiyo dagaalkii Calmiskaad iyo guulaha geesiyaasha Soomaaliyeed ee Puntland, madax, ciidan, shacab iyo qurbajoog ku gaaray guusha daacadnimadooda, geesinimadooda, isku duubnidooda iyo Soomaalinimadooda iyo aminaada ay aaminsan yahiin dhulka Puntland iyo kan Soomaaliya,waa dad iyo degan k akoray iney degaankooda ku duleystaan argagixiso wasaq badan oo dalalkooda ka soo hayaamay,hayeeshee waxaan isla adeynaa guulahii la gaaray iyo baadigoobka loogu jiro argagixisada kuwooda baxsadkaa.
Si aanu iskula adno guulahii ugu danbeeyey ee ay gaareen geesiyaasha Soomaaliyeed ee Puntland oo anau halkaan idiin soo gelinay madaxweynahooda,hadane aanu bal waxoogaa iskula nasano muuqaalkaan quruxda badan iyo gurmadka shacabka Puntland iyo isku kal
soonaanta maamul iyo mid bulsho,Guulaha la gaaryana aysna aheyn kuwo iska yimid, weliba talada aanu shacabkaan Soomaaliyeed siino markasta inagoo wax badna xog ogaal u ah haatana ugu celineyno mar kale yaan leydiinka mashquulin dagaalkaan,waana bogadineynaa in ay degaanada Puntland tahay meelaha ay xaqiiqadu taalo oo dagaalkaan laga fogeeyey qiyaali. War helaa talo hela
On Friday,7 March,2025-War Weyn Galbeedka Qaarada Afrika iyo Wadamada leysku yiraahod Sahil ee Burkina Faso,Mali iyo Niger-Waxaanse ku hormareynaa horta inta anaan gudagelin wararka dalalkaas,waxaan leenahay shacabka Somaliyeed war Soomaaliyey madaxweynahan Soomaaliya ee Masaajidyada ka qudbeeyo waxa uu aqrinayo,deegaankiisa oo ay isaga iyo Shariifkii midowga Maxaakiimta hogamin jiray ay argagixisada u gacan geliyeen 2025 yaan news leydiinka dhigin, Sh/dhexe gaar ahaan deegaanada ay ka degaan yaan adigoo Soomaali ah waqti lagaaga lumin ka hadalkooda,bedelkii dalka Soomaaliya 2026 doorasho dadban ayaa ka dhaceysa hogaamiyaha imaan doonana waad mahadin doontaan inta ka horeysa waxaan ay jilayaan madaxweynaha Soomaaliya reerkiisa,war meeshaas marka laga reebo tiro yar oo daacad ah oo ay dhab ka tahay iney ka baxaan dulinimada oo reerkaas ka soo jeeda inta kale waa argagixiso,intaas hadaad fahantona wad fahantay hadaadan fahmina xiliga aad fahmi doonto inagaa halkaan kuugusoo qori doona weli lama gaarin ee iska suga weliba shirkadaha diyaaraha ee joojiyey duulimaadkoodii Mogdishu tirada ay had amaryaan kaliya maalinba maalinta ka daneysa iska suga cadadkooda oo ahd akama hordhaceyno .
Hayeehsee, waxaan isla aadeyna wadamada galbeedka Afrika ee ay ka dhaceen mudo gaaban gudahood isbedelada muuqda iyo horumadarada kala duwan ee wleiba ah is tus ee is taabsii,waxaan qoraalkeenii hore ku soo qaadanay mudo labo sano waxa uu dalkiisa u qabtay madaxweynaha Burkina Faso iyo musuqa ka jira dalka Soomaliya siiba Koofurta Soomaaliya iyo madaxweynaha haatan jooga iyo kuwa ku hareeyesan, waxaa intaas ka sii daran marka leysku daro sedaxdaan wadan Burkina Faso, Mali iyo Niger madaxweyna yaashooda iyo xukumadahooda mushaarka dhamaantood ku baxa ee ay qaatan bishii waa wadan waxaa ka badan bishii intaay qaatan madaxweynaha Soomaaliya iyo labo ka mid ah golaha wasiirada haatan jira,bal qiyaas musuqa intaas la ek,waxaana ka sii daran dalkii oo ay halkii ay ka degenaayeen Shariifka oo ku qabiil ah madaxweynaha Soomaaliya intii ay dalka ka adegenaayen argagixiso qabiilkooda u gacan galiyeen sow uma jeedaan sida hogank adalka ugu sareeya ee Somalaiya looga quustay in aan mar danbe aysan reerkaas qaban doonin,marki aad eegto sida ay dalka iyo dadka Soomaliyeed siyaaadiisa ugu fashilmeen si weliba aan caadi aheyn.
Waxaase waxaasi oo dhan inaga inooga muhiimsan waanu ognahay dalka Soomaliya 2026 halka uu aaday iyo hogaamiyaha imaan doona,waxaanse maanta la wadaageynaa shacabka Soomaaliyeed iyo kuwa qaarada Afrika war oo aad u farxad gelinaya shacabka dalalka Burkin Faso, Mali iyo Niger oo dhawaan yeelanaya lacag cusub oo ay dalalkaas yelanayan, sidoo kale waxey dalalkaas sameysteen mediyaha iyaga ka dhaxeeya oo laga hagayo halmeel,waxana ka socda wadamadaas horumar ay adag tahay in looga sheekeyo qof aan si dhab ah ugu guur gelin.
Waxaan dhalinyarada Soomaliyeed leenahay intaad iska iloowdaan musuq maasuqa ka socda dalkiina iyo fashilka siyaasadeed ee xarkaha goostay ,waxaad isku daydaan in aad barataan amaba u guur gashaan wxa ka socda dalka dibadiisa ileen wxaa laga yabaa in aad noqoto midkii mustaqbalka bulshada hogaamin lahaa ama ahaaw dumar amaba ahaaw rag marba hadaad tahay muwaadin Soomaaliyeed.
War helaa talo hela yaan marnab aleydiinka mashquulin horumarka ka jira qaarada Afrika iyo dunida inteeda kale,cidii degankeeda kula shirkoobeysa argagisixo sida qabiilka madax weynaha Koofurta Soomaaliya oo iyagoo hal qabiil ah intey Soomaalida iskaka dhigaan dhawr kooxood sidii caruurtii jilayo wax aysan caruurtu ku fikirin,Soomalida kale oo dhan waa isku tashatay iyaga lee is lugooynayo oo aysan maanta deegaandooda ka jirin wax iskuulo ah oo markiiargagixisada looga baxayo Balcad oo casimada Soomaaliya u jirta wx ka yar 30 KM maamulka halkaas ka jira ay xili hore intey caruurtooda iyo xaasaskooda la aaday Mogdishu la yiraahdaa kaalaya soo gala.
Sidaasi daraadeed adigoo muwaadin Soomaaliyeed ah ku tixnow bogaan si aad u ogaato 2026 doorashad amadaxtinimda Soomaliya hogaamiyaha dalkaada hogaankiisa qaban doona,waxa hada socdana waa ciyaar ciyaar ee yaan lagu gadsoomin.waxaanse bogaadineynaa dalalka Galbeedka Afrika siiba Burkina Faso, Mali iyo Niger oo heleen hogaamiyaashii ay shacabka dalalkaas doonayeen mudo aad u fog.la soco wararkeena danbe.
Guul iyo Gobanimo shacabweynaha Koofur Galbeed iyo diyaar garowga doorashada,2025- Waa Jimco ay soo galeyso Sabti, wararkeena ugu waaweyn ee Somaaliya waxaan ku soo qaadaneynaa magaaldi Baydhabo Janaay iyo Koofur Galbeed oo jiheysatay doorashadii, kedib dadaalo wx ku ool ah oo soo socday mudo siiba bilahii ina dhaafay,waxaana muuqanaya in ay shacabkaasi Soomaaliyeed maadaama uu dalka Soomaaliya aaday doorasho dadban in ay dhawaan galayaan dorashadii Stateka Koofur Galbeed,waxaana u rajeyneynaa waa shacab Somaliyeed oo qaali inagu ah iney dorashadas ugu qab soonto sida ugu wanaagsan. ahdii Alle idmo markii ay doorashadaas bilaabato xiliga ay dhaceyso iyo hadba inta ay socoto qaban qaabadeeda joogto ayaan shacabka Soomaaliyeed ula wadaagi doonaa,iaydona gudoomiyaha baarlamanka Koofur Galbeed loo doortay mar kale muwaadin Somaliyeed oo aqoonyahan ah kana soo jeeda deeganadaas.bartaas ka haaya. Sidoo kale inagoo fursadan ka faa'ideysaneyna waxaan shacabka Puntland leenahay yaan leydiinka mashquulin dagaalka ay guulahiisa muuqdaan,waa naga talo wararkii aanu halkaas shacabka ugusoo tabineynayna waa inoo soo socdaan mar kale.War Helaa Talo Hela.
African News,On Thursday,6 March,2025-African News,On Thursday,6 March,2025-Warar aad u xiiso badan oo inoo soo socda awadood mar haduu madaxweynaha uu waqtiga ka dhacay ee Soomaaliya Xasan Sheikh doorashada Soomaliya ee 2026 ka haray qoraalkaan si degan dhawr jeer u aqriso,weliba waxii aad fahmi weyso u radso qof kaka aqoon roon maxaa yeelay shabakadan waa ka duwan tahay mediyaha Soomaalida ee ahorey u taqiineen.
Taariikhda uu sameeyey hogaamiyahaan da'da yar ee wadanka Burkina Faso iyo Xasan Sheikh oo Koofurta Soomaaliya labo jeer ka soo noqday m/weyne haatana uu waqtigii ka dhamaday faraqa u dhaxeeya hayeshee waan u soo
laaban doonaa m/weynaha uu waqtigii ka dhacay ee Somaliya,waxanse horta ku hormareyna m/weynaha Burkina Faso oo ah hogaamiyaha ugu da'da yar hogamiyashacaalamka, weliba ku darsoo uma buux samin weliba 2 sano iyo bar mudada uu hayo hoganka dalkaas.
Hayeeshe,bal aanu waxoogaa dulmarno taariikhdiisa oo kooban inta aanan gudagelin waxyaabahii uu dalkiisa iyo dadkiisa u qabtay iyo hanka ku jira hogaamiyahan da'da yar heerka uu gaarsiisan yahay iyo horumarka uu dalkiisa la doonayo iyo waxa uu durbaba qabtay ee soo jiitay indhaha caalamka.
Madaxweynaha Burkina Faso waxaa la yiraahdaa Mudane Captain Ibrahim Traore.Waxuu ku dhashay magaalada Bondokuy, Burkina Faso sanadkii 1988. Dugisa Hoose iyo dhexe waxuu ku soo qaatay isla magaaladii uu ku dhashay,halka uu dugsiga sare ku so qaatay magaalada labaad ee ugu weyn Bobo-Dioulasso. Waxbarashada sare ee Jaamacada waxuu ku qaatay (Jaamacada Ouagadougou,sanadkii 2006 isagoona ka qalin jabiyey sanadkii 2009.waxuuna Isla sanatdkii 2009 ku biiray ciidamada dalkaas.Ugu danbeyn si ay shacabka Soomaaliyeed u fahmaan nuxurka qormadeena waxuu xukunka dalkaas qabtay amaba la waregay October 21, 2022.Waxuuna isla markii wax ka qabtay dhibaatada ka taagneyd argagixisada oo amniga dalkaas qatar weyn ku ahaa iyo cuntada ay soo saaraan shacabka dalkaas oo ahaa mid ku jirtay hubanti la'aan amaba dalka waxaa ka jiray cunto yaraan.
Mushaarikiisu waa 500 oo dolar bishii waana diiday in loo kordhiyo isago xooga saaray hadafkiisii ugu weynaa oo ahaa inuu dhameystiro dadaalkii uu qabyada uga tagay hogaamiyahii taariikhda qaarada Afrika galay ee la dhihi jiray Thomas Sankara amaba hadaanu si kale u dhignoThomas Isidore Noël Sankara kaasi oo dalkaas madaxweyne ka ahaa intii u dhaxeysay 1983 ilaa 1987 oo la dilay,kaasi oo anau mar kale taariikhiisa ka sheekeyn doono waxa uu dalkaas u qabtay iyosida uu geesi u ahaa,waxaase mar kale dalkaas u soo baxay hogaamiye da yar oo weliba shacabkiisa uga faa'ideeyey dhamaan fursadahii iyo waxii qalbigiisa ka guuxayey, waxaa dhismo ku socdaa Isbitaal iyo Jaaamcad caafimaadka laga barto oo ah tan ugu weyn galbeedka Afrika oo laga hirgelinayo magaalada labaad ee ugu weyn dalkaas oo la dhameeyey dhismaheeda ahna magalo ku taalo meel ay shacabka dalkaas badankiis uga iman karaan caafimaadka amab ka baran karaan.
Waxaa dalalkii gumeystaha uu ka qaaday warshadii Dahabka lagu diyaarin jiray waxuuna ku wareejiyey dadka dhulka u dhashay, waxu dalka ka wadaa wadooyin waaweyn oo isku xira dalka, dhismaha garoono, warshadaha cuntada sameeya amaba lagu diyaariyo markii ay soo ko'aan dalagyada ugu danbeyna waxuu dalkiisa sanadkiisii ugu horeyey ee xukunkiisa ka saaray deyn ku dhaw ilaa 6 bilyan oo dalkaas lagu lahaa maahan inuu yiri haleyga cafiyo waxuu ku bixiyey daqli uu dalka ka soo saaray.
Waxuu wadanku hada soo saaray gaari kusoconay a Korontada sida aad sawirkiis aku aragtaan.si uusan qoraalku inool adheeraan waxaan isla aadeynaa Xasan Sheikh oo dalka Soomaliya labo jeer ka soo noqday madaxweyne kii ugu musuqa badnaa ebed ee soo mara Soomaaliida maanta nool kuwii dhintay calool xumadan iyo qaracankaan waaba ka tageene kuwa maanta nool.
1-Madaxweynaha Koofurta Soomaaliya ee hada ka haray doorashada 2026 waxuu dhashay November 29, 1955,waxuuna markii ugu horeysay noqday 2012 to 2017 dolar madaxweynaha Soomaaliya xiligaas wax laga faa'idey oo aan ka aheyn musuq maasuq ma jirin.waxuu hadane mar kale madaxweyneka noqday Koofurta Soomaaliya 15 May 2022.
2- Hadaan isla aadno dagaalka argagixisada hada oo la marayo 2025 magaalooyinkii ay deganaayeen qabiil uu ka soo jeedo ayaa argagixiso loo gacan geliyey.halka m/weynaha Burkina Faso dalkiisa dhisayo kan Soomaaliya xarumahi dowlada ayuu iibsadaa halka madaxweynaha Burkina Faso uu bishii qaato 500 oo dolar isagu waxuu qaataa 500 oo kun oo dolar iyo halkii safar oo uu isticmalo dhawr milyan oo dolar.
Mudadi uu joogay madaxweynaha Soomaaliya dalkaas qanigaa ee Soomaaliya ee ay shacabkiisa dhiban yahiin waxuu siyaasada Soomaaliya ka sameeyey kudhawaad 2 bilyan,ku darsoo waa madaxweynaha ugu guryo iibsiga iyo Hotelada badan.ceeb ayey nala noqotay in anau halkaan soo gelino sawirkiisa madaxweynaha Soomaaliya maxaa yeelay uma qalmo sida xaqiiqada ah.
Waxaa waxaasi oo dhan ka daran halka uu madaxweynaha da'da yar ee Burkina Faso dhiso ciidnaka dalkiisa bedelkii madaxweynaha Soomalaiya wuu burburiyaa,ugu danbeyna dalkii waxuu ka tagoo haayaa iyadoo aan la garaneyn halkii uu hogaamiyaha bedlei doono wax ka bilaabi lahaa,ileen hogaamiye ay qabiilkiisii oo dhan 90% argagiso yahiin oo ay la shaqeystan oo wleiba jaraaidyo caalamkaa lagu soo qoray dhawaan reerka uu m/weynaha ka dhashay oo dalka Somaliya wxkasta iyaga isku eh hadane inat ay dalka Somaaliya ka degaan u gacan
geliyeen argagixiso isla reerkooda ah.
Waxan u rajeyneynaa shacabka Wadanka Burkina Faso iyo dalal badan oo Afrikan ah oo ay shacabkoodu heleen hogaamiyahii ay doonayeen,xili dalka Soomaaliya siweyn loo rajeynayo in ay shacabkiisu heli donan hogaamiye wanaagsan wxii ka danbeeya 2026 oo uu dorashada soo socta ka haray madaxweynaha hatan jooga ee uu ka dhamaaday waqtiga ee Somaaliya, micnahu nuxurka qormada waa in aysan shaqo isku laheyn Wadaniyada uu qofku qabo dalkiisa iyo hadba da'da uu jiro.24 bilod ayaa dalka Burkina Faso waxaa ka dhacay horumarki ugu weynaa ee ay shacab iyo dowlad wada jira gaaraan,halka dalka Soomaaliya siyaasadiisa la garan la yahay wax lagu tilmaamo heerka laga marayo fashil siyasadeed.
Kedib wadashaqeynta u dhaxeeysa qabiilka madaxweynaha uu ka dhashay iyo argagixisada oo ay degaanadooda kaka soo baxeen dalal dhawr ah oo dhawaan kansalaya ganacsi been been ah oo lala galay iyo kuwo dhawaan Mogdishu ka joojinaya duulimaadyadii ay ku tagi jireen inta badan shirkadahii dalka Soomaaliya u soo carari jiray oo dhawaan ka cararayo una weecin doona duulimaadkooda wadamo kale,intaas adigoo Soomali ah waad fahantay sow maahan.hadaadan fahmin inadhahaadoo shanta ayaad arki doontaa ha suki waayin.war helaa talo hela.
2026 SOMALIA PRESIDENCIAL ELECTIONS-DORASHADA MADAXTINIMADA SOOMAALIYA EE 2026 War Deg deg ah-Soomaaliweyn oo ka tashatay Xasan Shiikh oo xili uu weliba 100% ka haray dorashada madaxtinimada Somaliya ee 2026, Odeygii 70 jirka ahaa ceeb badan iyo fadeexo siyasaded kedib mudo sedax sano ah oo uu dalka Somaliya ku mamulayey fowdo dowlad nimadiina ka dhigay Kambani ay leyahiin isaga iyo reerkiisa ugu danbeyn Somaliweyn waa ka tashatay ku tixnow Soomaaliyoow bogaan dalkii Somali wey isku imaneysaa waa la bad baadinayaa waxuuna aaday doorashadii madaxtinimada Soomaaliya oo weliba ah doorasho dadban,weliba ku darsoo isaga iyo intii ku hareereysneyd e ay beenta isku sheegayeen mudo sedax sano ah waa isla fashilmeen,warkaan waxaan halka ugu sareysa u soo gelinay waa in ay shacabka Soomaaliyeed ogaadaan halka uu dalkoodu aaday,Xasan Sheikh waa ku jabay siyasada Somaaliya waxbina hada ma dhaamo ciyaalka kabaha ka caseeya suuqyada.
2026 Somali Presidencial Election,While the current president's term ends,which means whatever he sign is null and void and the country going Indirect presidencial elections-
Ololahii Dorashada Madaxtinimada Somaliya ee 2026 oo bilaabatay inagoo maanta ku soo qadaneyna madaxweynahii hore ee Soomaaliya Mudane Maxamed Cabdulaahi Farmaajo iyo mid ka mid ah safaradii ugu saameynta badnaa ee uu galay madaxweyne Farmaajo iyo soo dhaweyntii taariikhda gashay ee dalka aanu walaalaha nahay ee Eriteria dowladnimo!!, weliba safarkaan waxuu Soomalida u ahaa guul weyn oo taariikhi ah, safarkaan xiligaas waxaan shacabka Soomaaliyeed ugu soo gudbineynay daqiiqad daqiiqad yaa xasuusta, Hayeeshee,ololahii doorashada madaxtinimada Soomaali oo la galay awadeed wax badan ayaa jidka inoogu soo jira oo aanu ku sii sugeyno ololaha xoogiisa oo bilaabmaya dhawaan, musharaxiinta Soomaalida waxaan leenahay yaan lagaa mashquulin ololahaas in aad xili hore sii bilaabato Xasan Sheikh waa idiin deeyey,weliba waxaan ka mid nahay 10kii qofood ee Soomaali ah oo ugu horeyay ee ogatay inuu dorashada soo socota ka mid aheyn Xasan Sheikh uuna ka haray, waxaanse la yaabnaa kuwa Mogdishu ruwaayada loogu jilayo ee Soomaalidaa ee weliba sheegtaan iney yahiin dad waaweyn oo siyaasad ku jira.
Dhanka kale bal aan isla daawano waa hees ay ku idil yahiin murti oo dhan,waxa jidka inoogu soo jira warar badan oo quseeya doorashada dadban ee dalka ka dhaceysa dhawaan.
Taariikhda uu sameeyey hogaamiyahaan da'da yar ee wadanka Burkina Faso iyo Xasan Sheikh oo Koofurta Soomaaliya labo jeer ka soo noqday madaxweyne haatana uu waqtigii ka dhamaaday faraqa u dhaxeeya hayeeshee waan u soo laaban doonaa madaxweynaha uu waqtigii ka dhacay ee Soomaaliya,waxaanse horta ku hormareynaa madaxweynaha Burkina Faso oo ah hogaamiyaha ugu da'da yar hogaamiyaasha caalamka,weliba ku darsoo uma buux samin weliba 2 sano iyo bar mudada uu hayo hoganka dalkaas.
Maanta iyo Soomaaliya,Maalintu waa Talaado,Bishu waa Maarso,sanadkuna waa 2025-Marka hore Waan u soo labaneynaa xaalada siyaasadeed ee dalka Etoobiya oo meel aad xasasi ah u mareysa iyo R/wsaare Abiy oo ay xaalada ku xun tahay, sidoo kale waan u soo laabaneynaa wararkeenii kale oo dhan oo weliba xiiso leh.waxaanse ku hormareynaa shacabweynaha Soomaaliyeed ee Koofur Galbeed hadey noqon laheyd mucaarid iyo muxaafidyaa bixiya ciduusan u qorina ma siiyo midkii uu la doontana xitaa haduu nacas yahay waa siyaa mulkiga,muhiimaduse maahan in aanu la hadleyno qof,koox shaqsiyaad ama maamul hada jooga amaba mid ka horeeyey amaba mid imaan doona,waxaanse ka hadleynaa kaliya sedax qodob oo aanu midkasta u kala qaadeyno A.B iyo C.
A- Horta si gaar ah iyo si guud waxaan idiin leenahay doorashadiina qabsada weliba yeysan idiinla dhaafin bacdul ciid waa hadii aad mustaqbalka caruurtiina iyo mida deegaankiina u naxeysaan waa naga talo Soomaalinimo oo yeysan siyaasadiinu noqon wiilkii Digil iyo Mirifka ahaa oo mediyaha ku jiray ee ay Soomaali kala nooc ah dhawr jeer muuqaalkiisa inoo soo diren oo markii aanu dhinackasta ka eegnay isagu ku xirnaa koox argagixisada la shaqeysata laakinse shacabka Soomaaliyeed iskaka dhiga inuu ka hadlo arimo quseeya dal iyo dad la yiraahdo Soomaali,markii aanu sii dabagalnay ninkaasne waaba nin wararka dhan ee uu bulshada la soo hor istaago ka soo qaata shaqsiyaad ka soo jeeeda reeraha uu dalkaan ka degi waayey ,laakinse si dadban isaga maskaxiyan u maamula,weliba meesha uu maamulo ee uu ula baxay mediyaha waxaa si ku talo gal ah loogu aflagaadeeyaa marar badan Somaalida kuwooda dalka iyo dadka Soomaaliyeed u damqada una hiiliya shacabka Soomaaliyeed,idoo siyaasadaha ninkaas loo adeegsado ay ka mid tahay aniga i caay isala adiga leena anigana afkaada iku amaan,weliba ninkaas inuu Soomaali badan oo idiin jecel idiin nacsiiyo maahane wax aad ka faa'ideysaan wararkiisa si guud shacabka Koofur Galbeed ma jiraan inuu qeyb adinka idiinka mid ahna buun buuniyo qeyb adinka idiinka mid ahne aflagaadeeyo.
B- Doorashada aad u baahan tahiin waa mid noocee ah hadaad tahiin shacabka Somaaliyeed ee Koofur Galbeed?. Doorashada aad u baahan tahiin in ay idiin qabsoonto weliba tan ugu wanaagsan ee anfaceysa shacabka degaankaas oo ah dad Soomaaliyeed oo aanu si qaas ah u jecel nahay waa in aysan shacabka KG u baahneyn qeyb idinka idiinka mid ha oo Mogdishu shir ku qabata iyo qeyb iska tiraahdo waxaan qabsaneynaa doorasho,inta aan idiinka naqaanay beri samaadkii markii aan soo bar baareynay waxaad aheydeen dad ilbax ah,nabada jecel, aqoonta maadigaa iyo mida diinigaaba an looga sheekeyn,waa dhici kartaa burburkii dalka kedib in dhaqano aan dadka degankas lagu aqoon iska soo bixi karaan, waxaanse weli aaminsanahay in aad tahiin dad intaas aanu ku naqiinay weli laga helayo,sidaasi daraadeed waa u muhiim shacabka degaanka in dhamaan cidkasta oo daneyneysa doorashada Koogur Galbeed loo yeero talada laga qeybgeliyo la tusiyo in ay degaanka ka soo jeedaan intey xanaaq ay kuwa hada joga Baydhabo u qabaan awadeed iyago u hadlay dad kale malinkasta shirar dhaliilah Mogdishu ku qaban lahaayeen inago ku kalsoon dadka wax dooranayo hadey deegaanka u naxayaan iney kala garanayaan midka dadka,duunyada iyo degaanka u roon iyo midka aan u rooneyn oo waxii degaanka ka qaldamo ay markasta wanaagiisa iyo xumaantiisa leeyahiin kuwa wax doorta amaba nasiibka u yeesha iney wax doortaan,dalkaan Soomaaliya la yiraahdo waxuu aadey doorasho dadban sheekadan hebelaa isku caano shubay intaad meel iska dhigtaan doorashada sida ugu dhaqso badan u qabsada weliba ku qabsada taladiina iyo tagaadiina.
C-Madaxweyne Lafta Gareen, Gudoomiye Adan Madoobe iyo Taliye Shub iyo wleiba siyaasiyiinta kale ee Koofurt Galbeed mid ku jira ilaa heer dowlada federalka iyo guud ahaan shacabka Koofur Galbeed halmar ayaan si Soomaalinimo leh oo weliba waqtigeedii ku soo aaday aanu dhawr sano ka hor talo siinay xiligaas oo aheyd markii u ka curtay Hiiraan dagaalkii argagixisada oo aheyd xiligii ugu dhaweyd ee ay shacabka Koofur Galbeed degaankooda xoreysan lahaayeen,maalintaas waxii ka danbeeyey ilaa maanta iska iloow dhulka ay argagixisada ku dhibaateyso deegaankaas waxey halkaas argagixisad aka hirgeliyeen in ka badan 50 beerood oo lagu beero daroogada,waxaad isweydiisaan 10 sano kedib caruurta degaankiina ku nool nooca ay noqon doonaan, hadaan maanta dhulka loo xoreyn,ileen Etoobiyan ayaan isku masawirayaa hubkiisa waxaa ka fiican waxaan ayaan aniga heystaa amaba maalin hebel ayey degaanka ila xoreynayaan hadey xitaa saaxiib gooyni ah ila yahiin maxey ugu yaraan idiinla xoreyn la yahiin mudo 20 sano ah dhulka Digil iyo Mirifle?.
Sababta oo kooban waa in aysan halkaas u joogin dantiina iyo mid Somaliyeed intii aad isku masawiri laheydeen Etoobiyaan adika iyo odaygaan Mogdishu jooga bedelkii mar haduu qoralku yahay mid idiin quseya adinka ilaa aad qalbigiia gelisaan, naftiina u hurtaan degaanka wiil Soomaaliyeed oo idiinka geesisan oo meel kale idiinka imaanayo oo idiin xoreynayo ma jiree, waa macquul in aad heli kartaan mid Soomaalinimo markii ay arkaan iney xaalada idiinku xun tahay kuu soo gurmada, laakinse xisaabta ku darso inta ay dhab ka tahay oo kuu soo gurman karta oo Soomaali ah waa tiro yar waxaa badan inta dhulkaada doneyso iney kugu hor qaatado oo weliba kula ciyaareysa siyaasad kasta oo ay adiga kugu kala jebin karto.
D- Horta bal dib isku wareysta dalkaan quruxda badan ee Somaaliya maxaa sidaan ka dhigay ileen Soomaali cid ka geesisan ma jirtee maxaa Soomaali ka qaldan ha inoo danbeysee maxaa adinka idiinka qaldan isweydiiya oo mudo ka badan 24 sano dhulkiina u xoreysan la tahiin,ileen Soomaalida iyagoo argagixisada madaxda ugu sareyso ah ayey hadane degaankooda u diideen iney carqaladeeyaan o ay nabad u tahay kana dhistaan guryaha ugu qurqirxoon lacagta adinka ay argagixiso shacabkina ka qaadona lagudhistaa deegaano kale.
E-Qofkasta oo si sahlan iskaka dhaha waxaan ku biirayaa siyaasada yaan leyska dooran ee dadka aad dooraneysaan haduu yahay dumar inkasta oo aanan geber Soomaaliyeed ku ogeyn wax ceeb ah,hadane raga iyo dumarka aad dooranbeysaan nockasta oo ay yahiin ku doorta maxuu bulshada ku soo siyaadin karaa oo sawrika ku kooban shaqsiga,kooxda iyo arimaha aan dhaafsiisneyn danaha shaqsiya halagu bedelo fikir ah danta caamkaa xagey naga jirtaa,maxaa reer Koofur Galbeed iyo Somaaliweyn u dan ah,markii ay badankiin sidaas u fikiraan,xitaa waxaa idiin sahlanaaneysa in aad nidaam fiican dhisataan, kedibna dalka Soomaaliya markii ay Soomaaliweyn is dooraneyso aad wax ka soo xushaan qof u qalma hogaanka dalka bedelkii wax lagu dooran jiray hebel lacag ayuu la baxay iyo wax la mid ah, oo waa in dalka loo helo 2026 rag iyo dumar leh damiir Soomalinimo,mid Islaamnimo iyo wadaniyad.la soco wararkeena danbe.
Addis Ababa,Monday,March 3,2025-Wararka maanta ugu xiisaha badan inagoo wararkeenii kale oo dhan u soo laabaneyna, R/wasaare Abiy Axmed oo ay xaalada siyaasadeed ee dalka Etoobiya aad ugu xun tahay.1- Soomaaliyaan Bad ka rabaa weliba Bada Cas filmkaas waa dhintay,hada waxaa laga hadlayaa mudo intee la ek ayuu sii joogayaa xukunka Etoobiya.yaa weli arkey inagoo sidan uga hadleyna xaalada siyaasadeed ee dalka Etoobiya?.waxa jira iyo halka ay mareyso siyaasada dalka Etoobiya ayaan idiin bidhaamineynaa isbedeladii ka dhacay dalka Etoobiya isbuucii tagay oo kaliya,sidoo kale warbiixntaan si degan u aqriso waxey tabaneysaa dhinacyo kala duwan sida Etoobiya,Soomaaliya iyocaalamka.
2-Jabhadahii ka jiray dalka Etoobiya oo dhamaantood shaqadoodii qabsaday kuwana ay hada qabsanayaan,waa fashilka labaad ee ku dhacay xukunkii dhawrka sano jiray ee Abiy Axmed.3-Safarkii Mogdishu iyo jabkii siyaasadeed ee ka soo gaaray oo ahaa mid ay Soomaaliweyn wada sugayeen in ay sidaas u dhacdo.4- Dhaqaalahii dalka Etoobiya oo dhulka galay siiba lacagtii Birta aheyd.4- Beentii siyasadeed ee ay dalka Somaliya ka sameyn jiray mudadii uu xukunka dalka Etoobiya joogay Abiy Axmed oo gebi ahaanba fashil ku dhamaatay.
5- Shacabka Etoobiya waa dad wanaagsan oo deris la ah dalal badan oo Afrikan ah kuna yaala geeska Afrika waana shacab la maamuli karo waxaase heerkaan soo gaarsiiyey beentii siyaasadeed ee uu Abiy ku maamulayey sidaasina waxaa laga hayaa aqoon yahan reer Etoobiya ah oo ka soo jeeda qowmiyada Oromada oo hada siweyn u dareemay inuu gabo gabo marayo xukunkii ay qowmiyadan ku heysteen dalka Etoobiya amaba ku qabsadeen.
Waxaan oo dhan oo aanu ku soo sheegnay qeybta kore iyo qoraalka hoose ee aanu kaka hadleynay siyaasad dalalka Masar iyo Eriteriya waxaa ka sii daran kacdoonka ka jira gudaha dalka Etoobiya waxeyna u badan tahay in ay xukunka dalkaas Abiy kala wareegi doonaan mid ka mid ah qowmiyadaha dalkaas.
Maxaa isku soo aadiyey fashilka siyaasadeed ee ka dhacay Etoobiya iyo fashilka siyaasadeed ee ku dhacay madaxweyne Xasan oo ka haray doorashadii una guuraya dal ka mid ah dalalka Geeska Afrika weliba dalka Tanzaniya?.AMrka laga so tago Abiy Axmed iyo Etoobiya waxaan isla aadeynaa xaqiiqada taalo maanta dalka Soomaaliya siiba koofurta Soomaaliya.....
Fiiro gaar ah- Horta Soomaalida waxaan leenahay marka laga hadlayo arimaha Soomaaliya dalkii waxuu aaday doorasho dadban,waxaan leenahay shacabka Somaaliyeed inagoo u kala qaadeyna halka ay hada wax marayaan1- Shacabka Puntland waxaan leenahay yaan leydinka mashquulin dagaalka aad kula jirtaan Argagixisada bartaas ka haaya.
2- Shacabka Hiiraan waxaan leenahay waad ku mahadsan tahiin in aad doorashadii Somaaliya soo dedejiseen in ay dhacdo kedib markii aad si nabad ah xarumahii dowlada ee Hiiraan ee aad gacanta ku heyseen si aan leydinku mirmirsiyoon uga saarteen ciidankii Hiiraan State idinkoo dhageysanayo soo jeedintii wax garadka,beentaan lagu hayo Sh/dhexe ee ay weliba iyagoo labadii sano ee ina dhaaftay hantidii magaca Soomaaliya lagu siiyey Xasan Sheikh oo gaareysa ilaa 2 Bilyan oo gacantooda ku dhacday iyagoo qabiil ah,waxey maanta ka marayaan Sh/dhexe haloo gacan geliyo argagixiso si wiilkii Jowhar joogayna fowdadiisii iskaka sii wato Xasan Sheikhna iskaka sii joogo,waana isla iyagii oo ma jirto argagixiso qabiil kale ah oo meel kale ka timid oo iyagaa isku baneynayo magaalooyinka oo mid markuu gawaarida Militeriga u gacan geliyo Shabaab isla qabiilkiisa ah,kedibna waxa maalmo kedib Soomaalida loosoo sawirayaa gawaaridii dowlada oo markii ay shaqsiyaadkii qabiilka madaxweynaha ka soo jeedey ee duurka loogu geeyey gacantooda ka bixiyaan isla Shaabab kale oo qabiil kale ah markaas kedib ayey dowlada duqeysaa oo ay burburisaa, intaas markii oo qofkasta oo Soomaali ah fahmo waxkasta oo ka socda Koofurta Soomaaliya waxey la noqonayaan sideenoo kale caadi.
Sidaasi daraadeed waxaan Soomaali badankeed leenahay wax weyn kama socdo Sh/dhexe waxaa kaliya la jilayo waa beesha Abgaal oo subaxdiina Macawis wataan, Duhurkiina Dharka Ciidanka wataan,gabal dhaciina calanka argagixisada ka tagaan tuulooyinka ay ka degaan Sh/dhexe, marka musharaxiinta Somalida ee isku diyaarinayo dorashada madaxtinimada Soomaaliya yaan waxaas la buun buunin toos u aada ololahiina doorashada oo siyaasada dalka go'anka geesinimadaa ee ay ka qaateen reer Hiiraan oo ruwaayada la jilayo indhaha ka daawanayo Xasan Sheikh iyo kuwii uu holgeliyena ay halmar isla fashilmeen sidaasina uu dalka siyaasadiisa uga baxayo doorashadiina uga haray.
Dalkaan doorasho ayuu aaday qabiilkii intuu been naftiisa ku maaweeliyo maaliba shaati u gashanayo shacabka Soomaaliyeed waxaa ugu danbeeya qabiilka uu ka dhashay m/weyne Xasan inagaana idiin tusineyna iyago siyaasada Soomaaliya ka gaara heer dumarkooda la guursan waayo hadey sidaan kusii socdaan.
Tusaale- Adigoo muwaadin Soomaaliyeed ah waxaad gashaa Google Earth inta ay Sh/dhexe ka degaan beesha uu madaxweynaha ka dhashay waxaad arkeysaa 50KM oo dhulka ka mid ah oo kaste sargaal iyaga ka soo jeeda ayaa Hubkii dowlada ku heysta dhul howd ah dowlada wuxuu ka yahay sargaal waxey ula baxeen sargaal hebel hadane hubkaas lagulama dagaalo argagixisada,ma isweydiisay waxa argagixisada wiil Hiiraan ka soo jeeda oo wata qorey uu kala baxay hantidiisa oo weliba la sii hagar daameeyo maalinkasta uu dhul intaas la ek uga xoreeyey argagixisada,maxey ciidanka Puntland oo dhulkooda u dhimanayo mudo gaaban ilaa 400 KM uga saareen argagixisada oo dowladii magaca Soomaaliya ku qaadaneysay dhaqalaha intaas la ek gurigii uu ka soo jeeday madaxweynahii ka jiray Koofurta Soomaaliya reerkiisu intii ay deganaayeen dalka Soomaaliya oo dhan ay u noqoto meesha xalka loo waayey amaba buor fool ku taalo oo kale?.
Midkii dalka xakumay ,kii magaca State bug ah oo mudo 9 sano ka hor uu isla Xasankaan u dhoodhoobay sheeganayey ee Jowhar joogay, kii dalka Soomaaliya masuuliyadeedii sheeganayey oo Xasan Sheikh ah, kii Hayadda mujaacada ku tuug sanayey SODMA, 90% saraakisha ciidanka waa iyaga, 90% dhaqalaha magaca dowlada ku yimaado amaba magaca Soomaaliya waxuu gacanta qaab qabiil ugu dhacaa waa iyaga.90% dalka waxii ay ka dhacaan waa kala baxaan oo dalka uma joogo shacab u dagaalamo oo dhulkooda xoreyn kara,haduu joogane waa dad u dhaqmayo in lagu jiro oo kale xiligii casri jaahiliga.ma jiraa tiro yar oo iyaga ka mid ah oo daacad ah waxaan socdana ku dhiban?.Haa laakinse wacyiga ay qabiil ahaan ku jiraan waxbo kama bedeli karaan oo mushamac ahaan ayey u burbureen waa sida dhabta ah oo xaqiiqada ah.
Yacni ma dooneyno in aanu idiinla hadalno Soomaali hadaad tahiin sidii caruurtii waan idiin sheegnay madaxweynaha haatan jooga waa ka haray siyaasada Soomaaliya oo waqtigi ayaa ku dhacay,dalkiina doorasho ayuu aaday,waana wxa keenay in ay dowlada Mareykanka albaabada iskugu dhufaneyso taliska Africom, Aduunyaduna aysan wax lacag ah ku bixindoonin dhaqaalo ay siiyaan ciidanka midowga Afrika ee dalka Soomaaliya u joogaan sidii dalxiiso yaal oo kale oo aan soo dhaafin xarumahooda, weliba ku darsoo dalalka ay ciidamada ka jogaan aduunyadu waa ogtahay qaarkood iney argagixisada la shaqeystaan, dhawaan ha sugi waayin isbedelada dalka Soomaaliya ku soo wajahan baaxadiisa adigoo Soomaali ah,laakinse waa naga talo yaan la abuun buunin waxa hada ka socda Sh/dhexe geeska Afrika siiba Soomaaliya,waan idiin sheegeynaa oo aanu idiinku celineynaa markii 10aad dalka Soomaaliya doorasho ayuu aaday dadban weliba waxii borobagaando iyo hadal aan mediyaha dhaafsiineyn oo weliba bilaa xikmad ah waa meesheeda,hayeeshee, reerkasta degaankiisa ayuu ku dooranayaan xildhibaankiisa,2026na waxuu dalku yeelanayaa madaxweyne amaba hogaamiye la mahadin doono meel ku qorta,halkaas ayuu ka imanayaa iyo waa hebel idiinma dhaheyno hada,inaguse waan hubnaa. sidaasi daraadeed hadaad argataan inagoo aan wax weyn ka soo qaadeyn waxa ka socda Koofurta Soomaaliya kaliyana maalinba meel qurux badan iyo arimo kale ka hadleyna yeysan layaab idiinku noqon waxaan ognahay wax badan oo ay ku adag tahay Soomaali badan xitaa kuwo badan oo sheegtaan iney siyaasada ku jiraan ogeyn,kaliya hadaad tahay musharax 2026 doorashada inagu soo aadan inagaa ku leh bilaaw ololahaada si weliba ay ku jirto kalsooni.
War helaa talo hela la soco wararkeena danbe si weliba joogto ah iyo isbedelada siyaasadeed ee ka curtay durbaba Etoobiya iyo Soomaaliya oo madaxwyene Xasane ka haray doorashadii Soomaaliya,R/wasaare Abiyna ay xalada siyaasadeed ugu xun tahay si aan horey loo arag loona maqal hadalkan mahan mid ciyar ciyaar ah Abiy Axmed waa ku xun yahay xalka siyasaded ee dalkiisa amab wadanka aanu deriska nahay ee Etoobiya ma fadhiso siyasadiisa.
Waxey weliba u badan tahay inuu baaqan doono safarkii uu madaxweynaha Turkiga Erdogan ku tagi lahaa Soomaaliya iyo Etoobiya oo waxaa dhici karta in m/weyne Erdogan sidii Abiy Axmed ceeb siyasadeed kala kulmo dalka Soomaaliya,sow ma arkina in Abiy Axmed sidii nin ka soo baxay Jiim amaba maxadka jir dhiska isagoo iska wata gabo Sports ah intuu Mogdishu tagay kaliya soo joogay wax ka yar 2 saac?, maxaa yeelay xaqiiqada iyo qiyaaliga faraqa u dhaxeeya waa in qiyaalig ala gaaro waqtigiisa xaqiiqaduse ay weligeed sii jireyso.
sidaasi daraadeed maadaama uu Turkigu yahay dal weyn oo aqrin kara wax badan waxey u badan tahay in ay ugu yaraan safarkaas dib u dhigi doonaan xiligii horey loo sii qorsheeyey ileen rajadii Etoobiya dalka Soomaaliya uga raadineysay Bad mid ku taalo Bada Cas iyo mid ku taalo Bada Hindiya labadaba hada Etoobiya waxaa muuqanaya ineysan heleyn waayadan iyo wax u dhaw,waxiise jilid siyaasadeed ah waa meesheeda oo waa iska caadi oo aduunyada ayey ka jirtaa siyaasad la jilo,maalmo, Isbuucyo,amaba bilo kooban.
Isku soo duuboo Xasan Sheikh waa ku deeyey....Intaas meel ku qorta Somaliyey maanta si ay xasuus idiinku noqoto,waxaaba dalkii Soomaaliya laga dhigtay meel ajaaniibtuna ku kala tuurtaan mashariicda ,ciidmadii ka socday midowga Afrika ee halkaas joogay mudo ka badan 20 sanona aanu maanta mareyno Argagixiso ayaa qabstay Balcad Somaliyey si fiican ruwayadas ma u daawateen,ku darsoo ciidamada Afrikanka ah ee jooga dalka Somaliya waa labo nooc qeyb ku joogta qab sharci daro ah iyo qeyb ku joogta magaca Qaramada Midobay lana soo marsiyey Midowga Afrika,markii argagixisada lala dagaalayo aduunyada waxey ka daawataa aalada Satarlitka loo yaqaano waxey iskaka jiraan xerooyinkooda,hadaad tahay muwaadin Soomaaliyeed nuxurka qormadan waad fahantay sow maahan,ileen dalka laga hadlayo ee Soomaaliya midkii lahaa waa adigee oo cid kale dalkaas quruxda badan iskama lahane?.
Midna ogaada dhaqaalo badan oo malaayiin dolar ah oo dalka Soomaaliya lagu cuni jiray siyaabo been been ahne ay ku heli jireen kooxo shisheye ah oo dalkas ku sugnaa mudo ka badan 30 iyo dhawr sano haba ugu darnaato 24tii sano ee ugu danbeysaye.
Midna ogaada waxkasta oo qaab qaldan ku bilaawda waxey ku danbeeyaan qaabkaas qaldan natiijadoodana waanu heynaa maanta oo waxaa ka jira Koofurta Soomaaliya m/weyne dalkii iskaka baxoo haayo oo ka haray doorashada 2026, hadane wax aan jirin uga sheekeynayo Soomaalida maanta nool iyo caalamkii dalkeena rajada ka lahaa ugu yaraan.waxaan mar kale idiin leenahay war helaa talo.
Wararka ugu waaweyn Qaarada Afrika iyo maanta .Axad,Maarso 2,2025- Dalalka Masar iyo Eriteriya oo siyaasado wanaagsan oo ay ciyaareen soo dedejisay in ay dalka Etoobiya la wareegaan xukunkiisa qowmiyadaha kale ee Etoobiya siiba qowmiyada Axmaarada.Dhanka kale dalka Suudaan waxaa xukunkiisa la wareegay 90% dowlada Sudan ee uu m/weynaha ka yahay Mudane Abdel Fattah Al-Burhani,kedib markii ay shacabka dalka Sudan si buuxda ula safteen dowlada Sudan ee sharcigaa,arintaan oo guul siyaasadeed iyo mid amni u ah geeska Afrika iyo guud ahaan shacabweynaha qaarada Afrika.
Hadaanse isla aadno dhankaas iyo Etoobiya R/wasaaraha Etoobiya Abiy Axmed waxaa soo gaaray jab siyaasadeed midkiisii ugu xooganaa,kedib markii mudo gaaban gudahood ay iskugu darsoomeen sedax siyaasadood oo dhamaantood ku soo dhamaaday fashil.
1- Horta Beentii ay isaga iyo madaxweynaha Soomaaliya 70 jirka Mogdishu jooga isku sheegayeen saacado ka hor ayey qadka ka baxday,yacni fashil,waxaane u sabab ahaa in m/weynahii Soomaaliya oo uu waqtigii ka dhacay dalkiina aaday doorasho uuna weliba ka haray doorashadaas kama mid ahan musharxiinta oo dalka Soomaliya waa ka guuroo hayaa madaxweyne Xasan Abiy Axmedna weligiis maba baranayo Soomaalida.
2- Siyaasada uu dalka Etoobiya ku maamulo Réysulwasaare Abiy Axmed sanadahii uu dalkaas xukunkiisa ku fadhiyey kursiga ugu sareya weligiis shacabka dalka Etoobiya uma sheegin runta waxuuna ku maamulayey been siyaasadeed sida inuu yiraahdo maalinkasta beritaan idiinka keenayaan Soomaaliya Bad aad adinka leetahiin,yacni waa wax xaqiiqada ka fog, wiil August 15, 1976 dhashay dagaalkii Soomaaliya iyo Etoobiya inuusan dal iyo dad la yiraahdo Soomaali amaba Soomaaliya uusan bad ay Etoobiya leetahay ka heleyn isaguna wuu ogyahay Allaahne waa ogyahay Shacabweynaha qaarada Afrikana waa ogyahiin aduunyaduna waa ogtahay,hayeeshee, maxaa dhacay..
Horta bulsho markii wax loo iftiiminayo waxaa ugu muhiimsan markii aad runta kala hadasho madaxweynaha Soomaaliya Xasan Sheikh isagu waa nin saxadii siyasada Soomaliya ka baxay doorashada Soomaaliyana waa ka haray si rasmi ah xitaa maalinta uu dalka Somaliya ka baxayo qoyskiisana ka raranayo ayaan shacabweynaha Soomaaliyeed ,kuwa Etoobiya iyo kuwa qaarada Afrika la wadaagi karnaa isaga ma dooneyno in aanu ku mashquulno waa oday 70 jir ah oo ma xishoode ah oo ay nolosha dhan ee aduunyada ka jirta ka gashay sideed dhaqalo kooban u heshaa madaxda calamkana midkii aad la kulanto kan kale ugu basaastaa waxii uu u sheegay kan kale, waa oday aan loogu talo gelin siyaasad kaliyase nasiibkiisu halkaas keenay iyo Allaah oo Soomaalida oo dalkooda xafidan waayeen una dooran waayeen hogamiye micnaha siyasad iyo umad halka loo jiheyo garanayo,sidasina uu AllaahSubxanahu
watacalaa Somaalida u tusinayey mucjisoyinka iyo siyaasad xumida ay indhahoodu qabteen sanado badan,sidaasi daraadeed mar hadii Xasan Sheikh iskaka haray siyaasada Soomaaliya isagu waqti kuma lumineyno waxaanse isla aadeynaa Abiy Axmed.
Horta waa marka koowaade Réwasaaraha Etoobiya shacabka Etoobiya Bad uma raadinayo hadey noqon laheyd mid ku timid xoog amaba mid ganacsi oo ku timid xeelad intaba waa nin shaqadiisu aheyd Hanshagnimo sirdoon,kaliyana garanaya sida shacabka Etoobiya loogu sheego been maalintii dhamaatona intaan la gaarin maalinta ku xigta u sii diyaariya beentii uu ku sii maamuli lahaa shacabkaas 24 ka soo ee inagu soo wajahan.
Sidoo kale siyasada Abiy Axmed hadaan soo kobno waa inagoo tusaale u soo qadaneyna qof dumar ah oo kale oo kaliya markii ay qubeysaneyso kaliya iska dhaqda wajiga iyo gacmaha, laakinse gudaha ku leh midaba ka duwan midka ay dadku arkaan,waxaasina waxaa keenaya waa beenta siyaasadeed ee bulsho lagu maamulo inta sii socon karto ineysan aheyn wax ka badan dhawr sano ,dhawrkii sanona waa soo gabo gabowday oo dalka Etoobiya xukunkiisa waxaa dhawaan Abiy Axmed kala wareegayo qowmiyadaha kale ee dalkaas ku nool midkood siiba qowmiyadii ugu xukunka dheereyd ee Amxaarada, waana waxii keenay in Abiy Axmed wax ka yar 2 saac kaliya isagoo sidii nin ka yimid meelaha jirka lagu dhiso iskaan wato gabo sports ah soo joogo Mogdishu intey caruurtii Somalida ku ooriyeen amaba hadaanu si kale u dhigno Fiijiyeen, xili uu boqasho ku joogay halkaas indhahiisuu ku soo arkey beentii ay isaga iyo Xasan Sheikh qolka mugdigaa iskugu sheegeen iyo sida ay Somalidu ab ka ab jiilba jiilkii ka danbeyey uu dhulkoda iyo Badooda u soo difacanayey isku day kasta iyo beenkasta oo ay shaqsiyaad, koox iyo dhawr dowladood isku sheegaane markasta shacabku u fashilinayeen intaas qofkii ku nool qaarada Afrika amaba caalamka intiisa kale haduu kaliya fahmo waxuu baranayaa xaqiiqada shacabka Soomaaliyeed,waana waxa keenay in aanan wax weyn u arkin dhamaan kulamadii Xasan Sheikh iyo Abiy Axmed meelkasta oo ay ka dhacayeena anan u arikin wax weyn,maxaa yelay waxkasta markii aad ogtahay xaqiiqadeeda iyo halka ay ku dhamaanayaan shacabkaada news loogama dhigo waqtina loogama lumiyo!!, intaas waa in la wada fahmaa hadii aad tahay Soomaali,Afrikan amaba mid ku nool caalamka intiisa kale.
Weliba inaga intii aanan qoral soo gelin halkan dhalinayarada Soomaaliyeed ee mediyaha ku jira badankood wey na sugaan waxii aanu subaxdii u soo qoreyno,maxaa yeelay iyagu wax aaminayo hadii ay shacabka u soo qoraan waxkasta ma jiraan oo waxaa wararkooda qiimo tiray newska oo ay dhaqaalo kaka qaataan qofkasta una soo qoraan hadba siduu jecel yahay maalintaas,markiise ay arkaan xaqiiqada dalkooda amaba markii ay halkaan ku arkaan wararkeena kedib ayey shacabka kala hadlaan war midkaas u dhaw inta ka horeysa waa kuwo ama cabsanayo amaba aan wadaniyada dalkooda aqoon amaba ay ku gadaaman yahiin daruufo dhaqaalo maadaam aaysan dalka ka jirin shaqo,sidaasina waxii ay doonaan uga qoraan dalkooda,laakinse waxey iloobeen in (Gaajo gobanimo xambaarsan ay kun jeer ka wanaagsan tahay dhereg gunimo xambaarsan).Hayeeshee, Xasan Sheikh siyaaada sida uu uga baxayo dhawaan ugana haray doorashada 2026 ayaa si la mid ah Abiy Axmedna xukunka lakala wareegayaa,waxaanse ku faraxsanahay shacabka dalka Sudan oo dowladooda garab istaagay kana horyimaadeen kooxdii dalka burburineysay. la soco wararkeena danbe.
ninkaas waxuu ku bixi doonaa gacanta argagixisada oo ajaaniibtii waxey saacadahii ugu danbeeyey ku balameen amaba loo xil saaray qofka ajnabigaa ee ugu danbeya inta uusan ka bixin dhulka Puntland inuu qaarajiyo dhankiisa wadadka gerka cilaankaa leh isaga qudhiisa ma shar yara oo waa xeeladeytoo hayaa inuu ciidanka isku dhiibo ayey u badna tahay,oo kooxda waxey gesiyaasha Soomaaliyed ee Puntland u jabiyeen si aan horey loo arag,yacni si fiican ayaa loo bacrimiyey,kufsaday, abaahiyey,faraxumeeyey..lol.tan iyo markii uu builawday howlgalka Hilaac waxey ciidamadu markii laga soo bilaabo halkii ay ka soo dhaqaaq een iyo halka ay had ajoogaan waxey gudah galeen dhama jareen masaafo ku dhaw 400 KM.
Reer Puntland dad Soomaaliyeed oo la shinsan karo ika dheh,waana waxa aanu maalintii u howgalka Hilaac bilaawday ilaa maanta iskugu dhax wdnay wararka iyo quruxda iyo bilicda dhulka Uduga ee Puntland (Allow hadanu Soomaali nahay inoo daa wiilasha iyo gebdhaha geesiyaashaa ee dagaalka gobanimo u dirirkaa ee xaqa ku taan ee dhulka buuraleyda ah ee Puntland kuna yaala gobolka Somaalida ugu weyn ee Bari ka saaray argagixisada Out hart will be with you always-Markasta qalbigenaa idiinla jooga,waxaan si aan leex leexad laheyn u bogaadineynaa min m/weynaha amaba madaxda kale, Shacabka, Ciidamada qeybahooda kala duwan, qurbajoogta ilaa gudajoogta Puntland dadaalka geesinimad aleh ee ay kala hortageen argagixisadii qashinka aheyd ee dhul aysan laheyn u soo qaatay qalab lagu baaro macdanta sidii wax aysan dhulka joogin dad u dhashay,maxaase ka raacay.Guul iyo gobanimo warar kale oo badna la soco
Maanta oo Sabti ah Bisha Maarso ay tahay 1,sanadkuna yahay 2025 qoraalkaan Soomaalida oo dhan meel gooyni ah haku qortaano,had ak ahor waxaan Soomaalida u sheegnay in Xasan Sheikh u guuri doono wadanka Tanzaniya,hayeshee maanta waxaan qormadan uga hadleynaa gudoomiye Adan Madoobe,halka ay siyaasada Sheikh Aden mareyso maanta waa heestii u horey u qaaday fanaankii weynaa Xasan Aden Samater ee ay miraheeda ka mid ahaayeen Ismoog aqalkii bey asleysaa is mana oga Aqalkii bey asleysaa Ismoogaayee.
Gudomiye Aden Madobe baarlamankii waa burburiyey,laakinse isaga waxa lagu sameynayaa bacdul ciid, Aden Madoobe iyo R/wasaare Xamze gawaarida ay hada ku socdaan waa laga qatoo haayaa dad ayaa isku mashqulinayo weli dowlad ayaa jirta iyo siyasad ayaa Mogdishu taalo.
War oday Adenow Xasan Sheikh ninkii uu kugu bedeli lahaa inta uusan u guurin Tanzaniya waa diyaarsaday,weliba Xasan Sheikh waxuu leyahay rag iyo dumar badan igama danbey nayaan oo dhaqaalo badan ayaa iiga maqan,soo marka baarlamankiina Xasan Sheikh madaxiisaad u bur burisay adigina adigoo dhaleceysan ayaad siyaasada ka baxeysaa bal ka waran,hadaad naftaada la baxsato ayaad nasiib leetahay Sheikh Adanow. War odaygaan 70 jirka ah ee Xasan Sheikh ah waxaa u haray kaliya inuu iIbiyo caruurtiisa dalkana waa ka baxoo hayaa,dalkaasne doorasho dadban ayuu aaday,intaas ma fahmi weysay kaliya?.
Somaliyey ma modaa in Aden Madobe ku bixi doono nolol iyo geri midkod waxa hada socda,
ileen waxa ay afka ka shegan iyo qalbigoda isma lahan koxdan Mogdishu joogtee?. walee
jaahilnimo siyaasadeed tii ugu xumeyd ayaa socota sanadkaan dhar magaalo sahlanaa in la xirto, dhal magaalose adkaa in la yeesho, Soomaalidu been waa ku hadashaa laakisn ekuma maah maahdo anaga waxan la yaabanahay Xasan Sheikh markii uu fashilmay isaga iyo waxii uu hanti ka dhacay dalka waxuuba u qaatoo haayaa wadanka Tanzaniya, odaygaan Aden Madoobe ah ee gacantiisa ku burburiyey golahii shacabka ee baarlamaankii 11aad,maxuu isagu rabaa?.
Hadaan intaas uga baxno fowdada Mogdishu taalo,waxaan isla aadeynaa gesiyaashii Soomaaliyeed ee Puntland dagaalkii guuleystay ee ka socda degaanada Puntland iyo dhulkii ugu muhiimsanaa ee maant ala qabtay iyo warar aad xiiso badan oo inoo soo socda kuna saabsan guulaha is xig xiga ee marba marka k adanbeeya laga gaaray dagaalka inagoo iskula sii nasaneyna muuqaalkaan hoose.
Wararka ugu waaweyn maanta oo la galay maalin Jimco ah ,tariikhduna tahay 28ka Febraayo sanadkuna yahay 2025- Waxaa si rasmi ah u bilaawday ololahii Dorashada madax
tinimada Soomaaliya ee sanadka 2026,inagu markasta waxaanu shacabka Somaliyed hadba siyasada lagu jiro uga qaadanaa kaliya dhanka xaqiiqada madaxweynaha haatan uu waqtiga ka dhamaanayo meel laga saro xanaq ma jirto sababtuna waa doorashada 2026 oo uu ka haray, waana waxa aanu wax badan oo shacabka Somaliyeed looga dhigo siyaasad laakinse aan aheyn siyaasad marnaba waqti ugu lumin.
waxaan leenahay musharaxiinta Soomaaliyeed yaan waqti leydiinka lumin wax aan jirin madaxweyne Xasan waa idiin deeyey ololahii madax tinimada oo si rasmi ah u bilaabmayo awadeed waxaan isku dhax wadeynaa wararka aanu joogto uga soo gudbino Geesiyaasha Somaliyeed ee Puntland iyo wararkeenii kale oo dhan ee dalka.hayeeshee, waxaan shacabka Soomaaliyeed ugu bishaareyneynaa in ay doorashadii madaxtinimada Somaliya iska daay in ay waqtigeeda ku dhacdee wey ka soo hormareysaa waa u muhiim qofkii mustaqbal ka leh siyasada inusan waqti ku lumin siyasiyinta sii fashilma
amaba sida madaxweyne Xasan ka haray dorashada soo socota. miyaad na aragteen inagoo ka wal waleyna siyaasada Soomaaliya ileen dadka bogaan ku tixan wey na ogyahiin amaba garanayaan sida aanu dalka iyo dadka Somaaliyeed u jecel nahaye?, sababtu waa waxaan ognahay inta saxada siyaasada ka baxday oo uu ugu horeeyo m/weynaha uu waqtiga ka dhamanayo iyo inta ku hareereysan iyo inta 2026 ka soo muuqaneysa siyaasada,weliba ku darsoo dalka Soomaaliya sanadka 2026 waxaa loo dooran doonaa hogaamiye la mahadiyo dalkiina waxuu aaday doorasho dadban.
Walee Odaygii 70 sano jirka ahaa ee Mogdishu joogay ee Ina culusow ahaa sida uu uga dhacay danbeeyey,kedib ciidanka geesiyaasha Soomaaliyeed ee Puntland oo min gudaha iyo dibada,madax, maamul, shacab, qurbajoog, culimo iyo qeybaha kala duwan oo dhamaan gulufkaan qeyb weyn ku lahaa qoraalkaan midkii ka horeeyeyna aanu ku sheegnay argagixiso kuwoodii madhaafaanka ahaa oo garan la halkii ay geeyn lahaayeen qalab casri ah oo ay qaarne dhulka hostiisa ku duugeen qaarne ay la aadan hadba meshii ay u cararyaan
ayaa tiro ku dhawaan 21 argagixisadii ka mid ah oo tan iyo markii sida weyn loogu jabiyey labadii dagaal ee ugu horeeyey ee ka dhacay degaanka buurta calmiskaad,waxey noqdeen kuwo uu ku dhacay jahwareer kuwii la dilay waxii ka soo harayna waxaa baacsi habeen iyo maalin ah ku haya geesiyaasha Puntland,hayeeshee wararkii ugu danbeeyey ayaa muujinaya in ay ugu danbeyn tirada hada ku dhuumaaleysaneysa dhulka buuraha oo godoon ah is dhiibi doonaan, xili kuwoodii ajaaniibta ahaa joojiyeen riyadii ay horey ugu jireen oo ah iney dadka dhulka u dhashay ee Puntland intey qabsadaan duleysan karaan, filmkaas gabalkiisa waa dhacay oo hada waxey xaaladu mareysaa yaa arkey,weliba markasta waan ugu celineynaa shacab iyo mamul min madax, geesiyaasha Puntland yaan marnaba leydinka weecin howlgalkaan iyo dadaaladaan caalamka soo jiitay hada ee miro dhalkaa kuwiina mediyaha ku jira ee degaanka ka soo jeeda waan ugu celineynaa aduun meeshuu marayo badankiin ma ogidiine yaan dagaalka Hilaac ka hadalkiisa iyo soo gudbintiisa leydiinka mashquulin ee shacabka guushooda markasta u soo gudbiya.siyasadii Somaliya, midii Afrika iyo tii caalamka iyo fashilka ku dhacay wax sahlan maahan Soomaaliyey.
Arbaco,Febraayo 26,2025- Wararkii Xiisaha lahaa ee Dhulka Uduga ee Puntland waa inoo soo socdaan waxaanse ka hormarineynaa qoraal kooban oo aanu ugu talo galnay gudoomiyaha golaha shacabka Mudane Adan Madoobe.Gudoomiye Siyaasada Soomaaliya waad ku bahdilan tahay marka loo eego maqaamka aad ka joogto iyo kursiga aad ku fadhiso muhiimada uu dalka u lahaan jiray.Soomaalida runta uma sheegto qofka xiliga uu u baahan tahay waan ognahay taas, hayeeshee, madaxweynaha uu waqtiga ka sii dhacayo dhawaan isagoo dalka dibadiisa ku maqan ayuu qabiilka uu ka dhashay la hadlay waxuuna ku yiri aniga waan fashilmay doorashada inagu soo adaana waan ka harayaa oo Soomaalida iyo aniga waan kala dhamaanay!!,waana runtiisa oo isagoo aanba reerkiisa u sheegin ayaan Soomaaliweyn la wadaagnay inuu doorashada ka harayo mudo haatan laga joogo 10 bilood ka horna halkaan shacabka kula wadaagnay,adiga ka gudoomiye ahaan marka siyaasado badan oo fowdo ahaa oo laga abuuray koofurta nSoomaaliya oo hada wada fashilmay dhamaantoodna uu
madaxweyne Xasan ujeedkii uu ka lahaa ay aheyd armaad ugu yaran dhawr bilood oo mudo kordhin ah heshaa,waxii oo dhana markii ay daaqada ka baxeen,waxey siyaasadiisa ku soo aruurtay in lagu ciciyaaro golayaashii sharci dejinta oo adiga gudoomiye ka aheyd aqalkiisii hoose,waxaanse ku leenahay gudoomiye sidaan isku dhaan siyaasada Soomaaliya marka loo eego mudada aad ku soo jirtay iyo sida aad ugu bahdilan tahay isma lahan.anagaa kuu sheegeyno adiga iyo madaxweyne Xasan xukunka ma wada dhameysan doontaan midkiinaa baxayo ,waxaase laguu qaatay Madaxweynaha qabiilkiisa ugu yaraan waa u sheegay inuusan soo laabaneyn doorashada inagu soo aadana ka mid aheyn adiga maxuu yahay siyasadaada mise og tahay in dhawaan ugu badnaan 4 ilaa 5ta isbuuc ee inagu soo aadan deegaanada aad ka soo jeedo loo weecin doono colaado aan hada ka jirin?.
Sideese u aragtaa faraqa u dhaxeeya hanaan dowli ah iyo aqliga jaantaa rogantaa ah ee ka jira Koofurta Soomaaliya maantana ka jirta?. Inagoo mediya ah oo aan xitaa ku jirin siyaasada ayaa markii aanu wararkeena u weecinay degaanada Puntland kedibna aanu sawirkiisa meesha ugu sareysa bogaan soo saarnay madaxweyne Farmaajo ayaa lacag badan naloo balan qaaday kaliya si aanu u soo tabin wararka Puntland oo aanu ka diidnay,kuwii nala soo xariiray sidee adigoo gudomiye dhan oo golahii shacabka ah laguugu ciciyaari karaa, aaway karaamadii iyo dignity-gii uu qofku lahaa ee la doonayey ugu yaraan inuu ilaashado?. mise mudan yahay baarlamaankii 11aad in sidaan xad dhaafkaa loogu ciciyaaro?.
Ugu danbeyn Gudoomiye inagu mar hadaad tahay siyaasada ka sokow aabe Soomaliyeed waxaan kuu heynaa ixtiraam dalkaan waxuu aaday doorasho dadban adigana waad ogtahay Ilaaheyna waa ogyahay, Soomaali oo dhana waa ogyahiin xildhibanadan iyagoo deganadooda u socda lagu bahdilaa garoonka Mogdishu kaliya wax ka qabo ogaawna dowladnimadu maahan hadba kooxda markaasi joogta markii ay fashilanto sidey isku aragto oo waa ka baaxad weyn tahay,sidaasi daraded ma dooneyno in aanu ka mashquulno wararkeena shacabka Geesiyashaa ee Puntland mana mudna in aanu wararkooda shacabkaas Soomaliyeed ee geesiyaashaa ku bedelano waxoogaa shilimaad ah oo ugu dnabeyn ku danbeyn doono musqul iyo saxaro,intaas waan ka hami iyo han sareynaa oo Somaali baan u nahay, arinta madaxweyne Farmaajona iska daay in aan joojinee waxaanba saacad saacad u bedeli doonaa amaba soo gelin doonaa hadba sawirba midka uu ka danbeeyey.
Sidaasi daraadeed qoraalkaan waxii kaa anfacayo ka qaado gudoomiye Adan Modoobow,waxii aan kaa anfaceynina ka soco waxaan kuula hadleynaa in aad tahay muwaadin Soomaaliyeed . kursiga uu hada ku fadhiyo Xasan Sheikh sida ay cadceeda uga soo baxdo dhanka bari uguna dhacdo dhanka galbeed ayaan kuugu sheegi karnaa halka uu aaday 2026 iyo waxii ka danbeeya weliba waxaa ku fadhiisan doona hogaamiye amaba madaxweyne la mahadin doono Soomaaliweyna u riyaaqi doonaan,yeysan adiga iyo shacabka deegaanka aad ka soo jeedo ka hoos bixin siyaasada dalkeena kusoo wajahan.
Is weydii Gudoomiye Adanow sanad ka hor xildhibanadii beenta loo sheegay ee dastuuraan bedeleynaa lahaa iyagoo xaqiiqada siyaasadeed ee dalka ka jirtay iska indha tirayey maanta Xasan Sheikh ma kala jecel yahay iney qeyl qeliyaan iyo ineysan qeliqelin?. sababtu waxuu ogyahay ineysan soo laabaneyn isaguna uusan ka mid aheyn doorashada soo socota. waa markii aanu dhihi jirnay qiyaali iyo xaqiiqo faraqa u dhaxeeya waa in la kala bartaa.Hayeeshee, aan isla aadno dhulkii Uduga ee Puntland oo aan shacabkaas Soomaaliyeed uga heyno warar aad u xiiso badan oo weliba Soomaalida kuwooda damiirka leh iyo iyagaba farxad gelinaya....war helaa talo hela,la soco wararkeena danbe.
War Deg Deg ah- Guulaha cusub iyo Dagaalka ay Argagixisada kula jiraan Geesiyaasha Soomaaliyeed ee Puntland iyo wararkii ugu danbeeyey. Hayeeshee,Ku dhawaad 21 argagixisada kuwoodii madhaafaanka ahaa ee ku sugnaa bartii ay ka soo farcameen argagixisada Puntland kuwaasi oo wata qalabka Macdanta lagu baara oo si dhuumaleysi ah iskaka baxay dhamaan dhulka u dhaw halka uu dagaalku ka socdo. Hadaba mudo bil ka hor intii bogaan ku tixneyd markii aanu bilaawnay\
tabinta wararka dagaalka xaq u diririka ee ka socda dhulka Puntland halkaasi oo ay geesiyaasha ciidmada Puntland ee lagu hurdo casharka uga dhigeen argixisada,waxaan shacabka Soomaaliyeed si guud si gaar ah kuwa Puntland ula wadagnay in ay argagixisada kuheystaan halkaas qalab casri ah oo ay qeybna dhulka hostiisa ku dugen qeybna u qataan goob kasta oo ay ka sii baxayan, Warkani oo caawa oo ay sii dhmaanyeyso habeen talaado ah ,lana galayo Arbaco waxey kooxda kuwii ugu muhiimsanaa ku
dhawaad 21 iyagoo ka kooban ka baxeen dhamaan dhulka ka ag dhaw goobahii laga saaray wxeyna hada ku sugna yahiin deegaankii uu ka soo biolaawday halgankooda, waxeyna qorsheynayaan jabka kooxda gaaray baaxadiisa awadiis iney is dhiibaan ugu dabeyn inta ka hartay,yacni jab waa dhaafay waxa kooxda kaka dhacay wiilashii gesiyaasha ahaa ee Soomaaliyeed ee Puntland ee ciidanka ahaa iyo saraakiihsooda oo taageero xoogan iyo garab istaag mug lehna ka helaya shacabka Puntland oo kooxda wado kasta ka xiray,hayeeshee arinta ugu xiisaha badan 30 kii maalmood ee sida weyn loo xanuujiyey kooxda argagixisada ee ku dhuumaaleysaneysay dhulka Buuraleyda ah ee Puntland waxaa ganacsatad
Puntland kuwooda ku sugan magaalada Boosaaso u baaqday malaayiin dolar oo baad ahaan looga qaadi jiray iyagoo weliba ah kuwi dalkooda loogu yimid,waxeysa wax kasta isbedeleen markii kooxda si ka baxsan aqliga bini'aadamka u jabiyeen ciidamada geesiyaasha dowlada Puntland oo ah dhalin Soomaaliyeed oo siweyn iskugu kalsoon,hadaba dhegta kor u haaya sidaan shacabka Soomaaliyeed kuwooda ka soo jeeda dhulkii Uduga amaba Puntland uga balan qadnay in ay wararka
kuwooda ugu horeeya inoo yahiin dagaalka qadiyada iyo hadafka ku socda ee ka socda halkaas. Guul iyo Gobanimo, Min madaxda, Shacabka, Ciidanka, Saraakiisha, qurbajoogta Puntland ilaa raga iyo dumarka Soomaaliyeed ee har iyo habeen u taagan qadiyada dagaalkaan ku soo aaday waqtigii loo baahnaa.warka xoogiisa joogto ula soco waqti kasta.
Puntland Government War Against Teroriest ,On Tuesday Febraury 25,2025-Kedib guulahii waaweynaa ee malmahii tagay ,sidoo kalena maalmo qurux badan oo ka mid ahaa malmahii qeyrka ee bisha shcabaan oo inoogu socda si qurux badawaxaan mar kale isla aadeyna Geesiyaasha Soomaalyeed ee Puntland iyo dagaalka argagixisada guulaha taariikhigaadadnimada, dhulka baaxada leh ee ay ciidamadui gaareen oo ay ugu danbeyso saacado ka hor iyo saldhigii ugu weynaa ee
ay ka soo muuqan jireen argagixisada madaxdooda ayaan toos iskula aadyenaa waa newska ugu weyn ee ka jira gayiga ay degaan Soomaalida ee
geeska Afrika oo ah dagalka ka socda dhulka Uduga ee Puntland quruxda badan ee Puntland.min madax maamul,shacab, qurbajoogta kaalintooda wanaagsan shaqada ay hahayan sarakil iyo ciidanka geesiyaashaa Soomaaliyeed ee Puntland walee waa lagu diirsaday.wararka xoogooda muqalao ,waresiyada ciidanka ,gurmadka shaqada sida quruxda badan ee ay u socoto,dalka Soomaaliya siyaasad ahaan fashil badan kedib oo uu aaday doorasho dadban musharaxiintuna bilaabeen ololahooda ,bal mark ahore aan isla aadno furunta dagaalka iyo muuqaaladii ugu danbeeyey iyo weliba magaaladii quruxda badneyd.
FASHIL BADAN OO SIYAASADEED KEDIB, MADAXWEYNE XASAN OO DOORASHADA SOOMAALIYA EE 2026 KA HARAY GEBI AHAANBA,KEDIB BURBUR XOOGAN OO KU DHACAY XISBIGII UU HORBOODAYEY.WAR HELAA TALO HELA.
War Deg deg ah- Xisbigii M/weyne Xasan Sheikh oo burburay siweyna looga baxayo, kedib markii qaran iyo qabiil la kala saari waayey fashilkii waa soo deg degay,xili uu m/weyne Xasan ka haray doorashada madaxtinimada Soomaaliya,waxaa dhacay isbedelo waaweyn oo aan noocooda horey loo arag.Soomaalidu waxey horey u yiraahdeen god sireed ha qodin hadaad qodana ha dheereyn ku dhici doontaane lama ogee.fidnadii uu maleegayey oo dhan waa la gadoontay m/weynaha, ku darsoo dalkii dorasho dadban oo uusan isagu qeyb ka aheyn kana haray ayaa ka dhaceysa dalka...lol.
Dalka Somaliya ninkasta degaankii lagu yaqiinay ee uu dalka Somaliya ka deganaa ayuu maanta ku sugan yahay beenkasta oo siyaasadeed oo leysku sheego in aysan soconeyn intaas qofkasta haku tusaalo qaato waxa Xasan Shiikh ku dhacay.Midna ogaada waxa fashilkaan soo dedejiyey oo dhan waa beentii aan raadka laheyn ee leysku sheegi jiray,sida Hebelow sow magaca Soomaaliya aduunyada uguma helno dhaqaalo inaguna meelkasta ma joogno.Haaaaa.Hebelow shaleyto markaan imanayey sow ma aheyn mid baahan/Sabool maantana sow hanti kugu filan kama sameyn mashaariicdii Soomaaliweyn ka dhaxeysay Haaaaaa. Hebelow adigoo ina aderkey ah halkaas magaalo ii joog ee iska sheego State hebel sow kuma dhihin anigaa hebel iyo hebel oo reer hebel ah kuu madadalinayee.Hebelow magalo hebel iska joog dastur iyo sharci iyo dowladnimo iyo wax la yiraahdo federal iska
iloow ee adiga iyo argagixiso sidaas ku wada shaqeysta sow kuma dhihin Haaa.
Waxaadba moodaa in aanu daawaneyno film, Somalidiina waxeyba sugayeen in ay kaliya gaaraan inta laga gaarayo sanadka ugu danbeeya ee mudo xilkeedka madaxweynaha haatan iskaka haray doorashada madaxtinimada Somaaliya sidaasi daraadeed waxkasta oo uu shaqsi,koox amaba qabiil Soomaaliyeed kala hadlo Xasan Shiikh maanta inta dhegtaan la galiyo ayaa tan kale laga bixinoo haayaa isagu doorashada soo socota waa ka haray intaas waa in ay ogaataa Somali Maxamed.ruwaayadkasta oo la jilo waxey ku ek tahay inta laga daawanayo waxii la soo jilo been badan kedib waxaan ugu danbeyn isla aadnay dorasho dadban.waxaa kale oo yaab keeda leh xitaa madaxweyne Xasan inuu doorashada soo socota ka harayo uma sheegayo dhalinyaradii uu waqtiga ka soo lumiyey ee intaas soo daba socday ileen isagu waa 70 jir gabobay oo siyaasada ka haray, dhalinyaraduse mustaqbal ayey u baahan yahiine oo beenaa loo soo sheegaye?.
Hada film danbe oo la jilo ma jiro,yacni waxaa meesha ka baxay beenkasta oo horey loo soo sheegi karay dalkiina doorasho dadban ayuu aaday,ku darsoo madaxweynaha waxaa ka yalo mooshin isaga iyo gudoomiye Madoobe,yacni waxaa la dhihi karaa waxaa siyaasadiisa ku dhacay cimri deg deg,intaas adigoo Soomaali ah waad fahmi kartaan sow maahan?.kuna darsoo in ka badan 10 jeer ayaan halkaan malaayiin Soomaali ah ugu soo qornay waxaan dhahnay dalka Soomaaliya 2026 waxuu yeelan doona hogaamiye ay Soomaaliweyn mahadin doonaan,intaas kaliya nagu xasuusta Soomaaliyey.weliba fadeexado iyo ceebo waaweyn oo ma hadho ah oo uu kala tagi doono madaxweynaha doorashada ka haray ee Soomaaliya waan isla daawan doonaa indhahiinoo shantaa yaan la sugi waayin.
Fiiro Gaaro ah- War waxaan ka mashquulnay gobtii iyo gesiyaashii Soomaaliyeed ee Puntland maanteyba ugu darneyd guulaha la gaaray war dalkii Soomaaliya oo doorasho dadban aday iyo guulaha ay gareen walaalaha Soomaaliyeed ee Puntland oo argagixisadii dhulka la galay ayaan maanta ku baashaaleynaa guul iyo gobanimo.
SOMALIS PRESIDENCIAL ELECTIONS IN 2026-THE ELECTION OR CAMPAINGN PERIOD, AFTER CURRENT PRESIDENT TERM ENDED AND USUALLY THE PEOPLE OF SOMALIA DIDN'TCOUNT WHAT EVER HAPPENED LAST 10 MONTHS OF CURRENT PRESIDENT TERM AND WHAT EVER HE DID DURING ELECTION PERIOD IS A NULL AND VOID.
Somalia Presidencial Elections in 2026- On Tuesday,Ferbraury 18,2025- Waxaan mar kale isla aadeynaa dalka Soomaaliya oo doorashadii madaxtinimada oo weliba ah doorasho dadban aaday,inti qabiil ahaan been iskugu sheegtay,intii koox ahaan been iskugu sheegtay iyo intii shaqsi ahaanba been iskugu sheegtay dalka Soomaaliya waxuu aaday doorasho ,inagu kalama jeclin inta dowladood ee been loo sheegi doono mudada ay doorashada socoto oo waxkasta oo heshiis lala galo noqonayo waxbo kama jiraan,hayeeshee, inagoo og in ay rag iyo dumar badan oo aanu halkaan magacyadooda ku xusi karno oo weliba Soomaali kala nooc ah oo ku soo noolaa sedaxdii sano ee ugu danbeeyey qiyaali siyaaadeed marka meel leyska dhigo mooshinada xarkaha goostay ee ka yaalo madaxweynaha iyo gudoomiyaha golaha shacabka,hadane waxan shacabweynaha Somaliyed u xaqiijineynaa weliba kalsonida aanu isku qabno in uu dalka Soomaaliya aaday dorasho dadban,maca salaama wajiyo badan oo aanu ula baxnay ma xishoda yaasha siyaasada Somaliya.weliba muhiimada ay qormadan inoo leetahay waxaan ka soo hormarinay wararkeenii geesiyaasha Somaaliyeed ee Puntland iyo guulahii is daba jooga ahaa ee ay ka gaareen dagalada looga soo horjeedo argagix isada.
Hayeeshee, hadaan isla aadno Mogdishu waan qiyaaseynay in ay waxaani dhacayaan, hebelow magaalo hebel iska joog,adigoo bilaa sharci ah maxaa la dhahaa dastuur!!, adiga magaalo hebel joogid kaliya maahane argagixisada la shaqeyso ee hubka halkaas u marsii.
maya hebel iyo hebel oo reer Hebel ah oo aan siyaasada garaneyn ayaan ku ciciyaareynaa inta aan meel cidlo ah ka soo istajineyno adiga magalo hebel ina adekeyow iska joog.....lol. Aaway Somaali Maxamed xiligaan oo kale qosolka ha lagu kabo qormada waxkasta meeshii aanu la dooneynay ayey inoo mareysaa,waan bogadineynaa inuu doorashada 2026 ka harayo madaxweynaha haatan sii baneynayo xafiiska,tolow kuwii uu siyaasada ka hoos bixiyey ee uu degaankooda iyo reerahooda u adeegsaday amaba isagu waa madaxweynahee waba ka baxoo haayaa siyaasadee,kuwii uu qalday maxaa u mustaqbal ah...lol.
Aaway ciyaal tiktok is diyaariya waxaad noqoneysan xildhibaano,aaway ciyaal Youtube is diyaariyey waxaad noqoneysaan xildhibaano,maxaa ka daneeyey...lol.qofka markii uu riyoonayo haduu riyoodo isgaoo jiifo amaba hurdayo waa wax la qaatay ,laakinse bal ka waran haduu yiraahdo waan riyoonayaa anigoo socda..?.
Walee waxbaa ka dhacay reer Puntland rali ahaada Somali gesiyal ah ayaad tahiin dorashadii Soomaaliya oo waqtigeeda ka soo hormartay ayaa wararkii geesiyaasha Puntland naga soo dhax gashay, weliba Axmed Madobe iyo Saciid Deni waxan leenahay hadaad mustaqbalka rajo ka leetahiin siyaasada Somaaliya Mogdisho waayadan haku deg degina tagideeda dalka Somaaliya dorasho dadban ayuu aaday cidii been siyasaded inta loo shegay lagu soo moday oo hada yaban, waxaa ka muhiimsan inuu dalkii aaday dorasho dadban. m/weyne Denina waxan leenahay yaan dagaalka adiga iyo shacabkada lagaa mashqulin ,m/weyne Madobane waxaan leenahay wax badan waa laga soo gudbay hada horey u soco......Soomalaiya waa dal doorasho dadban aaday....war helaa talo hela.
Intaas oo qodob markii aad si degan u aqriso waxaa bar bar yaalo Mooshinka m/weynaha iyo Gudoomiyaha baarlamanka Golaha shacabka oo xarkahii gooystay waana waxa barlamankii u afduuban yahay oo bil ku dhawaad u furmi la yahay,midka la hormarin doono labadooda ee horta xilka laga qaadi doono shaki ayaa inooga jira waxaans ehubnaa inuu ka yaalo mooshin.
Waxaa waxaasi oo dhan ka sii daran in qorshe meelo badan oo dalka ka mid ah lagu iibsan rabay uu fashil ku dhamaaday Soomaalidana uu Allaah ka bad baadiyey wax badan oo qatar ahaa oo lala doonayey in dalkooda laga sameeyo,xitaa intii horey loo sameeyey ma noqon doonaan sidii la moodayey,waxaana waxaas oo dhan soo dedejiyey mudo xileedkii dowladan oo dhamaad ah iyo dalkii oo aaday doorasho dadban,warar 99.9% la hubo waxuu sheegayaa in madaxweyne Xasan iskaka hari doono doorashada 2026 waa sida xaqiiqada ah.
Yacni ma dooneyno in aanu ruwaayadii siyaasadeed ee horey loo soo jilay aanu mar kale shacabka Soomaaliyeed ugu soo celino,waxaanse hubnaa in uu dalka Soomaaliya isbedel weyn oo siyasadeed lugaha la galay uuna noqday wadan aaday doorasho dadban.
Xakuu ka soo bilaawday fashilkaan siyaasadeed ee is xig xigay?.
1-Hebelow magaalo hebel iska jooga argagixisadana isla shaqeysta anigaa reer hebel kaa mashquulinayee oo hebel iyo hebel ku shaqeysanayee.2- Sidii dhaqtar daawo u qorayo bukan aaway hebel wax dastuur la yiraahdo majiraane halkii magaalo ee aad joogi jirtay iska joog adigoo bilaa sharci ah.3- Aaway Hebel, aaway hebel, aaway heblaayo,waxaas oo dhan oo qiyaali ahaa intii isla soo sameysay hada lee ayuu waagu ku baryey,markii ay iskugu soo biyo shubteen kuwo waqtigii mar hore ka dhamaaday iyagoo aan wax sharciyad ah heysana arinkoodii uu ku dhamaaday fashiluuuu.
Walee reer Puntland oo doorashadii waqtigooda ku qabsaday iyo Jubaland oo inta ciyaartii siyaasadeed fahantay isdaba qabatay iyo reer Hiiraan oo degan halbowlahii dalka oo iyagoo isku kalsoon ruwayada la jilayo si sharaf leh u daawnayo,weliba ma kaa walayaan...lol,waxey soo dedejisay in uu dalkii aado doorasho dadban..........weliba Axmed Madoobe iyo Saciid Deni waxaan leenahay waxii shirqool siyaasadeed ah ka tigdoonaada oo deganadiina ku sugnaada intaas waa naga talo waxii siyaasad ah deganadiina idinkoo jooga halkaas ka maamula waa naga talo Soomaalinimo.
2026 Somalia presidential election-After Somalia presidencial campaign allready beginning this month, and Somalia as a country choosing new leader in presidential election by indirect election in early 2026,What did you know about what is going on in Somalia...........
Doorashada Madaxtinimada Soomaaliya,Isniin,Febraayo 17,2025-Doorashada dadban ee madaxtinimada Soomaaliya ee sanadka 2026 iyo waxyaabahii soo dedejiyey ee meesha ka saaray xisaabaad qaldan oo horey leyskugu soo dhufsaday,waxaana dhacay isbedelo waaweyn oo soo dedejiyey doorashadaas in ay qanbsoomi doonto.
Tusaale- Guulaha deg degtaa ee ay Soomaaliland siyaasada ka gaareen ee aysan dad badan ogeyn halka uu ka yimid iyo waxa uu Ciro kaka duwan yahay Muuse Biixi waa kaliya hal qodob.Muuse Biixi waxuu ahaa shaqsi xidiid la ahaa dowlada Djabouti oo siyaaadiisa waxey ka dhigneyd mid uu qofku ku waday xabsi dusha sare ka furan,laakinse Ciro siyaasadii Soomaliland waxaas oo dhan waa ka hoos bixiyey waana mida keentay in aduunyadu ay Soomaaliland toos ula macaamilaan,sawirada halkaan ma idiin soo gelinaa baaxada qalabka casrigaa ee Somaaliland u soo degay,haduusan qofku fahmi karin wacyiga siyaasada waxey arinkiisa ku danbeyneysaa inuu maalinba wax aan jirin naftiisa ku mada daaliyo.
Aan isla aadno Koofurta Soomaaliya iyo waxyaabaha soo dedejiyey inuu dalka Soomaaliya aado doorasho dadban sanadka 2026 iyo waxyaabahii meesha ka saaray mudo kordhin been ah iyo gobolada dalka oo marka laga reebo Kismaayo iyo Garoowe leyskaka joogay amaba fadhiyey kuraas been ah inta weliba leyska dhaadhiciyey in fowdadaas ay iska sii socon donto,heerka fowdo laga garay,waxii oo dhan halkuu ku danbeyey hada fashilka ka danbeyey ma laguu sheegay adigoo Somali ah.halkaan kala qabso halka uu aaday dalkii siyaasadiisa!!..
Midna ogaada markii aanu idiin kala hadleyno arimaha siyaasada Soomaaliya ma dooneyno adigoo Soomaali ah in aanu idiin la hadalno sida qof muqayil ah amaba qof Qaad wade oo kale ah oo ay aragtidiisa ku kooban tahay maalinkaas inta uu Marqaamo amaba sida ay nolosha u tusiso mirqaanka uu kudhax jiro iyo waxii la mid ah,waxaan idiin kala hadleynaa dal la yiraahdo amaba la dhihi jiray Jamhuuriyada Dimoquraadiga Soomaaliya oo ka koobnaa waxii ka horeeyey 1960 kii Koofurta Soomaaliya oo leh 6 gobol iyo Goboladii Waqooyi oo lahaa 2 gobol sidaasina intey wa xisku darsadeen 1960 kii mar kale kala dhaqaaqay 1991 kii maantana loogu yeero Somaliya iyo Soomaaliland oo midkasta gooynideeda aduunyadu ula macaamisho,hayeeshee 6dii gobol ee Koofurta Soomaaliya intii ay ka koobnaayeen oo iyagu mudo ka badan 30 sano noqon la dowlad rasmi ah,marka laga reebo in loo dhiso dowlado macmal ah oo aan is bixin karin.
Ugu danbeyn waxii maalinba shaati qabiil shacabka Soomaaliyeed loo soo gashado,maaliba waqtiga leysku dhaafiyo been siyasadeed,maalinba waxii magaca Soomaaliya lagu keenay qaab qabiil jeebka loogu shubto, maalinba meel fowdo laga abuuro si mudo kordhin loo helo,
Gobolada dalka qaarkood masuuliyad aan jirin kuna dhisan qabyaalad iyo fowdo lagu joogay fashil siyasaded oo badan kedib,dalka Soomaaliya siiba koofurta Soomaaliya waxii sedaxddii biloodba mar inta Mogdishu shirar aan jirin oo kaliya dhawr milyan lagu kala qadan jiray leys kugu tago, iyagoo hal maalin leys tusinin inuu waqti socdo,qiyaliga dalka lagu mamuli jirayna uusan sii socon doonin waxii oo dhan hada waxey ku soo aruureen in Koofurta Soomaaliya ugu danbeyn qiyaali badan oo siyaasadeed been ay qabiilada qaarkood isku sheegaan iyaga dhaxdooda siiba kuwa maanta ka sii degayo hogaanka dalka,waxaasi oo dhan hada kedib waxaa loo jiheystay doorasho dadban weliba 100% meshey hada wax marayaan reer Hiiraan
waxey joogaan guul siyaasadeed oo ruwaayada siyasaded oo ay qabiilada qaarkood jilayaan waa ku raaxeysanayaan,ku darsoo dalka Soomaaliya isbedelada ka curanayo kaalimaha hore ayey ku jiraan,wax badan oo hada qiyaali siyaasadeed ahne qorshaha uguma jiro iney waqti ku lumiyaan Soomaali badankeedna waa in ay wadadaas qaataan,maxaa yeelay waxaa jiraan wax badan oo loo sameeyo kaliya si waqti kordhin loo helo in lagu mashquulo,war Somaliyow sida reer Hiiraan oo ku nool dhulkii lagu aas aasay dowladii ugu horeysay ee ay Soomaalidu yeeshaan Jamhuuriyada Dimoquraadiga Soomaaliya sida ay iskugu kalsoon yahiin iskugu kalsoonaada oo qiyaaliga siyaasadeed ee la jilayo badankiin haka baxaano, doorasho ayuu aaday dalka Somaliya waxii ka horeeya 2026,waxkasta oo laguu shego intaad dhegtaan geliso ka bixi tan kale,hadii kale waxey arintu kaa noqoneysaa dhalinayaradii tiktok iyo youtubeyada ee la yiri oo kale waxaad noqoneysiin xildhibaano oo ilmo adeeradiin ayaan idiinku bedeleynaa ee sawiradeena soo saarta profile-ka oo kale...lol.
Isbedelo waaweyn ayaa dhacay Soomaaliyana doorasho dadban ayuu aaday,weliba ku bishaareysta Soomaaliweyn hadaad tahiin hogaamiyaha imaan doona waxuu noqon doonaa mid ay Soomaalidu mahadiyaan,dalkiina isbedelka uu aaday kaalintaada ka qaado adigoo Soomaali ah,kana bax qiyaaliga aan dhaafsisneyn inta isku sheegta oo kaliya hadey qabiil yahiin iyo hadey koox yahiin iyo hadey shaqsiyaad yahiin,weliba Soomaalida markii aanu wararkaan oo kale ee in ay dhaceyso doorasho aanu soo gudbino waa mar aanu hubno waxa aanu qoreyno sidaasi daraadeed Soomaaliya doorasho dadban iyo 2026 ayuu u jiheystay......
Fiiro gaar ah- Guulaha geesiyaasha Puntland wararkii joogtada ahaaee Puntland waa inoo soo socdaan dhegta kor u haaya Soomaali Mxamed
Wararka ugu waa weyn caawa,2025-guulaha shacabka Soomaaliyeed ee Puntland waan iskula soo laabaneynaa,waxaan isla aadeynaa doorashada guud ee Soomaaliya,waxaan marka hore shacabweynaha Soomaaliyeed ugu bishaareyneynaa in uu dalka Soomaaliya aaday doorasho dadban xisaabaad qaldan oo horey leyskugu dhufsadayna ay meesha ka baxeen.hebel aaway magaalo hebel iskaka joog qaab sharci daro ah.
Waxii madadaalo siyaaadeed ah ee horey loo s oo jilay waa meesheeda,waxaase muhiim ah in shacabka Soomaaliyeed loo bidhaamiyo nuxurka halka uu dalkiiaaday sedax sano oo been iyo madadalo siyasaded iyo lugooyo shacab iyo musuq masuq xarkaha gostay, ugu danbeyn waxuu dalkii aaday dorasho dadban,yaa koxdii Villada jogtay la gediyey siyasada?. adigaa raadso waxaanse hubnaa oo biyo kama dhibcaan ah in daka Soomaaliya aaday doorasho weliba doorasho dadban,yaa laga hoos bixiyey oo been siyaasadeed ku noolaa amaba loo dhiibay sanbuus afar gees ah....lol.walee waxba ka dhacay waan qiyaaseynay in ay sidan wax u dhacaan wax badan oo dhimana waa soo socdaan Soomaali Maxamed ku tixnow bogaan si weliba sharaf leh,weliba waxaan xili hore shacabka la wadaagno waxey u dhacaan sidaan u sheegno,mar kale si degan u aqriso waan idiinku celineynaa (Dalka Somaaliya waxuu aadey doorasho),Weliba Dorasho dadban,waxii bahdil siyaasadeed ah oo malaayiin Soomaali ah ay indhahoodu qabteen wax badan hada kedib waa leys kala gudbayaa.war helaa talo hela.
Hargeysa,Somaliland,2025-M/weynaha Jamhuuriyadda Somaliland Mudane Cabdiraxmaan Maxamed Cabdilaahi (Cirro) oo Qasriga Madaxtooyada Somaliland ee magaalda Hargeysa kulan muhiim ah kula yeeshay Safiirka Dawladda Turkiga u fadhiya Jamhuriyadda Somaliland & Somaaliya iyo wefti uu hoggaminayay, iyaga oo ka wada hadlay arrimo badan oo mudnaan u leh labada dhinac, kuwaas oo la xidhiidha xojinta iskashiga u dhexeeya labada Jamhuuriyadood ee Somaliland iyo Turkiga.
Ugu horrayn, Danjiraha Turkigu waxa uu Madaxweynaha JSL ku bogaadiyey guushii uu ka gaadhay Tartankii Doorashashoyinkii Madaxtooyada, isaga oo qiray bisaylka hannaanka dimuqraadiyadda ee ka hirgalay Somaliland iyo sida ilbaxnimada leh ee ay reer Somaliland ula kala wareegeen xilka Qaranka, arrintaasi oo uu Danjiruhu ku tilmaamay mid dhif iyo naadir ku ah mandaqadda Geeska Afrika, Shacabka reer Somaliland ee adkaysiga badana ay mutaysteen in lagu hambalyeeyo guusha ay gaadheen.
Kulankan waxa diiradda lagu saaray arrimo badan oo muhiim ah oo ay ka mid ahaayeen nabadeynta, iskaashiga dhaqaalaha, ganacsiga iyo malgashiga, waxbarashada, caafimaadka, horumarinta kabayaasha dhaqaalaha iyo xirfadaha, ka wada shaqaynta arrimaha bini’aadannimada iyo qodobo kale oo muhiim u ahaa shacabweynaha Jamhuuriyada Soomaaliland.
Madaxweynuhu waxa uu Danjiraha Turkiga u sheegay in Jamhuuriyadda Somaliland ay aad u danaynayso in Dawladda Turkigu ay la yeelato Somaliland xidhiidh toos ah, wanaagsan oo dhinacyo badan leh,taasi oo dhamaan arimahii ay ka wada hadlen labada dowladood ay ku soo dhamadeen sidii loogu talo galay.Hayeshee, wararka Jamhuuriyada Soomaaliland oo joogtoinoo noqon doona xili uu madaxweynaha Soomaaliland booqan doono dhawaan dhawr dal oo caalamkaa oo uu casuumaad ka helay durbaba,sidaasi daraadeed wararka Soomaaliland joogto ula soco.
DALKA SOOMAALIYA OO AADAY DOORASHO 2026,WELIBA DOORASHO DADBAN,KEDIB FASHIL SIYAASADEED XOOGAN OO DHACAY AYEY SOOMAALIDU U AADEEN DOORASHO DADBAN ,XILI AY MEESHA KA BAXDAY FOWDO KASTA OO LAGU RAADINAYEY MUDO KORORSI IYO LUGOOYO UMADEED IYO MID DALEED.WARKA XOOGIISA!!..
WAR DEG DEG AH- QODOBADA UGU WAWEYN MAANTA OO AXAD AH,BISHA FEBRAAYO AY TAHAY 16,SANADKUNA YAHAY 2025-1-DALKA SOOMAALIYA OO SI TOOS AH U AADAYA DOORASHO DADBAN MEESHII LAGU GAARO 2026,WAA ISBEDELADA WAAWEYN EE SIYAASADEED EE DHACAY SOOMALI BADANA U BAAHAN YAHIIN IN AY SII OGAADAAN, WELIBA AAN IDIINKU CELINO HALKAAS MAR KALE IYADOO KU QORAN FAR WAAWEYN DALKA SOOMAALIYA WAXUU AADAY MAR KALE DOORASHO DADBAN,KU DARSOO HEERKA MUSUQA UU GAARAY WAXUU SABABAY IN AY BURBURAAN SHAQSIYAAD IYO KOOXO ISKU SHEEGAYEY URURO,WAXAANA SI RASMI AH SAXADA SIYAASADA SOMAALIYA UGA BAXAY RAG IYO DUMAR BADANOO ISKU SHEEGI JIRAY SIYAASIYIIN, DABCAN MAGACA OO KALIYA AYEY SIYAASIYIIN KA AHAAYEEN EE MA AHEYN DAD LOOGU TALO GALAY SIYAASAD IYO WAX U DHAW,KAMA HADLEY NO FASHILKII IYOBURBURKII KU DHACAY BAARLAMAANKII 11AAD IYO MUSUQA XARKAHA GOOSTAY,WAXAANSE KA HADLEYNAA ISBDELKA SIYAASADEED EE DHACAY IYO INUU DALKA SOOMALAIYA AADAY DOORAHSO DADBAN.
2-PUNTLAND OO SIWEYN UGA GULEYSATAY ARGAGIXISADII,WAXAAN MAR KALE HALKAN KA BOGAADINEYAA GEESIYASHA SOOMAALIYEED EE PUNTLAND OO SIWEYN OO AAN LA QIYAASI KARIN UGA GUULEYSTAY ARGAGIXISDII,WALOW AANAN DOONEYN IN AANU ARIMAHA CIIDANKA KA HORDHACNO,WAXANSE MALAAYIIN SOMALI IYO REER PUNTLAND AHBE U SHEEGYENAA IN AY KOOXDA INTA KU HARTAY HALKAAS DOONAYAAN IN AY IS DHIIBAAN,IYAGA IYO PUNTLAND WAA IS DEYEEN ARGAGIXISO KU BISHAREYSTA ARINKAS JIRITANKIISA REER PUNTLANOW,FARTAN WAXA AANU MAANTA U WAWEYNEYNAY WAXAA UGU WEYN IN UU DALKA SOOMAALIYA KOOW AADAY DOORASHO DADBAN CID INAGA NAGA DANBEYSA YAAN LA WEYDIIN, FILMKII MOGDISHU LAGU JILAYEY BILAHII INA DHAAFAY EE CIYAALKA TIKTOK IYO KUW AyOUTUBE KA QAARKOODLA LAHAA WAXAAD NOQOENYSAAN XILDHIBAANO EE LAGA WAALAYEY DHALIYARO BADAN WAXAAS WAA ISKA SOO AFKARMEEN.
3-CALEEMA SAARKA MADAXDA JUBALAND.KEDIB, DHISMAHII JUBALAND DHAWR BILOOD KA HOR WAXAA LAGU WADAA IN UU DHACO XILI AAN FOGEYN CALEEMA SAARKA MADAXDA JUBLAND XILI AY MAGAALADA KISMAAYO L ACIIR CIIREYSO SHACBAKII UGU BADNAA HALKAAS OO AY KA SOCOTO MUXAADARO AY BULSHADA KAROONKA KUBADA CAGTA UGU JEEDINAYAAN CULIMADA GAYIGA SOOMAALIYA UGU CAANSAN QARKOOD.
4-M/WEYNAHA SOOMAALILAND OO DALAL BADAN KA HELAY CASUUMAAD, WAXAANA
SOOMAALILAND IYO SHACABKOODA U BARYEY WAA CUSUB.WAA QODOBADA UGU WAAWEYN EE MAANTA.
African Union,Addis Ababa,Feb,15,2025-Dorasho Wareega lixaad leysla aaday oo aan noceda horey loogu arag qaarada Afrika leyskuna riiqmay oo ay ugu danbeyn ku guuleystaya dalka aanu walaalaha nahay ee Djabouti.inkasta oo mar hadii ay dorashadii soo idlaatay ay shacab
weynah qarada Afrika qof ka soo jeedana ay muhiimadu aheyd uuna ku guleystay musharaxii
ka socda dalka Djabouti hadane waxaa wada guuleystay Afrika oo dhan.madaxweyne Geelle oo qudbad kooban ka jeediyey markii ay doorashadu dhamaatay.
Madaxweynaha Soomaaliland Mudane Ciro oo safar guuleystay kedib ku soo guryo noqday caasimada Soomaaliland ee Hargeysa isaga iyo wafti balaaran oo safark aku wehliyey Daawasho Wacan.
Wararka Caawa oo ay soo galeyso Jimco iyo wararkii dagalkii u dhaxeeyey geesiyaasha Puntland iyo argagixisadii jabkooda oo heerar kal duwan soo maray waxaan isla aadeynaa wararkii ugu danbeyey iyo halka ay wax marayaan-.horta waxaa guul ah marka laga soo tago ajaaniibta dagaalka lagu qabtay ee ay shacabka gacanta ku soo dhigeen ee lagu soo bandigay magaalada Boosaaso intaanan guda gelin dagaalkaan waxaa guulahiisa ugu waaweyn soo dedejiyey weliba ajaaniibta lagu qabtay magaalada Boosaso waxaa iska soo hormariyey kuwoodii madaxda ahaa kuwii hore u baxsaday kuwii ka haray oo is lahaa hadii kuwa la qabtay ay baxsadaan idinkuna halkaas mara,waxaa guulaha la gaaray ka mid ah oo dagaalkaan weliba muhiim u ah.
1-Argagixisadii oo laga xadiday arimahii ciidanka iyo sidey wa xu socdaan iyo dagaalka oo ay u maleeyeen dagaladii Koofurta Soomaeliya oo marka meelo kooban laga soo tago intiisa badan iska ahaa dagalo u badan kuwo ku socda qaab mashruuc oo kale ah,bedelkii Puntland kooxdii waaga ayaa ku baryey oo dagaladii ugu danbeeyey oo dhan qaabkii ay uga jabeen waxaa asal u ahaa, dadka dhulka u dhashay ee reer Puntland qeyb ka mid ah oo la ganacsan jireen una sahli jiray adeegyada ay u baahan yahiin in ay ugu geeyaan dhulka buuraleyda ah si ay dadka deegaanka u dhashay ugu duleystaan dhulkooda,waxaana ugu danbeyn weerar aan noociisa horey loo arag oo ku helay kooxda dhulka Buuraleyda ah iyo dagaal guri guri ah oo looga qaday magaalooyinka waaweyn xitaa hada qofkasta guri lagama kireeyo degaanada Puntland.
2- Qodobka labaad oo ah in ay kooxda oo gaareysay ugu yaraan 1800 ilaa 2200 ciidan lagu qiyaasay oo ay 90% ahaayeen ajaaniib oo badankood marka laga reebo ilaa 500 iyo 600 oo kaliya oo ku hareen ilaa labo gobood oo weliba dhinackasta laga joogo,kuwii kale oo dhan weliba kooxdii ku taqasustay cilmiga macdanta iyo dahabka sida loo baaro qalabkii oo weli yaalo dhulka buuraleyda ah oo ay qaarna jajabiyeen qaarkii ugu muhiimsanaane ay dhulka hoostiisa ku duugeen maahane ajaaniibtii badankood markii hore kuwoodii baxay waxey is dhahayeen dhulkaan buuraleyda ah leydiinkuma imaanayo oo dhawr maalmood kedib markii xabad leydiinku rido mar kale ayaa sidii u baadi amaba dhici kartan shacabka iyo
ganacsatada dhulka lagu dagaalayo iska leh siiba kuwa gobolka Bari.
Filamkaas waagaa ku baryey,waxaa kale oo arinkan ku sii murjiyey waxey modayen in mediya badan oo aanu inaga ugu horeyno ay kaliya dhawr malmod wararka dagaalka soo tabinayan, bedelkii inaga waxaanba 90% wararkeena ka dhiganay dagaalka geesiyaasha Puntland kula jiraan argagixisada inta soo hartayna Soomaaliland oo ay arinteeda u gudubtay heer calaami ilaa ay madaxweyne Ciro safaf dhaadheer ugu jiraan warbaahinta caalamka iyo hayaddaha waaweyn qarkod,isaguna waa mucjisee markii la wareysto waxow ka soo bilabaa Somaliland in ay aheyd dowlad ka hor 60kii kedibna fowdo dheer dib ula soo labteen dowladnimadoodii waxii ka danbeeyey 1991,waaba lala dhacay Ciro sida degan oo uu qadiyada Soomaliland ugu gudbinayo caalamka.
Aan u laabano geesiyaasha Puntland min mamul, shacab, qurbajoog iyo ciidanba bil xaqiiqo marka aanu xaga iska dhigno in aanan dooneyn wax badan oo ku saabsan ciidamada howl galkooda in aanan doneyn in aanu ka hordhacno, waxaan 99.9% shacabweynaha Somaliyeed siiba kuwoda ka soo jeeda deeganada Puntland u xaqiijineynaa in ay tirada ku harsan dhulka Buuraleyda ah u qeybsamaan sedax kooxood caawadan aanu wax qoreyno.A- Koox halkaas loogu heysto qaab afduub camal ah,laakinse dooneyso iney is dhiibaan ahna kuwa kooxda u haya dhaqaalaha ugu badan ee laga dhacay shacabka Puntland 5tii sano ee ugu danbeysay oo laga sameeyey lacagahii baada ahaa.B- Koox Soomaali ah oo aan badneyn kuwaasna waxey isku dhinac yahin ajaaniibta Afrikanka ah.
C- Iyo kooxda ugu halista badan oo badankood ka soo jeedaan wadamo aan aheyn qaarada Afrika oo ay ka buuxaan ajaaniib cadaan ah,kuwaas waa kuwa is laheysiiyey dhulka Somaliya ee Puntland mana ka badna inta u dhaxeysa 150 ilaa 170 nin iyo ilaa waxaan ka badneyn 10 qoys oo meesha siweyn ugu cadiban,weliba kooxdan cadankaa wa kox ku nool way Somalida dhahaan aqli aqli oo doonayey iney horta iska soo hormariyaan ajaaniibta kale,waana lagu fahmay maadaam ay iyagu dowlado ku xiran yahiin.
Intaas oo dhan marka laga soo tago kooxahaas aanu ka soo sheekeyney oo weliba kala ujeedo ah waxey ku danbeyn doonaan mid is dhiiba,mid habeenkii halkaas iskaka baxo iyo weliba mid godadka ay ku jiraan ay ugu galaan gesiyaasha Puntland.weliba ku darsoo Soomaaliland iyo Puntland waxaa ku soo jeeda maanta indhaha caalamka,waana waxa aanu inagoo ka hadleyno dagalada ay ku jiraan gesiyaasha Puntland aanu dhinaca kale ugu tuseyno quruxda magaloyinka Puntland oo ay weli inoo dhiman yahiin kuwo badan intaanba isla aadin dekedaha iyo warshadaha, weyna naga mudan yahiin intaan iyo in ka badan shacabka Soomaaliyeed ee sharafta leh ee Puntland.hayeeshee, Wararka Puntland, midka Soomaaliland,caleema saarka madaxda Jubaland waa noo safka hore sidaasi daraadeed joogto ula soco wararkeena xoogiisa iyo geesiyaasha Puntland min maamul, shacab ilaa ciidan,xili ay abwaanadu ku biireen dagaalka,halka shacabku wadoyinka la taagan yahiin raashin iyo biyo ay ugu talo galeen ciidanka geesiyaashaa,la kala tag orodse maahan.
wararku waa joogto.waa naga talo reer Puntland sida la jeclaan lahaa oo ah in dagaladan leydiinka mashquuliyo marnab ayeysan dhicin kaliya dhalinyaradiina xooga ha saarano ka hadalka dagaaladan,weliba hada keidb ajaniibta la qabto sawiradooda in aanu halkaan soo gelino ayaanu bilaabeynaashacbaka joogto haloogu soo bandhigo..war helaa talo hela.
Siyaasadii Soomaaliya oo u wareegatay Soomaaliland iyo Puntland,xili madaxweynaha Jubaland caleema saarkiisa soo dhawyahay aanse ku hormarno Geesiyaasha Puntland-Khamiis,Febraayo 13,2025-
Wararkii ugu danbeeyey iyo dagalkii u dhaxeeyey geesiyaasha Soomaaliyeed ee Puntland iyo argagixisadii Jabtay halka ay hada wax marayaan iyo guulaha lag agaaray dagaalka marka laga reebo in anau ka hordhacno arimaha ciidanka oo meeshii ugu wanagsaneyd maraya ayna ku biireen saraakiil iyo ciidan hor leh, waxaan isla aadeynaa dhacdoyinkii ugu danbeyey dhegaha fur Soomaali Maxamed.
Inta aanan gudagelin muhiimada qormada waad ogtahiin sow maahan wararkenii joogtada
inoo ahaa ee Geesiyasha Puntland wararkii madaxweynaha Jamhuuriyada barakeysan ee Soomaaliland iyo waftigiisa oo halkaas gaarsiiyey siyaasadii iyo qadiyadii Soomaaliland ayaa
naga soo dhax gashay, hayeeshee hada waxaan isla aadeynaa Puntland iyo dhulkii Buuraha ahaa ee lagu kufsaday argagixisada caalamigaa,waxaase inooga horeeya qeyb yar oo qosol ah intaan leysla gaarin qormada inteeda kale iyo sawiro aad u qurxoon
Hayeeshee,dhawr maalmood oo dagaal aan noociisa horey loo arag oo argagixisada joogtay deeganada Puntland siweyn loogu galay ayaa markii aanu aragnay sida loogalay waxaan soo xasuusanaya hada ka hor mar Abwaanka aanu markasta ku hal qabsano ee Mustafe Shiikh Cilmi ayaa hada ka hor xiligii qabqablayaashii Mogdishu maalin maalmaha ka mid ah inta meel uu joogay dagaalku qabsaday isaga iyo aqiyaar kale ayaa waxaa hadaladiisa oo markii danbe ay shaactaro u bedelen jka mid ahaa, wxaa macquul in aan sidii uu yiri keeni weyno waanse isku dayeynaa waxaa xili dadka dhacdooyinka ka shaactireysto oo wareysiga abwaan Mustafe shaactirada ka sameeya qosolkaa adigoo muwaadin Soomaaliyeed ah kaa dhamaanayo reer Puntlana kuma sii jiraan oo waa meesha argagixisada inta lagu abaahiyey. bacrimiyey amaba lagu kufsaday,iyaga qoraalkan waxuu u yahay gooyni mar hadeyba sheekada ku timid iyaga.
Halkaan ayey ka bilaabmeysaa waa Abwaan/Fanaan Mustafe Shiikh Cilmi waa noogu baxdaa inaga marki aanu ka hadleyno,waxeyna shekada ku bilabmeysaa Abwanka iyo BBC.Abwaan
bal inoo waran sidey wax u dhaceen?.fadlan waxii qosol ah meeshaan kala qabso.
Abwaan Mustafe, (Anukoo Garguurte Fadhina/Joogno ,Yacni Hotel Guuleed ayey xabad is qabsatay!!, xabad soo socota oo isha iga geli rabto ayaan ka gabaday, weligey maan arkey guri madfac laga gamaa oo guri kale lagu gamaa,meeshaan dad waaweyn ma joogo).....lol.
Ciyaalka Shaactirada ka sameeyey Abwaan Mustafe waxeyba kuleeyahiin waa ninkii ugu horeeyey ee speedka/xawaaraha xabada inta weliba arkey ka gabaday...lol.
Waad ogtahiin sow maahan Somali Maxamed Abwan Mustafe markii fanka la soo galayey
heesahii Hirgalay markii dhawr habeen jiq looga dhigay markii danbe waxuu la yimid hees la dhihi jiray Ciilow Ba eey Ceebteyda arag Casaanyada sideedii miyaan ceyn walbaba u cararay, ilaa laga yiraahdo Abwaan buuxa iyo weliba fanaan ayaa tahay..lol.
Hada bal hadaan isla aadno nimankii argagixisada ahaa waxa Geesiyashii Puntland ka qabsaday waxaa helay rag drone inteysan dhulka ku dhicin intey qabtaan iyaga dib ugu celinayo ilaa luqad aan afka Soomaaliga aheyn inta lagu ooyo meeshaas lagu halaago ilaa ay qaarkood dhahaan maxaa meshaan na keenay dad waaweyn ma joogaane oo ay wiilashii reer Puntland ee barta yaraa u moodeen iney caruur la dagaalayaan kedibna baligii Buurta Jacelow looga keenay maxaan Soomaliya ka soo doonay inta iyaga dhan la gacneystay ilaa laga soo qufo/bixiyo amaba soo saaro Simcaro lacag ka buuxdo...lol.
Intaan waa qosolka horudhaca qormadeena qeybahooda ugu xiisaha badan Abwaanka aanu ku hal qabsanayna waxaan leenahay inta shaactiro ee lagaa sameyey oo aanu heyno hadii aanu Soomaaliweyn la wadaagno dad badan qosolkaa ka dhamaanayo,mxaa yeelay fanaaniinta iyo abwanada Soomaaliyeed waaba noogu baxdaa...si uusan qoraalku inoola dheeraan geesiyasha Puntland wararka qeybahii ugu muhiimsanaa iyo guulahii bilaawga ahaa ee la gaaray wey inoo soo socdaan.la soco wararkeena danbe.
Warka ugu weyn caawa argagixisadii oo markii la xanuujiyey joojiyeen gebi ahaan lacagtii baada ayeyd ee ay shacabka iyo ganacsatada Puntland ka qaadi jireen,keidb markii dhulkii ay Gobolka Bari kaka sugnayeen xoog looga saaray siweyna loo jabiyey.
Wararkii ugu danbeyey iyo geesiyaasha Soomaaliyeed ee Puntland oo kwuoodii ugu xiisaha badnaa ay inoo soo socdan,xili ay ku dhawad 300 oo argagixiso ah sacadahii ugu danbeyey
iskaka hayaameen degaanada Puntland,jab haduu koow yahayweli leysma gaarin oo waxey dhulka Buuraha ugu carareen Simcaradii ay ugu jirtay lacagtii ugu badneyd keidb kariii ay ku tureen iyagoo cararaya dhulka miyiga ah amaba Buuraleyda ah
Talado Habeen ay soo galeyso Arbaco iyo Jabkii Argagixisada iyo geesiyaashii Puntland iyo wararkeenii joogtada ahaa ee caawa-Waxaan ka amba qadeynaa qormaden qoraalka
qeybtii hore halkii ay inoo joogtay,maadama dhulka ay Soomaalida degaan wararka ugu muhiimsan amaba wark augu weyn ee shacab Somaliyed loo soo gudbin lahaa ay ka jiraa
manta dhulka Uduga ee Puntland oo aanu garan la nahay waxii dhacay iyo jabkii koxda argagixisadaa garay baaxadiisa iyo hilibkooda oo daadsan weli goobahii lagu dagaalamay, hayeeshee marka laga soo tago jabka gaaray kooxda argagixisada waxaa waxkasta ka daran baaxada dhulka ay lumiyen ee ay markii hore dhacabka ku dhibi jireen guul iyo gobanimo gesiyaasha Somaliyed ee Puntland.mar hadaan guuleysanay warka xoogiisa markaan oo kale waa markii aanu idiin
dhihi jirnay shacabka Soomaaliyeed siiba kuwa Puntland caawa oo kale Shaax u soo qaata warbixin iyo sawiro qur qurxoon oo qurbajoogta aan wleigood tagin degaanada Puntladee halkas ka soo jeeda farxad gelineya ayaan soo wadnaa argagixiso waxaa helay rag iyo dumar geesiyaal ah oo weliba lagu faani karo waa reer Puntland,wararka xoogoda marka laga reebo arimah ciidanka inagoo ka cudur daaraneyna hadey qoraalba kan kale intuu ka danbeeyo u ka dheraado,maxaa yeelay shacabka iyo degaanka Puntland ayaa sida dhulka kale ee ay degaan Somalida inoo muhiim ah,weliba magaloyinkii Xeebaha ayaan weli ku guda jirnaa, hayeeshee weli armad naga maqashen qoraladena Shaax u soo qaata,kan iyo kuw aka danbeya waxaan idiin leenahay Shaax u soo qaata waanu guuleysanay,guul intaan ka badana jidka ayey kusoo jiraan weliba deganadiina aad ayey dunidu ugu soo jabi doonaan malmaha inagu soo aadan.
Dhegta kor u haay wararkeena Puntland waa joogto waa macquul hal amaba labo qoraal oo sida kan Soomaaliland ah in aanu soo dhax gelino ,hayeeshee,bogaan waa mid aan waxbo dhaamin in uu ku jiro gacantiina,baro dhulka Puntland intaad bogaan ku tixan tahiin adinka oo reer Puntland ah iyo Soomaalida kale ee qalbiga wanaagsan.weliba ku seexda kuna soo toosa argagixiso jabka intaad maqashaan mid ka baaxadweyn ayaa gaaray aan meeshaas idiinku celino Jab midka aad ogtahiin mid ka weyn ayaa argagixiso ka soo gaaray dagaalka loogu magac daray Hilaac tan iyo makrii lagu qaaday ee ya cagta mariyeen geesiyaasha Soomaaliyeed ee Puntland.heesahii iyo dhaantadii ay alifeen kuan luqeynayeen fanaaniinta Soomaaliyeed qaarkodo kuwoodii halkaas gaarayan waxaan leenahay midkasta oo ay soo saaraan halkaan kala socda waqtikasta... war helaa talo hela wararka xoogiisa waa inoo soo socdaan guul iyo gobanimo caawa sidaan ugu faraxsanahay guusha iyo dhulka laga ceyriyey cawaanta argagixisada ah baaxadiisa waanu ku diirsanay Alley lehe,bartaas halaga haayo ,wleiba mediyaha laga leeyahay Puntland amaba ay maamulan dhalinyarada deegaankaas ka soo jeeda yaan laga mashquulin soo gudbinta dagaalka iyo dhiiragelinta geesiyaasha Puntland dalka Somaliya cid nooga xog ogaalsan waa yartahay waxa ka socda maalinkasta mowjad hor leh ayaa shacabka loo saaraan ka tigtoonaada arimahaas inta u u dagaalku soco
Wararki ugu danbeeyey iyo gulahii aanu maantaa gaarnay argixisadii sida weyn ugu jabay dhulka Uduga amaba Puntland oo ay halkaas ku heleen geesiyaashii Soomaaliyeed ee reer Puntland min Maamul, Shacab, Qurbajoog Soomaalidii Soomalida aheyd kuwoodii damiirka lahaa oo siweyn ugu guuleystay argagixisadii Dabcan maalintu waa Talaado, Bishu Waa Febraayo, Taariikhdu wa 11, sanadkuna waa 2025ta, waa maalin farxad leh oo tariikhi ah oo uu Allaah ka guuleey argagixisadii dalkeena ku soo duushay gaar ahaan dhulka Puntland, halkaasi oo si fiican loogu bacrimiyey,
Sida aanu qoralkeenii hore ku soo qaadanay kooxda maanta siweyn meydkooda u dhooban yahay amaba u dulsaaran yahay amaba u waran yahay goobtii lagu xasuuqay, waxey horta iska duubeen muuqaal soconaya ilaa 7 daqiiqo weligeen sida ay u ooynayaan ma arag waayadan dad waaweyn oo sidaas u ooynayo waa la xanuujiyey si aan weliba caadi aheyn ayaa loo xanuujiyey,hayeeshe maanta ayaa ugu danbeyn mudankooda la marsiiyey. Xili ay ka socdaan dabaaldegyo iyo isku soo baxyo waaweyn oo lagu taageerayo ciidanka sooma jeestayaasha geesiyaasha ah ee Puntland.
Magaalada Bosaaso ajnabigii ku noolaa waxaa ka dhacday kabtey ma aragtay xitaa kuwoodii iska dhigayey iney ka shaqeeyaan dhismayaasha waa ku deeyeen waxaa ka dhacday inteen ka baxaa meel alla,yacni Puntland ciyaar ciyaar ma taalo waana waxii keenay in ay 1998 noqdaan degaankii ugu horeyey ee Koofurta Soomaaliya maamulka quruxda badan ee hada u dhisan ee Puntland sameystaan maantana soo gaarsiiyey meesha aadka u quruxda badan ee aanu arkeyno oo ah wax lagu faano.
Aan u soo laabano argagixisadii Buuraha marka laga soo tago kuwa la waray meydkooda, fanaaninta iyo shacabka ku sii qulqulaya magaaalo xeebeedka quruxda badan ee Boosaaso hadey noqon laheyd fanaaniin, warbaahin caalami ah,qurbajoog min magaalada Dhahar ilaa Galkacyo oo ay ka socdaan isku soo baxyada lagu taageerayo geesiyaasha Soomaliyeed ee Puntland,marka waxaasi oo dhan laga soo tago xagey hada argagixsadii kuwii dagalka looga dhuuntay ku danbeeyeen marka laga soo tago kuwa la xasuqay?.
1- Horta Argagixisada xoogooda waa iskaka baxeen deeganada Puntland tirada hada loogu galay godadkana wey ka sii carareen meelaha ay horey ugu sugnaayeen oo hada waxaa baacsanaya ciidanka Geesiyaasha Puntland oo arimaha kale oo dhan waan ka hadleynaa laakinse arimaha ciidanka marka laga reebo dhul aad u weyn oo weliba buuro ah amaba hadaanu si kale u dhigno masaafo aad u balaaran ayey ciidamadu jareen amaba gaareen,
waxaan aad maqleysaan waa koox naflacaari ah iyo miinooyinkii ay dhulka ku dugeen oo la bixinayo,hayeeshee, marka kooxda laga hadlayo waxyaabahii ay horey ugu riyoon jireen in ay dhulka ka qaatan dadka iska leh filmkaas waxuu isku bedelay ruwayad waa jabeen mahane waxaa helay wiilal iyo gebdho iyaga ku jano tagayo oo dagaalkaan u arka fursad oo geesiyaal Soomaaliyeed oo reer Puntland ah.
2-Dhacdada kale oo dad badan ka yaabisay in ay kooxdaan xaran ku noolaayeen isla markii la dilo wax ka yar 20 daqiiqo ayu ku soo urayaa jirkooda waa dhacdo kale oo yaabkeda watatakuna qasbeysa reer Puntland kii la diloba iney horey ka aasan.
Sidoo kale xagey kala maryaan kuwii Soomalida ahaa ee dhulkaan keenay iyo ajaaniibtii shisheeyaha aheyd ee aan dalka u dhalan?. meeshaas waa lagu kala tagay waxa hada aad geeridoda maqleysaan waa ajnabigii oo siweyn ugu dhamaaday.
Waa socotaa qormadu weli intaan ku sii sugid wararka xoogooda Walee Puntland iyo shacab kooda gesiyashaa ayey inooga shidan tahay,la soco wararkena dnabe iyo sawirada magaloba mar dhulka Puntland iyo heesaha, dhaantada iyo iskusoo baxyada lagu tagerayo geesiyaasha Puntland oo mudan amaan,kedib dulqaad, adkeysi, kalsooni,geesinimo iyo weliba dadnimo teeda ugu wanaagsan oo ay la yimaadeen waana calamadaha lagu garto ninka dhulka iska leh iyo kan aan iska laheyn faraqa u dhaxeya guul iyo gobanimo,markaan oo kale Soomaalidii hore maxey dhihi jireen waa jabeene jabiya...lol .
Weliba Reer Puntland sidaan qoralkeenii kan ka horeeyey sida horudhaca ah idiinku sheegnay wax badan oo dagaalkaan shacabka Soomaliyeed looga weecin jiray oo ka socda Koofurta Soomaaliya oo ay Mogdishu ugu horeysay waxey ku dhamaadeen fashil Soomaaliduna waa Puntland bartaas ha laga haayo, weliba madaxweyne Deni waxaan leenahay inta dagalkaan lagu jiro meelna ha aadin Koofurta Somaliya waxaa ka dhaca markii argagixiso lala dagalayo si fursad loo siiyo waxaa laga mashquliyaa qofka markaas bulshada horboodayo taladan naga qaado cidii kuu baahan ku dheh imaaw Boosaaso hadii kale waa inoo mar kale dheh.
Hayeeshee, reer Puntland geesiyaasha Soomaaliyeed ku tixnaada bogaan si aad wax badan u ogaataan.Koofurta Soomaaliya hadow aqli yaalo 20 kun oo ciidamo Afrikan ah oo uu midkasta danahiisa eeganayo iyo Argagixiso oo ay wada shaqeysanayan kuwa deeganadoda ku hayo 20 sano maalinba ruwaayad hor leh shacabka Soomaaliyeed looma jileene dhulka uduga argagixisada ka cararaya intaad ka dili kartaan yaan axsaan loo sameyn guusha aad gaarteena waa mid Soomaali oo dhan gaareen.
Ma ka hesheen ciyaarta ka socota halkaas,dhawr maalmood ka hor maxaad maqleyseen Hiiraan dagaal ayaa ka socda,kedibna maxaa idiinku soo xigay Hiiraan Oline oo lagu soo qorayo Argagixisadii meeshii ay ka yimadeen oo ah degmada Mahadaay ayey dib ugu laabteen,yacni Mahadaay xagey ku talaa ma dal Soomaaliya la yiraahdo mise wadan kale?.yacni sida aqliga shacabka Soomaaliyeed ee Koofurta loogu ciciyaarayo intaas ka garo adinkana waxaadba ka hadleysaan Koofurta Somaaliya maamulaa ka jira iyo dalka dowladaa ka jirta iyo wax la mid ah,hadey dowlad jirto waxanba mararka qarkod dhihi laheyn dowlada rasmigaa waa Soomaaliland.
Maamul rasmi ah hadaad maqashona waa inta ay maamulaan beelweynta Daarood oo ay Puntland ugu horeyso intaas hadii aad fahantane waad fahanten hadii aadan fahmina marar badan ayaanu markii dagalkan dhamado idiin bidhaamin doonaa.
sidaasi ay tahay waxan sida ay cadceeda uga soo baxdo dhanka bari ,uguna dhacdo dhanka galbeed u hubnaa in uu dalka Soomaaliya 2026 iyo kedib yeelan doono hogamiye la mahadin doono,midna ogaada beenkasta oo siyasadeed waqti ayay leetahay, Soomaqliya waxey ka mid aheyd dalalka malaayiinta dolar lagu cuno ee mashruuca ahaa sanado badan 10 bilood oo hada ka dib ah ka tirsada hadaad tahiin muwaadiniin Soomaaliyeed,wax badan oo horey u jiray amaba hada jira meel ku qorta ma sii socon doonaan. sidaasi daradeed qoralada joogtadaa ee dagaalka geesiyasha Puntland hada ka horna waa naloga weecin wayey hadane haka cabsanina joogto ula socda,weliba wararka aanu ka qoreyno Puntland hadalee ayey inoo yahiin bilaaw dhegta kor u haay joogtana ula soco wararkeena danbe iyo tiradii argagixisada laga dilay oo siweyn u korortay, reer Puntland guul dagal hadaad micnaheed atahmeysan waad guuleysateen ee canaasiirta argagixisadaa ugu gala meelkasta oo deegaankiina ka mid ah.....
War Deg Deg ah- Ajaaniibtii ugu badnaa ee argagixiso ah oo lagu laayey Puntland iyo meydadkooda oo dadsan halkaas,casharkii loo dhigay iyo jabka xoogiisa hanaga deg degin Somali Maxamed meeshey reer Puntland kaa jiran dadaa kaa jira walee warkii oo dhameystiran ha sugi waayin.............arinta kale ee guusha ah waa in argagixisada iyo xulufadooda oo ku sugan Koofurta Soomaaliya ku fashilmeen in dagaalkaan ay ku jabeen ee ku helay Puntland laga weeciyo indhaha shacabka Soomaaliyeed iaydoo ruwaayadahii siyaasadeed ee lagu jilayey koofurta Soomaaliya oo dhan ay ku dhamaadeen fashil...lol.
Yaaba Soomaaliyey weli idiin waramay geesiyaasha Puntland oo si sharaf leh cagta u mariyey argagixisadii,hayeeshee kooxda maanta sida weyn loogu laayey halkaas ayaa intii aysan dagaalka ay ku dhamaadeen gelin waxey iska duubeen muuqaalo ay ooynayaan oo ay u direen qoysaskooda dhamaantoodna waa African iyo ajaaniib kale,intaani waa horudhac warbixinta oo dhameystiran xoogeeda naga filo........
Caawa iyo Wararkii Dagaalkii Argagixisada Puntland iyo guulo hor leh,maxaa dhacay sacadahii ugu danbeeyey....Warar 99.9% xaqiijinaya in tiradii ugu badneyd ee ajaaniibtii argagixiada aheyd ee sanado badan ku sugnaa dhulka Buuraleyda degaano ka mid ahaa gobolka Bari ee Puntland halkaas kuwoodii ugu waaweynaa ay iskaka tageen una baqooleen
dhankaas iyo dalka Yemen.arimahan oo dhan ayaa waxaa soo dedejiyey jabkii dhawaan kooxda gaaray, guul iyo gobanimo shacabweynaha Somaliyed ee Puntland ku nool, kooxdaas
ayaa sida warar sugan lagu helayo xili haben ah ka baxen dhanka bada reer Puntland bartaas ka haya arimaha ciidankana sidey hada ku socdaan ku wada,weliba waxaa
leysku dayoo haayaa in la qariyo rag kooxda muhiim u ahaa oo iyago meyd ah ay weli yaalan dhul Buuraley ah oo hadii meeshaas lagu duugo laga baqayo in ay Soomaalida careysan soo faagaan, Puntland weli kooxda dagaal sidan u weyn kuma qabsan waana waxa keenay in ay meesha ka baxdo xisabaad waaweyn oo ay horey iskugu dhufsaden argagixisadu xili dhaman
magaloyinka Puntland iyo dalka dibadiisa ay ka socdaan olole loo qaateen ah oo siweyn loo dareemayo. qoralkaan waa ka gaarsiin aanu shacabka ugu talo galnay ,hayeeshee , markii ay
dhawr koxod u kala jabeen qawaariijta kooxkasta waxey doraneysay halkii ay aadi laheyd qaarkod dalalkooda waxey ka yahiin danbiileyaal qaarne waa caloshood u shaqeysteyaal u adeegayey dalal waaweyn oo iyaga meesha keensaday.
Warar soo baxayo ayaa sheegayo in ay argagixisada kuwodii ajaaniibta ahaa ku fashilmeen in ay dilaan nin Soomaali ahaa oo ka soo jeeda deeganada Puntland oo lagu magacaabo Cabdulqadir kana mid ahaa ragii iyaga halkaas keenay,madama ay ajaaniibtii iyo Soomaalidii mar hore kala tageen,meshas mashaqo xogan ayaa argagixiso ku helay, dhamaan wadoyinkii ay u soo mareysay sahayda ma jiraan oo dhinacaas mugdi xoogan ayaa ka soo galay oo ciidanka dagaalka kula jira argagixisada waxaa uga daran shacabka.
Tusaale qormaladeenii hore waxaa ku jiray qoraal aanu leenahay qaarkood waxey u socdaan Burta Daallo,isla marki dadki degaanka ayaaba Buurtas iyo nawaaxigeeda isku diyaariyeyiney kooxda kula dagalaan,arinka argagixisada ku heysta meelo abdan oo dhawr ah ma sahlana, lana soco wararkeena danbe,si weliba joogto ah.
Waxaan Maanta mar kale isla aadeynaa dhulkii Uduga,mamulka,nidaamka iyo shbka kala danbeynta lahaa ee ay ku nolayen shacabka Somaliyed ee sharafta leh ee degankooda ku nabadyestay isku tashiga bulsho iyo mid deegaan maamul ay iyaga gacnatood aku dhisteen ee Puntland,Maalintu Waa Isniin,Bishu Waa Febraayo, Taariikhdu waa 10, Sanadkuna waa 2025-
Waxaa maanta halkeedii inooga sii soconaya wararkii ugu danbeeyey oo weliba aad ugu xiisa badan kuwii hore,dhanka kale quruxda deganada Puntland weli si fiican uma dhaxgelin maxa yeelay hada waxaan uun mareynaa dhawr magaalo oo kaliya ee ay ugu danbeyso magaalada Galkacyo,halka aanu warar aad u xiiso badan idiinka heyno dagaalkii lagu jabiyey Aragixisada iyo halka uu hada marayo firxadkooda iyo sida loogu midoobay guda iyo dibadba oo aanu bogadineyno, hayeeshee, labo arimoodba waa u muhiim shacabweynaha Puntland.
1- In aan dagaalkaan guushiisa si aysan u noqon wax aan jirin wliiashii ku geeriyooday ee geesiyasha ahaa iyo kuwii ku dhaawacmayna u noqon mid ay ka qomameeyaan yaan marnaba leydiinka mashqulin bilaaw iyo dhamadne dhegaha ka fureysta wax ka socda Koofurta Somaliya intad dhegtan gelisaan tan kale ka bixiya sababta aanu sidaas idiin leenahayne mar kale ayaan qormo gooyni ah idiinka sameyn doonaa.
2-Kooxdii argagixisada aheyd bilaaw iyo dhamaad cid inaga naga danbeysa ha weydiinina degaaanadiina waa ka baxoo hayaan/ tagohayaan/ dhamanohayaan hadba sidaad u taqaano mana dooneyno in haweenkiina, caruurtiina, dadka waayeelkaa amaba shacabka Puntland wax yaabo qiyaali ah looga mashquuliyo mustaqbalka iftiinka badan ee ka soo bidhamayo deganaadaas iyo sida ay Argagixisada uga hayamayaan, weliba qaarkood dalalkii halkaas ku beeray argagixisada waxaa heysta Jahwareer aan wayadaan soo marin heerka uu marayo, waxkasta oo leysku dayey sidii Argagixiso Puntland loogu heyn lahaa waa laga quustay sababtana anagaa mar kale waqti munaasib ah weliba idiin siin doona hada sidey wax u socdaan aad ayaan ugu farxsanahay in shacab Soomaliyeed oo mel ku nool intey qiyaali ka doortaan xaqiiqada dhulkoodana sharaftiisa ilashadan waan ku bogadineynaa, hayeeee, waxaan isla aadeynaa jabkii argagixisada ee aanu isla ogeyn mid ka weyn oo kooxda ku soo kordhay laa la yahay qaabkii looga dabaalan lahaa,ku dsoo wararkeena Puntlan waxaa inoo bar bar socda soo gudbinta quruxda dhulka Puntland Berahii Qudaarta, Timirta
Magaloyinkii ku teedsanaa Xeebaha oo aanan Bosaso maahane kuwii kale aanan weli iska eegin si degan ugu tixnoow bogaan newska midkiisa qiyaaligaa reer Puntlanow meel iska dhiga arimaha argagixisada marka laga reebo arimaha ciidan geesiyaasha Puntland sida ay howlaha u wadaan in aanu ka hordhacno xogaha kale kuwoodii ugu danbeeyey halkaan kala socda,dib u xasuusta maalintii koowaad ee dagaalka lagu jabiyey amaba la xanuujiyey argagixsada waxanu aheyn mediyahii ugu horeyey ee Soomaaliweyn la wadaagay ,kedibna mediyaha kale oo dhan 24 kedib ayey bilaabeen iney ka hadlaan,sidaasi oo kale in Puntland Argagixiso uga dhamatay oo ay hilfahooda ka qaateen ayna wadamadii halkaas ku beeray jihadii ka luntay oo garan la yahiin sidey wax yeeli lahaayeen mediyaha Somaalid badankood oo aanu ognahay waxa olo sameystay iney iskugu jiraan, qeyb argagixisada u adeega, qeyb viewska lagu raadiyo iyo qeyb wacyiga siyaasadeed ee dunida ka jiro aan ogeyn amaba fahamsaneyn.Sidaasi daraded qoraalkan sawir ka qaado adigoo muwaadin Soomaaliyeed ah mar kale ayaan idiinku cleineynaa Puntland argagixiso waa uga dhamaatay.
Weliba in aan wararka aanu ka qoreyno jabka argixisada deeganadiina u weecino meelo kale oo aysan waxbo ka jirin oo been iyo huhaa lagu hayo waxaa naloo soo dirayey warar aad u badan sidaan malintii koowaad ee ay bilaawdeen dagaalada Puntland iyo argagixisada aanu qashinka uga shubnay ayaan kuwaasne ugu shubnay qashinka sidaasi daraadeed waqtigiinii ayaa la joogaa ku tixnaada bogaan,ujeedada dhan ee aanu wararkiina xooga u saarnay waa in aad tahiin shacab Soomaaliyeed oo isku tashaday waana dadka aanu Soomaali ugu jecelnahay markii aanu aragno dad Soomaali ah oo isku tashanayo,midna ogaada rajo lagama qabo in wararka joogtadaa ee aanu ka soo tabino shacabka iyo degaanka sharafta leh ee Puntland nalooka weeciyo.
Hayeehsee, berigii aan soo bar baari jirnay waayo waayo markii ay Soomaalida aheyd Soomaali jirta,waxyaabaha aanu degaanadiina ka maqli jirnay waxaa ka mid ahaa "Majidho iyo Waa Jidha waad isku Qaban Jihdeene"..lol.Alifbeetada xarafka (Dh) hadii canshur lagu soo rogo waa leydiin yaabaa sida aad u isticmashaan...lol. intaan qosolkaane waa qeybahii qosolka ee aanu qorlaadeena mararka qaarkodo ku darsan jirnay,maadaam aad argagixiso la guuleysanay hadaanu nahay shacabka Soomaaliyeed ee ku nool Puntland oo dagaalkaas Soomaalida xalaashaa ee damiirka leh uga wakiil ahbartaas ha laga haayo waxaan isla aadeynaa wararka qeybahii ugu muhiimsanaa lasoco wararkeena danbe .
Wararka caawa iyo argagixisadii Puntland,2025-Wararkii ugu danbeeyey ayaa muujinaya in argagixisada qorsheynayaan iney iskaka baxaan deegaada Puntland,waxeyna qeyb qeyb iaygoo u kala jaban garab kooxda ka mid ah oo ay hagayaan dowladahi argaixisaa markoodii hore keenay halkaas ayaa qorsheynaya iney galaan Buurtii Caanka aheyd ee Daallo ee ay
fananaantii Soomaalida beri samaadkii heesaha badan ka qaadeen, ahna buurta ugu dheer gayiga Somalida buuraha ku yaalo.Hayeeshee dadka yaqaano dalka Somaliya ayaa sheegayo in ay adag tahay in ay Argagixiso ku dhuuntaan deegaano dhaca waqooyiga gobolka Sanaag oo anu qiyaseyno in ay tahay halka ay ku taalo Buurta Daal
Arinta kale ee Argagixisada jabweyn ku ah waxaa dagaal xogan kula jira shacabka Somaliyed oo dhan oo ilaa hada dadka reer miyigaa markii ay maqleen ajaaniib ayaa dalkiina qaadanaya waa shacab siweyn uga damiir wanagsan kuwo badan oo aanu ku soo aragnay Koofurta Somaliya, hadaanse hadalka waa inuu nuxurkiisa u dhamado murti ,hadaan soo koobno warkeena waa argagixiso sida ay Puntland ugu jabtay wey adag tahay inuu qofkasta iska qiyaaso, waana mida keentay in iyagii iska daaye ay xitaa jahwareersan yahiin dalalkii keensaday halkaas.
Weliba ku darsoo dalalka qaarkood kooxdaas halkas keenay waa kuwo xitaa iska dhigaan iney Somaalida caawiyaan...intaas waad fahanteen sow maahan, waa macquul in ay kuwoda baxsadka iska dhigaan iney weli difaac kaka jiraan deeganada Puntland oo ay dhawr Drone oo raacdo reeb ah adegsadaan saacadaha ugu danbeeya ,hayeshee, kooxdaas waa jabeen kuwoodii Somaalida ahaa iyo ajaaniibtiina waa kala dhaqaaqeen dharaar cad oo hada filmka la jilayo oo dhan waxuu ku soo haray kooxda sida ay degaanadas uga baxaan iyo dowladahii halkaas keenay sidii iyagoo aan maxaabiis nool gacanta looga dhigin uga saari lahaayeen si aan magacyada dowladahaas loo maqlin amaba loo sheegin.
Maxaa yeelay Puntland iyo Soomaaliland waa ka duwan yahiin Koofurta Soomaaliya oo dowladaha argagixisada keensaday dalka Soomaliya badankood markii la joogo Koofurta Waxaa howsha inteeda ugu badan u qabta qaar ka mid ah dalalka ay ciidamada ka joogaan Soomaaliya,intaas adigoo Soomaali amaba muwaadin Soomaaliyeed ah hadaad fahanto weligaa kuma jahwareereysid waxa ka socda geeska Afrika gaar ahaan Soomaaliya.
Hadaba adigoo muwaadin Soomaaliyeed ah ama ku nolaw Puntland ama ha ku noolaan ku tixnow bogaan,hana ku gadsomina siyaasadaha la abuuro dhawrkii maalmoodba mar ee kaliya shacabka loogu talo galay in looga weeciyo arimo waaweyn amaba dhacdooyin waaweyn oo ay dalkooda ka sameeyaan wadamo shisheeye ah oo ay mudan yahiin in ay maqlaan si ay uga gashantan qataro badan oo ku soo wajahan qowmiyad ahaan Somalida.
Waxaase biyo kama dhibcaan ah in argagixiso ku jabtay Puntland halkaasina ay ku heleen rag iyo dumar geesiyaal Somaliyed ah,waana ka baxoo hayaan weliba sida ugu qaabka daran ayey uga baxo hayaan oo halkaas waxey ka yahiin firxad kii ugu weynaa.Reer Puntland yaan leydiinka mashquulin dagaalka bartaas ka haaya,hadii aad xaqiiqo joogtaa doneysaan bogan ku tixnaada meelaha uu firxadkoda gaaray Qawaariijtii Puntland ku jabtay,weliba arimaha ciidanka marnaba kama hordhaceyno.la soco wararkeena danbe.
Wararkii ugu danbeeyey ee dagaalada Puntland,Maalintu waa Axad,Bishu waa Febraayo, Taarikhdu waa 9,Sanadkuna waa 2025-Waxaan maanta isla aadeynaa mar kale geesiyaasha Puntland min Maamul, Shacab iyo Qurbajoogba inagoo ku hormareyna labo arimood oo guul aad u weyn ah oo ay gaareen shacabkaas Soomaaliyeed ee ku nool deeganada Puntland oo aanu ku soo koobeyno labo qodob.
1- Tan iyo jaubkii xarkaha goostay ee argagixisada ku gaaray degaanada Puntland iyadoo aysan xitaa ka soo wareegin isbuuc waxaa mudo maalmo kooban ah u baaqday shacabka Puntland malaayiin dolar oo lacag ah oo looga qadi jiray qaab aan la aqoon amaba noc baad ah,kedib markii kuwoodii soo waci jiray amaba lacagahaas baada ka qadi jiray shacabka siiba kuwooda ku nool gobolka Bari oo ay maskaxiyan iyo handadaad intaba ku heysteen waxushta argagixisada ah ee dagaalka lagu jabiyey ee ku soo duuleen dalkeena Soomaaliya qeybo ka mid ah oo ay ku nool yahiin shacab geesiyaal ah looguna yeero amaba aanu u garan ognahay shacabka Soomaaliyeed ee Puntland.
2- Jab haduba koow yahaye waxaa ka hiiliyey qeyb shacabka ka mid ahaa oo ay horey iskula shaqeysan jireen ayna kala qeybsan jireen lacagta xaaraantaa ee shacabka looga qaadi jiray qabka baadaa,kedibna lagu dhibaateyn jiray shacabka Somaliyed ha noqdo mid reer Puntland ah amaba ha noqdo mid Soomaali kale ah oo halkaas u tagay inuu ka soo iibsado ganacsi, kedibna lagu qaaliyeyo badeecada maadaama lacago baad ah la dulsaaran jiray.
3- Qodobada kale ee muhiimkaa ee guulaha laga gaaray sidaan shacabka Soomaaliyeed
horey si guud uga balan qaadnay waa arimaha ciidanka iyo howlgaladooda iyada marnaba kama hordhaceyno waxaanse ognahay in guulo waaweyn laga gaaray jabkii dhacay dhawr maalmood ka hor waxuu siweyn u bedelay oo burburtay qab dhismeedkii argagixisada xitaa dumar ay ka guursadeen dadka deegaanka waa la la yahay halka ay jaan iyo cirib dhigeen iskaba daay kuwooda ajaaniibtaa iney ka dhoofaan halkaas kuwii ka bad baaday wadka waxiiba ka haray.
Waxaa kale oo guul ah jahwareerka argagixisada heysta kuma koobna oo kaliya iyaga ee waxaa ka daran wadamadii halkaas ku beeray argagixisada ee yiri waxaan idiin heynaa dhul cidlo ah oo aysan jirin cid leh oo la yiraahdo Soomaaliya,waxana hada lagu murmayaa qalabka yaalo dhulka Buuraleyda ah in xili habeen ah laga qaado halkaas iyo in la burburiyo waa qalab qaali ah oo aan noociisa horey loo arag laguna baaro macdanta,yacni Abwaankii Soomaaliyeed maxuu yiri "Dhul dadkii/ragii iyo dumarkii lahaa nool yahoo Dooxa Miranaayo ,dabaalnimadu waa waxii baray wey iska tagayaane",yacni waxaa inta dalal kale laga yimado leyska dhaadhicinayaa dhul iyo dal aan leyska laheyn inta qaab qaldan lagu yimaado shacab
kiisa lagu dhibaateeyo, leysku dayo in la baado,lanaduleysto kuwooda damiir laawayaasha ah sidaas loo dego( ciyaartaas waa dhamaatay amaba hadaanu si kale u dhogno "That Game Is Over").
Hayeeshee, marka intaasi oo dhan laga soo tago waxaa dagalka siweyn uga hadlay culimada Soomaaliyeed kuwooda ugu caansan oo uu ugu danbeeyey caalimka weyn ee Soomaaliyeed Sheikh Amxamed Idiris oo ah Sheikh inta badan xaqiiqada ka hada hadey noqon laheyd dhulka Soomaalida, dalalka Islaamka iyo dunida inteeda kale oo siweyn uga hadla iyo culimo kale oo abdan. Sidoo kale waxaan qormadeenii hore ku soo qaadanay Sheikh Qorane oo culimada aad ayey uga hadleen, siiba kuwoda diinta sida weyn u garanaya.la soco wararkeena danbe.
Fiiro Gaar ah- shacabka Soomaaliyeed ee ku nool Puntland waxaan leenahay sawirada horudhaca ah ee magalooyinka quruxda badan ee Puntland waa kuwo horudhac ah waxaa inoogu xiga magaaloyinka dhul beereedka, Togaga quruxda badan, xoolaha iyo nolosha dhulka miyigaa oo aanu wararkena intaan wadno qeyba mar ku soo dari dono intii karankeen ah.ku tixnoow bogaan weliba si joogto ah.....
Puntland,2025-Shacabka Soomaaliyeed kuwoodii damiirka lahaa rag iyo dumarba oo wiweyn u garab istaagay geesiyaasha Soomaaliyeed ee casharka u dhigay argagixisada dhuleena ku soo duushay ee waxuushta aheyd,xili mamaul,shacab iyo qurbajoogta Puntland siweyn iskugu duubmeen,xili siweyn argagixisadii siweyn looga guuleystay markaan oo kale heestaan ay waxkasta oo murti ah ku idil yahiin ayaanu ku baashaalnaa.
Caawa iyo Mar kale iyo Dagaalkii Qawaariijta iyo jabkii Puntland ku helay,2025- iyo wax yabahii ku soo kordhay saacadahii ugu danbeeyey ee aanu kal maqneyn.1- Arimaha ciidanka oo meel fiican oo weliba aad u fiican maraya marka laga reebo in aanan ka hordhaceyn, sidoo kale dadaalka loo qaateenkaa ee ay wadaan shacab iyo maamulba.2-Waxii ku dhacay
Argagixisada mudada ku sugneyd deganada Puntland oo runtii u baahan in aanu qoraal gooyni ah ka soo diyaarino, Arinta caawa ugu xiisaha badan ayaa ah in ay Qawaariijtu ku dhiiran waayeen tan iyo markii lagu jabiyey dagalkii tariikhda galay ee ay dhawrkii maalmoo
ee ina dhaftay kula galeen deegaanada Puntland dhulkooda buraleyda ah in ay meesha ka baxday lacagahii ay shacab ka ka qadi jireen ee baada ahaa,waana guul bilaaw ah arinkaasne waxaa keenay jabkii gaarya maskaxiyan oo ay ka soo kabsan waayeen,waana mida anau u lenahay qormo goyni ah ayaan ka soo diyarineynaa.Waan ugu celineynaa mar kale shacabka, qurbajoog iyo maamulba, arinta kale ee xiisaha leh kuwoodii magalada ku dhuumaleysan jiray argagixisada xitaa wey ku adkaatay in ay ka dhoofaan magaaloyinka waaweyn qarkodna dhul miyi ah ayey ku marayaan lug si ay meel Puntland ka baxsan uga dhoofaan.War helaa talo hela,la soco wararkeena danbe weliba waqtiyo is xig xiga joogto ula soco.
Maanta iyo Puntland,Maalintu Waa Sabti,Bishuna waa Febraayo, 8,Sanadkuna waa 2025-Wararkii ugu danbeeyey kuwoodii ugu xiisaha badnaa-
Waxaan mar kale isla aadeynaa Wararkeenii shacabka iyo mamulka gesiyashaa ee Puntland, halkaasi oo ay inoga shida
tahay siweyna loogu jabiyey argagixisadii iyo gulaha laga gaaray dagalka oo siweyn isku soo tarayo,waxaan qorladan maanta kala qabsaneynaa, argagixisadii oo qoysaskooda kala baxayo goobahii ay kaka noolaayen dhulka Buuraleyda ah,kedib jabkii
xadkiisa dhaafay ee halkaas ku halay kooxda. Shacabkaas Soomaaliyeed waxaan leenahay maamul iyo shacaba kooxdaas waa jabeen,marnaba yaan la maqal howlgalkiina aan mar kale idiinku cleino, kooxdaas waa jabeen waxeyna isku balansadeen iney halkaas marka hore kala baxaan qoysaskooda, kedibna iyaguna baxaaan ,marka laga reebo tiro yar oo la doonayo in lagu halaago halkaas oo kooxda sirteeda heysay lana doneyn iney halkaas ka baxaan maxaa yeelay kuwa hada baxayo meelaha ay adayaan iney sheegaan ayaa laga cabsanayaa, waana sidaas waxa loo doonayo in halkaas lagu shirqoolo iyaga oo kaliya.
Marka ku biishaareysta reer Puntland iyo Argagixiso in ay dhawaan is deynayaan,weliba qoraaladan aanu idiinka qoreyno waa kuwo kaliya maahan in aan idiinka qoreyno oo kaliya ee waxey idiinku soo jeedinayaan caalamka waxeyna siyaasad ahaan iyo shacab ahaanba idiin tahay horumar siyasadeed.anagaa idiin hubna dalka Soomaaliya siyaasadiisa halka uu aaday argagixiso iyo intii degaanadooda ku heysay iyo kuwi buun buunin jiray ee ku noolaa koofurta Somaliya hadad intad noshahiin aad arkiweysaan iyagoo nolosha dunida ka qomameynayo
siyaasad ahaan iyo degaan ahaanba mar danbe halkaan yaan loo soo raadsan warar ku saabsan arimaaha Soomaaliya.
Weliba talo Somaalinimo ayaan idiin siineynaa shacabka ku nool Jigjiga, Kismaayo, Garoowe,
Laascaanood, Gedo si hoose isku wareysta ma ogodiin waxa Koofurta Soomaaliya ka socda waa hadaad shacabkiina iyo inta aad Geeska Afrika ka degtaan mushtamaciina ku nool aad u tureysaan.
Halkaan ma idiinku soo qornaa magalooyinka saraakiisha ugu sareysa argagixisada Kofurta Soomaaliya joogta lagu hayo iyo noloshey ku nool yahiin iyo beenta siyaasadeed ee halkaas lagu hayo,weliba waan idiinku celineynaa yaan la buun buunin waxa ka socda Koofurta Somaliya,Sidoo kale ma idiin soo sawirnaa gurayaha malaayinta dolar lagu ibsaday lacagtii ee la siiyey ragii la lahaa mudadaan idiin kordhiyney iyadoo aysanj jirin meel ay ka taliyaan, dastuur lagu dhamona uusan jirin iyo shacabkooda noloshey ku nool yahiin mid dhaqaale iyo mid amni?.
Inagu markasta waxaan shacabka Soomaaliyeed kala hadalnaa xaqiiqada yaan waxaan ka socda Koofurta Somaaliya la buun buunin.sidaasi daraadeed kaliya reer Puntland Soomaali kuwooda damiirka leh ayaa idiin garab jooga halgankaan aad ku jirtaan marnaba yaan la maqlin xiliga ay ciidankiina dagaalka galayaan una dhaqma dad Somaliyed oo uu u dhisan
yahay maamul iyo nidaam,newska maalinlaha ah ee Koofurta Somaliyana iska ilooba waan idiinku cleineynaa hadey in ay qaarkiin dhageystaan doonayane inta dhegtaan geliyaan tan kale haka bixiyaano.Intaas kuwiina aan afka Soomaaliga fahmeyn u aqriya kii fahmayana waxuii macquul ah ha kala baxo. Micnahu maahan in aan idiin kala hadleyno amab aanu taageereyno shaqsi iyo Koox ama ha joogaan Puntland amaba ha ku nooladaano Somaliland amaba ha ku noolaadano dalka Somaliya intiisa kale,waxaan hadba warakrena ku sameynaa xaqiiqada hadba markaasi taagan.War helaa talo hela,la soco wararkena danbe.
Caawa iyo Mar kale iyo wararkii ugu danbeeyey iyo Argagixisada Puntland qormadan waa mid shacabka deegaankaas u kala saareysa labo arimood oo muhiim u ah halgankooda.
1- Horta waa mida koowaade waxaan bogadineynaa shacabka Soomaaliyeed kaalinta muga leh ee iskugu jirta dhiiragelinta, iyo dadaalka wax ku oolkaa ee ay la yimaadeen gesiyaasha Soomaliyeed ee Puntland,dhamaan sidey u dhan yahiin waxaan markii sedaxaad mudo 3
maalmood gudahod leenahay yaan marnaba leydiinka mashquulin dagaalka oo aysan idiinka noqon dagaladii Koofurta Soomaaliya ee mashruca ahaa oo kale qoraalkaane caawa ka tirso 3 ilaa 4 isbuuc oo hada kedib Soomaali waa kala baxeysaa kuwa argagixisada guryahooda ku heysta hadey ogyahiin sida ay Soomaali badan uga tashatay intey is cebsadaan ayey waji yadooda mediyaha dhaafin lahaayeen.
Marka warar aad u xiiso badan ayaa inoo soo socda, gabaygan Abwan Muxiin Shaahid u tiriyey shacabka Puntland ee hoose aanu iskula sii nasano,si fiicanaad u guleysaten shacab, maamul iyo deegaanba,hadaan kalmadaas adeegsano markii aanu deegaan ka mid ah dalka Soomaaliya shacab Soomaaliyeed oo ku nool wax ka qoreyno kalmadaas waa kama danbeys Argagixisadii waad ka guuleysteen kaliya ku dadaala sida ad hada wax ku wadaan oo yaan la maqlin xiliga aad duuleysaan iyo arimaha ciidanka sida ay u xadidan yahiin,Good Job shacab iyo mamulba.muuqalo iyo sawiro qurux badan oo soo jiidanaya Somali iyo inta aan Somalida aheynba ayaan ka soo diyaarineyaeganada Puntland yeysan ku seegin, midna ogaada
wax badan oo ka socda Koofurta Soomalaiya ha moodina siyaasad waa mashruuc loogu talo galay inu socdo maalmo iyo isbuucyo waxbo yaan la buun buunin arimaha kaliya loogu talo galay in lagu kala qaato waxoogaa dhaqaalo ah iyo been siyaasadeed oo anau ognahay halka ay ku dhamaan doonto.Waana bogaadineynaa sida halmar loo aamusiyey shaqsiyaadkii mediyaha ka taageeri jiray argagixisada bedelkiina hada ku jahwareersan halka u dalkii aaday iyo halka loo socdo...lol.
Waan isku soo noqoneynaa mar hadaad tahiin shacab Soomaaliyeed oo aanu jecelnahay ahna shacabka intey isku tageen dhisteen nidaam iyaga iyo Soomaaliland shacabka deegankooda u horseeday iney ku naaloodaan nabada na farxad gelisay iyo horumarka muuqda,waxaan isku duba ridoo heynaa barnaamij soo koobaya dhulka iyo magaalooyinka Puntland oo hadii aanu halkaan soo gelino qarkiin uu shaki ka galayo in ay halkan tahay Puntland iyo in kale waxeysa u baahan tahay waqti in aanu siino hirgelinta arinkaas waxaana ku soo aadineynaa waqti munaasib ah,hayeshee wararkenan hada inoo socda waa inoo jogto soona dhaweya Somalida kalanocaa ee degankiina ku soo aadan ee iskugu jiraan abwanada, heesaaga, gabyaaga ee Somaliyed,argagixiso waad ka guuleysateen, badankodna dowladahii degaankiina keenay ayaa habeen madow ka daabuleynayo. qeybna waa is dhiibi doonaan qoraalkaan meel ku qorta deegaankiina waxuu boqolkiiba boqol noqon doonaa meel ka cagan argagixiso dhawaan.War helaa talo hela.
Wararkii ugu danbeyey maalitu waa Jimco, Bishu Waa Febrayo,Taariikhdu waa 7,sanadkuna
waa 2025-Mar kale iyo dagaalada gesiyaasha Puntland oo ay qoraaladeenu badankood aanu halkaas isla aadeyno warar, sawiro iyo muuqaalo qur qurxona waa inoo socdaan,madama
aanu qoraalka dheer ee hoose ay inoo mareysay waxaan hada isla aadeynaa, qeybaheenii kale ee wararkeena iyo jabkii khawaariijta ku gaaray dhulka Puntland iyo ababulka loo qaatenkaa ee dal iyo dibad isku xiran halkaasna ka socda,iyadoo qormada wajigeedii labaad
aanu isla aadeyno.hesahii debka laga soo qaadayna qeyba mar ayaan iskula raaxeysaneynaa
adigoo muwaadin Soomaaliyeed ah,bogaane si fiican ugu tixnaaw, shacabka Soomaaliyeed ee Puntlana waxaan u balan qaadeynaa hadey waxkasta dhacaan aan idiinku celino meeshaas mar kale( hadey waxkasta dhacaan), in aanan dagaalka aad ku jirtaan nalooga mashquulin doonin amab analooga weecin doonin taas ku seexda kuna soo toosa!!!,dadka inaga horey noo garaneyey lama hadleyno waxaan la hadleyno waa kuwooda bogaan ku cusub ee sida weyn ugu soo biiray.War Helaa Talo Hela.
Wararkii ugu danbeeyey dagalkii Qawaariijta iyo shacabka Soomaaliyeed ee Puntland u dhaxeyey,kaliya afarti muuqaal ee hore waxey naga aheyd ku sii sugida wararkaan aanu hada idiin wadno-Horta markii ay wax dhacaan dalkaada gudahiisana aadan garaneyn waxa uu ajnabi ugu dagaalamayo meelaha qaarkood in ka badan 10 sacadood muhiim maahan in lagu mashquulo ajnabigaas xabada ridayo kaliya ee waxaa gadaal loo eegaa halka laga hagayo iyo dowladaha fududeeya socodkooda ee geeya wadanba mar
Qoraalkaan waan iskala bogan doona haduu doonaba ha dheeraadee waxaan marka hore leenahay shacabka Soomaaliyeed si guud waxuush yahay aan ragna waxbo ka aqoon hadalka joojiya la gaara waxkasta oo aad heli kartaan wiilasha Soomaliyeed ee geesiyaashaa kana dagalamayo degaanada Puntland ,muhiim maahan in gaari qudaar sida oo laga soo diro Baladweyne amaba meelo ka fog fog dhulka Soomalida jidka kusoo jiro saacado badan waxaa ka fiican reer Puntland iyagaa yaqaano baahidooda dhaqaalo deg deg ah min cirifka ugu danbeeya dhulka ay degaan Soomaalida waa in laga gurmado intii ay qofkasta gacantiisa gaarto.
Midna ogaada argagixisadii Hiiraan iyo meelo badan oo dalka Soomaaliya ka mid ah lagu jabiyey amaba ka dagaalameysay markii la jabiyey labo sano ka hor waxa laga hayaa in ay yiraaheen reer Hiiraan dantii aanu dalka Soomaaliya ka laheyn 10 sano ayey gadaal noo celiyeen sidaasi daraadeed dagalka Puntland ee hada argagixisada lagu jabiyey markii la arkey Soomaalida iney weli u nool yahiin shacab xayi ah jab xoogana soo gaaray wadamadii argagixisada keenay halkaas waagaa ku baryey qaarkoodna waxey qorsheynayan in ay ga daad gureeyaan halkaas sikasta oo ay ahaataba geesiyaasha Puntland sidii dagalkii Hiraan Soomaali koodii damiirka lahaa uu uga qeyb qaatay midkaan gurmad deg deg ah,aan diinku celino gurmad deg deg ah shacabkaas Soomaliyeed ee halganka dhabtaa ku jira waa u muhiim, wax badan gadaal ha loo dhigto nacasne ha laga socdo ganuunaciisa.
Inaga hurdadaa nagu yar ma dooneyno in aanu aragno dalkeenii oo umado kale gacanta u galay,bil xaqiiqo hada ka hor ayaan nin ajnabi ah isla raacnay diyaarad ka baxeysay dalka Soomaaliya waxuu nagu yiri "Soomaalida inta ay ka degan geeska Afrika mar hore ayaa lag qaad lahaa ,laakinse waxey qaban shacab Soomaaliyed oo aad u diyaarsan buu nagu yiri,waana runtiis oo Somaalida waxaan ku baranay dagaalkii Hiiraan iyo argagixiso isku heleen ee socday mudo ka badan 2 sano,xiligaas oo ay Soomalidu kuwoodii damiirka lahaa mid dagalo, mid suugan ku dagalamo, mid dhaqaalo iyo hub iibiya mid iska celiya yiraahdo u kala baxeen guushaas oo marka nacas meel leyska dhigo aheyd guul Somaliyeed reerkii ku dhiiraday isku dayga ayey lahayeen,waxase howsha dhulka ka qaaday waa Soomaali
hayeeshee, marka laga soo tago qormada horudhaca ah ee tilmaameysay waajibadka laga doonayo Somaali oo dhan iyo dagaalka lagu jabiyey argagixisada ee ay wadaan geesiyaasha iyo sooma jeestayaasha Puntland.
Aan u soo laabano muhiimada qormada inkasta oo aanu ognahay markii aad xog in aad shacabka dalkaada u soo aruuriso u baahan tahay afka qalaad waxaa lagu dhahaa ( research) waana la ogyahay inta ay xog ururin qaadan karto badanaa waa bilooyin,waxadse ka soo qaadaa qoralaadan adigoo muwaadin Somaliyeed ah waxa afka qalaad lagu yiraahdo ( learning process ), maxaa yeelay ma garaneyno sida argagixiso wax looga qoro,waxaanse saacadahii aanu kala maqneyn isku tuurnay bal in aanu xog ka helno faraqa u dhaxeya Talibaankii iyo Alqacidadii wada joogay Afgansitaan iyo Daacishta iyo Alqacidada ku sugan Soomaaliya waxaan aad ugu yertaan Shabaab wax jiro maahan dalka Soomaaliya waxaa toos uga howl galo waa Daacish iyo Alqacida,hayeeshee, xog aruurintan horudhaca ah oo aanu ugu talo galnay bal in ay shacabka Soomaaliyeed ka sii dhigtaan dhiig joojin yacni in ay ogaadaan wax badan oo laga yaabo in aysan jirin cid u sheegta.
1- Horta Afganistaan Taliban waa urur dadka dhisay bilaaw iyo dhamaad ay ahaayeen ilaa maantadana yahiin dad u dhashay dalka Afgansitan.2- Al-qacido waa ajaaniib labo qeybood ah, kuwo xili hore ka dagaalami jiray dalka Afgansitaan xiligii uu qarxay dagalkii Afganistaan iyo midowgii Sofiyeeti,waxaana loogu yeeri jiray (Mujahideen and Afghan militaries).
Hadaba meeshaan ayaad u baahan tahay in si fiican laguugu bidhamiyo adigoo muwaadin Soomaaliyeed ah,hadaba maxuu ahaa ujeedka dagaalkan ay la galeen mujaahidiintaas iyo dhalinyaro amaba kooxo reer Afgaan ah?
Hayeeshee, wadankaan ayaa waxa ku soo duulay Midowgii Sofiyeeti oo maanta loo yaqaano dalka Ruushka,kedib markii ay dalka ka dilaaceen kooxo xiligaas ka soo horjeeday nidaamka shuuciga kuwaasi oo loogu yeeri jiray (anti-communist Muslim), koxo ka soo horjeeday nidaamkii shuuciga. Mohammad Daoud Khan dadka qaarkina ilaa maanta waxey u yaqaanan Daud Khan oo isagu ahaa madaxweynahii ugu horeyey ee ay yeeshaan shacabka Afgaistaan
mudadii u dhaxeysay 17 July 1973 – 28 April 1978 oo ah markii awooda laga tuuray, hayeeshee,intii u dhaxeysay 1978 ilaa 92 waxaa dalkaas ka socday dagaalka loogu yeero ku dhufoo ka dhaqaaq soona gaaray ilaa bartamahii bishii Febraayo 1989kii.midna ku darso madaxweynaha dalkaas xiligaas inta la afgambiyey ayaa ugu danbeyn la dilay.weliba qolofkiisa amaba raqdiisa waxaa la helay 30 sano kedib,waa sheeko dheer kaliya waxaan rabnaa in aad fahantaan Soomaali Maxamed halka ay qormada ku dhamaaneyso iyo inta idiin quseyso.
Waxa markey raad raac leeyahiin wey sahlan tahay in aad fahanto cida aad la dagaaleyso amaba dalkaada kugu heysto bal qeybtaan si fican u fahan Soomaaliyow,
1979kii markii uu Midowgii Sofiyeeti ku duulay Afganistan ayaa waxaa bilaawday kacdoon kasoo bilaawday.1- Shacabka dalkaas iyo ciidamo ka soo goostay militeriga dalkaas si ay u wiiqaan dowladii iyo militerigii aaminsanaa nidaamka Shuuciga ee hogaamiyahedii la dilay 1978dii.hayeeshee mushkilada halkaan ayey uga bilaabtay shacabka Afganistan oo waxaa
dagaalkii ugu horeeyey ee sokeeye dalkaas ka riday kooxahii loogu yeerayey (Islamist militant groups),kuwaasi oo ahaa kuwii dowladii dimoquraadiga aheyd iyo dalkii ku soo duulay ee Sofiyeetiga la dagaalay.
Waxii markaasi ka danbeeyey waxaa dalkaas oo ay halakeeyeen dagaalo sokeeyey lana doonayey qeyraadkiisa uu noqday mid beylah ah kana faa'ideysteen ajaaniib badan,ugu danbeyn waxaan ka xusi karnaa Ururka Taalibaan iyo Uruka Alqacida,Taliban oo ahaa kuwii degaanka u dhashay markii dhawr bilood la joogay waxey arkeen ajaaniibta dalkooda timid iyo dhaqankooda u gaarka ah shacabka Afganistaan inaysan is qaadan karin oo waxaa kooxda Alqacida ku jiray koox ciyaal suuqiin ah oo moodayey in ay dalka ay yimaadeen dumarkooda yahiin free,dhawr dhacdo kedib markii danbe oo uu bilaawday dagaalkii Mareykanka iyo xulufadiisa waxaa kooxda Taalibaan iyo kuwii Alqacida labada ku biray shaqsiyaad u adeegayey isla dalalka ay dhahayeen waanu la dagaaleynaa,halkaasina waxa meel cidlo ah ku soo dhacay oo dhaxda la gashtay shacabkii dalka iska lahaa,kedibna ajaaniibtii markii ay la jaan qaadi waayeen dhaqankii uu dalka Afganistan lahaa,inta meel leyskugu keeno Alqacidana halmar looma sharaxi karo oo dagaal ayaa socdo si ay joojiyaan qaarkood dhaqan xumida ay ku hayaan bulshada daroogana warkeedaba daay,kedibna waa loo fikiray kii ugu sareeyey ajaaniibtii mid ka mid ah ayaa la yiri geber ayan kugu dareynaa ee adiga iyo saaxiibadaa imaada,kedibna iyadoo xabado lagu dabaal degayo ayey gebedhii aroosada aheyd ee reer Afgaistaan intey tiri bal anigana aan dabaal dego meeshii ku dishay kii guursanayey ee ajnabiga ahaa iyo saaxiibadiis muuqaalkaas cabaar ayuu heystay dunida oo dhacdadaas kedib ajaniibtii waa ka leexteen/dhaafeen dumarkii reer Afganistaan waxaana markaas kedib Alqacida maamulayey oo ay ku shaqeynayeen amarka taalibaan oo ahaa koox u dhalatay dalka.
Horta labada kooxood ee ka jiray wadankaas sidaas ayaa loo kala adkaa loona xakamey nayey kuwii ajaaniibta ahaa,laakinse aanu isla aadno dalka Soomaaliya waxaa ku wada sugan Alqacida iyo Daacish labadan marka laga soo tago, ma jiraan urur ay dhisteen sida kan Talibaan oo Soomali ah markii horeba jihaad ma jirin kooxdu waa maafiyee?. bal ugu yaraan urur ay hogaamiyaan dad Soomaali ah oo shacabka dalka iska leh iyo iyaga u dhaxeeya kuwa ajaaniibtaa, bedelkii Shabaab hadad maqashaan waa dhalinyaro amaba koox ciyaal suuqiin ah ama rag Alqacida iyo daacish guryaha amaba hadba meelaha ay ku fara xumeeyaan dumarka Soomaaliyeed oo beylah u noqday ayey ka shaqeeyaan, waa adega yaal hadaad maqasho Shabaab,waa koox iska dhigta in ay yahiin Soomaali laakinse duli ah,weliba wax hadaf ah maleh iyagu ujeedkoodu waa in ay gacanta dalkeena u geliyaan ajaaniib qariban.
Intaas Soomaali Maxamed waad fahanteen sow maahan faraqa u dhaxeeya kooxahii ka dhisnaa dalka Afgasitan iyo kuwa dalka Soomaaliya ka dagaalamo ee hada meelkasta ku jabay ee duligaa?.Ok, xagey hada wax marayaan koxdaas dagaalka Puntland xitaa hadaan meel iska dhigno kuwooda horjoogayaasha ah Shabaabka?, wax weyn maahan oo inagaa idiin tusineyna iyagoo leh waxaan ku biireynaa dowlada sida kuwo badan oo maanta siyaabo kala duwan u sheegtaan masuuliyad kuwooda Soomaalidaa.,laakinse waxaan hubnaa daacish iyo Alqacida dal la yiraahdo Soomaaliya waxaa kaka dhici doona wax ay ka sheekeeyaan 100ka sano ee inagu soo aadan.
1- Horta dalalkii maalgelin jiray danahii ay doonaan haka lahadaane hada xaqiiqada Somaliya talo iyo shacabkooda sida ay kooxaha dalkeena ku soo duulay u xasuqayaan kuma farxin oo hada dalalka qarkood weyba kala baxoo haayaan buuraha dhulka Puntland ee lagu jabiyey, weliba jab iyo hoog waa dhiman yahay hadow koow yahay,markey isku ujeedo iyo isku dano noqdaan inta maanta dagaalka kula jirta argagixisada ee Soomaalida.....
Qoraalkii ayaa nala dheeraaday,midna ogaada yaan shaqsiyaadka argagixisada u adeega ee iska dhigayo iney qabiil danahiisa ka hadlaan laakinse isku dhax qariyaan ahd alagu mashquulin waxey iskugu jiraan reerkasta oo Soomali ah,guul iyo gobanimo shacabka Somaaliyeed ee damiirkooda siiyey in ay qawariijtaan wasaqda badan ee dalalkooda ka soo cararay ayna ku shaqeysanayaan dalal aan dunidan wax dan ah ka laheyn in ay iska qabtan,waxaan leenahay geesiyasha Somalidaa ee Puntland bartaas ka haaya,Soomaalina waxaan leenahay u gurmada walaalahiin si weliba mug leh,yaan waxbo laga daba dhigan, waxuush aan dad iyo duunyo hambeyneyn ayey dagaal kula jiraane, weliba dadkii reer miyiga ahaa reer Puntland maalinkii ay dagaalka ku biiraan waa loo yaabaa argagixiso.......la soco wararena danbe
Fiiro gaar ah-Meydad hor leh oo xad dhaaf ah ayey shacabku ka soo sheegayan weli dhulka buuraleyda ah qasaaraha soo gaaray labo maalmood kaliya Qaraariij wey adag tahay cid qiyaasi karto amaba ma lahan si loo sheego waxa kooxdaas gaaray,waxaa socda suugaanta loogu talo galay geesiyasha Puntland ee hurdada iyo hoyaadka u diiday argagixisada weliba masaafo aan caadi aheyn ayey ciidamada xaq dirirkaa ee Puntland gooyeen meelo hor leh ayey gaareen...war helaa talo hela reer Puntland wararkeena 80% waa dhankiina qalbigeena idiin la jooga jafa nacaladu haku dhacdee dad diin yaqaano umad muslin ah ma dhibaan, kuwaan iyagaaba aduunyada ku cadaaban yaan Soomaalida hada lagu mashquulin kaliya ajnabiga xooga hala saaro dagaalkooda,micno ma sameyneyso in meelkasta wiil Soomaliyeed oo aan wax mustaqbal ah loo diyaarin kooxdaanina qaarkood xoog ku wataan lagu mashquulo waxa ka fiican in ajaaniibta la taarget gareeyo canaasiirta......
Afirca Today On Thursday,Febrauray 6,2025-Top Race for AU Chair: Djibouti’s Mohamud Ali Youssouf makes strong impression, The reality is that According to a quick poll conducted by the AU and milions of Africans said that Djibouti's Mohamoud Youssouf secures key endorsement from many African countries as AUC chair race hots up, This man or another word,Mr Youssouf is a candidate in the African Union Commission (AUC) chairmanship race, set for mid-February.Djabouti or the Horn of Africa nation has nominated its long-serving foreign minister, Mahmoud Ali Youssouf (MAY), to succeed Chad's Moussa Faki—and it is pulling every diplomatic lever to secure the seat.What a great Africa and top diplomat he is.
Khamiis 6da Febraayo, sanadka 2025-Waxaan mar kale isla aadeynaa Puntland iyo wararkii uu danbeeyey, Waan ugu cleineynaa mar kale dagalkan qiimokasta oo ku kacaya yaan leydiin seex seexan iska soo afjara kooxdaas jabeen,inagoo halkaas mar kale ka heyna warar aad u
xiiso badan iyo guulahii laga garay argagixisada,wana bogaadineynaa oo waxaana socda gurmad aan noociisa horey loo arag oo isku tashi bulsho ah oo ay wadaan dal iyo dibad shacabweynaha Puntland mashaa Allaah ,weligen waa waxaan sugeynay in aanu maalin maalmaha ka mid ah aragno shacab Soomaaliyeed oo sidan iskugu kalsoon,wararka
Puntland kuwooda ugu xiisaha badan waa inoo soo socdaan geesiyaasha Soomaaliyeed ee Puntland taariikhey dhigeen waxii daacad laga yahay sidaan ayey maamul iyo shacaba guushooda u gaaraan,,War hada na soo gaarayna waxuu sheegaya in ay ajaaniibtii intii ka hartay ku murmayan aanu is dhiibno iyo aanu Soomaaliya oo dhan iskaka baxno inago aan is dhiibin,waxaa ka hiiliyey argagixiso shacabkii Puntland xitaa kuwii dhuumanayey ee ku sugna magaloyinka guryahaa loogu galay ,waxana marka laga soo tago dadalka guud ee dhinac
kasta leh mid ciidan iyo mid bulsho jabka xoogisa marka dagaalka tooskaa ee ciidanka laga soo tago jabka kale ee ugu weyn argagixisada waxaa ku dhacay wax sahlan maahan oo waxey kala go'een magaaladi ay noloheeda ku tiirsanaayeen ee Bosaso,waxey ilooben dhulka iney leyahin Somali, iyaguna yahiin qawariij ku nool qiyaali iyo nolol riyaa,waan bogaadineyna shacabka Puntland waxaa ku soo biiray dagalka culimada Puntland oo fadwooday,sidey wax u dhaceen bilaaw iyo dhamaad qormo kooyni ah ayaan ka soo diyaarineynaa waxa kaliya naga soo dhax galay xil muhiim ah oo ay u sharaxan tahay dalka aanu walaalaha nahay ee Jabouti,Hayeeshee,wararkii geesiyaasha Soomaaliyeed ee Puntland waa is daba joog yeysan ku seegin, Soomaalidii iga keenay deegaanka argagixisada ee reer Puntalnd wey ka qoomameeyeen in ay dadkooda iyo deegaankoda geliyeen qatarta intaan la ek oo dhib ay iyag keeneen intaas oo dhalinyaro iney ka xoreyana naftooda kuwaayaan,kuwana had abuuraha u saaran yahiin cerintooda,hayeeshee waxaasi oo dhan Soomaalida reer Puntland ayaa beentaas yiri qadiyadana dhab ka tahay mudankoodana marsiiyeen qawaariij.......
FASHILKA SIYAASADEED EE DUNIDA KA TAAGAN IYO MIDKA SIYAASADEED EE SOOMALIYA KA TAAGAN EE DHINACA HOGAAMINTA SOOMAALIYEY MIDKEEBAA KAA QOSLIYA?.
1- Soomaaliyey markii aad dunidan dhinacyo kala duwan ka eegtaan maxaa idiinka qosliya ileen siyaasad laguma tilmaami karee?.
A-Berisamaadkii markii aanu yareyn hadii aad ku dhalatay magaalo kuna barbaartay magaalo xiligii ay aduunyada ku wada xiriir jirtay warqadaha leysku diro,ma maqli jirtay warqad ayaa halkaas iika timid iyo hebel warqad ayuu halkaas u diray noloshuna aheyd mid iska caadi ah.
B-Maanta oo lagu jiro qarniga 21aad sanadkiisii 25aad ma moodaa in ay reer Galbeedka siyaasadii ay dunida ku maamuli jireen ay soo idlaaneyso kuna soo aruurtay Maraykanka oo horboodaya siyaasad aysan ku dhisneyn wax xikmad ah markii melo kala duwan laga eego aadna aragto madaxweynaha Mareykanka sida is yeel yeelkaa isagoo cabsi gelinaya wadamo isku sheega iney yahiin muslin kuwa hogaamiya una badan yahiin Carab sida ay arinta shacabka Falastiin sidii qof warqad u dirayo qof kale sidaan kor ku sheegnay sidii la rabo leyskaka hadlayo, weligaa intaad awood is biday tii ilaahey oo meel taalo ma ku xad gudubtay shacab dhulkooda degan kedibna masiibo ka weyn midii aad la dooneysay ma kuku dhacday?. dunida waxaa ka soo socda masiibo weyn reer Galbeed oo uu Mareykanku horkacayo oo awood is bidayo kuna dhisan siyaasad ku dhisan cabsi gelin bilaaw iyo dhamadna fashil ku danbeyn doonta.
Siyaasada reer Galbeedka ay doonayan iney dunida ku maamulaan maanta iyaga waxii ay doonaan ha iska dhaadhiciyaano laakinse markii ay noqoto arinta Falastiin iyo sidey u dhaqmayaan waxey xad gudub ku tahay nolosha bini'aadaminimada ee maanta ka jirta dunidaan casrigaa,waxeyna siyasadas la mid tahay amaba ku masaleynaa dalka Somaliya
oo aysan ka jirin wax siyaasad ah oo aysan jirin madaxweyne Soomaaliya oo dhan xakuma hadane hal magaalo oo Mogdishu la yiraahdo aduunyada ay dhaqaalo ku siineyso magaca Soomaaliya,sow waali siyaasadeed iyo wax lagu qoslo mahaan siyaasada reer Galbedka marka ay arintu noqoto shacabka Falastiin, Sidoo kale sow waali siyaasadeed iyo wax lagu qoslo maahan siyaasada Soomaaliya?.
Waxaa inoo muuqda in ay dunida mareyso gabo gabo ayna dalal badan hogaamiyashooda ka dhamaatay xikmadii bulsho lagu maamuli lahaa nolosha dunidana ku socon jirtay, waxeysa su'aal ka taagan tahay hadii aqliga bini'aadamka sida ugu wanaagsan loo adeegsado mudo intee la ek ayey sii socon kartaa siyaasadooda dalalka awood is bidaya?.
Sidoo kale Soomaalida kuwooda mediyaha ku jiraan badankood oo bulshada waxkasta oo leyska yiraahdo iyagoo hubsan u soo gudbiya,tolow ma kuwii dalka intuusan burburin ka hor miyiga ku noolaan jiraa,maxaa yeelay shacab reer Falastiin ah inta dhulkooda laga raro maeel kale la geynayo in aysan jirin qofkasta oo bini'aadam ah wuu ogyahay,wey dhici kartaa in ay waqti gaaban dalalka qaarkod sida Mareykanka oo hormuud u ah siyaasada Reer Galbeedka mararka qaarkoodna jilayo ruwaayad in ay iyaga is qilaafsan yahiin amaba uu dagaal dhaqaalo ka dhaxeeyo,laakinse hoosta kawada mideyan waa reer Galbeedkee,doonayaan in ay dunida ku maamulaan siyaasad cabsi gelin ah,waxaas aad arkeysaan waqti gaaban waa macquul in ay dunida ka socoto,waxaase xaqiiqo ah in ay maanta dunida ka socoto wax aanu ku tilmamnay qosol siyasadeed,waana waxii keenay in aanu wararkii caalamka ka hadalkiisa ka deyno badankiisa in aanu u soo gudbino shacabka Soomaaliyeed.
Soomaaliyey ma is tiraahdeen waxaan ku nool nahay duni qiyaaliga siyaasadeed caadi ka yahay xaqiiqada siyaasadeed ee umad,dal bulsho amaba intii xeer ay ku dhaqanto leh lagu maamulo ay bedelkii ceeb ka tahay?.Ma modan in ay dalalkii waaweynaa kuwii hogaminayey ay u dhaqmayaan sidii qof xaleyto dhashay oo kale,mana moodaan in dunida hada kedib lagu wada joogi doono nolol qiyaali ah?.Ma Modan dunida inta wadamada qarkeed loo sameystay sida Soomaaliya argagixisada caalamigaa shacabkooda lagu mashquulinayo wax aan jirin. Ma moodaan in dowlado waaweyn oo hada is mooda in ay wax u tareyso awood ay is bidayaan ay meesha intey ka baxdo noqdaan kuwa ugu liita dunida kuwa ay maanta dulmiyanayaane hoos tagaan.
Sababtoo ah waxaan daawaneynay mudo labo sano ah shacabka Falastiin oo sidii la doono leyskaka xasuqayo oo hadane dunidu iska daawaneyso, kedibna uu hada ku jees jeesayo madaxweynaha cusub ee Mareykanka oo leh waan booqanayaa, waan rarayaa,sidaas ayaan yeelaya isagoo awood is bidanayana iska indha tirayo isaga iyo shacabka Falastiin in uu Allaah dunidan wada keenay uuna Allaah garanayo wax aysan ogeyn oo ay waxkasta ku dhacaan qadarta Alle.Sidoo kale dunidan aanu kunool nahay shacabka caalamka isma necba midabkii ay doonaan iyo Diintii ay doonaan ha heystaano,waxaase dunida ka jirta siyaasad xumi baahsan,siyaasad xumidaasne waa mida aanu dalka Soomaaliya tusaale ugu soo qaadanay iyadoo aysan dalka Soomaaliya ka jirin dowlad dalka dhan maamusha aduunyada kaliya magaca Soomaaliya ku siineyso dhaqaalo,ilaa kuwii dhaqaalaha lagu siinayey magaca Soomalaiya guryahooda ku hayan argagixiso hadane sheeganayaan dowladnimo.bal inagu maanta labadaas siyaasad ayaan ku qosolnay ee ma nala aragteen Soomaaliyey waxaan la hadleynaa shacabka...lol.
Walee dunida wax weyn ayaa ka qaldan qarnigan 21aad ee hada bilaawgaa,waxeysa u taalaa cidii beenta lagu wada joogo siyaasad moodo oo sidaas dhulkooda looga qaadanayo shacabkodana lagu bahdilayo,weliba ku darsoo hogaamiyaal badan oo maanta joogaan dunida oo ku joogaan siyaasad ku dhisan cabsi gelin waxaa loo qaatay in ay xili hore ifka ka tagaan intey shacabkoda fulaynimadoda ku bahdili lahayeen, maxaa yeelay waxaan dunida ku aragnay madax badan oo ku bah dilan nolosha dunida hadane heystaan qeyraad lagu maamuli karo dunida lagulana tartami karo hadii maskax caafimaad qabto lagu eego.
Inagu siyaasada Mareykanka iyo reer Galbeedka ee cusub waxaan u aragnaa madaxweyne Ganacsade ah oo ay keensadeen ganacsato reer Galbeed ah,lana doonayo in dunida lagu baado dalalka soo korayo shacabka dulman reer Falastiina iyadoo awood leys badayo ladoonayo in awood aan la garaneyn mudad ay siijiri doonto iaydoo la cabsi gelinayo hogaamiyaal badan oo isku sheegaan iney madax u yahiin dalalka Islaamkana sidaas wadamo badan shacabkooda lagu ilhaaneeyo laguna dhaco.
Intaas hadaad fahano adigoo Soomaali ah layaab kukuma noqoneyso waxa dunida ka socda Hayeeshee,aan u soo labno dalka Soomaaliya argagixisada waxaa la dagalayo waa Soomaali maxey gudaha Soomaaliya ka qabtaan 20 kun ee ciidanka Afikanka ah oo loogu siiyaan malaayiinta dolar ma idiin soo sawirnaa iyagoo iskaka jiraan xerooyinkooda intooda badan halkaasina kaliya ku qaadanayo malaayiin dolar oo ay bixiyaan reer Galbeedka iyo dalal carab ah,si kaliya loo duleysto shacabka Soomaaliyeed ileen waxa dhimanayo waa iyagee, cida ay dalkooda burbureysana waa Soomaali,imisa dal ayaa joogta mudo ka badan 20 sano maxaa loogu hayaa dalka Soomaaliya argagixiso iyo ciidamo Afrikan ah hadaan ujeedo gaar ha laga laheyn, maxeysa tahay ujeedada ka danbeysa ee loo siinayo ciidamo Afrikan ah oo badnkood dalka Soomaaliya ku joogaan qaab ganacsi oo dantooda u joogaan ay dalka Soomaaliya u joogaan mudada intaas la ek ee loogu biilayaa maa dalkooda lagu celiyo?.
Soomalida midbaan leenahay si guud markii aad ka hadleysaan xaalada shacabka Falastiin joojiya dacaayadaha aad u faafineysaan reer galbedka shacabkas sida ugu xun loo dulmiyey ha horboodina oo ha dhihina hebelaa yiri waan booqanaa iyo waan rarayaa madaxweynaha Mareykanka inagu waxaan u argnaa nin ganacsate ah oo doonayo inuu dunida cidii uu is leeyahay waad baadi gartaana baadayo cidii uu is dhaho kuwaas iska daayne amaba gadaal u dhigona ka leexanayo dunidan siyaasad ma taalo yaan waxaas leydiinku sheekeyn,hadey siyaasad taalona waxaas oo dulmi ah intey isku raacaan reer galbeed shacabka Falastiin sidaan xad dhaafkaa looma dulmi lahey.
Midna ogaada hadaad Soomaali tahiin shacabka Soomaaliyeed ayaan la hadleynaa hadaad deeganka aad dalka Somaliya kaka nooshahay nabad u dooneyso ina naxeyso caruurtaada mustaqbalka dhalan doonta dhulkaada ka saar kaliya Ajaaniibta magalada aad ku noshahay shisheeyaha jooga amaba ugu yaraan intaad u yeertaan weydiiya waxa u dalka Soomaaliya u joogo iyo shaqaduu ka hayo isagoo ajnabi ah?,markas keidb ka hadal waxa dunida ka socda...... Hayeshee waxaan isla aadeynaa mar kale warakreenii Soomaaliya......
War Deg Deg ah- Waa Maalin Khamiis ah,Bishu waa Febraayo,Taariikhdu waa 6 sanadkuna waa 2025-Dhamaan goobahii lagu dagaalamay dhulka Buuraleyda ah oo ay si buuxda ula wareegeen geesiyaasha Ciidanka Puntland oo shacabka ka helaya garab xoogan oo mug leh. Dabcan Soomaali badan oo ay xitaa shacabka Puntland ka mid yahiin waxey mediyaha Soomaalida ka aqrinayaan hada news aanu labo maalin ka hor u sheegnay,maxaa yeelay jabka Aragixisada maalintii kowaad ayaan mushkilada gaartay baxadeda dadka la wadagnay laakinse mediyaha Somalida badankod xitaa kuwa deegaanka ka soo jeeda weycabsanayen,
maalintii shaleyto aheyd ayey kaliya si fiican ugu dhiradeen medyaha Soomalid badankeed.
Hada mar kale adigoo Muwaadin Somaliyeed ah mar kale qoraalkan si fiican u aqriso kolba newska Soomaalida waxaad ka maqli doontaan malinta jicmaha amaba Sabtiga.Hayeeshee ,Punland argagixiso, weliba kuwoodii ajaanibta ahaa waxaa ku qabsaday jab aysan wayadan xitaa hal saac horey ugu riyoon sanadkii tagay oo dhan, dhamaan deganadii lagu dagalay waxaa si buuxda ula waragay gacantana ugu haya ciidanka geesiyaasha Puntland.dowladahii soo diray argagixisadan qaarkodo waxey iyaguna ku dadaalayaan in ay xili hor ka bad baadiyaan kuwii la kufsadya kuwi ka soo haray,halkaas si aan gacanta loogu dhigin amaba loo dilin,maxaa yeelay,koxdan hada kuwii Somalida ahaa ee keenay kuma mashquleyno iayag ka hadalkooda, waxeysa ku socdeen kwuooda ajaaniibtaa in ay isa siiyaan dhulka,Allaah Subxaanahu watacaalaa ayaa ku mahadsan oo jabkaan soo gaaray iyo tiihaan soo dedejiyey. Waxaa meelaha qarkoodku godoonsan kooxo aan iska warqabin laakinse ay midkasta dooneyso in ay is dhiibto iyadoo aysan kooxda kale u sheegin,meeshaas mashaqo ayaa ka dhacday waxii ku dhacay argagixisada.
Midna ogaada awoowayaasheen markii ay noolaayeen waxey maqli jireen wadan hebel ayaa dalka Soomaaliya qaadanayo ma dhicin!, Aabayaasheen sidaasi oo kale ma dhicin!,maxaad u maleyneysaa hada oo lagu jiro duni casri ah oo ay Soomaalida kuwooda damiirka leh halmar markii ay wax dhacaan daqiiqad is gaarsiinayso?,Hayeeshee,hadaan u laabano Geesiyasha Puntland iyo shacabkooda argagixiso waxey is lahaayeen macdan raadiya iyagaa macdan laga raadiyey...lol. ar tan ku dhacday argagixiso weliba hada dagaalka waa la kala qaaday Soomaalidii ay degaanka ku joogeen ee meeshaas lagu xasuuqayo keentay waa uga baxeen dagaalka,Waxaa lala ciyaray xeeladkastoo ciyaal suuqnimo ah oo ay adegsaden argagixisada
kuwooda ajaaniibtaa,waxdey doonayeen in ay dgaaal la galaan ciidanka gesiyaasha Puntland
dhanka kalena waxey doonayeen iney duleystaan qeyb shacbakas ka mid ah oo ay donayeen iney waxii ay u baahan yahiin uga soo iibiyaan magalada Bosaso maxaase ku dhacay amaba ka raacay heee..............la soco wararkeena danbe
War cusub iyo dagaalkii Puntland,Maalintu waa Arbaco, Bishu waa Febraayo, Taariikhdi waa 5ta,sanadkuna waa 2025,Wararkii ugu danbeeyey-Caawa iyo Puntland wararka xoogooda hadaan soo koobno waxii ka danbeeyey gabal dhacii,waxaan leenahay shacabka Puntland siiba ciidanka isku diyaariya argagixisada tiradii ugu badneyd oo hada go'doon ah oo isku
diyaarinaya iney isdhiiban,mesha mashaqo waxaa ka dhacday dagal aanu ugu magac darnay dhulkeyga iika bax iyo meel aan aado ma garanayo,hayeshee, kii lahaa dhulka waa gesiyasha dhalinta Soomaaliyeed ee cidanka Puntland sidey wax u galeen,hadan nuxurka u soo koobno Somaliweyn goobahii ay ku jireen midka ugu danbeeya amaba ugu shisheeya caawa lagama seexan ajaaniibtii joogtay halkaas, shacab ayaa dhulkooda looga adkaan kara kooxdaas waa ku deeyeen iska shacabkii horey ugu kacsanaa ee dagaalka kula jiray ee xitaa waxey is deyen
kuwii keenay deegaanka ee ay ku tiirsanaayeen,kedibna maxaa ku dhacay? Sida xaqiiqadaa (They falling apart),argagixisadii ku sugneyd dhulka buraleyda ah ee Puntland,waana meesha uu caawa ka yimid jahwarerka ugu weyn,waxaa la la yahay qof qof aamina...lol.geesiyaal aan cabsaneyn dhulkana u dhashay ayaa helay,weliba mar kale ayaan idiinku celineynaa yaan dagaalkaan leydiinka mashquulin,argagixiso rag geesiyaal ah oo aan cabsaneyn oo dhulkoda melahii ugu muhiimsanaa xoog uga saartay kana yaabiyey ayaa Puntland ku helay,jabse waa midka danbeeyee,shacabkii ayaa hada ka soo hor jeestay si fiican ayaa loo galay rajo lagama qabo in ay Puntland ku sii nagaadaan.la soco wararkeena danbe si weliba joogto ah.
(Warkan inta ay ku qoran tahay farta gaduudan amaba casaankaa hadba sidaad u taqaano waa war cusub oo deg deg ah. Jabkii
argagixisada Puntland ku dhacay oo sabab u noqday saacad ka hor in ay wadamo kale aadan argagixiso qorsheyneysay bilaha inagu soo aadan ineyPuntland yimaadaan oo ahorey ugu qorsheysneyd dagaalkan ka hor oo ay waxkasta caadi u aheyd argagixsada,waxii
Puntland ku qabsaday ilaa hada waa aamini la yahiin argagixisada weliba gudaha ayaa loogu galay hubka xoogiisa waxey bilaabeen in ay qariyaan amaba ku ridaan togag u muuqaal ek ceel biyoodyo, badankood waxaa kala go'ay xiriirkii iyaga iyo shaqsiyaad reer Boosaaso ah ka wada dhaxeyn jiray argagixisada kuwooda ajaaniibtaa, sidoo kale warar soo baxayo ayaa shegayo in ay qaarkood bilaaboen iney burburiyaan telefonadooda oo ay ugu jirtay dhaqaalo badan iyo Carar Bankiyada ee loo yaqaano Careedhit Car.
boqolal ajaanib ah oo ku so wajahnaa Puntalnd ayaa waxaa u dhacay gabal baas,kedib markii ay meesha ka baxday in ay kaka shaqeyaan qalab casri ah oo ku kacaya malaayiin iyo malaayiin dolar oo sida wararku sheegayan qaarkood noocii ugu danbeeyey ah oo ay doonayeen iney ku baartaan macdanta oo waxey ku talo galeen in ay mudo 2 sano ah kula wareegan dhamaan Puntland,waxaase dhacay wax lala yaabay ciidanka geesiyaasha Puntland amaba geesiyaasha Soomaalidaa ee deegaka u dhashay ayaa cashar u dhigay meyd dhamantood u muuqaal ek iney yahiin kaliya ajaaniib oo weliba daadsan dhulka Buraleyda ah aan ku celino meeshaaas waxaa jira jab xoogan oo ay nagu adag tahay meeshii aanu ka bilaabi laheyn,waxaan si kal iyo laab leh oo weliba Soomaalinimo leh kaan ugu hambalyeyneynaa madax, shacab, ciidanka qeybahiisa kala duwan,kuwa dagaalka tooskaa ku jira, kuwa dhamaan wadooyinka xiray, kuwa gurmadkaa dhamaantood guul iyo gobanimo.Dagaalkii shaleyto kedib xagey wax
marayaan? waxaa sii xoogeystay goobaha aysaacad saacad uga baxayan ajaaniibta,waan ku celineynaa mar kale ciidanka waxey heleen garab istaag aan nociisa horey loo arag wayadan oo uga imaanayo shacabka , dagalka hada socda lama mid ahan kii sanado ka hor Puntland kula gashay Mudug Argagixisada kaasi argagixsadii la dilay waxey u badnaayeen Soomaali ,kani waxaa ku halaagsamay ragi ugu cuslaa argagixisada ,ciidana warkiisaba daay.
Magaaladii Bosaso ee ay ku tiirsanayeen argagixsadu iyo iyaga hadeyba horey ugu ogaayeen shaqsi, koox amaba ganacsato dhamaan wey kala go'een.sidoo kale shacabka Puntland ayaa si fiican shaqadooda u qabsaday dal iyo dibadba si degan ula soco wararkeena danbe iyo jabka argagixiso ku gaaray Puntland kaasi oo markii aanu dhinacyo badan ka egnay ay ugu wacan tahay galsoonida iyo muraalka ay ku dagaalamayaan dadka dhulka iska leh iyo ajaaniibta argagixisada ee halkaas ka galameysay oo aan isku dhigmin amaba hadaan si kale u dhigno aan marnaba leys bar bar dhigi karin.
ku tixnow bogaan adigoo muwaadin Soomaaliyeed ah si eliba dhaw ugu xirnow,mashaa Allaah geesiyaashii Puntland ee rag iyo dumarba lahaa nimankii argagixisada ahaa waa kuuseen si weliba la dareemi karo,laakiinse arinta la yaabka leh ajaanibta badankood waxey ku mashquulsan yahiin halkii ay ka dagaalami lahaayeen sidii ay u qarin lahayeen qalab aan weli sida ay shegayan warar isa soo tarayo dalka Soomaaliya horey loo keenin,taasi oo muujineysa xogaha la helayo in ay argagixisada iskugu habar wacdeen sidii ay dhulka u qaadan lahaayeen,hayeshee xaalku hada waa ka duwan yahay sidii ay moodayeen iyo si u dhaw,aan ku celino meeshaas xaalku waa ka duwan yahay sidii ay moodayeen iyo wax u dhaw dadkii dhulka lahaa ayaa siweyn u guuleystay iyo geesiyaashi Puntland oo ah dhalin Soomaaliyeed.
Walee shacabkii Puntland qeybahiisii kala duwanaa,mid af maal ah oo hada ku mashquulsan alifaada iyo qaabeynta heeso cusub,mid ku jira furunta amaba safka hore, gawaarida grumadkaa marba marka ka danbeysa halkii ay hal saac ka hor ku ogaayeen ciidanka waxey tagaan iyadoo ay ciidankii gudaha masaafo aad u fog u si galayaan ciidankii Puntland aad ayey u jareen xawaare dhul ah oo aad u balaran,maanta waxaa argagixiso gacantooda ka baxay 3 goobood ,maalintii shaleyto aheydna ilaa 4 goobood,hada gudahaa leyska la galay iyo saldhigyadii waaweynaa ee aysan waayadan hal maalin ku riyoon in loogu geli doono
argagixisadu.lo Soomaalila soco wararkeena danbe...........
Maanta saacado ka hor waxii dhacay.Kedib dagaalkii qaraaraa ee maalintii shaleyto halkaas ka dhacay iyo jabkii ku dhacayargagixisada waxey bilaabeen in ay dhulka Buuraha iskaka soo tagaan kuwoodii Soomalaidaahaa amaba hadaanu si kale u dhigno Somalidii ajaaniibtageyen halkaas,Sidoo kale shaqsiyaad Soomalai ah oo deeganakaa oo magacyadooda argagixisada kwuoodaajaaniibtaa ugu furay telefonada gacanta oo iyagiina iska tuureen kaarkii si aan loo soo raacan xogtooda waana dadka degaanka,taasi oo muujineysa qasaaraha soo gaaray qawaariijta amaba argagixisada heerka uu gaarsiisan yahay,warar xaqiiqada u dhaw ayaa
sheegaya in sababta dadka u tuureen kaarkii talefonad aya tahay kedib markii uu dagaal afka iyo gacanta iskugu uu dhax maray ajaniibtii iyo Soomaalidii,xaalka aad ayuu u kacsan yahay aad ayeyna uga xuntahay argagixisada,wawaxaana siweyn uga hiiliyey waa shacabkii oo la saftay ciidanka, Warka xoogiisa oo wleiba aad isku soo tarayo argagixisada ajaaniibtaa waxaa degaanka u yalo qalab lagu baaro macdanta oo ku kacaya malaayiin dolar kuwasi oo siweyn loo saadaalinayo in ay ciidamada Puntland la wareegi doonaan qalabkaas oo sida warar soo baxayo lagu aasay goob dhulka hoostiisa ah oo ka mid ah Buuraha,xogaan oo marki ay ka dhax tafatay Soomaalidii argagixisada geenay deeganada Puntland iyo ajaaniibta noqotay mid banaanka u soo baxday. dhegta kor u hay Soomaali Maxamed waxii argagixiso Puntland kaka dhacay maahan wax sidii la rabo leyskaka qori karo,meeshaa skooxdu siweyn ayey ugu jabtay,sababta oo koobana waa midaan.
1- Awoodaad doonto is bad hadey shacabka dalk aiska leh amaba deeganaka aad ku dhuumaleysaneyso adigoo ajnabi ah kugu kacaan waa kuu dhamaatay,ajaaniibtii mid keenay iyo mid horey u necbaaba dhaxdaa la gashtay xaalkoodana ma qurux badna wadada kaliya ee had au furana waa labo arimood in ay isa soo dhiibaan iyo iney degaanka uga baxaan sida ugu dhaqsiyaha badan.
2-Koox qab ganacsi ah kooxdaan argagixisada ah uga macaashi jireen oo u badna gaancsato degaankaa iyo kuwo ku nool degaano kale oo aan Puntland aheyn oo Soomaali ah ajaaniibta Puntland ka dagaalameysana halkas geeyeen oo ay xalada ku xun tahay,si weliba aan caadi aheyn,kedib kwuii reer Puntland ee mashruucaan argagixisada qeybta ka ahaa oo arinka gadaal uga dagay markii ay ogaadeen baaxada heerka uu la ek yahay qatarta ay geliyeen dad, duunyo iyo degaanba,sidaasina ciidan ilaa shacab leyskugu tagay argagixisadii ajaaniibta aheyd oo ay ku adkaatay iney ku dhax dhuuntaan shacabka deegaanka,War hada ina soo gaaryana waxuu sheegayaa in ay kooxda dhaxdooda siweyn isku dileen halkaasina gacan ka hadal ka socdo,markii hore waxaa loo kala baxay Afrikanka argagixisadaa oo la saftay Soomaalidii deganaka ka soo jeeday oo la diiday talo ay soo jeediyeen,kedibna waxaa halkaas lagu dilay kuwo badan,waana meesha ay Ajaaniibta ugu abdan ee lagu dilay dagalkii shaleyto ka soo gaaray qasaaraha oo waxey dhaxda u galeen kuwii Soomaalida ahaa ee keenay iyo ciidankii Puntland ee sooma jeestayaasha ahaa oo siweyn u jabiyey.Waan ugu celineynaa shacab iyo maamulba argagixisadii jabka soo gaaray am yara yaan marnaba leydiinka mashquulin bartaas ka haaya siweyn ayaad uga guuleysateen.Inaga dalka Somaliya siiba koofurta si fiican ayaan u naqaanaa markii argagixisada la laayo waxaa jiro dad loo shaqaaleyey in bulshada si looga weeciyo loolaga hadlo aroos meel hebel ka dhacay iyo wax aan loo joogin sidaad u dhan tahiin kaliya xookiina saara ka hadalka iyo dagalka cadowka idiinku soo duulay ee dhulkiina idiinku yimid ee argagixisada ah,si dhawna ula soco
wararkeenadanbe adigoo muwaadin Soomaaliyeed ah.Midna ogaada in dalka siiba Koofurta Soomaliya aaday doorahso 2026.......
Wednesday,Febraury 5,2025-Wararkii ugu danbeyey ee Soomaliya dagaalkii iyo Jabkii Argagixisada Puntland qasarahooda oo siweyn oo weliba mug leh isku soo tarayo ajaaniibta maanta la dilay, ajaaniibtii waxaa uga baxay dagaalka weliba waa kala tageen ajaaniibtii iyo Soomaalidii la shaqeyn jirtay argagixisada halka uu ka yimid jbka ugu weyn hadaad dooneyso in aad ogaato qormadan aqriso sida ay ciidamda Puntland iyo shacabka iskugu xirmeen,guuldarada kale iyo qasaaraha soo gaaray ajaaniibta argagixisada waxaa ugu weynaa in ay waayeen shaqadii ay u qaban jireen dad reer Puntland ah oo basaasi jiray,si fiican ayaa markaan loo kala baxay Soomalai iyo ajnabi.
( iyo dhanka kale dalka Soomaaliya Koofurta oo doorasho aaday 2026,si degan u aqriso qormadan qeybta ugu danbeysa oo aanu uga hadleyno doorashada 2026 been badan iyo qiyaali badan oo siyaaadeed kedib).
aanse kuhormarno Puntlnad iyo ajaaniibtii si isku mid ah ayaa loo toogtay,aad ayey u jabeen siweyn,goobtii 4aad ayaa lagala wareegay argagixisada,weliba goobta ugu danbeysay intaan gacantooda laga saarin, waxaa la tusiyey dagaal aysan waayadan ku riyoon,walee reer Puntland waa Somaali dhalad ah geesiyaal ah.labadan hees oo loo qaaday geesiyaasha Puntland kusii naso adigoo muwaadin Soomaaliyeed ah ajaaniibta la dilay aad ayey isku soo tareysaa markii hor
Soomaalidaa leyska soo hormarin jiray hadase Soomaalidii waa diideen dagaalka iney galaan weliba safka hore, waxaa jiro jab xoogan oo ku dhacay argagixisada kuwoodii ajaniibta ahaa ajaaniibta halkas lagu halaagay waxey u badan yahin sida ay warar horudhac ah muujinayaa labo wadan,saldhiga ay caawa lumiyeen xili weliba maqrib ah saacada geeska Afrika waxeyna maleysan wayeen in loogu galay godadkii,wiilala muuqaal ahaan aad moodo caato baryar laakisne qaabka ay u dgaalamayaan aad is leetahay kuwani maxey ahaayeen oo wiilal iyo gebdho reer Puntland ah ,xilaa ragii qoryaha liishka dheer watay sidey u ridayen waxey ka war heleen iyado buurta laga saaran yahay,maxaa yeelay
dhalinyarada deegaanka ayey si fiican u yaqaaneen kuwooda gudaha u galay godadka iyo dhulka buuraleyda ah, waxaa sidoo kale gabo gabo ah sahaydii uga imaan jirtay meelo ka mid ah magaalooyinka u dhaw dhulka buuraleyda ah,hambalyo geesiyasha guulaha horudhaca ah gaaray,aan idiinku celino mar kale waxey iskugu tageen meel magaceeda la yiraahdo Dhaadaar ,walow ay doonayaan in ay xitaa iskaka baxaan dhaadaar waa macquul in aanu qaladnay magaca waxaase meesh ala yiraahdaa Dhaadaar oo ah meel aysan ka
afgeyn magalo kale oo maagceeda la yiraahdo Dhaasaal amaba Dhaasaalo,inagu ma
kala naqaano deegaanka waxaase garanayo dadka deega waxaanse s fartaan i horudhac ah ugu hambalyueyneynaa shacabka Soomaaliyeed ee qaaliga inagu ah ee Puntland, dagaalka waxaa si aan horey loo arag ugu biiray shacabka cidanka muraalkooda waxaa siweyn sare ugu qaaday waa shcabka siiba wiilashii godadka ugu galay argagixisada oo waxaa isku xirmay shacabka iyo ciidanka, waxeyna arintu mareysaa madadaalo soo dhaaftayoo meel xun bey mariye, Allow yaa caaw aduqeyn ugu celiya dhibaatada kooxdaas ku dhacday insan ku noolaan karin halkaas waxaa soo dedejiyey Soomaalidiila shaqeyn jirtay oo halmar is bedelay.
Waa markii Geesi iyo nacas kala miirmayeen waxeysa cidankii maanta u dagaalamen si gobanimo leh oo muujineysa iney dhulka iyaga leeyahiin, ugana tageynargagixiso,
Soomaalidii iyo ajaaniibtii la shaqeyn jirtay waa kala tageen meeshaas sikasta oo loo weeraro ahda keidb waxaa ku dhimanayo kaliya waa ajaaniibtii Soomaaliduu waa xeeladeysteen,markii la waayey halka ay martay sahaydii kedka aheyd ee lagu noolaan lahaa bilaha inagu soo aadan oo la waayey cida qaatatay,reer Puntland ilaahey kaama adeejiyo....lol. war had ana soo gaaryana waxuu sheegaya in qalab casri ah oo ay doonayeen iney ku baartaan macdanta iyo dahabka qawarijta kuwooda ajaaniibta in qaarne ay burburiyeen kuwii ugu casrisanane ay geeyeen dhul howd ah oo aan aheyn halkii maanta lagu dagaalay,waxii manata dhacay ciidanka waa guuleystay dagaalkaan yaan la siyasadeyn inagu waan idin naqana shaqsiyad bilaa damiir ah aya idiinku jiro wiilkii dhulkiisa difaaciisa
ku dhintana haal xuso,walaahi Somalidu waa gesiyaal ayaan maqli jirnay ,laakinse Somalida oo qorsheynayo iney is dhibaan kuwii la shaqeysan jiray waa la kala miirmay waxey u badan tahay in ay dagalka xitaa ciidanka la saftaan Soomaalidii degaanka keenay kooxda oo hada siweyn u dareemen qatarta aysan weligood fileyn ee ay degaanka geliyeen,waxaa ajnabigii ku dhacay tiih kii ugu weynaa weliba mid an noociisa horey loo arag,dagaalkii Puntland sida argagiso loo galay markan aragnay waxan ku oganay in aysan nabada Puntland been been ku imaan waxa ay Soomaalida kale ee Koofurta uga duwan yahiin iyaga,hadaanse si fiican u bidhamino waxii dhacay gacan ayaa leys kula tagay waxana aad u guuleystay shacabka iyo ciidanka Puntland si weliba aan leex leexad aheyn ayey gacan u sareen argagixisadii, lenahay shacabka Puntland saqiir iyo kabiir Our hart will be with you,move on!!,
qoraaladeena dhan madaxdiina shacabkiina iyo quruxda deegankiina ayaan boqolkiiba sagashan ku soo qaadaneynaa sababtuna maxey tahay ( simply) in aad tahiin dad Soomaaliyeed oo qaali inagu ah oo aanu jecel nahay, sidoo kale waxaan ognahay nabada Puntland heysato inta Hooyo, aabe, waayeel, caruur,dumar,culimo iyo qurbajoog ee nolol ku heysto iyo inay u sii dheer yahin Soomaali badan oo degaankooda kuwii horboodayey intey u nabadeyn waayeen sidaas deeganadiina ugu soo haajireen dadku waa wada Soomaali qof naf bir ah leh kuma jiro,waxaase leysku dhaafay hadaad dhalato iyadoo ay reerkaada ku jiraan qiyaalina waxaad weligaa iska jireysaa qiyaaliga midka ugu liito weliba oo waxaad la yaabeysaa midka isku tashanayo degaankiisa hagaajisanayo, dhar qurxan ku xarakoonayo, sidaasi daraadeed argagixiso sidaad ugu gasheen deegandiina hadaad ku jixin jixdaan amaba leydiinka mashquuliyo dadba ma tihidiin,ogow markii aanu bilawnay qoraaldiina wey ogyahin in aanu wararkiina xooga saaryeno qoraale kale oo ay doonayeen in ay inooga weeciyaan ayey emailkeena ka buuxiyeen 10 kii saac ee ina dhaaftay, dhamaantood qashinkaan ku shubnay horey u socda qalbigeena ayaa idiinla jira markasta dhulka baaxada leh ee aad halmaalin ka saarteen si weliba gobanimo lehna uga saarteen argagixiso xitaa uma maleyno inuu qoraalku nala dheeraday birta si fiican ugu asleysta argagixiso waa cudur dawadiisuna tahay kaliya in la dilo iyo iney dib ugu laabtaan halkii ay ka yimaadeen waa waxuush bilaa diin ah iyo.......
dhanka kale ugu danbeyn dalka Soomaliya oo Doorasho aaday siyaasadii Soomaaliya oo siweyn oo weliba xoogan ay ula gadoontay shaqsiyadkii yiri Mudadaan kororsanay iyo kuwii la yiri Sida Daawada Sharoba Feerada ayaan idiin kordhinay mudo been ah oo qiyaali aheyd, qalaas Soomaaliya 2026 waxuu aaday doorasho,ar sida halmar leyskula fashilmay walee waan yaabnay Soomaaliyey,sedax sano oo Soomaali uga qasaaro badan iyo dib u dhac midaan la mid ah weligeen horeyna uma arkin umana maleyneyno in aanu hada kedib arki doono subxaana laah.waxaase guul shacbaka u soo hoyatay ah in uu dalkii aaday doorasho, qoraalkana sawir ka qaado hadaad Soomaali tahay.
Cid Soomaali ah oo inaga naga danbeysa adigoo muwaadin Somaaliyeed ah ha weydiin ,sow horey looma dhihin waxii fowdo ku bilaawdo fowdey ku danbeeyaan, Dalka Somaliya hadaad horey u maqli jirtay sharci daro ayaa lagu wada joogay oo dastuur laguma dhaqmo, fashilka dhacay iyo wax badan oo qaab shaqsi, mid qabiil iyo kooxeed leyskugu sheegay daaqadey ka baxeen,waxeyna soo dedejisay in uu dalka Soomaaliya doorasho aadayo war helaa talo hela dhegta kor u haay,midna ku darso weliba maxey rag dhaaxaa oo been siyasaded ku joogay dalka Somaliya la gadoontay siyaasadii Soomaaliya mid dowald dhexe iyo heer gobolba,...
La soco wararkena danbe si aad adigoo muwadin Soomaaliyed ah uga baxdo qiyaaliga
siyasaded iyo mushkilada dalkaada oo isku bedelay wadan wax walba laga dhigay mashruuc soconaya waqti gaaban, isku diyaari dorasho,aan mar kale ku celino ar maxaa fashil la dhax fadhiyaa oo wax badan lagu waayey been leysku sheegay Soomaaliyey.In dalka Soomaaliya doorasho aaday 2026na la dooranayo m/weynahii Somaliya isaguna soo dhisi waayo dowladii inteeda kale inta weliba la doorto baarlamankii oo ay xogtaan qaarkiin maqli wayan isbuucyada inagu soo aadan mar danbe halkaan ha u soo doonan in aad news u soo raadsato.
Halkaas ma idiinku celinaa dalka waxuu aaday dorasho,aabaw ragii la yirimudan idin kordhinay daawo miyaa farmashiyaha laga soo gato,walee fowdo siyaasadeed hadaad maqasho horey waan u soo aragnay,waxaan wl;eiba si mug iyo miisaan leh ugu faraxsanahay sida rag hada qatar is mooda ula gadoontay siyaasada......lol.war bogaan ku tixnow Soomaaliyow si aad wax badna u ogaato.........dagaalkii argagixisada meelo badan waa leys aamini waayey wax badan aya saameyn ku yeeshay wararkaas xoogood adhanka Puntland waa inoo soo socodaan ha sugi waayin waxaan kaliya ka soo hormarinay warbixintaan muhiimkaa iyo inuu dalka Soomaaliya aadayo doorasho aqbaar ka fiican oo Soomaali loo sheegi lahaa miyaa jirta....wow.
Dhanka kale dagaalkii Puntland Qawaariij waxaa ku dhacay wax aysan waayadan filaneyn dhulkii ugu badnaa waa lumiyeen,sida xaqiiqada ah warar horudhac ah ayaa muujinaya xitaa dadkii cuntada u kalrin jiray oo dumar u badnaa in ay xireen kedib markii ay sahaydii la heystay la garan waayey halka ay ka baxday,sidoo kalena tirada ugu badan go'aansadeen iney is dhiibaan,waxaadna moodaa in argagixisada ay hada shacabkii oo dagaalka ku biray ugu wacan tahay jabka dhacay baaxadiisa,warkaas oo xiiso badan oo Puntland inooga imaanaya dhawaan naga filo.
War Deg Deg ah- Argagixisadii Hiiraan dhanka Galbeedka kaka sugeynd oo furumahii intey is qayaaneen iskaka kala dhuuntay,kedib markii ay ciidankii amaba dhalinyaradii argagixisada doonayeen iney dhufeysyada ku jiraaan ka war heleen in uu ka dhuuntay ninkii hogaminayey weliba arintaan waxey dhaceysaa maanta oo Talaado bishu waa Feberaayo,Taariikhdu waa 4,sanadku waa 2025,Puntlana dhinaceeda Jab xoogan ayaa kooxda ku gaaray warbixin baan idiinka heynaa,weliba warbixin aad u weyn gudahaa ayaa kooxdii qawaariijta si weliba aan caadi aheyn loogu galay,waxaa aad u badan tirada dooneyso in ay is dhiibto dhinacaas Puntland iyo jabka deg degtaa waxa sabab u ah shacabkii Puntland oo si aan horey loo arag u garab istaagay ciidanka.
Hayeeshee , reer Puntland waa dad Soomaaliyeed oo weliba dhiig leh waxeyna kalimaha hore inoogu jiraan Soomaalida ay inoogu baxdo,argagixisadii halkaas ku dhuumaaleysaneysay aan ku celino mar kale tirada dooneyso iney isa soo dhiibto 24tii saac weliba kuwo badan oo go'doon ah aad ayey u badan yahiin,waxaana halkaas ku heysta dagaal aysan weligood arkin ayna kala kulmeen geesiyaasha ugu galay dhulka Buuraleyda ah,weliba kama hadelyno dhulka laga qabsaday ilabood oomuhiim ahaa oo xoog inta lagu maquuniye looga saray.
Hiiraana Argagixisadii jabkooda oo xadka dhaafay waxaa u sabab ahaa ciyaal mediyaha ka buun bunin jiray oo ay waxa ay sheegayaan run u moodeen oo telefonadoda dansadeen kedib jabkii dhacay,war meeshaas jab xoogan ayaa jiro, dhanka kale Jabka argagixisada ku gaaray Hiiraan waxaa waxii hore oo dhan ka daran in argagixisa looga talaabay wabiga oo ay ka xiran yahiin wadoyinkii ay ku imaan jireen kuwoda ugu muhiimsan badankod,kedib markii ay shacabkii qabsaden shaqadooda.
Hiiraan, Jubaland iyo Puntland hada sedaxas degaan oo ah halka kaliya ee argagixiso si dhab ah loogu la dagaalo shacabkii ayaa argagixisada guryaha ugu galoo haayo,yeysan ku seegin wararkeena danbe ,waxaan bogadineynaa shacabka Jubaland ee argagixisada siweyn iney ugu galeen guryaha ka soo saaray,sidoo kale waxaan bogaadineynaa shacabka Hiiraan iyo Kuwa Puntland,waxaan idiin leenahay shacabka sedaxdaas degaan hadaad ogaan laheydeen sida aad Qawaariij iyo kuwii mediyaha ka buun buunin jiray uga guuleysateen waad yaabi laheydeen.
Weliba reer Jubaland iyo Reer Puntland shacabkooda waxaan dhihi laheyn go'aanka reer Hiiraan qaateen shacabkooda oo kale qaata,kaasi oo ah in ay iyaga uun is dhageystaan markii ay dagaal ku jiraan ayna yahiin dad dantooda yaqaano oo aysan wax qiimo ah ugu fadhiyin kuwa meel Hiiraan ka baxsan ka qeyl qeyliya, waana mida keentay in ay argagixisada hada wabiga ayaaba lagala gudbay qeybna reer Hiraan ayeyba xogtii ugu danbeysay soo siiyaan oo sargaalkii hogaaminayey kooxda qaarkood waa ka dhuuntay.
Tusaale-Waxyaabaha aysan reer Hiiraan dhageysan waxaa ka mid ah argagixisadii oo leh anagu dagaalkii dhawaan aan ku jabnay ee Hiiraan qorshaheenu ma aheyn in aanu galno ee waxaa nala yiri si Daacishta ka dagaaleyso Puntland culeyska looga yareeyo sidaas Hiiraan ku aada,kedibna maxaa dhacay in ajaaniibtii Hiiraan loo soo diray markii ay xaqiiqada arkeen ka dhuuntaan ciyaalkii ay meesha keeneen oo ay aadaan magaalada Tiyeeklow,sidaasina ciidanka ugu badan ugu baaba'aan Hiiraan,war maheysaane argagixiso sidey isku qiyaanaan dhaxdooda aduunyada cid sidaas isku qiyaanto ma aanan arag intaan wax ka qoreynay,weliba ku darsoo markii ay xabada bilaabato marka la joogo Hiiraan xogta ugu muhiimsan waxaa laga helaa kuwii soo diray iyaga oo ila argagixiso ah, maxaa yeelay waa koox ay qeybna dooneyso ineyn siyaasada ku biiraan si ay taasi u dhacdona waxey dagaalada ku halaagaan kuwooda daacadaa ee aysan jirin cid u sheegta waxa socda.
Tusaale- Galbeedka Hiiraan waxaa degan shacab Soomaaliyeed oo weliba ay ku jiraan kuwo damiir leh markii ay xabada ka dhacdo meel Hiiraan ka mid ah si ay ugu noolaadaan sida ay u nool yahiin Soomaalida kale ee horumarka gaaray shaqadooda waa qabsadaan,yaan la eegin shaqsiyaad qabiilada qaarkood intey magacyadooda ku furtaan mediyaha aan ka turjumeyn nolosha dhab ah ee ay shacabka Soomaaliyeed ku jiraan,hayeshee, sida ay argagixiso Hiiraan ugu jabeen oo weliba inta loo heshiiyey markii ay xabad yar dhacdo dhaxda loo gashanayo hadey Soomaali badan ogaan lahaayeen wax badan oo laga qariyo wey yaabi lahaayeen,sow ma arkina ciyaalkii fecebooka ka qeyl qelinayey waxa ku dhacay marka ay xaaladu noqoto dagaalkii Hiiraan ee lagu jabiyey argagixisada......lol.Soomaalidu sow horey uma dhihi jirin war inagaa idiin heyna wadna Mowlaheey,shacabka Puntaland sidey dagaalka ugu biireen waan bogaadineynaa oo kooxda sirteeda loo keenayo saacad saacad,ilaa ay shacabku fashiliyan doon hub u siday kooxda tirada is soo dhiibeysana ay aad u kordheyso.bogaan ku tixnow adigoo Soomaali Maxamed ah,sow ma aragtaan maalinkasta beenta ay isku jilayaan kuwii mudaan kororsanay iyo hebelow adiga iska sii joog sidii Daawo dhacday oo kale markii waqtigoodii wada dhamaadayna weli beentii isku sheegayo sidey halmar iskula fashilmeen sow ma arag!, ma idiin la tahay iney Soomaaliweyn u sii jili karaan ruwayadas beentaa?. ileen dalkiiyaba 2026 aaday doorashee, waan bogadineynaa shacabka Hiiraan, kuwa Jubaland iyo kuwa Puntland oo qiyaaliga intey ka baxeen xaqiiqada ka abaaray meeshii ay ka jirtay.....lol.
lana soco wararkeena danbe.
SIYAASADII KOOFURTA SOOMAALIYA EE SHAQSIYAADKA SIDII DAAWO DHACDAY LA DHIHI JIRAY ADIGA ISKA SII JOOG MUDADAN KUU KORDHIYEY OO SAXADA SIYAASADA SOOMAALIYA KA SARTAY KUWII YIRI MUDADAAN IDIIN KORDHINAY IYO KUWII WAXAAS
RUNTA MOODAY,XILI UU DALKA SOOMALAIYA 2026 AADAY DOORASHO AY SOOMAALI MAHADIN DOONAAN HOGAAMIYAHA LAGU DOORTO,HADII WAX AAN JIRIN AAD SHARCI KA DHIGATO XITAA HADAAD ISKA INDHTIRTO XAQIIQADA WAQTIGA SOCDA AYAAN KUU SAAMAXEYN SIDAAD JECLAN LAHEYD SOOMAALIYA DOORASHO IYO 2026 OO LEYSLA AADAYO,MAR KALE MA UGU CELINAA SOOMAALIWEYN,KOOFURTA SOOMAALIYA2026 WAXAA KA DHACAYO DOORASHO,AR MAXAA DAD AN SIYAASADa GARANEYN KUBAD OO KALE LOOGU SOO CIYAARAY LABADII SANO EE INA DHAAFTAY ........LOL.
Maanta iyo Mar kale Baladweyne,Garoowe iyo Kismaayo waa sedaxda meelood ee argagixiso si fiican loogala dagaalayo waxey naga mudan yahiin mudnaan gaar ah weliba qorlaada ugu badan yeysan ku seegin, 2026 doorashadiina kama marna,Maalintu waa Isniin,Bishuna waa Ferbraayo 3,sanadkuna waa 2025-
Waa maalin kale iyo dagaalkii argagixisada ee Hiiraan iyo Puntland isbedeladii waaweynaa ee dalka ka dhacay siyaasad ahaan,xagey ku danbeeyeen argagixisadii Hiiraan ka dagalameysay ee sida weyn ugu jabtay, dagaalkii Puntland xakuu marayaa, Soomaaliya 24 kii saac ee ina dhaaftay imisaa isku siyaasad ahaa oo kala tagay,intaas oo warbixin mideedii ugu muhiim saneyd iyo maanta ayaan isla aadeynaa,yaa Soomaali Maxamed-
Waxey inoo mareysay inagoo ka soo hadalnay si weliba horudhac ah dagaalkii Qawaariijta ee Hiiraan jabiyey iyo Puntland iyo warar muhiim u ahaa Somalida oo quseeyey Jubaland iyo mar xaladahii ay soo martay,weliba Jubaland shacabkii ayaa kuwii duurka ku noolan waayey ee ku dhuumaleysanayey magaalada Kismaayo bilaabineen in ay soo qabtaan ciidanka nabadgalyadana meeshoodeyba ku dileen.hayeeshee,maanta waxaan isla aadeynaa Hiiraan iyo Puntland iyo dalka intiisa kale,jabkii argagixisada ku helay Hiiraan iyo mid horudhac ah oo maanta ku helay degaanada Puntland oo qaar argagixisadii ah halkaas gacanta lagu soo dhigay weliba kuwodii ugu dhibta badnaa qarkod,halka kuwa kale oo badana qorsheynayaan iney is dhiibaan kedib markii loogu galay bartii ay joogeen.
Kuwii Hiiiraan loo soo diray goobahii ay ku dagaalameen ee laga saaray ayna sida weyn ugu jabeen midkooda ugu sokeeya halka uu maanta ku sugan yahay adigoo Soomaali ah waad yaabeysaa baaxada inta KM ay gaareen ee uu ka joogo meeshii uu ku dagaalamay amaba u jiro meeshii ay dhawr maalmood ku halaagsameen waxii ka bad baaday kuwii dhintay amaba dhaawacmay, waxaasi oo dhan waa nuxurka qormadeena maanta yaaba adigoo muwaadin Soomaaliyeed ah weli kuu waramay..........
War aad u weyn,20205- Dowlada Dalka DJabouti oo u sharaxan kursiga ururka midowga Afrika oo taagero xoogan ka heshay dalal badan,waxaana kursigaa su sharaxa aqoonyahan, rug cadaa siyaasadeed marna ah wasiirka arimaha dibada in ka badan 20 sano Musharaxa Reer Jabouti Mudane Maxamud Cali Yusuf,warar aad loo xaqiin karo iyo calaamado aad muujinayo inuu kursigaas ku guleysan doono ayaa muuqanaya,xili uu dalal oo ku taayo qaarada Afrika uu ku so maray amaba tagay safaro,halka uu ku guda jor kuwo kale. waxii ku soo kordha la soco xili u umusharaxaan ololahiisa siweyn u xoogeystay isbuucyadii tagay.
Puntland,Jubaland,Somali State iyo Hiiraan, sanadkuna yahay 2025-ayey maanta inooga shidan tahay,Horta waan u soo laanabeynaa jabkii argagixisada ku gaaray Hiiraan xajmigiisa intuu la ekaa iyo sida dagaalkaas ujeedkii laga lahaa oo dhan u fashilmay oo aanu kusoo koobeyno sedax qodob qoraalkaan midka inoogu xiga ,weliba waxaa hada farqaha is heysta oo ay weliba meel aad u xun ka mareysaa kuwii argagixisada oo Hiiraan laga saaray labo sano ka hor isku dayeen iney ku soo celiyaan iyo argagixisadii halkaas ku jabtay,weliba ku jabtay maahane waxaan halkaan idiinku soo gudbinynaa waxii Hiiraan ka dhacay inta adinga idiinka Quseyso siyaasad ahaan, maamul ahaan, dhaqaalo ahaan iyo weliba guusha ay reer Hiiraan iyo Soomaali badan gaareen,mark aarimaha loo kala qaado dhacdooyinka kooban ee had adhacayo iyo mustaqbalka.
Waxan idiin kala qaadeynaa waxyabaha loogu talo galay in ay socdaan maalmo iyo isbuucyo.
Sidoo kale waxaan idiin kala qaadeynaa farqiga u dhaxeeya waxa socda, soconaya amaba socon doona.Waxaan 100% idiin xaqiijineynaa argagixiso ku balantay in ay Hiiraan dib ugu laabtaan meelahii laga xoreeyey labo sano ka hor horta ma jirtee bal qabsada oo waxey ogyahiin Hiiraan geedkastaba inuu yahay wiil iyo qorey,laakinse waxaan kaliya qormadan idiinkula wadageynaa sida ay wax u dhaceen ka sokow iyo fashilka halkaas ka dhacay, iney sidaan wax u dhacaan danta hadaan Soomaalinimo idinla hadalno ugu jirtay reer Hiiraan iska daaye Soomaali oo dhan,laakinse Hiiraan marka laga hadalyo waxa ay ganacsiga ugu weyn la leetahay waa Puntland iyo DDS iyo Ilaa shacabka Soomaaliyeed ee ku nool Soomaaliland iyo waxii ka xageeya kuna tagto xadka Jabouti.
Qoraalkaan hoose ma ku soo dawateen muuqaal yar oo ka mid ahaa mid ka mid ah dagaaladii lagu jabiyey Qawaariijta, dagaalkaas siduu ku yimid iyo dantii amaba ujeedadii laga lahaa iyo fashilkaa deg degtaa ee ku yimid qorshe la soo waday mudo 9 bilood ah waxii keenay fashilkiisa bilaaw iyo dhamaad waan idiinla wadaageynaa,waana meesha ay muhiim tahay in ay aad u fahmaan shacabka ku nool degaanada ay ka jiraan sedaxdaan maamul.
halkaan ayeyna inooga bilaabmeysaa.
1- Horta si aad wax badan u fahantaan aan wax yar gadaal idiin celino, waxaad isweydiisaan inago siyaasadiisa aad u taageerna R/wasaaraha Soomaaliya Xamze Maxaan markii dagalka Raaskaambooni lagu qaaday shacabka Jubaland aanu 100% ula safanay,weliba xiligaas waxaan Soomaaliweyn inagoo maalinkasta sawir Booster ah oo uu ku sawiran yahay madaxweyne Madoobe halka ugu sareysa waxaan u soo dhigeynay muhimadu ma aheyn Axmed Madoobe oo waa shaqsi amaba ku xigenadiisa waxaa muhiim inoo ahaa dhagartii shacabkaas Soomaaliyeed ee Jubaland ku nool oo weliba inta uu ka jiro maamulka Jubaland ay nabad aheyd dhibaatada lala doonayey xiligaas waxa la doonayey in la barakiciyo ilaa hal milyan kedibna degaankii markii u fowdo noqdo aduunyada looga tuugsado.
Sidoo kale waxaan xiligaas Soomaaliweyn halkaan ugu soo qornay in marka loo eego awoodii iyo dagaaladii Hiraan ka dhacay labo sano ka hor argagixisada midkii lagu qaaday Raaskaambooni iyo kuwii Hiiraan lagu qaaday ee argagixisada looga xoreeyey waxaa 5 times awood badnaa kii Hiiraan,marka loo eego dagaalkii Raaskaambooni,sababta ugu weyneyd ee aanu u jecleyn in ay sidii ay wax u dhacaan u fashilmaan waxii ka dhcay Raaskaambooni aad ayaan ugu faraxnay maxaa yeelay inagu waxaan ogeyn in arimo aysan ogeyn taliyaha ciidanka lugta iyo R/wasaare Xamze lagu dhax watay qorshe ka baaxadweynaa sida wax loo dhigayey markii Mogdishu la joogay,bedelkii iska daay shacabka Jubalane arinkaas Soomaali oo dhan ilaa meelo ka fog ayuu qatar ku ahaa.
Sidoo kale dagaalki Hiiraan waxaasi oo dhan waa ka baaxadweynaa sababtuna waxey aheyd dad iyo duunyo looma socon ee waxuu ahaa dhul iyo deegaan,waana waxayaabaha argagixiso markii uu dagaal yar dhaco ugu dhacdo geerida ugu badan. qaabka lagu difaaco Hiiraan iyo ujeedka hadba mashruuca shacabka Hiiraan loola imaanayo ayaa aad u kala fogaa/fog,waxaanse boqolkiiba boqol idiin xaqiijineynaa sababtii ay argagixiso ugu jabeen Hiiraan sida xad dhaafkaa waa labo ujeedo.
A-Qabiilka Xawaadlaha oo iska warqabo oo ay qeybna iska dhigeyso kuwo maahsan kuwana ay shaqadooda qabsanayaan,maxaa yeelay reer Hiiraan waqtina kuma socdo dalka Soomaaliyana halbowlahii ayey ka degan yahiin. B- Argagixisadii oo qaarkood reer Hiiraan xogtii ugu danbeysa soo siiya amaba ha ahaadaano dad Soomaaliyeed oo damiir Somalinimo ku jirto weli oo u arka in aysan kooxdaas hab dhaqankeeda ku faraxsaneyn kedib markii ay arkeen qabiilada qaarkood sida ay siyaasi iyo kooxda argagixisadaa u wada saqeystaan waxey u arkaan sida kaliya ee ay ku aarsan karaan iney tahay hadba meeshii lagu laaynayo qeyb argagixisada ka mid ah iney dadka dagalka kula jira siiyaan xogtii ugu danbeysay oo meelaha ay argagixisadu heystaan shacabka ku nool ayaa qaarkood reer Hiiraan aad ula shaqeeyo qabiilkii ay doonaan Soomaali haka ahaadaano waxaa laga helayaa dad damiir leh.
C- Qorshahii hada fashilmay ee soo socday 9ka bilood ma aheyn ujeedkii laga lahaa in ay argagixiso dib ugu laabato meelahii laga saaray labo sano ka hor ee waxuu ahaa qorshe dano siyaasadeed laga lahaa qaab qabiilna u abaabulna waxaana fashil kiisa soo dedejiyey shaqsiyad reer Hiiraan ah oo arinkaan wax ka ogaa oo shacabkii sidey wax u jiraan u sheegay,waana waxii aanu qoraalkaan midkii ka horeyey ula wadaagnay shacabka reer Hiiraan iyo Somaliweyn una laheyn waa dagaal ujeedo badan ah fashilkiisa rasmigaana iyadoo aysan cidina idiin sheegin dalkaadba ku noshahiin,adiga waxaad isweydiisaa weliba ma aragtay qof reer Hiiraan ah amaba Xawaadle ah oo waxa dalka ka socda amaba mediyaha meelba mar waxii la doono leyskaka sheegayo dheg intey jalaq u siiyaan ka hadlayo amaba uu xitaa qiimo ugu fadhiyo?.
Muuqaalkaan yar ee kooban ee soconaya dhawrka iyo tobanka daqiiqo ee aanu soo gelinay qormada qeybta hoose amaba qormadii midaan ka horeysay waa i qarso waana ku talo gal oo waxa aanu halkaan u soo gelinay waxaan ognahay qaabkii ay u dhaceen dagaaladii Hiiraan lala soo aaday oo dhan iyo sidey u fashilmeen Soomaali badan waxey uun maqlaan dagaal ayaa dhacay ee bal horta iney furunta waxa ka socda arkaan,weliba argagixisada markii aad muuqaalkaas si fican u daawato waxaa si fiican u laayey waa wiilasha dhulka jiifaan ee aysan kaa mirada qabaneyn oo u dagaalamayo sidii in aysan berito jiri doonin oo kale, ku noqo muuqaalka ee si fiican u daawo adigoo muwaadin Soomaaliyeed ah,waa kuwa sidey xabada u ridayeen godadka ugu galay argagixisada,qeybtaas ciidanka deegaanka ee Macawisleyda ee jiifka ku dagaalameyso,waa kuwa madaxa ka wada toogtay Qawaariijta kuwii hogaaminayey,hadey Soomaali ogaan lahaayeen wax badan oo laga qariyey oo Hiiraan ka dhacay afkey gacanta saaran lahaayeen,waana loogu talo galay bil xaqiiqo sida dhabtaa hadaan runta idiin sheegno ka Soomaali ahaan.
ku darsoo 2026 iyo waxii ka danbeeya dalku halkuu aadayna caad nagama saarna inaga wax qoreyna sidaasi daraadeed madaama DDSna ay xaduud la leetahay Hiiraan oo aanu dhawrkii biloodba mar la wadaagi jirnay waxa hada socda maahan wax qatar weyn ku ah shacabka DDS kaliya isha ku haaya ajaaniibtii adeen gobolka Bakool ee hadaad wax yar ka dareentaan iney u soo dhawaadaan xaduuda DDS ka adeejiya wiilashii geesiyaasha ahaa ee Dowlad Deegaanka ee casharka u dhigay ahd aka hor ee anu halkana soo gelin jirnay.
Shacabka Puntland waxaan leenahay dadka deegaanka iyo maamulkaba argagixiso degaankooda haka saaraan,midna ogaada kuwii argagixisada Hiiraan u soo diray iyo kuwii intey run u moodeen soo aaday halkaas iyo Hiiraan, hada oon wax qoreyno madaxa ayey iskula jiraan,qeyb leh yaa na fashiliyey iyo kuwo leh yaa xogteena bixiyey iyo kuwo leh halkaas waa nalogu shirqoolay,laakinse waxeysan ogeyn in reer Hiiraan la shaqeyneyso Soomaali oo dhan kuwoodii damiirka lahaa oo xitaa kii reer Hiiraan ah mashruucyada qaarkood markii uu wax ka soo dharaan dhiriyo isagoo dhaqaalo doon ah meelo Hiiraan ka baxsan dakda qaarkiis kula soo galo,markii uu Hiiraan soo gaaro waxuu la soo baxaa shaati kale oo halmar ayey is rogaan waana waxa ay argagixisadu wax guul ah weligeed ugu keeneyn markii ay arintu noqoto Hiiraan,tanina waa mida Soomaaliweyn wada anfaceya maahan reer Hiiraan oo kaliya.
Intaas waanu isla garaney sow maahan jabka Hiiraan ka dhacay dhawr maalmood gudahood,hadii leysku dayey in shacab ka lagu qaldo mediya,hadii leysku dayey in xayeysiin loo sameeyo argagixisada, hadii waxyaabo badan oo anan halkaan munaasib ku aheyn ee ay reer Hiiraan ku ka dheregsan yahiin leysku dayey waxaasi oo dhan waxaa bilaaw iyo dhamaad wada fashiliyey magaca ayaa Soomaali laga wada yahay laakinse waa qabiil Xawaadle la yiraahdo iyagoo weliba iska war qabo oo sida xaqiiqada ah hadey maanta hal shir kaliya iskugu yimaadaan jihada uu wadanka u socdo oo dhan iaygoo Soomaalinimda eegayo iyo maxaa dan u ah Soomali waxey ku bedeli karaan wax ka yar 24 saac,laakinse ma doonayaan oo dad sii fashilmayo laguma hor cararo marka wax badan reer Hiiraanku waa ogyahiin in la doonayo in lala soo aado fowdo si loo helo waqti dheereys dhinacyo badan, bedelkii Hiiraan hada waxaa siyasada Soomaaliya loo maareeyaa hadba sidey u arkaan maalin, Isbuuc, Bilo,adiga ayuuba waqti kugu socdaa iyaga waa ogyahiin dalka 2026 iyo kedib halka uu aaday,dalkana waxey ka degan yahiin halbowlahii Soomaaliyana qariiradeeda sida ayisku bedeli doonto waa ogyahiin,sidaasi daraadeed,waxa hada socda oo dhan waxaan ku so sheegnay qormada hoose waa ruwaayad bilaa color ah oo hadane laga daawanayo TV color ah,intaas si fiican Soomaali oo dhan ma fahmi karaan?.
Sidoo kale waxa wax badan loo sameynayaa aan reer Hiiraan ka xanaajino si aanu u helno waqti dhereysi,laakinse shaqsikasta oo Hiiraan loo soo diro waa la dhageysanaa lagama waalinayo haduu isku sheegayo siyaasi markii la dhageysto waxaa la leeyahay adiga horta Soomaali waa dad isku tagay iyo degano isku tagay xiligii lagu soo diro kaliya hanoo imanine sawirka melaha bur bursan ee Hiiraan ee lagu yiri iskuso sawir intad isku sawirto orod dib ugu laabo halkii lagaa soo diray hadii kalena hala arko wax qabadkaada.....lol.
War Soomaaliyey amaba aanu siyaabo kala duwan idiinla hadalno amaba aanu si jamac ah idiinla hadalno,waxaan sida ay cadceeda uga so obaxdo dhanka bari uguna dhacdo dhanka galbeed u hubnaa dhawr jeerna waa ku soo celinay halkaan 2026 iyo waxii ka danbeeya Soomaali waxaa u baryi doona jawi siyaasdeed oo wax badan ka duwan midka aanu maanta arkeyno.hadaba markii aanu wayaadan danbe ka hadleyno Soomaalida kale maxaan uga gaabsanay wararkii Koofur Galbeed waa dad wanaagsan Somaliyeed wax badana ka qaldan yahiin oo hadii aysan wax badan ka qaldaneyn Xudur iyo Baydhabo kalama noqon laheyn labo jaziirad oo kale oo shacabkaas ayaa dantooda loo jiheysan lahaa noloshoodana wax badan laga bedeli lahaa,inagoo ku rajo weyn in wax badan oo mushkilada shacabka heysata iyo mediyaha waxii laga sheego in la kala saaro,maxaa yeelay iyaga waxey ahaayeen Somali Maxamed hadaan kala qaadno si gaar ah dadkii amaba deegaankii ugu badnaa ee aanu sikasta halkaan ugu waaniney hadey noqon laheyn in aanu magaalooyinkooda dhanka qurxan halkaan ku xayeysiino marka waxaa laga yabaa hadii aanu dhahno sidaas ayaa sida aad hada tahiin ka qurux badan iney noo arkaan inagoo dad ahaan iyo degaan ahaanba jecel dad iyaga ka hadlayo xumaantooda,sidaasi daraadeed markii ay noqdaan dad dantooda intey gartaan mediyaha waxa laga sheego iyo xaqiiqada kala saaraan is dhab ah iskugu tashadan, sida xaqiiqada ah wanaagooda waxuu ku jiraa iney mucaarad iyo muxaafid is tusiyaan halka uu dalku aaday ee aysan kaliya eegin maanta waxa socda.Isku soo duuboo sidii aanu shacabka Jubaland markii lagu xad gudbay ula safanay ayaan dagalka ka socda Puntlana intii karaankeen ah shacabka la wadaagi doonaa,reer Puntland hadaad wanaga degaankiina rabtaan argagixisada xitaa kiinii keenay sida Hiiraan intaad dhaxda gashataan,isla dila hadii kale waad ka qoomameyn doontaan.
Hiiraan waxey Soomaali badan uga fiican yahiin shaqsi iyo koox intey tagaan meelo ay argagixiso bur burisay waa iskusoo sawiri karaan laakinse hadeysan shacabka dan guud kala hadleyn cid warkooda dhageysto ma jirto kii soo diray iyo iyaguna sidey iskaka daba meereysanayan ayey isla fashilmaan hadii ay dalka Soomaaliya meelo badan oo ka mid ah sidaas ahaan lahayeena wax badan ayaa u hagaagi lahaa Soomaali badan.................
SABTI, FEBRAAYO 1, 2025-WHAT A GREAT PEOPLE THEY'RE THE PEOPLE OF HIIRAAN-Hadaad Soomaali dhalad ah tahay kuna nooshahay dhulka ay ku nool yahiin qowmiyada Soomaalida siiba Soomaalida dhaladkaa ee argagixisda casharka u dhigay ee ay reer Hiiraan ugu horeyan waxan idiin la wadaagi doonaa,war bixin dhameystiran waxyaabahii keenay jabkii qawaariijta ku gaaray Hiiraan iyo weliba waxa keenay in ay cadad aad u badan oo horjoogayaal ah marka ciidanka caadigaa laga soo tago oo ay ku jiraan ajaaniibtii u cararay Tiyeeglow markii laga reebo kuwii kale ee la dilay,weliba ku darsoo muqalkaan markii aad daawato kaliya daqiiqada koowaad ilaa daqiiqada 7aad ugu badnaan daqiiqada 8aad, amaba wada dhameyso,(Taabo Halkaan-Click Here), muuqaalkaan kedibna sii aqri qormada qeybteeda hoose kuwa inoogu sii xigana, waxaa macquul ah in ay dad badan kaliya maqleen Hiiraan ayaa argagixiso lagu jabiyey,muuqaalkaan waa mid ka mid ah markii laga saarayey godadka ka hor intaan dagaalkaan lagu qaadin waxaa nafta la dhaafiyey kuwoodii saarnaa buuraha qaarkoodna dumarkaaba taranka ka jaray gebdho yar yar,sawirada xili munaasib ahaan isla arki doonaa geber 17 jir ah oo mid argagixiso ah ku baashaaleysa, markaan idiin leenahay Soomaaliyey Hiiraan been been ma taalo dhulka maanta xortaane been been xor uma ahan,waxaan sida ay cadeeda uga soo baxdo bari uguna dhacdo galbeed Soomaali u xaqiineynaa oo inta bini'aadam jiro uuna nool yahay u xaqiijineynaa oo habeenkii xaleyto ahaa oo tagay ah in aysan argagixiso intay iyagoo qaab beeleed u abaabulan amaba qaab shisheeye u abaabulan aysan Hiiraan iyo shacabkiisa koob ka qaadeyn,war meeshaas kalsooni tii ugu weyn ayaa taalo,anagaana idiin tusin doono dagaalada danbe iaydoo habeen kaliya la qaadayo,weliba ma iidiin tusinaa iyadoo dagalka socdo in aan meel aan ka fogeyn dagaalka shacabku iskaka baashaalayaan geedah ahoostiisa heerka ay kalsooni ka gaareen,war argagixisada Soomaaliya waa koox sidii la doono arimo qabiil loogu adeegsado,meeshaas, degan hebel amaba reer hebel noo weerara la dhaho hadba markii dano laga leeyahay Hiiraanse hadey inta nool yahiin ka sheekeyn waayaan kwuooda wad ka bad baada mustaqbalka Alle lehe shacabka Hiiraan aqoonba uma lihin, adigaaba argagixiso lagu dhahaa, sow ma akrina sida halmar loo aamusiyey mediyahii argagiixisada u shaqeyn jiray oo goobaha dagaalka looga fogeeyey oo aysan xitaa u maqleyn xiliga dagaal la qaadayo, weliba kama hadleyno ilaa 9 meelood ku dhawaad oo ay ciidamadu ka gooyeen wabiga iyagoo ku sugan dhanka galbeed, soona aqriya qoraaladeenii inteysan dagaaladan dhacin dhamaan dagaaladii dhacay midkodna kama hordhicin xiliga ay dhacayaan oo wax badan kama hordhaceyno hada xitaa,muuqaalkaan kooban ku sii bashaala, sawirada qaarkood dad culimo ah ayaa naga codsaday in aan ka deyno halkaan waa kuwo argagax leh maxaa yelay dumarku waxey wataan mindiyo iyagaa ka daran ragaan aad aragtaan sida ay u dagalayaan.
Ma kula tahay in wiilashaan dalkooda Soomaaliya amaba dhulka Hiiraan ee ay ka soo jeedaan kuna nool yahiin lagu duleysan karo?....lol. cashar ugu filan argagixiye iyo argagixiye kalkaal,wadamada iyo beelaha aanu wada garaneyno ee ay wada shaqeystaan,meelo kale waa ka qeyl qeelin karaan laakinse Hiiraan maya anagaa idiin leh,kuwa hada dagaalka kula jirane waxan leenahay halkaan kala socda sdia ay dumarku ugu baashaalayaan argagixiso,
hadey meshii ay ka yimaden dib ugu laaban waayaan kuwooda joogaan wabiga dhinaciisa kale oo sid axaqiiqada ah sikasta oo drone loogu saaciday loguna basaasay argagixiso waxbo waa u tari waayeen,maxaa yeelay adigaaba lagu dhahaa drone dadka dhulkooda jooga waxaas maba ku xisaabtamaan oo xiligii ay dhulka difaaci jireen awoowayashood miyaa drone la yaqiiney,mar hadii ay xabadu bilaabato adigab a ciidan lagu dhahaa shacbakaa shaqadooda qabsanayo.
War reer Hiiraan dagaladan siyaasadeysan, qabyaladeysan ee aanu u bixinay ujeedo badan,Horeyna waa ka guuleysteen,hadane qofkii Soomaali ah oo doonayo in ay ogaato xaqiiqada Hiiraan taalo shaleyto hadaad weydiin jirtay General Bixi iyo saraakiil kale labo sano ka hor maanta bal la xariir taliyaha ciidanka lugta markii uu Hiiraan gaaray waxa ay Hiiraan iyo shacabkoodu kaka duwan yahiin Soomaalida kale ee uu ku soo arkey meelo kala duwan...in dadkaas xitaa hal daqiiqo ku fikireen argagixisom ayaa dhulkiina intey qaab qabiil ku qabsato idiinku duleysaneyso iyo wax u dhaw.war helaa talo hela.
Fiiro gaar ah- wiilashaan iyo gebadhahan Hiiraan ku abaahinayo,bacriminayo, faraxumeynayo amab ku kufsanayo,argagixisada labo sano ka horna ku kufsaday waxey badankod ahayeen kuwa aan curan amaba ahdaan si kale u dhigno guursan badankood labo sano ka kediba waxaa gursaday gebdhaha Hiiraan ugu quruxda badan xitaa gurkoda laguma xiro sharud...lol, maantana badankod waxey leyahiin caruur waxeyna ku bashalayan dhulkoda,weliba ciidankii
deeganka bil xaqiiqo weli dagalka ma gelin xoogoda,laakinse waxan halkaan idiin soo gelineynaa dhawr dhalinyaro ah oo midkiiba 2 ilaa 3 qoray soo furtay kuwoda weliba dhulka si fiican u kala yaqaano oo aan xitaa isku haleyn ciid aan Allaah aheyn iyo kalsoonida ay degaankooda ku joogaan, sidaasi daraadeed Argagixiso iyo xulufadoda Hiiraan si fiican ayaa mar kale loogu kufsaday,xitaa hada waxey ka badnin waayeen in ay mediyaha ku sameystaan magacyada qabilada kale iyagoo iskaka dhigayo in ay dalka Soomaaliya kaliya la dagaalsan yahiin beelo kooban oo ay ragaan hada Hiiraan kula dagaalayo ugu horeeyaan, taasne waxey aheyd midii keentay in ay dagaaladii Hiiraan ku qabsaday oo dhan ku jabaan si weliba xad dhaaf ah.sababtuna waa dagaladoda oo u badan kuwo qabyaaladeysan,siyaasa deysan,yaase ka yeelayohee dagaalkaan ganacsiga ee Hiiraan,Jubaland oo u horey uga dhacay iyo Puntland oo uu hada ka socdo oo weliba lagu jabiyey buuraha calmasaad iyo kuwo kale oo badan,waa marka ay Soomalidu tiraahdo labo kala barisay kala war la waa sidaan oo kale,hadey culimada Soomaaliyeed noo fasaxi lahaayeen in aanu sawirada qarkood isticmaalno si ay Soomaali u yaaban waxa Hiiraan ku qabsaday ajaaniibtii iyo kuwii ay soo qaldeen,Macawisley ama rumeysta ama iska daaya aragixisada Hiiraan halka ay cadceedu u dhacdo weliba weliba meelahii ay joogi jireen argagixisada waa la dhaafay ciidankas deeganaka e ka gudbay wabiga qof Soomaali ah oo sheegi karta halka ay mareen iyo xiliga ay mareen ma jirto maxaa yeelay waa dhulkii ay ku dhasheen, xitaa beeraha iska daaye geedaha ayaa u tirsan waana mida keenaty in aysan waxbo u tarin godadii ay argagixisada qodanayeen mudo ka badan 8 bilood, intaas waad fahmi karteen sow mahan Soomaali Maxamed,waxii faataa dhug ah iyo been siyaasadeed iyo qiyaali dad gooyni ah a ayaa loo dhaafay waad ogtahiin sow maahan(Qiyaali VS Xaqiiqo waad ogtahiin sow maahan faraqa u dhaxeeya..........
War Deg deg ah-Jimco,Janaayo 31,2025-TIRADA HORJOOGAYAASHA ARGAGIXISADA HIIRAAN LAGU DILAY OO AAD U KORORTAY,CIIDAN KAMA HADLEYNO HORJOOGAYAAL, DHANKA KALE DEEGAANKA MIIRQOOLEY KUWII KA CARARAY EE LAGU SOO JABIYEY QAAR BADAN OO DHAWAC AHAA DHANKA GALBED EE WABIGA AYEY KU GERIYODEN, GODADKII AY KU JIREEN ARGAGIXISADA XITAA WAX WAA U TARIWEYSAY,DAGAALKII LABO SANO KA HOR KU QABSADAY CEEL HAREERI AYAA LA SOO XASUUSIYEY..LOL.
WELIBA CIIDANKII WAA KA TALABEEN WABIGA DHAWR GOOBOOD OO MUHIIM AH, CIIDAMADA DOWALADA KAMA HALDEYNO WAA CIIDAMADA DEEGANKAA SHAQADOODA SI FIICAN AYEY U QABSADEEN......LOL.QORAALKAAN HOOSE SI FIICAN U AQRISO.
DHANKA KALE QOFKASTA OO SOOMALI AHNA HA ISWEYDIIYO HADAAN DALKA IN ARGAGIXISO LOO GACAN GELIYO LA DOONEYN MAXAA SIDA HIIRAAN,JUBALAND IYO PUNTLAND ARGAGIXISO DALKA INTIISA KALE LOOGULA DAGAALI WAAYEY?......LOL.
Qeybo ka mid ah argagixisada oo is laayeen kuwii ajnaaniibta ahaa,halka ay kuwii Somaalida ahaane waxii dhintay waaba dhinteene kuwii baxsadka ahaa.....u kala baxeen markii ay isku dhax yaaceen,xitaa koox la doonayey in dib loogu soo celiyo goobahii dagaalka waa diideen oo waxey bilaabeen in ay la soo xariiraan waxgaradka Hiiraan kuwooda Soomaalidaa dad ay isleeyahiin waad ku baxsan kartaan runtaan idiin sheegeynaa,galbeedka Hiiraan waxaa ku heysta amaba ka taagan jahwarer, kedib jabkii ka soo garay Hiiraan meelaha qaarkood mediyaha waa laga qariyey laakinse wabiga waa lagala talabay,wiilal geesiyaal XDS iyo kuwo deeganka ayaa helay, argagixiso iyo Hiiraan waa is deeyeen amaba qeyb iyaga ka mid ah naftooda intey been u sheegaan kuwo kale haku halagaano, argagixiso inta Hiiraan xabad lagu dilay waxaa ka badan inta ay ciidanka deeganka gowraceen kama hadleyno dagaalka ciidanka dowlada ee Hiiraan ku sugan iyo Macawisleyda waxaan ka hadleyno waa shacabka caadigaa sida ay kooxda koodii soo jabay u galeen,hadii waxyaabaha qaarkood dhulka howdaa ka dhacayo ay Soomaali badan arki lahaayeen waxey xaqiiqasan lahaayeen in aan Hiiraan dagaal argagixiso, mid siyaasadeed iyo mid qabiil midkoodna shacabkaas looga qabsaneyn waxii la doono amaba sidii uu qofkasta jeclaan lagaa ha loo noolaado,inagu waxaan arinkasta ka abaarnaa xaqiiqada, kooxdii Hiiraan ka dagaalameysay ajaaniibtii badankood waa xeeladeysteen ilaa Tiyeeglow ayey ku sugan yahiin,qaarkood telefonadooda waxey uga tageen goobaha dagaalka iyagoo Tiyeeglow jooga codkana waa ka damiyen si hadii kooxda kale la soo xariirto loogu maleeyo in ay weli Hiiraan joogaan oo ay ka dagalamayaan..lol,yacni waa xeelad ay adeegsadaan argagixisada kuwoda ajaniibtaa qeyb ka mid ah,laakinse markad dhinaca kale eegto wiilka degankiisa xoreysanay oo ee gobanimada ugu nool isagu lurma hayo...lol..
Iska ilooba dankasta oo argagixisada Hiiraan loo soo diray ee ku jabtay amaba danahii qabyaaladeysan ee laga leeyahay, lagana lahaan doono,nimankaas meeshaas si weyn ayey ugu jabeen weliba hadaan idiin sheegeynaa ajaaniibta Qawaariijtaa dhawaan amiiro badan oo Somaali ah wey dili doonaan sababtuna dagaalkaan Hiiraan oo beenta ee qabyaladeysan oo marba kooxdii in la halaago loogu talo galay deegaano gaar ahne inta la siyaasadeeyo ganacsiga lagu dhax wato loo soo xawilayo in aan Hiiraan lagu qabsaneyn cidkasta wey ogeyd, ujweedkuse waxuu ahaa in kaliya maalmo la sheg sheego,Inagu waan idiin sheegnay reer Hiiraanow adinka iyo kuwa kale ee Soomaalidaa ee degaanadooda loo xawilay dagaalka hadaad waqti aan fogeyn iyadoo leyskaka dhax baxay argagixiso iyo kuwii keensaday oo shirkado waaweyn iyo hanti aan aqliga binidaamka galeyn iska gubayo hadaad arki weysaan........,
Inta shacabka qaarkood ajaanibta deeganadooda joogaan hadey ciidan ajnabi ah ahaan lahaayen iyo hadey shacaba ahaan lahaayeen kacdoon dhawaan dhici doona iskaka saaran weliba kacdoon saf balaaran ah oo uu hada isku xirkiisu si wanaagsan u socdo Hiiraa.
Midna ogow qoraalka aan hoos uga hadeynay garoonada diyaaraha Hiiraan ee burbursan ee weliba sida ku talo galka ah u burbursan waxaan soo raacineynaa sawirada wadooyinka burbursan,adiga ha eegin dagaalada waqtiga gaaban iney socdaan logu talo galay,waxaan ku soo xijineynaa warbixin argagixisada Hiiraan oo labo sano ka hor laga saaray loo soo diray ajaaniibta xaalka markii ay u bogiwaayeen iyagii isa sii qiyaanay iyo kuwa aan ogeyn sidey wax u dhaceen ee kaliya meelaha fog fog telefoonada ka soo dirayo marka meel leyska dhigo,ku darsoo mediyahii argagixisada u shaqeynayey markii argagixiso Hiiraan lagu jabiyey waxey soo tabiyaan sida ay u waayeen, ileen dalka beenaa lagu wada jogaa siiba koofurta Soomaaliya sow maahan.
Hayeeshee, wax Soomaali weyn ka yaabiya oo weliba fashil ah ha sugi waayina,hadaad arki weysaan argagixisada ajaniibtaa oo intey halmar is warejiyen kuwa la shaqeysto deganadoda ku halaagayo amaba kuwaas oo is leh yeysan dilka idiink ahormarin oo iyaga shirqoolayo waxa aanu Koofurta Soomaaliya iyo dhulka Soomaalida ka qorno ha rumeysanina,weliba dowladowaaweyn ayaa bogaan wax ka aqristaan,arinkaan aanu ka hadleyno oo kale waxey ka dhacday mid ka mid ah dalalka caalamka hada ka hor ha sugi waayina, amaba hadaan si kale u dhigno, waxa aanu Soomaali dhaxdeeda ka qorno haba rumeysanina,hayeeshee Somaliyey Hiiraan ha u baqina hadaad arki weysaan argagixiso iyo kuwey wada shaqeystaan oo nolosha isku gubayo dhawaan mar hadii qorshayaashii dhan ee Hiiraan iyo qeybo dalka Soomaaliya ka mid ah laga lagaa qatarta Alle ku fashilmeen.
Kuwa hada reer Hiiraan siyaasada ugu jira waqti kuma lumineyno amaba kuwii horey ugu jiray ee ku metelayey waxanse qormadan oo ka hartay qoraalkii aanu kula hadleynay madaxweynaha Somaaliland iyo shacabkooda markii ay isku tashadeen horumarka ay gaareen oo ay iskugu xiran yahiin kooda Jilib iyo Bu'aale Jooga, Kooda Mogdishu Hotelka ugu quruxda badan iyo gaariga ugu quruxda badan ku wata ee ay degaankiisa ka socdaan mashaariicda balaayiinta dolar ku kaceysa,nabada ka jirta awadeed,waxaan qeybtaan isla aadeynaa sidaan qoraalkeenii midkaan ka horeyey ku shegnay wadoyinka Hiiraan muqalkoda kaliya aan isla daawano,sow garonadii ku yiilay labada magaalo ee ugu weyn Hiiraan sowma arkina,markaad burburkooda aragtaan weliba waqti ka wanaagsan oo shacabka kuwooda ay maskaxiyan caafimaadka qabto loo soo bandhigi lahaa oo hada ka mudan ma jirto,waan idiinku celineynaa Soomaaliyey Hiiraan ha uga baqina waxaan hada socda oo dhan ka soo qaada ruwaayad la jilayo iyadoo bilaa kalar ah wiilasha Ciidanka Xooga dalka iyo kuwa Degaanka oo shacabk agarab k ahelaya shaqadoodii waa qabsadeen,waxaanse idiin kala qaadeynaa qiyaaliga iyo xaqiiqada, sawiradena ugu horeya waxey noqon doonaan dhawr qeybood ha sugi waayin,kedibna waxaa ku xijineynaa balaayiinta dolar ee magaca Soomaaliya lagu qaatay amaba hada lagu qaato,halka ay maraan, waxi keenay reer Hiiraan in ay sheerkoda ka heli wayan bankiyada lagu shubtay dalalka ay ku yaalan qabka argagixisada
beelaha ay wada shaqeystaan qaabka ay Soomaali badan oo daacad ah uga qaataan iyagoo labo magaca wada wata labo canshuur shirkadaha u gediya dhaqaalahaas,waxaas oo dhan waxaa inooga horeeya bal horta aan isla eegno wadooyinka Hiiraan maadaama aanu isla soo eegnay Garonadii weliba meesha aan ka hadleyno waa deegankii dalka Somaliya quudinayey ee ugu barwaaqada badnaa ee Hiiraan ee isku xirayey dalka Soomaaliya oo dhan,kedibna waxaad ku ogaaneysaa wax badan oo ka qarsoonaa malaayiin Soomaali ah oo daacad ah dalka iyo dibadiisana ku nool, waa markii aanu leenahay shacabka markii wax badan loo dhibaamiyo isagaa intaanba Soomaalida la gaarin deegaankiisa ka saaran kara ajaanibta, ileen Soomaali waa qabiilo isku tagay ma jirto qabiil qabiil kale u dowladeyn karee,ben aan xag iska dhigno runtaan isla aadeynaa.
Qoraalkaan weliba adigoo muwaadin Soomaaliyeed ah meel gooyni ah ku qoro,hada ka kor markii uu Hiiraan ka curan jiray dagaalkii Qawaariijta waxaan dhahnay waxaa leysku qaldayaa dano shaqsi iyo mustaqbal umaded argagixiso Hiiraan waa ku jabi dontaa weliba jaraa'id yada caalamkaa lagu soo qori doonaa wadamo aan horey u aqoon ayaana baran doono in leyska celin karo ma idiin dhahnay,hada qoraalkaan meel ku qorta dagaaladan hada Hiiraan loo soo raray wax weyn yaan loo arkin danta iyo ujeedkiisa dhan bilaaw iyo dhamaad waan oganahay xitaa dowladaha ku lugta leh ee markii ay siyaasadii dalkooda madaxtoodu fashil ka soo gaaray ciidankooda gudaha Soomaaliya jooga u adeegsadaan tools amaba Aalad ay sidey doonaaan u adeegsadaan,taas waqti kuma luminyno sawirada wadooyinka Hiiraan 34 sano kedib sow horey iskulama soo daawan dhul badan oo ay Somalidu degaan wadooyinka iyo adeega caafimaad ee ka jira wadooyinka Hiiraan ayaan isla aadeynaa, wadooyinka ayaan isla aadeynaa ,kedibna xarumaha caafimadkan isla aadeynaa, dalku waa Koofurta Somaaliya, degaanku waa mid ku yaalo bartamaha Soomaaliya ,waxaa la yiraahdaa Hiiraan,intaas ayaa hada muhiim inoo ah...........................
Khamiis,Janaayo 30,2025-Wararkii ugu danbeeyey iyo jabkii khawaariijta ku gaaray Hiiraan wax aysan waayadan maqal amaba fileyn ayaa ka raacay Guul iyo gobanimo soo aqri qoraaladii hore ee aanu ka qornay ee hoose kedib ayaan isku soo laababeynaaye, waxii ku dhacay kuwii uga sheekeyn lahaa waa la tubtay...lol. ilaahey baa na lehe argagixiso Hiiraan waxa lagu tusay ma sahlana waxaa la baray dagaalka dhabtaa waxa uu yahay degaanka Jicibow waxii ka raacay waa i qarso marka loo eego waxa ay meyd wabiga ku tuureen...lol., la soco wararkeena danbe
Waxaan marka hore halkaan ka bogaadineynaa madaxweynaha cusub ee Soomaaliland iyo mamulka intiisa kale mucaarid iyo muxaafid heshiiska taariikhiga ee ka kooban 10ka heshiis ee dhamaantood idinkoo dad kale danahooda ka shaqeyneyn eeganayana danta deegankiina iyo mida dadkiinaad soo gasheen ee ku mid ka mid ah heshiiskaas ku kacayo ku dhawaad 200 milion oo in ka badan 10 kun loogu abuurayo shaqo shacabka Soomaaliland.
Soomaaliland ayaa idiin dhisan, siyaasiyiinta Soomaaliland ka soo jeeda ee idin jooga koofurta Soomaaliya gawaarida ugu qurxan iyo Hotelada ugu wanaagsan ayey degan yahiin ma soo dhicin mana boobin aqligooda iyo garaadkooda iyo in ay Soomaaliland idiin dhisan tahay oo ay gooyni idiin tahay sidaasina markii aad isku tashateen aad bulshada dhaxdeeda qiimo ugu dhax yeelateen ayaad ku gaarteen ,tii kaftankana waad aragtaan sida aad ugu baashaaleysaan qabiil ahaan Jilib iyo Bu'aale..lol.
Hadii aadan Soomaaliland dhisan laheyn 1991 miyaad horumarka maanta dunida idiinku soo jeediyey gaari laheydeen Hoostaan waxaan idiin soo dhignay Terminalka garoonkii magalada
Buulo Burde wadada ay diyaarada ku carartona waa midkaas aad aragto, terminalkiina waxuu burbursan yahay mudo labo sano ah,meesha u ku yaalo waa Hiiraan oo siyaasada Somaaliya hooyo u ah una ahaan jirtay.ha eegin boobka iyo fowdada ka jirta dalka.
Markii aad si fiican u dhuuxdaan sawirkaan ujeedada aan ka leenanahay mid ku bishaareysta dhismaha dunsan iyo dalka Somaliya siiba koofurta ha eegina waxa ka socda,dagaladan siyaasadeyne ha eegina weliba sawrikan hoose waa wadada runweyga ah ee B/weyne qarniga lagu jirana waa qarnigii 21aad degaankaan sidaan ah ee aad u jeedo maanta ha eegin dagaalka la geliyey iyo sida
hada loo xisaabtamo, Reer Hiiraan guul ayey joogaan marka loo eego inta mashruuc iyo qaabdaro siyasadeed ee loola imanayey amaba deegaandooda lala soo aadayey, wax badan oo aanan ka hordhaceyn waxaad ogaan doontaan 2026 iyo waxii ka danbeeya, adiga iyo maamulkaada taladii aan hada ka hor ee aheyd yaan halmar leysla burburin waxaad moodaa in aa dasiibteen arinta aanu taladaas u soo jeedinay waxaa ugu muhiimsana ee weliba kuu dhihi jirnay markii aad talada la wareegto ayaan kuu shegeynaa ee aanu isbuucyo ka hor halkaan kuugu soo qornay waxaa ugu muhiimsanaa cid kale maslaxadeeda ha eegin ee mida dadkaada iyo deegaankaada kaliya xooga saar taas ayaad ku soo caano maasheene,sidaasi daraadeed maamulkii kaa horeeyey ee madaxweyne Muuse Biixi iyo adiga sidaad iskula jaan qaadeen aad ayaan ugu faraxsaneyn ka soo Soomaalinimo ahaan.
Waxaa kale oo aanu bogadineynaa wasiirkii maliyada Soomaaliya Dr Beyle oo inti uu xafiiska joogay markii uu gubtay suuqii Weehaan oo markii ay arkeen isaga iyo siyaasiyiintii kale ee Soomaaliland boobka Mogdishu ka socday malaayiinta dolar ka keeneen koofurta, aadna ka dhigatay wasiir Beyle dadka aqoonyahanada dhaqaalo yaqaanka ee talada Soomaaliland maanta qibradiisa ugu adeega.
Sawiradan aanu idiinka soo qaadnay Hiiraan si fiican meel goyni ah ku qorta weliba wadoyinkana waan ku soo dareynaa sida ay burbursan yahiin Hiiraanta aad u jeedo waxaa ku yaalo meelo hadaan quruxdooda idiin soo sawirno hada oon wax qoreyno aad yaabeysaan, waxaan aad arkeyso in garoon mudo intaas la eg iyo xarumo dowladeed la dayac tiri waayo oo adeegii guud heerkaas soo gaaro waad garan kartaan sow maahan cida sababteeda leh,sidaasi ay tahay 2026 iyo waxii ka danbeeya,Hiiraan iyo shacabkiisa degaanada Soomaaliweyn ka yaabin doono dhanka horumarka ayuu noqon doonaa oo weliba loo soo shaqo tagayo, adiga iyo maamulkaada markii aad la macaamileysaan shacabka koofurta
Soomaaliya waxaad geliya ku dadaashaan in aad fahantaan halka ay dabeysha siyasaded ee 2026 iyo waxii ka danbeya Kofurta Somaliya ku danbeyn doonto,weliba iskama dhaheyno Soomaaliweyn iyo dunida oo marqaati ka noqon doonta sida ay 100% isku bedeli doono xukunka dalka Soomaaliya, muhiimadu maahan mediyaha iyo facebook waxii laga sheego,waxa muhiim ah in ay dad badan fahmi karaan.
Weli ma aragteen inagoo ku mashquuleyna meel dhulka Soomaalida meelaha ay ka jiraan horumarka oo kaliya meel ka baxsan inagoo waqti ku lumineyna kalsoonida naga muuqata iyo halka uu dalkeedu aaday... sow ma arkina in aanan hada wax badan waqti gelin oo anau bedelkii qoraalada dumarkeena Soomaaliyeed ku mashquulno iyo meelaha dhulka Somaalida ay ka jiraan horumarka ?, sidaasi daraadeed guul ayaan idin rajeyneynaa bartaas ka haaya, horumar hada lee ayuu koow idiin yahay.......
Waxaan sawirada garoonada Hiiraan tusaalaha idiinku soo qadanay wax kale maahan dhawr mar oo hore,hayeeshee,mar kale ayaan maanta idiin leenahay in Hiiraan loo soo shaqo tagi doono fowdadaane inta maanta wax ku eh oo nolosha dhabta in ay sida ay hada u nool yahiin in ay tahay u moodaan,weliba inagu idiin lama hadleyno sida dhalinyarada facebook ka radsadan noloshoda amaba nolol malmedkooda oo kale.sidaasi daraadeed reer Somaliland
dad wax loo tilmaamayo ma tihidiin kaliya wanaaga mamaul iyo midka horumar ee aad ku soo caano maasheen ee Soomaaliland halka uu hada joogo ha laga dhaqaajiyo fursadaha maanta jirana ee idiin soo raadsaday shacabka ha looga fa'ideyo.
Fiiro Gaar ah Shacabka Hiraan-Hadaan u soo laabano Shacabka Hiiraana waxaan leenahay guul weyn ayaad jogtaan yaan la eegin nolosha kooban ee ay hada Soomaali badan run moodaan ee qiyaaliga ku dhisan,argagixiso ujeedo kasta oo laga lahaaba in ay Hiiraan sidaan xad dhafka ugu jabaan waxaa ugu wcnaa qeyb iyaga ka mid ah oo siyaasada ku biiri raba oo kuwan loo soo diray ku halaagayo halkaas aad ku deb saarteen geesiyasha qarniga ayaad tahiin hadaad u jixin jixdaan wax badan oo hada socda dadba ma tihidiin,geerida iyo dhawaca u yaalo argagixisada hadaad ogaan laheydeen yaab ayaa idiinka soo hari lahaa bartaas ka haaya noo jixin jixin mar kale ayaan idiinku celineynaa .la soco wararkeena danbe.
War Weyn Caawa- Argagixisadii Hiiraan oo dhamaan dhinacii wabiga Shabele laga jaray mashaqo xoogan oo halkaas ku heshay, kuwoodii Somaalida ahaa oo intooda badan iyagiina ka baxay furuminahii intey filmkii ajaaniibta fahmen waxeyan u badna tahay kuwa Somalidaa in meelo fog fog laga soo wacay oo la yiri haku dhamaanina meesha,tiro yar oo ajaaniibtii ah oo gadaal xabad uga haya dhalinyarada kuwodii Somalida kuw aaan heysan telefonada ee aan ogeyn waxa socda qaarkoodna lagu kenay halkaas meel aan Hiiraan aheyn ayaa leydiin wadaa oo aad loo dareenayo in la soo qalday ayaa ku jiraan jahwarerkii ugu weynaa, waxaa guul ah in dhaman meelahii maanta logu galay laga fogeyey mediyaha oo la xadiday wax badan, cadadka laga dilay markaan iska deyno dhaawacyada ku jira dhulka howdkaa xili ay sii galeysayso Maqrib hada oon wax qoreyno, sidaan horey qoralkenii hore ugu sheegnay hadaad maalinta berito ah aragtaan iyadoo ajaanib badan la hayo ma been saneyno.
Dhanka kale ajaaniibtii dhawaan gaaray Tiyeeglow ee kuwan lagu laayey Hiiraan ka tageen oo meeshii ay joogeen ee aheyd duleedka kore ee degmada Tiyeeglow ka gureen iyagoo magaalada oo ay markii hore ka joogeen dhinaceeda waqooyi ay bedelkii haatan u guureen meel dhawr KM u jirta oo ku taalo dhanka koofureed ee magalada Tiyeeglow. Tiyeeglow,Ceel Cali iyo Buq Aqable caawa lagama seexan,micnahu waa 8 bilood abaabulkii la soo waday iyadoo aysan xitaa weli ciidankii xogiisa gaarin deganka ay dagaladu ka dhaceen oo kaliya dhankii webiga meelahii ugu muhiimsanaa caawa ka xiran yahiin,jabka koxda hada ku dhacay hub badan horta gacantoda waa ka baxay, waxeyna la yaabeen magaaloyinkii ay yaqiineen ee laga saaray labo sano ka hor oo ah meelaha ugu shacabka badan....lol.
Hayeeshee, shacabka Hiiraan waxaan leenahay wadada isku xirta Baladweyne iyo Buulo Burde waa safe waxaa dhinackasta ka maamulayo ciidanka deegaanka iyo kuwa XDS.waxa kale oo ay la yaben argagixisada kalsoonida shacabkii iyaga labo sano ka hor kufsaday kalsoonida ka muuqata oo xita meesha iyaga lagula dagaalayo meel aan ka fogeyn ayaa lagu daawanayaa dagaalkoo socda ciyaaro 'ileen dadku dhulkoodii ayey joogaan waxa doolka ku yimid waa iyage....lol. walee qofkii yirahdo isbuucaan qoray ma helin oo waxaan ka ag dhawaa meeshii lagu dagalay ee dadka degankaa amaba beraleyda ah waa qof been sheegay marka loo eego sidey wax u dhacen 24 kii saac ee ina dhaftay qasaraha soo gaaray koxda argagixisada ah....
War Ded Deg ah- Argagixisadii Hiiraan kaka sugeneyd inta badan galbeedka Hiiraan oo saldhigoodii ugu weynaa ka kala carareen,kedib markii ay ka qoomameeyen shacabkii ku sugnaa webiga jiinkiisa oo halkaas ku cidleeyey.dhanka kale koox sahan aheyd oo ku dhuumaaleysaneysay dhul buraley ah oo aan ka fogeyn degmada Halgan firxadkoodii waxuu ka gudbay saacad ka hor xiliga aan hada wax qoreyno wabiga Shabele,waxaan akuadag xitaa kii wabiga doonayo inu k agudbo intaanba la gaarin inuu ka talaabo wadadii laamiga aheyd oo ay meelkasta ka fadhiyaan ciidada deegaanka oo iyagu magaalo kasta iyo tuulo kasta habeysan.
Dhinacaas Halgan kooxda loogu galay marnaba ma filaneyn in xogtooda la hayo waxana marka laga reebo hubka dhigis ay dhalinyarada degaanka ee Macawisleyda ku sameeyeen marka laga soo tago kuwa firxadkaa jabka ugu badan ugu wacnaa in ay ka warheleen Argagixisadii ku sugneyd mid ka mid ah saldhigii ugu weynaa ee ay ku lahaayeen Meel ka mid ah dhinaca galbeedka Hiiraan in ciidankii joogay halkaas faarujiyeen .yacni ciidanka Deegaanka ee Macawisleyda badanaa abaabulkooda lama maqlo muqaal baahiyane deganka ay joogaan ka hor 48 saac ayey ka fogaadaan,waxana ciidanka deegaanka iyo kuwa xooga dalka si xoogan ula shaqeynayo waa shacabka.
Argagixisada Hiiraan dhibaatada ugu weyn ee heysato waa markii ay qeyb iyada ka mid ah jabaan amaba qeyb iyaga ka mid ah aagii ay kujireen baneeyaan uma sheegaan kuwa kale waxaana halkas ku halaagsama Argagixisada kuwooda Soomaalidaa ee fikirka lagu soo qasbay,In shacabkii deganaa wabiga jiinkiisa meelahii ay ku dhuumaaleysan jireen argagixisada Hiiraan looga baxo aaga dhan,waxey ku abuurtay walwal xoogan waana mida keentay in ay xitaa saldhigyadii ay ku lahayeen wabiga Shabele dhankiisa galbeed kii ugu weynaa ay baneeyaan,iyagoo ka cabsi qaba in ciidanki lagu soo jabiyey degmada Halgan ee hada firxadkaa ay ciidamada degaanka iyo kuwa kale kala gudbaan wabiga halkii marki hore laga hari jiray,sidaas daraadeedna waa mida keentay inuu haawanayo saldhigi ugu weynaa ee ay ku lahayeen dhanka Galbeed ee Hiiraan argagixisada.
Soona Beerayaal beeraha ku teedsan wabiga waxey ku aaseen hub badan oo ay qaadi waayeen qeybna waxey ku shubeen wabiga,marka laga reebo tiro kooban oo ajaaniibta ku yar tahay oo God ku dhuumaaleysanayo,halkaasi oo lagu garaacayo,godkaas waxaa ku jira hub ay Anajibtii aanu qoraalkii midkan k ahoreeyey ku sheegnay ee gaartay Degmada Tiyeegloow ee gobolka Bakool qaadi waayeen oo ay halkaas uga tageen.
Inkasta oo shacabka Hiiraan aysan weli maqlin wxaan aanu qoreyno ay yahiin news cusub iyo jabka garay kooxda baxadiisa siiba dhulka howdka oo ay furumaha iskaka kala dhunteen,
sida muuqata dhamaan dadaaladii ay argaqixisada soo waday mudo 8 bilood ah kuwooda ajnabigaa ileen hada kuwii Soomaalida ahaa taladii argagixisinimo waa lagala wareegaye ee ay uga soo talabayeen wabiga qasaarahooda ma yara, dhawaacyo badan ayey kooxdu uga tageen beeraha ku teedsan wabiga,halka ay qaarkood kuwii ay is lahaayeen hadii meesha loogu yimaado iyagoo dhaawac ah sirtiina ayey sheegayaan oo Soomaali u badnaa ay dhameystireen, waa ogtahiin sow maahan dhalinyarada Soomaalidaa ee ay iska soo hormariyaan khawaariijta ajnabigaa sida loola dhaqmo.
Arinta aad xiisaha u leh marka laga soo tago dadalada ciidamada deganka ee Macawisleyda
iyo kuwa Xooga dalka, ilaa hada Anjaanibta gaaray Tiyeeglow waa cadadkii ugu badnaa, weliba ciidamadu ma gaarin melaha ay hubka ugu carareen ciidamadii ka soo cararay soonaha Halgan ee maciin biday Wabiga in ay ka talaabaan.
Dhinacaas Puntland Buurtii 3aad ee kooxda muhiimka u aheyd ayey qorsheynayaan iney iskaka baxaan kedib marki u xoogeystay murankii u dhaxeeyey ajaniibta iyo Soomaalida argagixisada keentay halkaas ee ka soo jeeday isla deeganka Puntland, dagaalka Puntland waxaa dhiig u yeelay kedib markii ay saladiintii, shacabkii iyo qurbajoogtii siweyn ugu bireen meeshaas jabka ka soo socda kan Hiiraan kama yara,kaliya waxey kukala duwan yahiin Argagixisada Hiiraan ka dagaalameyso goobahii dagaalka waxey uga dhunteen badabkood dhalinayradii Soomaaliyeed oo ay gadaal ka maraan Hayeeshee Daacishta Puntland sidaas maahan waxa la dhahaa adinka waa in aad safka hore martaan si gacanta loogu soo dhigo qaarkood dunidana loo tusiyo,
Sidoo kale Daacishta ka dagaalameyso Puntland waxey wataan qalab lagu baro macdanta arinkooda waa howl kale oo iyagu kalma jecla dhibta ay u geysanayan dadka iyo duunyada Somalidii halkaas keentayna waa isku dhaceen si weliba weyn,waxey u badan tahay sidii degaanada Puntland sanado ka hor loogu xasuuqay argagixisada in halkaas loogu xasuuqi doono,weliba gacan ka hadal ayaa ajaaniibta ku jiraan dhulka Buraha ah oo u badan ilaa sedax wadan iyo kuwii Somaalida ahaa ee iyaga keenay ka dhax taagan si weliba weyn. marka waad garan kartaan hadii ay kuwii iyaga keenay ka soo horjeedaan sirdoonkii,cidankii Puntland iyo shacabkina ka soo horjeedaan in halkaas qasaaro aan la qiyaasi karin ka soo gaari doono miyaad qof kale weydiineysaan,sidaasi ay tahay,sida inoo muuqata ajaaniibta ugu badan meesha lagu soo badhigi doono hadii looga taba tago Tiyeeglow waxey noqon doontaa halkaas weliba shacabka Tiyeeglow wey iska qarinayaan oo meel duleedka magaalada ah ayey joogaan......
Hiiraan iyo Puntland caawa-Wararka caawa ugu xiisaha badan argagixisadii Hiiraan iskaka baxeen ee ajaaniibta ahaa oo gaaray dhul buuraley ah oo u dhaw degmada Tiyeeglow ee gobolka Bakool iyo kuwii looga dhuuntay dagaalka oo ay xaalada ku xun tahay wabigana uga gudbay dhanka Galbeed ee ay markii hore ka yimadeen,waxa Soomaaliya wadamo jooga Masaafada intaas la eg ee inta u dhaxeysa webiga Shabele ilaa Tiyeeglow xitaa cid duqeyneyso ma jirto,Somaliya waa dal yaabkiisa iyo amakaakiisa wata.arinta xiisaha leh dhulkii argagixisada lagu jabiyey melaha howdkaa weli waxaa daadsan qoryo ay halkaas uga tageen kuwii baxay, waxana kooxda halkas ku helay jab ad u xoogan,isla markii uu jabka dhacay kuwii ajnabiga ahaa oo gadal ka joogay kuwii Somalida ahaa ee ay argagixisada qaldeen iyagiina badankod markii ay deegaankii ay ku sugnaayeen ay baneeyeen shacabkii, iyagiina waxey ka gudbeen wabiga.tirda halkaas ku hartay waxaa dhinackasta ka fadhiya ciidamada deegaanka Macawisleyda iyo kuwa xooga dalka.
Hayeeshee, reer Puntland hadaan u laabano,waxaan leenahay raafkii waxweyn ayuu durbaba taray 10 maalmood oo xiriir ah wada kooxo badan oo deganka ku sugnaa ayaa waxaa lumay isku xirkoodii durbaba,yaan la kala joojin argagixisadii kuwii Somalida ahaa waxey donayaan badankood iney ka soo baxaan dhulka buuraha ah oo ay isdhiibaan badankood kuwoodii Soomaalida ahaa oo waxey siweyn iskugu dhaceen ajnabigii halkaas ay geeyeen shaqsiyaad deegaankiina ka soo jeeda,yaan Soomaali kale la eedeyn 100% dadka halkaas geeyey argagixisada waa dad reer Puntland ah oo idinka idiinka soo jeedo wadooyinka ay sahayda u marto kala jara,maxaa yeelay sida Hiiraan oo kale ma tihidiin oo dhinacne lagula dagaalayo
dhinacna loogu xoola qalayo argagixisada waxa lagu wada nool yahayna waa Koofurta
Somaliya, adiga reer Puntland ah maanta ma lagaa dhadhicin karaa Jicibow oo Hiiraan ka mid ah oo argagixiso laga saaray sanad iyo bar ka hor waxii wiilalal,iyo gebdho naftooda u huray ee ciidankii degaanka ahaa ayaa maanta mar kale dagaal loo soo xawilay ka socdaa intaas kaliya bal intaad meel fadhiisataan isweydiiya,kedibna kuwa inta aad dagalka ku jirtan iyagoo degaanadooda ku haya argagixisada mediyaha iyo hadal kaliya kusoo aruuray bal ka waran oo maalin iyo habeen dacaayadaha la jooga?. adigoo reer Puntland mar hore ayaadba tashadeene kaba soo qaad mid gurigiisa ku haya argagixiso hadaad deris la tahay sida reer Hiiraan maxaad dhihi laheyd in aad wax ku darsato iskaba daaye........
Yaan leydiin hoosaasin argagixiso saqiir iyo kabiir dhulkiina cidkasta oo qaab qaldan ku joogta ka saara weliba idinkoo isku kalsoon oo aan cidna ku qancineyn hagajinta iyo amniga deegaankiina ajnabiga degaankiina jooga ka saara.in Galkacyo iyo Boosaaso oo isku jiraan inta KM ee aad aragteen baxadeeda in wadadii Bulo Burde iyo Baladweyne oo isku furan oo weliba la mari karo oo labo sano ka hor la xoreeyey shacabka looga dhigo mid xiran, siyasada iyo danaha guracan ee laga leeyahay ma fahmi karaan kuwa badan oo soo baxay burburkii dalka kedib oo malaha qolofka oo kaliya ka ah reer Hiiraan.
Hayeeshee argagixiso si fiican ayey ugu jabeen Hiiraan,weliba dhulkii lagu dagaalay meelaha qarkood waxaa daadsan qoryo. La soco wararkenii kale ee ay ugu horeeyaan kuwii aanu ka qoreynay dumarkena Somaliyed, madama aanu qoraalkii midkaan ka horeeyey wax badan idinku bidhaaminay,waxii kale oo warar ahne aanu shacabka Puntland iyo kuwa Hiiraan la wadaagi doono,weliba xog badan Puntland kama helin oo aan ka aheyn inta aan hada idiinla wadaagnay aheyn, laakinse Hiiraan argagixiso marka laga reebo in ajaaniibtii ugu badneyd ee lagu soo daabulayey bilahi ugu danbeeyey Hiiraan ay badankood iskaka baxeen halkaas ayna aadeen degaanka aanu qormada qeybteeda kore ku soo sheegnay,bal ka waran hadii wadadii ay ajnabigaas ku yimaadeen ee ay hadane ku baxeen laga xiri lahaa gebigodna la duqeyn lahaa yaa masuuliyadaas laga doonayey..........Intaas hadii aad intaad fekerto aqligaada idin siin waayo muwaadinka Soomaaligaa waxa ka socda Koofurta Soomaaliya micnahu waad is daalineysaan.ku darsoo ciidamada Afrikanka ah ee joogaan koofurta Soomaaliya gaancsiga uga socda halkaas iyo casiirka ay cabayaan sida uusan uga qasneyn, waa wlaahi dalkaan ayey nool yahin dadkii lahaa hal maalin iskama dhadhicneysid, adunyada nolosha ka jirta waxaa ugu muhiimsan inu qofka nool leeyahay han iyo qab,waxa aan koofurta Soomaaliya ku aragnay weli dal caalamka ka mid ah kuma arkin.ileen qofka nool xayatadiisa dhan waa sida ay u arkaan hadba ajnabiga dalkooda ku sugan,hadey qab iyo han ka waayaane waxey doonaan ayey ka sameystaan hadba dalkaas ay joogaan,walee taariikh markey qormeyso iskama qormato......
QORAALKII UGUDHEERAA EE ANAU KULA AHDLEYNO SHACABKA GEESIYAASHAA EE PUNTLAND EE DAGAALKA KULA JIRA ARGAGIXISADA.
Wararkii ugu danbeeyey dagaalkii argagixisada lagu jabiyey ee Puntland,2025- Iyo talo ku socota maamul ilaa shacab. argagixisadii ay dhulka Puntland keeneen qeyb adinka idinka mid ah ee ajaanibta ahaa wiil dhulkiisa iyo dadiisa gubay oo dhiigooda nolol ka raadiyo oo Soomaali ah oo heerkaas u damiir xun adinka oo kaliya maahan,waxeysa ku xooganaan jiren Koofurta Soomaaliya waxaan idiin sineynaa talo Soomaalinimo oo ay adag tahay in aad ka heshaan qof kale ee Soomaali ah oo ay dalkaas iyo dadkaas Soomalidaa rajo kaka jirto amaba qiimo ugu fadhiyaan meelkasta oo ay ku nool yahiin.
Sidoo kale marnaba haku gadsoomina waxa ka socda Koofurta Soomaaliya Koofurta Soomaaliya marka deegaano kooban laga reebo argagixiso iyo shacabka ay wada joogaan meelaha ay kaka sugan yahin waa isku ujeedo inta badan waxaana heshiis lagu yahay in shacabka laga wada qaato labo canshuur sidaasna lagu wada joogo.
Afrika ciidamada kor u dhafato 20 ka kun wadamada qaarkood oo aanu xita magacyadooda idiinla wadaagi karno askartooda mushaarkooda ayey intey iska jareen dhaqaalo kooban u diraan argagixisada kaliya si ay dalka Somaaliya oo ah mashruuc nolol laga abuurto kaliyana lagu xasuuqo shacabka Somaaliyeed in sidaas lagu wada joogay 20 kii sano ee ina dhaaftay oo weliba qabiilo Somaali ah ayaa u arka iney sidaan dhaqaalo uga sameyn karaan burburka iyo dabargoynta ku socota dhalinta Soomaaliyeed,waa dagal siyaasadeysan oo ay xitaa argagixisada wada shaqeystaan wasiiro iyo xildhibano ay xiligey doonan markii ay culeys dareemaan mediyaha keenaan iyagoo afkooda ku hadlayo,sidaasi daraadeed talo Soomaalinimo ayaan idiin siineynaa.
Ajnabigii ka dagaalamayey dhulka Buuraleyda ah ee degaanada Puntland ee ay keeneen shaqsiyaad uu Allaah aduunyada ku cadaabay intaanba aaqiro la gaarin oo degaankiina ka soo jeeday,kuwii keenay ee deegaankiina ka soo jeeday iyo kuwii ajnabiga ahaa waxey u kala jabeen labo garab waxaana leysku dagaalay aanu burburino ilaha dhaqaalaha sida Magaalooyinka camiran iyo Buundooyinka iyo in ay dagaalka iyaga iska soo hormariyaan dhalinyarada Soomaalidaa ee ay qaldeen sidaasina waxa labada dhinac ku dhimanayo u noqdaan Soomaalida oo iskugu jiraan wax la qalday iyo kuwi keenay ajaanibta dhulkina ajaaniibtuna kaliya maareeyaan dhaqaalaha baada ah ee shacabka iyo gaancsatada laga qaado.
Midna ogaada mar kale soo aqriya xiligii aanu dagaaladii ka dhacay Hiiraan wax ka qoreynay waxaa jiray sargaal inta laga soo magacaabay Mogdishu wiil uu adeer u ahaa inta gdeeyey meesha maanta lagu dagaalayo oo labo sano ka hor wiilal badan xoreynteda ku geeriyodeen waxaa isaga xiligaas Hiiraan loogu soo magacaanbay oo kuwii argagixisada la dagaalayey xilka looga qaaday inuu hubka ciidanka ka ganacsado kedibna wiil uu adeer u ahaa ayuu geestay degaanka Jicibow ee ay ka dhaceen dagaaladii ugu cuslaa labo sano ka hor intu yiri wiilkii uu adeerka u ahaa adiga argagixisada joogta Jicibow hubkii aan kuu keeno nooga sii iibi.ninkii noocaas ahaa hada wax xil ah mahayo laakinse isaga iyo wiilkii uu adeerka u ahaa waxey ku nool yahiin bilaaw iyo dhamaad nolol xaraan ah oo ka sameysan dhiig iyo qiyaano.
Hadaba waxad isweydiisaa xagey ninkas iyo wiilka uu aderka u aha ka soo barten dhaqankas
xun,Somaalida runta idiinma sheegeyso ee inagaa idiin sheegeyno.Ninkaas waxaa lagu daray geber reeraha qawaariijta Soomaaliya wada shaqeystaan mid ka mid ah ka soo jeeda, midkii isaga ka sareeyey ee ciidanka xooga dalka xiligaas heystana waxaa lagu daray gaber kan reer Hiiraan ku qabiil ah ee wiilka u aderka u yahay hubka ay iskala iibsanayen argagixisada horta markii aad qiimeyneysaan waxa ka socda koofurta Soomaaliya amaba wasiir iyo xildhibaano beelaha wada shaqeystaan argagixisada oo inta ay soo wacdo argagixisada ay leetahay mediyaha ka hadal ee dadka Hiiraan ee qawaariijta dagaalka kula jira dhaleeceeya ee naga mashquliya dalka Soomaaliya amaba koofurta Soomaaliya ee aad maqashaan horta waa noocaas.
Midna ogaada Hiiraan wiilasha ciidanka deegaanka ee Macawisleyda iyo ciidanka xooga dalka Soomaaliya badankood waa daacad waana ka dhab in ay qaabka uu dalkeenu yahay sidaan ka bedelaan deegaankana u noqdo mid nabdoon,laakinse hadii waxaan loo sameynayo iney yahiin mashruuc oo maalinba meel dalka ka mid ah inta qeyb bulshada ka mid ah inta la qaldo amaba kuwo ilaahey aduun iyo aaqiro duleeyey oo magaca uun Soomaali ka ah oo qabilkasta oo Soomaali ah leh, adinka halkay arinku joogto waxaad ka abaartaan labo meel.
1- Horta yaan la joojin marnabana fursadna la siinin kooxda hada dagaalka lagula jiro.
2- Magaalada Boosaaso ganacsi badan oo kooxahaas dhibta ka shaqeeya nolosha bulshada deegaankana qatarta ku ah kala shaqeeya ama cabsi ha u geyso amaba kutalo galba haka ahaatee albaabada iskugu dhufta,yaan laga labo labeyn.Ogow 1999 70 kii qof ee beesha Xawadle laga xasuuqay ragi fududeeyey waxaa kaalinta kowaad ku jiray shaqisyaad isla qabiilkaas ahaa oo markii danbe sida ugu xun ee bini'aadam u geeriyooda u dhinta, caruurtii ay ka tageena ilaa maanta qaar badan oo ka mid ah waxaa ku adeegta Soomaali kuwooda ugu liita,yanci ilaahey ayaa si ka duwan reer Hiiraanka kale amaba beesha inteeda kale u ciqaabay iyagu isma dareemayaan,sidaasi si la mid ah kuwa hatan degankiina dhibtiisa kala shaqeynayo argagixisada ee keensaday deegaankiina,wax nolol aduunyo iyo mid aaqiro ah oo u haray ma jiraan waxey dhaleen amaba ifkan ugu tagaane waxey uun noqon doonaan sida kuwa aanu kor ku soo sheegnay iyo ka xun,marka sida ajnabigii Hiiraan dhawaan loo soo diray intey iska soo hormariyeen dhalinyaradii Soomaaliyeed ee ay qaldeen iyagiina kala jabeen iskakana baxeen qeyb ka mid ah Hiiraan iyagoo kuwii kale ka dhuuntay ayey kuwa idinl ajoogane u kala jabeen.
3-Dib iskugu laabta si guud reer Puntland oo shaqsiyaadka u badan reer Garoowe ee markii ay waayen kursigii dorashada uu ku soo baxay Saciid Deni kala saari la dagalka argagixisada iyo mucaaradnimada siyaasadeed, oo ku tusaale qaata Hiiraan State shacabka Hiiraan waa kuwa ugu taageerada badan hubkodiina intey magaalada Baladweyne ka saareen ayey kaliya soo bandhigeen 1% ka mid ah, iyago waxgaradka uu ugu horeeyo Ugaaska beesha iyo Nabadoonada warkooda dhageysanayo ma aragteen iyagoo maalintaas kedib meelaha ka hadlayo,iyaga iyo ciidanka deegaanka ee Macawisleyda waa isku xiran yahiin,waxeyna u hogaansameen kulankii ay ku wada idlaayeen waxgaradka iyo siyaasiyiinta,hadii uu qofkasta oo Soomaali ah u shaki kaka jiray halka ay ka keeneen taageerada shacab Hiiraan State waa labo arimood.
1- Magaca oo ka turjumayo deegaanka facaweyn ee Hiiraan.2-Iyagoo aan aqoon istus tus waa dad qadiyad ku taagan oo mid Hiiraan State ah iyo mid aan aheyn marki ay arintu noqoto difaaca Hiiraan laguma mashquulo shaqsiyaadka qaldan amaba iyagoo dhulkaas quruxda iyo qeyraadka isku darsaday heysta ka doorbidaya iney dad kale aqligooda ku shaqeeyaan taasne 2016 ilaa maanta isweydiiya adinkoo Soomalai ah oo reer Puntland ah mashruucii malaayiinta dolar ku baxday ee magaca Hiiraan si aan u tir tirno anagoo xukunka dalka ka faa'ideysaneyno aan Hiiraan hoos geyno magaalo gobolka Banaadir laga soo jaray yaa manta dhibaato qaba reer Hiiraan iyo kuwii ku fikirayey oo xitaa Soomaalinimada ka dhaw tahay degaan iyo dad leysku haleyn karo oo Soomaaliyana ay ku nool yahiin?.
Sababtu waa in Qabiilka Xawaadlaha argagixisana dagalkeeda dal iyo dibad halmar ka shireen kooda Hiiraan jooga ilaa kooda ku nool gobolada Koofurta Soomaaliya,mustaqbalka Hiiraan iska daaye shacabkooda dalka Soomaaliya meelaha Hiiraan ka baxsan degan xitaa waa ogyahiin beeshaani in ay wax badan oo dalka Soomaaliya horey uga jiray ay meel iska dhigeen,weliba waxaan idiin balan qaadeynaa shaqsiyadka lugoyada Hiiraan loo adeegsado ee Xawaadlaha ah ee iyagoo ilmo adeero ah sidii dad ku nool duni aan dunidan aheyn iyagoo aan la aflagaadeyn,lacaayin, lagu mashquulin,walaalow sidaan yeel iyo sidaan ha yeelin la dhihin si dhib yar ayey reer Hiiraan uga baxayaan oo xiliga ay shacabku ku jiraan nolol iyo horumar iyaga waxey noqon doonaan kuwa kaliya ku danbeeya qoomamo,waana waxa uu beelaha kale ee Soomaaliyeed uga duwan yahiin Xawaadlahu,kuma mashquulaan qofka iyaga iyo degankoda dhiba waa il kulul yahiin isla markii masiibo ayaa ku dhacda qofkaas, adiga isweydii qof dhulkiisa iyo dadiisa u duleynayo mid u isaga ka dhul iyo degaan fiican yahay aqliga uu degaan kale oo Soomaaliya ku yaalo xitaa hadii aad saaxiibo kula tahay siyaasad uu shacab iyo dal la yiraahdo Soomaaliya ku soo kordhin karo adigo Soomaali ah bal isweydii intaas ayaa laga tusaale qataa markii aad qof Soomaali ah aad dooneyso in aad qiimeyn ku sameyso,horta waxaa la eegaa degankiisa iyo dadkiisa sida uu ku yahay markaas kedib ayaa lagala hadla dal iyo dad amaba lagula saxibaa siyasad, sow ma arkina wadoyinka
Hiiraan iyo garoonada Hiiraan sida ay u bur bursan yahiin, wiilkii iyo gebedhii reer Hiiraan ee fulin lahaa/laheyd waa joogaan waxeysa ogyahiin,sida cad ceeda bari uga soo baxdo galbedna ugu dhacdo halka ay u socdaan safarkoodana ka soo bilaawday kuna dhamanayo min bulshada Hiiraan ilaa ka deegaan ahaan sow ma maqli jirina nin colaada garanaya nolosha kalena maareynteeda waxbo kuma ahan.
Hadaba qoraalkaan dheer oo aanu maanta ugu talo galnay reer Puntland waxaan leenahay yeysan idinka hoos bixin labo armod mar kale ayaan idiinku celineynaa1-Arimaha shaqsigaa ee aad ku mashquleysan iyo dagaalka argagixisada kala saara.2- Si ajnabi badan oo degankina siyabo kala duwan ku imaan lahaa kedibna noloshiina qatar gelin lahaa si aad uga bad baadaan waa u muhiim degaanka in la laba jibaaro raafka iyo qab qabashada ajaniibta ku nool guud ahaan dhulka Puntland.Shacabka Puntlana waxaan leenahay kii afka kula dagaali karo iyo kii adinka kula dagaali karo argagixiso waa argagixiso waxaana degankiina keenay dad adinka idiinka soo jeeda taladeena qaata maanta dhiirageliya ciidanka gesiyaasha ee kooxda argagixisada ah dagaalka kula jira,siweyn ayey u kala jabeen dalka Somaaliyana 2026 hadaad arki weysaan wax badan oo qiyaali ah oo ka jira maanta oo meesha inta ka baxay ay reero badan oo Soomaali ah oo ay maanta argagixisada ceesh wadaag u yahiin oo inta afka furtaan iyagoo aysan jirin wax gacantooda ku jira Soomaalida kalena ay leetahay war naga daaya waa kuwiiye in ay is arki doonaan........
Reer Puntland qoraalka dhan nuxurkiisa ayaan idiin soo koobeynaa sow ma arki jirina markii dagaalka argagixisada Hiiraan ka socday mediya wata magaca Hiiraan oo leh dagaalka ciidanka deegaanka iyo kuwa dowlada la galeen argagixisada labada kooxoodba waxey kala
sheegteen guulo oo u hadlaya sidii dad ku nool amaba ka soo jeedin deegaan aan Hiiraan aheyn amaba dal aan Soomaaliya aheyn inaguna horaantii dagaalkaba horeba waxaan toos ula safanay ciidankii xaq u dirirka ahaa ee degaankooda sharaftiisa u dhimanayey iyo kuwii dowlada,waxa lagu kala duwan yahay waa intaas,waana waxa aanu idiin leenahay si dhab ah dagaalkaan u gala oo meel iska saara argagixisada waxii ajnabi ahne raaf ku qabta, maalmahii tagay aaway argagixisadii Hiiraan ee la buun buuniyey markii ay jabeen sida loo aamusay sow ma arkina in aanu wax badan ka hor dhacno ayaan diideynaa waxaan idiin xaqiijineynaa Hiiraan ciidamo ajnabi ah oo ku shaqeynayo dano qabiilo kale ee Soomaalida kuwooda la shaqeysta argagixisada ku fikir ah amaba ciidamo ajnabi ah oo mushaarkoodii qeyb ka mid ah inta argagixisada u diraan si ay isku daayaan iyaguna casiirkooda halkaas iskaka cabaan buug iyo qalin qaado inta ay ruwaayadaas sii socon doonto in aysan dheereyn inagu shaqadeenu waa in aanu kaliya shacabka u bidhaamino ciidamada ajnabigaa ee dlakeena jooga qaarkood waxa ay u joogaan iyo ganacsiga dhiiga shacabka Soomaaliyeena sida ay halkaas kaka macaashaan,meel iska saara ajnabiga hadaad dooneysaan in aad guul gaartaan reer Puntlanow.......
Puntland ,2025-Sawirkaan iyo muuqaalkaan waxaan ugu talo galnay shacabka iyo mamulka geesiyaashaa ee Puntalnd ee dagaalka kula jira argagixisada iyo guulaha ay gaareen.weliba waxaan leenahay maamul iyo shacaba hadaad degankiina nabadii lagu yaqiinay u dooneysan sedax qodob ku dadaala weliba wararkiina joogto ayaan ka dhigi doonaa.1- Yaan la joojin fursadne lasiin argagixisada waan ognmahay kuwa degaanka u dhashay ayaa kensaday
iyagoo af ku dhiigle ahne qaarkood mediyaha ayey ka buun buuniyaan,kuwasne gacan bir ah iskaka qabta.2- Yaan la joojin raafka dadka aan reer Puntland aheyn kuwoda arimaha amniga iyo nabada wax u dhimayo dharaar cad ka saara degaankiina weliba kuwooda ajaaniibtaa.3- Dhaliyarada Argagixisada ka buun buuniyaan mediyaha ee degaankiina ka soo jeedaan kuwa ka soo jeeda deegaanada kale isla ilooba kuwa deegaankiina ka soo jeeda sida shacabka Hiiraan ee qurbaha u daba dhigteen adinkuna sameysta dad reer Puntland ah oo isla markii dacwad ku fura. waan isku soo laabaneynaa bal horta dhaantadan aanu iskula nasano.
WELIGAA MA DAAWATAY RUWAAYAD SIYAASADEED INTEY DOONTO HALA EKAATEE-
HOW IS THE POLITICAL CONCERT IN SOMALIA?.
SOOMAALI MAXAMED WELIGIIN MA DAAWATEEN RUWAAYAD SIYAASADEED IYO DAL SIDA SOOMAALIYA OO KALE AH OO ARGAGIXISO SI GACANTA LOOGU GALIYO AY ISKU JIIBINAYAAN ARGAGISIXO IYO QABIILADII AY WADA SHAQEYSANAYEEN...LOL.
WELIGAA MA DAAWATAY RUWAAYAD SIYAASADEED ADIGOO SOMAALI AH, HADAADAN DAAWANA WAA WAXA KA SOCDA DALKA SOOMAALIYA.HIIRAANAAN ARGAGIXISO KU SOO CELINEYNAA,PUNTLAND AYAAN AJAANIIB KU BEEREYNAA, JUBALAND AYAAN SIDAAS YEELEYNAA, KOOFURT GALBEED WAANU IIBSANAY,JOWHARAA ARGAGIXISO IYO KUWO MASULIYAD SHEGANAYO INTEY KU SHIRAAN ODOYAAL MAALINAKSTA MEDIYAHA LA KEENAA IYAGOO CABSANAYO SI LOOGA HADALSIIYO,..LOL.
WADANKA CIIDAMO AFRIKAN AH AYAA JOOGAAN CASIIRKOODA AYEY XEROOYINKOODA KU CABAAN BISHII KUN DOLAR AYAA LA QAADANAYAA,WAXAA LEYSKU DAGAALAYAA ANIGA CIIDAMADA II BADI IYO ANIGA II BADI..LOL.
SHAQSIYAAD MASUULIYAD SHEEGANAYO IYO SHAQSIYAAD MAGAC QABIIL KU HADLAYO OO HADANE MEDIYAHA ARGAGIXISO KA TAAGEERAYO OO HADANE CAASIMADA SOMALIYA MALINKASTA KA HADLAYO IYAGOO MAGACYO IYO MASULIYADO KALA DUWAN SHEEGANAYO...LOL.
TOLOW KOLBA REER HIIRAAN CIDA DHULKOODA MAR DANBE MAGAC ARGAGIXISO LAGU QABSANAYO REER HIIRAAN MAAHANE,YAA WAAYE SOMAALIDA BEENTA LOO SHEEGAYO OO JARAN JARTA LAGU GORAYO............?.
OO HADA IYADO MAGACA CIIDANKA XOOGA DALKA LA SUURAD XUMEYNAYO, HALKAN
KII MACAWISLEYDA HIIRAAN LAGU CIYAARAYO DAGALO UJEEDO IYO SIYAASADO GURACAN LAGA LEEYAHAY HIIRAAN IYO PUNTLAND OO KA HOREYSAY LOO SOO RARAY DALKANA AY ISKU HEYSTAAN JIIRTAANKIISA DALAL ISKU HEYSTA ANIGAA INTAAS OO CIIDAN KEENAYO IYO ANIGAA KUWAAS KA FIICAN OO WELIBA DALAL KALA DUWAN KA SOCDA OO WELIBA QAARKOOD MUSHAARKOODA ARGAGIXISADA U JARAAN QEYB OO LA WADA GARANAYO WADAMADA AY YAHIIN SI AY ISKU DHAFAN IYAGA IYO ARGAGIXISADA, SIDA AY QIREEN MAXAABIIS ARGAGIXISO AH OO DHAWAAN LA QABTAY TOLOW YAA WAAYE CIDA BEENTA AY DOONAYAN ARGAGIXISO IYO KUWA AY XULUFADA WADA YAHIIN EE SOOMAALIDAA U SHEGAAN.......?.
WAA SU'AALE YAA WAAYE CIDA AMABA SHACABKA SIDII KUBADII LOOGU CIYAARAYO KOLBA WAA SHACANKA SOOMAALIYEEDE DEEGAANKEY KA SOO JEEDAAN KOLEY ANAGAA HUBNO OO KUWA HIIRAAN MAAHANE?.BEERYABAAL OO LABO SANO KA HOR LA XOREEYEY AYAA AJAANIIB ARGAGIXISO AH LAGULA DAGAALAYAA PUNTLAND AYAA DAGAAL KA SOCDAA,JUBALAND AYUU DAGAAL KA SOCDAA DALKA INTIISA KALE HAL MEELAA WAX LAGU WADA CUNAYAA.....LOL.WAXAA FIICAN MARKII AAD RUWAAYAD DAAWANEYSO INEY NOQOTO MID WAXOOGAA LAGA SOO SHAQEEYEY.
RUWAAYDAN HADA SOCOTA WAXEY KU DHAMAANTOONTAA MEEL KU QORTA HIIRAAN OO LAGA SAARO CIIDANKA AJANABIGAA,KEDIBNA WAXA KU XIGO WAAD TAQAANAN SOW MAAHAN,ARGAGIXISO LABO SANO KA HOR AYAA HALMAR LAGA SHIRAY QAABKA DHULKA LOOGA DIFAACAYO INTA AY KUWA UJEEDADA GAARKAA LAGA LEEYAHAY AY HIRAAN SII JOOGI KARAAN CIDKASTA WAA OGTAHAY WELIBA WAXAAN OGNAHAY IN AY QAAR ARGIXISADA KA MID AH REER HIRAAN XOGTA SOO SIIYAAN AYNA SHEEGAAN CIDA HIIRAAN U SOO DIRTAY IYO MUDADA LOOGU TALO GALAY INEY KALIYA KA QEYL QELIYAAN HALKAAS.
WAXANSE KA XUNAHAY IYADOO AY ARGAGIXISO IYO DHAWR BEELOOD WADA SHAQEY SANYAAN SIDA SHARAFTII IYO KARAAMADII CIIDANKII XOOGA DALKA SOMALIYA EE GEESIYAASHA AH SUMACADOODA LOOGU CIYAARAYO.ALLAW SHARAFTII CIDANKEENA XOOGA DALKA SOO CELI,ARINTA CAAWA GUUSHAA WAA JABKA ARGAGIXISADA HIIRAAN KU GARAY AJNABIGII JOOGAY HADA LABO GARAB AYEY U KALA JABEEN,QEYB AAGII UGA BAXAY KUWII KALE UNA DHAQAQAY DHINACAS IYO TIYEGLOW, LAAKIINSE KUWII LAGA DHUUNTAY TELEFON BEEN AH AYAA LAGU MADADAALINOO HAAYAA IYADOO LAG A DHUUNTAY QAARKOOD.....LOL.
AAN KU CELINO MEESHAAS WAR FARAXAD LEH KUWII ARGAGIXISADA LASHAQEYSAN
JIRAY HIIRAAN UGUMA IMAANAYO SIDA XAQIIQADA AH, ARGAGIXISO HIIRAAN SIWEYN OO AAN LA QIYAASI KARIN AYEY UGU JABEEN,WELIBA JAB HADUU KOOW U YAHAY OO SHACABKII AYAA WEBIGA JIINKIISA UGA BAXAY...
ARINTA KALE EE AY REER HIIRAAN KU UGA DUWAN YAHIIN SOOMAALIDA KALE CAAWA
MID KU NOOL DALALKA YURUB OO REER HIIRAAN AH OO ARGAGIXISADA KA TAAGERAYEY FACEBOOK DACWAD AYEY KU FUREEN JAALIYADA HIIRAAN EE XAWAADLE EE KU NOOL DALKII UU KU NOOLAA ISBUUC GUDAHIIS NINKAAS OO MAXKAMAD KA SOO MUUQDA HADAAD ARKI WEYSAAN MEEL KU QORTA QORALKAN,SIDOO KALE WAXAAN XASUSANAA ILAA 50 DHALINARO AH OO DUNIDA DACALADEEDA KU XIRAN OO REER HIIRAAN AH OO ARGAGIXISADA QABAB KALA DUWAN ULA SHAQEYSAN JIRAY WAA LOO AAMUSAY MARKII AY DALKA KA BAXEEN AYAA LAGA SHAQEYSTAY....LOL.
HAYEESHEE,WAAN BOGAADINEYANAA CIIDAMADII DHAWAAN ARGAGIXISADA JUBALAND KU JABIYEY,KUWA PUNTLAND KU JABIYEY,KUWA HADA HIIRAAN OO UGU DANBEYSAY LAGU JABIYEY GEESIYAASHAAS OO DHAMAANTOOD AH DHALINYARO SOOMAALIYEED NOOCKASTA OO AY YAHIIN WAAN BOGAADINEYNAA,ADUUNYO IYO AAQIRO WAXAA KU QASAARAY QOFKA,KOOXDA AMABA QABIILKA ARGAGIXISO DEGAANKIISA KU HAYA LANASHAQEYSTA HADANE BULSHADA ISAGU AH MIDKA UGU LIITA, UGU DEGAAN XUN, UGU DAMIIR XUN, UGU WADANIYAD XUN,WAANA MIDA KEENTAY IN SOMAALIDA MAANTA U KALA BAXAAN KUWO DEGAANKOODA INTA NABADEYSTAY DHISTEEN IYO KUWO U NOOL SIDII UGAARTA DUUR JOOGTAA OO KALE.
WAXANSE ISLA AADEYNAA WARARKEENII AANU UGA HADLEYNAY DUMARKA SOMALIYED YEYSAN KU SEEGIN SOOMAALI MAXAMED,FAR WAAWEYN MARKII AANU WAX IDIINKU SOO QORNO WAAD OGTAHIIN SOW MAAHAN WA A XILIYAD AAY SOCDAAN RUWAAYADAHA SIYAASADEED EE LA JILO......
Hiiraan State News,Talaado,Janaayo 28,2025- Kedib waxii ka danbeyey dhamaadkii sanadkii tagay amaba hadaanu si kale u dhigno horaantii bishii 12aad ee sanadkii tagay kedib kulan weyne ay iskugu yimaadeen masuuliyiin kala duwan oo caalamkaa kaasi oo ugu danbeyn looga dhawaaqay Xeer Ciise oo ah dhaqan iyo xeer soo jiray boqolaal sano,waxaa durbadiiba
bilaawday debaal degyada iyo kulamada lagu weyneynayo ugu danbeyna isku imaatin ka kala dhacay meelo badan oo ka mid ah Geska Afrika iyo dalka dibadiisa waxaa kulankii ugu weynaa ee socda dhawr maalmood oo ay maanta ugu danbeysay amaba lagu soo gabo gabeeyey lagu qabtay magaalada Dire Dhaba ee Ismaamulka Dire Dhaba oo ay ku nool yahiin shacab cajiib ah dhinackastana ka diyaarsan/dhisan amaba ka habeysan .
Hadaba maalmahaas oo inaga inoo aheyd maalmo farxadeed kuna baranay wax badan badan oo badan oo aanan waayadan qiyaasi karin dhinackasta ayaa waxuu qoraalkaan oo ka mid noqonayo qoraaladii iyo muqaaladii joogtada aheyd u yahay gunaanad.horta Xeerka Dhaqanka Soomaaliyeed ee Xeer Ciise waxyaabaha keenaya guusha iyo horumarka taariikhiigaa hadii la soo koobo waxey sida ka muuqata ciwaanka qoraalka hoose hadaan mar kale ku celino waa 1- Odoyaashii Xeerkaan u dhigay amaba dejiyey.2- Shacabkii oo Xeerkii dhulka ka qaaday siduu ahaane ugu dhaqmay.3- Aqooyahankii iyo indheergaradkii bulshada hormuudka u aheydna waxey ka soo dhalaaleen kalintooda, sidaasi daraadeed hadii nala dhaho soo kooba Xeerka Ciisaha qormo ahaan waxaan ku soo koobeynaa kaliya sedaxdaas qodob oo aanu uga dhigeynaa tiirarka rasmigaa ee Xeer Ciise ku soo jiray/ku taagan yahay kuna taagnaa doono.
Laakinse waxaa jira arin kale oo intaas ka muhiimsan oo dhadhan u yeeshay waxii dhacay oo dhan oo inagu waxaan dib u baranay reer Soomaaliyeed oo aanu kaliya magac ahaan u maqli jirnay,laakiinse aanan ogeyn in uu dhaqankooda sidaan u lahaa muga iyo miisaanka aanu ku aragnay bulsho ahaan,degaan ahaan, iyo baaxada dhulka ay Geeska Afrika ka degaan ee ah sedaxda wadan ee Soomaaliya, Etoobiya iyo Jabouti oo marka laga soo tago magaalooyinka camiran iyo inta ay kaka nool yahiin weliba sida ay ugu xoogan yahiin dhulka miyigaa ee ay nolosha Qowmiyada Soomaalidu si guud ugu tiirsan tahay hadii maanta nala dhaho qabiilka magac Somaaliyeed wata ee ugu badan qowmiyada Soomaalida waa Ciise ma been saneyno oo waxanu isku qaldi jirnay Ciisaha degan kaliya Jabouti iyo Soomaaliya ,laakinse xaqiiqadii waxanba ogaanay Ciise inuu dhaqan ahaan bulsho ahaan,Hanti ahaanba, dhinac kasta ka baaxad iyo mug weyn yahay.
Wax yaabaha kale aad inoo soo jiitay waa arin aad ugu yar Soomaali badan taasi oo ah xitaa kooda soo fadhiista muuqaal baahiyaha waxuu ku hadlaa hadal loo qaateen ah oo ka tur jumaya hadba marxalada uu markaas doonayo inuu ka hadlo.Waa dad,bulsho, shacab amaba hadaanu si kale u dhigno qabiil ma dhihi karnee iyaga kaligood ayaaba qowmiyad noqon karee sida ay isku dhageysanayaan, sidoo kale waa dad uu ka muuqado welina heysta dhaqankii soo jireenka ahaa ee Somalida lagu yaqiinay beri samaadkii. Waa kuwo wanagsan
soo dhaweynta iyo abaabulka munaasibadaha sidan oo kale bulshada qaali ku ah oo agranay sida loo weyneyo,waa bulsho aanu ku baranay cunto dhaqameed badan oo aanu horey u naqiinay laakinse sida ay ugu dhawaaqaan ay nagu aheyd wax nagu cusub magacyada loogu yeero inta badan.
Hadii aad Xeerkooda dib u eegto walow aanu weli ku wadno aqris si aanu hadii Allah na gaarsiiyo munaasibadan mida ku xogta inagoo xafidsa
n ula wadaagno shacab badan oo aanu sida aanu hada uga hadalnay si ka baaxadweyn u soo tabino 12 bilood kedib,hadane sidaasi oo ay tahay sanadkan bilaawgaa ah ee cusub afartii maalmood ee ay shacabku ku dabaal dagayeen dhulka Dowlad Deegaanka Somaalida iyo weliba munaasibada taariikhigaa ee Dhaqanka Soomaaliyeed ee Xeer Ciise waxey inoo aheyd mid si aan la qiyaasi karin inoo soo jiitatay,weliba inaga iyo saaxiibo badan oo hada aanu wax qoreyno aanu hal goob wada joogno midkasta waxuu dhinaciisa ka soo tuurayaa waxyaabahii ugu qosolka badnaa waxaase dhamaanteen na soo jiitay (Hal ku dhigooda- Slogan)ka ah Ciise Waa Ciise Nina caarad madheera.Mid kale ayaa waxey leetahay (Cidkasta Camalkiisaa Cadeeyey amaba Madoobeeyey ee dadka dhan waa Ciise), yacni waaba dad qab iyo hankii ugu weynaa ee uu bini'aadam ku faani karo heysta/leh amaba aaminsan.
Laakinse markii waxaasi oo dhan laga soo tago oo xitaa qaab academic ah loo micneeyo Hal kudhiga Xeer Ciise hadaan soo koobno waxa afka qalaad lagu yiraahdo (proverbs, games, poetry and initiation rites) intaas iyo ka badanba iney dhaqanka Ciisaha ku xoogan yahiin,weliba intaas kuma ekeyneynee dhaqanka Xeer Ciise markii aanu dhinackasta ka eegnay waa (peaceful coexistence),waxa la yiraahdo oo waxuu dan u wada yahay iyaga ka Ciise ahaan iyo dadka kale ee kula nool degaanka,waxaana ugu wacan dhaqanka Xeer Ciise ayaa ah mid gunta hoose laga soo tolay ilaa korna isku xiran dhaqan iyo bulshoba,waana waxa afka qalaad lagu yiraahdo amaba Xeer amaba Xukun ay ku dhan yahiin Community justice, focusing on reconciliation and compensation.yacni waa dhaqan hadii meelo badan oo ka mid ah qaarada Afrika looga dhaqmo amaba la gaarsiiyo wax weyn bulshada u tarayo maxaa yeelay marka la leeyahay waxa ku idil dhaqankan Somali Issa ay aduunka ugu yeeraan Soomaaliduna ugu yeeraan Xeer Ciise waxii la dhihi jiray (values and principles), sidoo kale intaas kuma ekee waxaa ku jira xaquuqda dumarka iyo caruurta oo uu Xeerkaan ixtiraam weyn siiyo.
(Means respecting the rights of women and children) Intaas kuma ekee waxuu u daneynayan Xeer Ciise Ba'ada amaba nolosha reer Miyiga sida ,( Environmental conservation, peaceful conflict resolution and mutual assistance),mana ahan Xeer inta subax la soo kacay kaliya maalinta kale inta Soomaalida dhaafay dunida sidaas ku gaaray,waa Xeer mudnaa in mar hore uu gaaro caalamka,maxaa yeelay xitaa waxuu soo jiray dalal badan oo maanta dunida ka mid ah oo la sheego iney yahiin dowlado waaweyn oo aan Xeer iyo nidaam laheyn ayuu soo jiray Xeerka Ciisaha,waana mida keentay in aanu ku faano oo aanu mudo dhawr maalmood ah inoo noqdo kan ugu muhiimsan ee aanu bulshada la wadaagno,hayeeshee waxaan halkaan ka bogaadineynaa, amaaneynaa, sharaf, ciso iyo karaamad u heynaa hadii aanu nahay bahda HS.com Cuqaashii, Dhalinayradii, Haweenkii, Aqoonyahankii iyo cidkasta oo Xeerka Ciisaha soo gaarsiiyey heerka uu maanta joogo.
Waxaa kale oo aanu bogaadineynaa shaqsiyaadkii kala duwanaa ee Somalida ahaa ee labadii munaasibadood ee maalinta calanka shacabweynaha sharafka leh ee Soomaaliyeed ee dowlad degaanka Soomaalida iyo munaasibadan Xeer Ciise ee na gaarsiisay in aanu ugu faano dadyow kale oo aan Afrikan aheyn.Hayeeshee dhawr muuqalo oo qurux badan oo aanu ku soo qatimeyno wararkeena Xeerka Ciisaha kedib waxaanu isla aadeynaa wararkii dumar weynaha amaba haweenka Somaliyeed ee ay naga soo dhax galeen munaasinbadii ugu danbeyey ee ka kala dhacay Jigjiga iyo magaalada aadka cajiibka u ah ee ay ku nool yahiin shacab isku duuban ee Dire Dhaba.la soco wararkeena danbe Waxana ku soo qatimeyna qormadan halku dhiga Ciise Bul dheh,Malaha waxaa laga wadaa Ciisow is muuji....lol.
DHAQANKA SOOMAALIYEED EE "XEER CIISE" WAXAA GUNDHIG/ASAL AMABA UDUB DHAXAAD U AH SEDAX QODOB.1- ODOYAASHII XEERKAAN U DHIGAY AMABA DEJIYEY.2-SHACABKII XEERKAAN LOO SAMEEYEY 500 SANO KA HOR OO SIDII UU AHAA UGU DHAQMAY/U QAATAY AMABA ISKUGU MAAMULAY.3- AQOONYAHANKII IYO INTII AQLIGA U SAAXIIBKA AHEYD OO IYAGUNA KAALINTOODII QAATAY SIDAASINA KU GAARSIIYEEN DUNIDA,KUNA NOQDAY XEER CAALAMI,WAXAASE DHAQANKA XEER CIISE QIIMO U SII YEELAY WAA......
Dire Dhaba iyo Munaasibadii Dhaqanka Soomaalida ee Xeer Ciise iyo Qormo soo koobeysa waxii ay indhaheenu qabteen/aragnay, dhuganay, dawanay amaba hadaan si kale u dhigno wax u dhacen,weliba la dhihi karo amab la siin karo tittleka munasibada taariikhigaa ee "Xeer Ciise"Soomaalidii hore markan oo kale waxey dhihi jireen Farsamo waa faro kuheyn, Hidaha iyo dhaqanka Soomaaliduna kumaba sii jiro,maalintu waa Isniin, Bishu Waa Janaayo 27,sanadku waa 2025-
Inta aanan gudagelin muhiimada qormada munaasibadii qiimaha badneyd ee loogu magac daray Dhaqanka Soomaalida ee Xeer Ciise magaaladii ay ka dhaceysay, shacabkii halkaas iskugu yimid niyad wanaaga iyo Somalinimada ka muuqatay, marka laga soo tago in magaca iyo guusha ay soo hooyeen Beesha Taariikhada facaweyn leh ee Ciise ee xeerkaan ku soo dhaqmeysay qarniyaal jiilba jiilba siduu jiilkii ka danbeeyey ugu soo dhiibayey soo gaarsiiyey halkaan aanu maanta joogno waxaan dhihi karnaa guushaani waxey aheyd mid ay gaareen una soo hoyatay Soomaaliweyn oo dhan, waxaanse markii aanu horta xooga saarnay bal in aanu wax badan ka ogaano dhaqankaan Xeer Ciise, waxaan horta muhiim inoo ah waxyaabo badan oo na soo jiitay oo muhiim u ah shcab weynaha Soomaaliyeed in loo bidhaamiyo ka hor nuxurka qormada.
Markasta oo aanu arin muhiim u ah Soomaalida aanu wax ka qoreyno su'aalaha ugu weyn ee nala soo weydiiyo inta badan markii aanu uga jawaabeyno waxaan markaasi ku saleynaa hadba xaqiiqada iyo ujeedka aanu markaas ka leenahay iyo waxyaabaha inagu dhaliyey, sida qoraalada muhiimka inoo ah ee aanu kaka hadleyno Dumarkeena Soomaaliyeed oo ay inoo soo socdaan qeybahii ugu muhiimsanaa ayna inoogu xigaan qoraalkaan Xeer Ciise markii aanu ka soo dhamaano qoraaladaas aanu dumarka Soomaaliyeed ka sameyneyno oo ah kuwo si weyn u tabanayo arimo badan oo muhiim u ah jiritaanka iyo nolosha shacabweynaha Somaliyeed iyo sida ay dumarkeenu u yahiin laf dhabarta bulshadeena oo waxaa qoraladoda inaga soo dhax galay labadii munaasibadood ee qaaliga inagu ahaa ee maalinta calanka shacabka Dowlad Deegaanka Soomaalida iyo Munaasibadan qabsatay dhulka ay degaan qowmiyada Soomaalida iyo dunida dacaladeeda nee Dhaqanka Soomaaliyeed ee Xeer Ciise.
Tusaale- Waxaan si horudhac ah qormadan qeybteeda kore ku soo koobnay qodobka dhahayo (Farsamo waa faro ku heyn),mar hadaanu waxa aanu ka hadleyno ay tahay Hidaha iyo dhaqanka Soomaalida ee Xeer Ciise waa u muhiim bulshada in dhinacyo kala duwan weliba jiilka soo koraya loo bidhaamiyo,
Sidoo kale marka ay Soomaalida ina soo weydiiyaan weliba kuwoda aanu saaxiibada nahay ee na garanaya sida aanu dalka iyo dadka Somaliyeed u jecel nahay aadkana u kaftano, isku dhax galnay Fanaaniinta Somaaliyeed amaba heesaha Soomaalida kuwooda dhiga dhaqaajiya midkeebaad ugu jeceshahiin amaba habalahii Soomaaliyeed ee af maalka ahaa ee Soomaalida soo maray waayo waayo mideed aad u xiiseysaan?. waxaan ku dhahnaa hablaheenii Soomaaliyeed kalama dhacaan oo dhamantood qiimo ayey agteena ka leeyahiin waanu wada jecelnahay mid heesta, midkastana siyaabo kala duwan ayey bulshada ugu heysa adeeg muhiim u ah nolosha aas aasigaa,waxaanse mar hadii ay qormada nala gashay halka laga hadlayona ay tahay munaasinadii qiimaha laheyd ee ay na soo jitayay shacabkii iskugu yimad iyo magaaladii lagu qabtay ee Dire Dhaba waa lama huraan in aanu mid ka mid ah heesaha aanu ugu jecelnahay waxoogaa dulmarno.
Horta Waa mida koowaade qormadan midii ka horeysay waxaan ku sheegnay in aanu qoraalka Xeer Ciise iyo waxii aan ku soo aragnay aanu ku soo koobi doono labo qodob oo kaliya waxaase taas meesha ka saarayo xajmiga iyo muhiimada uu inoo leeyahay Dhaqan kani iney dhici karto iney qodobadu ka bataan labo qodob ayna dhici karto inuuba qoraalku noqdo midkii ugu dheeraa ee aanu waayadan u qaadano qalin iyo warqad kedibna halkaan ugu soo daabacno shacabweynaha Soomaaliyeed.
1- Waa mida Koowaade markii aanu si fiican dhinackasta u eegnay shacabka Soomaaliyeed ee isku yimid xaflada amaba munaasibada Hidaha iyo Dhaqanka Soomaaliyeed ee "Xeer Ciise" waxaan soo xasuusanay inagoo isla markii aanu aragnay sidey wax u dhaceen kedibna markii aanu maskaxdeena ka shaqeysiinay waxaa nagu soo dhacay bal horta in aanu qiimeyn ku sameyno/suureyno, kala dhig dhigno Xeerka Ciise sida uu jiilba jiilkii ka daneeyey u gaarsiiyey ka sokow ilbaxnimada, wadaniyada, Soomaalinimada, horumarka ,ismaqalka, hantida iyo ganacsiga balaaran ee ay ku heystaan magaalada Dire Dhaba Soomaalida ayna u tahay magaaladooda,kulana nool yahin shacab kale oo ay si wada jir ah iskugu duuban yahiin , sida ay dhaqankooda mid Diineed iyo midka loo dabaal degayo ee 500 sano jirsaday iyo sida ay u yahiin shacab qalbigooda nadiif yahay si guud Soomaali ahaan ,si gaar ah Beesha Ciise, waxaasi oo dhan markii aanu aragnay amaba qiimeynay waxey nagu dhalisay in aanu isbuucaan wararkeena dhan ku soo qaadano Dhaqanka Soomaliyeed ee Xeerka Ciisaha iyo wacdarahii ay shacabku dhigeen mid marti loo ahaa oo degaanka ku noolaa iyo mid aah aheynba.
Hadaan si dhab ah dadka Soomaaliyeed ula hadalno Heesaha iyo Gabayada Soomaalida waxaan ugu jecnahay kuwa wadanigaa ee lagu difaacayo qowmiyad dhan oo meel ku nool amaba lagu amaanayo laguna difaaco dadka iyo duunyad ahaan kuwooda ugu saameynta badan ee aan ka tirmin qalbiyada jiilkasta oo yimaada, inaga wax qoreyna waxaan ugu jecelnahay Heestii Galad oo hadaan si kasta u dhageysanay, waqti gelinay sanado kala duwan markasta inoo ah iney tahay mid la qaaday shaleyto oo kale.
Heestaas waxaa qaaday Haweeney ka mid aheyd Dumarkeena Soomaaliyeed ee gesiyaasha ah ee aanu sanadkan ka dooranay waxkasta in aanu iyaga wax ka qorno waa gebedhii ka soo jeeday dhal culumo, gebedhii ku dhalatay Deegaanka Fiiq amaba deganka Baabili, Gebedhii nolosheeda intii ugu muhiimsaneyd ku soo qaatatay magaalooyinka Fiiq, Jigjiga iyo Dire Dhaba, Gebedhii markii ay la kulantay Fanaanadii weyneyd Alla Ha u Naxariistee markii ay is barteen Shamis Abuukar Ismaaciil oo ay Soomaalidu u garan ogtahay (Guduudo Carwo) ku kulmeen magaalada Dire Dhaba isla markii go'aansatay iney u soo raacdo magaalada Hargeysa sida ay Soomaalidu berigaas u ahaayeen hal qoys oo is jecel,is ixtraama,hal meel wax ku wada cunta aan sahayda isku qaadan, halkaasina intuu ka yaabay markii ay tagtay magaalada fanka iyo Suugaanta Soomaalida ku caan baxday ee Hargeysa abwaankii weynaa ee Axmed Saleebaan Bide sida ay aqli,garasho, qurux iyo u maskax furneyd iyadoo aad u yareyd u dhibay ruwaayadii caan baxday ee "Alla Aamin Ma iisho" ee ay ka aheyd aktarada 1963 dii waan sii wadi laheyn amaanteeda haweeneydaan amaba gebedhaan aanu ka hadleyno Alla Ha u Naxariistee iyadana maanta ifka ma joogtee waa Seynab Xaaji Cali Siigaale oo ay Soomaalida u taqaaney.taqaano Baxsan, markii ay dhawaan geeriyootay ayaan waxaan is dhahnay tolow yaa heesteedii Galad halkeedii ka sii wadi doono,hayeeshee, waxaa dib u cusbooneysiiyey oo weliba bartii loo baahnaa dhigay heestaas dhukkana ka qaaday si weliba qurux badana u qaaday geber aad u da yar oo ka mid ah shacabka Dowlad deegaanka Soomaalida oo lagu magacaabo Hibo C/rizaaq Soomaalida degaankuna ku naaneysaan (Hibo UK),mar kale ayaan labada heesood is bar bar dhig kusameyn doonaa oo aanu halkaan soo dhigi doonaa hada qoraalka ayaa inala dheeraanayo, waxaasi oo dhan ee aanu ugu soo qaadanay heesta Galad muhiiamd aay heesta Galad inoo leetahay miraheeda waxaa ka mid ah inagoo soo koobeyna
(Gerka iyo Waxaan labada law meel iskugu geeyey, sida Aar gantaal qaba waxaan gogosha reemaaba,gaajada jirgeyguu waxuu golongol dhuubtaaba, Dhulka waxaan garaacoo Dibaha Gowda ku hayaba ama galowga qelshiyo ugaar garabka saaraaba,gartayeey nolosheyda galadaan sugeyniyo waqtigii weyna soo galeye, guushiyo barwaaqda gugeygaa iku simayoo kama geeriyoonee),hadii bal heestaan qiimaha leh ee ay qaatay fanaanadii Qaranka AHN Baxsan oo ay halkeedii ka sii qaadeen haweenkeena kuwooda da'da yar qaarkood maxaad u maleyneysaan markii aanu ka sheekeyneyno Dhaqanka Somaaliyeed ee Xeer Ciise halkaan ayey ka bilaabaneysaa,Xeer Ciise waa Dhaqan Soomaaliyeed oo soo jireen ah, waxuuna ka mid yahay.... waa socotaa hada ayaan gudagaleynaa si degan u aqriso Xeer Ciise waa Xeer dhaqanka Soomaalida ay caanka ku yahiin soo gaarsiiyeen meel lagu faani karo yeysan kuseegin qormadu waa socotaa.......
Munaasibada Debaal Dega Hidaha iyo Dhaqanka Soomaalida ee Xeer Ciise,maalintu waa Axad waana maalin qurux badan,bishuna waa Janayo 26,sanadkuna waa 2025-Maahan kaliya in aanu wax ka soo tabineyno amaba qowmiyada Soomaalida heerka uu gaaray Hidaha iyo Dhaqanka Somalida ee Xeer Ciise oo kaliya iyo inuu calami noqday waxaa inoga muhiimsan inaga wax qoreyna kaliya intii aanu ka faa'idnay,baraney amaba hadaanu si kale u dhigno qiimaha uu Xeerkani u leeyahay Soomaaliweyn oo dhan.
Dabcan Maalintu Waa Axad munaasibadana malintii JImcaha ayey dadka bogaan wax ku soo qora fasax u soo qaateen oo inta aanan wax qoreyn waxaanu si raaxeysaneynay munaa sabadahii qiimaha badnaa ee is dulsaarna ee Maalinta Calanka Dowlad Degaanka Somaalida
iyo Munaasibadan Dhaqanka Soo jireenkaa ee Xeerka iyo Dhaqanka Somalida ee Xeer Ciise, weliba in labadaas munaasibadood ay inoo noqdaan kuwa ugu muhimsan newsyada kale ee ka jira Geeska Afrika dhulka iyo degaanada ay Soomalidu caanka u yahiin, ma aheyn wax iska yimid ee waa in ay qiimo weyn inoogu fadhiyeen labada munasibadodba,hayeeshe madaama aanu munaasibadii maalinta calanka Dowlad Deegaanka Soomaalida aanu ku soo gabo gabeynay qormo dheer oo ka koobneyd 3 qodob.
Waxaa leyska rabaa halkii aanu ka bilaabi laheyn munaasibadii ka dhacday magaaladii Na soo jiitatay dhinackasta ee Dire Dhaba,kaftan iyo farxad badan kedib qormadan xeerkaan iyosida aanu ula dhacnay waxaan ku soo koobi doonaa kaliya 2 qodob oo Qosolkiisa, dhiragelintiisa iyo xaqiiqdiisa sida ay Soomaalidu hodanka uga yahiin Hidaha iyo dhaqanka soo jireenkaa ee Xeer Ciise.
Bal marka hore heetaan aanu meesha ugu sareysa soo dhignay oo ay ku idil yahiin murti oo dhan ee ay qaadeyso/ku luqeyneyso, heeseyso (sister Kafeeya) bal aanu iskula nasano,war inagaa idiin heyna warna mowlaheey,muqalkii ugu wanaagsanaa ee Xeer Ciise laga duubayna qeybtan hoose ka daawo halka ay ku qoran tahay, Soomaali Maxamed si guul waa guul weyn oo u soo hoyatay si gaar ahne waxaan ugu hambaleyneynaa mar 1aad, mar 2aad iyo mar 3aadba shacabweynaha Ciise ee herarkii kala duwanaa ee uu Xeerka Ciise soo maray jiilba jiil u soo dhiibayey Xee Ciise waa Xeer Bulsho midii ugu wnaagsanaa ee aanu waayadan aragno, maqalno una guur galnay qeybta hoose iyo Buurtii Citi halka ay ku qoran tahay Sawirka Ugaas Mustafe ee hoose click Here taabo abrnaamijkaas in ka badan shan jeer ayaanu daawanay aad ayuu inoo soo jiitay,kedibna waxaan isla aadeynaa qormada qeybteeda ugu xiisaha badan ee uu Ahl ku dhigeedu yahay "Ciise Waa Ciise Nina caarad Madheera oo ay qormadu inoogu bilaameyso......
Caawa iyo Wacdarahii Hidaha iyo Dhaqanka Soomaalida ee Xeerka caalamigaa ee Xeer
Ciise iyo magaalada Dire Dhaba,2025- Iyadoo ay halkeedii inooga sii socdaan wararkeenii munaasibada Xeer Ciise iskuna dayeyna in aanu bulshoweynta Soomaaliyeed ee Geeska Afrika iyo caalamka/dunida dacaladeeda ku nool iyo xafaladahii amaba munaasibadii Xeer Ciise oo xili habeen ah soo gaaray meelo kala duwana ka dhaceysa weli,xili qormadeenii jum
lada ahyd ee kaftanka iyo taariikhda Xeer Ciise ay jidka inoogu soo jirto,waa dhaqan iyo bulsho wax la taaban karo oo lagu dhiiran karo in laga qoro uu Allaah la doontay waana wax lagu faano,hayeeshee, Markii aanu inta badan iskula raaxeysano heesaha, ciyaraha hidaha iyo dhaqanka, cuntada nocyadeda kala duwan ee halkaas lagu soo bandhigay, shacabkii Dire
Dhaba iyo sidii quruxda badneyd ee ay u soo dhaweeyeen kumanaanka shacabka ah ee ka soo qeybgalay munaasibadaan qiimaha badan,farxadii saqiir iyo kabiir intii nasiibka u yeelatay iney goobta ay ka dhaceysay munaasibada gaaraan iyo wararka ugu muhiimsan oo dhan markii aan isla daawano, nasano muuqalada quruxda badan iyo sida ay beesha Ciise hodan uga tahay Hidaha iyo dhaqanka soo jireenkaa ee 500 sano jirsaday awadeed waxey naga mudan yahiin in aanu newska ugu sareya webka ka dhigno munaasibada Xeer Ciise oo wax badan,badan oo badan ayaan ka baranay xafladii maalinta Calanka shacabka Dowlad Deegaanka Soomaalida iyo munaasibadan qaaliga ku ah qowmiyada Soomaalida,sidaasi daraadeed qormada soo koobeysa wax badan intaan la gaarin bal shacabka sida ay iskugu marxabeynayaan,faraxsan yahiin iyo wanaaga ka muuqda iyo niyad wanaagooda wax la heli karo maahan,waa socotaa qeybtii shactarada waa noo soo socotaa iyada qudheeda........lol.
Dire Dhaba iyo wacdarahii maanta,Hidaha iyo Dhaqanka Soomaalida ee Xeer Ciise,2025-Qormadeena halkaan kala qabso Soomaali Maxamed meelkasta aad dunida ka joogtaan madaxdii, dhaqankii uu horkacayey Ugaas Mustafe, Shacabkii quruxda badnaa,maamulka iyo Shacabka Dire Dhaba iyo shacabweynahii kale ee munaasibada ka qeybgalay si degan ula
soco wararkeena inagoo dhinacyo kala duwan kasoo qaadaneyna, waa macquul in ay nala gasho qormada halkii ugu dheeraa ee qoraal laga qoro munaasibad midaan oo kale ah,taasi oo sanadkasta la joogteeyn doono sanadka danbena lagu qaban doono isla magaaladan iyo shacabkaan isku duuban ee ku nool magaalada na soo jiitatay Quruxdeeda ee Dire dhaba.la soco wararkeena,ciyaarahii iyo qaabkii quruxda badan ee ay xafladu u dhacday qoraalkana u soo qaado Shaax,Qaxwo, Daanko, Baalcas amaba Qaloon hadba sidaad u taqaano waa xaflad soo jiidasho leh ayna isku arkeen amaba kulmisay bulsho siweyn ugu faraxsanaa munaasibada,waxaana qeyb ka ahaa masuuliyiin kale duwan oo aanu qeyba mar isla aadi doono,waa socotaa.......
Wararkii ugu danbeyey Hidaha iyo dhaqanka Qowmiyada Soomaalida "Xeer Ciise iyo caawa iyo Magaalada Dire Dhaba,Magaalada gebi ahaan waa buuxsameen Hoteladii iyo guryahii, Qadka Tariinka dheereeya ee isku xira Jabouti iyo Magaalada ay ka dhaceyso Munaasibada weyn ee Xeer Ciise ee Dire Dhaba 48dii saac ee ina dhaaftay waxuu ahaa midka ugu mash quulka badan kaasi oo waday shacabkii ugu badnaa ee ka qeybgalaya munaasibada Somal
oo idil isku diyarinayan.Xaflada oo waxa ka haray sacado kooban, waxa wadoyinka waaweyn
ee magalada Dire Dhaba ka socday ciyaaro kala duwan bal aanu iskula sii nasano muuqalkan kooban kedibna,waxan isla aadeynaa garonka kubada cagta magaalada Dire Dhaba oo si aan horey loo arag looga daremayo diyaar garowka. dhegta kor u haay, yaa Somali Maxamed arinka maahan sidii aanu modeynay iyo wax u dhaw oo waa ka baaxad weyn yahay waxaanu ka hadleyno waa kumanaan iyo kumanaan shacabka ah,hayeeshee,Dire Dhabe waxaa ku nool shacab runtii isku duuban oo la dhihi karo magaalada quruxdeeda iskama imaan.Walee wax baa ka dhacay yaaba caawa oo kale jiif u baahan, Waa markii uu abwaankii Soomaaliyeed amaba Abwaanadii Soomaaliyeed dhihi jireen Taariikh Qadarin Mudan dadku badi xasuustee.
Hadaanse nuxurka soo koobno iyadoonba weli xafladii weyneyd la gaarin (Bil xaqiiqo hadii aad dhacdo taariikhi ah dooneyso in aad marqaadi ka noqoto amaba aad jecelaan laheyd waa midaani oo kale amaba hadaanu si kale u dhigno afka qalaad " If historical event would you like to witness,this is one of them). Midna ogaada Soomaali Maxamed badanaa inaga wax qoreyna waxan inta badan maqli jirnay wax la soo dhaafay oo sheeko aanu ku maqalnay,laakinse hadii berito caruurteenu na yiraahdaan/weydiiyaan,nala soo doontaan ereyo ay ka mid yahiin lacala, Aabo/Dad,what is the most historically significant event you witnessed in..?. Believe it or not Xeerka Ciise waxuu inoogu jiraa kaalimaha hore maxaa yeelay Hidaha iyo dhaqanka Soomalida amaba Xeerka Ciisaha waa amaba hadanau si kale u dhigno (The Xeer Ciise refers to the oral customary laws of the Somali-Issa communities!!, kuwaasi oo ku kala nool weliba sedaxda wadan ee Ethiopia, Djibouti iyo Somalia.si degan ula soco wararkeena danbe iyo magaalada na cajabisay ee Dire Dhabe iyo Xeer Ciise shacabka waa mid murti ay afkiisa ay ka soo burqaneyso/maaxaneyso iyo mid dhegta u raaracinayo oo si degan u dhageysanayo ,mid wadada dhaxdeeda ku ciyaarayo iyo mid marti soorka iyo soo dhaweynta ku mashqulsan oo weli arinku waa bilaawkii oo kaliya shacabka Soomalaiyeed e Ciisahu waa dad aad u qalbi wanaagsan,reer magaal ah ,kaftan badan oo ay ku weyn tahay dhaqanka,Soomaalinimada iyo deris wanaaga oo munaasibadan waxaan ku baranay durbaba xajmiga uu xamaarsan yahay dhaqankaan soo jireenkaan ee 500 sano jirsatay...........
Hidaha iyo Dhaqanka Qowmiyada Soomaalida "Xeer Ciise", Maanta iyo Magaalada Dire Dhaba, Jimco,Janaayo 24,2025-Kedib qoraladii aanu ka soo diraaney xafladii sanad guurada aas aaska calanka shacabweynaha Dowlad Deegaanka Soomaalida (Somali State-DDS), oo ay ka soo waregatay amaba loo dabal degay debaal deg weliba aad u qurux badnaa aadna u balaarnaa sanadkiisii 32aad oo aanu horey kaliya uga soo hadalnay qormo kooban,hayeshee, madama aanu shacabweynaha Somaliyeed isla soo aadnay Jigjiga iyo Dire( Click Here)
Dhaba oo ay inooga shidan tahay,bal inagoo is raacsaneyna xafladii quruxda badneyd ee ka dhacay caasimada Dowlad Deegaanka Soomaalida iyo waxyaabahii aanu ka soo aruurinay bal aanu horta isla aqrisano ,kedibna qormada qeybteda ku xigta toos ayaan iskula aadeynaa
magaalada Dire Dhabe oo lagu qabtay munaasibad aqoon isweydaarsi ah taasi oo ay ka qeyb galeen madax DDS, masuuliyiin kala duwan oo ka socotay Ismaamulka Dire Dhaba iyo qeybaha ay ka kooban tahay bulshoweynta Soomaalida kuwooda ku nool magaalada Dire Dhaba iyo wafuud halkaasi u tagtay debaal dega weyn ee halkaas ka dhacayo kaasi oo soconaya maanta iyo berito,kana dhacaya garoon weyn.
Hadaanse dib ugu laabano magaaladii quruda iyo shacabka wanaagsan ee ay Somalinimadu ku weyneyd ee DDS isla aadno qeybteenii hore waxey inoo mareysay waftiyadii kala duwanaa ee halkaasi gaaray iyo sida quruxda badan ee ay u dhacday xaflada aan dhihi karno waxey aheyd mid ka mid ah xaflad loo qabto qowmiyada Soomaalida midii ugu wanagsaneyd uguna farxada badneyd,waana markii ay Soomaalidu kuwooda damiirka leh rag iyo dumarba xiligaan oo kale dhihi jireen waabaa baryey,Bilicsan/qursan aroora baxsan maalin boqran, runtii waa midaan oo kale.
dabcan inaga wax qoreyna waxaan ka mid nahay jiilkii Soomaalida ahaa ee badankood ku soo barbaaray nidaam dowli ah iyo mushtamac Soomaaliyeed oo han iyo qab lahaa beri samaadkii ,waxaan ka mid nahay malaayiinta Soomaalidaa ee uu Allaah ka bad baadiyey iney daadiyaan, ku fikiraan, ku dhiiradaan noockasta u yahay dhiig bini'aadam iney daadiyaan, dhiirageliyaan fikradaha ku kooban inta uu la haray jahliga amaba ku bar baaray goobaha colaadaha ay ku badan yahiin,waana mida keentay in aanu kaliya xooga saarno dhulka ay
caanka ku yahiin qowmiyada Soomaalida ee geeska Afrika amaba meelaha kale ee ay kula nool yahiin bulshoyinka kale ee aan Soomalida aheyn in aanu meelba meeshii ay ka qurux badan tahay kana horumarsan yahiin shacabkooda aanu kaliya xooga saarno,hayeeshee, markii aanu ka sheegeyneyno degaan sida DDS oo kale ah iyo waxey shacabkoodu soo mareen iyo halka ay hada joogaan waa arin marna nagu reebeysa qiiro, marna na farxad gelineysa sidaasi daraadeed qormada halkaan kala qabso hadii aad ka soo jeedo qowmiyada Soomalida ee maanta ku nool dunidan aanu ku nool nahay qarnigaan 21aad waxii dhintay waaba dhinteene.
Horta hadal oo dhan markii ay culimadeena sharafta leh ee Soomaaliyeed kuwooda Ahalu qeyr ah ka waramayaan, hadlayaan amaba doonayaan iney bulshada u sheegaan waxey dhahaan/yiraahdaan amaba ku hadal qabsadaan kalmad marka la qorayo aad u yar laakinse micno weyn xambaarsan oo ah "Hadal waxaa ugu qeyr badan midkiisa yar" inagoo taas ka duuleyna bal aanu wax ka dhahno shacabka Soomaaliyeed ee DDS.
Hadii nala dhaho soo kooba dhulka Dowlad Degaanka Soomaalida DDS iyo shacabka ku nool waxaan ku soo koobi laheyn kaliya 3 qodob waa jiraan qodobo badan oo looga dhigi karo suubis amaba xoojin kuwaan aanu ka hadleyno oo qoraalka micno u yeeli lahaa amaba si aanu qormada ugu darno waxoogaa suuro ah....lol.,waxaase bedelkii inagoo ixtiraameyna halka ay shacabkan ka yimaadeen iyo adkeysiga aan noociisa horey loo arag ee ay halka ay maanta joogaan ku soo gaareen, wey neysku keen qaban la tahay ,wana mida aanu kaliya 3 qodob ugu soo koobeyno bal intaan waqti kale isla aadi doono hada si aysan qormadu inoola dheeraan.
1- Hadiiba dunidaan biniaadam ku nool siyaabo kale duwan leyskugu dayey waqtigo kala duwan lagu dhiirado in la ilhaaneeyo Soomaali State shacabkoodu waa kuwa mudan in laga qoro wax muuqda qarnigan 21aad, waxana astaan u ahaa Markii qeyb iyaga ka mid ah lagu dhirado in la bahdilo, la dhaco, la dilo, waxkasta oo ay lahayeen maal,mood iyo nafba in la dhaafiyona markasta waxaa naftooda u hibeyn jiray wiil iyo gebdho deegaankaa oo maanta dhulka ka hooseeya qaarna ay weli nool yahin iyagoo gaboobay amaba maskaxiyan wax badan oo ay qalibigooda ka tirtiri waayeen oo ay u soo joogeen awadeed iyo waqtigii oo ku dheeraaday ay maanta yahiin ama kuwo sariir saaran amaba weliba madaxa ciida iyagoo ka ceshanayo ay socdan kuwasi uu Allaah kusimay watiga quruxda badan ee xafladii maalinta
calanka Dowlada deegaanka Soomaalida.
2- Waa Geesiyaal wax la qeybsada qowmiyado ka badan xukunkana uu gacantooda ku jiray qarniyaal,waxeysa dhibatadii ugu badneyd soo gaartay markii ay meesha ka baxday dowladii weyneyd ee Somaliya ee looga cabsan jiray,waxii markaasi ka danbeyeyna wiilka Somaaligaa amaba gebedha Somaalida ee ku nool DDS minkiiba waxuu iska dhigay amaba u dhaqmayey waxa afka qalad lagu yiraahdo (Like there is no tommorrow),Yacn in aysan berito jiri doonin oo kale,waana go'aan uu qof nool oo dunidan rajo ka leh inuu gobanimo ugu noolaado mida ugu wanagsan in markasta la helo qeyb bulsho meel ku nool oo ay iskugu jiraan kuwo bilaa edeb ah oo aan damiir laheyn markasta laga helo kuwo damiir leh,wana melaha ay Somalida qowmiyad ahaan ka dhiman waayeen.
3- Iyo qodobka aanu is leenahay waa muhiim oo ah maamulka hada jira oo isagu marka loo eego inta hogaamisa iyo sida uu cuqaasha degaanka ula tashadaan ka dhigtay mid degaan ka amnigiisa iyo horumarkiisa ay si guud shacab iyo maamul iyo weliba qurba jooga uu midkasta qaatay kaalintiisii sidaasina degaanka oo dhan haatan ugu socoto mashaariic waaweyn oo loo qaateen ah,waana mida keentay in xaflada quruxda badan ee aas aaska calanka ay u aheyd mid si guud iyo gaar ahaaneedba u farxad gelisay marka laga soo tago shacabka DDS xitaa kuwa Soomaaliweyn oo dhan aheydna mid leyskaka kala yimid dhulka ay degaan qowmiyada Soomaalida oo dhan.waana mida nagu dhiiragelisay in aanu wararkeena halkaas u weecino ee ay muhiim inoo noqdaan shacaweynaha Soomaaliyeed ee ku nool dhulka quruxda badan ee DDS,waxaa waxaasi oo dhan ka sii daran in aysan marnaba daruufahii kala duwanaa ee ay soo mareen shacabweynaha DDS aysan hal maalin ka weecin iney xajistaan,horumariyaan, hagaajiyaan amaba balaariyaan hantida kaliya ee ay hodan ku tahay Soomaalida ee ah Diintooda sharaft abadan,Dhawqanka iyo Suugaanta Soomaalida, waana ku amaneynaa dhinackasta yar iyo weyn dadalka naftii hornimadaa ee xambaarsan geesinimada iyo adkeysiga ee ay halkan ku soo gaareen sidey u dhan yahiin shacabweynaha DDS.
,
Hadaanse u soo jeesano Dire Dhaba iyo xaflada quruxda badan ee halkaas ka socota ee Hidaha iyo dhaqanka Soomaalida ee Xeer Ciise, magalada Jigjiga iyo magaaloyinka waaweyn ee dowlad deganka min madaxda ugu sareysa ilaa shacabka waxaa leysku shubay magaada Dire Dhaba oo maanta la ciir ciireysa shacabkii ugu badnaa ee Somaliyeed iyo Qowmiyadaha kale ee aan Soomaalida aheyn,maadaama arinka halkaas loo tagay uusan kaliya aheyn guul Soomaalida kaliya ay gaareen oo ay shacabka Dire dhabe oo dhan iyo qowmiyaha kale ee halkaas kula nool Somaalida u arkaan in ay arinkaan tahay mid u soo hoyatay qaarada Afrika oo dhan shacabkooda waana sida ay tahay xaqiiqadii hadaan indhaha leys tireyn.
Hayeeshee sida aad ku aragtaan sawirada quruxda badan iyo magaalada Dire dhabe waa xaflad horudhac ah oo looga hadlayey taariikhda facawyen iyo xeerka Ciisaha halkaasi oo ay isku arkeen quburo aqoonyahno ah,madax kala duwan, Ugaas Musatafe Ugaaska guud ee beesha Ciise, cuqaal,culimo iyo waxgarad kala duwan,waxana magaalada Dire Dhabe ay shacabku uga imanayaan dhamaan dhulka ay degaan qowmiyada Soomaalida xitaa shacab weynaha Etoobiya amaba qowmiyadaha kale inta badan xafladan waa ku faraxsan yahiin, arinta aad xiisaha u leh shacabka ku nool casimda gobolka Citi magaalada Shiiniile wacdaro xooga ayey durbaba soo bandhigeen xitaa qaarkood gawaaradii intey isku aamini waayeen ayey xili hore dhawr maalmood ka hor kuwoda xoola dhaqatada ah iyagoo lugtooda maalaya halkaas soo gaareen,weliba dadka reer miyigaa dhaqanka Soomaalida lagama maro xitaa kuma kaftamaan,waana mida magaalada Dire Dhabe ka dhigtay mid aad u mashquul badan waxa kale oo ku sii qulqulaya madasha ay ka dhaceyso munasibada mediyaha qeybahiisa kala duwan.la soco warakreena danbe yaa Soomaali Maxamed.........
Mar kale iyo Jigjiga oo ay qoraal xiiso leh ay inoo dhiman yahiin maalinta aas aaska calanka dowlad deegaanka Soomaalida oo ahey dmaalin kulmisay qowmiyada Soomalida geeska Afrika iyo caalamka,walee halkaas farxad iyo debaal deg uu qiimahiisu sareeyo ayaa ka dhacay qormo soo kooneysa bilaaw iyo dhamaad iyo Dire Dhabe oo ay inooga shidan tahay ,hayeeshe waxan ku hormareyna magaalada Dire Dhabe halkaasi oo ay gaareen waftiyo kala duwan oo ka soo kala kicitimay Djabouti iyo Soomaaliland kuwaasi oo looga hortagay soo dhaweyntooda duleedka kore ee
magaalaada markii ay soo gaareen halkaas ( Click Here- Taabo Halkaan),oo ay ka socoto qaban qaabada iyo abaabulka soo dhaweynta wafuuda ka qeybgaleysa xaflada weyn ee debaal dega Hidaha iyo dhaqanka Qowmiyada Soomaalida oo uu dhawaan dhaqankoodu gaaray heer caalami,kedib xeerkaCiisaha oo 500 sano jirsaday,waa dhaqan aad cajiib u ah mudana in lagu faano, inagoona ay
wararka Jigjiga iyo kuwa Dire dhabe intii karaan keen ah shacabweynaha Soomaaliyeed ugu soo gudbineyna,Ugaaska Beelweynta Ciise Ugaas Mustafe iyo Cuqaasha kale ee beesha Ciise oo uu waqtigooda amabahadaanu si kale u dhigno cimrigooda gaarsiiyey nasiibna u yeesheen heerka wanaagsan ee uu soo gaaray dhaqanka Soomaalida si guud gaar ahaan midka Ciise,ahyeeshee xafladaas oo ka dhaceysa Garoon weyn oo lagu ciyaaro kuabda loogana kala yimid meelo badan oo ka mid ah dhulka ay Soomaalidu degaan jiilkii nasibka u yeehsay in ay taarikhdaas qormatay ku soo aado xili gooda. la soco wararkeena danbe iyo Jigjiga+ Dire Dhabe iyo Xeer Ciise.....
Caasimada Dowlad Deegaanka Soomaalida iyo Maanta,2025- Soomaalidii hore waxey dhihi jireen af aan af kaa celin alla gooy ba la dhahaa,hayeeshee maanta oo kale quruxda iyo wanaaga ka jira dowlad deegaanka Soomaalida taas waxaan leenahay,af aan afkada aheyn(Calashaa Luqadeena wanaagsan ee Somaaliga), aheyn ahdaad wax ku qorto iyaduna waxaa la yiraahdaa luqadaas waa Alla kuma siiyaan ee bal aanu inagoo udbaheena iyo dhegaheena wadana isla aadno Jigjiga iyo DDS.
Waxaase horta muhiim ah markii aanu dhantada qiimaha le ee Abwaan Hargeele iyo gebedhii la luudin waayey ee Raaqiya ee aanu ka dhergi waaynay daawashadeeda dhantadan sida loo qaadayo murtida iyo sida ay iskula jaan qaadayaan dhaantadaas oo loogu magac daray Daymo Raaxo amab hadanu si kale u dhigno dhiig Jaceyl, kedib si aanu inagoo xayi ah
iskula aadno dhamaanteen wacdaraha ka socda magaalada Jigjiga iyo debal dega Maalinta
aas aaska calanka degaanka,maxaa yeelay markii dabaal deg noocaan ah wax laga qorayo waa in bal horta bulshada dhinacyo kala duwan wax laga tusiyo ,waxan qeybteenii hore ku soo qaadanay wafuudii iyo marti sharaftii iyo weliba qurbajoogtii iskugu jirtay shacab iyo fanaaniin ee degaanka soo gaartay in casho sharaf loogu sameeyey qasriga madaxtooyada DDS.
Sidoo kale maanta waxey inoog abilaabmeysaa kedib mashquul badan oo uu ku jiray garoonka diyaaradaha magaalada Jigjiga ee Garaad Wiil Waal,hadane hadiiba ay manta magaalo dhulka Soomaalida ku taalo oo weliiba kuwooda waaweyn ka mid ah ay mashquul tahay waa Jigjiga,mar hadaanu qeybteena hoose iskul asoo daawanay muuqaalka xaladii hada waxaan isla aadeynaa bal inagoo dhinacyo kala duwan shacabaweynaha Soomalaiyee dka tusin doona wax badan hadey noqon laheyd heesaha, Gabayada, Suugaanta, Hidaha iyo dhaqanka Somaliyeed ee halkas lagu soo bandhigay iyo kuwa dhimanba.
hayeeshee halkaan ayey qormadu inooga bilaabmeysaa.
Waxey aheyd magaalada Jigjiga mid mashquul ku jirtay 48dii saac ee la soo dhaafay, dhanka cimiladu waa heerkii ugu wanagsanaa, shacabka degaanka min magaalo weyn ilaa mida ugu yar miyi iyo magalo waxey siweyn ugu dabaal degayaan xadfladan quruxda badan ee as aaskii calanka Dowlad deegaanka Soomaalida oo markii ugu horeysay ay muwaadiniin Somaaliyeed oo ka so jeeda deeganka udubada u aaseen 23 kii bishii Janaayo ee sanadkii 1993,waxii markaasi ka danbeyey tan iyo markii maanu bilaawnay dhawr samo ka ho rin anau melaha aanu wax ka qoreyno ay inoogu jirto dowlad degaanka Soomaalida dhulka ay degaan qowmiyada Soomaalida,waa xafladii ugu weyneyd ee siweyn looga dareemo dhulka Soomaalida oo dhan ee meeqaamkeedu aad uga duwan yahay kuwii hore si wleib a mug iyo miisaan leh ayaana loo daremayaa sanadkan.
Magaalada Jigjig aoo la ciir ciireysa waftiyo Soomaaliyeed,2025-Soomaali Maxamed iyo Magaaladii quruxda badneyd ee Jigjiga oo aanu isla aadeyno,kedib waftiyo ka socda dhulka ay Qowmiyada Soomaalidu degaan ee Soomaaliya, Djabouti, Soomaaliland, Waqooyi Bari
amaba Dhulka NFD iyo weliba Shacabka Soomaali State oo marti loo yahay,halkaas waa shantii Soomaaliyeed dhulkii lagu yaqiinay iyo diyaar garoowga iyo qaban qaabada xaflad siweyn looga dareemayo dhulka ay Soomaalidu degaan taasi oo ah mid loo qateen ah marka loo eego heerka abaabulkeeda, ahna debaal dega sanad guuradii 23ka Janaayo ee aas aaska Calanka heesaha badan ee qurqurxan loo sameeyey ee DDS.
Waa markii uu abwaanka Somaliyeed xiligaan oo kale dhihi jiray mada daalo soo dhaaftayoo
meel wacan bey mariye,hayeeshee hadaan waxoogaa dulmar kooban ku sameyno halka ay hada wax marayaan soo dhaweyn iyo marxabeyn kedib waxaa waftiga qasriga looga arimiyo shacabweynaha Soomaaliyeed ee Dowlad Deegaanka Soomaalida ee DDS loogu sameeyey
waftiga casho sharaf,halkaasi oo ay si diiran waftiga ugu soo dhaweyeen shacab iyo maamul soo dhaweynta iyo Somali jaceylka ay ku weyn tahay,halkasne waxa lagu riiqay amaba cunay, cunto Somali iyo waxii soo raaca,xili halkasi ay fananaiinta deganka ku soo bandhigen heeso, ciyarahahidaha iyo dhaqanka ay caanka ku yahiin Somalida iyo weliba gabayo,dhanka kale madaxda dowlad deegaanka oo uu hormuud u yahay madaxweyne Mustafe iyo shacabka degaanka,
ciidamada deegaanka, kooxda banbeyda,fanaaniin iyo abwaniin ayaa dhamantood siweyn looga dareemayaa mash quulkii ugu danbeeyey iyo diyaar garowgii xili ay waftiyo kale weli ku wajahan yahiin magalada Jigjiga, qurbajoog badan oo ka soo jeeda deeganka ku dar iyaga qudhooda,hayeeshee, Somaalida ayaa waxaa iskuku soo aaday xafladii dabaal dega calanka deegaanka iyo dabaal degii Hidaha iyo Dhaqanka oo la qabanayo iyaduna, kedib markii uu dhawaan dhaqanka Somaalida gaaray heer caalami ah oo weliba aheyd guul weyn oo mudan in siweyn looga dareemo dhulka ay Soomaalidu degaan,markaan oo kale arinka waa ka weyn yahay Xeer Ciise oo guushu waa mid u soo hoyatay Qowmiyada Somaalida oo dhan walow siweyn loo daremayo qaban qaabadeeda iyada qudheeda.
Arinta xiisaha leh ayaa waxey aheyd in tan iyo markii aanu quruxda degaanka halkaan ku soo bandhignay qoraalkaan kii ka horeeyey in ay dad badan aamini waayeen dhul beereedka iyo horumarka ka socda Dowlad degaanka Somalida.sababta ay inoo soo weydiinayaan inagu wan garan karnaa oo waxa ku yar mediya dhulka Somaalida quruxdiisa la wadaaga oo waxaa ku batay dadka xumanta qeyb bulshada ka mid ah ay malinkasta ku dhiradaan in ay tabiyaan, hayeeshee,waxan isku dayeynaa in aanu dhulka ay degan qowmiyada Somalida dhinackasta ka tusino Soomaali weyn.la soco weliba joogto ula soco wararkeena danbe hadii Alle idmo, Qadaro, amaba hadanu si kale u dhigno Ogolaado.Hambalyo Shacabweynaha DDSWar helaa talo hela.
Maanta, Arbaco,Janaayo 22,2025- iyo Magaladii Buulo Burte Casumadii iyo Soo dhaweyntii Ugaaska Beelaha Xawaadle Ugaas Yusuf Ugaas Xasan ay u sameyen mid ka mid ah Beelaha Xawaadle oo ah Beesha Faramage Samatalis oo ah Besha 21 Ka Ugaas ka yimaadeen uuna marka laga soo tago Xawaadle Weyne uu Ugaasku si gaar ah uga dhashay ayaan maanta isla aadeynaa,maadaama ay sawiro qurqurxoon iyo warbixin aanu uga hadleyno dumarkeena Soomaaliyeed oo aanu midkasta markii aanu ka qoreyno haweenweynaha Soomaaliyeed
aanu ku soo aadino xili munaasib ah,hayeeshee hadaanu muhiimada qormada isla aadno tan iyo markii sidaan horey uga soo hadalnay qeyba mar uu Ugaasku safarkiisii ka soo bilaabay Matabaan iyo Dhulkii Quruxda Badnaa ee Coomaad halkaasi oo ay casuumaad ugu dhigeen Beesha Agoon Cabdalle,kedibna uu ka sii aaday degaanka dhulbeereedkaa ee quruxda badan ee Kasle oo ay ku casuumen beesha Yabar Dige,halkaasa ka sii aaday Magaalada Maxaas oo ay xafladii quruxda badneyd ugu dhigeen beesha Cali Madaxweyne,ha sii gudub Moqokori,
kedib magaaladii quruxda iyo xoolaha isku darsatay ee Tardo aan isla aadno halkasi oo ay beesha Yaaquub Ciise sooma jeestayaashii Xawaadle Ugaaska ku qaabileen,kediba waxaa leysla aaday dhul qurux badan oo ku yaalo magaaladii ay haweenka reer Hiiraanku dhihi jireen Jalalaqsi waa jid baabuure Allow hana joogin meel jiira...lol.yacni Highway one-ka isku xira Mogdishu ee guud ahaan Soomaaliya mara kedibna u sii gudba Soomaaliland ee dalka Soomaaliya isku xira magalada jalalaqsi waxey kaka taalaa meel jiiro ah amaba ku dhawaad 11 KM,sidaasi ayey dumarkii reer Jalalaqsi ee xiligaas qaabka suugaanta loo yaqaano Buraanburka ugu luqeyn jireen.hayeeshee,hadaan qormada u soo laabano,waxaa Ugaaska xaflad cajiib aheyd loogu sameeyey deganka Ceel Ciid oo ah dhulka ku yaalo duleedka kore ee magaalada Jalalaqsi ,halkaasi oo ay ku qaabileen isaga iyo waftiii la socday Beesha Yabar Madaxweyne, intaas waxey ahaayeen Ugaaska soo casuuntay beesha Dige Samatalis qeyb ka mid ah,maadaama ay beelaha Xawaadle aad u badan yahiin.
Kedibna waxaa leyska aaday Deegaanka Gawaaney oo isla Jalalaqsi halkaasi oo Ugaaska loogu sameeyey xaflad aanu ku aragnay Aqal Soomaali mukeef loogu xiray sidii hotelkiina loo sharaxay oo fadhi iyo jiif qurux badan inta la dhigay aadba isleetahay waxaani maxey ahayen oo xafladahi Ceel Ciid iyo degaanka Gawaaney ee soona Jalalaqsi ka dhacay waxey ahayeen kuwo cajiib ah,waxaana degaanka Gawaaney casuumaada ugu sameeyey Ugaaska beelaha Xawaadle belweynta Cabdalle Samatalis kuwooda halkaas degan,kedibna waxaa leysla aaday Xafladahii waaweynaa ee ay beesha Cabdalle Samatalis ku qabteen meelo badan oo ka mid ah Hiiraan sida Halgan,Tareejanta,Degaanka Ex Qalan Quul maantana loo yaqaano Amaba loogu magac daray siyaasiyigii weynaa ee Buulo Burde Maxamed Goome,degaano
kale ku kala qabatay beelaha Saleebaan Cabdalle, Xusen Maxamed iyo Xasan Maxamed waxaana marka xafladan ay beesha Faramage ay ku casuumeen Ugaaska Beelaha Xawaadle ka horeeyey xafladii ay degaan qurux badan ugu qabteen Beesha Adan Cabdalle Ugaas Yusuf xafladaha dhan waxaan iskugu geyneynaa dhamaantood hal goob maadaama aanu isku duba ridnay xafladii ugu danbeysay ee beesha Adan Cabdale oo aheyd mid aad u qurux badan midaan iyo kuwa dhiman halmar ayaan isku soo duba rideynaa,kedib ayaan si guud bilaaw ilaa dhamaad waqti munaasib ah ugu soo gudbin doonaa shacabka Hiiraan iyo hadba inta Soomaalidaa ee xiiseysa dhaqanka Soomaalida bilaaw ilaa dhamaad Min Coomaad ilaa meesha ugu dnabeyna ee lagu casuumo Ugaaska Beelaha Xawaadle.
Hadaanse u soo laabano muhiimada qormadan beeshaan casuumeen Ugaaska ee Farage Samatalis oo xaflad qurux badan aad u degan si fiican looga soo shaqeeyey goobta lagu dhigay, sida ay iskaka kala yimadeen degaano badan oo ay beeshu degto dhulka Hiiraan iyo meelo ka baxsan,kedib 6 neef oo Geel ah oo halkaas lagu casuumay Ugaaska iyo waftigiisa, loogu qalay,halkaasne lagu gudoonsiiyey dhaqaalo u dhignaa 100 neef oo Geel ah iyo Baarqabkood horeyna ay Ugaaska beelahii Xawaadle ee casuumaada u sameeyey ay ugu deeqeen ku dhawaad 2000 oo neef oo Geel ah hadeysanba ka badneyd,dhamaan dhaqaalahaas oo uu Ugaasku sheegay in uu ku qaban doono danta guud una hibeeyey meelo muhiim ah oo lagu dhisi doono.
Hayeeshee, maadaama aanu beelaha Xawaadle beelkasta markii aanu wax ka qoreyno waxaa inoo raaca qeyb qosol leh Ugaasyada kuwooda shacabkaa mid ka mid ah qiso qosol badan oo hada ka hor reer Hiiraanka kuwooda shaactiroolayaashaa amaba dadka sheekooyinkaa qosolkaa xiiseeya ee beeshaani ka mid ah marar badan ku kaftamaan mid ka mid ah waaye.
Tusaale- Dadka reer Hiiraankaa inta badan waxaa jira waxyaabo badan oo markasta ka qosliya sida shaactarada ugu badan waxey ka sameeyaan dadkii caanka ahaa ee Reer Buulo Burde amaba Hiiraan ka soo jeeday iyo dadkii xiligii dalka Soomaaliya ka jirtay dowladii weyneyd bulshadu u kaftami jirtay, waxaana qosolkaas intaanan u gudagelin beesha Faramage Samatalis hada ka hor Abwaan Mustafe Shiikh Cilmi mar uu lahaa.
Aniga iyo Harqaankeyga ayaa Ceelgaabta iska raacnay sidaan meelba mar u sii istagayey waxaan arkey anigoo Hargeysa dhax taagan aad ayey reer Hiiranaku uga shaactareystaan abwaan Mustafe waana ugu baxdaa markii ay ka sheekeynayaan, waxaa kale oo ka mid ah shaactaro ay reer Buulo Burde hada ka hor ka sameeyen Fanaankii weynaa ee reer Hiiraan Axmed Nuure Iidow oo ay Soomaalidu u taqaanay Axmed Nuur Jaangow oo isago magaalada Buulo Burde keenay ruwayad lagu dhigayey Tiyaatarka Camalow uu Ruwaayadaas ku jilayey magac aan hooyadii aheyn oo uu magac kale lahaa hooyo geber la jileysay ruwaayada iyo isagaba, kedibna reer Buulo Burde oo xiligaas fanka iyo suugaanta aad u xiiseyn jiray maadaama ay magaalada ka soo jeedeen fananiin iyo abwaaniin iyo muusikiistaashii Soomaali ugu caansanaa qaarkood Buulo burdane ay ka soo jeedeen siyaasiyinta ugu badan ee Hiiraan ka soo geli jiray halkaas,caasimada Soomaaliyana ay kaliya u jirto wax aan dhameyn 240 KM oo Bulo Burde iyo Baydhabo u siman yahiin inta loo safro Mogdishu beri samaadkii sidaasina ruwaayadaha ugu badan loo keeni jiray magaalada ayey reer Bulo Burde ku dhaheen waraa ina Nuure Iidow maxaad beenta u sheegeysaa hooyadaaas waa Maryan Beereey koormey heblaayo noqotay...lol.
Hada mid beesha Faramage oo ah beesha Ugaaska casuumaadaan quruxda badan u dhigtay ayaa mid iyaga ka soo jeeda oo aan weligii arag meel dhaqanka lagu hayo intuu Hiiraan tagay dhulka miyigaana tagay una sii gudbay,kediba Xawaadle oo ay si aan ku talo gal aheyn ugu kulmeen goob ay xoolahu biyaha ka cabaan oo uu u dalxiis tagay markii ay maqleen in uu reer Ugaas yahay ku dhaheen inoo ducee... halkan ayey kabilaabaneysaa sheekada.
Maadaama uusan garaneyn sida loo duceeyo ducada mid waxaa sii jirta Unique ka ah degaanka hadan afka qalaad ku balaarinane la dhihi karo being the only one of its kind, oo ducada mid waxaa jirta lafaha iney galeyso oo kale loo dhaho...amaba si kale hadaan u dhigno unlike anything else,laakinse si gooyni ah loogu dhawaaqo kedibna is qabsato Amiinta.kedibna wiilkii iska dhigayey amaba reer magaalka ahaa xaguu ka bilaabay sheekada.
Waxuu sheeko intuu garan waayey ayuu waxuu eegaa cirka,kedibna waxuu leeyahay Cirka Aaaaamiin ayaa la leeyahay,hadane waxuu eegaa Baliyada ay biyaha maraan mid ka mid ah oo uu markaasi ku sugnaa loona garan ogyahay ( waadi),waxuuna dhahaa Waadiga Aaaamiin
Hadane waxuu eegaa Buuraha markii uu arko Buur qurux badan waxuu leeyahay Buuraha, Aaaamiin. waxuu egayaa dhanka wabiga ka xigo Wabiga Aaaamiin,Geela Aaamiin, Ariga Aaamiin Loda Aaaaamiin sidii loo lahaa ayuu mid dadkii degaanka ka mid ah yiri Islaaw ku dhuufa hee ducada hhhhhh,markaas ku lahaa dhamaanteen qeyraa noo balan ah..lol.
Xawaadlaha amaba reer Hiiraanka waayadan danbe ayaa dalkii colaad ka bixi waayey maahane waxaan ogaanay iney waqti badan geliyan waxyabaha qosol qosolkaa ee horey loo soomaray,yacni waa dad dhul iyo degaan barwaaqo ah degan iyagaa shaactiro iskugu filan,
ilaa hada reer Hiiraanku Soomaali badankeed aad ayey ula yaabaan,weliba waxaa Allaah Soomaali ugu gargaaray hadii ay Soomaalida qaarkood sida ay u dhaqmaan iyagoo halbowlahi dalka degan u dhaqmi lahaayeen Soomaali oo idil waxaa laga dooni lahaa meel aad u fog ,bedelkii iyagaa shaactaro iskugu filan waana noogu baxdaa markii aanu siyaabo kala duwan ula kulano reer Hiiraanka,maxaa yeelay inagaa xiiseyna dhacdooyinka qosol qosolkaa ee Soomaalida dhaxmaray,waana dad markii aanu dhinackasta ka eegnay reer Hiiraan si guud ilbax ah,marka laga reebo in laga heli karo wayadii danbe dad dhulkaas iyo dadkaas garaneyn waxa ay galaan iyo waxa ay gudaan,hadane bal maantaas inaga iyo reer Hiiraan amaba beeshaani Ugaaska casuumada quruxda badan u sameysay ee Faramage Samatalis ee aanu ku halqansanay hanoo joogto qormadeena.
Waxaanse isla aadeynaa qoraalkii muhiimka inoo ahaa ee aanu ugu talo galnay dumarka Soomaaliyeed iyo xaflado qurux badan oo ka dhacayo dhulka dowlad deegaanka Soomaalida iyo dhanka kalena dabaal deg lagu soo bandhigayo hidaha iyo dhaqanka Soomaalida ee ka dhaceysa maagalada Dira Dawa oo ay halkasi gaareen fanaaniin iyo dad bulshada muctarif ka ah xaflada Xeer Ciise oo ka dhaceysa garoon lagu ciyaaro kubada cagta oo aad u qurux badan.
Xitaa qormo qosol badan ayaan kasoo diyaarin doonaa xeerka Ciisaha sababtoo ah odoyaashii berigaas jiray sidey ku koreen Buurta dheer ee Citi kedibna garta amaba xeerka ugu gooyn jireen, dhamaantood maxadka jir dhiska mey ka soo baxeen....lol, bil xaqiiqo Buurtaas waanu soo sawireynaa waa buur dheer odoyaashii Xeerka Ciisaha ku soo maamuli jiray shacabkaas dad waxey ahaayeen karti leh marka loo eego halka ay garta ku goyn jireen inta feet ee ay dhulka caadigaa ku jirtay,halkaas xigmad badan waa lagu soo rog rogay ilaa markii danbe uu hidaha iyo dhaqanka Soomaalida noqday mid caalami ah inaga qudheena Xeerka Ciisaha halkaan ayaan ugu dabaal dageynaa inaga iyo shacabka Soomaaliyeed.qoraalkii ayaa nala dheeraaday.la soco wararkena danbe
Dowlad Deegaanka Soomaalida,quruxda iyo horumarka kala duwan ee dhinackasta leh ee ka socda iyo sanadka cusub ee 2025,Wararka kuwooda maanta ugu xiisaha badan ee ka socda gayiga Soomaalida oo aanu ku soo qaadaneyno Dowlad Deegaanka Somaalida (DDS)
Maalin Talaado ah, Bisha Janaayo 21, Sanadka 2025- Magaalada Jigjiga oo ka mid ah magalooyinka geyiga ee qowmiyada Somalidu degaan ee waaweyn kuwooda aad u kobcay
sanadahii danbe,mahan in magaladu kaliya kobocday ee waxaa dhanka kale horumaro xo
laga daremayaa dhanka wax soo saarka iyo barnamij guul ku dhaw oo nocyada ay ka kooban yahiin dalagyad ala bero oo uu Bariisku ugu horeyo, dhinaca dhaqankana hadey sanba kalinta koowaad ku jirin waxey kaalimahahore kaka jiraan qowmiyada Soomaalida kuwooda Hidaha iyo dhaqanka inuusan lumin ku dadaala
waxeyna tartamo badan oo ay la galeen qowmiyadaha kale ee aan Soomaalida aheyd ka keeneen guulo badan.Hayeeshee xili ay socoto diyaar garowg amaalinta calanka Dowlad deegaanka Soomaalida hadane hees qurux badan oo calanka DDS ay u qaadeen fanaaniinta deegaanka.
Hayeeshee,Hidaha iyo Dhaqanka ay Hodanka ku tahay Qowmiyada Soomaalida iyo Geela oo ah xoolaha ay ugu jecel yahiin Soomaalidu.,kaasi oo lagu sifeeyey afar nooc oo muhiim u ah Soomaalida marka laga hadlayo dhaqashada Geela oo ay u isticmaalaan.
1- Mar waxaa laga dhiibaa Dumarkena Somaliyed xiliyada guurka.2- Mar waxaa lagu dhiibaa Magta/Diyada.3- Mar Waa Gaadiid muhiim u ah nolosha miyiga oo waa lagu guraa,reerka loogu dhaamiyaa marna waaba gaadiid oo waxkasta oo muhiim ah ayaa la saartaa sida dad waaweyn ee aan socon karin iyo caruurta marka reerka loo sahmiyo ee ay halka lii guurayo aad u dheertahay. 4- Mar waa Hilib iyo Caano amaba Cad iyo Caano oo Somaalida Dhaqashadiisa iyo anfaciisa lagama maro oo waa kii abwaankii Soomaaliyeed lahaa "Geelu waa halbowlaha nafta kaka dhag leetahay",isla abwaankaas oo sii wato amaanta Geela waa kii lahaa "Aanqiro lama amaaneyn nimaan Geele laheyne"...lol.
Oo waa gadiidka leysku hubo, sidaasi daraadeed shacabka Soomaaliyeed ee ku nool dhulka quruxda badan ee Togaga,Buuraha, Xoolaha, Dhul Beereedka iyo in ay ahaayeen, amaba ay hada yahiin ayna ahaandoonaan shacab Soomaalinimadu ku weyn tahay ay ku nool yahiin ee dowlad Degaanka Soomaalida ee (DDS),waana mida keentay in aanu dhahno waxey safka hore kaka jiran shacabka Somaliyed ee aadka ugu faana,ugu ciyaara, ugu lebista dhaqankena
wanaagsan oo weliba markii ay dumarkeenu ku lebistaan dharka Hidaha iyo Dhaqanka uu hadii aad kaligii noole aan guursan tahay uu dhareerku tis tis kaa leeyahay...lol.
Ku darsoo Owrka sida loo raro, Ceynka looga jaro amaba bulshada ku nool miyiga looga faa'ideyo maahan wax uu qofkasta iska sameyn karo, waa xeelad ku timid barashadeda inta markaasi ku dhax jirta mihnada iyo nolosha ka jirta Miyiga.Well Done.la soco wararkeena danbe.
Maanta iyo Soo dhaweyntii Ugaas Yusuf iyo Buulo Burde,2025-Inagoo weli ku guda jirna qoraladii muhiimka inoo ahaa ee aanu uga hadleynay haween weynaha qowmiyada Soomaaliyeed, qoraaladenuna aysan ka marneyn Hidaha iyo dhaqanka quruxda badan ee
Soomaalida oo aanu hadba meel uga soo qabaneyney shacabweynaha Soomaaliyeed,inta aanan gudagelin qormada xiisaha leh ee dumarkeena sharafta leh ee Soomaaliyeed waxaan bal isla aadeynaa dhulka ay Somaalidu degaan geeska Afrika meelaha uu aadka ugu xoogan
ugu xoogan yahay dhaqanka Soomaalida iyo Hiiraan oo ku taalo halbowlaha dalka Somaliya,
halkaasi oo tan iyo markii bartamahii sanadkii tagay lagu caano shubay,caleema saaray amaba lagu qabtay xaflad ay Soomaali badankeed aad uga sheekeeyen halkaasi oo Ugaaska
Ugaasyada Soomaaliyeed sida ay inta badan Soomaalida garaneysa dhaqanka iyo hidaha
ugu yeeraan ahna markii taariikhda iyo dhaqanka soo jireenkaa ee degaanka iyo shacabka aanu ka hadleyno maanta ee Soomaaliyeed ee reer Hiiraan isla aadno, markii halkaas lagu caleema saaray mid ka mid ah duubabka dhaqnaka Soomaaliyeed kuwooda ugu facaweyn,
ahaana Ugaaskii 21aad,waxey reerkii Ugaaska Guud uu ka soo jeeday ee Xawadle markii laga soo laabtay calema saarka sida dhaqanka u ah markii Ugaas cusub la duubo waxaa Ugaaskii u bilaawday safarka nabada kaasi oo reeraha ay ka kooban yahiin belaha uu Ugaaska u yahay oo belo aad u balaran ah midkasta ku casumeysay meelo badan oo ka mid ah dhulka Hiiraan, waxuuna safarkaas oo ka soo bilaawday sida intii bogaan ku tixneyn ay horey ula soo socday
magalada Coomaad oo dhacda waqoyiga Hiiraan,kedibna xaflad qurux badneyd oo ay halkas Ugaaska iyo Nabadoonada beeshu kala soo kulmeen ,waxey mar kale cagadhigteen goob dhul beereed ah oo la yiraahdo Kasle oo aad u qurux badneyd, waxaana ku sii xigay Maxaas, Moqokori, kedibna Darto, Ceel Ciid iyo Gawaaneey oo ah soona Jalalaqsi sida aad sawiradan ku aragtaan,halkasi kuma ekaane casuumaaduye waxaa leysla soo aaday Halgan,Tareejanta
ilaa deganka Maxamed Goome iyo degano kale oo wacdarahii halkaas ka dhacaydhamantod
halkaasna lagu soo bandhigay meelkasta Dhaanto cusub oo u gaar aheyd Ugaaska dhamana xafladaas oo ka dhacay goobo aad u qurux badan oo hadii aanu halkaan mar kale ku soo qaadano u baahan waqti badan in aanu gelino ,hayeeshee madama beelaha uu Ugaaska u yahay ay aad u badnaayeen safar gaaban oo uu dalka uga maqnaa Ugaas Yusuf kedib markii ay casuumeen jaaliyada hiraan ee geeska Afrika oo hagad galiyey safarkiisii Nabada ayaa
Waxaa mar kale casuumaad aad u qurux badan ku casuumay magaaladii caanka aheyeed Bulo Burde beesha Faramage Samatalis oo ah mida uu Ugaasku ka dhashay oo iyaga qudhooda leh amaba hadanu si kale u dhigno aan shar yareyn waxaa Ugaaska maanta siweyn oo qurux badan loogu soo dhaweeyey Buulaay, Deebleey amaba Buulo Burde oo ah magaalo qadiimi ah kuna taalo bartamaha Soomaaliya,halkaasi oo Ugaaska iyo waftigiisa loogu soo dhaweeyey Goob aad u qurux badan.
Sidoo kale marka laga soo tago safarka Nabada ee Ugaaska Yusuf oo ka mid ah duubabka dhaqanka Soomaaliyeed kuwooda ugu caansan,kana soo jeeda amaba hormuud u ah beelaha Soomaaliyeed kuwooda leh dhaqanka ugu facaweyn,Hayeeshee,waxaa halkeedii ay inooga sii socon doonaan wararkeenii aanu uga hadleynay haweenka Soomaaliyeed, sidoo kale waxaan isla aadi doonaa dhulka Soomaali State oo iygaun aisbuucaan u debaal degayo maalintii maamulka DDS la aas aasay oo ay u debaal degayaan calanka halkaasi oo lagu wado in ay Somalidu siweyn ugu soo bandhigaan hidaha iyo dhaqanka ay Somalidu caanka ku yahiin, xili dhanka kale uu dhaqanka Soomaalidu dhawaan noqday heer caalami kaasi oo weliba siweyn gudah adhulka ay Soomaalidu degaan uga hadla hayaan dhanka Xeer Ciise oo meel aad u fog gaaray soona jitay malaayiin qowmiyada Soomaalida,Hayeeshee,debaal deg loo qaateen ah oo weyn ayaa qaban qaabadiisa siweyn looga dareemayaa magaalada Diri Dhabe.la soco wararkeena danbe
Latest News,On Sunday,Janauray19, 2025-Wararka ugu waaweyn iyo Maanta ,Soomaliya, Djabouti, Dowlad Deegaanka Soomaalida,Gobolka Waqooyi Bari(NFD), Jamhuuriyada
Soomaaliland, Mareykanka, Yurub,Turkiga Africa iyo caalamka, Haweenka Soomaaliyeed iyo Maanta iyo Mar kale-
Waa mar kale iyo wararkii taxanaha inoo ahaa iyo dumarkena sharafta iyo qiimaha leh ee Somaliyed ee ku kala bahsan dhulka iyo degaanka ay caanka ku yahiin qowmiyada Somalida ee Geeska Afrika iyo kuwoda ku nool caalamka amaba hadanu si kale u dhigno dunida dacaladeda qoraladuna aysan intey inoo socdan ka marneyn in aanu ku muujino Hidaha iyo dhaqanka ay qowmiyada Somaalidu hodanka amaba Qaniga ka yahii,inago hadba meel dhulka ay
Soomaalidu degaana ka soo qadaneynaa malinba qeyb,iyadoo
qeybtaan si weyn u tabaneysa hawenkasta, Hooyo kasta,Geberkasta,inankasta,gashantikasta
hadba sidii aad u taqaano, sidaasi daraadeed si adigoo Soomaali ah oo xayi ah ay qoraladan dumarkeena quseeya micno weyn kuugu sameyan bal horta aanu waxoga muqalkan quruxda badane iskula nasano,kedibna qoralkii oo inooga bilaawda halkii uu inoo joogay midkii ka horeeyey halkaas kala qabso "Ya Ibnu Somal Bin Maxamed"...lol.
Carabigaas sax miyaa???? amaba hadaanu si kale u dhigno Soomaali Maxamed....lol. hayeeshee,qeybta aanu maanta kaka hadleyno dumarkeena waxey wax badan ka duwan tahay kuwii hore oo dhan oo qeybta kowaad maadaama ay yahiin hawen aqli ,qurux,dadnimo, waayaranimnimada nolosha noocyadeeda kala duwan u leeyahiin, daruufaha ku gadamnaan jiray, ku gadaaman, kuna gadaamnaan doona inta ay nololi jirto.
Waxan isku dayeyna in aanu marka hore qaab ay dhamantod halmar waxa aanu ka hadleyno ee iayaga ka hadlayo ku wada fahmi karan,maxa yelay dumarkena aqonta diinigaa iyo mida madigaba hadii lagu mamulo Beled/magalo amaba Miyi/ Badiyo, Qurbo/Qaxotinimo intaba maahan dad loo sheegayo ,waxase ka xun in aanba qoraal looga hadlayo dumarkeena aanba lagu dhiiran sidaasi daradeed qeybtaani waa kuu muhiim shacabka Somaliyed ma dhaheyno soo qaado Shaah oo qoraaladani wey inooga duwan yahiin kuwii hore oo dhan, kaliya waxaan ku boorineynaa dadka qarkiis amaba qeyb
shacabweynaha Somaliyed ka mid ah xitaa adigoo Balwad leh isku day in aad aqriso xili uu dhimirkadu jogo si uu qoralku micno kuugu sameyo, maxaa yeelay qofkasta intuu kaliya waxbaan k aqorayaa dumakeena yiraahdo wax uun waa iska soo qori karaa waxaase in wa xlaga qoro dumarkena ka muhiimsan sida ay bal horta qoraladu isku qadanayaan in aad bulshada ugu kala hormariso ma ay xasuus iyo waqti horey u soo maray geli karaan,mar ka qiiroon karan qormada qeybta ka tabaneysa shacabweynaha Somaliyed ka qowmiyad ahaan,degaan ahaan, dad ahaan, duunyo ahaan iyo weliba hayaanka geediga nolosha dhabta ah iyo dhaqanka Soomaalida halka ay kaka jiraan dumarkenu,sidaasi daraadeed,Waa socotaa qormada oo anu si fiican u gadagalnay ee haka..............
Dire Dawa,2025- Xaflada Hidaha iyo Dhaqanka Soomaalida ee "Xeer Ciise" oo loogu dabal degayo garoonka kubada cagta magaalada Dire Dawa,halkaasi oo lagu wado in dhawan lagu qabto laguna soo bandhigo ciyaro kala duwan oo Hidaha iyo Dhqanka ah,xili ay xaflado waaweyn horey uga dhaceen dal iyo dibadba,ahlka kuwona ay weli socdaan.
Xeerka Ciisaha oo ka mid ah Dhaqanka Soomaalida ee soo jireenkaa ayaa dhawaan ka mid noqday dhaqanada caalamka,kaasi oo ay cuqaashii waayo waayo bulshada soo maamulayey ilaa kuwa maanta jooga soo gaarsiiyeen jiilka soo koraya meel aad u wanaagsan, maadaama ay Soomaalidu si guud hodan uga tahay Hidaha iyo dhaqanka.Hayeeshee, xafladaas ayaa waxey ka dhaceysaa Garoon lagu ciyaaro kubada oo aad u qurux badan oo weliba u dhisan qaab casir ah,kuna yaala magaalada Dire
Guul baan leenahay shacabweynaha Soomaaliyeed gaar ahaan kuwa soo dhaqmayey xeerkaan mudada intaas la'eg iskuna maamula ilaa maanta ee u halku dhoodu yahay " Ciise waa Ciise,Nina Caarad ma dheeraa" oo ah qoraal marka la qoreyo kooban,laakinse ay ku idil yahiin xikmad oo dhan.War Helaa Talo hela.
Maanta Waa Sabti,Taariikhu waa 18,bishu waa Janayo, sanadkuna waa 2025-Soo dhacyey wararkii aanu ugu talo galnay dumarkeena Soomaaliyeed qeybahiisii ugu muhiimsanaa mar hadanu iskula soo nasanay qoraaladenii hore kuwii ugu danbeeyeyna aanu uga soo hadalnay hidaha iyo dhaqanka Somalida ee Xeer Ciise inagoo rajeyneyna in Buurtii Citi ee ay cuqashii
berigaas jiray ku kala war qaadi jireen madama uu noqday xeer iyo dhaqan caalami ah kana
mid noqdey 129 ka dhaqan ee dunida caanka ka ah, Somaalida si guud iyo gaar ahaaneedba waxaa ku waajib ah qowmiyad ahaan in ay gobtas ka dhigaan goob muhiim u ah Somalida
oo taariikhi ah, si ay caruurta Somaliyeed ee dhulka ay ku nool yahin qowmiyada Soomaalida amaba Iskuulada loo geeyo mustaqbalka Buurta Caanka ah ee Citi oo ku taala goob aad u qurux badan.
Sidoo kale qoraalka midkan ka hoseya oo muhiim inoo ahaa oo naga soo dhaxgalay wararkii dumarkena quruxda iyo qayaha leh ee Somaliyed ee aanu si guud ula hadleynay qowmiyada Soomaalida, laakinse aanu sawir ahaan ku soo qaadanay madaxda Soomaaliya, Jabouti iyo Soomaaliland,maxaa yeelay marka laga reebo labada maqan dhulka Soomaalida sedaxdii kale iyagaa maanta madax ka ah dhibataduna si isku mid ah ayey Soomaali dhan mid Afrika ku nool iyo mid dalka dibaiisa ku maqan si dadban iyo toos ah u soo wada gaari laheyd, indhaha fura Soomaali Maxamed.
Qoralkaas adigoo muwadin Somaliyed ah rag iyo dumarba isku day in aad si fiican u fahanto, weliba xitaa hadii aad tahay qof balwad leh isku day in aad aqriso xili uu dhimirkaadu taam yahay qowmiyada Soomaalida qatarweyn ayey ka bad baadeen meelkasta oo ay kaka nool yahin geeska Afrika amaba dunida dacaladeedaba oo weliba aheyd qatar mudo dheer laga sheekeyn lahaa,fadliga ilaahey ayeyna ku dhacday oo mudan in loogu shukriyo.
Hayeeshee,aan isla aadno muhiimada qormadeena iyo haweenweynaha Soomaaliyeed oo aanu ugu yeerno qobtii bulshada ka tilmaamneyd dhinackasta marka laga eego, oo qoralkenii ugu danbeyey qeybta ugu hoseysa waxey inoo mareysay daruuf kasta oo ku gadaaman weligood goroda ma laalaadiyaan amaba madaxa hoos uma dhigaan oo qeyrkood waa ka sareeyeen,ka sareeyaan, kana sareyn doonaan inta uu bini'aadam ifkaan joogo,joogi jiray joogina doono,halkaan kala qabso,waa macquul mar in aad ooydo oo qormada meelo badan ayey taabaneysaa,marna isla faraxno oo ay qaarkeen kuwa aan garaneyn wanaaga iyo sharafta dumarkena uu waagu ku baryo amaba ay mar kale dib u sawirtaan,waxaanse isku dayeynaa in aanu kaliya qararka ka jabino waxa ay galaan iyo waxa ay gudaan,ileen sidey tahay uma keeni karno ka hadalka kartidooda, dadnimadooda, sharaftooda, geesinimadoda, dal iyo dad jaceylkooda, farxadooda sida sahlan ee loo dhaawaco mararka qaarkood qalbiyadooda iyo sida ay u yahiin birlabtii Umada Somaliyed ( name it).
Dadka qaarkod markasta waxey naga soo codsadaan in aanu halmar is dabadhigno wararka aanu uga hadleyno dumarkeena Soomaaliyeed sidey u xiiseynayaan awadood,laakiin inagu si maalinba qeybta aanu ka hadleyno bulshadu u fahanto waxaan wararka u siineyna sidii (IV) ka oo kale amaba faleebada biyaha goojadaa ugu soo deyso dhibic dhibicda bukaanka oo kale, qoraalkasta oo aanu ka qorno waxaan dooneynaa inuu noqdo midka wararkeena ugu sareeya qiimaha ay aktena ka jogaan maxaa yelay mar wa difacaha iyo u hiiliyaha dalkena iyo dadkena, mar waa hooyo, mar waa quruxdii dalka,mar waa noo dhaxday, mar waa howlkar,
mar waa dadnimadii oo socota dumarkeenu,sidaasi daraadeed markii aad waxa aad qoreyso ku faraxsan tahay amaba ay yahiin wax qalbigaada ka soo go'ay hadba qofkaasi qorayo micno weyn ayey u sameyneysaa inta markaasi aqrisaneyso amaba bulshada loogu talo galayna hadba intii ku soo barbaartay guri laga ixtiraami,jiray,laga ixtiraamo, lagana ixtiraami doono dumarkeena oo kaliya ayaa qoraaladan fahmi karo.hayeeshee, bal aanu qeybta aanu maanta ka hadleyno gudagalno ( let's dive in.......
Maanta iyo Mar kale iyo Hidaha iyo dhaqanka Soomaalida,2025-Waxaan mar kale isla aadeynaa qoraaladii taxanaha inoo ahaa ee aanu uga hadleynay dumar keena sharafta iyo quruxda badan ee Somaaliyeed,kaasi oo ah qormo laga yaabo iney noqoto mid aad u
dheer,nuruxkeduse yahay waxa ay galan iyo wax aay gudan hawenweynaha qowmiyada Soomaaliyda wana qeyb aad qofkasta oo garanaya wanaagooda uu siweyn u dareemi karo, Waxaane bal horta marka hore xeerka iyo dhaqanka Soomaalida oo ah kedka ubadka soo koraya dhawaana dunidii uu caalami ka noqday mid ka mid ah dhaqanka
qowmiyada Soomaalida kaasi oo soo jiray ilaa 500 sano xeerka Ciisaha ooay weli socoto bal aanu waxoogaa iskula nasano islana daawano heestaan ka tujumeysa dhaqanka iyo hidaha soo jireenkaa ee Soomaalida.kediban waxaa noogu xiga qoraalkii anau isla wada sugeynay ee haweenkeena Soomaaliyeed.War helaa tlo hela.......
Qormadii aanu ula baxnay tii qarniga ee Dumarkeena sharafta ee Soomaaliyeed,2025- Horta mid waa u muhiim dumarkeena intii fursad u hesho qoraalkaan iney gaarsiiso intii ay ka gaari karto oo haweenkeena Soomaaliyeed ah, xitaa hadey tahay mid ku nool meel tuulo ah oo ay ku yar yahiin aqbaaraadka iyo wararka looga hadlo dumarkeena sharafta badan ee Somaliyed kuwaasi oo qaab nololeedkeena iyo jiritaankeena umadnimo marka loo eego kaalinta ay bulshada kaka jiraan ay tahaymid muhiim inoo ah dhamaanteen.
Tan iyo markii aanu soo gelinay qoraalkii kan ka horeeyey ben idinma sheegeyno markii aanu qoraalkaan bilawnay ilaa labo mar ayaanu wajiga soo dhaqnay,maxaa yeelay maahan in aanu ku faraxsanahay qoraalka oo kaliya ee waxaan ka qiirooneynaa in aanan wanaagoda halkaan
ku tilmaami karin dumarkeena Soomaliyeed inagoo jecel weliba,maxaa yeelay qofkasta ayaa dumarkena wax ka qori kara ,waxase darasad u baahan halkii laga baari lahaa ka hadalkoda.
Hayeeshee, hal qodob oo aanan weligeen qalibigeena ka go'an oo markii aanu dib u eegnay dumarkeena Soomaaliyeed meelkasta oo ay kaka nool yahiin dhulka Ilaahey ku beeray ee Geeska Afrika iyo kuwooda dunida dacaladeeda ku kala firaarsan hadii nala dhihi lahaa maxaad ku tilmaami laheydeen inagoo midkasta cadeyntiisa u raacineyna shacabweynaha Soomaaliyeed.
Hayeeshee, Inta badan marka diinta Islaamka xitaa laga sheegeynayo waanaga dumarka waxuu kaka yaalaa meelo badan amaba laga tilmaama waxa ay galaan iyo waxa ay gudaan oo dumarka si guud waxaa ka mid ah Hooyadii saxaabiyada aheyd ee labadii wiil ay dhashay midna u hibeysay Nabi Maxamed Nabagalyo iyo Naxariis Korkiisa ha ahaatee,midna markii saxaabada laga sheekeynayo gesinimadiisa isagoo xayeysi/caato ah Sidiinaa Cumar Alle raali haka noqdee uu dhihi jiray halaga ilaaliyo ciidanka inuu hogaamiye u noqdo iyadoo laga cabsanayey inuu geesinimadiisa ku halaago.
Saxaabigaa oo loogu yeeri jiray Barre Inbu Maalik,halka Walaalkiisa Anas Ibnu Maalik oo xodkii Nabiga NNH ku soo koray markii uu Nabigu gaaray magalada Madiina ee ay saxabadii oodhan hadiyad u geeyeen Nabiga in ay iyagu maadaama uu Allaah la jeclaa qeyrka ay iyadii u hibeysay inuu u qadimo Nabiga Wiilkeedii Anas ahaa.haweeneydaas oo lagu magacaabi jiray Umm Sulaym bint Milhan (Al-Rumayṣāʾ bint Milḥān) oo aheyd amaba ka mid ahayd dadkii ugu horeeyey ee qaatay diinta islaamka,weliba qisadeeda waxaa ka mid ahaa in markii ay soo muslintay uu aad uga carooday Anas Ibnu Maalik Abahiis oo lagu magacaabi jiray Malik ibn al-Nadr oo caradii uu iyada ugu tagay awadeed inta aaday dalka maanta loo yaqaano Syria halkaas ugu danbeyn ku geeriyooday.
Waa qiso dheer oo diinta ma naqaano waase jecel nahay waase qrmo nag agashay wanaaga iyo jacelka aanu u qabno haweenkeena Soomaaliyeed,wax ka wanaagsan oo lagu halqabsan lahaa markaan ka sheekeyno bulshada kuwooda aanu ugu jecelnahay oo ah dumarkeena Soomalaiyeed amaba Hooyo oo dhan sideedaba ma jirto.
Sidaasi daraadeed inagu lama mid noqon karno Ambiyadii,Saxabadii iyo Ardeydii Saxaabada ee loogu yeeri jiray Taabiciintii oo Allaah ayaa inagoo aan ifkaan imaan la doontay qeyr midkii ugu wanagsana inaguna waxan nasiib u yeelanay in aanu inagoo arag uu Allaah noo hibeeyo
diinteena sharafta leh ee Islaamka sdiaasina ku noqonay umadii nabi Maxamed sidaasi
daraadeed sidaan qoraalkii kan ka horeyey ku sheegnay waa macquul inuu noqdo qoraalka aanu uga hadleyno dumarkeena Soomaaliyeed, waxaanse isku dayeynaa in aanu bal wax uun ka dhahno wanaagooda.Halkaan ayeyna inooga bilaabaneynaa qoraalka dumarkeena Soomaaliyeed.
Tusaale -Hadii nala dhihi lahaa maxaad ku tilaami laheydeen dumarka Soomaaliyeed guud ahaantood, ogow hada ka hor waxaan horey uga soo hadalnay qoraalo badan oo dhinacyo kala duwan taabaneyey oo aanu qeybaha ay ka kooban tahay bulshada qoraal ka sameynay ciidankeena xooga dalka mid ka mid ah xiliyadii ay Soomaalidu Soomalida aheyd ayaa waxaa qormadeena ka mid ahaa iney dagaladii ay berisamadkii geli jireen ee horizontal iyo vertically loo yaqiinay ay xiligii xornimada ay qaadaneysay dalka Jabouti1977 oo aanu weliba quburo Afrikaan iyo dalal kale oo caalamkaa ka soo xaqiiqasanay in ay ciidamadii qalabka siday ee Somalida halmar inta muran la geliyey xornimadii Jabouti oo la doonayey in la yiraahdo isma maamuli karaan iyo dal madaxbanaan ma noqon karaan ayey ciidankii Soomaalida halmar hawada Jabouti iyo tii Soomaaliya xirteen awoodii ay berigaas lahayeen.
Waxeyna dadka qaarkiis ku sifeeyeen berigaas in ay ciidankii Soomaalida ee qalabka siday hawada labada wadan u xirteen qaab maanta dunidan casrigaa looga yaqaano jiif iyo joog
afka qalaadne lagu yiraahdo horizontal oo jiifkii ah iyo vertically oo joogii ah amaba hadaanu si waadax ah u bayaanino cir iyo dhulba ,kedibna waxa ka dhacday sidii dagaalkii museylamo Kadaa'ib ay la galeen saxaabadii ciidan uu berigaas hogaamiynayey Khaalid Binu Waliid uuna ka mid ahaa saxaabada Bare Inbu Maalik inta saxaabada waxoogaa laga qaalib yeeshey oo inta la sigay xitaa xaaskii Khaalid Binu Walid,kedibna saxaabadii intuu dib u qaabeyey Khaalid ay saxaabadii maalintaas u sugnaadeen sida buurta oo kale oo la dhaqaajin waayey, ilaa ay saxaabadii iyagoo is caraadinayo ay ku dhaheen mid ka mid saxaabada weliba quraadi ugu waweynaa ee diinta Islaamka sida weyn u baratay ay u baqeen in dhianciisa laga soo galo!
Markaas ayuu saxaabigaas intuu hadlay yiri,hadiiba dhinaceyga leydiinka soo galo qof barta diinta anigaaba ugu shar badan,kedibna waxii markasi ka danbeeyey waxey noqotay taariikh oo saxaabada kuwii calanka waday mid markii la diloba kan kale siduu u qabanayey waxaa ku jiray mid si aanba loo dhihin waa cararay god intuu qotay qaarka danbe inuu la galay intuu barafuun isku buufiyey siduu u dagaalmayey nafta qalaf ka tiri.
Sidaasi daraaded ciidankii Soomaalida berigaas Jabouti ayaa xornimadeda dib loo dhigayaa waxey uga dhigneyd geeri,maxaa yeelay xornimadii Jabouti kuma imaan baryo,waxa laga dareemay guud ahaan dhulka ay degaan Soomaalida gaar ahaan si weliba weyn magaalada maanta loo yaqaano Lowye cade, taariikhda qofkasta oo Soomaali ah wuu baari karaa.
Sidoo kale waxaan horey wax uga qornay Soomaalida xili ay shacab ahaan ahaayeen ilaa 3 milyan oo shacab ah iyo 5 milyan oo Geel ah,Ari iyo lo'na warkooda daay sida ay qani uga ahaayeen sedaxda duunyo ee ay Soomaalidu dhaqdaan,Geela, Ariga iyo Lo'da qani.
Waxaa kale oo aanu horey wax uga soo qornay fanaaniintii iyo abwaandii Soomaaliyeed amaba taariikho kala duwan, taariikhahas oo dhan dumarka Soomaaliyeed udub dhaxaad ayey u ahaayeen,hayeeshee,waxaasi oo dhan marka laga soo tago qormadan waa mid iyaga geligood u gaar ah,sababta nagu kaliftayna waa in qodobada aanu ku amaaneyno u ku jiro qodob hadaan qalin u qaadano ay nagu adkaneyso in aanu ku soo gabo gabeyno ilaa 3 bog,hayeeshee si uusan qoraalku inoola dheeraan Dumarka Soomaaliyeed wanaagooda inagaa idiin qodobeyneyna waxuuna qodobkena ugu horeya ku bilaabmayaa Daruufkasta oo ku gedaaman sida aysan weligood Qoortooda hoos ugu jeedin umana dhutiyaan waxkasta oo daruufo ah oo ku gadaaman "They never limping away ,with disgrace" bal aanu isla eegno sida ay xayi u yahiin yacni Goroda ma laalaadiyaan sedax sababood awadeed,qeybtaan ayaa ah mid qiiradeeda watato halkaan kala qabso hada lee ayey inoo bilaabatay qoraalkooda oo aanu galeynaa yacni si dhab ah ayuu qofkasta wanaaga dumarkeena dareemayo u fahmi doonaa waxey galaan iyo waxey gudaan iyo sida ay bulshada ugu yahiin udub dhaxaad.waa socotaa qormadu.......
Maanta iyo Qoraalkii aanu ugu magac darnay qoraalkii qarniga ee aanu ugu talo galnay Dumarkeena Soomaaliyeed mid ifka ka tagtay iyo mid noolba,kaasi oo ay hadii ay qofkasta oo waxna aqrin kara waxna qori kara amaba xitaa haweenkeena midii aan aqrin karin hadii ay ka saacido mida wax aqrin karta maadaam ay malaayiin iyaga ka mid ah ku xeeran yahiin daruufo kala duwna aan is dhihi karno,waxuu noqon doona mid ay haweenkena qaaligaa ee Soomaaliyeed oo aanu ugu magac darnay quruxdii bini'aadamka oo nool wax badan u tareysa.
Bal horta aanu isla soo dhageysano hestan qofkii dhageysto ay xaada istageyso,waxaan ka hadleynaa inta uu Allaah weli ku nagaadiyey imaankii lagu fahmi karay sax iyo qalad,si aanu qormada iskula aadno inagoo xayi ah,weliba qormadaan maahan qoraaladii ay arimo kale naga soo dhaxgeli jireen weliba heestaan waxey inoo noqon doontaa mid aanu isbuuc ka badan ku heyn doono halkaan,halkii aanu heshii hore 24 saac kasta aanu mid soo gelin jiray, tani hees waa dhaftay,tani gubabo waa dhaaftay,tani xikmad iyo garasho waa dhaaftay, tani fariin iyo guubaabo waa dhaaftay,maxaa yeelay wadankaan haweenka Soomaaliyeed iyo rag aan sidaas u badneyd ayuu qiimo ugu fadhiyaa,weligiina ugu fadhiyi jiray.
Hadii aad horey u soo aqrisatay qeybteenii hore qeybtaan amaba midaan mar xaadaa ku istaageysa,mar waxaad ku baraneysa waxa ay galaan iyo waxa ay gudaan dumarkeenna Somaaliyeed guud ahaan kuwooda ku nool dhulka shanta Soomaaliyeed ee geeska Africa iyo kuwooda ku kala baahsan dunida dacaladeeda,hadalka waan badinay yeysan qormadaan ku dhaafin hawen keenow,kuwii sharafta badnaayoow,cise iyo karaama dushiina ahaatay runtii, dadnimo ha dhihin ,dulqaad ha dhihin,qurux ha dhihin, karti ha dhihin, adkeysi ha dhihin, geesinimo ha dhihin, deeqsinimo iyo kuwii uu dlakan k adhiman waayey ha dhihin,markaan isku dayno in aanu idiinka hadalno markasta waan ilmeynaa runtii ilmaduna maahan kaliya mida ilintaa ee liquat-kaa amaba (Dareerahaa),intaas inaad naga garan doontaan ayaan idiin rajeyneynaa.
Midna ogaada markii aanu idinkoo haweenweynaha Soomaaliyeed ah qoraalkaan idiinka qoreyno si dhab ah inow inaga qoreyno xitaa na taabanyo waa in aad nala dareentaan maxaa yeelay haweenka aanu la hadleyno ee Soomaaliyeed hadey dadka qaarkii ogaan laahaayeen qiimaha ay bulshada u leeyahiin koleytoba bini'aadam isku garasho maahan inaguna kama wanaagsanin malayiinta Soomaalidaa ee maanta nool,waxaanse istusinay in aanu madama aanan haweenkeena Soomaaliyeed kuwii hore iyo kuwa maanta jooga aanan abaalkooda gudi karin bal ugu yaraan in aanu isku dayno waxoogaa qormo soo koobeysa waxey naga mudnaayeen,waxey galaan, waxey gudaan iyo weliba,cajiib,waa socotaa.....................
Maanta iyo Dalka Aaanu Walaalaha nahay ee Jabouti Madaxweyne Geelle, Xukumada iyo shacabka ayaan isla aadeynaa shacab iyo dowladba,2025-Inta badan dhawrkii bilodba mar ayaan shacabka iyo inagu isla aadnaa dalka aanu walalaha nahay ee Jabouti iyo hadba horumarada kala duwan ee ka socda halkas iyo marka shacab iyo dowladba ay arimahoda dowladnimo iyo midooda qaranimo iyagoo isku duuban hagaajiyaan dalka.
Jabouti marka laga soo tago in ay dal noqdeen sanadkii 1977 ,hadane micnahu maahan in ay shacabku xiligaas wada dhasheen ee shacabka Soomaaliyeed ee halkaasi ku nool waxey soo jireen qarniyaal iyo qarniyaal,waxaadna ka garan kartaa xadaaradooda sida ay dunida maanta uu uga noqday dhaqankooda amaba xeerkooda mid caan ah oo heer caalami
ah oo waxaanu si kooban uga soo hadalnay dhawr maalmood ka hor.
Hayeeshee,waxaan maanta isla dawaneynaa bal barnamijkaan kooban.maadama ay wararkeenii kale ee aanu ka qoreynay magaaladii caanka aheyd ee Baladweyne oo ay inoo joogtay dhinaca ardayda sanadkii ka tagay ka qalin jabisay halkaas iyo kaalintii ay haweenkeena Soomaaliyeed ee qaaligaa kuwooda ku nool dhulka Hiiraan kana mid ahaayeen ardeyda qalin jabisay oo ay dumarku aad uga muuqdeen sida ka muuqata sawiradan aanu kaka hadleynay ardeyda jaamacada Hiiraan (Hiiraan University) sidaasi daraadeed wararkeena markasta kama marna dalka aanu walaalaha nahay ee Jabouti.la soco wararkeenii kale. War helaa talo hela.
Hiiraan University is one of the D-best University in Somalia and this is the great city of B/wein-Ardeydii sanadkii 2024 ka qalin jabisay Jaamacada Hiiraan (Hiiraan University) oo ay siweyn uga muuqdeen sanadkan dumarka Hiiraan Mashaa Allaah,Well Done.
Latest News,The Republic of Somaliland and Jubaland State of Somalia,Somalia Women On Monday,Janauray 13,2025-Wararka ugu waaweyn iyo Maanta Dowlad Deganka Somalida,
Jamhuriyada Somaliland, Jubaland, Mareykanka, Yurub,Turkiga Africa iyo caalamka+
Haweenka Soomaaliyeed iyo magaaladii caanka aheyd ee Baladweyne-
Waa Maalin kale oo qurux badan iyo magaladii caanka aheyd ee B/weyne oo ay weli inoga shidan tahay isbucan, weliba waxan bogadineynaa sida ay arimahoda u garkaa iyo danahoda qeybaha ay ka koban tahay bulshada si gud iyo si gaar ah ugu mashqulsan yahiin,waan bogaadineynaa sida go'anada idiin gaarkaa iyo kuwa Somalida kale idiin kala dhaxeeya idiinku kala cad yahiin sida cadceeda oo kale,taas horey ayan idiinku hambalyeynay kamana daaleyno oo hada iskuma sheegeyno amaanta iyo bogaadinta aad markasta naga mudan tahiin.Magaalada sida hada lagu wado hala soo celiyo bilicdeeda markastana kaalinta dumarkeena sharafta leh waan bogaadineynaa.
Reer Hiiraanku caadi maahan mashaa Allaah,Waxaan soo xasuusanay qiso dhawr sano ka hor na dhax martay inaga iyo wiil dhalinyaro ah oo Soomaali ah oo weliba reer Jabouti ah oo dadkaan aad u safra ah,waxuu yiri dalka Soomaaliya meelaha aan dhibaatada ugu badan ka maqlay in ay ka dhaceen Hiiraan baa ka mid ah,hadane buu yiri meelaha ugu qurxoon ayey ka mid tahay dalka Soomaaliya,kedibna waxuu yiri maxey Soomaalida kale kaka duwan yahiin?.
Kedibna waxaan ku dhahnay waalidkaa soo weydii amaba hadii aad dooneyso adigu tag ee nagu soo warceli maxaa yeelay baan ku dhahnay hadii aanu inaga kuu sheegno waxaad moodeysaa in aanu amaneyno,qisadas mar kale ayaan ka hadalkeeda waqti siin doonaa oo waxey aheyd mid aad u xiiso badan oo hada ma dooneyno in ay qoraladan aanu kaka hadleyno shacabweynaha Hiiraan gaar ahaan wanaaga ka socda magaaladii caanka aheyd ee B/weyne ay naga soo dhaxgalaan wararka kale....lol.
Hayeshe,inagoo fursadaan ka faa'ideysaneyna shacabweynaha Hiiraan waxan leenahay adeerayaalow biyo sacabadaadaa looga oon baxaa sdiaasi daraadeed degankiina barnamij isku tashi ah ku dhista,waan idiinku celineynaa mar kale degaankiina barnaamij isku tashi ah ku dhista.qormadu waa socotaa.....
Latest News,The Republic of Somaliland and Jubaland State of Somalia,Somalia Women On Sunday,Janauray 12,2025-Wararka ugu waaweyn iyo Maanta Dowlad Deganka Somalida,
Jamhuriyada Somaliland, Jubaland, Mareykanka, Yurub,Turkiga Africa iyo caalamka+
Haweenka Soomaaliyeed iyo magaaladii caanka aheyd ee Baladweyne-Waxaa leyska rabaa halkii aanu ka bilaabi laheyn dadaalada iyo wanaaga ka socda magaaladii caanka aheyd ee Baladweyne, Wasiir Daahir Shire iyo Taliye Sanbaloolshe iyo aqiyaarka kale si guud iyo gaar ahaneedba guud ahaan bulshoweynta Hiiraan waxaan leenahay ma qiyaasi karno waxii
aanu idiin dhihi laheyn marka laga reebo in aanu ku faraxsanahay dadaalada wax ku oolkaa ee haatan socda,sideedaba bini'aadamku waa labo nooc qeyb iska nool lagana hago meelo ka baxsan dhulkii ay shacbakooda ku nolayen kuwaasi waxne lagma faa'ido waxne bulshada kuma soo kordhiyaan, iyo qeyb bulshada ka mid ah ay waxkasta oo dhaca ka tahay qadiyad, inagu markasta muhiin inooma ahan shaqsi,koox iyo weliba dad gaar ah, waxaanu markasta hadii aanu degaan gooyni ah ka hadleyno iyo hadii aanu dalka Somaliya amaba dhulka ay degaan qowmiyada Somaalida ka hadleyno waxaan wax kasta ku cabirnaa hadba wanagoda waxii markaasi socda,waqti gaaban iyo waqti dheerba.
Hayeeshee, tan iyo markii ay bilaawdeen dadaalada muuqda ee haatan ka socda magaalada Baladweyn ee wanaaga badan xambarsan kuna faafay bulshoweynta Hiiraan dal iyo dibadba waxaan lenahay,waxaad mudan tahiin ku dayasho iyo weliba in leydiinku bogadinyo howlaha hada socda oo dhan,waana guul u soo hoyatay shacabweynaha Hiiraan ,bulshada Somaliyed
ee deriskood ah iyo weliba Somaliweyn.
Sideedaba hadal waxuu wanaag iyo amaan leeyahay marka inta wanaaga wado loo qiro,inta nolosha dunida ka dhacdsan ee ay ragaadisay jaahilnimo iyo iska yeel yeelna loo nastexeeyo, aqliceliyo,la tusiyo wanaaga,sidaasi daraadeed markii intiisa qeyrka ku jiro laga soo qaato hadalka ayuu bulshada u leeyahay anfac,waxa haatan socda oo dhan waa wanag ku dayasho mudan.
Wasiir Daahir Shire waad asiibtay facebook waxaa ka buuxaan dad badan oo reer Hiiraan iyo Soomaalida kaleba ah oo aad mararka qaarkood is leetahay war kuwani maxey ahaayeen
kolba nolosha waaba ka dhacsan yahiine mey iska aamusaan amaba kaliya ku dadaalaan iney iyaga ku ekaato waxa ay ka hadlaan...lol.
Hayeeshee, Hiiraan iyo shacabkiisu hada wado fiican ayey ku socdaan,waana bogaadineynaa dhamaan waxa hada socda oo dhan oo ah wax lagu farxo weliba waaan idiin balan qadeynaa hadii Alle idmo/qadaro amaba ogolaado in aanan ka daali doonin soo gudbinta, dhiiregelinta iyo weliba in aanu qeyb ka noqono horumarka degaanka amaba bulshada oo ah kuwo mudan nolol ka qurux badan midii ay ku soo jireen waayadii danbe,Guul iyo gobanimo.la soco wararkeena danbe,war helaa talo hela.
Maanta maalintu waa axad,bishuna waa Janaayo,Taariikhduna waa 12 ,sanadkuna waa 2025-Waxaan mar kale warqad iyo qalin amaba qalin iyo warqad u qaadaneynaa magaladan quruxda badan ee B/weyne oo ay ka socdaan dadaalo qurux badan sidaan horey u soo sheeg
nayna ku soo socday ismaqal, isqadarin, isdhageysi, kala danbeyn kuwaasi oo soo socday, haatana socda,siina socon doona,hayeshee, qormada markaan oo kale waa kaliya horudhac tani waxa la yiraahdaa ku sii sugid waan iskula raxeysaneynaa waqtigena ayaan qadaneynaa ciyaartaan waaladaa ayaan horta iskula bashaaleynaa.maxaa yeelay wanaaga markii uu jiro
hadaan xaqiisa la siinin,maxaa yeelay hadal oo dhan waxuu ka bilaawdaa kuna dhamaadaa nuxur, waxii ka soo haro waa uun waqti lumis,bartaas ha laga hayo howsa quruxda badan ee socota.
Waxanse inta aanan gudo gelin muhiimada qormadena si mug iyo miisan leh u bogadineynaa Duubabka dhaqanka,nabadoonada,waxgaradka,Siyaasiyiinta mid jooga iyo mid aanan joogin, haweenka, culimada, ganacsatada, dhalinyarada,ciidamada qeybahoda kala duwan ee soma jestayasha ah,aqonyahanka iyo qurbajogta reer Hiiraan oo dal iyo dibada ku faraxsan qeybna
ka ah dadalada iyo wanaaga ka socda magaaladan quruxda badan ee B/weyne,xili shacabku siweyn u wadaan hagaajinta iyo bilic soo celinta magaalada qofkastana mid darajo haya iyo
mid aan heynba lagu ixtiraamayo fikirkiisa,isagoo markii la dhageysto aan kaliya fikirka dhiibaneyne uu isaguna qeyb ka noqonayo wanaaga socda,taasi oo keentay in mudo gaaban
gudahod ay bulshadu wada garo wanaga haatan socda, inago aanan sidaan shacabweynaha Hiiraan iyo kuwa Somaaliyeedba horey uga balan qaadnay aanan marnaba dhulka ay degaan
qowmiyada Soomaalida meelba uu ka socdo wanaag intuu doono hala ekaadee aanan ka daaleyn shacabka Hiiraana kumaba sii jirto oo maahan dad waxyaaha qaarkood markii ay xaqiiqada timaado looga sheekeyo.Qormadu waa socotaa ha sugi waayin iyadoo udbaheeda iyo dhigaheeda wadata...lol.
Sabti,Janaayo 11,2025-Isbuucii la soo dhaafay waxey inooga shidneyd Soomaaliland oo ay ka jiraan
horumaro kala duwan,sidoo kale bilahii la soo dhaafay dhamaan dhulka ay degaan
qowmiyada Somalida waxan kaka soo hadalnay intoda badan siyaabo kala duwan, hayeshee
Isbuucaan waxey inooga shidan tahay dhulkii dowladnimada laga soo gaaray iyo magaaladii
caanka aheyd ee B/weyne inagoo bogadineyna dadadalada wada jirkaa ee weliba wax ku ool ka oo ay shacabweynaha amaba hadaanu si kale u dhigno qeybaha kala duwan ee bulshada
Hiiraan wadaan,kuwaasi oo iskugu jira Duubabka,Nabadoonada,Waxgaradka, Aqoonyahanka, Haweenka, dhalinayrada, culimada,ciidamada qeybahooda kala duwan, waxaan leenahay mar koowaad iyo mar labaad,well done.
Dadaal wadareedka hada socda waa mid ku dayasho iyo bogaadin mudan sida uu hada ugu
socdo ismaqalka iyo kala danbeynta ha lagu wado,waxa kale oo aanu bogadineynaa shacab ka durbaba sida isxilqaankaa u bilaabay qurxinta iyo soo celinta bilicda qeybo badan oo ka mid ah magaalada.la soco wararkena danbe.War helaa talo hela.
Latest News,The Republic of Somaliland and Jubaland State of Somalia,Somalia Women On Thursday,Janauray 9,2025-Wararka ugu waaweyn iyo Maanta Dowlad Deganka Somalida,
Jamhuriyada Somaliland, Jubaland, Mareykanka, Yurub,Turkiga Africa iyo caalamka+
Haweenka Soomaaliyeed-
Waxaan weli bogadineynaa dadalada wax ku oolka ah ee ay wasiir Daahir Shire iyo taliyaha Nabadsugida oo kaashanaya qeybaha ay ka kooban tahay bulshada ka wadaan magaladii caanka aheyd ee Baladweyen oo ay ka socdaan howlo, dadaalo amaba shirar
muhiim u ah shacabweynaha Hiiraan, reer Hiiraan deriskooda iyo weliba Somaaliweyn,
kuwaasi oo inta wado dadaaladaas iyo inta ku taageereysoba la dhihi karo waa kuwo mudan
in lagu bogaadiyo howsha sharafta leh ee ay halkaas ka wadaan inagoona aanan marnaba ka
caajisi doonin in aanu markasta wax ka qorno hadey yahiin Duubabka, waxgaradka,aqoon yahanka, siyaasiyiinta mid jooga iyo mid aan jooginba, dhalinyarada , geesiyaasha bulshada oo ah haweenkeena qaaligaa ee sharafta leh oo runtii dadaalkooda la dhihi karo waa mid aan weligiis mugdi gelin ,kuwaasi oo howsha quruxda badan ee hada socota siweyn uga dhax muuqda gob hadeyba jirto waa hawenka Somaliyed.oo dumarkeeneena Somaaliyeed inagoo qoraal guud oo ka dhaxeeya u soo wadna hadane
waan ku halqabsaneynaa kuwa aanu hada ka hadleyno ,ayaa hadane markii aanu waxoogaa maskaxda gadaal u celino berigii ay Soomaalidu ahaayeen Soomaali, jirta hada ka hor ayey
Abwaanadii Somaliiyed beri samaadkii markii ay ka hadlayeen jaceylka amaba tilmaamayeen
quruxda hablahii Soomaaliyeed si ay malaayiin Soomaali ah u fahmaan halka ay qormadu u
socoto amaba nuxurkeeda Waxaa abwaanadaas mid ka mid ah murtidii uu u tiryey haweenka Soomaaliyeed ka mid ahaa inagoo soo koobeyna,weliba abwaankaas waxaan qiyaseynaa inuu reer Hiiraan ahaa,waxuuna yiri,Caanshaqu Sarbeeb ma leh sakas iyo xishood ma leh waa soo socdaa iyo isug iyo idhawr ma leh, hadba siduu doonuu sanka kaakagalayaa,
markaas ayuu abwaanku siduu u wado waxuu gabaygu la galayaa quruxdii dumarkii amaba haweenkii Somaliyed si uu marka ugu hal qabsado qeyb iyaga ka mid ah ayuu quruxdoda ku soo koobay fanaanintii Soomaaliyeed isagoo hablahii,gebdhahii, amaba haweenkii berigaas jiray midba qeyb jirkeeda ka soo qaatay kuwaas oo u badnaa hoboladii waaberi,waxana inagoo ka soo qaadaneyna tix yar uu yiri,
ileen qormo waxaa noo soo socota aanu kaka hadleyno haweenka Somaliyeed oo waxaan ka soo hormarinay dadalo wax ku ool ah oo ay hormuud u yahiin waxgaradka iyo qeybaha kala duwan ee bulshada oo ay haweenku udub dhaxaad u yahiin dadaalada ka socda magaaladii caanka aheyd ee Baladweyne,waxuuna Abwaanku oo aanu qiyaaseyno inuu ahaa Abwaan
Mustafe Shiikh Cilmi yiri amaba mirahii gabayga ka mid ahaa siduu u lahaa Sanqaroor Saada Cali ley,Suniyaal Qadraaley, yacni fanaanadkasta waxuu ka sheegay qeyb jirkeeda ka mid ah, Daleys, Seynab cige, Hibo,Maryan Mursal name it,habalahii Soomalaiyeed e berigaas jiray ilaa maantana jira....siduu gabayga u wado ayuu waxuu leeyahay Sii jeedkii Nagruumiyo Shamso Cumar gacmihii Day..lol oo gabaygu waa dheeraa.
Markii aanu gabaygaas dhageysanay nasiib wanaag hablahas badankod inta ka nool maanta aad ayey u yar yahiin,Hayeshee, markii aanu murtida gabaygaas iyo kuwo kal eoo badan oo loo tiryey haweenka Somaliyed dhinackasta ka eegnay amaba hadaanu si kale u dhigno aanu dib u eegnay quruxda hablaha Somaliyeed ayaanba markasta iska jecelnahay in aanu wax ka qorno meeshii ay labo ka jogtana xaqoda siino ileen wax kale oo aanu u awodno ma jirto oo inaga wax qoreyna waxey galaan iyo waxey gudaan waan garaneynaa,waxaase maanta
bulshada Somaaliyeed ka mid ah kuwo badan oo aan garaneyn sidaasi daraadeed ka raali ahaada hadii qoraalka badankiis aanu inta ugu badan ka siinay iyaga amaba haweenka Soomaaliyeed meeshii ay doonaan hakaka noolaado dhulka ay degaan qowmiyada Somalida ee geeska Afrika amaba dalka dibadiisa,maxaa yeelay wanaagkasta oo dhaca intuu doonaba hala ekaadee waxaa qeybta ugu badan iska leh iyaga.
Hadaanse u laabano qormada,mar hadaanan kala dhamaaneyn haweenka Soomaalieed oo aanu waqtiyo kala duwan iyaga si guud iskugu soo laaban doono,hadane marka iyagaas laga soo tago, Sidoo kale dadaalada iyo shirarka muhimkaa Wasiir Daahir Shire iyo Taliye Sanbaloolshe iyo siyaasiyiinta kale ee la joogaan, saraakiisha, ciidamada qeybahooda kala duwan ee qalabka sida,qucaasha iyo weliba dhalinyada kuwooda maskaxiyan caafimaadka qaba, waxaan leenahay good job dadaalka wax ku oolkaa ee halkaas ka socda,yaan marnaba laga daalin waa dadaal weliba loo qaateen ah mudana amaan iyo bogaadin. War hela talo hala.
Dhaqanka Somalida midkiisa ugu facaweyn"Xeer Ciise"-Iyadoo ay inoo soo socdaan wararkenii kulamada ama shirarka quruxda badan ee ka socda magaaladii caanka aheyd ee Baladweyne ayna sidoo kale qoraaladii xiisaha lahaa ee aanu ka qoreynay haweenweynaha Soomaaliyeed ay inoo soo socdaan,hadane waxaanu sawrika maanta ku soo qadaneynaa
xeerka Ciisaha oo ka gudbay Soomaalida iyo qaarada Afrika una gudbay heer caalami,waa guul iyo wax lagu farxo in ay qowmiyada Soomaalida laga helayo dhaqan soo jireen ah oo taariikh facweyn leh. Waxaan halkaan si Soomaalinimoleh ugu hambalyeyneyna guud ahaa qowmiyada Soomaalida gaar ahaan bulshada dhaqankaan soo jireenkaan soo gaarsiiyeen heerka uu soo maray, marayo amaba mari doono mustaqalka.Hayeeshee la soco wararkeenii magaaladii caanka aheyd Baladweyne iyo shirarka wax ku oolkaa , iyo qoraaldii Dumarkeena sharafta leh quseyey iyo weliba wararka caalamka.War helaa talo hela.......
Latest News,The Republic of Somaliland and Jubaland State of Somalia,Somalia Women On Wednesday,Janauray 8,2025-Wararka ugu waaweyn iyo Maanta Dowlad Deganka Somalida,
Jamhuriyada Somaliland,Jubaland,Mareykanka,Yurub,Turkiga Africa iyo caalamka+ Haweenka Soomaaliyeed-
Waxaan mar kale isla aqrisaneynaa, eegeynaa, bal wax ka dhaheynaa qeybteenii labaad ee dumarkeena Somaaliyeed ee sharafta leh meelkasta oo ay kaka nool yahin dhulka ay caanka ku yahiin qowmiyada Soomaalida ee geeska Afrika iyo kuwooda dunida dacaladeeda ku kala nool.waxaanse bal horta iskula raaxeysaneynaa mid Ka mid ah ciyaradaha hidaha iyo dhanka
ee loo yaqaano Saarka oo ka mid ah ciyaaraha sida weyn looga ciyaaro amaba murtida ay ku idil yahiin oo ay ku luqeyneyso mid ka mid ah haweenkii Soomaaliyeed ee berisamaadkii loo caalwaayey gebedhii magacyada qurqurxoon loogu yeeri jirya inta laga yaabay murtideeda berisamaadkii Deeqo Quruxley.
Gebedhan waxey ka mid aheyd haweenkii faraha badnaa ee Soomaaliyeed ee ay murtideeda qabsatay gees gees waayo waayo, ciyaarta saarka waxuu aad ugu xoogan yahay Miyi iyo magaalo dhulka Soomaalida badankiis oo xiliga barwaayada, aroosyada iyo waqti kale oo ay dhalinyaradu si gaar ah iskugu yimaadaan oo uu si kedis ah iskaka bilaawdana waa la ciyaaraa..lol.
Hayeeshee, gebedhani dadkii yaqiinay qaarkood waxey inoogu shegeen in ay murtida u dheereyd qurux iyo joog,geber qoor dheer oo hablahii Soomaaliyeed ee xiligaas, berigaas, waqtigaas amaba hadaanu si kale u dhigno xiligii ay Soomaalidu Somali aheyd berisamaadkii oo bar baarya kuwoodi ugu quruxda badnaa ayey ka mid aheyd. war bal aanu isla daawano kedib ayaan inagoo dhamaanteen xayi ah isla aadeynaa qeybteena kale oo weli socota.....
Latest News,The Republic of Somaliland and Jubaland State of Somalia,Somalia Women On Tuesday,Janauray 7,2025-Wararka ugu waaweyn iyo Maanta Dowlad Deegaanka Somalida, Jamhuriyada Somaliland,Jubaland, Mareykanka, Yurub, Turkiga Africa iyo caalamka+ Haweenka Soomaaliyeed- Waxaan maanta mar kale isla aadeynaa kulamadii muhiimka ahaa ee malmahii tagay qeybaha kala duwan ee bulshada uga socday magaladii caanka aheyd ee Baladweytne
Kulamadan oo soo maray heerar kala duwan ayaa waxaa la dhihi karaa waxey marka laga eego dhinackasta soo gareen meel aad u wanaagsan ,kuwaasi oo halkaan ay hada joogto ku soo gaaray ismaqal iyo kala danbeyn.
Inta badan marka aanu dadalo socda bulshada la wadaageyno waxan hadba shacabweynaha
Hiiraan iyo kuwa Soomaaliyeed uga soo qabanaa nuxurka sidaasi daradeed hadaanu dhahno meel fiican ayey marayaan warku intaas ayuu ku dhan yahay,waxana bogaadineynaa dhaman intii dadaal iyo abaabul ku laheyd,ku leh kuna yeelan doonta.
magaladan B/weyne quruxda ka muuqato ma keenin siyaasi dadka iyagaa dhistay markasta waxii waagaan ah ee ay magaalada quruxdees ku hormari karto amaba dhulka Hiiraan ku horumari karo xitaa haduu wado dadaalkeeda saqiir amaba 5 jir reer Hiiraan ah amaba wiil iyo geber Soomaaliyeed markasta bulshadu waa u muhiim.
weliba waxaan si gaar ah u bogaadineynaa dubabka dhaqnaka, Nabadoonada , waxgaradka, haweenka, dhalinyarada siyasiyiinta, dhalinyarada, aqoonyahanka, culimada iyo ganacsatada cidkasta oo kalin muuqato ku leh,kulaheyd,kuna lahaan doonta inta dhiman.
Inaga markii aanu degaan geliya Soomaalida ka mid ah wax ka qoreyno waxanu sameynaa kaliya labo arimood mid sedaxaad kuma jiro.1-In aanan waxbo ka qorin hadba degankii aanu aragno in ay lugooynayaan qeybo ka mid ah bulshada bedelkiina u wareegno degaanada kale ee gayiga Somaaliyeed ee ay shacabkiisu sameynayan horumarada kala duwan, shacabkana ka deyno waxyaabaha iska qiyaaligaa.
2- Iyo in aanan sida ay caadada ka dhigteen mediya badan oo ay mamulaan dhalinayro badan oo subaxdii waxii ay shacabka u sheegaan galabtii isla iyaga beeneeyaan sababtana waxaa ugu wacan qofku markuu horta intuu shaqeysto noloshiisa markuu meel saaro kedib ayuu dalkiisa iyo dadkiisa wax wanaagsan ka qori karaa,la jeclaan karaa lana garab istaagi karaa, haduu yahay mid damiir lehna waxuuba ka socdaa hadba waxii wax u dhimaya bulshada degaanka uu ka soo jeedo amaba ku nool yahay.
Mar kale waan bogaadineynaa dadalkasta ooba bulshada u dhaweeynayo wanaag intii uu doonaba hala ekaadee.Well Done shacabweynaha Hiiraan kuwoda ku nool magaladii caanka aheyd ee Baladwweyne ee ku tiilay ubucdii dalka ahna meeshii ay malaayiin reer Hiiraan ah iyo Soomaaliweyn badankeed ka yimaadeen bartaas ha laga haayo dadaalkasta oo wax ku ool ahne ooba bulshada gaarsiinayo hal tilaabo oo hurmar ah waa in aan laga seexan lagana labo labeyn.War Hela talo hela.....
Latest News,The Republic of Somaliland and Jubaland State of Somalia,Somalia Women On Tuesday,Janauray 7,2025-Wararka ugu waaweyn iyo Maanta Dowlad Deegaanka Somalida, Jamhuriyada Somaliland,Jubaland, Mareykanka, Yurub, Turkiga Africa iyo caalamka+ Haweenka Soomaaliyeed- Waxaan inagoo udbaheena iyo dhigaheena wadana mar kale isla aadeynaa warbixintii aanu uga hadleynay Haweenweynaha Soomaaliyeed inagoo qeybteenii 1aad kaliya waxoogaa soo dulmarnay amaba ka sameynay qoraal yar oo kooban oo aanu ugu talo galnay iney kusii sugaan midkaan kaasi waxuu ahaa hurda kicis oo waxaanu ugu talo galnay iyagoo xayi ah iney midkaan si degan u aqristaan.
Hayeeshee, marka laga hadlayo hablaheena, dumarkeena, gebdhaheena, hawenkeena, hooyoyinkena ma noo samaxeyso in aanu dhamantood halkaan soo wada gelino sawiradoda maadaama aanu dhawr sawir ka soo qaadnay qormadii hore haatan wajiyadan miyaad garaneysaan waa hablahii Soomaaliyeed oo iyaga iyo kuwo kale oo badan wax maanta nool iyo wax ifka ka tagay ee berisamaadkii markii ay Somalidu Somali aheyd loo caal waayey, iyagoo Suugaanta marna bulshada ku wacyigelin jiray ,marna kaka qoslin jiray, marna sidii xabadii dhulka ay degaanada amaba dhulka ay ku noolyahiin qowmiyada Soomaalida ku difaaci jiray waxii berigaas afkooda ka baxay waa la yaabay qof joogay ayaa ka sheekeyn karo,mid aan joogina waxey uun ku noqoneysaa waxa laga hadlayo riyo oo kale,waxeyna kartida iyo aftahanimada kala sinayeen haween weynahii Soomaaliyeed ee berigaas jiray ilaa maantana jooga oo waxaa kaliya u kala saarnaa hadba markaasi mihnada amaba xirfada ay bulshada dhaxdooda ka hayeen.
Waana wax aaanu hawenka Somaliyeed ugu yeernay iney yahin birlabtii bulshada hayeeshee qormadu hada fananaiintii kaliya ma quseysee,yacni iyaga kaliya hadanu dhahno wax baan ka qoreynaa ayaanba laga dhamaneyn waana mida aanu si guud haweenweynaha Somaliyed si jamac ah inagoo uga hadleyna ugu dhiiranay in aanu ka sameyno qormo ka kooban ilaa sedax qeybood,kuwaasi oo ay qeyb kasta ka haldeyso wax ka duwan midii ka horeysay, bal aanu gudagalno, Let's Dive in.......
Latest News,The Republic of Somaliland and Jubaland State of Somalia,Somalia Women On Tuesday,Janauray 7,2025-Wararka ugu waaweyn iyo Maanta Dowlad Deegaanka Somalida, Jamhuriyada Somaliland,Jubaland, Mareykanka, Yurub, Turkiga Africa iyo caalamka+ Haweenka Soomaaliyeed-Waxaan is raacineynaa shirar muhiim ah oo ka socda magaaladii caanka aheyd ee Baladweyne,halkaasi oo kedib markii la amba bixiyey dudubkii dhaqanka ee ku sugnaa halkas malmahii tagay uu shirar wax ku ool ah oo hadanu si kale u dhigno muhiim
u ah shacabweynaha Hiiran iyo gud ahan kuwa Somaliyed halkaasi oo ay Ugaas Yusuf Ugaas Xasan, Nabadoonada Waxgaradka, Siyaasiyiin, Haweenka oo udub dhaxaadkii bulshada ah, dhalinyaro, ganacsato, aqonyahan, culimada amaba hadanu si kale u dhigno qeybnaha kala duwan ee bulshada.Hayeshee,kulamadan oo meel fiican maraya is maqalka iyo kala danbeyn
aysan meesha ka marneyn ,ahna shirar loo qateen ah,ayaa dhanka kale u muuqda inuu yahay
mid runta leyskugu sheegayo,waxana muuqanaya masuuliyad wadareed,waana shirar marka inta uu u socdo laga soo tago aad u anfacaya bulshada Hiiraan, kuwa deriska la ah iyo weliba Soomaaliweyn, maadama uu deegaanka aanu ka hadleyno ku yaalo ubucdii dalka iskuna xiro
inta badan dhulka Soomaalida amaba ay ku nool yahiin qowmiyada Somalida. waanse isku soo laabaneynaa wararkeenii kale waxaan isla aadeynaa qoraaladii aanu ugu talo galnay birlabtii qowmiyada Somalida maanta nool iyo kuwii dhintayba oo ah dumarka Somaliyeed meelkasta oo ay kaka nool yahiin geeska Afrika iyo caalamkaba iyadoo ay qeybta inoo soo socota wax badan ka duwan tahay tii hore oo aanu kaliya qararka ka jabinay waxoogaa waxa ay galaan iyo waxa ay gudaan haweenkeena Soomaalieed oo iyagu ah lana dhihi karo waa iftiinki bulshada.....
Qormadeena maanta waa mid halkeedii inooga sii soconeysa kana hadleysa dumarkeena Soomaaliyeed waxeyna ka koobnaan doontaa sedax qeybood oo aanu marar kala duwan shacabweynaha Soomaaliyeed la wadaagi doono kuwaasi oo iskugu jira qeyb qosol ah aadna u farxad gelineysa markii ay aqristaan,weliba qeybta farxada iyo qosolka waxaan u kala qaadeynaa labo qeybood qormadeena ugu horeya oo ah midaan waxaan kaliya kula wadaageynaa qeyb yar qeybta kalena markii aanu soo gabo gabeyno labada qeyb oo kale ayaan halka ugu danbeysa kula wadaagi doonaa markii aanu iskala gudubno qeyb ka hadleysa marxaladii ay soo mareen iyo mida ay maanta ku sugan yahiin iyo kaalinta ay kaka jiraan bulshada iyo ugu danbeyn qormada qeybta ugu danbeya oo ay wax badan uga bogan doonaan muhiimna u ah dhaman qodobada aanu ka hadleyno gunaanadkeeda. Hayeeshee, bal aanu gudagalno qeybteena koowaad.
Qeybtaan inagoo ka duuleyna waxad gashaan iyo waxaad gudaan hadii aad tahiin haweenka Somaaliyeed, hablaha Somaliyeed gebdhaha Soomaaliyeed iyo Hoyoyinka Soomaaliyeed oo aysan naga qarsoneyn maanta amaba waxii ka danbeyey burburkii ku dhacay dowladnimadii Soomaaliya dumarka Soomaaliyeed ee ugu badnaa ee ifkaan ka tagay marka laga soo tago tacadiga iyo dhibatada ka soo gaartay mushkiladii weyneyd, waxaa u dheeraa in ay hawenka ugu badan u geeriyoodeen dhiig kar iyo sokor ifkana ka tageen iyagoo ku haya wadankeenii wadankenii kuwasi oo iskugu jira qeybaha kala duwan ee ay ka kooban yahin hawenweynaha Somaaliyeed ee ku nool geeska Afrika xitaa kuwii aysan mushkiladaas haleelin ee ku noolaa dhulka kale ee ay degaan qowmiyada Somalida waxey ku yeelatay saameyn halkii ay donaan hakaka noolaadaano geeska Afrika.
Hayeeshe, gesinimadoda iyo kartidooda ay hidaha iyo dhaqanka u leeyahiin ee ay ku dhashan marka laga soo tago waxaan maanta ugu bishareyneynaa guud ahaan haweenka Somaliyeed darajadii ay doonaan haka joogaano bulshada dhaxdeeda ,hadey noqon laheyd mid xirfad leh iyo midan laheynba oo aadan inaga cid naga danbeysa aadan weydiineyn meeshi lagu gaaro 2026 wadankii hore loo dhihi jiray Jamhuuriyada Dimuquraadiga Somaaliya maantana dunidu ay u taqaano Somaaliya iyo Soomaaliland marka laga soo tago shantii Soomaaliya oo aheyd Jabouti, Soomaaliya, Soomaaliland, Somali Galbeed amaba Somali State (DDS) iyo Gobolka Waqooyi Bari ee NFD, hadaan u soo laabano halka ay sarta ka quruntay ee loo garan ogyahay Koofurta Somaliya amaba Somaliya waxey shacabkeedu yeelan doonan amab aheli doonaan meshi lagu gaaro 2026 iyo waxii ka danbeya hogamiye ay Somaliweyn amaba hadanu si kale u dhigno qowmiyada Somalida mahadin doonaan,ma idiin dhaheyno halkaas ayuu ka imaan doonaa iyo reerkaas ayuu Somali ka yahay oo waxaa na deeqa magaca guud ee Somaliyeed, waxaanse qalbiga si Soomaalinimo, Muslinimo, dadnimo oo weliba qiyaali ka fog ayna ku dheehan tahay kalsooni idiinku bishareyneynaa in waxii ka danbeeya 2026 aad hogaamiyaha imaan doono iyo inta la shaqeyn dontaba aad mahadin dontaan hadii aad tahiin Somaliweyn ,Somaliweyn markii shacab ahaan lagu hal qabsanayana waxaa udub dhaxad u ah Hawenka Soomaaliyeed.
Yacni waanu idiin soo hormarin karnay qeybta qosol qosolkaa,sidoo kale waan idiin soo hormarin karnay qeybaha kale ee qormada,waxaanse qeybtaan idiinku soo hormarinay in aanu si horudhac ah idinkoo xayi ah intiiba Allaah u kaso iney nolol ku gaaraan 2026 iyo waxii ka danbeeya in ay sii noqdaan update.Intaas waanu isla fahanay sow maahan.
Weliba bogaan shacabka ku tixan wey na garanayan in aanu dalka iyo dadka Soomaaliyeed si aad ah u jecel nahay maxa yelay waa kii na soo barbaariyey dhamanten oo waxii ka dhacaba aanu markasta inagoo careysan aanu wax ka qori jirnay,hayeshee inagu waxan ognahay weliba 100% idiin hubnaa halka uu dalkenu aaday 2026 iyo waxii ka danbeeya inta ka horeysa siyasadaha aan dhafsiisneyn shaqsiga, kooxda, iyo hanti aburashada marnaba haku gadsomina hadiiba uu maanta wiil Somaliyeed amaba rag iyo dumar Somaaliyeed oo bogaan wax ku soo qora ay warbixin aysan maqlin malaayiin Soomaali ah mid siyaasada ku jira iyo mid aan ku jirinba waa inagoo si qalbi furan u leh dumarkeena Soomaaliyeed ku bishareysta hogaan iyo dal qurux badan oo la yirahdo Somaliya ayaa jidk aidiinku soo jira,midna ogaada inagoo idiin kala hadleyno dan gud oo caam ah oo si guud ula hadleyno dumarka Somaliyeed ee ku kala nool dhulka ay degan qowmiyada Somalida iyo dalka dibadiisa haween weynaha Soomaaliyeed ee ku nool in aanu meelo soke kala hadalno, Soomaaliya hogamiye ay Soomaaliweyn ka sheekeyn doonaan mudo aad u fog oo aad mahadin doontaan ayaa jidka idiinku soo jira hadaad tahiin Somaliweyn weliba si guud ayaan Soomaalida rag iyo dumarba ugu sii marineynaa hawada jiritanka arinkas inagoo ka faaideysaneyna qormadaan aanu ugu talo galnay haween weynaha qowmiyada Soomaalida,geesiyaashii bulshda, kartidii oo bini aadam ah oo socota hadaad maqasho waa hawenka Somaliyed, aqligii oo nool oo socda hadaad maqasho waa hawenka Somaliyed, garashadii iyo deeqsinimadii oo nool hadaad maqasho waa iyaga, boqorad hadaad maqasho waa haweenka Somaaliyeed, Qurux iyo qaayo hadaad maqasho waa hawenka Soomaaliyeed.
Hayeeshee, dumarka Soomaaliyeed markii la tilmaamayo hoyoyinkeenii hore dhacdoyinka na soo jiita ee markii aanu maqlnay ilaa maanta u qirnay sida ay sharaftooda u ilaashan jireen una ahayeen kuwo geesiyaal ah,waxaa dhacday hada ka hor in geber markaasi ugub aheyd oo foolaneysay gunugii ugu horeeyey ay ku adkatay fosha ayna ku adkaatay waxana dhacday in uu cunugii oo aad u weynaa ileen beri samaadkii waxa lagu noolaan jiray cad iyo caano dadkuna sida ay maanta yahiin wey ka lafo weynaayeen,kedibna gabadhii ayaa xanuunkii u adkeysan kari weysay meel yar oo Daash ah ayeyna gebedhu ku umuleysay,kedibna waxey damacday in ay waxoogaa ooyso,markaas ayaa hooyadeed oo ka mid ahayed dadkii ka dhalinayey ileen geber hadeyba hooyadeed u nooshahay kama fogaato marka ay dhaleyso cunuga ugu horeyana kuma sii jirto,kedibna hooyadii gaarida aheyd waxey ku tiri naa aamu. aamus.shib dheh afka qabo hooyo ha ooyin anigaa ley moodayaa in aan markii aan ku dhalayey ooyi jiraye kedidna waxey u dhiibtay sida aanu qiyaaseyno hal shankuulo, shankuulo waad garaneysaan sow maahan Soomaali Maxamed waa nooc ka mid ah haraanti amaba xusul yacni iyado aan laga daremeyn hooyada ayey gebedhii danteeda ka gaartay...lol, waxii markaasi ka daneeyey gebedhii waxey ku soo baxday geesiyad birta calaanjineysa, weliba xiliyadaas waxaan qiyaseynaa in ay tahay xiligii marka dumarka lala baxayo dhulka miyigaa uu ninku intuu reerkooda ka soo wato hadba gebedhii ay balameen dhihi jiray isoo daba kac oo hadii habeenkaas lagu lugeynayo gudcur amaba mugdi hadii uu ninka gebedha la baxay iyagoo lugeynayo uu Mas madaxa kaka istaago oo iyadoo daba socota ay iyaduna Seynta kaka istaaji jirtay, yacni isaga kaliya ma aheyn geesi oo iyada qudheedu gebedha Somaalidaa waa geesiyad birta calaanjineysa,cunugii marxaldaas lagu dhalo miyaa dhul iyo wadankiisa la qaadan karaa...lol, Soomalaidii hore mucjisey ahaayeen.
Weli waxan ku guga jirnaa qeybtii qosolkee iyo kartida dumarkee Soomaalidu waa dad mucjiso ah hada ka hor inagoo raadineyna waxyaabaha ugu qosolka badnaa ee laga keydiyey haweenka Somaaliyeed waxaa dhacday in xiligii ay dowladii Somaliya ee jirtay beri samaadkii markii ay Soomaalidu yeesheen diyaaradii la dhihi jiray Air Soomaaliya markii danbena loo bixiyey Soomaali Airline ee ay Soomaalidu soo iibsadeen diyaaradii markaasi dunida sida weyn loo hadal hayey ee Airbusta aheyd Somaaliduna ugu yeeri jireen Maandeeq ee sidii siteydii iyadoo u dhigantay 10 diyaaradood habeen iyo maalin shaqeyn jirtay oo aad subaxdii markii aad ku aragto Jarmelka meel kamid ah ,duhurkiina aad ku aragto meel ka mid ah Taliyaaniga marna aad maqleysay wafi hebel ayey ka soo qaaday wadan hebel ayaa mid Soomaali ah waxa kulahaa markii ay diyaradaas soo baxday ayaa maalin maalmaha ka mid ah waxaan maqley kulahaa islaan.haweeney aan u meyleynayo iney ii aheyd eedo oo ganacsato aheyd oo diyarada qeybteda first Claas ah fadhisa anigoo is leh inta laga keenayo cuntada diyaarada ayaa waxaa dalabkii laga bilaabay kulaa dadkii fadhiyey safka hore ee diyaarada ee la baxay lacagta ka badan midii aanu bixinay anigana waxaan fadhiyey kulahaa qeybta dhexe diyarada anigoo waxoogaa gamayoonayo oo doonayo in aan indhaha wax yar isku qabto ayaan waxaan maqlay kulahaa hooyo Soomaaliyeed oo ku haldeysa english ay ka muuqatay laajada amaba luqada reer hebel kulahaa....lol, waa marka ay raga Soomaaliyeed doonayaan iney duraan haweenka Soomaaliyeed,xitaa hadey fadhiso frist class isagii fadhiyey qadka dhexe ayaa doonayo inuu xifaaleeyo oo halkaas ka raadiyo shaactiro...lol.
Nasiib wanaag bedelkii haweenkii sidaas beri samaadkii qaarada Afrika dumarkooda marka laga hadlayo ilbaxa ahaa ee dunida sidaas ugu safrayey diyaaradii mucjisada aheyd ee berisamaadkii ka yaabisay qaarada Africa ee Somali Airline ayaa waxii coladahii ka danbeyey noqdeen kuwo iskugu jira beylah, daruufo aysan u qalmina kala kulmay dalkooda iyo hadey tahay qurbaha,waana waxa aanu muhiim uga dhignay qormada halka ugu horeysa in ay Soomaalidu heli doonaan hogamiye iyo dowlad la mahadindoono,waxii ka danbeeya 2026..waa socotaa qormadu weliba qeybaheedii ugu muhiimsanaa......
Barnaamijka Hidaha iyo Dhaqanka Soomaalida- iyo kaalinta ay nolosha kaka jiraan dumar keena Somaaliyeed ee sharafta badan,kuwaasi oo ku kala nool dhulk aay degan qowmiyada Soomaalida ee geeska Afrika,halka ay malaayiin dumarkaasi ka mid ahne ay ku kala sugan yahiin, noolyahiin amaba kala joogaan dunida dacaladeeda,Maanta iyo sanadka cusub ee 2025 kedib,Qormada Isbuucaan-
Horta wey sahlan tahay markii sanad cusub la galo inta qalin iyowarqad leyska soo qaato la yiraahdo waxan ka hadleynaa tariikhda, kartida, aqonta iyo dadnimada dumarkena Somaliyed ee qaaliga inagu ah ,walow ay wayadii danbe soo baxeen wax aan lagu tilmaami karin rag oo dumarka siyaabo kala duwan ugu geysanayey.tacadiyo iyo ilhaano.
hadane micnaheedu maahan in aan wax ay yahiin, waxa ay galan,halka ay nolosha iyo dhaqanka Somalida ugu jiraan kartida,jiri jiri jiren ilaa maantana ugu jiraan in aan dib loo xasusan karin waxne laga qori karin sidaasi daraadeed waan ognahay in aanan halkan ku soo koobi karin,kartidooda iyo in ay yahiin birlabtii dunidan ayna ku fanaan Soomaalidu marka laga hadlayo Haween, dumarka, gebdhaha, hablaha iyo hooyoyinka Somaliyeed.
waan ka cudur daraneynaa in aanan halkaan ku soo koobi karin dadnimada,sharafta,kartida, quruxda, aqoonta Dumarkeena Soomaaliyeed meelkasta oo ay dunida ka joogaan intii ifkaan ka tagtay waaba tageen kuwa maanta nool ayaan bal isku dayeynaa in aanu waxogaa wax ka dhahno. qormadu waxey iskugu jirtaa qeyb dareen leh, qeyb waxogaa kaa qoslineysa iyo qeyb iftiimineysa waxa ay mudan yahiin kuwooda maanta nool da'dii ay doonaan ka jiraane.
Sidaasi daraadeed hadii aad ku nooshahay dhulka ay caanka ku yahiin qowmiyada Somalida sida Jabouti, Somaliland, Soomaaliya, Soomaali State iyo Gobolka Waqooyi Bari NFD ee ay Geeska Afrika ka degaan iyo hadii aad ku nooshay qurbaha ayna qiimo kuugu fadhiyaan dumarkeena Soomaaliyeed si degan u aqri waa kuu muhiim,hayeeshee, bal aanu guda galno muhiimada qormada markii aad waxoogaa ku sii nasato heestaan qiimaha badan oo ka mid ah malaayiinta heesood ee loo qaaday Hooyada Soomaaliyeed tasi oo uu ku luqeynayo abwaan Muxudiin Shaahid, Let's Dive in........
War bal aanu marka hore heestaan Jaboutiankaa iskula sii nasano heestaan Jaboutiyankaa ee aanu ugu talo galnay musharaxaha gudomiyaha Ururka Midowga Afrika,dowlada iyo shacabweynaha Jabouti Mudane Maxamuud Cali Yusuf ninka qaarada Afrika ka yaabsaday. war helaa talo hela. War helaa talo hela.
Somali Youth-Soomaaliya Wadan horey u socda iyo Dhalinta Soomaaliyeed- News in Somalia, Africa and Around the world-Friday April 26,2024- Wararka Soomaaliya, Afrika iyo caalamka-Maanta iyo mar kale wararkeenii taxanaha inoo ahaa ee aanu ugu talo galnay si guud dhalinyarada Somaliyeed meelkasta oo ay ka joogaan dhulka ay kunool yahiin qowmiyada Soomaalida gees ka gees.
Sidoo kale waxuu si gaar ah u anfacaya qoraaladan taxanaha ah ee aanu dhalinta Soomaaliyeed ugu talo galnay dhalin yarada rag iyo dumarba leh ee inoo geli doona mustaqbalka dhaw iyo kan fogba sidaasi daraadeed waa u muhiim dhalin yarada Soomaaliyeed qormooyinkaan taxanaha maxaa yeelay dalka Soomaaliya shacabkiisu maahan sidii hore iyo wax u dhaw.
Hadii aad tahay muwaadin Soomaaliyeed oo dhalinyaro ah ahna mid leh han, qab,wadaniyad, inagaaba og in intaas lagaa heli karee,laakinse ay kaa maqan tahay inay maskaxdiisu u fikirto dhanka wanaagsan amaba ku shaqeyso aqli iyo fikir u saamaxaya mustaqbalka in ay caruurtiisa iyo kuwa Soomaaliyeed uga daydaan wax wanaagsan oo uu bulshada ku soo kordhiyey,maadaama uu dalkeenu mudo ku soo jiray colaado wajiyo kala duwan.
Inagoo weliba qeybtaan dhalinta Soomaaliyeed u qodobeyneyna wax badan oo laga yaabo in ay rag iyo dumar badan oo Soomaaliyeed oo hami iyo han leh laakiinse waayeen cid u bidhaamisa inagoo kaliya ka deyneyna waxii la soo maray, laakinse kala hadleyna halka maanta la joogo iyo halka ay dunidu u socoto ka sokow halka ay mudan yahiin in uu dalkeenu iyo dadkiisu gaaraan mustaqbalka dhaw iyo kan fogba.
1-Waa marka koowaade- dhalinyarada waxaan u kala qaadeynaa sidey u dhan yahiin 3 qeybood qeyb ay ku gadaaman yahiin daruufo laakinse ay ku dheeraatay iney ka baxaan daruufahaas wax badana naftooda,mida qoyskooda iyo tan degaanka ay dalka kaka nool yahiin iyo weliba guud ahaan dhulka ay qowmiyada Soomaalidu degaan wax badan ka bedeli lahaa oo aan maanta awoodin in ay bulshada ka dhax muuqdaan.qeybtaan intaanan gudagelin waxaan ugu talo galnay in ay horta ku sii nastaan heestaan.Soomaaliya waa wadan horey u socda kaliyana u baahan dhalinyaro wadaniyiin ah oo aragti fog leh, waana ifa faalaha uu dalkeenu hada ku socdo oo shacabku maahan shacabkii hore.Soomaaliya Hanoolaato.la soco wararkeena danbe.
Somali Youth-Dhalinyarada Somaliyeed ee siyaasada dalkeena inoo galaya mustaqbalka iyo kuwa haatan ku jiraQeybteenii 3aad (B)-Qeybtaan waxey wax badan ka duwan tahay kuwii hore waxeyna ka hadaleysaa dhiancyo kala duwan si degan u aqriso hadaad ka mid tahay dhalinta Soomaaliyeed.War Helaa Talo Hela.
Somali Youth-News in Somalia, Africa and Around the world-Wednesday April 17,2024- Dhalinta Soomaaliyeed, Wararka Soomaaliya, Afrika iyo caalamka-Waxaan mar kale maanta guda galeynaa qoraaladii aanu ugu talo galnay, dabcan qofku waxuu wax fahmi karaa markii uu waxna aqrin karo waxna qori karo.taas qoraladenii hore ayaan uga soo hadalnay waxanse mar kale dhalinta Somaliyed intaananqeybtaan gelin ku boorineynaa mar kale in ay naftooda wax u bartaan si ay u fahman waxa dalkooda iyo dunida ka socda maanta, kedibna dalkooda iyo dadkooda ugu hiiliyaan halka ay nolosha ka jirto waxaana si gooyni ah ula hadleynaa dhalinyarada Soomaaliyeed meelkasta oo ay ka joogaan dhulka ay bariga Afrika ka degaan qowmiyada Somaalida iyo kuwa dunida inteeda kale ku nool ,maxaa yelay markaan leenahay qowmiyada Soomaalida ma jiro qof Soomaali ah oo uusan dalkaan u soo dhiman awoowkii amaba aabahii, amaba Abtigii amaba hooyadii waana waajib saaran qofkasta oo muwaadin Soomaaliyeed ah rag iyo dumarba hadba sidaad doonto u dhig.weliba qeybtaan dhalinyarada Soomaaliyeed hadey si degan u aqristaan kii aan wax aqrin waxne qorina u aqriyaan amaba gaarsiiyaan wax badan ayaa dhalinyarada Soomaaliyeed u haagayo.
Tusaale-Nolosha bini aadamka waxaa laga qiimeeyaa dhinacyo kala duwan waxaadna fah meysaa markii aad nasiib u yeelatay in aad dunidana meelo badan ka tagto,dalkenana dhulka ay qowmiyada Soomaalidu degaan intooda badan aad booqato weliba adigoon isku sheegin in aad tahay mediya waxaad fahmeysaa nolosha iyo wacyiga rasmigaa ee ka jira dunida iyo mida dalkeena. waana mida keentay in aanu ku mashquulin Soomaalida dhaxdeeda oo ay jiraan wax ka muhiimsan waxa maalinkasta laga hadlo oo u badan borobagaando, hadalo aan loo meel dayan, been qaawan kaliyana loogu talo galay in shacabka dalkeena kuwaas oo 70%na la xarbinaya nolol maalmeedkooda caadigaa iyagoo ku nool wadankaas quruxda badan, waxa ugu muhiimsan ee loo baahan yahay in bulshada loo bidhaamiyo waa in dhalinyarada oo ah udub dhaxaadkii wadanka amaba bulshada loo bidhaamiyo halka ay ka jirto maslaxada dalkooda siiba kuwooda siyaasada dalkeena inoo galaya iyo kuwa hada ku jira oo laga yaabo in ay wax badan ka qaldan yahiin oo aysan muuqan iney ku socdaan metelaad bulsho maxaa yelay madooneyno in aanu Soomaalida ku mashquulno waxaanse ognahay iyagoo Hotelo ku qarash gareeya dhaqaalo badan oo hadii ay degaankooda la tagaan ugu yaraan dhawr qoys wax ugu qaban karaan, degaankii laga soo doortayna gaajo loogu dhimanayo dibna ugu labaneyn qaarkood, waana mida keentay in aanan Soomaalida hada ku mashquulin ka hadalkooda oo ay jiraan wax ka muhiimsan, bedelkiina waxaan dhalinta Soomaaliyeed ee mustaqbalka imaan doono u rajeynyenaa amaba kuwa hada inoogu jira siyaasada u rajeynyenaa iney nolosha ka fahmaan halka ay ka jirto. Sidoo kale qoraalkaan waxuu muhiim u yahay dhalinta Soomaaliyeed ee ay dhici karto tiradii la doonaba hala ekaadaane iney wadanka horey uga soo galeen qaladyo kala duwan amaba denbiyo, lakiinse hada doonayo iney ka towbad keenan si dalkeena iyo dadkiisa daacad ugu noqdaan.
1- Maxaa la gudboon dhalinta Soomaaliyeed rag iyo dumarba hadeyba dhacdo in ay tirada ugu badan inoo galaan siyaasada amaba kuwa hada ku jira ha noqdaane.
Horta waa u muhiim dhalinta Soomaaliyeed iney ogaadan in aanu ku nool nahay duni ay umadaha ku nool kala ujeedo iyo kala caqiido yahiin badankeedna aan maanta la xeerin waxyaabo badan oo waayadii hore la xeerin jiray.Sidoo kale dhalinta Soomaaliyeed waa iney ogaadaan in aanu ku nool nahay duni aan meelaha qarked la qiimeyn inta uu qofku sameeyo dhaqalo sanadkii laakinse laga qiimeeyo inta uu qofku sanadkii Farxay. Waa u muhiim in uu muwaadinka Soomaaliyeed ee dhalinyarada ah ogaadaa in uu ku nool yahay wadan la yiraahdo amaba la doonayo inuu qoyb ka noqdo horumarka wadan la yiraahdo Soomaaliya ayna ku nool yahiin dad loogu yeero Soomaali sidii uu safka hore uga geli lahaa hagajintiisa qeybna uga noqon lahaa taariikhda dhinacadeeda wanaagsan (Maya dhinaceeda xun).
Waa in nidaamyada amaba dowlada aad ku biiri doontaan amaba hadaanu si kale u dhigno hadii aad inoo gashaan siyaasada dalkeena ka fogaadaan sedax arimood ka hor intaadan gelin.1- Ku dadaal in aadan waqti ku lumin goobaha fadhi ku dirirka hadii waxa laga hadlayo aysan aheyn wax umada anfacayo amaba ay yahiin wax adiga amaba aad ka faaideysaneyso amaba lagaa faaiddeysanayo.2- La imaataa aragti wax dhista ee aysan noqon aragtidaada mid wax dunisa.3- Ka fogaato meelaha lagu hayo aragtida aan dhaafsiisneyn qabiilka, kooxeysiga, damaca shaqsiga iyo waxii la mid ah.
Intaas markii aad ku dadaasho waxaa bar bar socda sedax kale oo muhiim u ah iney miro dhalaan waxa aad u socoto.1- Horta naftaada weydiiso maxaa laguu abuuray oo dunidan laguu keenay..... Dabcan waa in aad ku caabudo Allaah maadaama aanu nahay dad caqido leh. Sidoo kale waxaa laguu keenay in laga nabadgalo adigana aad inta kula nool ka nabadgasho. Sidoo kale waxaa laguu keenay in aad noloshaada jiheyso,waalidkaa hadey nool yahiin hagaajiso noloshooda hadey ifka ka tagena u duceyso. Sidoo kale waxaa laguu keenay in aad hagaajiso nolosha qoykaada hadey jiraan xaas, caruur, qaraabo iyo weliba hadba halkii aad kaka nooshahay dalkeena. Waxaa laguu keenay in aad kala garan karto xumaanta iyo samaanta oo waa waxa uu biniaadamku uga duwan yahay xeywaanka.Sidoo kale kala garan kara maslaxada wadankiisa, dadkiisa ( Soomaalida si guud inta maanta nool), waajibka ay inagu leeyahiin hadba wadamada deriska nala ah shacabkooda, kuwa ay inagu leeyahiin qaarada aanu kunool nahay ee Afrika shacabkooda iyo wxa naga dhaxeyn kara inaga iyo shacabweynaha dunida oo ay kuu qodobeysan yahiin waxkasta sidey u kala horeeyaan.
Qofkasta ma noqon karaa siyaasi aragti fog leh hadaan si gooyni ah ugu qeexno dhalinta Soomaaliyeed inagoo weliba u soo gaabineyna jawaabta qeybtaan waa Maya ,waxase jiri karaa nasiib qofka saacida waqti gaaban oo uu kaka soo muuqdo bulshada maxaa yeelay qofkasta ma noqon karo Hogaamiye amaba waxa afka qlaaad lagu yiraahdo(Charismatic leader ), laakinse dhalinyarada Soomaaliyeed waa dhalinyaro aqli badan dalkeenuna waxuu leeyahay shacab wanagsan oo inagaa isku soo marnay inta badan dhulka ay ka degaan geeska Afrika Soomaalidu ma jirto shacab ka wanaagsan sidaasi daraadeed dhalinta aanu ubaahan nahay hadaanu nahay Soomaali ee mudan iney siyaasada inoo galaan waa muhiim in ay ahaadaan kuwo loogu yeeri karo mustaqbalka waxa afka qalaad lagu yiraahdo hebel waa (influential), halkii markii hore la dhihi jiray hebel waa libaax oo ceel biyo laga cabayo dhulka miyigaa ayuu hebel oo reer hebel ah Ceeji ku dilay,kedibna qarabo.com u sacbiyaan halkii laga dhihi lahaa amaba bulshadu ay u bahneyd dhalinyaro ka soo dhax baxa yirahdo oo maxaan hal Ceel iskugu dileynaa maanu Ceelal badan qodano si aanu u wada noolaano.
Inagoo fursadaan ka faaideysnayeno si aanu dhalinyarada Soomaaliyeed dhinacyo kala duwan wax uga tusino,xiligii aanu dhulka ay Soomaalidu degaan safarka dheer ee weliba qaatay dhawr bilood, habeeno, maalmo iyo weliba xiliyo kala duwan iyadoo Jiilaal ah, Iyadoo Barwaaqo aan iyado colaado ah intaba soo marnay, waxyaabahii inaga yaabiyey waxaa ka mid ahaa wadanka Soomaaliya min waqooyi ilaa Koofur waxaa leyskugu raacaa diyaarado intooda badan Soomaalidu ma lahan oo waxaa leh ajnabi u shaqeeya hayaddo aan xitaa la garaneyn qaarkood wadamada ay ka diiwaan gashan yahiin.
Qiso yar oo inaga qabsatay mar aanu u guurgalnay sida ay ajaaniibtu dalkeena uga howlgalaan ayaan idiin soo koobeynaa si aad u ogaato waxyaabahii nagu dhaliyey in aanan ku mashquulin wiil amaba geber Soomaali ah masuuliyada ay sheegto amab sheegto intey doontaba hala ekaatee amaba yuusan shegan waxa koleyto lagu qamaarayo waa wadan la yiraahdo Soomaaliya madax baanidiisa iyo shacab sharaf leh laakinse u baahan in la soo dhiso dhalinyarada u istaagi laheyd dalkooda iyo dadkooda.
Tusaale- Ajnabiga dalka Soomaaliya ka shaqeyo markii ay dalkena warbixin ka gudbinayaan waxey leeyahiin baaq ay isku fahmaan iyaga gudaha dalkeenka ku nool iyo kuwa iyaga soo diray. kaba soo qaad Mogdishu ayey diyaarad halkaas u fadhisa oo hadey kacdo iyo hadeyan kacin markasta u kireysan ayey waxey u qaadanayaan qeyb dalka ka mid ah meelaha qaarkood wax aan dhameyn 30 daqiiqo,waxey soo joogayaan wax ka yar 30 daqiiqo isku geyntu waa hal saac , markii ay dib ugu soo laabtaan xaruntooda adiga isku heysta in aad leetahay dal la yiraahdo Soomaaliya iyo iyagu waxaa idiin dhaxeeya kaaf iyo kala dheeri adiga markii warbixin lagaa qorayo waxaa laguu arkaa in ay booqdeen magaalo hebel, kedibna ay horey u sii kaxeysteen dhawr Daanyeer maahan Danyeerkii aanu isla naqiiney ee waa rag iyo dumar Soomaaliyeed aad adinga ugu yeertaan turjubaano.halkii ay booqdeen markii ay ka hadlayaan waxey u arkaan iney la soo kulmeen dhawr Daanyeero,Daanyeeradu maahan kii aanu wada naqiinay ee xeywaanka ahaa ee waa halkii ay booqdeen kuwii horboodayey, waa rag iyo dumar Soomaaliyeed,kedibna hayaddahii loo shaqeynayey waxaa loo gudbinayaa halkii saac ee ilahanada ahaa ee ajnabigu booqdeen amaba safarkaas gaaban ay galeen waxaa waxbiixnta lagu qorayaa iney ku baxday 200 ilaa 300 kun amaba hal milyan dolar,waa markii uu inaga galay in aanu nahay dal xor ah oo madax banaan,adiga maxaa kuu dheeri ah shacabkaadii oo boqolkiiba 70% ku dhibaateysan gudaha dalkooda sidaasi ay tahayna lagu hayo hagar daamooyin aan aqliga biniaadamka galeyn.
Waana mida kentay maalintii ay soo baxday arintii Bada Soomaaliya ee Masjidkii Qiblateynta ee magaalada Saylac iyo Xeebtii Lughaya mashruucii fashilmay waxii ka danbeeyey in aanan ku mashquulin ficilo yar yar oo uu ku dhiirado amaba uu sameeyey muwaadin Somaliyed ee ay inoo taalo howl ka baxadweyn, waana mida keentay in aanu is tusino inuu dalkeenu u baahan yahay wacyigelin xoogan oo dhanka dhalinta Soomaaliyeed ee mustaqbalka inoo gelidoonta siyaasada si uusan qoraalku inoola dheeraan maanta intaan ha inoo joogto.weliba kama hadleyno diyaaradaha degaanda ay qawaariijtu maamulaan loogu geeyo risasta ee hadane la yiraahdo waxey ku soo dhacday degaan hebel, hadane iaydoo loogu talo galay shirakdah aceymiska looga qaato malaayiin dolar,intaas wanu isla fahaney sow maahan,
waana mida keentay in aanu maalinkasta aragno dhalinyaro Soomaaliyeed oo mediyaha ka qeyl qeliyaan oo ay noloshu ka gashay Views oo hadane iskaba daay shacabka dalkenee maba dhageystane iyaga xasaskoda iyo caruurtooda beenta ay ku nool yahiin, inkasta oo ay jiraan tiro Soomalid aka mid ah oo wax wanaagsan bulshad au soo gudbiyaan. qeybteena xigta waa kobci garaadkaada kaliyan ku kooban dhalinta inoo geli doonta siyaasada dalkena mustaqbalka oo ah Weybta C. Adiga oo muwaadin Soomaaliyeed ah weligaa ma aragtay dhaliyarooy qof loogu yeerayo amaba isku arka inuu yahay siyaasi Somaaliyeed oo hadane u caararyo wadan ay sii bur bureyso siyasadiisa kkkkkkk, waa marka anu idiin lenahay qofkasta ma noqon karo hogaamiye dhab ah.
Hayeeshee Soomaaliya waa Wadan barwaaqaa ayna ku nool yahiin shacab Soomaaliyeed oo wanagsan hayeshee mudan in loo soo saaro amaba ay u soo baxaan dhalinyaro Somaliyeed oo rag iyo dumarba leh oo aragti fog leh.weliba dhalinyarada Soomaaliyeed waxaan ugu bishaareyneynaa iyaga iyo shacabka Soomaaliyeed shaqsiyaad badan oo aad hada moodaan amaba loogu yeero siyaasi saxada siyaasada Somaaliya kuma arki doontaan sanadaha inagu soo aadan iyo wax u dhaw waase dhici kartaa iney wadamo dhawr ah iyo hayaddo sida kuwan aanu uga soo hadalnay qeybtena kore ay waqti gaaban isla jilaan been,xitaa magacyadoda waan idiin la wadaagi karnaa muhiimse maahan hada oo ma doneyno in aanu ku mashquulno Soomaalida dhaxdeeda,.Soomaaliya Hanoolaato
Somali Youth Part Three (A)- Dhalinyarada Soomaaliyeed Qeybtii 3aad-Abriil 12,2024-Waxaa mar kale halkeedii inooga sii soconayo qoraalkii aanu ugu talo galnay dhalinta Somaliyeed ee mustaqbalka inoo geli doonta siyaasada iyo kuwa maanta ku jira, waxaanse inagoo fursadaa qaaligaa ka faaideysaneyna halaan hambalyo maalinta 12 Abriil oo ku beegan maalintii la aas aasay Geesiyaasha xooga dalka Soomaaliyeed ee loogu yeero (Ciidanka Xoga Dalka) rag iyo dumarba waxaan leenahay Hambalyo taarikhda ayaa horey u xustay kuwii hore kuwii dhexe kuwa maanta joogana min waqooyi ilaa koofur waxaan leenahay Hambalyo, Hambalyo, waana muhiim mar hadii ay ciidamadena qaranka u badan yahiin dhalinyaro in ay qormadaan aanu ugu talo galnay si guud dhalinta Soomaaliyeed oo muhiim u ah waqtiga maanta lagu jiro ay iyaguna ka faaideystaan oo ay aqristaan weliba qeybtaan 3aad si gooyni ah ayey u tabaneysaa dhalinyta Soomaaliyeed ee aanu u baahaan nahay amaba uu dalkeenu u baahan yahay mustaqbalka, hayeshsee hadaanu hambalyada halaas uga baxno waxaanu guda galeynaa muhiimada qormadeena qeybtii 3aad oo aanu u sii kala qaadnay A,B iyo C.
A- Hota hadaan dib ugu laabano qormadii midaan ka horeysay waxaan shacabka la wadaagnay booqashadii aanu ku soo marnay meelo badan oo ka mid ah dalka Soomaaliya min waqoyi ilaa Koofur uguna sii gudubnay dhulka kale ee ay bariga Afrika ka degaan qowmiyada Soomaalida wax yaabahii na farxad geliyey hadaan u soo koobno shacabeena Soomaaliyeed si guud iyo si gaar ahaaneedba hadii nala yiraahdo soo koobna waxaanu u soo koobi laheyn sawiraan.
Wax yaabaha kale ee aadka inoo farxad geliyey waa marka qofka muwadinkaa ee Somaligaa si kasta oo uu markaasi u kala daadsan yahay amaba ay markaasi daruufo ugu xeeran yahiin loo sheego wax wanaasgan amaba loo bidhaamiyo wax badan oo uusan horey ula socon waa dad dhiig iyo dadnimo leh ha ahaado rag amaba dumar, waxaane inoo soo baxday halka uu dalka ka horumari karo in ay tahay wacyiga dhalinta Soomaaliyeed ee siyaasada inoo geli doonta mustaqbalka iyo kuwa maanta ku jira in bal marka hore loo dulmaro waxa uu dalku yahay iyo nolosha dunida ka jirta.
Tusaale- Waa noocma dhalinta aanu maanta u baahanahay in ay inoo galaan siyaasada dalkeena ama hada ku jiro horeyna wax badan uga soo qaldameen amaba ha noqdo mid hada kedib isu diyaarinaya oo ku cusub saxada siyaasada.
1- Ma doneyno in aanu bulshada u sharaxno waxa uu yahay siyaasi ee waxaan ka hadleynaa qofka amaba dhalinta uu dalkeenu u baahan yahay maanta amaba berito oo ah mustaqbalka laga hadlo.Dhalinyarada inoo geli doona siyaasada mustaqbalka muhiim inooma ahan halka uu ka soo jeedo amaba dalka Soomaaliya ka degan yahay amaba reerka uu ka soo jeedo ee waxaan la hadleyno waa qoys la yiraahdo Somaali iyo wadan la yiraahdo Soomaaliya inta ku dhax nool iyo kuwa hareeraha ka degan ee si guud loogu yeero qowmiyada Soomaalida.
Qofka muwaadinkaa ee Soomaaligaa sidiisaba markuu dhalinyaro yahay hadane yahay mid hadaf leh waxaa looga baahan yahay intusan horta ku fikirin inuu bulsho hogaamiyo walow ay noqoto qoyskiisa inuu la yimaado 3 shey markii uu la yimaado 3daas sheyna uu ku kabo sedax kale. 1- Muwaadinka Soomaaliyeed ee weliba dhalinyada ah ee siyaasada inoo galayo waa inuu ahaadaa marka hore amaba la yimaado, Aqlaaq, noqon karo curiye amaba Mufakir wax curin kara, aqrin kara sida looga nool yahay halka uu dalka kaka nool yahay, dalka intiisa kale iyo dunida uu dalkaasi wax kala dhaxeeyo.
2- Qofku ugu yaraan fahamsaeen yahay amaba leeyahay intey doontaba hala ekaatee aqoon dineed iyo mid maadi ah. 3-Yahay mid garanaya Diinta,dhaqanka iyo nolosha saxda ah ee ay ku noolyahiin bulshada dalkeena si gaar ahaaneed iyo si guudba, intaas markuu isku helo waxaa u sahlanaaneyso inuu markasta wax wanaagsan kaliya kala hadlo shacabka dalkiisa amaba inta markaasi soo dooratay,markaas kedib ayuu wadan la yiraahdo Soomaaliya iyo dadkiisa wax ku soo kordhin karaa amaba cadowka dibada dalkiisa ka ilaalin karaa intaas waa horudhaca waxaan hadane sii qeexeynaa faraqa u dhaxeeya ilaalinta sharafta dalkaada iyo sumcada dadkaada ( Soomaaliyeed),dhawr qodob oo aanu is leenahay aad ayey u anfaceysaa dhalinta Soomaaliyeedna waan u raacineynaa.
Waxaan u baahanahay, dalkenuna u baahan yahay dadkiisuna u baahan yahiin in ay dhalinta Soomaaliyeed ee mustaqbalka u kala soocan tahay waxa afka qalaad lagu yiraahdo characteristic, amaba mental attitude amaba waxa la yiraahdo Synonyms, taasi oo hadii jumlo ahaan afka qalaad leysku qabto noqoneysa( How you will interpret and respond to situations), kedibna hadaanu sii qeexno waxey iskugu bisho shubaneysaa waxa loo yaqaano (Mind-set),Maxaa Qaarada Afrika oo ah mida dunida ugu qurxoon shacabkooda ula daalaadhacayaan nolol maalmeedkooda. ma waxaan nafta ku mada daalinaa in ay ka maqan tahay shacabka qaarada Afrika oo ay Soomaaliya ku jirto ma yaqaanaan sida loo noolaado amaba waxa afka qalaad lagu yiraado (How to act in certain ways).
Hadii xitaa qodobadaan aanu ku soo koobnay afka qalaad la sii qeexo waxey iskugu biyo shubanayaan inu qofka Soomaaligaa amaba hadaanu si kale u dhigno dhalinta Soomaalieed ee siyaasada inoo gali doonto bartaan amaba ay leeyahiin wax uun aqoon diineed iyo mid Maadi ah, maxaa yeelay aqoonta diintuna waxaa ku idil waxii uu wanaag oo dhan Allaah na faray mida maadigane hadba qeybtaad ku taqasusto ayaa kugu xireysa bulshada inta aad hadba markaasi dooneyso in aad kala macaamisho.
Dhinaca kale ayaan hadane wax ka tusineynaa muwaadiniinta Soomaaliyeed bal xoogaa aan iskala baxno gudaha Somaaliya iyo qaarada Afrikaba ee aanu isla aadno caalamka si markaas dhalinta Somaliyeed kuwooda siyaasada inoo galayo wax badan u fahmaan!,Waxaad isweydiisaan waxa ay reer galbedka oo ah kuwii qaarada Afrika soo gumeystay ay mediyahoda weligood wax wanagsan uga sheegin qaarada Afrika mise jirtaa cid hada ka hor idiin sharaxday oo Soomaali ah mar hadey yahiin wadamo horey u maray.......
Sababta ugu weyn waa hal ujeedo oo kaliya.1- Hadii ay wax wanagsan ka sheegaan qaarada Afrika waxaa wadamadooda ka soo guurayo dadka dabaqada dhexe ku nool ee hantida heysta oo dhaqaalahey heystaan nolol ka jaban mida ay ku heystaan dalalka reer galbeedka ku helayo qaarada Afrika,hadey tahay cunto fresh ah iyo cimilo wanaagsan,hadey taasi dhacdona waxey noqonayaan wadamo sabool ah marka waa in shacabka wadamada reer galbeedka ku nool maalinkasta loo xumeeyaa qaarada Afrika oo noloshii iyosiyaasadii ayaa halkaas ka gashay, Intaasi waanu isla fahanay sow maahan.
Dhinac kale ayaan wax idiinka tusineynaa aan isla aadno gudaha dalkeena hooyo ee Somaliya iyo sida ay shacabka Soomaaliyeed u yahiin dad wanaagsan,waad yaabeysaa sida aanu u nahay umad Allaah ku madneystay wax badan oo ay adag tahay iney helaan umado kale oo nala mid ah oo ku nool amaba qaarada Afrika amaba dunida inteeda kale, waana mida hadii ay sidegan jiilka soo koraya ee Soomaaliyeed u aqristaan qeybaha B iyo C siiba kuwoda siyaasada dalkeena inoo galayo, weliba qeybaha inoo soo socda waa kuwa muujinaya waxa isku xiri kara qofka siyaasiga ah iyo bulshada uu doonayo inuu u galo siyaasada aaba uu
Qaarada Africa oo ka mid ah Qaaradaha ay ku nool yahin dadka ugu farxada badan marka loo eego dunidan aanu ku nool nahay dadka ugu saboolsan ayaa ugu farxad badan.
Jimco, May 27, 2022- Inagoo ka nasaneyna hadba beenta siyaasadeed ee maanta ka jirta dunidan aanu kunool nahay siiba dalka Soomaaliya oo ay madaxdoodu hadba kii xafiiska yimaado uu shacabka u jeediyo qudbado isku mid ah oo ay markii uu xafiiska baneynayo aysan jirin wax ka hir gala badnaa markastana shacabka uun yahiin kuwa beenta lagu socodsiiyo 4tii sanoba mar inagoona markasta keydina hadba qudbadaha ay jeediyaan madaxda Africa siiba kuwa Soomaalida oo ay shacabkodu ku soo jireen mudo ka badan 30 sano oo colaado ah, hadane qormadeena maanta waxaanu ku soo qaadaneynaa halka ay qaarada Africa shacabkeedu kaka jiraan farxada dunida iyadoo ay badankood ku gadaaman tahay daruufo adag iyo nolol u badan mida loogu yeero saboolnimada amaba faqriga.
Daraasaad horu dhac ah ayaa muujinaya in ay shacabka qaarada Africa ka mid yahiin dadka ugu farxada badan ee ku nool dunida.Hadaba waxaanu maanta ku nasaneynaa hees qurux badan oo ay ku ciyarayaan caruurta qaarada Africa ku nool qaarkood.Daawasho Wacan.
Diego Armando Maradona - When Football Becomes Art, Skills, Goals, Dribbles Argentinos
Juniors, Boca Juniors, Barcelona, Napoli, Sevilla, Newell's, Argentina.
_8hpsdg9svlvc.jpg)
_1kw0keo6q0kbg.jpg)
